Prepared by:

PEDRO A. TRUMATA JR
Lesson Plans for Multigrade Classes
Grades 5and 6
Learning Area: ARALING PANLIPUNAN Quarter: 1
Grade Level Grade 5
Pamantayang Naipamamalas ang mapanuring pang-unawa at kaalaman
Pangnilalaman sa kasanayang pangheograpiya, ang teorya sa pinagmulan
The learner demonstrates ng lahing Pilipino upang mapahalagahan ang konteksto ng
understanding of lipunan/pamayanan ng sinaunang Pilipino at ang kanilang
ambag sa pagbuo ng kasanayan ng Pilipinas.
Pamantayan sa Naipamamalas ang pagmamalaki sa nabuong kabihasnan ng
Pagganap mga sinaunang Pilipino gamit ang kasanayan pangheograpikal
The learner at mahalagang konteksto ng kasanayan ng lipunana at bansa
kabilang ng mga teorya sa pinagmulan at pagkabuo ng kapuluan
ng Pilipinas.
Mga Kasanayan sa Nakabubuo ng pansariling paninindigan sa
Pagkatuto pinakapanipaniwalang teorya ng pinagmulan ng lahing
Pilipino batay sa mga ebidensiya
 Natatalakay ang teorya ng pandarayuhan ng tao
mula sa rehiyong Austronesyano
 Natatalakay ang iba pang mga teorya tungkol sa
pinagmulan ng mga unang tao sa Pilipinas
 Nakasusulat ng maikling sanaysay (1-3 talata) ukol
sa mga teoryang natutunan
TEACHER I
RIZAL
Week: 5
Grade 6
Naipamamalas ang mapanuring pang unawa at kaalaman
sa bahagi ng Pilipinas sa globalisasyon batay sa lokasyon
nito sa mundo gamit ang kasanayang pangheograpiya at
ang ambag ng malayang kaisipan sa pag-usbong ng
nasyonalismong Pilipino.
Naipamamalas ang pagpapahalaga sa kontribosyon ng
Pilipinas sa isyung pandaigdig batay sa lokasyon nito sa
mundo.
Nasusuri ang mga ginawa ng mga makabayang Pilipino sa
pagkamit ng kalayaan.
 Nasusuri ang kilusang para sa sekularisasyon ng mga
parokya at ang Cavite Mutiny(1872)
 Naipapaliwanag ang ambag ng kilusang propaganda sa
pagpukaw ng damdamin makabayan ng mga
Pilipino
(hal. La Liga Filipina, Asociacion Hispano
Filipino)
 Natatalakay ang pagtatag at paglaganap ng
Katipunan
 Nahihinuha ang implikasyon ng kawalan ng
pagkakaisa sa himagsikan/kilusan at pagbubuo ng
Pilipinas bilang isang bansa

Unang Araw
Layunin ng Aralin Natutukoy ang pagkakaiba ng iba’t-ibang teorya sa pinagmulan Nakikilala at nagbibigay pugay sa mga bayaning nakilahok sa
 ng Pilipinas. rebolusyong Pilipino noong 1896.

Paksang Aralin Teorya ng Pinagmulan ng Pilipinas Rebolusyong Pilipino noong 1896

Kagamitang Panturo TG,LM,BOW,Cartolina,larawan,activity sheets TG, LM,larawan, activity sheets
Pamamaraan Grouping Structures (tick boxes):
 Whole Class  Ability Groups
Use these letter icons to Describe the parts of the lesson (for example the  Friendship Groups
show methodology and introduction), where you may address all grade levels as  Other (specify)
assessment activities. one group.  Combination of Structures
 Mixed Ability Groups
DT Direct Teaching  Grade Groups
GW Group Work Teaching, Learning and Assessment Activities
WHOLE CLASS ACTIVITY
IL Independent Learning
Magkaroon ng limang minutong pagbabahagi sa napakinggang balita sa telebisyon o radio at ilahad sa klase.
A Assessment
DT
GW
Paghahabi sa layunin ng Aralin
Hatiin sa dalawang grupo ang klase.Ayusin ang mga salitang Balik-aral
nagkabali-baligtad na may kaugnayan sa paksang aralin.Gupitin
ang mga larawan at ihanay ito sa wastong kinalalagyan.Ang unang (GUESS WHO GOAT IS THIS)
makakagawa ay tatanghaling mananalo. (Apendiks 1-2) Panuto: Kilalanin ng mga bata kung sinong bayani ang
tinutukoy o nagsabi sa katagang babasahin ng guro.Huni ng
kambing ang magiging boses ng guro.
(Apendiks 1)

Pag-uugnay ng mga halimbawa sa bagong aralin (DT)

 Ipakita ang larawang ng mga mahahalagang tao na

nag udyok sa rebolusyong Pilipino.(Apendiks 2)

Paglalahad ng Bagong Kasanayan/Pagtalakay

 Talakayin kung paano naitatag ang samahan ng

rebulasyong Pilipino
 Ano ang kanilang naging adhikain at paniniwala?
 Ano ang kartilya?(Apendiks 3)

DT GW
Pag-uugnay ng mga halimbawa sa bagong aralin (DT)

 Itanong sa mga mag aaral kung may nalalaman silang
alamat o kwento kung paano nabuo ang mundo.
 Ipabasa ang maikling kwento tungkol sa pinagmulan ng
mundo.(Apendiks 3)
Paglalahad ng Bagong Kasanayan/Pagtalakay
Paghahabi sa layunin ng Aralin (GW)
Hatiin sa dalawang pangkat ang klase.
 Unang Pangkat—Lagyan ng tsek ang mga
checklist na napapaloob sa kartilya ng
katipunan at ekis kung wala.(Apendiks 4)
 Pangalawang Pangkat—magkaroon ng
simpleng dula-dulaan kung paano itinatag
ang samahan ng Rebolusyonaryong
Pilipino.

 Ilahad sa mga bata ang iba’t ibang Teorya ng Pinagmulan

ng Pilipinas.(Apendix 4)

Paglalahat

 Ano ano ang mga teorya sa pinagmulan ng Pilipinas?

 Itanong sa mga bata kung aling teorya ang mas

pinaniniwalaan nila at bakit?

ILIL

Panuto: Suriin kung saang teorya napapaloob ang mga sumusunod Panuto : Kilalanin ang bayaning nakilahok sa rebulusyon
na pangungusap.(Appendix 5) (Appendix 5)

A Panuto: Ihanay sa hanay B ang kahulugan ng mga teorya na Panuto: Kailangan ba tayong magbigay pugay sa mga
nasa hanay A.(Appendix 6) bayaning nakilahok sa rebulasyong Pilipino? Bakit?
(Appendix 6)
Mga Tala
Pagninilay
Ikalawang Araw
Layunin ng Aralin Natutukoy ang iba’t ibang katangian ng mga sinaunang Pilipino sa Nakapagbibigay opinyon sa mga tagubilin na nakapaloob sa
Pilipinas. sa kartilya ng katipunan.
Paksang Aralin Teorya sa Pinagmulan ng Unang Tao sa Pilipinas Rebolusyong Pilipino noong 1896
Kagamitang Panturo LM ,TG,BOW, larawan, activity sheets LM ,TG,BOW, larawan, activity sheets
Pamamaraan: Grouping Structures (tick boxes):
 Use these letter icons to  Whole Class  Ability Groups
show methodology and Describe the parts of the lesson (for example the  Friendship Groups
assessment activities. introduction), where you may address all grade levels as  Other (specify)
one group.  Combination of Structures
Direct Teaching  Mixed Ability Groups
 Grade Groups G
Group Work
Teaching, Learning and Assessment Activities
Independent Learning
WHOLE CLASS ACTIVITIES
Assessment Pagbabahagi ng mga bagong balita na narinig at nabasa mula sa radio o telebisyon.

IL
DT
Panuto: Ayusin sa wastong pagkasunud-sunod ang mga
Balik-aral tagubilin na makikita sa kartilya ng katipunan.
 Ano- ano ang mga teorya sa pinagmulan ng Pilipinas? (Apendiks 7)

Paghahabi sa Layunin ng Aralin

 Sinu-sino kaya ang unang taong pumunta o nanirahan sa
Pilipinas?

Pag-uugnay ng mga Halimbawa sa Bagong Aralin

 Ipakita sa mga bata ang larawan ng iba’t ibang sinaunang
tao at itanong sa kanila kung alin sa mga grupo ang unang
nanirahan sa Pilipinas.

Paglalahad ng Bagong Kasanayan/Pagtalakay

 Ano-ano ang mga katangian ng Negrito?
 Ano-ano ang mgakatangian ng Malay?
 Ano-ano ang mga katangian ng Indones?(Appendix 7)

DT
GW
Pangkatin ang klase sa tatlong grupo. Ang unang grupo ay
hahanapin ang katangian ng mga Negrito, ang pangalawang grupo Balik-aral (DT)
ay hahanapin katangian ng mga Indones, at ang huli ay katangian  Ano ang naging dahilan ng pag-usbong ng
ng Malay.Gupitin ang bawat katangian ng sinaunang tao at idikit rebulusyong Pilipino?
ito sa wastong kinalalagyan.(Appendix 8)  Ano ang kartilya ng katipunan?
Paghahabi sa Layunin ng Aralin
 Sino sino ang mga taong nagbalangkas ng kartilya
ng katipunan?
  Ano- ano ang mga pamantayan sa pagbalangkas ng
kartilya?
 Saan nakatuon o nakasentro ang kartilya ng
katipunan?
Pag-uugnay ng mga Halimbawa sa Bagong Aralin
 Ipabasa ang mga tagubilin sa kartilya ng katipunan
at ihambing ito sa sampung utos ng Diyos sa
Bibliya.

Paglalahad ng Bagong Kasanayan/Pagtalakay

IL
GW
Tukuyin kung kaninong pangkat ng sinaunang Pilipino ang
sumusunod na katangian.(Appendix 9)
A
Panuto : Pumili ng isang pangkat ng sinaunang Pilipino at
magbigay ng limang katangian nito.(Appendix 10)
Ipabasa muli sa mga bata ang mga tagubilin at kunin
ang kanilang ideya kung ano ang kanilang
pagkakaintindi.(Apendiks 3)
Paghahabi sa layunin ng Aralin
Hatiin sa dalawang pangkat ang klase.
 Unang Pangkat—Lagyan ng tsek ang mga
checklist na napapaloob sa kartilya ng
katipunan at ekis kung wala.(Appendix 8)
 Pangalawang Pangkat—magkaroon ng
simpleng dula-dulaan kung paano itinatag
ang samahan ng rebulusyon.
Panuto :Alin sa mga tagubilin ng kartilya ang madaling
sundin?Bakit?Alin ang mahirap sundin?Bakit?
(Appendix 9)

Mga Tala
Pagninilay
Ikatlong Araw
Layunin ng Aralin Nasasagot nang tama ang mga katanungan sa bawat aytem. Nasasagot nang tama ang mga katanungan sa bawat aytem.
Paksang Aralin Teorya ng Pinagmulan ng Pilipinas Rebolusyong Pilipino noong 1896
Kagamitang Panturo
Procedure Grouping Structures (tick boxes):
 Whole Class  Ability Groups
Use these letter icons to Describe the parts of the lesson (for example the  Friendship Groups
show methodology and introduction), where you may address all grade levels as  Other (specify)
assessment activities. one group.  Combination of Structures
  Mixed Ability Groups
Direct Teaching  Grade Groups
Group Work Teaching, Learning and Assessment Activities G
WHOLE CLASS ACTIVITY
Independent Learning
DT Assessment

GW

IL

Panuto : Isulat ang salitang WASTO kung tama ang ipinapahayag Panuto : Isulat ang salitang TAMA kung tama at MALI
ng pangungusap at DI WASTO kung mali ang ipinapahayag ng kung mali ang isinasaad ng pangungusap (Appendix 10)
pangungusap
( Appendix 11)

Remarks
Reflection

REFERENCES

GRADE 5 GRADE 6
TG,LM,BOW, http://e-learning.nhcp.gov.ph TG,LM,BOW, http://e-learning.nhcp.gov.ph

Prepared by: Checked by: Validated by:

Pedro A. Trumata Jr. MARITES LINGAN JOSE M. MATAMMU

Teacher 1/ Rizal District Supervisor EPS – Filipino/MG Coordinator
APPENDICES
 Prepared by:
Pedro A.Trumata Jr.
Appendix 1 Teacher 1
Lattut ES/Rizal
Day 1, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto: Ayusin ang mga salitang nagkabali-baliktad upang mabuo ang mahahalagang salita
na may kaugnayan sa paksang aralin.

MGA TEORYA NG PAGKABUO NG PILIPINAS

TOERAY NG DYSAIOTRMOPSI

___________________________________________

TOERYA GN CNOTIENNTLA DFRTI

___________________________________________

TLAYU AN PULA

___________________________________________

BUKLANISOM

___________________________________________

Appendix 2
Day 1, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5
Panuto: Gupitin ang mga larawan.Idikit kung saang teorya napapaloob ito sa pagkakabuo ng
Pilipinas.
Appendix 3
Day 1, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5

Ang Pilipinas ay nagsimula sa pagpupukulan ng tipak tipak na lupa at malalaking bato

ng tatlong naglalabanang higante upang patunayan kung sino sa kanila ang

pinakamakapangyarihan sa Pasipiko .

Ang malalaking bato at lupang bumagsak sa karagatang ito ang siyang pinagmulan ng

kapuluan.
Appendix 4
Day 1, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5

MGA TEORYA NG PINAGMULAN NG PILIPINAS

TEORYA NG DIYASTROPISMO

Ang paraang tektonik ay paggalaw

ng lupa na sanhi ng pagkilos sa ilalim nito.

Ang tektonikong paggalaw ang naaging

daan upang mabasagang malalaking masa

ng lupa o platong tektonikong nag

uumpugan, nagtutulakan o nagkikiskisan.

TEORYA NG PAGKAANOD NG KONTINENTE

 Ayon sa continental drift theory ni

Alfred Wegener, ang daigdig ay dating

binubuo ng isang super kontinente, ang

Pangea na sa pagdaan ng panahon ay

nagkawatak-watak dahil sa pwersang

pangkalikasan; lindol, pagputok ng bulkan,

agos ng tubig sa ilalim ng dagat atpb.

Page 1 of 2

TEORYA NG TULAY NA LUPA

Ang Pilipinas ay bahagi ng Sunda Shelf o

isang malaking nakausling bahagi ng asya. Sa
pagtatapos ng panahon ng yelo, ang tulay na lupa ay
nalubog bunga ng paglusaw ng malalaking tipak ng
yelo. Maraming siyentipiko ang naniniwala sa teorya
ng tulay na lupa sa kadahilanang
 Ang mga uri ng hayop at halaman ay
magkakatulad at magkakahawig. Bunga itong
pagtakas o pagtawid ng mga hayop gamit ang
tulay na lupa sa panahon ng yelo.
 Pagkakatuklas sa mababaw na lugar sa
pagitan ng Asya at Pilipinas sa dakong China
Sea.
 Nakarating ang mga Negrito sa Pilipinas mula
sa kalakhang bahagi ng Asya
 Ang mga natagpuang mga labi at buto ng mga
sinaunang at hayop tulad ng elepante at iba
pang malalaking mammalay sa tulay na lupa
nagsipagdaan.

TEORYA NG BULKANISMO
 Ang Pilipinas ay nabuo dahil sa pagputok ng

bulking nakahanay sa pacific ocean noong panahon

ng tertiary. Nabiyak at lumitaw mula sa mga ito ang

mga batong nakahanay sa ilalim ng dagat. Sa

paglipas ng panahon, ang mga batong ito ay

lumamig at tumigas kaya’t nabuo ang mga

kapuluan

Page 2 of 2

Appendix 5
Day 1, Grade 5 ARAL PAN/Q1

Panuto: Suriin kung saang teorya napapaloob ang bawat pangungusap. Lagyan kung teorya ng
tulay na lupa, kung teorya ng bulkanismo, kung teorya continental drift,
kung teorya ng diyastropismo .

_______1. Nang dahil sa tulay na lupa , natuklasan ang mababaw na lugar sa pagitan ng Asya at
Pilipinas sa dakong China Sea.

_______2. Sa teoryang ito, ang daigdidg ay dating binubuo ng isang super kontinente, ang Pangea.

_______3. Ayon sa teoryang ito, ang tektonikong paggalaw ang gaging daan upang mabasag ang
malalaking masa ng lupa.

_______4. Ang Pilipinas ay nabuo sa dahil sa pagputok ng bulkang nakahanay sa Pacific Ocean
noong panahon ng Tertiary.

_______5. Ang Pilipinas ay bahagi ng Sunda Shelf o isang malaking nakausling bahagi ng Asya.
Appendix 6
Day 2, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto: Hanapin sa Hanay B ang kahulugan ng bawat teorya na nasa Hanay A. Isulat ang titik ng
wastong sagot.

Hanay A Hanay B

______1. Teorya ng Tulay na Lupa A. Ang Pilipinas ay nabuo sa dahil sa pagputok

ng bulkang nakahanay sa Pacific Ocean noong
panahon ng tertiary

______2. Teorya ng Continental Drift

B.Ang paraang tektonik ay paggalaw ng lupa
na sanhi ng pagkilos sa ilalim nito upang
mabasag ang malalaking masa ng lupa

______3. Teorya ng Diyastropismo

C. Ang Pangea ay isang super kontinente na sa

pagdaan ng panahon ay nagkawatak watak dahil sa
pwersang pangkalikasan

______4. Teorya ng Bulkanismo

D.Ito ay pinaniniwalaang nalubog dahil sa paglusaw

ng yelo
Appendix 7
Day 2, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5

MGA SINAUNANG TAO SA PILIPINAS

Page 1 of 3
Page 2 of 3
Page 3 of 3
Appendix 8
Day 2, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5

Gupitin ang mga katangian ng sinaunang tao at ipaskil ito kung saan nabibilang.

Page 1 of 2

MGA KATANGIAN NG SINAUNANG PILIPINO

Tuwid at itim ang buhok

Mabilog at maitim na mata

Katamtamang tangos ng ilong

Matipunong pangangatawan

Maitim na balat

Malalapad ang ilong

Makakapal ang labi

Matangkad kaysa negrito

Malalaki

Halos walang damit

Palipat lipat ng tirahan

Pandak at maitim

Kulot na kulot ang buhok

Page 2 of 2

Appendix 9
Day 2, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5
Panuto : Tukuyin kung sinong pangkat ng sinaunang Pilipino ang tinutukoy ng bawat pangungusap.
Isulat ang letrang N kung Negrito, M kung Malay at I kung Indones.

_____1. Sila ang unang pangkat nanirahan sa ating bansa.palipat lipat sila ng tirahan.

_____2. Dumating sila sa ating bansa gamit ang balangay. Sila ay may katamtamang tangos ng
ilong.

_____3. Sila naman ang pangkat na mas matangkad kaysa Negrito.

_____4.Sila ay may makakapal na labi at halos walang damit.

_____5. Sila ay malalaki at may maitim na balat.

Appendix 10
Day 2, Grade 5 ARAL PAN/Q1/W5
 I.Panuto : Isulat ang salitang WASTO kung tama ang ipinapahayag ng pangungusap at DI
WASTO kung mali ang ipinapahayag ng pangungusap

______1. Ayon sa teorya ng Bulkanismo, ay Pilipinas ay nabuo dahil sa pagputok ng bulkang

nakahanay sa Pacific Ocean noong Panahong ng Tertiary. Nabiyak at lumitaw sa mga ito ang
mga batong nakahanay sa ilalim ng dagat.
______2. Pinaniniwalaan na sa continental drift theory ay natagpuan ang mga labi at buto ng
mga sinaunang tao at hayop tulad ng elepante.
______3. Ang Pangea sa continental drift theory ay pinanniniwalaang super kontinente.
Ngunit sa pagdaan ng panahon ay nagkawatak watak dahil sa pwersang pangkalikasan.
______4. Ang pagkakatuklas sa mababaw na lugar sa pagitan ng Asya at Pilipinas sa dakong
China Sea ay nagmula sa teorya ng diyastropismo.
______5. May paniniwalang maalamat din kung saan nagmula ang bansang Pilipinas gaya ng
pagpupukulan ng mga tipak tipak na lupa at malalaking baton g tatlong naglalabanang
higante.

II. Panuto:Piliin sa kahon na nasa ibaba ang katangian ng bawat sinaunang Pilipino at isulat
ito sa kanilang hanay.

NEGRITO MALAY INDONES

Tuwid at itim ang buhok Maiitim na balat halos walang damit

Mabilog at maitim na mata malalapad ang ilong palipat lipat ng tirahan
Katamtamang tangos ng ilong malalapad ang ilong pandak at maitim
Matipunong pangangatawan matangkad kaysa sa Negrito

Page 1 of 2

Mga Susi sa Pagwawasto

I.1. WASTO

2.DI WASTO
 3. WASTO

4. DI WASTO

5. WASTO

II.

NEGRITO MALAY INDONES

halos walang damit Tuwid at itim ang buhok Maiitim na balat
palipat lipat ng tirahan Mabilog at maitim na mata malalapad ang ilong
pandak at maitim Katamtamang tangos ng
ilong malalapad ang ilong
Matipunong matangkad kaysa sa
pangangatawan Negrito

Appendix 1
Day 1, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W

GUESS WHO GOAT IS THIS

 1. PUNITIN ANG SEDULA!
2. ANG TAONG DI MARUNONG GUMAMIT SA SARILING WIKA AY HIGIT PA
ANG AMOY SA MALANSANG ISDA!
3. AKO ANG NAGING TAGAPAYO NI ANDRES BONIFACIO AT AKO ANG
GUMAWA NG KARTILA NG KATIPUNAN.
4. AKO ANG UNANG PANGULO NG UNANG REPUBLIKA NG PILIPINAS.
5. MATANDA MAN AKO SA INYONG PANINGIN, AKO PARIN ANG INA NG
REBULASYONG PILIPINO NAMAITUTURING.

Appendix 2
Day 1, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W

MELCHORA AQUINO ( TANDANG SORA)

 ANDRES BONIFACIO

EMILIO AGUINALDO

Page 1 of 2
 EMILIO JACINTO

JOSE RIZAL

Page 2 of 2

Appendix 3
Day 1, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W
Pagkakatatag ng Samahan
Noong 3 Hulyo 1892, sa pagdating ni Jose Rizal sa Pilipinas matapos ang kanyang
paglalakbay sa Europa, kanyang itinatag ang La Liga Filipina – isang samahang nangangalap
ng tulong at suporta mula sa mayayaman at may pinag-aralan, o Ilustrado. Sa likod ng
patuloy na pagsuporta nina Domingo Franco at Andres Bonifacio, hindi nagtagal at nabuwag
din ang samahan. Nahati ito sa dalawang pangkat – ang Cuerpo de Compromisarios at
Katipunan.
Kasabay ng balitang pagpapatapon kay Jose Rizal sa Dapitan noong 7 Hulyo 1892
ang pagtatatag ng Katipunan. Sina Andres Bonifacio, Valentin Diaz, Teodoro Plata, Ladislao
Diwa, at Deodato Arellano, kasama ang ilang kasapi ng La Liga Filipina, ay nagtipon sa
314 Calle Azcarraga (na ngayon ay Daanang Claro M. Recto), malapit sa Calle
Elcaño sa Tondo, Maynila. Sa munting tahanan dito ay kanilang binuo ang Katipunan.
Itinataguyod ng samahan ang paggamit ng dahas at madugong rebolusyon, sa halip na
mapayapang repormasyon na adhikain ng La Liga Filipina, upang makamit ang tunay na
kalayaan. Batid ng mga Katipunero ang naiibang pananaw ni Jose Rizal sa usaping kalayaan.
Ngunit sa kabila nito, kinilala nila si Rizal na pangulong pandangal (o honorary president) ng
samahan.

Page 1 of 4

ADHIKAIN AT PANINIWALA
 Umiikot ang adhikain ng Katipunan sa konseptong “pamilya” at pagnanais na
magkaroon ng isang patas na lipunan. Bilang Supremo ng Katipunan, pangarap ni Bonifacio
ang makapagtatag ng isang bansang kikilalaning “Inang Bayan” na pamumunuan ng isang
pamahalaan na tatawaging “Haring Bayang Katagalugan.” Ito ay kanyang ibinalangkas sa
lipunang matriyarkal ng sinaunang Pilipinas, kabaligtaran ng sistemang ipinakikilala ng mga
Espanyol. Hangad ng mga Katipunero ang tuluyang pagkawala ng Pilipinas sa burukrasyang
Espanyol at pagtatatag ng estado na pamumunuan ng mga katutubo. Naniniwala din sila na
ito'y makakamit lamang sa pamamagitan ng isang madugong himagsikan.

Page 2 of 4
 Ang Kartilya
Si Bonifacio ang unang nagbalangkas ng kautusan ng Katipunan na tinawag niyang
“Katungkulang Gagawin ng mga Anak ng Bayan” o “Dekalogo.” Kasabay nito, si Emilio
Jacinto, na kanyang tagapayo, ay lumikha rin ng sarili nitong listahan ng alituntunin na
tinawag na Kartilya (hango sa salitang Espanyol na “cartilla” na nangangahulugang paunang
pangaral sa mga mag-aaral sa elementarya). Ang Kartilya ang naging opisyal na talaan ng
alituntunin ng Katipunan, at nilalaman nito ang mga sumusunod [1]:

1. Ang buhay na hindi ginugugol sa isang malaki at banal na kadahilanan ay kahoy na

walang lilim, kundi damong makamandag.
2. Ang gawang magaling na nagbuhat sa paghahambog o pagpipita sa sarili, at hindi
talagang nasang gumawa ng kagalingan, ay di kabaitan.
3. Ang tunay na kabanalan ay ang pagkakawang-gawa, ang pag-ibig sa kapwa at ang
isukat ang bawat kilos, gawa't pangungusap sa talagang Katuwiran.
4. Maitim man o maputi ang kulay ng balat, lahat ng tao'y magkakapantay;
mangyayaring ang isa'y hihigtan sa dunong, sa yaman, sa ganda...; ngunit di
mahihigtan sa pagkatao.
5. Ang may mataas na kalooban, inuuna ang puri kaysa pagpipita sa sarili; ang may
hamak na kalooban, inuuna ang pagpipita sa sarili kaysa sa puri.
6. Sa taong may hiya, salita'y panunumba.
7. Huwag mong sayangin ang panahon; ang yamang nawala'y mangyayaring magbalik;
ngunit panahong nagdaan ay di na muli pang magdadaan.

Page 3 of 4

8. Ipagtanggol mo ang inaapi; kabakahin ang umaapi.

9. Ang mga taong matalino'y ang may pag-iingat sa bawat sasabihin; matutong
ipaglihim ang dapat ipaglihim.
10.Sa daang matinik ng buhay, lalaki ang siyang patnugot ng asawa at mga anak; kung
ang umaakay ay tungo sa sama, ang pagtutunguhan ng inaakay ay kasamaan din.
11.Ang babae ay huwag mong tingnang isang bagay na libangan lamang, kundi isang
katuwang at karamay sa mga kahirapan nitong buhay; gamitin mo nang buong
pagpipitagan ang kanyang kahinaan, at alalahanin ang inang pinagbuharan at nag-iwi
sa iyong kasanggulan.
12.Ang di mo ibig gawin sa asawa mo, anak at kapatid, ay huwag mong gagawin sa
asawa, anak at kapatid ng iba.
 Page 4 of 4

Appendix 4
Day 1, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto : Lagyan ng tsek ang mga tagubilin na napapaloob sa kartilya ng katipunan at ekis kung wala.

KASALI BA AKO?

MGA TAGUBILIN OO HINDI

1.Ipagtanggol mo ang inaapi; kabakahin ang umaapi.

2. Ang buhay na hindi ginugugol sa isang malaki at banal na
kadahilanan ay kahoy na walang lilim, kundi damong makamandag.

3.Maari kang mag asawa ng higit sa dalawa basta kaya mong buhayin.
4. Ang pagpatay ay hindi tinuturing na kasalanang mabigat sa Diyos.
 5. Ang may mataas na kalooban, inuuna ang puri kaysa pagpipita sa
sarili; ang may hamak na kalooban, inuuna ang pagpipita sa sarili kaysa
sa puri.
6. Sa taong may hiya, salita'y panunumba

7. Ang di mo ibig gawin sa asawa mo, anak at kapatid, ay huwag mong

gagawin sa asawa, anak at kapatid ng iba.

Appendix 5
Day 1, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto: Kilalanin ang mga bayaning nakilahok sa rebulusyong Pilipino. Hanapin ang sagot sa ibaba.

______1.Siya ang unang naglimbag ng Kartilya ng Lipunan.

______2. Siya ang naging tagapayo ni Bonifacio sa paglimbag ng kartilya lipunan

_____3.Siya ang nangitatag sa La Liga Filipina.

_____4. Tinawag siyang Supremo ng Katipunan

_____5.Naging Pangulo ng Unang Republika ng Piliinas

Jose Rizal Andres Bonifacio Emilio Jacinto Emilio Aguinaldo

Appendix 6
Day 1, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto: Kailangan ba tayong magbigay pugay sa mga bayaning nakilahok sa rebulusyong

Pilipino? Bakit?

RUBRIK PARA SA PAGSAGOT SA TANONG

PAMANTAYAN NAPAKAHUSAY (5) MAHUSAY NAGSISIMULA (2)

(4)
Introduksiyon Malinaw na Naipapahayag ang Hindi malinaw ang
naipapahayag ang ideya subalit hindi pagpapahayag ng
opinyon. sapat opinyon.
Ideya Mahusay at diretso Hindi ganap ang Walang patunay sa
ang ideya ideya organisado ng ideya
Gamit Walang mali sa May ilang Nakagugulo ang
istruktura pagkakamali sa pagkakamali sa
istruktura istruktura
Appendix 7
Day 2, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto: Ayusin sa wastong pagkasunud-sunod ang mga tagubilin na makikita sa kartilya ng

katipunan.

______ Ang buhay na hindi ginugugol sa isang malaki at banal na kadahilanan ay

kahoy na walang lilim, kundi damong makamandag.

______ Ang tunay na kabanalan ay ang pagkakawang-gawa, ang pag-ibig sa kapwa at

ang isukat ang bawat kilos, gawa't pangungusap sa talagang Katuwiran

_____ Ang may mataas na kalooban, inuuna ang puri kaysa pagpipita sa sarili;
ang may hamak na kalooban, inuuna ang pagpipita sa sarili kaysa sa puri.

______ Huwag mong sayangin ang panahon; ang yamang nawala'y mangyayaring
magbalik; ngunit panahong nagdaan ay di na muli pang magdadaan.

_______ Ang mga taong matalino'y ang may pag-iingat sa bawat sasabihin;
matutong ipaglihim ang dapat ipaglihim

_______ Ang babae ay huwag mong tingnang isang bagay na libangan lamang, kundi
isang katuwang at karamay sa mga kahirapan nitong buhay; gamitin mo nang buong
 pagpipitagan ang kanyang kahinaan, at alalahanin ang inang pinagbuharan at nag-iwi
sa iyong kasanggulan.

_______ Ang di mo ibig gawin sa asawa mo, anak at kapatid, ay huwag mong
gagawin sa asawa, anak at kapatid ng iba.

_______ Sa daang matinik ng buhay, lalaki ang siyang patnugot ng asawa at mga
anak; kung ang umaakay ay tungo sa sama, ang pagtutunguhan ng inaakay ay
kasamaan din.

Page 1 of 2

_______ Ipagtanggol mo ang inaapi; kabakahin ang umaapi.

_______Sa taong may hiya, salita'y panunumba.

_______Maitim man o maputi ang kulay ng balat, lahat ng tao'y magkakapantay;

mangyayaring ang isa'y hihigtan sa dunong, sa yaman, sa ganda...; ngunit di mahihigtan sa
pagkatao.

______ Ang gawang magaling na nagbuhat sa paghahambog o pagpipita sa sarili, at hindi

talagang nasang gumawa ng kagalingan, ay di kabaitan.
Appendix 8
Day 2, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto: Sa loob ng titled matrix ay ang mga Pilipino na unti- unting sinasakop ng mga dayuhan,ano
kaya ang kanilang naramdaman sa panahong iyon.Isulat kung ano ang kanilang damdamin sa kahon
sa ikalawa.

Pilipino
Appendix 9
Day 2, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto: Sa palagay mo, alin sa mga tagubilin ng kartilya ang madaling sundin? Bakit? Alin
ang mahirap? Bakit?

RUBRIK PARA SA PAGSAGOT SA TANONG

PAMANTAYAN NAPAKAHUSAY (5) MAHUSAY NAGSISIMULA (2)

(4)
Introduksiyon Malinaw na Naipapahayag ang Hindi malinaw ang
naipapahayag ang ideya subalit hindi pagpapahayag ng
opinyon. sapat opinyon.
Ideya Mahusay at diretso ang Hindi ganap ang Walang patunay sa
ideya ideya organisado ng ideya
Gamit Walang mali sa istrutura May ilang Nakagugulo ang
pagkakamali sa pagkakamali sa
istruktura istruktura
Appendix 10
Day 3, Grade 6 ARAL PAN/Q1/W5

Panuto : Isulat ang letrang T kung tama at M kung mali ang isinasaad ng pangungusap.

_________1. Hangad ng mga Katipunero ang tuluyang pagkawala ng Pilipinas sa

burukrasyang Espanyol at pagtatatag ng estado na pamumunuan ng mga katutubo.

_________2.Umiikot ang adhikain ng Katipunan sa konseptong “pamilya” at pagnanais na

magkaroon ng isang patas na lipunan.
_________3. Naniniwala din sila na ito'y makakamit lamang sa pamamagitan ng isang
magandang usapan.

_________4. Si Bonifacio ang unang nagbalangkas ng kautusan ng Katipunan na tinawag

niyang “Katungkulang Gagawin ng mga Anak ng Bayan” o “Dekalogo.”

_________5. Sa taong may hiya, salita'y panunumba,ay isa sa mga tagubilin sa kartilyang
katipunan.

II. Panuto: Mula sa 12 tagubilin sa kartilya ng katipunan, maglista ng 5 tagubilin lamang.

1.
2.
3.
4.
5.