🍰 Chí Phèo

I-Khái quát

1, Tác giả
_ Là một trong những nhà văn lớn của văn học việt nam hiện đại
_ Giọng văn của ông tỉnh táo, sắc lạnh, thấm đẫm nh suy tư , triết lí nhg đằng sau giọng văn
ấy cta vẫn thấy 1 tấm lòng đằm thắm , trĩu nặng tình yêu thương → vừa có giá trị hiện thực
và giá trị nhân đạo

2, Tác phẩm
_ Là 1 kiệt tác của văn học việt nam hiện đại

_ Nhan đề :
Cái lò gạch cũ → gợi ra 1 vòng tròn luẩn quẩn , bế tắc, ko lối thoát khi cái lò gạch cũ là
nơi chí phèo ra đời và đến kết thúc truyện khi mà thị nở nhìn nhanh xuống bụi và trong
đầu thị thấp thoáng 1 cái lò gạch cũ - nơi vắng ng lại qua thì ng đọc hình dung ra bt đâu
đấy cái lò gạch cũ lại là nơi ra đời của chí phèo con.
Đôi lứa xứng đôi → có 1 góc nhìn hơi bỡn cợt mà cái bỡn cợt ấy có một chút thật độc
ác và tàn nhẫn

Năm 1946 khi in lại trong tập Luống cày thì tác phẩm đc đổi tên thành Chí Phèo. Nhan
đề chính là tên nhân vật chính và nhân vật chính ấy là đại diện cho bộ phận nh ng nông
dân bị đẩy vào con đường tha hoá lưu manh , muốn hoàn lương , muốn trở lại gốc lương
thiện của mình ngày xưa nhưng lại bị khước từ một cách tàn nhẫn nhất. Đằng sau đó là
nh nỗi đau , niềm tin , tình thg đc thể hiện 1 cách sâu đậm nhất

_ Tóm tắt:
chí phèo bắt đầu là một đứa trẻ bị bỏ rơi sinh ra bởi ng mẹ khốn khổ , bất hạnh nào đó (
bất kì ng mẹ nào bỏ con đều là nh ng khốn khổ và bất hạnh nhất thế gian này ). Đứa trẻ
ấy gặp dân làng vũ đại ( đầu tiên là 1 anh đi thả ống lươn tìm thấy chí phèo tím ngắt
trong 1 lò gạch đưa về nuôi nấng , sau đó là đến bác phó cối rồi bà goá mù ). Thông qua

Chí Phèo 1
 sự cưu mang đùm bọc của nh ng dân làng vũ đại - nh con ng nghèo khổ vô cùng nhưng
cx lương thiện vô cùng ấy thì đứa trẻ bị bỏ rơi đã lớn lên và trở thành anh chí làng vũ
đại → lúc đấy vẫn còn lương thiện vô cùng.
Đến năm 20 tuổi chí phèo làm canh điền cho nhà bá kiến và sau 1 sự việc rất phản cảm
khi mà vợ ba của lý kiến bắt chí phèo vào bóp chân và lý kiến bt đc chuyện đó và hắn
gen , cái cơn ghen vô lối của lý kiến đã đẩy chí phèo vào tù. Và nhà tù thực dân đã biến
ng trai cầy , anh canh điền hiền lành lương thiện ấy thành 1 thằng lưu manh , thành chí
phèo khi ra tù.
Sau bn năm tháng ở làng vũ đại - ở mảnh đất quần ngư tranh thực , đàn cá tranh mồi thì
lâu dần chí đã trở thành đầy tớ tay chân cho chính kẻ thù độc ác nhất trong cuộc đời
mình đó là lý kiến → chí phèo ( bị huỷ hoại cả về nhân hình để trở thành 1 con vật lạ ,
cả về nhân tính để trở thành 1 con quỷ dữ ) → bi kịch lưu manh hoá
Sự xuất hiện của thị nở đã trả lại tính người cho chí phèo ( xuất hiện mãnh liệt nhất ở
khát khao hoàn lương ) Có thể coi tiếng nói của bà cô như một đại diện cho tiếng nói
của cộng đồng - cộng đồng bằng phẳng và thân thiện của nh ng lương thiện → kiên
quyết khước từ sự trở về của chí , mối tình giữa chí phèo và thị nở
Khi đã thức tỉnh rồi chí không thể trở thành quỷ dữ nx , anh ta k thể làm quỷ dữ nhg anh
ta k đc làm ng - đó là định kiến khách quan → chỉ còn một con đg đó là tìm đến cái
chết ( bi kịch bị tước quyền làm ng , bi kịch bị đẩy đến cùng đường tuyệt lộ ) → đâm
chết bá kiến và tự sát

II-Phân tích

1, Bi kịch lưu manh hoá

→ bi kịch của một người nông dân lương thiện bị đẩy vào con đường tha hoá lưu manh

a, Chí vốn là ng nông dân lương thiện.

giới thiệu chung

chí sinh ra bởi 1 ng mẹ khốn khổ bất hạnh nào đó , là một hài nhi bị ruồng bỏ và
trần truồng tím ngắt trong 1 lò gạch cũ ven đg. một anh đi thả ống lươn nhặt đc chí
đưa về nuôi nấng r sau đó là bác phó cối , bà goá mù. Nuôi nấng đứa trẻ ấy để lớn
lên thành anh chí . Sau khi bà goá mù mất thì chí k còn nơi nương tựa nx và anh ta
hết đi ở nhà này lại ở cho nhà nọ. Anh sống 1 cuộc đời của 1 cố nông nghèo khổ
nhg lương thiện.

khởi thuỷ

Chí Phèo 2
 _ Ước mơ : cày thuê , cuốc mướn , nuôi lợn , dệt vải → sống bằng sức lao động của
mình → một trg nh tiêu chí cực kì quan trọng khiến con ng thực sự là ng lg thiện
_ Vợ ba lý kiến bắt chí vào bóp chân thì dòng xúc cảm sau bn năm chí nhớ lại : “
hắn vừa làm vừa run, hắn chỉ thấy nhục chứ yêu đg j . Hai mươi tuổi ng ta k phải là
đá nhg cx k hoàn toàn là xác thịt ng ta k thể thích cái mà ng ta khinh” → người có ý
thức về phẩm giá
→ Khởi thuỷ chí là ng tốt , ng lương thiện như tất cả nh ng nông dân làng vũ đại ,
ng nông dân nhân hậu , bao dung đã dang rộng vòng tay để cưu mang đứa trẻ này

b, Người nông dân lương thiện ấy bị đẩy vào con đg lưu manh hoá ntn ?
Trước cơn ghen vô lối, lý kiến đã đẩy chí vào tù và nhà tù thực dân đã nhào nặn , biến
anh trai cày lương thiện , hiền lành ấy sau 7-8 năm ra tù thành 1 thằng sắng cá , 1 thằng
lưu manh.
Bá Kiến : đẩy ai đừng đẩy đến đường cùng , khi mà đẩy đến đg cùng thì có nh thằng
cùng hơn cả dân cùng thậm chí sẽ bật trở lại và giở giọng uống máu người không tanh

→ Chí phèo đại diện cho 1 bộ phận nh ng nông dân vn lương thiện , hiền lành nhg
nghèo khổ , bị áp bức đầy đoạ

Bị huỷ hoại về mặt nhân hình

từ anh chàng khoẻ mạnh cường tráng → đầu trọc lốc , răng cạo trắng hớn , mặt thì
đen mà rất cơng cơng → con vật lạ ( lạc loài , quái đản vs ng nhg cx k phải là 1
con vật hiền lành , bình dị . Có con vật nào nhận chí vào giống loài của nó đâu ? )
→ đẩy ra khỏi xã hội loài người → cô độc tuyệt đối

Bị huỷ hoại về nhân tính : ý thức, tiếng nói ( của vẹt ) , hành động ( đc chi phối dẫn
dắt bởi lý trí )

ý thức
→ phản xạ có điều kiện → con ng phải sống bằng sức lao động của mình k
ngửa tay xin ai , k cướp bóc bởi vì đơn giản hắn cứ chìm đắm trong nh cơn say
triền miên , u tối rồi chưa kịp tỉnh thì đã lại say tiếp , cứ cơn này chưa qua cơn
khác lại đến nối thành 1 cơn dài mênh mông → biến thành tên đầy tớ tay chân
cho hắn.
Hắn k còn ý thức đc ai là kẻ thù của mình nx → chí phèo say rượu nhưng ý
thức vẫn tỉnh táo . Bá kiến biến kẻ tử thù thành tên đầy tớ tay chân , làm nguôi

Chí Phèo 3
 dịu đi nỗi đau , căm phẫn âm ỉ suốt 7-8 năm trong lòng chí → ra khỏi nhà bá
kiến là u mê về ý thức
Mất ý thức về phẩm giá : có nhà , có đất để ở , có cơm để ăn bằng doạ nạt ,
bằng đâm chém , bằng rạch mặt ăn vạ , bằng la làng đốt quán , bằng tất cả hành
vi của 1 kẻ côn đồ, một tên lưu manh , 1 con quỷ dữ của làng vũ đại → k sống
bằng sức lao động mà bằng sự côn đồ .

Nam Cao đã k biến chuyện của mình thành 1 chi tiết giả tạo của ngôn tình mà
ông đã miêu tả rất là thật : chí phèo ban đầu đến vs thị nở bằng bản năng sinh
vật của 1 thg say rượu , của 1 thg lưu manh , vừa ăn cướp vừa la làng → con
ng đã từng bt nhục h k bt nhục nx

Mất ý thức về tgian, k gian : sau khi gặp Thị , Chí ms nhớ lại mang máng hình
như có lúc mình 20 r sau đó là 7-8 năm đi tù và sau đó Chí k còn tgian nx , Chí
k bt mình bn tuổi nx , mất đi cả ý thức về k gian , cảnh sắc , mất hết . Chí sống
trong cái lều mà chiều khi ms xế trưa và thấy đêm khi ngoài trời vẫn sáng và
chỉ về cái lều ấy khi đã say bí tỉ → hoàn toàn chí k nghe thấy cái j hết → hoàn
toàn bị huỷ hoại về ý thức - một biểu hiện quan trọng nhất của nhân tính.

tiếng nói

k thấy nói 1 câu nào mà chỉ có chửi bới , giao tiếp vs cuộc đời bằng tiếng chửi
của 1 thg lưu manh. Nhưng đúng hơn tiếng chửi là phg tiện duy nhất để chí
bộc lộ nỗi bi phẫn âm ỉ trong lòng hắn , cái nỗi bi phẫn mà hắn k hiểu vì sao
hắn khổ thế bởi làm j có ai trong cộng đồng bằng phẳng của nh ng lương thiện
muốn giao tiếp vs chí.

hành động

say triền miên và nh hành động tội ác tăng dần theo nh cơn say→ k hề bt rằng
chí đã khiến cho , đập vỡ bn tổ ấm , làm tan nát bn cảnh gia đình yên vui , làm
chảy máu và nước mắt của bn ng dân lương thiện. Chí đã trở thành con quỷ dữ
của làng vũ đại r.

→ Quả thật tác động của xác hội ghê gớm quá , tàn bạo quá . Chí phèo đáng
thg hơn là đáng trách , đáng lên án . Đáng lên án chính là hoàn cảnh xã hội ,
cái xã hội phi nhân tính ở quanh anh ta.

2, Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người

a, Ngay khi chí phèo trở thành 1 kẻ lưu manh

Chí Phèo 4
 Quả thật khi vừa ms ra tù và thậm chí cho đến khi chết ( suốt mấy chục năm tr ) chí đã
hoàn toàn bị dân làng vũ đại cự tuyệt r và sự xuất hiện của thị nở chỉ đẩy bi kịch ấy (
bước ngoặt trg cđ của chí để chí ý thức đc bi kịch thứ 2 này mà th, để đấy chí đến kết
cục bi thảm th )

Khi mới ra tù

dân làng nhìn hắn ( lớp này trông khác hẳn .. trông gớm chết gớm chết ) → quả
thật ngay khi ms ra tù dân làng đã k thừa nhận chí trở lại cộng đồng nx r. Họ đã
mặc định rằng cái thằng lưu manh kia , cái thằng trông gớm chết kia k thuộc về
cộng đồng hiền lành , tử tế của dân làng nx → cái nhìn tò mò , xa lạ và ghê sợ

Sau bao năm ở làng

dân làng tuyệt đối k ai muốn dây vào chí nx → dân làng tuyệt giao hoàn toàn vs chí
. Chí k còn là con ng , k còn là phần thành viên ở trong xã hội này nx r ( đoạn mở
đầu ). Đây là đoạn văn đc trần thuật theo cách đa thanh ( đa giọng điệu ) .

“Thế này có phí rượu k ?” → chí phèo uống rượu k hẳn vì nghiện rượu , k hẳn vì
thích rượu. Hắn uống rượu để say , để mất lí trí , để đc chửi bới và chửi bới để kều
cho ng ta chửi mình và khi ng ta còn chửi chí thì có nghĩa là ng ta vẫn công nhận
chí là một phần của xã hội này → k có một bất hạnh nào hơn 1 kẻ cô độc đến mức
muốn ng ta chửi mình để cảm giác rằng mình vẫn là 1 thg ng trong xã hội này → bi
kịch của 1 kẻ hoàn toàn cô độc giữ cđ này. Vậy mà h họ nhìn chí không bằng nhìn
1 con vật , 1 thứ quái đản trong xã hội này

“Rốt cuộc chỉ có 2 con chó dữ và 1 thg say rượu ” → ở bình diện so sánh nào cx
thấp kém , khổ sở quá

Sau khi đâm chết Bá Kiến và tự sát

dân làng hả hê , k mảy may xót thg “ Rõ là trời có mắt hai thg ấy lại giết nhau , cno
tự giết nhau chứ nào phải mượn đến tay ai ” → xếp chí phèo vào cùng 1 giuộc vs
kẻ thù của hắn r

b, Khi gặp thị nở

Giới thiệu chung

là 1 ng đàn bà xấu ma chê quỷ hờn “ nhìn thị như 1 con vật rất tởm ” , thị nghèo ,
dở hơi → bất hành nhân dạng . Có lẽ bởi một ng như thị nở mà còn khước từ chí thì
quả thật chí phèo k còn đg để trở về vs cuộc đời nx r.Chí phèo vốn là ng lương
thiện , cái lg thiện ấy đã bị huỷ hoại đi trong bi kịch thứ nhất và bây h tất cả nh j mà

Chí Phèo 5
 cđ lấy đi của chí thì kì diệu thay ng đàn bà xấu xí ma chê quỷ hờn kia vs tình yêu
thg chân thành của thị , thị đã lần lượt trả lại hết cho chí.

Tình người của thị nở đã thức tỉnh tính người của chí phèo
Tình cảm đùm bọc yêu thg của bác phó cối , bà goá mù , của anh đi thả ống lươn
thì trc đó anh còn quá nhỏ đế cảm nhận còn từ khi lớn lên chí chưa đc cảm nhận
tình yêu thg ấy của ai và đây chính là lần đầu tiên trong cuộc đời

Sự trở về của ý thức

sau khi gặp thị nở , buổi sáng hôm sau chính là buổi sáng đầu tiên chí phèo
tỉnh rượu và tỉnh táo để nhớ , để nghĩ , để đau khổ , để buồn vui . Không chỉ
nghe thấy âm thanh của tn chí còn cảm nhận đc âm thanh , lần dầu tiên sau bn
năm trời chìm đắm trong nh cơn say u mê tăm tối , chí lắng nghe đc âm thanh
rất bình dị, rất thân thuộc ,( rất quen thuộc vs tất cả mọi ng chỉ xa lạ vs mỗi chí
th ) đó là tiếng nh ng đi chợ nói chuyện vs nhau , tiếng nh ng buôn vải từ nam
định về → khơi nhắc lại để chí phảng phất nhớ ra rằng hình như đấy là nh âm
thanh của cuộc sống mà rất hiền lành , rất lương thiện → bắt đầu có ý thức về
tgian . Chí nghĩ đến hiện tại : già r mà còn cô độc , hoảng sợ khi nghĩ đến tg lai
: một ngày nào sắp đến khi chí đã già yếu , k còn đủ sức doạ nạt ai nx thì đi
kèm vs tuổi già , cô độc là đói rét , là ốm đau. Chí cảm nhận đc tình yêu thg ,
bt yêu thg và thậm chí còn thèm đc yêu thg

Chí Phèo 6