ANNEE UNIVERSITAIRE 2021-2022 ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՏԱՐԻ

1er semestre/ 1-ին կիսամյակ

Faculté /Ֆակուլտետ` Année /Կուրս` 1-ին կուրս / 1ère année

Droit/Իրավագիտություն
Matière /Առարկա` Temps imparti/ Տևողությունը`
Histoire du droit arménien /
Հայաստանի պետության և իրավունքի 3 heures /3 ժամ
պատմություն
Enseignant /Դասախոս` Եղիշե Բազոյան / Yeghishe Bazoyan

Date de l'examen /Քննության ամսաթիվ` __ .12.2021

Supports de cours/Ուսումնաօժանդակ նյութ ` aucun /չի թուլատրվում

Le sujet d'examen est composé de/Քննական առաջադրանքը բաղկացած է`

Երեք հարցից (թվով 60 հարցերից): / Trois questions (parmi une liste de 60):
2 questions à 7 points et une question à 6 points.

Տես նաև՝ Ծանոթագրություն գրավոր քննության չափորոշիչների վերաբերյալ.

Քննական հարցաշար
«Հայաստանի պետության և իրավունքի պատմություն» առարկայից

1. Հայաստանի պետության և իրավունքի պատմության հասկացությունը,

առարկան և շրջաբաժանումը-6 միավոր
2. Հայաստանի պետության և իրավունքի պատմության ուսումնասիրման
մեթոդները և նրա կապը իրավաբանական այլ գիտությունների հետ-6
3. Պետության ծագումը, ծագման վերաբերյալ տեսությունները, պետության
հատկանիշները և պատմական տիպերը-7
4. Պետության ծագումը հայկական լեռնաշխարհում, հնագույն պետական
կազմավորումների առաջացումը-6
5. Իրավունքի ծագման մասին տեսությունները-6
6. Հայոց իրավունքի աղբյուրներն ու դրանց համակարգումը հնագույն, հին և
միջնադարյան Հայաստանում -7

1/ 5
7. Հասարակական կառուցվածքը Վանի կամ Արարատյան թագավորությունում-
6
8. Վանի կամ Արարատյան թագավորության պետական կարգն ու իրավունքի
բնորոշ գծերը-7
9. Իրավունքի աշխարհիկ և կանոնական աղբյուրները, հասարակական
հարաբերությունների կարգավորման ոլորտային
առանձնահատկությունները: Համեմատական վերլուծություն-7
10. Պետական ապարատն ու կառավարման համակարգը Արշակունիների օրոք-7
11. Հասարակական կարգը Հայաստանում Բագրատունիների կառավարման
շրջանում-6
12. Իրավունքի առաջացումը: Միջպետական պայմանագրային
հարաբերությունները և իրավական սովորույթները Հայաստանում հնագույն
շրջանում-7
13. Քաղաքներն ու նրանց դերը, բանակը հելլենիստական Հայաստանում-6
14. Հասարակական հարաբերություններն ու հասարակական կարգը
Արտաշեսյան Հայաստանում-6
15. Պետական կարգն ու կառավարման համակարգը Արտաշեսյան
Հայաստանում-6
16. Պետության գլխի իրավական դրությունը Արտաշեսյան Հայաստանում,
Բացարձակապետության հատկանիշները-6
17. Սեփականատիրական իրավունքն ու հողատիրության համակարգը
Հայաստանում հելլենիզմի ժամանակաշրջանում-6
18. Քրեական իրավունքն ու պատիժները Արշակունիների օրոք-7
19. Ամուսնաընտանեկան և ժառանգական իրավունքը Հայաստանում մ.թ. III-VIII
դդ-7
20. Աշտիշատի, Շահապիվանի և Աղվենի ժողովների կանոնախմբերը,
իրավակարգավորման առանձնահատկությունները- 7
21. Ժառանգական, պայմանական և հողատիրության այլ ձևերի ծագումն ու
զարգացման դինամիկան Հայաստանում մ.թ.ա. III –մ.թ. IV դդ.ում-7
22. Նախարարություններն ու նախարարական կարգը վաղ ավատական
Հայաստանում, հարաբերությունները թագավորական իշխանության և
նախարարների միջև-6
23. Պետական կառավարման ձևն ու կառավարման համակարգը
Բագրատունիների պետությունում -6
24. Դատավարությունն ու դատարանակազմությունը /աշխարհիկ և հոգևոր/ վաղ
ավատական Հայաստանում-7 բալ
25. Կանոնական /եկեղեցական/ իրավունքի առաջացումը, աղբյուրները և
կարգավորման առանձնահատկությունները-7 բալ:
26. Հուստինիանոս 1-ի վարչաքաղաքական բարեփոխումներն ու հայոց
ժառանգական իրավունքին վերաբերվող ակտերը-6

2/ 5
27. Վարչատերիտորիալ կառուցվածքը, հարկային համակարգը, կառավարման
համակարգի առանձնահատկություններն ու իրավունքը արաբական
տիրապետության ծրջանում-6
28. Հողատիրության ձևերն ու նրա զարգացման դինամիկան վաղ ավատականից
դեպի զարգացած ավատատիրություն ընկած շրջանում-7
29. Հասարակության դասային կառուցվածքը Բագրատունյաց Հայաստանում:
Հարկերն ու տուրքերը-6
30. Քաղաքային ինքնավարությունն ու բանակը Բագրատունյաց Հայաստանում-6
31. Իրավունքի բնորոշ գծերը Հայաստանում ըստ առանձին ճյուղերի մ.թ. III-VII
(վաղ ավատական շրջան) դդ-7
32. Կիլիկիայի հայկական պետության հասարակական կարգը, հասարակության
ընդհանուր բնութագիրը-6
33. Դատարաններն ու դատական համակարգը Կիլիկիայում-7
34. Բնակչության տարբեր խավերը Կիլիկիայում, օտարերկրացիների գույքային
իրավունքների երաշխիքները ժառանգության հարցերում և ծովային
իրավունքի ոլորտում-6
35. Քաղաքացիական ու ամուսնաընտանեկան իրավունքը Կիլիկիայում-7
36. Պետական կարգը Կիլիկիայի հայկական պետությունում: թագավորական
իշխանությունն ու կենտրոնական կառավարման մարմինները-6
37. Սեփականատիրական հարաբերություններն ու հողատիրության ձևերը
Կիլիկիայում-6
38. Քրեական իրավունքն ու դատավարությունը Կիլիկիայի հայկական
պետությունում-7
39. Իրավունքի աղբյուրները Կիլիկիայում մինչ իրավունքի սեփական
կոդիֆիկացիան: Սմբատ Գունդստաբլի դատաստանագիրքը-7
40. Մխիթար Գոշի դատաստանագիրքը, աղբյուրները, կառուցվածքն ու
ազդեցությունը հայ իրավական մտքի զարգացման վրա-7
41. Մխիթար Գոշի պետաիրավական տեսությունը, -7
42. Քաղաքացիական իրավունքն ու դրա ճյուղերը Հայաստանում զարգացած
ֆեոդալիզմի ժամանակաշրջանում-7
43. Քրեական իրավունքն ու դրա իրավակարգավորումը զարգացած ֆեոդալիզմի
շրջանում-7
44. Միջնադարյան հայ իրավունքի առաջին կոդիֆիկացիան:Դավիթ
Ալավկաորդու կանոնագիրքը -6
45. Դատական իրավունքն ու դատարանակազմությունը զարգացած
ավատատիրության շրջանում-7
46. Հայաստանի ազատագրության hնդկահայ գաղութի ծրագրերը /Մովսես
Բաղրամյան, Շահամիր Շահամիրյան/-6

3/ 5
47. Շահամիր և Հակոբ Շահամիրյանների իրավական գործունեությունը:
Որոգայթ փառաց; կառուցվածքը, աղբյուրները, իրավակարգավորման
բնագավառները-7
48. Հայաստանի ազատագրության ռուսահայերի կազմած ծրագրերն ու
Հայաստանի ապագա պետական կառուցվածքի տեսլականը /Մովսես
Սարաֆյան, Հ. Արղության/-6
49. Հայկական համայնքի կարգավիճակը Աստրախանում:Աստրախանի հայոց
դատաստանագիրքը-6
50. Հասարակական հարաբերություններն ու վարչական բաժանումները
Արևելյան Հայաստանում XIX դարի ընթացքում:1836 թ.-ի եկեղեցական
կանոնադրությունը-6
51. Հայ համայնքի իրավական վիճակը Օսմանյան կայսրության մեջ:
Արևմտահայերի ազգային սահմանադրությունը-6
52. Հայկական հարցը որպես միջազգային իրավունքի խնդիր, ծագումն ու
էությունը-6
53. Հայաստանի Առաջին Հանրապետության ծնունդը, սահմանադրական կարգն
ու պետականաշինության գործընթացը -7
54. Հայաստանի Առաջին Հանրապետության դատական համակարգը,
դատախազական մարմիններն ու զինված ուժերը -6
55. ՀԽՍՀ պետական համակարգի ստեղծումը, առաջին դեկրետները, 1922 և
1937թթ սահմանադրությունները-6 ,
56. Քաղաքացիական և ամուսնաընտանեկան իրավունքը խորհրդային
Հայաստանում-7
57. Քրեական իրավունքն ու դատական համակարգը խորհրդային
Հայաստանում-7
58. Հայաստանի Երրորդ Հանրապետության հռչակումն ու իրավական հիմքերը-6
59. Հայաստանի Երրորդ Հանրապետության պետական կարգը: Դատական
բարեփոխումները-6
60. Հայաստանի Երրորդ Հանրապետության սահմանադրական
փոփոխությունները և դրանց կարգավորման տրամաբանությունն ըստ
կատարված յուրաքանչյուր փոփոխության-7

Ծանոթագրություն գրավոր քննության չափորոշիչների վերաբերյալ.

Քննության ժամանակ ուսանողը՝ իրեն ընկած երեք հարցերից յուրաքանչյուր հարցին
պատասխանելիս պետք է պարտադիր որոշարկի, թե այդ հարցը Հայաստանի
պետության և իրավունքի պատմության առարկայի երեք կատեգորիայի հիմնական
հասկացություններից որին է՞վերաբերում է.

4/ 5
 ա/հասարակակա՞ն կարգին
բ/ պետակա՞ն կարգին, թե՞
գ/իրավական կարգին,
Դրանից հետո պետք է տրվի այս երեք կատեգորիաներից յուրաքանչյուր հարցին
վերաբերելի հասկացության սահմանումը:
Յուրաքանչյուր հարցին պատասխանելիս պետք է անպայման նշվի, թե
ժամանակային ընդգրկմամբ Հայաստանի պետության և իրավունքի պատմության
շրջաբաժանման հինգ փուլերից կոնկրետ որ՞ փուլին է վերաբերում հարցը:
Գրավոր քննություն հանձնելու դեպքում ուսանողները պետք է պատասխանը
շարադրեն լավ ընթեռնելի և պարզ ձեռագրով՝ մնալով հարցի բովանդակության
շրջանակներում:
Յուրաքանչյուր երեք հարցերից մեկի պատասխանն ավարտելուց հետո ձևաթղթի
այդ մասում պետք է թողնել հինգից վեց տող՝ ստուգող դասախոսի կողմից
դիտողությունների համար, նոր միայն դրանից հետո գրել հաջորդ հարցը և
պատասխանել դրան:
Քննական տոմսի երեք հարցերից որևէ մեկի փոխարեն այլ՝ տոմսի մեջ
չընդգրկված, հարցի պատասխանելու դեպքում այդ պատասխանը չի գնահատվի և դրա
դիմաց ուսանողը կստանա 0 միավոր:

5/ 5