საპრეზენტაციო თემა:

ხველა და სისხლიანი
ნახველი

მომხსენებელი:
მედიცინის მე-6 კურსის სტუდენტი ნინო უძილაური

თბილისი 2023წ
 ხველა არის სასუნთქი გზების სანათურიდან
გამღიზიანებელი ნივთიერებების(მტვრის,
ლორწოს, ბაქტერიების) და ამ გზებში
მოხვედრილი უცხო სხეულის მოსაშორებლად
გამიზნული ხანმოკლე რეფლექსური აქტი;

დეფინიცია
ხველას იწვევს ბრონქებისა და ტრაქეის
ეპითელიუმში ჭარბი ლორწოს,ანთებითი
ექსკრეტის ან სისხლის არსებობა;
 მიმდინარეობის მიხედვით:
მწვავე (ხანგრძლივობა 3 კვირაზენაკლები);
ქვემწვავე (3-8 კვირა);
ქრონიკული (8 კვირაზე ხანგრძლივი);

პერიოდულობის მიხედვით:

ხველის ეპიზოდური;
ხანმოკლე;
სახეები
შეტევითი;
მუდმივი;

პროდუქტიულობის მიხედვით:
 პროდუქტიული;
 არაპროდუქტიული;
 ხველის მიზეზები ექსტრაპულმონური
დაავადებები:
 ბრონქზე გადიდებული
ზედა სასუნთქი გზების დაავადებები: ლიმფური კვანძების,
 ადენოვირუსული ინფექცია; სიმსივნური წარმონაქმნის ან
 გრიპი; აორტის ანევრიზმის ზეწოლა;
 მწვავე ლარინგიტი, ფარინგიტი, ტრაქეიტი;  სისხლის მიმოქცევის
ორგანოთა პათოლოგია,
რომელსაც ახლავს ფილტვებში
შეგუბება (მაგ. მიტრალური
ბრონქებში, პლევრაში და ფილტვებში მიმდინარე პროცესები:
სტენოზი);
 ფილტვის აბსცესი;
 ფსიქიკური დარღვევები;
 მწვავე და ქრონიკული ბრონქიტი;
 მედიკამენტების გვერდითი
 ბრონქული ასთმა;
მოქმედება( აგფ
 პნევმონია;
ინჰიბიტორები, ბეტა-
 სიმსივნე;
ბლოკატორები);
 ფილტვის ტუბერკულოზი;
 სასუნთქ გზებში უცხო სხეულის
 ემფიზემა;
მოხვედრა;
 ბრონქოექტაზია;
 დიაგნოსტიკური პროცესისათვის მეტად ხელსაყრელია ხველის შეფასება
პროდუქტიულობის მიხედვით. არაპროდუქტიული ხველა ასოცირდება
მრავალ პულმონურ, კარდიოვასკულურ, კუჭ- ნაწლავის დაავადებებთან და
სხვა მდგომარეობებთან, მათ შორის იატროგენიასთან. მრავალთა შორის
დიაგნოსტიკური გზამკვლევის ფუნქციას ასრულებს: ქოშინი, ცხელება,
დისფაგია, ტკივილი გულმკერდში, და ა.შ. ამათგან ყველაზე ინფორმატიულია
ქოშინი და დისფაგია.

არაპროდუქტიული ხველა და
ქოშინი ძირითადად სასუნთქი
სისტემის დაზიანების
მაუწყებელია.(ბრონქული ასთმა,
ფილტვის აბსცესი, მშრალი
პლევრიტი, პნევმოთორაქსი, და
ა.შ)
არაპროდუქტიული ხველა და
დისფაგია პრაქტიკულად
ხველის წარმოშობის
ექსტრაპულმონურ წყაროზე
მიუთითებს. (ჰოჯკინის
ლიმფომა, საყლაპავის სიმსივნე,
ლარინგიტი, საყლაპავის
აქალაზია, გულმკერდის აორტის
ანევრიზმა და ა.შ)
 პროდუქტიული ხველის დროს განსაკუთრებული ყურადღება უნდა
მიექცეს ნახველის შეფერილობას და კონსისტენციას. ჩირქოვანი ნახველი
მიუთითებს სხვადსხვა ბაქტერიული გენეზის ანთებაზე. რაც შეეხება
სისხლიან, სისხლის შემცველ და მოვარდისფრო ნახველს - ასეთი ნახველი
წარმოიქმენა მაშინ, როდესაც პათოლოგიური პროცესი აზიანებს
სისხლძარღვს (სასუნთქი სისტემა მდიდარია სისხლძარღვოვანი ქსელით).
ონკოლოგიური და ტუბერკულოზური თვალსაზრისით ეს სიმპტომი
ძალიან საგულისხმოა.
 ჰემოპტიზის მიზეზები:

სასუნთქი სისტემის დაავადებები: გულის პათოლოგიური მდგომარეობები:

 ბრონქოექტაზია;  მიტრალური სარქვლის სტენოზი;
 ფილტვის ტუბერკულოზი;
 ფილტვის აბსცესი;
 გუდპასჩერის სინდრომი;
 წილოვანი პნევმონია;
 ვეგენერის გრანულომატოზი;
 ფილტვის ინფარქტი;
 ჰემორაგიული დიათეზი მათ შორის
 სიმსივნეები და სხვა.
ანტიკოაგულანტებით მკურნალობა;
 ამილოიდოზი;

გასტროინტესტინური ტრაქტის დავადებები:

 საყლაპავის ვარიკოზული ვენები;
 კუჭის წყლული;
 თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული;
 სიმსივნური პროცესები;
 ჰემოპტიზი

 კრუპოზული პნევმონიის დროს  ფილტვებიდან ამოღებული სისხლი კი

აღინიშნება სისხლიანი ნახველი, რომელიც ალისფერია, ქაფიანია, აქვს ტუტე
არის ჟანგისფერი, ალვეოლებში რეაქცია და ვითარდება ჩვეულებრივ
ერითროციტების დაშლის შედეგად და ხველის შემდეგ;
პიგმენტ ჰემოსიდერინის გაჩენის გამო;

 ფილტვებიდან ამოღებული სისხლი

 ზოგჯერ სისხლდენის წყარო არის
განსხვავდება კუჭიდან ამოღებული
სისხლისაგან. კუჭიდან სისხლის დენის ბრონქში ჩაზრდილი აორტის
დროს სისხლი არის მუქი ფერის, იძლევა ანევრიზმა, ამ დროს სისხლის
მჟავე რეაქციას და შერეულია საკვებ ამოხველება შეიძლება იყოს უეცარი
მასებთან. ის ვითარდება გულისრევის ძლიერი სასიკვდილო სისხლდენის
შემდეგ ღებინების დროს; წინაპირობა;
 დიფერენციალური დიაგნოსტიკა
სიმპტომოკომპლექსი შესაძლო მიზეზი

სისხლიანი ნახველი, ცხელება, ბრონქოექტაზია

ოფლიანობა, სველი ხიხინი,
რომელიც მცირდება ნახველის
ამოღებისას.
ჩირქოვანი ნახველი ზოგჯერ ქრონიკული ბრონქიტი
სისხლიანი, უსიამოვნო სუნი. ხველა (მანიფესტირებული),
პაროქსიზმული,კასრისებრი ვეგენერის გრანულომატოზი,
გულმკერდი, ტაქიპნოე, კრეპიტაცია. გუდპასჩერის სინდრომი.

ჩირქოვანი ზოგჯერ სისხლიანი ფილტვების აბსცესი (გახსნილი)

ნახველი, ქოშინი,ოფლიანობა,
ანორექსია, პლევრული გენეზის
ტკივილი
 სიმპტომოკომპლექსი შესაძლო მიზეზი

სისხლიანი ხველა, ქოშინი, ფილტვის არტერიის ემბოლია

პლევრული ტკივილი, ტაქიპნოე,
ტაქიკარდია, ეკგ - ღერძის როტაცია
მარჯვნივ
ნახველი სისხლის მინარევებით, ბრონქოგენული კარცინომა
ლორქოვან ჩირქოვანი ქრონიკული
ხველა ადრეულიკლინიკური
ნიშანია, ცხელება ოფლიანობა,
გულმკერდში ტკივილი

ლორწოვან-ჩირქოვანი, სისხლიანი ფილტვის ტუბერკულოზი

ნახველი, საერთო სისუსტე, ღამის
ოფლიანობა, პლევრალური
ტკივილი
 ანამნეზის შეკრებისას ყურადღება უნდა
გამახვილდეს ხველის აღმოცენების დროზე,
შეტევის სიძლიერეზე, თანდართულ
მტკივნეულობაზე, პერიოდულობაზე, ტემბრზე,
ნახველის არსებობაზე, ფერზე, სუნსა და
კონსისტენციაზე.
ანამნეზი და
ფიზიკალური
გამოკვლევა ფიზიკალური გამოკვლევებიდან ყურადღება
ექცევა ფიზიოლოგიურ
პარამეტრებს(ტემპერატურა, პულსი, სუნთქვის
სიხშირე, არტერიული წნევა), უნდა
დათვალიერდეს: ყური, ყელი, ცხვირის
წიაღები;
კლინიკურ- ლაბორატორიული პარამეტრებიდან მნიშვნელოვანია:

ტუბერკულოზზე გრამის წესით შეღებვას

სისხლის საერთო
ტესტირება და ნახველის
ანალიზი,
მნიშვნელოვანია, ბაქტერიოლოგიას
ლეიკოციტოზი და
როდესაც ანამნეზში პრაქტიკული
სისხლში ბაქტერიული
აღინიშნება ღირებულება ენიჭება
კულტურის აღმოჩენა
ტუბერკულოზი ან არის ადეკვატური
მიუთითებს პნევმონიის
მასზე მიმანიშნებელი ანტიბიოტიკოთერაპიის
არსებობაზე;
სიმპტომატიკა; დანიშვნისათვის;

სისტემურ შემაერთებელქსოვილოვან
და ონკოლოგიურ დაავადებაზე ეჭვის
შემთხვევაში საჭიროა განისაზღვროს
კვლევის სპეციალური პროგრამა;
 ინსტუმენტალური კვლევებიდან მნიშვნელოვანია:

 გულმკერდის რენტგენოსკოპია, რენტგენოგრაფია, კომპიუტერული

ტომოგრაფია შედის აუცილებელ კვლევათა ნუსხაში ქრონიკული ხველის
დროს; აგრეთვე მნიშვნელოვანია ენდოსკოპიური კვლევა
გასტროინტესტინური ტრაქტის პათოლოგიური მდგომარეობების
გამოსარიცხად;
 კომპიუტერული ტომოგრაფია და რენტგენოსკოპია
არაა ინფორმაციული, როდესაც ხველის მიზეზი
არის ზემო სასუნთქი გზების ინფექცია ან მწვავე
ბრონქიტი.

 პნევმონიის, ფილტვის ტუბერკულოზის, ქრონიკული

ობსტურუქციული დაავადების, სიმსივნის დროს კი
რენტგენული და კომპიუტერული ტომოგრაფიის ღირებულება
მეტად მნიშვნელოვანია;
  https://www.templehealth.org/services/conditions/hemoptysis-coughing-up-
blood
 https://www.msdmanuals.com/home/lung-and-airway-disorders/symptoms-of-
lung-disorders/coughing-up-blood

გამოყენებული
ლიტერატურა  https://cancerchat.cancerresearchuk.org/f/introduce-yourself/95896/specks-of-
blood-in-sputum
 https://stock.adobe.com/ge/search?k=%22bloody+sputum%22