ШИФРА НА КАНДИДАТОТ

ЗАЛЕПИ ТУКА

МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК И ЛИТЕРАТУРА

Време за решавање: 240 минути

август 2022 година

Шифра на ПРВИОТ оценувач Шифра на ВТОРИОТ оценувач

Запиши
тука:

ЗАЛЕПИ ТУКА

УПАТСТВО ЗА КАНДИДАТОТ
Внимателно прочитај го упатството. Не испуштај ништо.
Залепи ја шифрата на означеното место на тестот („Шифра на кандидатот“).
Не врти страници и не почнувај со решавање на задачите сè додека не ти каже надгледувачот.
Тестот содржи задачи.
ДРЖАВЕН ИСПИТЕН ЦЕНТАР

На задачите се одговара на еден од следните начини:

- со заокружување на буквата пред точниот одговор;
- со дополнување;
- со подвлекување делови во приложените текстови (зборови, група зборови, реченици, пасуси).
Задачите се одговараат прво во тестот. Откако ќе завршиш со одговарањето на прашањата во тестот,
одговорите на задачите пренеси ги на листот за одговори, според Упатството за пополнување дадено
во него.
Внимавај на јазикот и на правописот во одговорите. Пишувај читливо. Нечитливите одговори и нејасните
поправки се вреднуваат со нула (0) поени.
И во тестот и во листот за одговори пишувај исклучиво со пенкало кое пишува сино и со кирилско
ракописно писмо. Одговорите на задачите напишани со молив и / или со печатни букви се вредну-
ваат со нула (0) поени.
Препишувањето е најстрого забрането. Не го пишувај своето име и презиме во кој било дел од тест-
книшката, во спротивно одговорите ќе бидат вреднувани со нула (0) бодови. Сите идентични или
слични текстови, како и текстовите испишани со различни ракописи се вреднуваат со нула (0) поени.
Покрај секоја задача е даден бројот на поените за точниот одговор.
За делот пишување предвидено е да напишеш еден текст на тема по твој избор.
Ти посакуваме многу успех!
© ДИЦ 2022
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
1 Прочитај го извадокот од воведната песна на „Пеколот“ од Данте Алигиери
и одговори на поставените прашања.

На средина од мојот живот земен

го изгубив јас така својот пат:
се најдов в шума сам, сред густеж темен.

А таа шума, дива, чуден кат,

зарастена во трње, в буеж сета,
сред срце раѓа спомен, страв и лад.

Поет јас бев. Во песни јас го сплетов

на Анзис синот, којшто Илион
го напушти сред чад со срце клето.

„Што се враќаш при маките со стон

и не врвиш по ридот?“ – Потем рече:
„На радост извор, причина е он“.

„Вергилиј, ти си? Оној певец вечен

од чие срце блика извор стар
од речитост!“ – И сетив: срам ме пече.

01010222-А
3 2
 1 поен
(1.1) Кој е сопатникот на поетот во неговото патешествие?

______________________________________________________________________
1 2

1 поен
(1.2) На кој јазик го напишал делото „Божествена комедија“ Данте Алигиери?

______________________________________________________________________
1 2

(1.3) Каков грев имаат направено луѓето кои поетот ги сместува во деветтиот 1 поен
круг на „Пеколот“?

______________________________________________________________________ 1 2

(1.4) Во кое лице говори поетот во наведениот извадок од делото 1 поен

„Боженствена комедија“?

____________________________________________________________________ 1 2

(1.5) Кои емоции ги побудува „шумата дива“ за која се говори во втората 1 поен
строфа?

______________________________________________________________________ 1 2

(1.6) На која возраст е лирскиот субјект кој пее за тоа дека „го изгубил 1 поен
својот пат“?

______________________________________________________________________ 1 2

(1.7) Од колку делови е составена „Божествената комедија“? 1 поен

______________________________________________________________________
1 2

(1.8) Во кој период од развојот на книжевноста е создадена „Божествената 1 поен

комедија“ од Данте Алигиери?
______________________________________________________________________
1 2

01010222-А
4 2
2 Внимателно прочитај ги извадоците од драмата „Парите се отепувачка“ од
Ристо Крле и одговори на поставените прашања.

1. (...)
МАРА: Е, добро, де... земи му неколку, кога ти останаа очите во нив, и ајде да си легнеме.
МИТРЕ: Митрејце, жено, што мислиш ти се печалат толку пари за пет-шест години?
МАРА: Мака...
МИТРЕ: Мака ја! (Како на уше.) Ова куче не ги има само спечалено, слушај ме ти мене!
Овој има отепано некого за да дојде до овие пари! А кога тој можел некого да отепа, што
јас не би го отепал него и да станам богат човек? Како ги спечалил — така нека ги загуби!
Секирата на ова куче!
МАРА (списнува): Ау!
МИТРЕ (ѝ ја затвора со рака устата): Пс’с! Ами што, кум ли ќе го правам?
МАРА (итро): Ако не да му ги сокриеме и да речеме ти не си донесол таква работа —
пари во куќава.
МИТРЕ: Не може, никој нам не ќе ни верува. Секој ќе каже, којшто не оставил не бара...
Овој не ги има спечалено со пот... Затоа ти велам: секирата на овега! (Брзо излегува).
МАРА (оди и клекнува пред иконата): Свети Никола златен, Богородице мајко, што сега
идеш, тргни му го она лошо од главана; дај му дах светен и смири го да не направи буда-
лија. (Станува и се мисли). Ќе го разбудам, ќе го разбудам, па што сака нека ми прави, мене
нека ме отепа. (Потрчува да влезе кај Анѓелета, но во тоа време Митре влегува со брзи
чекори и со секирата во раката).
МИТРЕ: (Сфаќајќи што сака Мара да направи, за рамења ја исфрлува надвор и ја затво-
ра вратата; застанува пред вратата кај Анѓелета и, откако неколкупати, нерешително се
пушта да ја фати кваката, решително влегува). (ЗАВЕСА)

2. (...)
КАТА: Со... со... со... здравје, ба... ба... бате, да... да... да си о... одиш... Да не нѐ за... за...
заборавиш... (Го загрлува и го бацува).
КОТЕ: Женска работа, што требало плачење, не го праќате на бесење, на печалба го пра-
ќате. Речи му тука со здравје да си одиш, повеќе пари да спечалиш и побрзо да си се вра-
тиш...
ФРОСА: Така е, многу да не седи зашто ќе се заборави за ваму.
МАРА: Кате, софрава да не ја креваш додека не се вратиме. Вака нека стои.
ДЕПА: Не ами, никогаш не сме ја кревале додека не сме се вратиле од попратувачка.
МАРА: Вратава од одајчето и портата да не ги затвораш, вака ќе останат дури до вечер.
КАТА (со плачење): Убаво...
ПАНДЕ (се појавува на вратата): Кинисувајте бре, луѓе што сакате да го остави дружи-
ната!
ДЕПА: У Господ да брани! Што зборуваш така?
МАРА (зема стомна со вода и ја става на прагот): Анѓеле, кинисувај, срце,
прв ти и кошни ја стомнава со ногата.

01010222-А
5 2
 АНЃЕЛЕ: Адет ли е?
МАРА: Еми, адет е штом ти велам!
ДЕПА: Слушај постари што те учат и прави, не прашувај. Безбели е адет штом ти вели!
Сите така си правиме!
МАРА (го загрлува): Ај, со здравје да ми одиш, жив и здрав да ми се вратиш.
КОТЕ: Тоа ќе му го кажеш кога ќе се разделите кај Плачиврби, кај што е местото за
плачење...
ДЕПА: Ти не ѝ се мешај на жената, сака од куќи да му рече со здравје. Таму ќе биде
повторно.
МАРА (го бакнува): Писма да ми праќаш, срце, понабрзо, мајка да не ми те дума.
МАРА: Многу години да не седиш. Спечали што ќе спечалиш, прави економија, пак
дојди си да те жениме. Гледај побрзо пуштај пари да ја омажиме сестра ти, да одбереме едно
гајле, оти еве и таа дваесет на Митровден ги наполни. Еве, ние со татка ти четириесет ги
поминавме, сто години не ќе сме живи, дојди си побргу. Така, синко, да ми си прокопсан да
не ни се ситат душмани.
АНЃЕЛЕ: Добро мајко, ич ти гајле да не бериш, ќе видиш што син си
родила. (И ја бакнува раката). Седи со здравје. Гајрет! (Очите му се наполнуваат со
солзи). Седи со здравје, татко. Пуцко да си! Пари ќе ти праќам секој месец: прво, да испла-
тиш секаде каде што борчиш; после да ја омажиш Кате. Само гледај во некоја куќа убава —
домаќинска.
МИТРЕ (кој досега се држи му излегуваат солзи на очите): Ај, ти, синко,
остави на мене и на мајка ти.
АНЃЕЛЕ: После, пак, ќе ти пратам да си купиш некое нивче, да не одиш аргат по туѓи
ниви. Потоа да направиш куќа, убава куќа сакам да направиш и тогаш
ќе дојдам да ме ожениш. Тебе ќе ти донесам еден олкав чибук (ги раширува рацете) да
седиш најгоре, да пушиш тутун и да даваш команда! Гајлето од куќата јас ќе го земам на
глава.
МИТРЕ (бришејќи си ги очите): Ашколсум бре, синко, ако биде вака како што велиш,
сето село ќе ни завидува. (Го чука по рамото). Ако биде така, на коџобашијата од град ќе му
ја побараме ќерка му...
АНЃЕЛЕ: Ќе видиш, татко! (Му бакнува рака и се завртува кон Котета).
Седи со здравје, стрико Коте! (Му бакнува рака).
КОТЕ: Со здравје да си одиш, жив и здрав да си се вратиш! Не заборавај што му вети на
татка ти!

01010222-А
6 2
 1 поен
(2.1) Драмата „Парите се отепувачка“ е напишана врз основа на:
A. мотивот од македонската традиција и обичаи
Б. мотивот од македонските печалбарски песни
В. мотивот за непрепознавање
Г. вистински настан

(2.2) Во вториот дел од наведениот извадок од драмата даден е опис на: 1 поен

A. македонската куќа
Б. македонски печалбарски обичаи
В. македонска традиционална облека
Г. македонскиот печалбар

1 поен
(2.3) Во првиот извадок, Мара се обидува:
A. да го одврати Митре од злосторството
Б. да го наговори да не го примат минувачот
В. да му помогне на Митре во злосторството
Г. да му предложи друг план за злосторство

(2.4) Митре своето злосторство го оправдува со мислата дека ќе убие: 1 поен

A. туѓинец
Б. неранимајко
В. убиец
Г. крадец

1 поен
(2.5) Според првиот извадок, причината за извршеното убиство е во зборо-
вите:
A. Како ги спечалил — така нека ги загуби!
Б. Кога тој можел некого да отепа, што јас не би го отепал него
В. Земи му неколку, кога ти останаа очите во нив
Г. Да станам богат човек

1 поен
(2.6) Драмата „Парите се отепувачка“ се разликува од драмите напишани
меѓу двете светски војни бидејќи:
A. фолклорните елементи не се доволно застапени
Б. го потенцира социјалниот момент
В. ја потенцира улогата на судбината во животот на човекот
Г. се нагласува националниот идентитет

01010222-А
7 2
3 Прочитај ја песната „Марковиот манастир“ од Блаже Конески и одговори на
поставените прашања.

Марковиот манастир

За гревот на седумтте деца

Што умреа кога го ѕидаше калето,
Марко направи седумдесет цркви
Народна легенда
Направив манастир на скришно место
да стои долго самотен,
да кажува некогаш за мене.
Рушители, нема да најдете во него злато и сребро,
а само студена полутемнина
како во таговна душа.

Кога го престапив првпат прагот од пепертата,

плочите болно екнаа под моите нозе
што дури запрев-
и темна тишина потоа до последна жилка ме полази
како морници што лазат.
Двајца светци, од двете страни на црковната врата,
со исплашени погледи,
со дланки испружени пред себе,
ме предваруваа возбудено да не одам понатаму.

Но јас жедно стапив под сводовите на кубето

Како да се запознавам веднаш самиот себе.
Погледнав наоколу
и ѕидовите се раздвижија-
нејасни прилики, притаени во полумракот,
како што одам ме пречекуваат,
ми пристапуваат молчаливо и грозно:
лица со изрази на безумно страдање,
мрачни воини со испрекрстени копја и мечови,
тажачки крај мртовечки одар,
тела прободени со стрели на издишување,
згрчени во најврховна мака,
деца загубени во врволицата
со врбови гранчиња во раката.
Одам, несвесно, наоколу
а целото тоа мноштво ме обиколува,
ме испреплетува во кошмарен јазол,
молчаливо ме следи и чека нешто од мене.

01010222-А
8 2
 Зборнете!-реков,-
но мојот глас ја урна тишината меѓу сводовите
и ме остави сам пред привидот на мојата свест,
зашто тие бешумно се повлекоа
и пак се притаија со ѕидовите.
Запрев пред олтарот како да ќе се помолам Богу,
уште несмирен.
И тогаш дочув јасно женско липање од сводот:
тоа Рахила ги кренала очајно рацете,
крши прсти
и плаче над мртвите младенци,
тажи во вселената.

Јас излегов избезумен од црквата

и зачекорив надолу.
И ми се причини како моите удови да стануваат
столбови во одот,
како да сум засвоен со кубе,
како да ја носам во себе студената празнина на
манастирот,
но за сето време знам-
темните прилики молчат во мојот мрак,
нема бегство, нема прошка и нема оставање спомен.

Ја викам-запалете кандило!-
но моето срце е изгаснато огниште, пепел по тланикот,
одам и чувствувам:
го носам манастирот в гроб.

1 поен
(3.1) Што го инспирирало поетот за да ја напише песната?

______________________________________________________________________
1 2

______________________________________________________________________

1 поен
(3.2) Лирскиот субјект манастирот го поистоветува со

______________________________________________________________________
1 2

______________________________________________________________________

01010222-А
9 2
 1 поен
(3.3) Што претставуваат нејасните прилики кои го пречекуваат лирскиот
субјект во манастирот?

______________________________________________________________________ 1 2

(3.4) Крале Марко го изградил манастирот за да 1 поен

______________________________________________________________________
1 2

(3.5) Наместо мирот кој го посакува лирскиот субјект во манастирот наоѓа 1 поен

______________________________________________________________________
1 2

______________________________________________________________________

1 поен
(3.6) Кој е доминантниот мотив кој се провлекува низ песната?

______________________________________________________________________
1 2

______________________________________________________________________

1 поен
(3.7) Која стилска фигура ја употребил поетот во стиховите
а само студена полутемнина
како во таговна душа. 1 2

______________________________________________________________________

(3.8) Наведи уште една песна од циклусот за Крале Марко во творештвото 1 поен
на Блаже Конески

______________________________________________________________________ 1 2

______________________________________________________________________

01010222-А
10 2
4 Трагедијата како вид драма потекнува од: 1 поен

A. асиро-вавилонската литература
Б. античката литература
В. римската литература
Г. хебрејската литература

5 Како се вика научната дисциплина која ги проучува изразните средства на 1 поен

јазикот во литературните творби?

A. Теорија на литературата
Б. Стилистика
В. Литературна критика
Г. Историја на литературата

6 Традиционалноста на изразот и анонимноста на авторот се одлики на: 1 поен

A. науката за литературата
Б. постмодерната литература
В. современата литература
Г. народната литература

7 Приказните во кои ликовите и случките за кои се раскажува се земени од 1 поен

историјата и се однесуваат на верувањата на луѓето за потеклото на името

на еден град, на пример, се нарекуваат:
A. митови
Б. сказни
В. легенди
Г. анегдоти

8 Како се нарекуваат митовите што го објаснуваат настанувањето на боговите, 1 поен

како и борбата на различни поколенија богови?

A. Теогониски
Б. Етиолошки
В. Космогониски
Г. Антропогониски

9 Како се нарекува последниот дел од драмата, оној во кој се разрешува заплетот 1 поен

и во кој се разоткрива натамошната судбина на ликовите?

A. Монолог
Б. Пролог
В. Епилог
Г. Чин

01010222-А
11 2
10 Зборовната класификација која ја има предвид значенската страна на зборо- 1 поен

вите се нарекува:

A. семантичка класификација
Б. формална класификација
В. синтаксичка класификација
Г. морфолошка класификација

11 Првиот јазик на Словените се викал: 1 поен

A. прасловенски
Б. црковнословенски
В. сесловенски
Г. старословенски

12 Гласовната промена која е слична на едначењето по звучност е: 1 поен

A. редување
Б. елизија
В. обезвучување
Г. испуштање на гласовите

13 Реченицата „Уште пред да се соземе во темницата, тој се најде пред една 1 поен

скала“ е:

A. причинска зависносложена реченица

Б. последична зависносложена реченица
В. временска зависносложена реченица
Г. односна зависносложена реченица

14 Во реченицата: „Ќе сум чекал уште два дена за да го видам.“, определи го 1 поен

времето на глаголот од првиот дел на реченица кој гласи: ќе сум чекал.

A. Идно време
Б. Минато-идно време
В. Идно прекажано време
Г. Предминато време

01010222-А
12 2
15 Зборовите апарат, жетон, коментар се акцентираат на: 1 поен

A. првиот слог од крајот на зборот

Б. вториот слог од крајот на зборот
В. третиот слог од крајот на зборот
Г. на кој било слог од крајот на зборот

16 Во реченицата „Градскиот часовник исправен стоеше крај тесната улица и 1 поен

немо ги набљудуваше минувачите.“, односна придавка е:

A. градскиот
Б. исправен
В. тесната
Г. немо

17 Правно-административните текстови пишувани на народен јазик во 16 век 1 поен

се нарекуваат:

A. дамаскини
Б. грамоти
В. молитвеници
Г. апокрифи

18 Во кој град е објавено делото „За македонцките работи“? 1 поен

___________________________________________________________________________ 1 2

19 Направи скратеница според правописните правила од следниов сложен назив: 1 поен

Млад отворен театар

1 2

____________________________________________________________________________

01010222-А
13 2
20 Во реченицата Малото детенце храбро пристапи кон непознатиот човек., 1 поен

подвлечи го прилогот.
1 2

21 Кога од именката петел ќе се образува множинска форма, се јавува 1 поен

гласовната промена ________________________. 1 2

22 Според треперењето или мирувањето на гласните жици, гласовите б, в, г, д, 1 поен

ѓ, ж, з, ѕ и џ се ______________________ согласки. 1 2

23 Најзначаен старословенски ракопис пишуван на глаголица е 1 поен

________________________________________. 1 2

24 Во наведената реченица определи го модалниот израз. 1 поен

Без сомнение, тој е вистинскиот човек што ни треба.

1 2

__________________________________________________________________________

25 Подвлечи го предлошкиот предмет во реченицата: 1 поен

Старицата фустанчето на Илина го соши со старата машина од таванот.

1 2

01010222-А
14 2
26 Првите македонски писатели кои пишувале на народен јазик се 1 поен

___________________________________________________________________________. 1 2

27 Направи удвојување на предметот во реченицата: 1 поен

Учителката погледна кон дечињата и се обрати тивко.

1 2

___________________________________________________________________________

28 Основоположник на словенската писменост и култура во Македонија е 1 поен

___________________________________________________________________________. 1 2

29 Погрешно напишаниот збор меѓу зборовите дефилеа, ѓердан, виљушка и 1 поен

превзема е
1 2

___________________________________________________________________________

30 Потцртај го фразеолошкиот израз во реченицата: 1 поен

Таа постојано го влече за нос, а тој никако да ѝ се налути.

1 2

01010222-А
15 2
31 Прочитај го внимателно текстот и заокружи ги одговорите на поставените
прашања.

ИНТЕРНЕТОТ КАКО ДРОГА НА НОВОТО ВРЕМЕ

Прв показател дека со вас нешто не е во ред е кога со прекумерното користење на интер-
нетот, го загрозувате своето секојдневно функционирање. Сè поретко гледање со пријатели-
те, појавата на караници во семејството, слабите оценки на училиште или критиките од
шефот дека многу време поминувате на Фејсбук треба да ви бидат „аларм“.
Кога треба да побарате помош?
„Дрогите на новото време“ како: интернетот, игрите на среќа, порнографските страници
и слично, не се третираат како медицински нарушувања, но стручните лица предупредуваат
дека овие зависности може да предизвикаат негативни последици, исто како и користењето
психоактивни супстанции. Тематиката на нехемиските зависности е многу сложена бидејќи
единствен симптом дека постои зависност е негрижата на зависникот дека таа зависност го
одвојува од неговиот социјален, деловен и приватен живот.
Зависноста е еден вид потреба што не може да се контролира. За разлика од хемиските
зависности, кои се забележителни и претставуваат последица од употребата на хемиски про-
изводи, нехемиските зависности се последица на начинот на живот, а предметот на зависно-
ста произлегува од однесувањето на луѓето, – велат експертите. Тие, исто така, потенцираат
дека постојат голем број нехемиски зависности како зависност од интернет, видеоигри,
Фејсбук, зависност од мобилен телефон, телевизија, зависност од работа, игри на среќа и
други зависности кои се последица од современиот начин на живот.
Разликата меѓу хемиските и нехемиските зависници е таа што нехемиските зависници
многу потешко прифаќаат дека се зависници. Со години се посветува внимание да се осве-
стат и заштитат луѓето кои се хемиски зависници, но за нехемиската зависност малку се збо-
рува.
А, дали е можно да се контролира употребата на интернетот кога самиот деловен живот
бара негово користење? Психолозите велат дека, всушност, главната причина за тешкото
идентификување на нехемиските зависности е кога тие имаат социјално оправдување.
Емоции
Психолозите објаснуваат дека зависниците толку многу се занимаваат со предметот на
зависност што дури и не успеваат да ги извршат своите должности.
Чувствата што се јавуваат кај зависниците се задоволство, среќа и чувство дека тие вла-
деат со ситуацијата. Другите компоненти на животот сè помалку ги исполнуваат бидејќи
целата нивна среќа и радост се наоѓаат во играњето игри, гледањето порнографски страници
или телевизија, објаснуваат експертите и додаваат дека зависниците имаат огромна потреба
за контролирање, која може да ја остварат само во виртуелниот свет. Таквите луѓе најчесто
се исклучително образовани или необразовани кои имаат желба да се образоваат. Тие се луѓе
кои самите себеси никогаш не се прифатиле или, пак, имале некоја несреќна случка која
никако не можела да се одбегне. Виртуелниот свет за нив претставува идеално место во кое
нема никакви пречки за остварување на сите желби кои не можат да ги остварат во вистин-
скиот свет. Доколку се навлезе подлабоко во оваа прикриена зависност, таа произведува
социјално неупотребливи луѓе.
Решение на проблемот
Психолозите нудат решение за нехемиската зависност, но малку луѓе доаѓаат кај психо-
лог поради ваков проблем. Решенијата што даваат резултати се: медитирање, физичка актив-
ност, психотерапија, развивање комуникативни вештини и сериозна заложба за формирање
на сопствената личност.

01010222-А
16 2
 Постојат примери на брачни двојки кои заедно посетувале психијатар и, барајќи помош
за едниот од партнерите, успеале да си го сочуваат бракот. Многу често зад оваа зависност
се крие несогласување, недоразбирање или можеби некоја личност е повредена и неприфа-
тена и поради сето тоа бега во нешто друго, односно во зависност. Експертите објаснуваат
дека постојат различни видови терапија во процесот на одвикнување од оваа зависност. Ако
по петтата терапија нема видлив резултат, значи дека терапијата треба да се промени.
За лекувањето на нехемиските зависности се користат психоанализа, гешталт-терапија,
когнитивно-бихевиорална терапија и др. Во текот на терапијата од особена важност е под-
дршката на семејството, без разлика колку може долго да трае тоа.
Борба или бегање
Кога зависникот ќе се почувствува загрозен, односно кога е нападнат предметот на него-
вата зависност, кај него се активира инстинктот кој вели – „на опасност реагирам или со
борба или со бегство“. Постојат зависници кои ќе ви речат дека одат кај пријател, а всушност
ќе се закачат на интернет. А, постојат и такви кои без оглед на хаосот што го предизвикале
дома, тие продолжуваат да си уживаат во зависноста не водејќи сметка за другите луѓе околу
нив.
Психолозите велат дека за сите видови зависност главни карактеристики се лажењето и
манипулирањето. По некое време, зависниците почнуваат да веруваат во лагата што ја кажа-
ле и таа за нив станува вистина. За да го увидат проблемот, доволно е да разберат дека нив-
ното однесување им пречи на нивните деца, сопруги, пријатели, на нивниот шеф и на луѓето
од нивната непосредна околина. Кога зависникот ќе го увиди тоа, тогаш патот кон излекува-
њето е многу пократок и полесен.
Придобивки
Нехемиската зависност може да биде и добра, ако се постават граници. На пример, интер-
нетот е многу корисен, но треба да се ограничи на соодветно времетраење. Кај зависниците
од компјутерски игри треба да се постави граница за да играат само до одредено ниво. Така
и кај лекувањето зависност од гледање телевизија, треба да се ограничи бројот на емисии
што ги гледа зависникот и јасно да се дефинира зошто ги гледа тие емисии. Целта е сите овие
работи да се сведат на нормала, односно да се постави граница што нема да го наруши ква-
литетот на животот. Во исто време, треба да се работи на самоконтролата, но таа се гради
под нечиј надзор (менторство) – најдобро е тоа да биде стручно лице.
Постојат и зависници од работа
Постојат и луѓе кои се зависни од работа. Тие толку многу работат што дури се однесу-
ваат невротично и притоа истакнуваат дека ако сакаат пари, мора да работат. Психолозите
сметаат дека успехот е сериозен опијат и дека е многу тешко да му приговориш некому што
е успешен, а поминува и по 20 часа дневно на работа. Не може да се има сè - и успех и пари
и да се сочува здраво семејството. Исто така, кога зборуваме за зависниците од порнограф-
ски страници, доколку е нарушен нивниот квалитет на сексуалниот живот, значи дека се
појавува проблем од психолошка природа, односно проблемот не е само во зависноста туку
и во сексуалноста на таа личност. Личноста не разграничила што е уживање во виртуелен
свет, а што во реален свет, - велат психолозите.
Игрите на среќа (коцката) – еден од најраширените облици на нехемиска зависност
Еден од најраширените облици на нехемиска зависност претставува патолошкото коцка-
ње. Коцкарот, кој често добива и на тој начин го издржува своето семејство, зависноста не ја
гледа како проблем. Тој се усовршува како коцкар, ја носи добивката дома, игра на мала сума
и во тоа што го прави наоѓа социјално прифатлив одговор. Тоа што претставува најпрепо-
знатлив дел за откривање на проблемот е дејствието што го врши зависникот, а кое му пречи
на неговото семејство. Според психолозите, првиот симптом дека се работи за зависност е
ако тој не забележува што му зборуваат најблиските и не признава дека има проблем.
dnevnik.mk (zdravje) 2 lip. 2014
01010222-А
17 2
 1 поен
(31.1) Показател дека прекумерно користиме интернет е кога:
A. го загрозуваме секојдневното функционирање
Б. користиме психоактивни супстанции
В. не се двоиме од компјутерот
Г. се расправаме со околината

1 поен
(31.2) Симптоми за постоење нехемиска зависност се:
A. одвојување од социјалниот живот
Б. покачен крвен притисок
В. постојани расправии
Г. секојдневни физички активности

(31.3) Нехемиските зависности се последица на: 1 поен

A. однесувањето на луѓето
Б. начинот на живот
В. користењето психоактивни супстанции
Г. користењето интернет

1 поен
(31.4) Главна причина за тешко идентификување на нехемиските зависно-
сти е тоа што зависникот има:
A. позитивен однос кон околината
Б. секојдневен начин на живот
В. социјално оправдување
Г. интернет-заштита

1 поен
(31.5) Зависниците од интернет се среќни и задоволни бидејќи:
A. имаат достапни информации
Б. контактираат со многу пријатели
В. живеат во виртуелен свет
Г. можат да кажат што сакаат

01010222-А
18 2
 1 поен
(31.6) Едно од решенијата што го нудат психолозите за решавање на пробле-
мот со нехемиските зависности е:
A. избегнување на компјутерите
Б. физичката активност
В. гледање телевизија
Г. читање книги

1 поен
(31.7) Во текот на користењето психолошка терапија во лекувањето на завис-
ностите, за зависникот најважна е:
A. редовната употреба на лекови
Б. посетата на пријателите
В. работната средина
Г. поддршката од семејството

1 поен
(31.8) Главни карактеристики на сите видови зависности се:
A. агресивност кон околината
Б. лажењето и манипулацијата
В. некомуникација со средината
Г. големите материјални трошоци

01010222-А
19 2
32 Прочитај го внимателно текстот и одговори на поставените прашања.

ДАЛИ ЛУЃЕТО СТАНУВААТ СÈ ПОГЛУПАВИ?

Д-р Џералд Крабтри, генетичар од Универзитетот „Стенфорд“, покренува едно тврдење

и го докажува своето мислење. Тој смета дека во последно време опаѓа нивото на човечката
интелигенција. Според неговите истражувања, следува уште една лоша вест во која вели
дека, за жал, оваа состојба се влошува со секој изминат ден.
Д-р Крабтри, во своето истражување објавено во научното списание Трендови во генети-
ката, го испитува патот на современата човечка интелигенција низ историјата. Како резултат
на истражувањето, заклучил дека колективната интелигенција на човекот е во опаѓање веќе
подолго време.
Според студијата објавена во два дела под наслов „Нашата кревка интелигенција“, нега-
тивните промени во нашата генетска структура со текот на времето создаваат ефект што ги
прави луѓето „глупави“ кога ќе се спојат со современите технолошки достигнувања. Во
својата анализа, која е комплементарна на неговото истражување, Крабтри исто така изјавува
дека приближно 5 000 гени играат важна улога во формирањето на човечката интелигенција.
Сепак, тој наведува дека многубројните мутации што се појавиле со текот на годините го
блокирале развојот на интелигенцијата, а како резултат на тоа, ние сме принудени да живе-
еме со пониска интелигенција од нашите предци.
Крабтри, во првиот дел на својата студија, вели: „Последните постигнувања во генетика-
та, антропологијата и невробиологијата покажуваат дека нашите интелектуални и емотивни
способности се оставени на милост и немилост на голем број од нашите гени. Значи, ова ги
прави нашите способности изненадувачки многу кревки. Ако ја погледнеме стапката на
мутација кај луѓето и бројот на гени потребни за да нè одржат во емоционална и интелекту-
ална кондиција, јасно можеме да видиме дека ќе ги изгубиме овие способности.“
(...)
„Сето ова доведува до уништување на нашите способности. Доколку ја имаме предвид
брзината на мутациите што се случуваат кај човекот и бројот на потребните гени што можат
да ни овозможат задржување на емотивнaтa и интелигентнaтa форма, јасно можеме да види-
ме дека ќе ги изгубиме овие способности.“
Крабтри тврди дека општите мутации на коишто сме изложени во последните неколку
века ни ја одзедоа можноста да се справиме со проблемите со кои лесно се справуваа нашите
предци: „Доколку се сретнеме со некој просечен граѓанин кој живеел во Атина во 1 000 годи-
на пред нашата ера, може да нè воодушеви со својата сјајна меморија и светли идеи.
Денешниот човек може да биде фасциниран од способноста за брзо и лесно разбирање на
нештата на човекот во минатото. Покрај тоа, сигурен сум дека тој ќе биде емотивно стаби-
лен во споредба со сите наши денешни познаници, а истото го мислам и за луѓето кои живе-
еле пред 2 000 – 6 000 години во Африка, Азија, Индија и Америка.“
Според Крабтри, врвот на човековата природа е „периодот во кој поединците биле изло-
жени на сурови, селективни механизми на природата во рамките на дневните активности.“
Усогласеноста под овие услови беше прашањето „борба или бегство“.
Крабтри своите ставови на оваа тема ги сумира со мислата: „Човековата интелегенција е
зачудувачки кревка. И покрај оваа ранливост, фактот дека општеството е силно и здраво, бла-
годарение на образованието, обезбедува компензација на намалувањето на интелигенцијата.`
http://www.pressturk.com/soven-bayan_insanlar-giderek-aptallasiyor-mu_1337.html

01010222-А
20 2
 1 поен
(32.1) Што се случува со човечката интелигенција во последните години?

_____________________________________________________________________
1 2

_____________________________________________________________________

(32.2) Под кој наслов е објавена студијата во два дела на д-р Крабтри? 1 поен

_____________________________________________________________________
1 2

_____________________________________________________________________

(32.3) Како модерната технологија влијае врз нашата интелигенција? 1 поен

_____________________________________________________________________
1 2

_____________________________________________________________________

1 поен
(32.4) Која е разликата помеѓу нашите предци и современиот човек?

_____________________________________________________________________
1 2

_____________________________________________________________________

(32.5) Во кој дел од своето дело Крабтри говори дека нашите интелектуални 1 поен
и емотивни способности се оставени на милост и немилост на голем
број наши гени?
1 2

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

1 поен
(32.6) Што ни одземаат општите мутации?

_____________________________________________________________________
1 2

_____________________________________________________________________

01010222-А
21 2
 1 поен
(32.7) Според Крабтри, какви способности имал човекот од минатото за
разлика од современиот човек?

_____________________________________________________________________ 1 2

_____________________________________________________________________

1 поен
(32.8) Според Крабтри, како општеството успева да компензира за сметка
на намалувањето на интелигенцијата?

_____________________________________________________________________ 1 2

_____________________________________________________________________

1 поен
(32.9) Колкав број гени играат важна улога во формирањето на човековата
интелигенција?

_____________________________________________________________________ 1 2

_____________________________________________________________________

1 поен
(32.10) Во кое списание е објавено истражувањето на д-р Крабтри?

_____________________________________________________________________ 1 2

_____________________________________________________________________

01010222-А
22 2
33 Избери една тема и: 13 поени

- Напиши текст од 350 до 500 збора; Прочитај ја темата и добро размисли што
треба да содржи текстот; Почитувај ги правилата за композицијата на текстот
(воведен дел, главен дел и заклучок); Почитувај ги правилата на стандардниот
јазик.
- Мислите искажи ги јасно и поврзано со употреба на факти и аргументи;
Употреби соодветна лексика и стил во согласност со видот на текстот кој го
пишуваш. Не користи буквално и без критична дистанца готови текстови од
различни извори (учебници, стручни книги, веб-страници итн.).
Не пишувај општи фрази!

Тема 1: Возрасните и нивната улога во животот на младите

Конкретни насоки за пишување на слободната тема:
- Прочитај ја темата и добро размисли што треба да содржи текстот.
- Објасни дали детето од мала возраст го воспитуваат сите возрасни што ги сре-
ќава. (Изложи ги сопствените размислувања преку кои постапки се воочува
тоа.)
- Појасни дали за тебе нивните зборови претставуваат наметнати ставови или
се добронамерни совети.
- Наведи најмалку два аргумента поткрепени со конкретни факти и примери
преку коишто ќе објасниш дали во иднина се гледаш како еден од нив.
- Внимавај на графичкото средување на текстот, треба да има три јасно изделени
целини (вовед, главен дел, завршен дел).
- Не пишувај општи фрази! Не користи буквално и без критичка дистанца готови
текстови од различни извори (веб-страници, учебници, стручни книги и др.
- Употребувај стандарден македонски јазик внимавајќи на правописот, лексиката
и синтаксичките и интерпункциските правила.

Тема 2: Домашните миленици – извор на љубов или модерна психотерапија

Конкретни насоки за пишување на слободната тема:
- Прочитај ја темата и добро размисли што треба да содржи текстот.
- Објасни го значењето на домашните миленици во животот на човекот.
- Изложи ги сопствените размислувања (може да се согласиш или да го негираш
зададениот наслов).
- Наведи најмалку два аргументи поткрепени со конкретни факти и примери
преку коишто ќе објасниш на кој начин домашните миленици се извор на
љубов или посебен вид терапија за модерниот човек.
- Внимавај на графичкото средување на текстот, треба да има три јасно изделени
целини (вовед, главен дел, завршен дел).
- Не пишувај општи фрази! Не користи буквално и без критичка дистанца готови
текстови од различни извори (веб-страници, учебници, стручни книги и др.
- Употребувај стандарден македонски јазик внимавајќи на правописот, лексиката
и синтаксичките и интерпункциските правила.

01010222-А
23 2
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

01010222-А
24 2
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

01010222-А
25 2
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

01010222-А
26 2
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ јазик

___________________________________________________________________________
1 2
композиција на текстот

___________________________________________________________________________
1 2
___________________________________________________________________________ содржина

___________________________________________________________________________ 1 2

01010222-А
27 2
ПРАЗНА СТРАНИЦА

01010222-А
28 2