Chương 4

LÝ THUYẾT VỀ SẢN
XUẤT
 Mục tiêu học tập
Sau khi học xong bài này, người học có thể:
 Hiểu và xác định được hàm số sản xuất

 Xác định được năng suất biên, năng suất trung bình,
đường đẳng lường và đường đẳng phí

 Xác định được phương pháp kết hợp vốn và lao động
sao cho sản lượng đạt cao nhất, ứng với chi phí thấp nhất

2
 TÀI LIỆU HỌC TẬP

Chương 4 – Tài liệu giảng dạy – Nguyễn Thanh

Hùng – Trường Đại học Trà Vinh
Chương 4 - Lê Khương Ninh (2008). Kinh tế học vi
mô, NXB Giáo dục
Tham khảo chương lý thuyết sản xuất và chi phí sản
xuất

3
 LÝ THUYẾT VỀ SẢN XUẤT

Sản xuất là hoạt động chuyển hóa các yếu tố sản

xuất (đầu vào) thành sản phẩm (đầu ra) nhằm
đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng

Lao động
Nguyên liệu Đầu ra
Vốn
4
 Yếu tố sản xuất
Yếu tố sản xuất là các loại hàng hóa được dùng để
sản xuất ra hàng hóa khác: đất đai, nhà xưởng,
máy móc, nguyên liệu, nhiên liệu, lao động,…..

Lao động (L)

Yếu tố
đầu vào
Vốn (K)
5
 Hàm sản xuất

Hàm sản xuất của một loại sản phẩm nào đó cho
biết sản lượng tối đa của sản phẩm đó (q) có thể
được sản xuất ra bằng cách sử dụng một số lượng
vốn (K) và số lượng lao động (L) ứng với một trình
độ kĩ thuật nhất định trong một thời gian nào đó.

6
Haøm saûn xuaát:
 Daïng toång quaùt:
Q = f (X1, X2, X3, …., Xn)
Q: soá löôïng saûn phaåm ñaàu ra
Xi: soá löôïng yeáu toá saûn xuaát i
 Daïng ñôn giaûn:
Q = f (K, L)
K: vốn
L: Lao động
Năng suất biên và năng suất trung bình:

* Naêng suaát bieân (MP - Marginal Product ):

Q dQ Q dQ
MPL   MPK  
L dL K dK
* Naêng suaát trung bình (AP - Average Product):
Q Q
APL  APK 
L K
Quan hệ giữa yếu tố đầu vào và
đầu ra của sản xuất lúa
Đất đai (ha) Lao động (người) Q MPL APL
(1) (2) (3) (4) (5)
1 1 3 3 3,0
1 2 7 4 3,5
1 3 12 5 4,0
1 4 16 4 4,0
1 5 19 3 3,8
1 6 21 2 3,5
1 7 22 1 3,1
1 8 22 0 2,8
1 9 21 -1 2,1
1 10 15 -6 1,5
 Quy luật năng suất biên
giảm dần
Nếu số lượng của một yếu tố sản xuất
tăng dần trong khi số lượng (các) yếu tố
sản xuất khác giữ nguyên thì sản lượng sẽ
gia tăng nhanh dần. Tuy nhiên, vượt qua
một mốc nào đó thì sản lượng sẽ gia tăng
chậm hơn. Nếu tiếp tục gia tăng số lượng
yếu tố sản xuất đó thì tổng sản lượng đạt
đến mức tối đa và sau đó sẽ sút giảm
 Q
Q
Quan heä giöõa APL vaø MPL:
MPL > APL APL 
MPL < APL  APL 
MPL = APL APL max
APL, L
MPL Giai ñoaïn I GÑ II Giai ñoaïn III

Quan heä giöõa MP vaø Q:

MP > 0 Q 
APL MP < 0 Q 
MP = 0 Q max

MPL L
 Đường đẳng lượng (Ñöôøng ñoàng
löôïng – ñöôøng ñoàng möùc saûn xuaát –
Isoquants):
•  taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa
caùc yếu tố sản xuất cuøng taïo ra moät möùc
saûn löôïng.
 Ví dụ: Số mét vải được sản xuất ra
trong ngày
Số giờ lao Số giờ sử dụng máy móc trong ngày (K)
động 1 2 3 4 5
trong ngày
(L)
1 20 40 55 65 75
2 40 60 75 85 90
3 55 75 90 100 105
4 65 85 100 110 115
5 75 90 105 115 120
K

3
2 Q1(90)

1 Q0(75)

1 2 3 5 L
Tæ leä thay theá kyõ thuaät bieân (tỉ suất thay thế
kỹ thuật cận biên:
(MRTSLK : Marginal rate of Technical
Substitution of L for K – Tæ leä thay theá kyõ
thuaät bieân cuûa L cho K): phaàn voán DN
coù theå giaûm bôùt khi söû duïng taêng theâm 1
ñôn vò lao ñoäng maø saûn löôïng saûn xuaát
vaãn khoâng ñoåi
MRTSLK = K/L = -MPL /MPK
 ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng löôïng.
 Ñöôøng ñaúng phí (ñöôøng ñoàng phí –
Isocosts):
 taäp hôïp caùc caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa caùc
yeáu toá saûn xuaát maø DN coù khaû naêng thöïc hieän
vôùi cuøng moät möùc chi phí vaø giaù caùc yeáu toá saûn
xuaát cho tröôùc.
 wL + vK = TC (Phöông trình ñöôøng ñaúng phí)
TC w  Ñoä doác = -w/v
K   .L
v v
K

TC/v

Đường đẳng phí

TC/w L
Ví dụ: Cho hàm số sau
Q = 10K1/2L1/2
Với K = 4
W=v=4
Xác định L
 Nguyên tắc tối đa hóa sản lượng
hay tối thiểu hóa chi phí
Q xaùc ñònh  TCmin TC xaùc ñònh  Qmax

K TC1 K
TC3/v
w
TC A
TC2/v A v
TC1/v
E Q3
E
TC3 TC Q2
w w
B Q B
Q1
TC2
w
L
 Phoái hôïp saûn xuaát toái öu :
 Ñöôøng ñaúng phí tieáp xuùc vôùi
ñöôøng ñaúng löôïng
 Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng phí
baèng ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng
löôïng
 MRTSLK = -w/v
 Nguyên tắc:
Goïi K, L : soá löôïng K vaø L caàn ñaàu
tö
v : giaù voán vaø w : đơn gia lao ñoäng
TC: Tổng chi phí (Total Costs)
wL + vK = TC (1)

MPK MPL
 (2)
v w
Nguyên tắc:

Q = f (K, L)

Q = f (K, L) (1)

MPK MPL
 (2)
v w
Ví dụ 1: Cho hàm số sau
Q = 10K1/2L1/2
v = w = 4đvt
Với TC =4 xác định K và L để q
max, tìm Qmax
 Söï töông ñoàng giöõa lyù thuyeát haønh vi
ngöôøi tieâu duøng vaø lyù thuyeát saûn xuaát
NGÖÔØI TIEÂU DUØNG NHAØ SAÛN XUAÁT

MUÏC TIEÂU
Toái ña hoaù ñoä thoaû duïng Toái ña hoaù lôïi nhuaän
TOÅNG QUAÙT

-Ñöôøng ñaúng ích -Ñöôøng ñoàng löôïng

COÂNG CUÏ
-Ñöôøng ngaân saùch PHAÂN TÍCH -Ñöôøng ñoàng phí

-Haøm thoaû duïng U(X,Y) -Haøm saûn xuaát Q(K,L)

THOÂNG TIN
- PX, PY BAØI TOAÙN -w,r
-I = I0 hoaëc U = U0 -C = C0 hoaëc Q = Q0
 Söï töông ñoàng giöõa lyù thuyeát haønh vi
ngöôøi tieâu duøng vaø lyù thuyeát saûn xuaát

NGÖÔØI TIEÂU DUØNG NHAØ SAÛN XUAÁT

BAØI TOAÙN THOÂNG THÖÔØNG
MAX U = U(X,Y) MUÏC TIEÂU MAX Q = Q(K,L)

xPX + yPY = I0 RAØNG BUOÄC wl + rk = C0

BAØI TOAÙN ÑOÁI NGAÃU

MIN E = xPx + yPy MUÏC TIEÂU MIN C = wl + rk

U(X,Y) = U0 RAØNG BUOÄC Q(K,L) = Q0

 Söï töông ñoàng giöõa lyù thuyeát haønh vi
ngöôøi tieâu duøng vaø lyù thuyeát saûn xuaát
NGÖÔØI TIEÂU DUØNG NHAØ SAÛN XUAÁT

* Ñöôøng ngaân saùch tieáp xuùc ÑIEÀU

* Ñöôøng ñoàng phí tieáp xuùc
vôùi ñöôøng ñaúng ích vôùi ñöôøng ñoàng löôïng
KIEÄN
* Ñoä doác ñöôøng ñaúng ích = TOÁI
* Ñoä doác ñöôøng ñoàng löôïng =
ñoä doác ñöôøng ngaân saùch ñoä doác ñöôøng ñoàng phí
ÖU
Y/X = - Px/ Py K/L = - w/ r

MRSXY = Px/ Py ÑIEÀU MRTSLK = w/r

KIEÄN
MUX/ MUY = Px/ Py MPL/ MPK = w/r
TOÁI

MUX/ PX = MUY/ PY ÖU MPL/ w = MPK/ r

Ví dụ 2:
Q = K1/2L1/2
v = 20
w=5
Xác định Chi phí sản xuất tối thiểu để sản
xuất ra q = 100
Ví dụ: Cho hàm số
Q = 2K(L – 2)
W = 300
V = 600
TC =15000
a/ Tìm phương án sản xuất tối ưu và Qmax
b/ Giả sử q = 900sp, tìm TCmin
Ví duï: TC = 20ñvt, v = 2 ñvt, w = 1ñvt.
Tìm phoái hôïp saûn xuaát toái öu
K MPK L MPL
1 22 1 11
2 20 2 10
3 17 3 9
4 14 4 8
5 11 5 7
6 8 6 6
7 5 7 5
8 2 8 4
9 1 9 2