Ang 

EDITORYAL
     -  Nagsasaad ng pagpuna, panunuligsa, pagtuturo, pagpapaunawa, pagbibigay-puri, pagbibigay-kahulugan napapanahong
balita at kumakatawan sa paninindigan ng buong patnugutan at pahayagan.
             - Maituturing na ambag sa pakikipagtalo ukol sa napapanahong isyu.

Mga Uri ng Editoryal

       Editoryal ng Pagpapabatid (Editorial of Information)
       Editoryal ng Panghihikayat (Editorial of Persuasion)
        Editoryal ng Panunuligsa             (Editorial of criticism)
       Editoryal ng Pagpaparangal  (Editorial of Praise or Commendation)

Mga Bahagi ng EDITORYAL

      1.Pamagat (Title/Headline)
   -Dapat nakakukuha ng atensiyon ng mambabasa

2. Simula (Lead)
       Ditulad ng sa balita na itinuturing na ‘puso’ ng kuwento ang lead, sa editoryal, ang ‘puso’ ay maaaring nasa gitna o wakas,
depende sa kapritso at istilo ng editorial writer.
       Hindi kailangang sundin ang tradisyunal na ASSKPB.
       Mas may kalayaan ang  manunulat ng editorial  na maging  malikahin kaysa manunulat ng balita sa pagsulat ng  ‘lead’.
       Maaaring isang makabuluhan at makatawag-pansing pangungusap tungkol sa paksa o isyu na mapagtatalunan/matatalakay o
pagsasalaysay na naghahayag ng suliranin o isyu.
       News peg – isang maikling pahayag tungkol sa isang balita na pinagbatayan ng editoryal o napapanahong isyu na
nangangailangan ng agarang solusyon.

3. Katawan
       Naglalaman ng mga ‘basic facts’, mga sanhi at bunga sa likod ng mga pangyayari, sitwasyon at argumento.
       Inilalahad dito ang mga detalye  ng  mga  katotohanan tungkol sa isyu, kalakip ang
opinion o prinsipyong pinapanigan ng patnugutan.

 
4. Konklusyon/Wakas
- Naglalaman ng pinakamahalagang kaisipan, tagubilin, mungkahi o direksyon na maaaring payo, hamon o
simpleng  buod  ng akda  

Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Editoryal

1. Planuhin ang  isusulat.
       Pumili ng paksa. Maaaring kahit anong isyu, pangyayari at personalidad na laman ng mga balita pero hangga’t maaari, tiyaking
taglay ng editoryal ang mga sumusunod:
  Napapanahon
  Malaman
   Naghahayag ng Pananaw
  Walang ‘conflict of interest’
2. Tiyaking nauunawaang  mabuti  ang sitwasyon o isyu.
3. Gawing makatawag pansin at kawili-wili ang panimula na binubuo ng batayang balita  at  reaksyon.
4. Kailangang magtaglay ng isa lamang ideya o panukala.
    -Hango ang paksa sa mga balitang pangkasalukuyan na may malaking kahalagahan sa nakararami, maging sa mga mag-aaral,
mga mamamayan o sa buong  bansa.
5. Magbasa at magsaliksik para sa mga impormasyon at datos.
6. Ipaliwanag ang isyu gaya ng ginagawa ng isang reporter at sabihin ang kahalagahan ng sitwasyon
7. Unahing ilahad ang magkaibang pananaw na may ‘quotations’ at ‘facts’.
8. Kontrahin, tanggihan o pabulaanan (refute/reject) ang isang pananaw at palawakin ang iyong panig gamit ang mga patunay,
detalye, bilang at tahasang sabi.
    Kailangang mas maraming patunay para mapahina ang kabilang argumento habang mas mapapalakas naman ang
pinaninindigang panig.
9. Gayunpaman, bigyang-pansin pa rin ang magandang puntos ng oposisyon upang mas maging kapani-paniwala ang editoryal.
10. Ulitin ang mga susing parirala (key phrases) upang bigyang-diin ang kaisipan o ideya sa isipan ng mga mambabasa.
11. Magbigay ng mga reyalistikong solusyon sa suliranin na hindi karaniwang alam ng iba.
12. Hikayatin ang mga mambabasa na magkaroon ng kritikal o masusing pag-iisip at maging pro-active ang reaction.
13. Gawing matipid sa mga salita subalit gawing mabisa at kaakit-
akit ang mga pangungusap.
14. Kailangan itong maging makatwiran
15. Kailangan itong umiwas sa pagmumura ni sa pagsesermon.
16. Magbigay ng mga mahahalaga at makatotohanang  halimbawa bilang  suporta sa pinapanigan.
17. Sabihin ang mga pinagkunan ng datos.
18. Gawing pormal ang pananalita  at paglalahad ng opinyon.
19. Magbigay ng estadistika kung kinakailangan.
20. Kung magbigay ng argumento, simulan sa pinakamahalaga.
21. Huwag sulatin sa unang panauhan. Bagama’t kadalasan  iisa lamang  ang sumusulat  ng  editorial, ngunit  ito ay
kumakatawan sa buong patnugutan.

EDITORYAL - Kapayapaan at pagbabago

(Pilipino Star Ngayon) - July 26, 2016 - 12:00am

“LAHAT tayo ay naghahangad ng kapayapaan o katahimikan– hindi nang katahimikan
para sa mga patay kundi katahimikan para sa mga buhay,” sabi ni President Rodrigo
Duterte kahapon sa kanyang unang State of the Nation Address (SONA). Tumagal ng
isang oras at kalahati ang pagsasalita ng Presidente na unang napabalita na 30 minuto
lang tatagal. Maraming isiningit si Duterte sa kanyang talumpati katulad nang simpleng
pagpapatawa na nagdulot naman ng kasiyahan sa mga bisita.

Dapat nang wakasan ang karahasan at tamasahin na  ang sarap ng kapayapaan.
Inihayag ni Duterte kahapon ang unilateral ceasefire sa mga rebelde. Sana raw, ganito
rin ang gawin ng mga rebeldeng komunista. Sabi pa ng Presidente, nakatakda na ang
usapang pangkapayapaan sa mga rebelde sa susunod na buwan na gagawin sa
Norway.

Maganda ang hakbang na ito ni Duterte. Ang pagkakamit ng kapayapaan ay dapat

nang magkaroon ng puwang upang umusad ang bansa at tuluyan nang umunlad.
Kapag nagkaroon ng positibong resulta ang usapang kapayapaan laban sa mga
rebeldeng komunista, mahihikayat na ang investors na maglagak ng kanilang puhunan
sa bansa. Wala na silang katatakutan para dito sa Pilipinas magnegosyo. Ang resulta
nito ay ang pag-angat ng ekonomiya at maraming mahihirap na pamilya ang
makikinabang. Wala nang magugutom at wala nang gagawa nang krimen. Ang
kahirapan ang ugat ng krimen

Nararapat namang tuparin ng Duterte administration ang naunang pangako na

susugpuin ang kriminalidad at ang pagkalat ng bawal na droga. Tiyakin na wala nang
drug lords sa bansang ito sa loob ng anim na buwan. Ipatupad din ang madaliang
pagkuha ng mga papeles at anumang dokumento na hindi na pipila. Wakasan na ang
contractualization at ganundin naman ang bawas tax sa mga karaniwang
manggagawa.

Kapayapaan at pagbabago ang mensahe ni Duterte kahapon. Aabangan ng

mamamayan ang mga pangakong ito.

Read more at https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/opinyon/2016/07/26/1606654/

editoryal-kapayapaan-pagbabago#UAz6v6M7PPTPi4OH.99
EDITORYAL - Ang bilis inaprubahan ng
Maharlika
Pilipino Star Ngayon 

December 18, 2022 | 12:00am

Itong House Bill 6608 na tinatawag na Maharlika Investment Fund ang sinasabing
pinakamabilis sa lahat nang panukalang batas na inaprubahan ng mga miyembro ng
House of Representatives. Mahigit dalawang linggo lang mula nang ipanukala noong
Disyembre 2. Ngayon ay aprubado na makaraang sertipikahang urgent ni President
Ferdinand Marcos Jr. Pagbalik ni Marcos mula sa Belgium, pasado na makaraang
pagbotohan ng mga mambabatas. Anim na mambabatas lamang ang tumutol sa
Maharlika samantalang 279 ang pumabor.

Nang unang pumutok ang Maharlika, maraming mambabatas ang nagpahayag nang
pagtutol dito at nagsabing hindi ito magiging batas, subalit sa araw ng botohan, marami
na “bumaliktad” at nagpahayag ng pagsang-ayon. Maski si Banko Sentral ng Pilipinas
Governor Felipe Medalla ay nagbago na rin ng tono ukol sa Maharlika at sinabing
makaaakit ito ng foreign investment pero nagpaalala naman siya na dapat itong
mabantayan at magkaroon ng kaukulang safeguards.

Kung sa House of Representatives ay madaling naipasa ang Maharlika, posibleng

madali rin itong makalulusot sa Senado. Dalawang senador lang ang nakikitang tutol sa
Maharlika at ang iba ay nagpahayag na ng pagsang-ayon dito. Pero sabi ni Senate
President Juan Miguel Zubiri, titiyakin niya na daraan sa butas ng karayom ang
Maharlika dahil bubusisiin ito nang todo. Hindi aniya ito basta-basta makakalusot. Isa
umano sa kanilang bubusisiin sa Maharlika ay saan kukuha ng pondo lalo pa’t binawi
na ng mga kongresista ang unang plano na kukunin sa SSS at GSIS ang pondo.

Masyadong minadali ang Maharlika para maipasa. Sa pagmamadali ay hindi

maipaliwanag nang malinaw kung saan mag-i-invest. Anong mga negosyo ang
paglalagakan ng pondo at gaano kasiguro na magtatagumpay. Paano kung malugi?
Hindi dapat minadali ang Maharlika. Sa pagmamadali ang kadalasang bunga ay ang
mga pagkakamali.
EDITORYAL - Walang katapusang pag-import
ng bigas
Pilipino Star Ngayon 
December 17, 2022 | 12:00am

NAKADEPENDE pa rin ang Pilipinas sa pag-import ng bigas. Hindi na natapos ang

pagbili ng bigas ng bansang malawak ang taniman ng palay. Patuloy pa rin na ang
inihahaing kanin sa hapag-kainan ay imported na bigas? Kailan kaya makakakain ng
kanin na mula sa palay na itinanim sa sariling linang? Kailan kaya sasagana ang bigas
na prodyus ng mga lokal na magsasaka para hindi na bumili ng bigas sa ibang bansa?

Ipinahayag ng Federation of Free Farmers (FFF) na posibleng umangkat ng tatlong

milyong metriko tonelada ng bigas ang Pilipinas sa susunod na taon. Ayon sa FFF,
posibleng magkulang ang bigas sa bansa sa third quarter ng 2023. Ang mahinang
produksiyon at ang mataas na pangangailangan sa pagkain ang dahilan kaya mag-
aangkat ang Pilipinas ng tatlong milyong metriko tonelada.

Sabi ni FFF chairman Leonardo Montemayor, 321,000 tonelada lamang ng bigas ang
maaaring maprodyus bago matapos ang 2022 at hindi ito sasapat kaya kailangang
mag-angkat. Lumalaki rin umano ang populasyon kaya malaki ang pangangailangan sa
pagkain.

Hinulaan naman ng United States Department of Agriculture (USDA), na 3.5 milyong

metriko tonelada ng bigas ang iimportahin ng Pilipinas sa susunod na taon. Ito anila ay
mas mataas sa dating inangkat na 3.3 milyong metriko tonelada. Ang kakulangan ng
bigas ay nag-ugat sa pananalasa ng bagyo sa mga nakaraang buwan.

Magpapatuloy ang pag-angkat ng bigas at hindi pa mangyayari ang sinabi ni President

Marcos Jr. noong Hunyo na masakit sa kalooban niya ang pag-import nito. Ayon sa
kanya, parang hindi niya matanggap na bumibili ng bigas ang Pilipinas. Kasabay nito,
pinangako nga niya na magiging P20 per kilo ng bigas. Paano maibababa sa P20 ang
kilo kung patuloy ang importasyon. Mangyayari lamang ito kung makapagpoprodyus
nang maraming bigas ang bansa. Hangga’t umaangkat, hindi maibababa ang bigas.

Isa pang problemang kahaharapin sa pag-angkat ng bigas ay ang pamamayagpag ng

smugglers ng agri products. Dahil kulang ang suplay ng bigas, dadagsa ang mga puslit
na bigas. Walang katapusang pag-import at wala ring katapusan ang pag-smuggle ng
bigas.
EDITORYAL - Anti-Agri Smuggling Act, inutil!
Pang-masa 
December 16, 2022 | 12:00am

IPINASA ang Republic Act No. 10845 (Anti-Agricultural Smuggling Act) noong 2016.
Nakasaad sa batas na ang malakihan o malawakang pag-i-smuggle ng agricultural
products ay isang pananabotahe sa ekonomiya ng bansa at may katumbas na mabigat
na kaparusahan at multa sa mga gagawa nito.

Anim na taon na ang nakalilipas mula nang maging batas ang RA 10845 pero
hanggang ngayon, wala ni isa mang smuggler ng agri products ang napaparusahan
nang mabigat. Sobra-sobra na ang pananabotahe sa ekonomiya ng bansa pero wala
pang pinananagot. Malinaw pa sa tubig na walang silbi o inutil ang batas.

Matagal nang namamayagpag ang mga smuggler ng gulay, bigas, asukal, karneng
baboy at manok ngayon ay lalo pa silang naging mabangis. Lantaran na ang
pagpapasok ng iba’t ibang produkto. Ngayon pula at puting sibuyas naman ang ini-
smuggle. Dagsa ang mga puslit na sibuyas na tamang-tama sa kapaskuhan.

Matagal nang umaaray ang mga lokal na magsasaka ng gulay dahil sa patuloy na
pagdagsa ng agri products subalit walang magawa ang Bureau of Customs at maging
ang Department of Agriculture. Lalong lumala ang smuggling ng gulay at nangangamba
ang mga lokal na magsasaka ng gulay na mamamatay sila sa gutom dahil sa
ginagawang ito.

Ayon sa report, may 20 smugglers ng puti at pulang sibuyas ang namamayagpag

ngayon, ayon sa grupong Sinag. Nasa P30 milyon ang halaga nang ipinupuslit na
sibuyas. Iba naman ang sinasabi ng BOC—30 raw ang smugglers ng gulay at
nakatakda na raw nilang kasuhan ang mga ito. Bakit napakatagal namang kasuhan ng
mga smuggler na ito. Nakapagtataka rin naman kung bakit ayaw pangalanan ng BOC
ang mga smuggler ng gulay. Masyado kayang maiimpluwensiya ang mga ito kaya
itinatago ang mga pangalan.

Madaliin ng Department of Justice at BOC ang pagsasampa ng kaso sa mga smuggler

ng gulay at malapatan ng parusa. Para ano pa at inakda ang RA 10845 kung hindi
ipatutupad. Kawawa ang mga magsasaka ng gulay at pati ang gobyerno na dinadaya
ng mga smuggler. Bilyong piso ang nawawala sa kaban ng bansa dahil sa pagpupuslit
ng agri products. Nararapat nang maparusahan ang mga salot.
Christmas party sa mga paaralan gawing
simple - DepEd
Angie dela Cruz - Pilipino Star Ngayon 

December 4, 2022 | 12:00am

Hiniling ng Department of Education (DepEd) sa mga pampublikong paaralan na

gawing simple pero makabuluhan ang gagawing Christmas party kaugnay ng
pagdiriwang ng Kapaskuhan.
Sa naipalabas na DepEd Order No. 052-2022, na nilagdaan ni Vice President at
Education secretary Sara Duterte, nakasaad dito na kailangang magtipid dahil sa
kasalukuyang kundisyon ng ekonomiya ng bansa.

“The whole Department of Education (DepEd) community is urged to strive for a

genuine celebration of hope, unity and service for others,” sabi ni  Duterte.

Nakasaad din sa kautusan na kailangang boluntaryo at hindi magastos ang gagawing

Christmas party themes, costumes, decorations, at exchange gifts ng mga estudyante
upang hindi masaktan masyado ang bulsa ng mga magulang ng mga mag-aaral.

Dapat din umanong boluntaryo ang kontribusyon sa pagdiriwang ng Pasko sa mga

paaralan at opisina maging cash man ito o in-kind.

Walang mag-aaral at tauhan ng DepEd ang pipiliting mag-contribute, makiisa o

gumastos ng kanilang pera para sa selebrasyon. Dapat din isama sa selebrasyon ang
mga mag-aaral at tauhan kahit wala silang maibigay na kontribusyon o dalang regalo.

Inatasan din ng DepEd ang mga schools at officials na mag-recycle ng lumang

Christmas decors at huwag bibili ng bagong dekorasyon. Walang mag-aaral at DepEd
personnel ang aatasang gumawa ng dekorasyon para sa Christmas party.

Niliwanag din sa kautusan na ang Christmas party sa mga paaralan ay maaaring gawin
sa class hours bastat hindi nakakaapekto sa scheduled lesson plans.

Hindi rin pinapayagan ang solicitations kahit cash o in-kind para sa Christmas parties o
holiday celebrations.

Samantala, ang mga private schools, community learning centers gayundin ang mga
state/local universities and colleges (SUCs/LUCs) ay maaaring mag-adopt sa naturang
kautusan ng DepEd bilang batayan ng kanilang pagdiriwang ng Christmas party.