Komunikasyon at Ang handout na ito ay

Pananaliksik magsisilbing kopya ninyo sa

11
buong Unang Markahan
(Huwag niyo pa itong
ibabalik sa inyong guro)
MINDANAO MISSION ACADEMY Ang modyul na ito ay sa iyo na
upang maging sanggunian mo
Unang Markahan of Seventh-day Adventists, Inc. sa iyong pagsagot.
Modyul 2
The School that Offers Something Better
(MODULE 1)
Manticao, Misamis Oriental

• • MODYUL SA PAG-AARAL NG KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK

SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO • •

Pangalan ng Guro: Vernette Grace T. Losaria Account sa Facebook:https://www.facebook.com/profile.

php?id=100071200406485
Antas: BSE-FILIPINO Account sa Gmail: vgtlosaria@gmail.com
Mga Asignaturang Hinahawakan: Contact number: 09176376474/09461030932
SHS: Komunikasyon at Pananaliksik 11
Pagbasa at Pagsusuri 11
Filipino sa Piling Larang (Akademik) 12

Sistema ng Pagmamarka

Components Percentage

Written Work 40%

Performance Tasks 60%

Pangalan ng mag-aaral:

Unang Markahan: Saklaw na mga Aralin

Panimula

Magaling! Binabati kita! Masaya mong natapos ang Aralin 1: Konseptong Pangwika at Aralin 2: Gamit ng Wika sa Lipunan
Ngayon natitiyak kong magugustuhan mo ang susunod nating aralin sa modyul na ito.Sa modyul na ito matutungahayan ang Kasaysayan ng Wika at
mga Sitwasyong Pangwika sa Pilipinas. May malaking impluwensya ang dala ng mga dayuhang nanakop sa ating bansa dulot ng pagbabagong ito
ang kasabay na pag-usbong ng teknolohiya kung saan napapabilis ang daloy ng komunikasyon.

Gagabayan ka ng modyul na ito sa iyong paglalakbay at pagtuklas sa mundo ng kaalaman tungkol sa Kasaysayan ng Wika. Nakapaloob dito ang mga
gawain, mga pagsasanay na sasagutin ng sa gayon ay masukat ang iyong kaalamang malinang sa modyul.

Mahalagang matutunan mo bilang mag-aaral ang Kasaysayan ng Wika at mga Siwasyong Pangwika sa Plipinas. Makatutulong ito sa iyo upang
madagdagan ang iyong karanasan, kaalaman, at kamulatan sa mga kaalamang pandaigdig nang sa gayo’y mapakinabangan ito ng iyong komunidad at
lipunan.

ARALIN 3|KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

PAG-ARALANG MABUTI

s
Panahon ng Kastila

 Nang sakupin ng mga Espanyol ang bansa, lalong nahati ang mga Pilipino.
Ang pananakop sa pamamagitan ng pagbubukod-bukod ang ginamit ng mga
Espanyol upang magkalayo-layo ang mga Pilipino.
 Walang isang wikang pinairalnoon sapagkat sa halip ituro ang wikang Espanyol, ang mga paring dayuhan ang
nag-aaral ng mga katutubong wika.
 Sa huling dantaon ng mga Espanyol, nagkaroon na ng pagtatangkang itaguyod
ang Tagalog bilang wikang pambansa.
Kristiyanismo – ito ang layunin ng mga Espanyol na ikintal sa mga Pilipino sa kanilang pananakop.

Pagano, Barbariko, Di-sibilisado – ito ang paglalarawan ng mga Espanyol sa mga Pilipino.

Katutubong Wika – ang ginamit ng mga Espanyol sa pagpapatahimik ng mga mamamayan.  Pinag-aralan nila ito at ginamit noong una sa
pagpapalaganap ng Kristiyanismo.Paghahati ng mga isla ng pamayanan – ito ang unang ginawa ng mga Espanyol upang mapabilis ang kanilang
ABM/STEM/HUMSS
layunin. Komunikasyon at Pananaliksik VGMT-Losaria Page | 1
 PANAHON NG AMERIKANO
Panahon ng Hapon
Almirante
 Dewey -  ipinaturo
Sapilitang namuno sa mga
ang Amerikanong
Nihongo at inalisdumating sa Naging
ang Ingles. Pilipinas.
masigla ang mga Pilipino sa paggamit ng sariling wika. Sumigla ang
Wikang Ingles – ginamit na Wikang Panturo at Wikang Pantalastasan
panitikang Pilipino gaya ng nobela at maikling kwento. mula sa antas primarya hanggang sa kolehiyo sa panahon ng mga
Amerikano.

Jacob Schurman
Nagkaroon – ang namuno
ng pagsulong sa komisyong
ang wikang pambansananiniwalang kailangan ng Ingles sa edukasyong primary. Batas Blg. 74 – itinakda ng komisyon
noog Marso 21, 1901 na nagtatag ng mga
 Ipinagbabawal ang paggamit ng Ingles sa paaralang
anumangpambayan
aspekto ngat nagpahayag
pamumuhay ng na Ingles ang gagawing wikang panturo.
mga Pilipino.
Reading, Writingang
 Ipinagbabawal & paggamit
Arithmetic
ng (3R’s))
mga aklat– ang binigyang-diin
at peryodiko mula sa
sa pagtuturo
Amerika. subalit nahihirapan ang mga guro sa pagpapaunawa sa mga mag-
aaral kaya ipinagamit
 Ipinagagamit angkatutubong
ang mga bernakularwika
bilang wikang
lalo na angpantulong.
Tagalog.
Ipinagbawal ang paggamit ng Wikang
 Namayagpag ang Panitikang Tagalog Bernakular at tanging Wikang Ingles nalang ang ipinagamit naWika ng Panturo nang mapalitan ang
director ng
 Itinuro kawanihan
ang ng edukasyon.
Wikang Nihonggo sa lahat ng paaralan subalit binigyang-diin ang Wikang Tagalog.
 Naging masiglang talakayan ang tungkol sa Wika.
Service Manual ng Kawanihan ng Edukasyon – nagsasaad na tanging Ingles lamang ang dapat gamitin sa pag-aaral, sa bakuran ng paaralan at
sa gusali ng paaralan.
Mga sundalo – ang unang nagturo ng Ingles at sumunod ang grupong Thomasites.
Bise Gobernador Heneral George Butte – Kalihim ng Pambayang Pagtuturo sa apat na taong pag-aaral noong 1931.  Sinabi niyang hindi
kailanman magiging wikang pambansa ng mga Pilipino ang Ingles dahil hindi ito ang wika ng tahanan.
Jorge Bocobo at Maximo Kalaw – sumang-ayon sa sinabi ni Butte.

Panahon ng Rebolusyunaryong Pilipino

 Ang Kilusang propaganda ay nagsimula ng paggamit ng Tagalog sa mga

pahayagan isinulat nila.
Sinundan ito ng Katipunan na Tagalog din ang ginamit sa pagbuo ng mga kautusan gaya sa Saligang – Batas ng Biak- na- B ato noong
1897. Ito ang unang kongkretong pagkilos ng mga Pilipino laban sa mga Kastila

 Dito pinagtibay na Tagalog ang opisyal na wika ng pamahalaan.

Andres Bonifacio – itinatag ang Katipunan.

Wikang Tagalog – ang ginagamit sa kautusan at pahayagan ng katipunan.
Isang Bansa, Isang Diwa laban sa mga Espanyol – ang sumibol sa kaisipan ng mga Pilipino sa panahong ito.
Konstitusyon ng Biak na Bato – pinagtibay noong 1899.
- 300 taon – sinakop ng Espanyol ang Pilipinas.
Rizal at mga Propagandista – nakabatid na ang wika ay malaking bahagi upang mapagbuklod ang mga  kababayan nila.
Aguinaldo – ang namuno sa Unang Republika.  Ginawa niyang opsiyonal ang paggamit ng Wikang Tagalog.

Panahon ng Pagsasarili
 Pagkaraan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nagtagumpay ang pagtuturo
ng wikang pambansa na tinatawag na Pilipino sa isang kautusang nilagdaan ng naging kalihim na si Jose Romero ng pagtuturo.
 Dala ng malaking pangangailangan ng mga tagasubaybay sa pagtuturo ng Pilipino, nadagdagan ng dalawa ang bilang ng tagamasid
sa Punong Tanggapan.
 Ang Maynila ay nagkaaaroon naman ng isa bagama’t wala ang mga nasa lalawigang Tagalog at di-Tagalog.
 Naging opisyal na wika ang Tagalog at Ingles. Naging midyum sa mga paaralan ang Ingles at asignatura ang Pilipino. Nagkaroon na
ng aklat para sa mga Pilipino. Marami ang pag-aaral na isinagawa sa wika upang magamit itong panturo

.For whatever was written in former days was written for our instruction, that through endurance and through the encouragement
of the Scriptures we might have hope. Romans 15:4 ESV.
IFL

ABM/STEM/HUMSS Komunikasyon at Pananaliksik VGMT-Losaria Page | 2

Sapakat anomang mga bagay na isinulat nang una ay nangasulat dahil sa ikatututo natin, upang sa pamamagitan ng pagtitis at pagaliw ng mga
kasulatan ay mangagkaroon tayo ng pag-asa. Mga Taga- Roma 15:4 TV.
MGA BATAS PANGWIKA
Panuto: Tuklasin natin ang ilang legalidad pagdating sa usaping
pangwika. (sa mga
batas pangwika sa tatlong yugtong inilahad sa itaas.) Muli basahin
mo ang mga
impormasyong ilalahad sa ibaba. Ito ay mga Kautusang
Tagapagpaganap.
Kautusang Pangkagawaran, Memorandom, Proklamasyon at iba pa
na
nagpapahayag tungkol sa wikang pambansa.
12
Kautusang Pangkagawaran Blg.24.-
Ipinalabas noong 1962 ng Kalihim ng
Edukasyon, Alejandro Roces na nag-uutos, na mula sa taong-aralan
1963-
1964, Ipalimbag ang lahat ng sertipiko at diploma ang pagtatapos sa
wikang
Pilipino.
Proklama Blg.186 na nagsususog sa Proklama Blg.12 serye ng
1954
– nilagdaan
ng Pangulong Ramon Magsaysay ang paglipat ng pagdiriwang ng
Linggo ng
Wikang Pambansa taun-taon simula sa ika-13 hanggang ika-19 ng
Agosto.
Nakapaloob sa panahong saklaw ang pagdiriwang ng kaarawan ni
Quezon
(Agosto 19)
Kautusang Tagapagpaganap Blg.60
- Ipinag-utos ni Pangulong Diosdado
Macapagal na awitin ang pambansang awit sa wikang Pilipino.
Saligang Batas ng 1973- Dapat gumagawa ang Batasang Pambansa
ng mga
hakbang tungo sa paglinang at pormal na adapsyon ng isang panlahat
na
wikang pambansa na tawaging Pilipino. Ang pagbibinyag ng
pangalang
Pilipino sa ating Wikang Pambansa sa taong 1959 ay ipinalabas ni
Kalihim Jose
E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon.
Kautusang Pangkagawaran Blg.25 –Hulyo 19, 1974 –Nilagdaan ng
Kalihim ng
Edukasyon at Kultura, Juan Manuel ang pagpapairal ng Edukasyong
Bilingguwal sa mga paaralan simula taong-panuruan 1974-1975.
Kautusang Blg. 22- Hulyo 21, 1978
- Nilagdaan ni kalihim Juan Manuel na simula sa
taong panuruan 1979-1980 ituturo ang 6 na yunit sa Kolehiyo.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 1179(1981)
- Pagpapalit ng pangalan ng Surian
ng Wikang Pambansa (SWP) sa Linangan ng mga Wika sa Pilipinas
(LWP)
Jr., Jara, Regina
G.,at Ornos Petra S. Komunikasyon sa Makabagong Panahon. :Mutya Publishing House Inc.2002., p.53-54
Kasaysayan ng Wikang Pambansa
Ang anyong kapuluan ng Pilipinas ang sinasabing sanhi kung bakit
napakaraming wika at wikain sa bansa. Bagama’t may pagkakaiba
ang
mga wika, malaki ang pagkakahawig nito sa isa’t isa bunga ng
pagkakabilang sa iisang pamilya ng wika, ang wikang Austronesian.
Matatagpuan mula sa Formosa sa hilaga hanggang sa New Zealand sa
timog; mula sa Eastern Island sa silangan hanggang sa Madagascar sa
kanluran , ang wikang Austronesian. Ang Tagalog na siyang batayan
ng
wikang pambansa, ayon sa pag-aaral na ginawa noong 1934 ni Otto
Dempwolff, ay kabilang sa Indonesian subgroup ng Austronesian.
Maraming patunay na nabibilang sa Austronesian ang mga wika sa
Pilipinas. Ilan dito ang paggamit ng panghalip na panao tulad ng tayo
at
ABM/STEM/HUMSS Komunikasyon at Pananaliksik
Batas Republika Blg.7104 (1986)
- Nilikha ang Komisyon sa Wikang Filipino (KWF).
Sa kasalukuyan ang ahensya sa ilalim ng gobyerno na may malaking
papel sa
mga hakbangin para sa Wikang Filipino.Bilang patunay sa
minimithing
pagpapatibay sa wikang pambansa’y nagkaroon ng pagpapalimbag sa
taong
1940 ng isang Diksyunaryo at isang Gramatika ng Wikang
Pambansa.
Proklamasyon Blg. 1041
- ipinalabas ni Pangulong Fidel V. Ramos na nagtatakda na
ang buwan ng Agosto taun-taon ay magiging Buwan ng Wikang
Filipino at
nagtatagubilin sa iba’t ibang sangay/ tanggapan ng pamahalaan at sa
mga
paaralan na magsagawa ng mga gawain kaugnay sa taunang
pagdiriwang.
Proklamasyon Blg. 12. Marso 26 1954
- nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay
ang pagdiriwang ng Linggoo ng Wikang Pambansa simula sa Marso
29
hanggang Abril 4 taun-taon.
Proklamasyon Blg. 186 (Set.23 1955 )
- nilagdaan ng pangulong Pangulong Ramon
Magsaysay nagsususog sa Proklama Blg.. 12 serye ng 1954, na sa
pamamagitan nito’y inililipat ang panahon ng pagdiriwang ng Linggo
ng Wikang
Pambansa taun-taon sa ika-13 hanggang ika 19 ng Agosto.
Memorandum Sirkular Blg. 448
-humihiling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan
na magdaos ng palatuntunan sa pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa,
Agosto 13-19 Proklamasyon Blg.9 (Agosto 12, 1986 )
- nilagdaan ni
Pangulong Corazon C. Aquino na kumikilala sa Wikang Pambansa
na
gumawa ng napakahalagang papel sa himagsikang pinasiklab ng
Kapangyarihan Bayan na nagbunsod ng bagong pamahalaan.
Marahil naging malinaw na ang kaalaman mo tungkol sa kasaysayan
ng
wikang pambansa.
.
- Sipi mula kay M.Jocson, Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino:Vibal Group , 2016 p.96-122 -
-Sipi mula kina Bernales, Rolando A., Garcia, Lakandufil, C.,Abesamis Norma, R.,
Villanueva, Joey M., Cabrera , Honorato I.
kami;mga malapanghalip o pronominal system tulad ng ito, nito at
dito ;
sistemang berbal na may pokus at aspekto ( hal. kumain , kumakain ,
kakain,kakakain ) ; sintaks o palaugnayan ( ng pangungusap ),
kabilang
ang paggamit ng pantukoy na ang at si ; pang-angkop na na at ng
( tunay
na Pilipino ); ( matalinong pinuno ) sistemang numerikal na batay sa
sistemang decimal; at mga leksikal o palasalitaan.
Ang pagkakaroon ng maraming wika ang sinasabing ugat ng
rehiyonalismo o pagkakapangkat-pangkat ng mga Pilipino, dagdag pa
ang kalagayang kapuluan ng bansa, na itinuturing na pisikal na
sagabal
sa pagkakaroon ng isang wikang bubuklod sa sambayanang Pilipino
sa
VGMT-Losaria Page | 3
 kabila ng pagkakaiba-iba ng mga ito.
Nang sakupin ng mga Espanyol ang bansa, lalong nahati ang mga
Pilipino. Ang pananakop sa pamamagitan ng pagbubukod-bukod ang
ginamit ng mga Espanyol upang magkalayo-layo ang mga Pilipino.
Walang isang wikang pinairal noon sapagkat sa halip ituro ang
wikang
Espanyol, ang mga paring dayuhan ang nag-aaral ng mga katutubong
wika.
Sa huling dantaon ng pananakop ng mga Espanyol, nagkaroon na
ng pagtatangkang itaguyod ang Tagalog bilang wikang pambansa.
Ang
wikang ayon sa paring Heswita na si Padre Pedro Chirino ang
tinataglay
ang talinghaga ng wikang Hebreo, ang katangi-tanging katawagan ng
Griyego, ang kaganapan at kinis ng Latin; at ang pagkamagalang at
pagiging romantiko ng mga Espanyol.
Ang kilusang propaganda ay nagsimula ng paggamit ng Tagalog
sa mga pahayagang isinulat nila. Sinundan ito ng Katipunan na
Tagalog
din ang ginamit sa pagbuo nila ng mga kautusan, gayundin sa
pahayagan na inilathala nila. Pormal na nagkaroon ng kaganapan
sapagkat bukod sa mga ilustrado ang namayani noon sa Kapulungang
Pansaligang-batas (Constitutional Assembly) , na ayaw sa wikang
Tagalog, hindi nagtagal ( Constitutional assembly ) ang itinuturing na
Unang Republika ng Pilipinas. Sinakop ang bansa ng bagong
manlulupig,
ang mga Amerikano.
Sa panahon ng mga Amerikano sapilitang ipinagamit ang Ingles
bilang wikang panturo at ipinagbawal ang paggamit ng bernakular.
Ngunit
batay sa pag-aaral na ginawa ng Monroe Educational Survey
Commission , napatunayan na makaraan ng 25 taon na pagtututro ng
Ingles hindi ito nakatulong sa pagkatuto ng mga mag-aaral na
Pilipino.
Sa kabilang dako, patuloy ang pagsusumikap ng ilang makabayang
lider
na Pilipino na magkaroon ng wikang pambansa.
Naging maliwanag ang landas sa hangaring ito nang magkaroon
ng Kapulungang Pansaligang – batas sa hanagaring ito nang
magkaroon
ng kapulungang Pansaligang- batas noong 1934.
Hulyo 10, 1934 binuo ang kapulungang Pansaligang- batas bilang
paghahanda sa itatatag na Malasariling Pamahalaan
(Commonwealth).
Ang kapulungang ito ang umugit sa Saligang batas ng 1935. Sa
Artikulo
14, Seksyon 3 ng Saligang –batas na ito, inatasan ang Pambansang
Asamblea na magsagawa ng kaukulang hakbang sa paglinang ng
isang
wikang pambansa na ibabatay sa isa sa umiiral na wika sa Pilipinas.
Ang
pangulo ng Komonwelt noon na si Manuel L. Quezon , ang naging
masugid na tagapagtaguyod na magkaroon ng isang wikang
pambansa.
Noong Nobyembre 13, 1936, pinagtibay ng Pambanasang
Asamblea ang Batas ng Komonwealth Blg. 184 na nagtatag sa Surian
ng Wikang Pambansa ( SWP ). Ang tanggapang ito ang
magsasagawa
ng pag-aaral hinggil sa pagpili ng wikang pambansa. Ginamit na
batayan
sa pagpili ang wikang maunlad sa kayarian, mekanismo, literature at
ginagamit ng nakararaming Pilipino.
Hinirang ni Pangulong Manuel L. Quezon ang unang mga
kagawad ng tanggapang ito.
Matapos maisagawa ng SWP ang iniaatas ng batas, ipinahayag ni
Pangulong Manuel L. Quezon noong Disyembre 30, 1937 ang
Kautusang
Tagapagpaganap Blg.134 na nagtatakda sa Tagalog bilang batayan ng
wikang pambansa.
-Komunikasyon sa Akademikong Filipino. Ruzol, H.S. et al.2014.
Grandwater Publis
★ ★ ★ ★ ★ ★ HINTO ☞ ( PUMUNTA SA GAWAIN
3.1-3.4 ) ★ ★ ★ ★ ★ ★

ARALIN 4|MGA SITWASYONGPANGWIKA

PAG-ARALANG MABUTI
Sitwasyong Pangwika sa Telebisyon
s
 Ang telebisyon ang itinuturing na pinakamakapangyarihang media sa kasalukuyan dahil sa dami ng mga mamamayang naaabot
nito.
 Ang mabuting epekto nag pagpalaganap ng cable o satellite connection
paramarating ang malalayong pulo at ibang bansa.
 Wikang Filipino ang nangungunang midyum sa telebisyon sa bansa na gingamit ng
mga local na channel.
 Mag halimbawang ng mga programang pantelebisyon na gumagamit ng wikang Filipino ay ang mga teleserye, mga
pantanghaling palabas, mga magazine show, news and public affairs, reality show at mga programang pantelebisyon.
 Ang pagdami ng mga palabas sa telebisyon partikular ang mga teleserye o pantanghaling programa na sinusubaybayan ng halos
lahat ng mga milyong-milyong manonood ang dahilan kung bakit halos lahat ng mga mamamayan sa bansa ay nakakaunawa at
nakapagsasalita ng wikang Filipino
 Walang subtitle o dubbing ang mga palabas sa mga wikang rehiyonal.
 Ang madalas na exposure sa telebisyon ang isang dahilan kung bakit sinasabing 99% ng mga mamamayang Pilipinas ang
nkapagsasalita ng Filipino at maraming kabataan ang namulat sa wikang ito bilang kanilang unang wika maging sag ma lugar na
di katagalugan.

Sitwasyong Pangwika sa Radyo

 Wikang Filipino rin ang nangungunang wika sa radio sa AM man o sa FM.

 May mga Programa rin sa Fm tulad ng Morning Rush na gumgamit ng wikang Ingles sa
pagbobroadcast subalit nakakarami pa rin ang gumagamit ng Filipino.
 May mga estasyon sa radio sa mga probinsya na gumgamit ng rehiyonal na wika ngunit
kapag may kinapanayam sila ay karaniwan sa wikang Filipino sila nakikipag-usap.
ABM/STEM/HUMSS Komunikasyon at Pananaliksik VGMT-Losaria Page | 4
Sitwasyong Pangwika Diyaryo

 Sa Diyaryo naman ay wikang Ingles ang ginagamit sa broadsheet at wikang Filipino naman sa
Tabloid maliban sa iilan.
 Tabloid ang mas binibili ng masa o karaniwang tao sapagkat mas naiintindihan nila ang wikang
ginagamit dito. Ito ang mga katangian ng isang tabloid:
 Nagtataglay ng malalaki at nagsusumigaw na headline na naglalayong maakit agad ang mambabasa.
 Ang nilalaman ay karaniwang senseysyonal na naglalabas ng impormalidad
 Hindi pormal ang mga salita.

SITWASYONG PANGWIKA SA PELIKULA

 Ingles ang kadalasang pamagat ng mga pelikulang Pilipino.

 Filipino ang lingua franca o pangunahing wika ang ginagamit.
 Ang pangunahing layunin ay makaakit ng mas maraming manunuod na malilibang sa
kanilang mga palabas at programa upang kumita ng malaki.
 Malawak ang naging impluwensya dahil sa tulong nito mas marami ng ng mamayan ng bansa
ang nakauunawa at nakapagsasalita ng wikang Filipino.
 Ang nananaig na tono ay impormal at waring hindi gaanong strikto sa pamantayan ng
propesyonalismo.

SITWASYONG PANGWIKA SA IBA PANG ANYO NG KULTURANG POPULAR

“FLIPTOP”

 Pagtatalong oral na isinasagawa ng pa-rap.

 Nahahawig sa balagtasan dahil ang bersong nira-rap ay magkakatugma bagamat sa fliptop ay hindi
nakalahad o walang malinaw ang paksang tinatalakay.
 Gumagamit ng di-pormal na wika at walang nasusulat na iskrip kaya naman kadalasan ang mga inagamit
na salita ay balbal at impormal at mga salitang nanlalait.
 Ang kompetisyon ay tinatawag na “Battle League” at kung isinasagawa sa wikang ingles ay tinatawag na “Filipino Conference Battle

“PICK-UP LINES”
 Makabagong bugtong kung saan may tanong na sinasagot ng isang bagay na madalas naiuugnay sa pag-ibig at
iba pang aspekto sa buhay.
 Karaniwang wikang Filipino ang ginagamit ngunit may pagkakataon ring nasa wikang Ingles o kaya naman ay
Taglish.

“HUGOT LINES
Tawag sa linya ng pag-ibig. Tinatawag ding lovelines o love quotes.
Karaniwang nagmula sa linya ng ilang tauhan sa pelikula o telebisyon na na nagmarka sa puso’t isipan ng
mga manunuod.
 Minsan ay nakasulat sa Filipino subalit madalas ay Taglish.

SITWASYONG PANGWIKA SA TEXT

 Ang pagpapadala ng sms (short messaging system) ay isang mahalagang bahagi ng komunikasyon sa bansa.
 Humigit kumulang 4 na bilyong text ang ipinapadalaat natatangap ng ating bansa kaya ito ay kinilala bilang
“Text Capital of the World”.
 Madalas ang paggamit ng code switching at madala pinaiikli ang baybay ng mga salita.
 Walang sinusunod na tuntunin o rule.

SITWASYONG PANGWIKA SA SOCIAL MEDIA AT INTERNET

 Ang tawag sa mga taong gumagamit nito ay netizen.

 Karaniwang may code switching.
 Mas pinag-iisipang mabuti ang mga gagamiting salita bago I post.
 Ingles ang pangunahing wika dito.
 Naglalaman ng mga sumusunod

SITWASYONG PANGWIKA SA KALAKALAN

ABM/STEM/HUMSS Komunikasyon at Pananaliksik VGMT-Losaria Page | 5

  Ingles ang pangunahing ginagamit sa pakikipag komunikasyon maging sa mga dokumentong ginagamit
 Gumamit rin ng Filipino kapag nagiindorso ng produkto sa mga mamayang Pilipino,
 Impormasyon sa ibat ibang sangay ng pamahalaan

SITWASYONG PANGWIKA SA PAMAHALAAN

 Gumamit ng wikang Filipino si dating Pangulong Benigno Aquino III sa kanyang SONA bilang pagpapakita
ng pagpapahalaga rito.
 Hindi pa rin naiiwasan ang code switching lalo na sa mga teknikal na hindi agad nahahanapan ng katumbas sa
wikang Filipino,

SITWASYONG PANGWIKA SA EDUKASYON

 DepEd Order No. 74 of 2009

  K hanggang grade 3 ay unang wika ang gagamitin bilang panturo.
 Sa mataas na antas ay nanatiling bilinggwal ang wikang panturo (Filipino at Ingles)
 Mga akdang pampanitikan
 Awitin
 Resipe
 Rebyu ng pelikulang Pilipino
 Impormasyong pangwika

Sa bawat sitwasyon sa buhay ay pansamantala lamang, Kaya, kung ang buhay ay mabuti, siguraduhing maging masaya ka at
tanggapin ito ng buo. At kung ang buhay ay hindi masyadong mabuti, tandaan hindi ito magpakailanman at ang mga mabuting
IFL araw ay paparating na
Batayan sa ilang mga gawain sa iyong workheet

Buod ng Pelikulang Seven Sundays

Eto ang pamilya Bonifacio. Ang ama ng tahanan na si Manuel Bonifacio ay may apat na anak ngunit namayapa na ang kaniyang butihing asawa. Sya

rin ay dating kapitan ng kanilang barangay. Sa kasalukuyan, ang bukod tangi nalang nyang kasama sa bahay ay si Jun. Ang kaniyang apat na anak na

sina Allana, Bryan, Cha at Dexter ay may kaniya-kniya ng buhay.

Dumating ang kanyang kaarawan ngunit wala ni isa sa kaniyang mga anak ang nakapunta. Ang mga ito ay abala sa kani-kanilang mga sariling buhay.

Eto ay nagdulot ng isang malaking kalungkutan kay Manuel ngunit sya ay walang magawa. Ang isipin na walang nagpunta para ipagdaos ang isa sa

importanteng araw ng kaniyang buhay ay naghatid ng sakit sa kaniyang kalooban. Bago matapos ang araw, sya ay nakatanggap ng isang balita.

Napag alaman nya sa kaniyang kaibigang doktor na sya ay mayroong malubhang karamdaman (lung cancer). Ito ay dali-dali niyang ipinagbigay alam

sa kniyang mga anak. Dumating ang mga ito at kanilang pinag-usapan ang problemang kinakaharap. Ayaw nang magpagamot ni Manuel at hiniling

na lamang sa mga anak na sila ay magkasama-sama sa loob ng pitong linggo bago siya yumao. Hindi man magkasundo-sundo at abala sa mga bagay-

bagay, pumayag naman ang mga ito sa hiling ng kanilang amang may karamdaman.

Isang gabing di pagkakasundo ng kanyang mga anak, naglabasan ang mga dala dala nilang hinanakit sa bawat isa. Dito napag alaman din na ang

kanilang ama ay wala palang malubhang sakit. Nagulat ang lahat sa nalaman at isa isang nagsi alisan. Dahil sa nangyare napagtanto ng magkakapatid

na sila ay mayroong kamaliang nagawa. At dahil dito, pinasimulan ng panganay na anak na buuin uli ang pamilyang binalot ng hinakit sa matagal na

panahon. Pinuntahan nya ang sumunod na kapatid upang humingi ng patawad at makipagkasundo rito. Nagkapatawaran ang magkapatid at

nagkasundo sila na puntahan ang iba pa nilang kapatid upang ayusin ang problema ng pamilya. At sa huli ang kanilang ama naman ang kanilang

pinuntahan. Nagkaroon ng pagkakasundo sundo ang bawat isa. Kaya’t ang sulirinanin kanilang kinahaharap ay nalutas na. Nagtulungan ang bawat

isa sa paglutas nito. Nagkaroon man ng di pag kakaunawaan sa pamilya Bonifacio, ito'y kanilang inayos upang sila ay magkasundo sundo. Ang

pagmamahalan, pag-uunawaan at pagkaka-isa ng bawat miyembro, ang siyang sulusyon upang ang mabigat na suliranin ay malagpasan.
★ ★ ★ ★ ★ ★ HINTO ☞ ( PUMUNTA SA GAWAIN 4.1 AT PERFORMANCE TASK ) ★ ★ ★ ★ ★ ★

Tiyo Simon
(Dula mula sa Pilipinas) Mga Tauhan:
ni N.P.S. Toribio Tiyo Simon - isang taong nasa katanghalian ang gulang, may
kapansanan

ABM/STEM/HUMSS Komunikasyon at Pananaliksik VGMT-Losaria Page | 6

 ang isang paa at may mga paniniwala sa buhay na hindi
maunawaan ng kaniyang hipag na relihiyosa
Ina – ina ni Boy
Boy – pamangkin ni Tiyo Simon. Pipituhing taong gulang
Oras – Umaga, halos hindi pa sumisikat ang araw.
Tagpo: Sa loob ng silid ni Boy. Makikita ang isang tokador na
kinapapatungan ng mga langis at pomada sa buhok, toniko,
suklay at iba pang gamit sa pag-aayos. Sa itaas ng
tokador,nakadikit sa dingding ang isang malaking larawan ng
Birheng nakalabas ang puso at may tarak itong punyal. Sa tabi
ng nakabukas na bintana sa gawing kanan ay ang katreng
higaan ng bata. Sa kabuuan, ang silid ay larawan ng
kariwasaan.
Sa pagtaas ng tabing, makikita si Boy na binibihisan ng
kaniyang ina. Nakabakas sa mukha ng bata ang pagkainip
samantalang sinusuklay ang kaniyang buhok.
(Biglang uunat ang babae, saglit na sisipatin ang ayos ng anak, saka
ngingiti.)
Ina: O, hayan, di nagmukha kang tao. Siya, diyan ka muna at ako
naman ang magbibihis.
Boy: (Dadabog) Sabi ko, ayaw kong magsimba, e!
Ina: Ayaw mong magsimba! Hindi maa... Pagagalitin mo na naman
ako, e! At ano’ng gagawin mo rito sa bahay ngayong umagang
ito ng pangiling-araw?
Boy: Maiiwan po ako rito sa bahay, kasama ko si ... si Tiyo Simon...
Ina: (Mapapamulagat) A, ang ateistang iyon. Ang ... Patawarin ako
ng Diyos.
Boy: Basta. Maiiwan po ako... (Ipapadyak ang paa)
Makikipagkuwentuhan na lamang ako kay Tiyo Simon...
Ina: (Sa malakas na tinig) Makikipagkuwentuhan ka? At anong
kuwento? Tungkol sa kalapastanganan sa banal na pangalan
ng Panginoon?
Boy: Hindi, Mama. Maganda ang ikinukuwento ni Tiyo Simon sa
akin...
Ina: A, husto ka na ... Husto na, bago ako magalit nang totohanan at
humarap sa Panginoon ngayong araw na ito nang may dumi sa
kalooban
Boy: Pero...
Ina: Husto na sabi, e!
(Matitigil sa pagsagot si Boy. Makaririnig sila ng mga yabag na hindi
pantay,
palapit sa nakapinid na pinto ng silid. Saglit na titigil ang yabag;
pagkuwa’y
makaririnig sila ng mahinang pagkatok sa pinto.)
Ina: (Paungol) Uh ... sino ‘yan?
Tiyo Simon: (Marahan ang tinig) Ako, hipag, naulinigan kong ...
(Padabog na tutunguhin ng babae ang pinto at bubuksan iyon.
Mahahantad
ang kaanyuan ni Tiyo Simon, nakangiti ito.)
Tiyo Simon: Maaari bang pumasok? Naulinigan kong tila may
itinututol si
Boy ...
Boy: (Lalapit) Ayaw kong magsimba, Tiyo Simon. Maiiwan ako sa
iyo
rito. Hindi ako sasama kay Mama.
Ina: (Paismid) Iyan ang itinututol ng pamangkin mo, Kuya. Hindi nga
raw sasama sa simbahan ...
(Maiiling si Tiyo Simon, ngingiti at paika-ikang papasok sa loob.
Hahawakan
sa balikat si Boy.)
Tiyo Simon: Kailangan ka nga namang sumama sa simbahan, Boy.
Kung
gusto mo... kung gusto mong isama ako ay maghintay kayo at
ako’y magbibihis ... Magsisimba tayo.
(Mapapatingin nang maluwat si Boy sa kaniyang Tiyo Simon, ngunit
hindi
makakibo. Ang ina ay napamangha rin. Tatalikod na si Tiyo Simon at
lalabas.
Maiiwang natitigilan ang dalawa. Pagkuwa’y babaling ang ina kay
Boy.)
Ina: Nakapagtataka! Ano kaya’ng nakain ng amain mong iyon at
ABM/STEM/HUMSS Komunikasyon at Pananaliksik
naisipang sumama ngayon sa atin? Ngayon ko lamang siya
makikitang lalapit sa Diyos ...
Boy: Kung sasama po si Tiyo, sasama rin ako ...
Ina: Hayun! Kaya lamang sasama ay kung sasama ang iyong
amain. At kung hindi, e, hindi ka rin sasama. Pero, mabuti rin
iyon ... Mabuti, sapagkat hindi lamang ikaw ang maaakay ko
sa wastong landas kundi ang kapatid na iyon ng iyong ama na
isa ring ...
(Mapapayuko ang babae, papahirin ang luhang sumungaw sa mga
mata.
Magmamalas lamang si Boy.)
Ina: (Mahina at waring sa sarili lamang). Namatay siyang hindi man
lamang nakapagpa-Hesus. Kasi’y matigas ang kalooban niya sa
pagtalikod sa simbahan. Pareho silang magkapatid, sila ng
iyong amain. Sana;y magbalik-loob siya sa Diyos upang
makatulong siya sa pagliligtas sa kaluluwa ng kaniyang kapatid
na sumakabilang buhay na ...
(Mananatiling nagmamasid lamang si Boy. Pagkuwa’y nakarinig sila
ng hindi
pantay na yabag, at ilang sandali pa ay sumungaw na ang mukha ni
Tiyo
Simon sa pinto. Biglang papahirin ng babae ang kaniyang mukha,
pasasayahin ito, at saka tutunguhin ang pinto.)
Ina: Siyanga pala. Magbibihis din ako. Nakalimutan ko, kasi’y ...
diyan muna kayo ni Boy, Kuya ...
(Lalabas ang babae at si Tiyo Simon ay papasok sa loob ng silid.
Agad
tutunguhin ang isang sopang naroroon, pabuntung-hiningang uupo.
Agad,
naman siyang lalapitan ni Boy at ang bata ay titindig sa harapan
niya.)
Tiyo Simon: (Maghihikab) Iba na ang tumatandang talaga. Madaling
mangawit, mahina ang katawan at ... (biglang matitigil nang
mapansing ang tinitingnan ng bata ay ang kaniyang may
kapansanang paa. Matatawa.)
Boy: Bakit napilay po kayo, Tiyo Simon? Totoo ba’ng sabi ni Mama
na iya’y parusa ng Diyos? ...
Tiyo Simon: (Matatawa) Sinabi ba ng Mama mo ‘yon?
Boy: Oo raw e, hindi kayo nagsisimba. Hindi raw kasi kayo
naniniwala sa Diyos. Hindi raw kasi ...
Tiyo Simon: (Mapapabuntong-hininga) Hindi totoo, Boy, na hindi
ako na
naniniwala sa Diyos ...
Boy: Pero ‘yon ang sabi ni Mama, Tiyo Simon. Hindi raw kasi kayo
nangingilin kung araw ng pangilin. Bakit hindi kayo nangingilin,
Tiyo Simon?
Tiyo Simon: May mga bagay, Boy na hindi maipaliwanag. May mga
bagay
na hindi maipaaalam sa iba sa pamamagitan ng salita. Ang
mga bagay na ito ay malalaman lamang sa sariling karanasan
sa sariling pagkamulat ... ngunit kung anuman itong mga
bagay na ito, Boy, ay isa ang tiyak: malaki ang pananalig ko
kay Bathala.
Boy: Kaya ka sasama sa amin ngayon, Tiyo Simon?...
Tiyo Simon: Oo, Boy. Sa akin, ang simbahan ay hindi masamang
bagay.
Kaya huwag mong tatanggihan ang pagsama sa iyo ng iyong
Mama. Hindi makabubuti sa iyo ang pagtanggi, ang
pagkawala ng pananalig. Nangyari na sa akin iyon at hindi ako
naging maligaya.
(Titigil si Tiyo Simon sa pagsasalita na waring biglang palulungkutin
ng mga
alaala. Buhat sa malayo ay biglang aabot ang alingawngaw ng
tinutugtog na
kampana. Magtatagal nang ilang sandali pagkuwa’y titigil ang
pagtugtog ng
batingaw. Magbubuntunghininga si Tiyo Simon, titingnan ang
kaniyang may
kapansanang paa, tatawa nang mahina at saka titingin kay Boy).
Tiyo Simon: Dahil sa kapansanang ito ng aking paa, Boy, natutuhan
ko
ang tumalikod, hindi lamang sa simbahan, kundi sa Diyos.
VGMT-Losaria Page | 7
 Nabasa ko ang The Human Bondage ni Maugham at ako’y
nanalig sa pilosopiyang pinanaligan ng kaniyang tauhan doon,
ngunit hindi ako naging maligaya. Boy, hindi ako nakaramdam
ng kasiyahan.
Boy: Ano ang nangyari, Tiyo Simon?...
Tiyo Simon: Lalo akong naging bugnutin, magagalitin. Dahil doon,
walang
natuwang tao sa akin, nawalan ako ng mga kaibigan,
hanggang sa mapag-isa ako ... hanggang sa isang araw ay
nangyari sa akin ang isang sakunang nagpamulat sa aking
paningin.
Boy: Ano iyon, Tiyo Simon...?
(Uunat sa pagkakaupo si Tiyo Simon at dudukot sa kaniyang
lukbutan.
Maglalabas ng isang bagay na makikilala na isang sirang manikang
maliit.)
Tiyo Simon: Ito ay manika ng isang batang nasagasaan ng trak.
Patawid
siya noon at sa kaniyang pagtakbo ay nailaglag niya ito.
Binalikan niya ngunit siyang pagdaan ng isang trak at siya’y
nasagasaan ...Nasagasaan siya, nadurog ang kaniyang isang
binti, namatay ang bata... namatay...nakita ko, ng dalawang
mata, ako noo’y naglalakad sa malapit... At aking nilapitan,
ako ang unang lumapit kaya nakuha ko ang manikang ito at
noo’y tangang mahigpit ng namatay na bata, na waring ayaw
bitiwan kahit sa kamatayan...
Boy: (Nakamulagat) Ano pa’ng nangyari, Tiyo Simon?
Tiyo Simon: Kinuha ko nga ang manika, Boy. At noon naganap ang
pagbabago sa aking sarili...sapagkat nang yumuko ako upang
damputin ang manika ay nakita ko ang isang tahimik at
nagtitiwalang ngiti sa bibig ng patay na bata sa kabila ng
pagkadurog ng kaniyang buto... ngiting tila ba nananalig na
siya ay walang kamatayan...
(Magbubuntunghinga si Tiyo Simon samantalang patuloy na
nakikinig lamang
si Boy. Muling maririnig ang tunog ng batingaw sa malayo. Higit na
malakas
at madalas, mananatili nang higit na mahabang sandali sa pagtunog,
pagkuwa’y titigil. Muling magbubuntunghinga si Tiyo Simon.)
Tiyo Simon: Mula noon, ako’y nag-isip na, Boy. Hindi ko na
makalimutan
ABM/STEM/HUMSS Komunikasyon at Pananaliksik
ang pangyayaring iyon. Inuwi ko ang manika at iningatan,
hindi inihiwalay sa aking katawan, bilang tagapaalalang lagi sa
akin ng matibay at mataos na pananalig ng isang batang
hangggang sa oras ng kamatayan ay nakangiti pa. At aking
tinandaan sa isip: kailangan ng isang tao ang pananalig, kahit
ano, pananalig, nang sa anong bagay, lalong mabuti kung
pananalig kay Bathala, kung may panimbulanan siya sa mga
sandali ng kalungkutan, ng sakuna, ng mga kasawian... upang
may makapitan siya kung siya’y iginugupo na ng mga
hinanakit sa buhay.
(Mahabang katahimikan ang maghahari. Pagkuwa’y maririnig ang
matuling
yabag na papalapit. Susungaw ang mukha ng ina ni Boy sa pinto.)
Ina: Tayo na, baka wala na tayong datnang misa. . Hinanap ko pa
kasi ang aking dasalan kaya ako natagalan. Tayo na,
Boy...Kuya
Boy: (Paluksu-luksong tutunguhin ang pinto) Tayo na, Mama, kanina
pa nga po tugtog nang tugtog ang kampana, e. Tayo na, Tiyo
Simon, baka tayo mahuli, tayo na!
(Muling maririnig ang tugtog ng kampana sa malayo.
Nagmamadaling lalabas
si Boy sa pinto. Lalong magiging madalas ang pagtugtog ng kampana
lalong
magiging malakas, habang bumababa ang tabing)
★ ★ ★ ★ ★ ★ HINTO ☞ ( PUMUNTA SA GAWAIN
4.2) ★ ★ ★ ★ ★ ★
VGMT-Losaria Page | 8