QlQ¬ÄAzÀ ªÀÄÄPÀÛ dUÀwÛ£ÉqÉUÉ...

:PÉÆúÀ ªÀÄÆ®PÀ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ UÀtQÃPÀgÀt

1. gÀ«ÃAzÀæ£ÁxÀ MqÉAiÀÄgÀ
UÀæAxÀ¥Á®PÀgÀÄ,
¥ËæqsÀzÉêÀgÁAiÀÄ vÁAwæPÀ ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ, ºÉƸÀ¥ÉÃmÉ
2. §¸ÀªÀgÁd J¸ï PÀÄA¨ÁgÀ
UÀæAxÀ¥Á®PÀgÀÄ,
UÉÆUÀmÉ vÁAwæPÀ «zÁå®AiÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«
3. CgÀÄt J¥sï. CqÀæPÀnÖ
UÀæAxÀ¥Á®PÀgÀÄ,
LLJ¸ïECgï (IISER),¨Éºg À ÁªÀÄ¥ÀÅgÀ, Mj¸Áì

¥Àæ¸ÁÛªÀ£É
UÀtPÀAiÀÄAvÀæªÀÅ EAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ J¯Áè PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß DªÀj¹gÀĪÀAvÉ UÀæAxÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»w «eÁÕ£À PÉëÃvÀæzÀ°èAiÀÄÆ
¸ÀºÀ ºÁ¸ÀĺÉÆPÁÌVzÉ. ªÀÄ£ÀÄPÀÄ®zÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ J¤¹gÀĪÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è
C«μÁÌgU À ÉÆArgÀĪÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß vÀªÀÄä PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæUÀ¼À°è §¼À¹PÉƼÀî®Ä AiÀiÁªÀvÀÆÛ ªÉÆzÀ°UÀgÁVªÉ. vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ CvÁåzsÀĤPÀ
¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ½UÉ ¸ÀAªÉâ¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄä£ÀÄß DzsÀĤÃPÀgÀtUÉƽ¹PÉÆArªÉ. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ¢£À¤vÀåzÀ ªÀ»ªÁlÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ
ªÀiÁ»w ¸ÉêÉAiÀÄ C£ÉÃPÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è UÀtPÀUÀ¼À£ÀÄß J¯ÉèqÉ §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛz.É UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ¥ÀAZÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ vÀvÀéUÀ½UÉ C£ÀĸÁgÀªÁV
¸ÀÆPÀÛ ªÀåQÛUÉ ¸ÀÆPÀÛjÃwAiÀÄ°è ¸ÀjAiÀiÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è MzÀV¸ÀĪÀ ªÀĺÀvÁÌAiÀÄðªÀ£ÀÄß UÀtPÀAiÀÄAvÀæUÀ¼À
UÀtQÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÀÄ®¨sÀ¸ÁzsÀåªÁVzÉ.
UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ UÀtQÃPÀgÀt
VæÃPï ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢gÀĪÀ DmÉÆêÉÄÃmï ±À§ÝzÀ CxÀðªÀÅ ¸ÀéAiÀÄAZÁ°vÀ JAzÁVzÉ. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ°è ªÀiÁ»w ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ ±ÉÆÃzsÀ£É
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇgÉÊPÉUÀ¼À PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß UÀtPÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ UÀtQÃPÀgÀt J£ÀÄßvÁÛgÉ. UÀtPÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ
PÁAiÀÄðZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß C¢üPÀªÁV, ªÉÃUÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀªÀåAiÀÄzÀ°è ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVzÉ, ¨sËwPÀªÁV ªÀiÁqÀĪÀ
PÁAiÀÄðZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°,è PÀrªÉÄ ¹§âA¢¬ÄAzÀ, «ÄvÀªÁV, ºÉZÄÀ Ñ ¤RgÀªÁV, ªÉÃUÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV
¤ªÀð»¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
UÀtQÃPÀgÀtzÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ:
UÀæAxÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»wAiÀÄ°è PÀA¥ÀÇålgï C¦èPÉñÀ£ï §¼À¹ ¯Éʧæj DmÉƪÉÄÃμÀ£ï PÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ F
PɼÀV£À C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ
1. ªÉÃUÀ - ªÀiÁ»w ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ªÉÃUÀªÁV ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ EzÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ PÉ®¸ÀzÀ ºÀjªÀ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸ÀÄvÀÛzÉ
2. ¤RgÀvÉ - ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ°è ¤RgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤RgÀvÉAiÀÄ ªÀÄlÖ 100% ±ÉÃ.
3. ªÉZÀÑzÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjvÀé - PÀrªÉÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀQÛAiÀÄ CUÀvÀå«gÀĪÀÅzÀjAzÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ ªÉZÑU
À À¼ÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
4. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ PÉ®¸ÀzÀ ºÉÆgÉUÀ¼À°è PÀrvÀ - UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ PÉ®¸ÀzÀ ºÉÆgÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ
5. §¼ÀPÉzÁgÀjUÉ ¸ÀÄzsÁjvÀ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ - §¼ÀPɬÄAzÀ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉ ¸ÁzsÀå
6. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ¹§âA¢ ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉzÁgÀgÀ PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ
7. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ¸Á¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ
8. NzÀÄUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹§âA¢AiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ G½vÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ
9. ¹§âA¢AiÀÄ PÁAiÀÄð ¨ÁºÀļÀåÀzÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¸ÀÄvÀÛzÉ
10. d£À¸ÉßûAiÀiÁVzÀÄÝ §¼ÀPÉzÁgÀgÀ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛzÉ
UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ UÀtQÃPÀgÀtzÀ «PÀ¸À£À:
UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ AiÀiÁAwæPÀgÀtªÀÅ ºÀ®ªÀÅ ºÀAvÀUÀ¼À°è C©üªÀÈ¢Þ ¸Á¢ü¹zÀÄÝ F vÁAwæPÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß PɼÀV£ÀAvÉ ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÉ
 ¥ÀǪÀð PÀA¥ÀÇålgï AiÀÄÄUÀ (Pre-computer era) (1950s): ªÉÆzÀ®Ä ¥ÀAZï PÁqÀð AiÀÄĤmï gÉPÁqÀð G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À PÀA¥ÀÆlgï ¥ÀƪÀð
AiÀÄÄUÀ«vÀÄ.Û
 ¸ÀévÀAvÀæ PÀA¥ÀÇålj£À AiÀÄÄUÀ (Stand-alone era) (1960s): £ÀAvÀgÀ D¥sï ¯ÉÊ£ï UÀtQÃPÀgÀt ¥ÁægÀA¨sÀ
(On-line system) (1970s): D£ï ¯ÉÊ£ï ªÀåªÀ¸ÉÜ ¥ÁægÀA¨sÀ
 ªÉÄÊPÉÆæPÀA¥ÀÇålgï AiÀÄÄUÀ (Micro-computer era) (1980s): 1980 gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è ªÉÄÊPÉÆæPÀA¥ÀÇålgïUÀ¼ÀÄ PC UÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è §AzÀªÀÅ,
CDROM vÀAvÀæeÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀðeÁ® (¯ÉÆÃPÀ¯ï KjAiÀiÁ £ÉmïªÀPïð:LAN) ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ
 ªÉ¨ï AiÀÄÄUÀ (Web era) (1990s): 1990 gÀ CAvÀeÁð® PÁæAwAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è J°èAzÀ¯ÁzÀgÀÆ ¥ÀæªÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉA§°¸À®Ä ªÉ¨ï-¸ÀQæAiÀÄUÉƽ¹zÀ ¸ÀªÀÄUÀæ UÀæAxÁ®AiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À ºÁ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄUÀªÀÄUÉƽ¹vÀÄ
 ªÀÄÄPÀÛ AiÀÄÄUÀ (Open era) (2000s): N¥À£ï ¸ÉÆøïð ¸Á¥sïÖ ªÉÃgï, N¥À£ï ¸ÁÖAqÀqïìð ªÀÄvÀÄÛ N¥À£ï qÁmÁ ªÀÄvÀÄÛ N¥À£ï qÁmÁ
EAnUÉæÃμÀ£ï ¤AzÀ £ÀqɸÀ®àqÀĪÀ N¥À£ï ¯Éʧæj ¹¸ÀÖªÀiïUÀ¼À ºÉÆgÀºÉƪÀÄÄä«PÉ
1970 gÀ DgÀA¨sÀzÀ°è PÀrªÉÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ¦¹UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀܽÃAiÀĪÁV C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀ ¸Á¥sïÖªÉÃgïUÀ¼À §¼ÀP¬ É ÄAzÀ £ÉÊd ¯Éʧæj DmÉƪÉÄÃμÀ£ï
DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. 1970 jAzÀ E°èAiÀĪÀgÉUÉ LzÀÄ «©ü£Àß CªÀ¢üUÀ¼ÁV UÀÄA¥ÀÅ ªÀiÁrzÁÝgÉÀ:
ªÉÆzÀ® DmÉƪÉÄÃμÀ£ï AiÀÄÄUÀ (The First Automation Age): F AiÀÄÄUÀªÀÅ ªÁtÂdå DmÉƪÉÄÃμÀ£ï ¥ÁåPÉÃeï CxÀªÁ ¸ÀܽÃAiÀĪÁV
C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀ ¸Á¥sïÖªÉÃgï£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼À UÀtQÃPÀgÀt¢AzÀ ¤gÀƦ¸À®ànÖzÉ
JgÀqÀ£Éà DmÉƪÉÄÃμÀ£ï AiÀÄÄUÀ (The Second Automation Age): UÀæAxÁ®AiÀÄ AiÀiÁAwæÃPÀgÀtzÀ F CªÀ¢üAiÀÄ°è PÁqïð PÁål¯ÁUïUÉ
§zÀ°AiÀiÁV ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ M¥ÁåPï §¼ÀPÉAiÀÄ ¥ÀæUÀwUÉ ¸ÁQëAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. F CªÀ¢üAiÀÄÄ qÉÃmÁ¨ÉøïUÀ¼ÀÄ, AiÀÄƤAiÀÄ£ï PÁål¯ÁUïUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¥À£ÀÆä®
ºÀAaPÉ £ÉmïªÀPïðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯Éʧæj MPÀÆÌlUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ½UÉ ¸ÁQëAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
ªÀÄÆgÀ£Éà DmÉƪÉÄÃμÀ£ïAiÀÄÄUÀ (The Third Automation Age) :.F CªÀ¢üAiÀÄ°è rfl¯ï «ÄÃrAiÀiÁ DPÉÊð«AUï UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ MAzÀÄ
¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀªÁVzÉ. CAvÀeÁð®ªÀÅ eÁUÀwPÀ ¥ÀæPÁ±À£À ªÉâPÉAiÀiÁV ªÀiÁ»w RtdzÀ zÉÆqÀØ ¨sÀAqÁgÀªÀ£Éßà ºÉÆvÀÄÛ vÀAzÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄ
¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß vÀ®Ä¦¸ÀĪÀ «zsÁ£ÀUÀ¼°
À è PÁæAwPÁgÀPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV eÁ®-PÉÃA¢ævÀ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ UÀtQÃPÀgÀt
§¼ÀPÉUÉ §A¢vÀÄ.
£Á®Ì£Éà DmÉƪÉÄÃμÀ£ï AiÀÄÄUÀ (The Fourth Automation Age): EzÀ£ÀÄß £ÉmïªÀPïð ªÀiÁ»w PÁæAw AiÀÄÄUÀ JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F AiÀÄÄUÀªÀÅ
rfl¯ï «μÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, J°èAzÀ¯ÁzÀgÀÆ £ÉmïªÀPïð ªÀÄÆ®PÀ §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀħ¼ÀPÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ,
rfl¯ï UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄ°Ö«ÄÃrAiÀiÁ zÀvÀÛ¸ÀAZÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÛªÀ UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ F AiÀÄÄUÀzÀ°è£À ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁzsÀ£U
À À¼ÀÄ
LzÀ£Éà DmÉƪÉÄÃμÀ£ï AiÀÄÄUÀ (Fifth Automation Age): F ¦Ã½UÉAiÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄ AiÀiÁAwæÃPÀgÀtªÀÅ ªÉ¨ï 2.0 ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À
¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ §¼ÀPÉzÁgÀ-DzsÁjvÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À®Ä ªÉâPÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ AiÀiÁAwæÃPÀgÀtzÀ F AiÀÄÄUÀªÀÅ
¸ÀܽÃAiÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ PËèqï DzsÁjvÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉ¨ï DzsÁjvÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ
¤ªÀðºÀuÉ LzÀ£Éà DmÉƪÉÄÃμÀ£ï AiÀÄÄUÀzÀ gÀÆ¥ÀgÉñÀUÀ¼ÁVªÉ.
ªÀiÁ»w ¸ÀAªÀºÀ£À vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ DAvÀjPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ UÀæÀAxÁ®AiÀÄzÀ UÀtQÃPÀgÀtªÁzÀg,É
UÀtQÃPÀgÀtzÀ vÀAvÁæA±ÀªÀÅ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ J¯Áè PÁAiÀÄðZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß UÀtPÀAiÀÄAvÀæ ¤ªÀð»¸À®Ä ¨ÉÃPÁUÀĪÀ C£Àé¬ÄPÀ vÀAvÁæA±ÀªÁVzÉ.
UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðUÀ¼ÁzÀ ªÀiÁ»w ¥ÀjUÀæºÀt, ¸ÀA¸ÀÌgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄ UÀtQÃPÀgÀtzÀ C£ÉÃPÀ
vÀAvÁæA±ÀUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ.. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ DAvÀjPÀ §¼ÀPÉUÁVAiÉÄà C¯Éʸï(Alice) °©ì¸ï (Libsys) ¤ªïeɣﰨï(NewGenlib)
¸ÉÆïï(Soul), °¨ï ¸ÀÆåmï(Libsuite), F¹°¨ï ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÁtÂdå vÀAvÁæA±ÀUÀ¼ÄÀ EAzÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è
®¨sÀåEªÉ.
ªÁtÂeÁåvÀäPÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À PÉ®ªÀÅ «ÄwUÀ¼ÀÄ:
C¢üPÀ ¥ÀgÀªÁ¤UÉ ±ÀÄ®ÌUÀ¼ÄÀ
««zsÀ WÀlPÀUÀ½UÉ ºÉaÑ£À ±ÀÄ®Ì
§¼ÀPÉAiÀÄ°è «Äw
ªÁ¶ðPÀ ¤ªÀðºÀuÁ M¥ÀàAzÀzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è C¢üPÀ ¥ÁªÀw ªÉZÀÑ
¸ÀܽÃAiÀÄ ¥Àj¹ÜwUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV ªÀiÁ¥Àðr¸À®Ä §gÀzÉà EgÀĪÀÅzÀÄ
C¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ KPÀ¸ÁéªÀÄåvÉ
ºÉƸÀ vÀAvÀæeÁÕ£À C¼ÀªÀrPÉAiÀÄ°è «¼ÀA§ ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑzÁAiÀÄPÀ ¥ÀjμÀÌøvÀ DªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ
¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀgÀ CªÀ®A§£É ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
F ªÉÄð£À CqÀvÀqÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁgÀuÉAiÀÄ ¥ÀjºÁgÀªÁV ªÀÄÄPÀÛ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉUÉ §AzÀªÀÅ.
GavÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ vÀAvÁæA± (Foss/Free and open Source Software)
GavÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ vÀAvÁæA±ÀªÀÅ vÀ£Àß ¸ÁªÀÄxÀåð¢AzÀ FUÁUÀ¯Éà dUÀwÛ£À £Á£Á ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¸ÁPÀμÀÄÖ UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¸É¼É¢ªÉ. ¸ÀªÀiÁdzÀ ««zsÀ
PÉëÃvÀæUÀ¼ÄÀ FUÁUÀ¯Éà EzÀgÀ ªÉÊ«zsÀåªÁzÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîwÛªÉ. EA¢£À ¢£ÀUÀ¼À°è UÀtPÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¸ÀA§A¢ü ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ±ÉÊPÀëtÂPÀ
PÉëÃvÀæzÀ°è C¤ªÁAiÀÄð ªÁUÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ vÀAvÁæA±ÀªÀ£ÀÄß PÀ°AiÀÄĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ UÀA©üÃgÀªÁV
¥ÀjUÀt¸À¨ÉÃPÁzÀ «μÀAiÀÄUÀ¼ÁVªÉ
ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ GavÀ vÀAvÁæA±À JA§ÄzÀÄ §¼ÀPÉzÁgÀjUÉ GavÀªÁV zÉÆgÉAiÀÄĪÀ vÀAvÁæA±ÀªÁVzÀÄÝ EzÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀ ¹ÜwAiÀÄ°èzAÉ iÉÆà ºÁUAiÉÄÃÉ JA§ vÀvÀézÀ
ªÉÄÃ¯É §¼À¸À§ºÀÄzÁVzÉ. EzÀPÁÌV PÀæªÀÄ«¢ü(¥ÉÆæÃUÁæªÀiï/program) UÀ¼À£ÀÄß gÀa¹gÀĪÀ PÀvÀÈðUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà jÃwAiÀÄ ±ÀÄ®Ì ¥ÀqÉAiÀÄzÉ PÀæªÀÄ«¢üUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄvÉÆÛ§âjUÉ gÀªÁ¤¸À®Ä £ÀPÀ®Ä ªÀiÁqÀ®Ä E®èªÉà ªÀiÁ¥Àðr¸À®Ä CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ.
ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀévÀAvÀæ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼ÀÄ:
ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀévÀAvÀæ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À MPÀÌuÉAiÀÄ£ÀÄß(PÉÆÃqï/code)ªÀÄÄPÀÛªÁV NzÀ®Ä CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ §¼À¸À®Ä ¹UÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ DVzÉ.
ªÀÄÄPÀÛ vÀAvÁæA±ÀªÀÅ
 AiÀiÁªÀÅzÉà GzÉÝñÀPÁÌV §¼À¸ÀÄÀªÀ
 vÀAvÁæA±ÀUÀ¼£
À ÄÀ ß C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ vÀPÀÌAvÉ ªÀiÁ¥Àðr¹PÉƼÀÄîªÀ
 vÀAvÁæA±ÀzÀ ¥ÀæwUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃgÉAiÀĪÀgÉÆA¢UÉ ºÀAaPÉƼÀÄîªÀ
 vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À£ÀÄß G£ÀßwÃPÀj¸ÀĪÀ GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÀn¸ÀĪÀ
 C¼ÀªÀrPÉ §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀAZÀÄ«PÉ ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀĪÀ
¸ÁévÀAvÀæöå ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀiÁdzÀ ««zsÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ºÁ¸ÀĺÉÆPÁÌVgÀĪÀ F vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼£
À ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀî®Ä UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÆ ºÉÆgÀvÁV®è.
N¥À£ï ¸ÉÆøïð EAnUÉæÃmÉqï ¯Éʧæj ¹¸ÀÖAUÀ¼À£ÀÄß(LIS) ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀĪÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ
¸ÀQæAiÀĪÁVzÀÄÝ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀiÁqÀÆå¯ïUÀ¼À ®¨sÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀA¥ÀÇtðvÉ, PÀ¤μÀ× PÁål¯ÁUï, ¥ÀjZÀ®£É, ±ÉÆÃzsÀPÀ
PÁål¯ÁUï ªÀiÁqÀÆå¯ïUÀ¼ÀÄ, ¥ÀjUÀæºt À ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼ÀÄ ®¨sÀå«gÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀªÀÄUÀæ UÀæAxÁ®AiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. MARC,
Z39.50 EvÁå¢ CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼£ À ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÁªÀðd¤PÀ ¥ÀgÀªÁ£ÀV(GNU) CrAiÀÄ°è qË£ÉÆèÃqï
ªÀiÁqÀ®Ä ®¨sÀå«gÀ¨ÉÃPÀÄ ºÉÆA¢PÉƼÀÄî«PÉ ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉzÁgÀ ¸Éßû ªÀåªÀ¸ÉܬÄgÀ¨ÉÃPÀÄ.
EAzÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄPÀÛªÁV ®¨sÀåEªÉ.
 J©¹r: (ABCD): http://bvsmodelo.bvsalud.org/php/index.php
 DªÀAw: (Avanti) http://www.avantilibrarysystems.com/
 J«Ä¯ÁØ : (Emild): http://www.emilda.org/
 JªÀgïVæãï (Ever Green):: http://www.open-ils.org/\
 PÉÆúÁ (Koha): http://www.koha.org/
 ¯¤ðAUÀ JPÀë¸ï (LearningAcces) www.learningaccess.org/tools/ils.php
 N¥À£ï©©èAiÉÆ (OpenBiblio): http://obiblio.sourceforge.net/
 ¦JZ寧ÉÄʯÉʧæj (PHPMyLibrary): http://phpmylibrary.sourceforge.net/
 ¥ÉÊyAiÀiÁ¸ï(PYTHEAS):: http://seus.uwindsor.ca/library/leddy/people/art/
PÉÆúÀ
EªÉ®èªÀÅUÀ¼À°è PÉÆúÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ UÀtQÃPÀgÀtzÀ ªÉÆzÀ® ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ GavÀ, ¸ÀªÀÄUÀæ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁzÀ, C£ÉÃPÀ ªÉʲμÀÖåUÀ½AzÀ
PÀÆrzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ UÀtQÃPÀgÀtzÀ CUÀæUÀtå vÀAvÁæA±ÀªÁVzÉ. AiÀiÁgÉƧâgÀ ºÀPÀÄÌ ¸ÁéªÀÄåPÉÌ M¼À¥ÀqÀzÉ «±ÀézÁzÀåAvÀ £É¯ÉUÉÆArgÀĪÀ
J¯Áè «zsÀzÀ UÁvÀæzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C°è£À ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ EzÀ£ÀÄß G½¹ §¼À¹ ¨É¼É¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
EzÀ£ÀÄß ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀzÀ ¸Á¥sïÖªÉÃgï ¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀæAxÁ®AiÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£À ¹§âA¢UÀ¼À ¸ÀªÀĦðvÀ vÀAqÀ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ. b

PÉÆúÀzÀ ªÉʲμÀÖUÀ¼ÀÄ
¥Àæ±À¹Û «eÉÃvÀ,GavÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ vÀAvÁæA±À
ªÉʲμÀÖå¥ÀÇtð DzsÀĤPÀ ¸ÀªÀÄUÀæ UÀæAxÁ®AiÀÄ ¸Á¥sïÖªÉÃgï (ILS)
§ºÀĨsÁμÁ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄ-§¼ÀPÉzÁgÀ ¨ÉA§®
¥ÀgÀªÁ¤UÉ gÀ»vÀ ªÀÄvÀÄÛ G£ÀßwÃPÀj¹zÀ DªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ GavÀªÁV ®¨sÀå
AiÀiÁªÀÅzÉà jÃw D¥ÀgÉÃnAUï ¹¸ÀÖAUÉ ºÉÆA¢PÉƼÀÄîvÀÛzÉ
C¤AiÀÄ«ÄvÀ zÀvÁÛA±ÀzÀ ¸ÀAUÀæºÀ, ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉ
¸ÀܽÃAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ vÀPÀÌAvÉ ªÀiÁ¥ðÀÀr¹PÉƼÀÀÄzÀÄ
ªÉƨÉÊ¯ï ¸Éßû
eÁ®vÁt DzsÁjvÀ ¸ÀªÀÄxÀð ¸ÁzsÀ£À
UÀæAxÀ¸ÆÀ aAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV DªÀÄzÀÄ, gÀ¥sÀÅÛ ªÀÄvÀÄÛ £ÀPÀ°¸À§ºÀÄzÀÄ
¸À®ºÉ-¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ gÀªÁ£É
¨ÉÃPÁzÀAvÀºÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ¥ÁðqÀÄ

»£À߯É:
1999 gÀ°è CzÁUÀ¯Éà UÀæAxÁ®AiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À°è ªÉÊlÄPÉ (y2K) vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DyðPÀªÁV «ÄvÀªÀåAiÀÄzÀ, PÁAiÀÄðzÀ°è ªÉÃUÀªÁVgÀĪÀ §¼À¸À®Ä AiÉÆÃUÀåªÁVgÀĪÀ, ¸ÀgÀ¼ÀªÁzÀ, ¸ÀÄ®¨sÀ¸ÁzsÀå, QæAiÀiÁvÀäP,À
¸ÀàzsÁðvÀäPÀªÁzÀ ºÉÆA¢PÉAiÀiÁUÀĪÀ PÀ¯ÁvÀäPÀªÁVAiÀÄÆ §¼À¸À®Ä »vÁ£ÀĨsÀªÀ ¤ÃqÀĪÀ vÀAvÁæA±ÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À®Ä ¤±À¬
Ñ Ä¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆúÀ
vÀAvÁæA±ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ CzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹ AiÀıÀ¹éAiÀiÁzÀgÀÄ. DgÀA¨sÀzÀ°è £ÀÆåf¯ÁåAqï£À°è ºÉÆgÉƺɣÀĪÁ ¯Éʧæj læ¸ïÖ£ÉÆA¢UÉ PÀn¥ÉÇà PÀªÀÄÄå¤PÉÃμÀ£ïì
EzÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹vÀÄ.

PÉÆúÀ JA§ÄzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ±À§ÝzÀ UÀÆqÁxÀð CxÀªÁ ±À§ÝUÀ¼À ¸ÀAQë¥ÀÛ gÀÆ¥ÀªÁVgÀzÉ ¨sÁªÀxÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÉÆAzÀÄ £ÀÆåf¯ÉAqï zÉñÀzÀ
§ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀÀ ªÀiÁªÉÇÃj ¨sÁμÉAiÀÄ ¥ÀzÀªÁVzÀÄÝ PÉÆúÀ CAzÀgÉ PÉÆqÀÄUÉ CxÀªÁ GqÀÄUÉÆgÉ JAzÀxÀð. PÉÆúÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀμÉÖÃ
C®èzÉ £ÁªÀÇ ¸ÀºÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ gÀÆ¥ÀzÀ°è PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁV PÉÆqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. D ªÀÄÆ®PÀ PÉÆÃúÀªÀ£ÀÄß ¨É¼É¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
AiÀiÁªÀÅzÉà vÀgÀºÀzÀ £ÉÊ¥ÀÅtåvÉ DUÀ°, C£ÀĨsÀªÀ DUÀ° ºÉÆAzÀ¢zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ PÉÆúÀªÀ£ÀÄß §¼À¸À§ºÀÄzÁVzÉ. PÉÆúÀÀzÀ ªÉâPÉUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¹
AiÀiÁªÀÅzÉà vÀgÀºzÀ À C£ÀĨsÀªÀªÀ£ÀÄß ºÀAaPÉƼÀÀÄzÀÄ, vÀAvÁæA±ÀzÀ°è zÉÆÃμÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛºÀaÑ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß w¢ÝPÉƼÀî®Ä ¸ÀºÀPÀj¸À§ºÀÄzÀÄ EgÀĪÀÅzÀ£Àß
ªÀiÁ¥Àðr¸À§ºÀÄzÁVzÉ. £À«Ã£À ªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß £À«ÃPÀj¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ºÉƸÀ ªÉʲμÀÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸À§ºÀÄzÁVzÉ. F ªÀÄÆ®PÀ PÉÆúÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ
¸ÀºPÀ j
À ¸À§ºÀÄzÀÄ. £ÁªÀÅ EzÀ£ÀÄß GavÀªÁV ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ C£ÀĸÁܦ¹ §¼À¸À§ºÀÄzÁVzÉ. PÉÆÃqï CxÀªÁ MPÀÌuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ GavÀªÁV
¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ £ÀªÀÄä §¼ÀPUÉ É vÀPÀÌAvÉ ªÀiÁ¥Àðr¹ PÉƼÀÄîªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѹPÉƼÀÀÄzÁVzÉ.
PÉÆúÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ UÀtQÃPÀgÀtzÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼ÀÄ
§¼ÀPÉzÁgÀjUÉ ¸ÀÄzsÁjvÀ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß vÀéjvÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¤RgÀªÁV ¤ÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ
UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ¥ÀŸÀÛPÀzÀ CxÀªÁ EvÀgÀ ªÀiÁ»w ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀæºÀt ¥ÀÇgÉÊPÉ ¸ÀÆaÃPÀgÀt ªÀVÃðPÀgÀt ¸ÀÄ®¨sÀUÉƽ¹ D ªÀÄÆ®PÀ
§¼ÀPÉzÁgÀjUÉ è vÀéjvÀUÀwAiÀÄ°è ¸ÉêɸÀ°è¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
ªÉÃUÀªÁV ¸ÀÆaÃPÀgÀt ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ, CvÀÄåvÀÛªÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼À UÀÄuÁvÀäPÀ ¹zÀÞ ¸ÀÆaÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ £ÀªÀÄä UÀæAxÀ¸Æ À aUÉ £ÀPÀ®Ä
ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉƽ¸À§ºÀÄzÁVzÉ. EzÀÄ PÀrªÉÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆ䮪À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ ºÉZÀÄÑd£ÀgÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛz.É
GavÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ vÀAvÁæA±À PÉÆúÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀî®Ä AiÀiÁªÀÅzÉà vÀgÀºÀzÀ ¥ÀgÀªÁ¤UÉ ¨ÉÃQgÀĪÀÅ¢®è. £À«Ã£À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjμÀÈÌvÀ DªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß GavÀªÁV
¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÀÄzÁVzÉ.
eÁ®vÁt DzsÁjvÀ vÀAvÁæA±À.
J®è vÀgÀºÀzÀ J¯Áè «zsÀzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ PÀÆqÀ EzÀ£ÀÄß §¼À¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ¥ÀjUÀæºÀt ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆaÃPÀgÀt ªÀgÀ¢ vÀAiÀiÁjPÉ NzÀÄUÀgÀ
¤ªÀðºÀuÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ J®è PÁAiÀÄðUÀ½UÉÀ ¥ÀævÉåÃPÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
eÁ®vÁt G¥ÀAiÉÆÃV¹ AiÀiÁªÀÅzÉà «ÃPÀëPÀ vÀAvÁæA±ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. ¹zÀÞªÀiÁzÀj ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁ²Ã® ªÀiÁzÀjAiÀiÁVzÀÄÝ ªÉƨÉÊ¯ï ªÀÄvÀÄÛ
mÁå¨ÉèmïUÀ¼À°è §¼À¸À®Ä ¸ÀÆPÀÛªÁVzÉ.
PÉÆúÀ D£ÀĸÁܦ¸À®Ä ¨ÉÃPÁVgÀĪÀ
CªÀ±ÀåPÀ AiÀÄAvÁæA±À:
¥ÉÆæ¸É¸Àgï(Processor): PÀ¤μÀ× ¥ÉAnAiÀĪÀiï 4, 2.6 GHZ CxÀªÀ ªÉÄîàlzÀÄÝ
gÁåªÀiï(RAM) PÀ¤μÀ× 2 f© CxÀªÀ ªÉÄîàlzÀÄÝ
JZïrr(HDD): PÀ¤μÀ× 80f© CxÀªÀ ªÉÄîàlzÀÄÝ
CªÀ±ÀåPÀ CªÀ®A©vÀ vÀAvÁæA±À:
¯ÉÊ£ÀPÀë(Linux): G§ÄAlÄ(Ubuntu) CxÀªÀ r¨Éãï(Debain)
ªÉ¨ï (web server): C¥ÁZÉ(Apache)
zÀvÁÛA±À ±ÉÃRgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ (RDBMS): ªÉÄÊJ¸ïPÀÆåJ¯ï(MYSQL)
PÁAiÀÄð«¢ü ¨sÁμÉ (¥ÉÆæUÁæ«ÄäAUï ¯ÁAUÉéÃeï/Progrsming language): ¥À®ð(Perl)
¥ÉÆæÃvÁì»vÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ:
ªÀiÁPÀð–21/AiÀÄĤªÀiÁPÀð(MARC21/UNIMARC), LJ¸ïM–2709 (ISO2709) gÀhÄqï39.50 ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ(Z39.50 standards)
CªÀ±ÀåPÀ PÁAiÀiÁðA±À P˱À®å (Required Skills ):
§zÀÞvÉ, ¸ÀªÀÄ¥ÀðuÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÊ£ÀPÀë §¼ÀPÉAiÀÄ°è ¸Àé®àªÀÄlÖV£À £ÉÊ¥ÀÄtåvÉ ºÉÆAzÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß
 À è (Interface) PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¹§âA¢ ¥sÀ®PÀªÀÅ (Staff Client)
PÉÆúÀ JgÀqÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ ¥sÀ®PÀUÀ¼°
UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ªÀiÁ»w ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ, DAvÀjPÀ §¼ÀPA É iÀÄ DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÁVzÀÝgÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ M¥ÁåPï ¸ÁªÀðwæPÀ
±ÉÆÃzsÀPÀªÁVzÀÄÝ(OPAC) §¼ÀPÉzÁgÀjUÉ ªÀiÁ»w ºÀÄqÀÄPÀ®Ä, ªÀÄÄAUÀqÀªÁV PÁ¬ÄÝj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ SÁvÉ ¤¨sÁ¬Ä¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

¹§âA¢ ¥sÀ®PÀªÀÅ F PɼV À è (Modules)«©ü£Àß «¨sÁUÀUÀ¼À PÁAiÀÄðªÀ£É߸ÀUÀÄvÀÛzÉ:

À £À WÀlPÀUÀ¼°

¥ÀjUÀæºÀt /Acquisition Module

¥ÀjZÀ®£É/Circulation

¸ÀÆaÃPÀgÀt/Cataloging

¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ / Serials Control

À ÀågÀ ¤ªÀðºÀuÉ (Patron Management)

¸Àz¸

ªÀg¢
À /Reports

¸À®PÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ/Tools

¥ÀjμÀÌøvÀ ±ÉÆÃzsÀ£/É Advanced Search

PÉÆúÀ ¤ªÀðºÀuÉ/Koha administration

PÉÆúÀ C¼ÀªÀrPÉAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¸ÉÆÃzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ (Koha case Study examples):

J¯ï L J¸ï CPÁqÀ«Ä, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ (LIS ACADEMY, Bengaluru) EzÉÆAzÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄ ªÀÈwÛ¥ÀgÀjAzÀ, UÀæAxÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C°è£À ¹§âA¢UÉÉ
DzsÀĤPÀ vÁAwæPÀvÉ, P˱À¯Áå©üªÀÈ¢üÞ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÁðAVÃt C©üªÀÈ¢üÞUÉ £ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀ®Ä ¸ÁܦvÀªÁzÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ ¸ÀºÀAiÉÆÃUÀ/ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£Àz°
À è
¯ÉÃRPÀgÀÄ AiÀıÀ¹éAiÀiÁV C¼ÀªÀr¹, PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÉÊAiÀÄÄwÛgÀĪÀ PÉ®ªÀÅ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ

PÀĪÉA¥ÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ : http://library.kuvempu.ac.in

«±ÉéñÀégÀAiÀÄå vÁAwæPÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«: http://library.vtu.ac.in/

PÀȶ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, PÀ®ÄâVð : http://117.200.51.57/

D¢ZÀÄAZÀ£ÀVj «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨É¼ÀÆîgÀÄ PÁæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ «zÁå®AiÀÄUÀ¼À UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

: http://103.42.87.12 , http://103.42.87.12:8001/ , http://103.42.87.12:8040/ etc.,

¤ªïºÁjgÀhiÁ£ï ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ : http://202.62.95.70:85/

qÁ£ï ¨Á¸ÉÆÌà vÁAwæPÀ ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ : http://61.12.77.19/

Dgï ªÉÊ JA vÁAwæPÀ ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ §¼Áîj: http://103.44.2.242

CUÀr vÁAwæPÀ ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ ®PÉëöäñÀégÀ : http://103.147.112.74/

vÉÆÃAlzÁAiÀÄð vÁAwæPÀ ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ, UÀzÀUÀ : http://103.147.112.68/

¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¯ÉPÀÌ ¥Àj±ÉÆÃzsÀPÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ : http://103.42.87.12:8001/

CA¨ÉÃqÀÌgÀ ¨sÀªÀ£À, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

¸ÁgÁA±À:
PÉÆúÀ vÀAvÁæA±ÀªÀÅ vÀ£Àß ¸ÁªÀÄxÀåð¢AzÀ FUÁUÀ¯Éà dUÀwÛ£À £Á£Á ªÀÄƯÉUÀ½AzÀ ¸ÁPÀμÀÄÖ UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¸É¼É¢zÀÄÝ eÁUÀwPÀªÁV Cw ºÉZÀÄÑ
UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛgÀĪÀ QÃwðUÉ ¥ÁvÀæªÁVzÉ. EzÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼À DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ, ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À PÀÄAzÀÄPÉÆgÀvÉ ¤ªÁgÀuÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ, E
DqÀ½vÀ §¼ÀPÉ, rfl¯ï UÀæAxÁ®AiÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÛμÀÄÖ ZÉÊvÀ£ÀåUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ. D ªÀÄÆ®PÀ PÀ¤μÀ× DqÀ½vÀ ¹§âA¢, UÀjμÀ× DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiÁ»w ¸ÉêÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ NzÀÄUÀ PÉÃA¢ævÀ ªÀÄvÀÄÛ d£À¸Éßû UÀæAxÁ®AiÀĪÀ£ÁßV ªÀiÁ¥Àðr¸ÀĪÀ°è PÉÆúÀ vÀAvÁæA±ÀzÀ ¥ÁvÀæ vÀÄA¨Á »jzÁVzÉ.
PÉÆúÁ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ:
http://kohadocs.org/koha PÉÆúÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ zÁR¯ÁwUÀ¼ÄÀ
http://koha-community.org/documentation/ C¢üPÀÈvÀ PÉÆúÁ PÉʦr
http://sourceforge.net/projects/koha C£ÀĸÁÜ¥À£Á ªÀiÁUÀðzÀ²ð ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ PÉÆúÁ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ
https://wiki.koha-community.org PÉÆúÁ «Q ¥ÀÄlUÀ¼ÄÀ
http://bugs.koha.org PÉÆúÁ zÉÆÃμÀ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ
http://koha.org/mailing/ PÉÆúÁ ªÉÄÃ¯ï ¥ÀnÖ ¥ÀÅl
http://koha.org/irc/Koha IRC zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ
http://koha.org PÉÆúÁ ªÀÄÄR¥ÀÅl
DPÀgÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ:
1. https://koha-community.org/
2. Parthasarathi Mukhopdhaya: Library Automation Through Koha, 2008, Prova Prakashani, Kolkata
3. Ravindranath Wodeyar, Basavaraj S Kumbar,Arun Adrakatti.2021.
Koha - LISA Working User Manual :LIS Academy Bengaluru.
4. Library Automation, IGNOU, New Delhi study Materials

¯ÉÃRPÀgÀ QgÀÄ ¥ÀjZÀAiÀÄ:

gÀ«ÃAzÀæ£ÁxÀ MqÉAiÀÄgÀ EªÀgÀÄ ¥Àæ¸ÄÀ ÛvÀ ¥ËæqsÀzÉêÀgÁAiÀÄ vÁAwæPÀ ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ, ºÉƸÀ¥ÉÃmÉAiÀÄ°è UÀæAxÀ¥Á®PÀgÁV
PÀ¼ÉzÀ E¥ÀàvÀÄÛ ªÀμÀðUÀ½AzÀ ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄ¢AzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ «eÁÕ£À «¨sÁUÀzÀ°è
¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ, JA.¦ü¯ï ªÀÄvÀÄÛ ¦fr¯Áå£ï ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄf¹ £Émï «zÁåºÀðvÉ ºÉÆA¢zÁÝgÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ
«±ÉéñÀégÀAiÀÄå vÁAwæPÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄzÀ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀÄwÛzÁÝgÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ ¥Àæ§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß UÀæAxÁ®AiÀÄ
UÉÆö×UÀ¼À°è ªÀÄAr¹zÁÝgÉ. 10QÌAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¯ÉÃR£ÀUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÁæ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀwæPÉUÀ¼À°è
¥ÀæPÀlUÉÆArªÉ. «±Àé«zÁ央AiÀÄ ªÀÄlÖzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ¸À«ÄÃwUÀ½UÉ ¸ÀzÀ¸ÀågÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÁÝgÉ. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ
UÀtQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ rfl¯ï ¯Éʧæj EªÀgÀ £ÉaÑ£À «μÀAiÀĪÁVzÀÄÝ, ºÀ®ªÁgÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼À UÀtQÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß
ªÀiÁrzÁÝgÉ. C£ÉÃPÀ «zÁå®AiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA¥À£ÀÆä® ªÀåQÛAiÀiÁV ¨sÁUÀªÀ»¹zÁÝgÉ.

.
§¸ÀªÀgÁd J¸ï PÀÄA¨ÁgÀ EªÀgÀÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ UÉÆUÀmÉ vÁAwæPÀ «zÁå®AiÀÄ, ¨É¼U À Á«AiÀÄ°è UÀæAxÀ¥Á®PÀgÁV ¸ÉêÉ
¸À°è¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. EzÀPÀÆÌ ªÉÆzÀ®Ä CAUÀr vÁAwæPÀ «zÁå®AiÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ°è UÀæAxÀ¥Á®PÀgÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÁÝgÉ.
PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄ¢AzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ «eÁÕ£À «¨sÁUÀzÀ°è ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ, AiÀÄÄf¹ £Émï
«zÁåºÀðvÉ ºÉÆA¢zÁÝgÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ «±ÉéñÀégÀAiÀÄå vÁAwæPÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄzÀ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀÄwÛzÁÝgÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ
¥Àæ§AzsÀUÀ¼£À ÄÀ ß UÀæAxÁ®AiÀÄ UÉÆö×UÀ¼À°è ªÀÄAr¹zÁÝgÉ. 08 ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¯ÉÃR£ÀUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÁæ¶ÖçÃAiÀÄ
¥ÀwæPÉUÀ¼À°è ¥ÀæPÀlUÉÆArªÉ. «±Àé«zÁ央AiÀÄ ªÀÄlÖzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ ¸À«ÄÃwUÀ½UÉ ¸ÀzÀ¸ÀågÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÁÝgÉ.
UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ UÀtQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ rfl¯ï ¯Éʧæj EªÀgÀ £ÉaÑ£À «μÀAiÀĪÁVzÀÄÝ, ºÀ®ªÁgÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼
UÀtQÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÁÝgÉ. C£ÉÃPÀ «zÁå®AiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA¥À£ÀÆä® ªÀåQÛAiÀiÁV ¨sÁUÀªÀ»¹zÁÝgÉ.

CgÀÄt J¥sï. CqÀæPÀnÖ EªÀgÀÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ LLJ¸ïECgï (IISER) ¨ÉºÀgÁªÀÄ¥ÀÅgÀ, Mj¸ÁìzÀ°è UÀæAxÀ¥Á®PÀgÁV ¸ÉêÉ
¸À°è¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. EzÀPÀÆÌ ªÉÆzÀ®Ä CAUÀr ªÀÄvÀÄÛ UÀÆUÀmÉ vÁAwæPÀ «zÁå®AiÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ°è UÀæAxÀ¥Á®PÀgÁV ¸ÉêÉ
¸À°è¹zÁÝgÉ. PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄ¢AzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄ «eÁÕ£À «¨sÁUÀzÀ°è ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ,
JA.¦ü¯ï ªÀÄvÀÄÛ ¦fr¯Áå£ï ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄf¹ £Émï «zÁåºÀðvÉ ºÉÆA¢zÁÝgÉ. ¥Àæ¸ÄÀ ÛvÀ «±ÉéñÀégÀAiÀÄå vÁAwæPÀ
«±Àé«zÁ央AiÀÄzÀ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀÄwÛzÁÝgÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ ¥Àæ§AzsÀUÀ¼£À ÀÄß UÀæAxÁ®AiÀÄ UÉÆö×UÀ¼À°è ªÀÄAr¹zÁÝgÉ.
10 QÌAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¯ÉÃR£ÀUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÁæ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀwæPÉUÀ¼À°è ¥ÀæPÀlUÉÆArªÉ. «±Àé«zÁ央AiÀÄ ªÀÄlÖzÀ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ
¸À«ÄÃwUÀ½UÉ ¸ÀzÀ¸ÀågÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÁÝgÉ. UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ UÀtQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ rfl¯ï ¯Éʧæj EªÀgÀ £ÉaÑ£À «μÀAiÀĪÁVzÀÄÝ, ºÀ®ªÁgÀÄ
UÀæAxÁ®AiÀÄUÀ¼À UÀtQÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÁÝgÉ. C£ÉÃPÀ «zÁå®AiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA¥À£ÀÆä® ªÀåQÛAiÀiÁV ¨sÁUÀªÀ»¹zÁÝgÉ. EªÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è J¯ïLJ¸ï
CPÁqÀ«Ä(LIC Academy), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ PÉƺÁ M¥ÁåPï (koha-opac) ªÉƨÉʯï Då¥ï£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÉ.