AMBAGAN

NG
MGA
SALITA

1
 “
Sa mga panahong walang Sawikaan,
idinaraos ng FIT ang Ambagan—ang
kumperensiyang nakatuon naman sa
mga ambag na salita ng iba’t ibang
wika sa Filipinas para sa pag-unlad ng
wikang pambansa.
2
 Ambagan ng mga Salita

✘ Ang Ambagan ay isinasagawa

tuwing dalawang taon.
✘ Pinagyayaman ng kumperensiya
ang iba’t ibang mga wika sa Filipino
sa pamamagitan ng pagsangguni
sa balarila’t leksikon ng mga wika
sa bansa.
3
 LEKSIKON
✘ Ito ay ang mapanuring pagbuo ng mga
salita na naglalayong makapagbigay ng
kahulugan at depenisyon sa mga bagay na
may kinalaman sa araw -araw na
pamumuhay.

✘Ito ay hindi basta-basta isinasagawa ng hindi

pinag-iisipan sapagkat ang resulta ng mga
nabuong salita ay ipinakikilala sa buong mundo
para magamit sa lipunan.
4
 LEKSIKON
✘ Ito ay ang mga salita na ginagamit
sa isang wika ng mga mananalita
nito.
✘ Tinatawag din itong bokabularyo ng
isang wika.
✘ Koleksyon ng mga salita ng isang
partikular na lenggwahe o propesyon.

5
✘ Sa taong (2011), itinatampok sa Ambagan
ang mga: wikang Ilokano, Kapampangan,
Bikol, Tagalog-Batangas, Kankana-ey,
Higaonon, Mansaka, Hiligaynon, Aklanon,
Tagalog-Laguna, at Kinaray-a.

6
 Mga Salitang Iluko
Nina: Cles Rambaud at Ariel Tabag

Ayon sa kanila, tiyak na makakikita ng

terminong Iluko na hindi tuwirang maisalin o
mabigyan ng eksaktong kahulagan sa wikang
Tagalog kahit hindi naman nagkakalayo ang
mga kultura nito.

7
 Mga Salitang Iluko
Nina: Cles Rambaud at Ariel Tabag

✘ Ayon pa kina Rambaud at Tabag, ang mga

salitang nais iambag sa wikang Filipino ay mula sa
mga nailimbag na obra ng mga Ilukong manunulat
sa magasing Bannawag at sa mga librong
inilathala ng GUMIL Filipinas, isang publikasyong
Iluko.

8
 Mga Salitang Iluko
Nina: Cles Rambaud at Ariel Tabag

✘ Murmuray - panunumbalik sa normal

ng mga sentido pagkagising
✘ Kabus - kabilugan ng buwan
✘ Kibin - magkahawak-kamay habang
naglalakad

9
 Mga Salitang Pampanga
Ni: Lucena Samson

✘ Isa sa mga pangunahing wika ng Pilipinas ang

Kapampangan. Masasabing patuloy pa rin itong
nililinang ‘pagkat nanatiling buhay ito sa mga
Kapampangang mananaliksik at dalubwika. Katulad
ng marami pang wikang nagtataglay ng kakaibang
katangian, ang wikang ito ay tiyak na makapag-
aambag rin sa pagyaman ng ating talasalitaan.

10
 Mga Salitang Pampanga
Ni: Lucena Samson

✘ tángî - pag-aaring nakuha sa panahon ng

pagpapakasal ng mag-asawa
✘ mánúcluan – iskwater
✘ síbul ning lugud - walang hangganang
pagmamahal

11
 Mga Salitang Bikolano
Ni: Kristian Cordero

✘ Tuntón-balagón – alitaptap
✘ Hablóndawani – bahaghari
✘ Mangíndara - mga sirena sa lawa

12
 Mga Salitang Tagalog-Batangas
Ni: Renerio Concepcion

✘ Isinalaysay niya ang mga katangian ng wika

ng Batangas at ang kaibahan nito sa ibang mga
wika sa bansa.
✘ Nasa malimit na pataas-tono ng puntong
Batangas ang matitinding damdamin. Isa sa
mga pekulyaridad ng salitang Batangas kapag
winiwika na ay ang matitigas na diin habang
pumupunto ang nagsasalita
13
 Mga Salitang Tagalog-Batangas
Ni: Renerio Concepcion

✘ Hímatlúgin - nanghihina ang katawan

✘ Baysánan – kasalan
✘ Malì-malì - magugulatin

14
 Mga Salitang Kankana ey
Ni: Ruth Tindaan

✘ Benge - palamuti sa buhok ng mga

kababaihan
✘ Gait – kasama
✘ Inayan - pagpigil sa isang tao sa paggawa
ng isang bagay
isang ekspresyon na nagpapahayag
ng pagkadismaya
Mountain Province, Benguet, Ilocos Sur 15
 Mga Salitang Higaonon
Ni: Rosario Butron-Dizon

✘ Búuy - lola sa tuhod

✘ Kaamulan - piyestang kultural
✘ Kapú-un - pinagmulan ng lahi

Agusan del Norte, Agusan del Sur, and portions

of Bukidnon provinces, Mindanao 16
 Mga Salitang Mansaka
Ni: Marilyn Arbes

✘ Isa sa mga katutubong nagtataglay ng sariling

kultura at may wikang nagagamit sa
pakikipagkomunikasyon ay ang tribu ng Mansaka
na matatagpuan sa Rehiyon XI partikular na sa
mga lalawigan ng Comval Province, Davao del
Norte, Davao del Sur at Davao Oriental

17
 Mga Salitang Mansaka
Ni: Marilyn Arbes

✘ Búnong – pagbibinyag
✘ Takláy – pulseras
✘ Bayók – pagsasalaysay ng mga pangyayari
sa nakaraan

Davao de Oro, Mindanao

18
 Mga Salitang Hiligaynon
Ni: John Teodoro

✘ Inday - pantawag ito sa mga mahal mo sa

buhay na babae katulad ng kapatid, asawa, anak,
pamangkin, at kahit na malayong kamag-anak.
✘ Pangayaw - dayuhan

(Iloilo province/Iloilo City) 9.3 million (2010); 4th most spoken native
language in the Philippines.
19
 Mga Salitang Aklaonon
Ni: John Barrios

✘ Panakáyon – biyahe
✘ ílis – palitan
✘ Panáad - pangako

20
 Mga Salitang Tagalog-Laguna
Ni: Edgar Samar

✘ Waswás - ubos na ubos

✘ Kinís - magkasabay na pamumula’t pamamawis
✘ Himpíl - paghuhugas ng pinggan

21
 Mga Salitang Kinaray-a
Ni: Genevieve Asenjo

✘ Pinatunayan niya na kahit na hindi gaanong bantog

ang wikang ito, ang Kinaray-a ay patuloy sa pag-unlad.

✘ Lumalakad ito sa kasalukuyang panahon, kahit pa ba

hinay-hinay, na may kamalayan sa kaniyang maragtas,
mulat sa kanyang konteksto, at nakikisali, sumusugal,
sa mga posibilidad ng pag-aakda ng bansa sa
pamamagitan ng pagtatayo ng sarili nitong
pampanitikan-wika-kultural na infrastraktura
22
 Mga Salitang Kinaray-a
Ni: Genevieve Asenjo

✘ Pìnàlínpín - palay na walang laman

✘ Búngkag – paghiwalayin
✘ Pásí - trumpo

Antique in the Philippines, Iloilo and other provinces on the island of

Panay, as well as portions of the Soccsksargen region in Mindanao
23