You are on page 1of 52

HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021

https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

 Xác định được các đặc trưng cơ học của vật liệu: giới hạn
chảy, giới hạn bền, ứng suất phá huỷ, mô đun đàn hồi, mô
đun trượt, hệ số poisson,… bằng phương pháp thực nghiệm

 Tính được biến dạng của phần tử chịu kéo nén dọc trục, giải
được bài toán siêu tĩnh kéo-nén
1
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Thí nghiệm kéo-nén

2
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Thí nghiệm kéo-nén vật liệu dẻo: kéo ≈ nén


 Biểu đồ quan hệ giữa lực và biến dạng dài


3
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Thí nghiệm kéo-nén vật liệu

 Biểu đồ quan hệ giữa lực và biến dạng dài


4
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Thí nghiệm kéo-nén vật liệu dẻo: kéo ≈ nén

 Biểu đồ quan hệ giữa ứng suất và biến dạng


+ Giai đoạn đàn hồi
: ứng suất tỉ lệ

+ Giai đoạn chảy dẻo


: ứng suất chảy

+ Giai đoạn biến cứng


: ứng suất bền
Miền Miền Miền Miền + Giai đoạn phá huỷ
đàn hồi chảy dẻo biến cứng Phá huỷ
: ứng suất phá huỷ
5
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Thí nghiệm kéo-nén vật liệu dẻo: kéo ≈ nén


 Biểu đồ quan hệ giữa lực và biến dạng dài

∆ ∆
6
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Thí nghiệm kéo-nén vật liệu

 Biểu đồ quan hệ giữa lực và biến dạng dài


∆ 7
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Thí nghiệm kéo-nén vật liệu dẻo

* Trong giai đoạn đàn hồi OA

Mô đun đàn hồi của vật liệu: E

∆ ∆
= =


Định luật Hooke:

= .

=> Định luật Hooke: quan hệ giữa ứng suất và biến


dạng là quan hệ bậc nhất
8
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Thí nghiệm kéo-nén vật liệu giòn: kéo ≪ nén

 Biểu đồ quan hệ giữa ứng suất và biến dạng

Mô đun đàn hồi của vật liệu: E


Nén ∆
= =

Kéo Ứng suất bền khi kéo:

∆ Ứng suất bền khi nén:


9
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Ứng suất cho phép và hệ số an toàn

 Ứng suất cho phép:


Vật liệu dẻo: =
Ứng suất nguy hiểm
= Vật liệu giòn: =
Hệ số an toàn

Nén

Kéo

≈ = = = ; =
10
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Biến dạng của thanh chịu kéo-nén dọc trục

 Biến dạng dài tuyệt đối:


z

∆ 50 kN
∆ z

Định luật Hooke: = .


( )
∆ .
= ⇒∆ = ⇒ ∆ =
. .

11
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Biến dạng của thanh chịu kéo-nén dọc trục

⇒ ∆ =
.

 Nếu = trên từng đoạn Li

.
∆ =
.

12
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Biến dạng của thanh chịu kéo-nén dọc trục

⇒ ∆ =
.

 Nếu EA = const trên từng đoạn Li

∆ =
.

SN: diện tích biểu đồ lực dọc N

13
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Biến dạng ngang và hệ số Poisson


 Biến dạng dài tương đối: =

 Biến dạng ngang: =− .


: là hệ số Poisson Vật liệu 


Thép 0.27-0.3
Nhôm 0.34
Đồng 0.33
Bê tông 0.2
14
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập
Bài 1: Thanh BC chiều dài L = 2 m được làm bằng thép có mô đun đàn hồi E
= 200 GPa và ứng suất pháp cho phép [σ] = 160 MPa. 1) Xác định diện tích
mặt cắt ngang cần thiết của thanh BC. 2) Tính biến dạng dài dọc trục của
thanh BC. 3) Tính chuyển vị thẳng đứng tại B.

15
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Xác định lực dọc trong thanh BC

60 kN

2m 4m

16
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Tính cho thanh BC chịu kéo: = 40 kN; = 210 MPa

* Biến dạng dài dọc trục của thanh BC: = 200 GPa; =2m

17
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Chuyển vị thẳng đứng tại B: ∆ = 1,6 mm



18
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Chuyển vị thẳng đứng tại B: ∆ = 1,6 mm


19
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 2: Các thanh BC, DF và GH có cùng chiều dài, cùng mặt cắt ngang
và làm cùng 1 loại vật liệu. Xác định lực dọc phát sinh trong các thanh
BC, DF và GH.

2m 2m 4m

2 kN/m
20
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Vẽ sơ đồ tự do cho thanh AB:

2m 2m 4m

16 kN

21
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

4 +3 +2 = 32 (1)
* Quan hệ biến dạng giữa các thanh:

2m 2m 4m



22
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 3: Thanh CD chiều dài L = 2 m, diện tích mặt cắt ngang A = 4950 mm2 và
được làm bằng thép có mô đun đàn hồi E = 200 GPa. 1) Tính biến dạng dài
dọc trục của thanh CD. 2) Tính chuyển vị thẳng đứng tại B.

450 kN

60

2m 5m
23
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 4: Các thanh BC và DF có cùng mặt cắt ngang và làm cùng 1 loại vật
liệu. Cho DF = 2 m; BC = 2,5 m. Xác định lực dọc phát sinh trong các thanh
BC và DF.

10 kN/m
4
3

2m 6m
24
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 3: Thanh CD chiều dài L = 2 m và các chốt tại A, C và D được làm bằng
thép có mô đun đàn hồi E = 200GPa, ứng suất pháp cho phép [σ] = 150 MPa
và ứng suất tiếp cho phép [τ] = 75 MPa. 1) Xác định diện tích mặt cắt ngang
cần thiết của thanh CD và đường kính cần thiết của các chốt tại A, C và D. 2)
Tính biến dạng dài dọc trục của thanh CD. 3) Tính chuyển vị thẳng đứng tại B.
450 kN

60

2m 5m 25
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Xét thanh AB:

450 kN
2m 5m

60

26
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Tính cho thanh CD chịu nén: = 727,461 kN; = 150 MPa; = 200 GPa

* Biến dạng dài dọc trục của thanh CD: =2m

27
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Tính cho chốt tại A chịu cắt 2 mặt: = 363,73 kN; = −180 kN; = 75 MPa

28
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Tính cho chốt tại C chịu cắt 2 mặt: = 727,461 kN; = 75 MPa

29
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Tính cho chốt tại D chịu cắt 1 mặt: = 727,461 kN; = 75 MPa

30
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Chuyển vị thẳng đứng tại B: ∆ = 1,5 mm

2m 5m

60


31
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 4: Các thanh BC và DF có cùng mặt cắt ngang và làm cùng 1 loại vật
liệu. Cho DF = 2 m; BC = 2,5 m. Xác định lực dọc phát sinh trong các thanh
BC và DF.

10 kN/m
4
3

2m 6m
32
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Xét thanh AB:

80 kN
2m 2m 4m

33
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

16 /5 + 3 = 160 (1)

* Quan hệ biến dạng giữa 2 thanh:

≈ ⇒ =∆

2m 6m

′ ∆ 5
= = =
′ 4

=∆ =
′ 6 .2 3
= ⇒5 = (2)
′ 8 . 2,5 4 1 , 2 ⇒ = 29,919 kN
4
= 23,825 kN 34
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập
Bài 5: Kết cấu chịu lực gồm trục thép lồng trong ống đồng như hình. Biết
rằng mô đun đàn hồi của đồng và thép lần lượt là Ed = 101 GPa; Et = 200
GPa. Cho D = 200 mm; t = 20 mm; d = 80 mm; L = 0,5 m. 1) Tính ứng suất
pháp phát sinh trong ống đồng và trục thép. 2) Tính biến dạng dài dọc trục
của ống đồng.
50 kN

35
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Nd: Lực dọc phát sinh trong ống đồng

Nt: Lực dọc phát sinh trong trục thép

+ = = 50 kN (1)

* Quan hệ biến dạng của ống đồng và trục thép: D = 200 mm; t = 20 mm; d = 80 mm

∆ =∆ ⇒ = ⇒ = (2)

= 200 − 160 mm
ừ 1 à 2 ⇒ = 4
+ = 80 mm
4
= 200 GPa
=
+ = 101 GPa 36
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

. .
= = 26,594 kN
. + .
. .
= = 23,405 kN
. + .

* Ứng suất phát sinh trong ống đồng và trục thép:

26,594 .1000 N N D = 200 mm; t = 20 mm; d = 80 mm


= = = 2,351 = 2,351 MPa
mm
4 200 − 160 mm
26,594 .1000 N N
= = = 4,656 = 4,656 MPa
mm
4 80 mm
* Biến dạng dài dọc trục của ống đồng :
26,594.0,5.1000
∆ = = = 0,0116 mm
101.
4 200 − 160 37
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 6: Cột bê tông mặt cắt ngang 450 kN 450 kN

hình vuông được gia cường bằng 4


thanh thép có cùng đường kính d =
28 mm. Biết rằng thép có mô đun
đàn hồi Et = 200 GPa và bê tông có −
3m
mô đun đàn hồi Eb = 29 GPa. Tính
ứng suất pháp phát sinh trong cột 250 mm

bê tông và trong mỗi thanh thép 250 mm

38
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Nb: Lực dọc phát sinh trong cột bê tông

Nt: Lực dọc phát sinh trong các thanh thép


+ = = 900 kN (1)

* Quan hệ biến dạng của cột bê tông và các


thanh thép:

∆ =∆ ⇒ = ⇒ = (2)

= 250 − 4 28 mm
4
ừ 1 à 2 ⇒ = = 4 28 mm
+ 4
= 200 GPa
=
+ = 29 GPa 39
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

. .
= = 26,594 kN
. + .
. .
= = 23,405 kN
. + .

* Ứng suất phát sinh trong cột bê tông và trong


mỗi thanh thép:

.
= = = 11,684 MP
. + .
= 250 − 4 28 mm
4
. = 4 28 mm
= = = 80,584 MP 4
. + . = 200 GPa
= 29 GPa 40
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 7: Kết cấu chịu lực gồm trục thép lồng trong ống đồng như hình. Biết
rằng mô đun đàn hồi của đồng và thép lần lượt là Ed = 101 GPa; Et = 200
GPa. Cho D = 120 mm; t = 10 mm; d = 40 mm. Tính ứng suất pháp phát sinh
trong ống đồng và trục thép.
400 kN

0,15 mm −

200 mm

41
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Tính biến dạng của ống đồng:


400.200
∆ = =
101. 4 120 − 100

= 0,229 mm
D = 120 mm; t = 10 mm; d = 40 mm
Nd: Lực dọc phát sinh trong ống đồng

Nt: Lực dọc phát sinh trong trục thép

+ = 400 kN (1)

* Quan hệ biến dạng giữa ống đồng và trục thép:

∆ − 0,15 = ∆ ⇒ − 0,15 =
42
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

+ = 400 kN (1)
. 200 . (200 − 0,15)
−0,15 = (2)
101. 4 120 − 100 200. 40
4
ừ 1 à 2 ⇒ = 342,109 kN
D = 120 mm; t = 10 mm; d = 40 mm
= 57,89 kN

* Ứng suất phát sinh trong ống đồng và trục thép:

342,109.1000 N N
= = = 98,996 = 98,996 MPa
mm
4 120 − 100 mm
26,594 .1000 N N
= = = 46,068 = 46,068 MPa
mm
4 80 mm 43
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 6: Cột làm bằng thép có mô đun đàn hồi 200 kN


E = 200 GPa; ứng suất pháp cho phép [σ] =
170 MPa . 1) Xác định diện tích mặt cắt ngang
cần thiết của các đoạn. 2) Tính biến dạng dài 1m
dọc trục của cột. 150 kN 150 kN

3m

44
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Nội lực phát sinh trong cột thép:


200 kN
200 kN 200 kN

1m 1 1
150 kN 150 kN
1m
1 1 150 kN 150 kN

= −200 kN 2 2
2 2 3m

= −500 kN

45
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Nội lực phát sinh 200 kN


trong cột thép: −200 kN

1m
150 kN 150 kN
−500 kN

3m

46
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

* Tính cho đoạn AB: [σ] = 170 MPa

* Tính cho đoạn BC:

* Biến dạng dài dọc trục của cột: E = 200 GPa

47
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập
Bài 7: Cột làm bằng bê tông có mô đun đàn 200 kN
hồi E = 29 GPa; ứng suất pháp cho phép [σ] =
18 MPa . 1) Xác định diện tích mặt cắt ngang 1,5 kN/m
cần thiết của các đoạn. 2) Tính biến dạng dài 1 m
dọc trục của cột. 150 kN 150 kN

1,8 kN/m
3m

48
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 8: Trục thép có mô đun đàn hồi E = 200


GPa; ứng suất pháp cho phép [σ] = 170 MPa.
Cho D = 80 mm; d = 50 mm. 1) Xác định giới 200 mm
hạn của tải trọng Pmax. 2) Tính chuyển vị theo
phương đứng của mặt cắt tại B.

300 mm

49
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

200 mm

300 mm

50
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

= ; = −

* Quan hệ biến dạng của 2 đoạn AB và BC:


− 300 . 200
∆ =∆ ⇒ = ⇒ =
80 50

⇒ = 0,369

D = 80 mm; d = 50 mm

51
HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu

Bài Tập

Bài 9: Trục thép có mô đun đàn hồi E = 200


GPa; ứng suất pháp cho phép [σ] = 170 MPa.
Cho P = 200 kN; D = 60 mm; d = 40 mm. Tính
ứng suất pháp phát sinh trong mỗi đoạn.
300 mm

200 mm

0,1 mm
52

You might also like