ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

KHOA KỸ THUẬT HÓA HỌC

BỘ MÔN QUÁ TRÌNH & THIẾT BỊ

--------o0o--------

ĐỒ ÁN THIẾT KẾ KỸ THUẬT HÓA HỌC

THIẾT KẾ THIẾT BỊ CÔ ĐẶC NaOH MỘT NỒI

LIÊN TỤC CÓ ỐNG TUẦN HOÀN TRUNG TÂM

GVHD: TS. Nguyễn Thị Lê Liên

SVTH : Nguyễn Thị Hồng Thắm

MSSV : 1915212

Lớp : HC19HLY

TP.HCM, ngày 08 tháng 12 năm 2022

 Trường ĐH BK – ĐHQG TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Khoa Kỹ thuật Hóa học Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐỒ ÁN THIẾT KẾ KỸ THUẬT
HÓA HỌC
(MSMH: CH4007)
Họ và tên sinh viên: Nguyễn Thị Hồng Thắm MSSV: 1915212
Ngành: Kỹ thuật Hóa Lý và phân tích Lớp: HC19HLY
1. Tên đề tài: ……………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………
2. Số liệu ban đầu:
……………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………
3. Nội dung cần thực hiện:.
3.1 Giới thiệu
3.2 Tổng quan
3.3 Chọn và thuyết minh quy trình công nghệ
3.4 Tính toán công nghệ thiết bị chính
3.5 Tính toán kết cấu thiết bị chính
3.6 Tính và chọn thiết bị phụ
3.7 Kết luận
4. Bản vẽ:
2 bản vẽ A1: 1 bản vẽ sơ đồ quy trình công nghệ
1 bản vẽ lắp thiết bị chính
5. Ngày giao nhiệm vụ: ……………………..
6. Ngày nộp đồ án : ………………………..

Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng 12 năm 2022

Trưởng Bộ môn QT&TBCN Người hướng dẫn
(Ký ghi rõ họ tên) (Ký ghi rõ họ tên)

PGS. TS. Trịnh Văn Dũng ………………………..

 MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU .............................................................................................................................................. 1

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN ......................................................................................................................... 2

1.1. Nhiệm vụ đồ án............................................................................................................................ 2

1.2. Giới thiệu về nguyên liệu ............................................................................................................ 2

1.3. Khái quát về cô đặc ..................................................................................................................... 2

1.3.1. Định nghĩa............................................................................................................................ 2

1.3.2. Các phương pháp cô đặc ..................................................................................................... 3

1.3.2.1. Phương pháp nhiệt ( đun nóng) .................................................................................... 3

1.3.2.2. Phương pháp lạnh ......................................................................................................... 3

1.3.2.3. Bản chất của sự cô đặc bằng phương pháp nhiệt ......................................................... 3

1.3.3. Ứng dụng của quá trình cô đặc ........................................................................................... 4

1.4. Thiết bị cô đặc dùng trong phương pháp nhiệt ........................................................................ 4

1.4.1. Phân loại .............................................................................................................................. 4

1.4.2. Các thiết bị và chi tiết trong hệ thống cô đặc ...................................................................... 5

1.5. Lựa chọn thiết bị cô đặc dung dịch NaOH ............................................................................... 6

CHƯƠNG II. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ ................................................................................................. 7

2.1. Sơ đồ quy trình công nghệ.......................................................................................................... 7

2.2. Thuyết minh quy trình công nghệ ............................................................................................. 7

CHƯƠNG III. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ THIẾT BỊ CHÍNH ................................................................ 8

3.1. Cân bằng vật chất và năng lượng .............................................................................................. 8

3.1.1 Cân bằng vật chất................................................................................................................. 8

3.1.1.1 Dữ kiện ban đầu ................................................................................................................ 8

3.1.1.2. Cân bằng vật chất ......................................................................................................... 8

 3.1.2 Tổn thất nhiệt độ .................................................................................................................. 8

3.1.2.1 Tổn thất nhiệt độ do nồng độ ............................................................................................ 8

3.1.2.2 Tổn thất nhiệt độ do nồng độ tăng .................................................................................... 9

3.1.2.3 Tổn thất nhiệt do áp suất thủy tĩnh ................................................................................. 10

3.1.2.4 . Tổng tồn thất nhiệt độ ................................................................................................... 11

BẢNG KẾT QUẢ ........................................................................................................................... 11

3.1.3 Cân bằng năng lượng ........................................................................................................ 12

3.1.3.1 Nhiệt độ của dung dịch NaOH 15% trước và sau khi đi qua thiết bị gia nhiệt .............. 12

3.1.3.2 Phương trình cân bằng nhiệt lượng ................................................................................ 13

3.1.3.3 . Bảng kết quả ................................................................................................................. 15

3.2. Thiết kế thiết bị chính ............................................................................................................... 15

3.2.1. Tính toán truyền nhiệt cho thiết bị cô đặc ........................................................................ 15

3.2.1.1. Hệ số cấp nhiệt khi ngưng tụ hơi ................................................................................ 15

3.2.1.2. Hệ số cấp nhiệt phía dung dịch sôi ............................................................................. 17

3.2.1.3. Nhiệt tải riêng phía thành thiết bị ............................................................................... 19

3.2.1.4. Nhiệt tải riêng trung bình............................................................................................ 19

3.2.1.5. Hệ số truyền nhiệt tổng quát K ................................................................................... 20

3.2.1.6. Diện tích bề mặt truyền nhiệt ...................................................................................... 20

3.2.1.7. Bảng kết quả................................................................................................................ 20

3.3. Tính toán kích thước thiết bị cô đặc ........................................................................................ 21

3.3.1. Tính kích thước buồng đốt ................................................................................................ 21

3.3.1.1. Số ống truyền nhiệt ..................................................................................................... 21

3.3.1.2. Đường kính ống tuần hoàn trung tâm ......................................................................... 21

3.3.1.3. Đường kính buồng đốt ................................................................................................ 22

3.3.1.4. Kiểm tra diện tích truyền nhiệt.................................................................................... 22

3.3.2. Tính kích thước buồng bốc ................................................................................................ 23

 3.3.2.1. Đường kính buồng bốc ................................................................................................ 23

3.3.2.2. Chiều cao buồng bốc................................................................................................... 25

3.3.3. Tính kích thước các ống dẫn ............................................................................................. 26

3.3.3.1. Ống nhập liệu .............................................................................................................. 26

3.3.3.2. Ống tháo liệu............................................................................................................... 26

3.3.3.3. Ống dẫn hơi đốt .......................................................................................................... 27

3.3.3.4. Ống dẫn hơi thứ .......................................................................................................... 27

3.3.3.5. Ống dẫn nước ngưng................................................................................................... 27

3.3.3.6. Ống dẫn khí không ngưng ........................................................................................... 28

3.3.4. Bảng kết quả....................................................................................................................... 28

CHƯƠNG IV. TÍNH BỀN CƠ KHÍ THIẾT BỊ CHÍNH ............................................................................ 28

4.1. Tính bền cho thân thiết bị ........................................................................................................ 28

4.1.1. Tính bền cho thân buồng đốt............................................................................................. 28

4.1.1.1. Tính bề dày của thân buồng đốt .................................................................................. 28

4.1.1.2. Tính bền cho các lỗ ở thân buồng đốt ......................................................................... 30

4.1.2. Tính bền cho thân buồng bốc ............................................................................................ 31

4.1.2.1. Tính bề dày thân buồng bốc ........................................................................................ 31

4.1.2.2. Tính bền cho các lỗ ở thân buồng bốc ........................................................................ 34

4.1.2.3. Tính toán phần nón cụt nối giữa buồng đốt và buồng bốc ......................................... 34

4.2. Tính bền cho nắp thiết bị.......................................................................................................... 34

4.2.1. Sơ lược về cấu tạo .............................................................................................................. 34

4.2.2. Tính toán ............................................................................................................................ 35

4.2.2.1. Bề dày thực.................................................................................................................. 35

4.2.2.2. Tính bền cho các lỗ ..................................................................................................... 36

4.3. Tính bền cho đáy thiết bị .......................................................................................................... 38

4.3.1. Sơ lược về cấu tạo .............................................................................................................. 38

 4.3.2. Tính toán ............................................................................................................................ 38

4.3.2.1. Tính bề dày của đáy thiết bị ........................................................................................ 38

4.3.2.2. Tính bền cho lỗ ở đáy thiết bị...................................................................................... 40

4.4. Tính bu long và mặt bích.......................................................................................................... 41

4.4.1. Sơ lược về cấu tạo .............................................................................................................. 41

4.4.2. Chọn mặt bích và bu lông .................................................................................................. 41

4.4.2.1. Mặt bích nối buồng bốc và buồng đốt ......................................................................... 41

4.4.2.2. Mặt bích nối buồng bốc với nắp.................................................................................. 42

4.4.2.3. Mặt bích nối buồng đốt với đáy .................................................................................. 42

4.5. Tính vỉ ống ................................................................................................................................. 43

4.5.1. Sơ lược về cấu tạo .............................................................................................................. 43

4.5.2. Tính toán ............................................................................................................................ 43

4.6. Tính toán tai treo ...................................................................................................................... 45

4.6.1. Khối lượng thiết bị ............................................................................................................. 45

4.6.1.1. Buồng đốt .................................................................................................................... 46

4.6.1.2. Buồng bốc ................................................................................................................... 46

4.6.1.3. Phần nón cụt nối giữa buồng bốc và buồng đốt ......................................................... 47

4.6.1.4. Nắp ellipse................................................................................................................... 47

4.6.1.5. Đáy nón ....................................................................................................................... 48

4.6.1.6. Ống tuần hoàn và ống truyền nhiệt ............................................................................. 48

4.6.1.7. Mặt bích ...................................................................................................................... 49

4.6.1.8. Vỉ ống .......................................................................................................................... 50

4.6.1.9. Bu lông và đai ốc ........................................................................................................ 50

4.6.2. Khối lượng dung dịch ........................................................................................................ 52

4.6.3. Tính toán tai treo................................................................................................................ 53

CHƯƠNG V: TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ THIẾT BỊ PHỤ.................................................................... 54

 5.1. Tính toán thiết bị gia nhiệt ....................................................................................................... 54

5.1.1. Cân bằng nhiệt lượng ....................................................................................................... 54

5.1.2. Tính toán truyền nhiệt ....................................................................................................... 55

5.1.2.1. Hệ số cấp nhiệt khi ngưng tụ hơi ................................................................................ 55

5.1.2.2. Hệ số cấp nhiệt từ bề mặt đốt đến dòng chất lỏng sôi ................................................ 56

5.2. Tính toán thiết bị ngưng tụ baromet ....................................................................................... 60

5.2.1. Lựa chọn thiết bị ngưng tụ ................................................................................................ 60

5.2.2. Tính toán thiết bị ngưng tụ ................................................................................................ 60

5.2.3. Bồn cao vị ........................................................................................................................... 69

5.2.3.1. Tính toán hệ số ma sát và hệ số trở lực cục bộ ........................................................... 69

5.2.3.2. Tính toán chiều cao của bồn cao vị ............................................................................ 70

5.3. Bơm ............................................................................................................................................ 70

5.3.1. Bơm chân không ................................................................................................................ 70

5.3.2. Bơm đưa nước vào thiết bị ngưng tụ ................................................................................ 71

5.3.3. Bơm đưa dung dịch nhập liệu lên bồn cao vị ................................................................... 74

5.3.4. Bơm tháo liệu ..................................................................................................................... 76

KẾT LUẬN................................................................................................................................................. 80

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................................................... 81

 LỜI NÓI ĐẦU
Môn học Đồ án Quá trình và Thiết bị là cơ hội tốt cho việc hệ thống kiến thức về các
quá trình và thiết bị của công nghệ hoá học. Bên cạnh đó, môn này còn là dịp để sinh viên
tiếp cận thực tế thông qua việc tính toán, thiết kế và lựa chọn các chi tiết của một thiết bị
với các số liệu cụ thể, thông dụng.

Đề tài mà em nhận được là “Thiết kế thiết bị cô đặc NaOH một nồi liên tục với năng
suất nhập liệu 5000 l/h, nồng độ nhập liệu 15% khối lượng, nồng độ sản phẩm 30% khối
lượng. Sử dụng thiết bị cô đặc ống tuần hoàn trung tâm.”

Em xin cảm ơn TS. Nguyễn Thị Lê Liên, bộ môn Quá trình và Thiết bị - khoa Kỹ thuật
Hoá học trường Đại học Bách Khoa Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ dẫn tận tình trong
quá trình em thực hiện đồ án. Đồng thời em cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô trong
bộ môn cũng như các bạn đã giúp đỡ, cung cấp cho em những kiến thức bổ ích trong quá
trình hoàn thành đồ án này. Tuy nhiên, do đây là đề tài lớn nên có thể có nhiều thiếu sót
và hạn chế trong quá trình thực hiện, em rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp và
chỉ dẫn của quý thầy cô và các bạn.

1
 CHƯƠNG I. TỔNG QUAN
1.1. Nhiệm vụ đồ án

Thiết kế thiết bị cô đặc chân không 1 nồi liên tục để cô đặc dung dịch NaOH.

-Nồng độ nhập liệu: xđ = 15%

- Nồng độ sản phẩm: xc = 30%

- Sản lượng nhập liệu: 5000 l/h = 5m3/h

-Áp suất ngưng tụ: Pck = 0,4 at → Pc = 1 – 0,4 = 0,6 at

- Áp suất hơi bão hòa: P = 4at

- Nhiệt độ đầu vào của nguyên liệu: t = 30oC

1.2. Giới thiệu về nguyên liệu

- Natri hydroxid NaOH nguyên chất là chất rắn màu trắng, có dạng tinh thể, khối lượng
riêng 2,13 g/ml, nóng chảy ở 318 oC và sôi ở 1388 oC dưới áp suất khí quyển. NaOH
tan tốt trong nước (1110 g/l ở 20 oC) và sự hoà tan toả nhiệt mạnh. NaOH ít tan hơn
trong các dung môi hữu cơ như methanol, ethanol… NaOH rắn và dung dịch NaOH đều
dễ hấp thụ CO2 từ không khí nên chúng cần được chứa trong các thùng kín.

- Dung dịch NaOH là một base mạnh, có tính ăn da và có khả năng ăn mòn cao. Vì
vậy, ta cần lưu ý đến việc ăn mòn thiết bị và đảm bảo an toàn lao động trong quá trình
sản xuất NaOH. - Ngành công nghiệp sản xuất NaOH là một trong những ngành sản
xuất hoá chất cơ bản và lâu năm. Nó đóng vai trò to lớn trong sự phát triển của các
ngành công nghiệp khác như dệt, tổng hợp tơ nhân tạo, lọc hoá dầu, sản xuất phèn...

1.3. Khái quát về cô đặc

1.3.1. Định nghĩa

2
 Cô đặc là phương pháp dùng để nâng cao nồng độ các chất hoà tan trong dung dịch
gồm 2 hai nhiều cấu tử. Quá trình cô đặc của dung dịch lỏng – rắn hay lỏng – lỏng có
chênh lệch nhiệt độ sôi rất cao thường được tiến hành bằng cách tách một phần dung môi
(cấu tử dễ bay hơi hơn); đó là các quá trình vật lý – hoá lý. Tuỳ theo tính chất của cấu tử
khó bay hơi (hay không bay hơi trong quá trình đó), ta có thể tách một phần dung môi
(cấu tử dễ bay hơi hơn) bằng phương pháp nhiệt độ (đun nóng) hoặc phương pháp làm
lạnh kết tinh

1.3.2. Các phương pháp cô đặc

1.3.2.1. Phương pháp nhiệt ( đun nóng)

Dung môi chuyển từ trạng thái lỏng sang trạng thái hơi dưới tác dụng của nhiệt khi áp
suất riêng phần của nó bằng áp suất tác dụng lên mặt thoáng chất lỏng.. Một số dung dịch
không chịu được nhiệt độ cao do có thể làm biến đổi tính chất sản phẩm nên đòi hỏi phải
được cô đặc ở nhiệt độ thấp tương ứng với nhiệt độ ở mặt thoáng thấp → đó là phương
pháp cô đặc chân không.

1.3.2.2. Phương pháp lạnh

Khi hạ thấp nhiệt độ đến một mức nào đó, một cấu tử sẽ tách ra dưới dạng tinh thể của
đơn chất tinh khiết; thường là kết tinh dung môi để tăng nồng độ chất tan. Tuỳ tính chất
cấu tử và áp suất bên ngoài tác dụng lên mặt thoáng mà quá trình kết tinh đó xảy ra ở
nhiệt độ cao hay thấp và đôi khi ta phải dùng máy lạnh.

1.3.2.3. Bản chất của sự cô đặc bằng phương pháp nhiệt

Để tạo thành hơi (trạng thái tự do), tốc độ chuyển động vì nhiệt của các phân tử chất
lỏng gần mặt thoáng lớn hơn tốc độ giới hạn. Phân tử khi bay hơi sẽ thu nhiệt để khắc
phục lực liên kết ở trạng thái lỏng và trở lực bên ngoài. Do đó, ta cần cung cấp nhiệt để
các phân tử đủ năng lượng thực hiện quá trình này. Bên cạnh đó, sự bay hơi xảy ra chủ
yếu là do các bọt khí hình thành trong quá trình cấp nhiệt và chuyển động liên tục, do

3
chênh lệch khối lượng riêng các phần tử ở trên bề mặt và dưới đáy tạo nên sự tuần hoàn
tự nhiên trong nồi cô đặc. Tách không khí và lắng keo sẽ ngăn chặn sự tạo bọt khi cô đặc.

1.3.3. Ứng dụng của quá trình cô đặc

Quá trình cô đặc được dùng phổ biến trong công nghiệp với mục đích làm tăng nồng độ
các dung dịch loãng, hoặc để tách các chất hòa tan (trường hợp này có kèm theo quá trình
kết tinh. Trong sản xuất thực phẩm, ta cần cô đặc các dung dịch đường, mì chính, nước
trái cây… Trong sản xuất hoá chất, ta cần cô đặc các dung dịch NaOH, NaCl, CaCl2, các
muối vô cơ… Hiện nay, phần lớn các nhà máy sản xuất hoá chất, thực phẩm đều sử dụng
thiết bị cô đặc như một thiết bị hữu hiệu để đạt nồng độ sản phẩm mong muốn. Mặc dù cô
đặc chỉ là một hoạt động gián tiếp nhưng nó rất cần thiết và gắn liền với sự tồn tại của nhà
máy. Cùng với sự phát triển của nhà máy, việc cải thiện hiệu quả của thiết bị cô đặc là
một tất yếu. Nó đòi hỏi phải có những thiết bị hiện đại, đảm bảo an toàn và hiệu suất cao.
Do đó, yêu cầu được đặt ra cho người kỹ sư là phải có kiến thức chắc chắn hơn và đa
dạng hơn, chủ động khám phá các nguyên lý mới của thiết bị cô đặc.

1.4. Thiết bị cô đặc dùng trong phương pháp nhiệt

1.4.1. Phân loại
 Theo cấu tạo
- Nhóm 1: dung dịch đối lưu tự nhiên (tuần hoàn tự nhiên). Thiết bị cô đặc nhóm
này có thể cô đặc dung dịch khá loãng, độ nhớt thấp, đảm bảo sự tuần hoàn dễ dàng qua
bề mặt truyền nhiệt. Bao gồm:
+ Có buồng đốt trong (đồng trục buồng bốc), ống tuần hoàn trong hoặc ngoài.
+ Có buồng đốt ngoài (không đồng trục buồng bốc)
- Nhóm 2: dung dịch đối lưu cưỡng bức (tuần hoàn cưỡng bức). Thiết bị cô đặc
nhóm này dùng bơm để tạo vận tốc dung dịch từ 1,5 m/s đến 3,5 m/s tại bề mặt truyền
nhiệt. Ưu điểm chính là tăng cường hệ số truyền nhiệt k, dùng được cho các dung dịch
khá đặc sệt, độ nhớt cao, giảm bám cặn, kết tinh trên bề mặt truyền nhiệt. Bao gồm:
+ Có buồng đốt trong, ống tuần hoàn ngoài.

4
 + Có buồng đốt ngoài, ống tuần hoàn ngoài.
- Nhóm 3: dung dịch chảy thành màng mỏng. Thiết bị cô đặc nhóm này chỉ cho
phép dung dịch chảy dạng màng qua bề mặt truyền nhiệt một lần (xuôi hay ngược) để
tránh sự tác dụng nhiệt độ lâu làm biến chất một số thành phần của dung dịch. Đặc biệt
thích hợp cho các dung dịch thực phẩm như nước trái cây, hoa quả ép. Bao gồm:
+ Màng dung dịch chảy ngược, có buồng đốt trong hay ngoài: dung dịch sôi tạo bọt
khó vỡ.
+ Màng dung dịch chảy xuôi, có buồng đốt trong hay ngoài: dung dịch sôi ít tạo bọt và
bọt dễ vỡ.
 Theo phương pháp thực hiện quá trình
- Cô đặc áp suất thường (thiết bị hở): nhiệt độ sôi và áp suất không đổi; thường được
dùng trong cô đặc dung dịch liên tục để giữ mức dung dịch cố định, nhằm đạt năng suất
cực đại và thời gian cô đặc ngắn nhất.
- Cô đặc áp suất chân không: dung dịch có nhiệt độ sôi thấp ở áp suất chân không.
Dung dịch tuần hoàn tốt, ít tạo cặn và sự bay hơi dung môi diễn ra liên tục.
- Cô đặc nhiều nồi: mục đích chính là tiết kiệm hơi đốt. Số nồi không nên quá lớn vì
nó làm giảm hiệu quả tiết kiệm hơi. Người ta có thể cô chân không, cô áp lực hay phối
hợp cả hai phương pháp; đặc biệt có thể sử dụng hơi thứ cho mục đích khác để nâng cao
hiệu quả kinh tế.
- Cô đặc liên tục: cho kết quả tốt hơn cô đặc gián đoạn. Có thể được điều khiển tự
động nhưng hiện chưa có cảm biến đủ tin cậy.
1.4.2. Các thiết bị và chi tiết trong hệ thống cô đặc
- Thiết bị chính: Ống nhập liệu, ống tháo liệu, Ống tuần hoàn, ống truyền nhiệt,
Buồng đốt, buồng bốc, đáy, nắp, Các ống dẫn: hơi đốt, hơi thứ, nước ngưng, khí không
ngưng
- Thiết bị phụ: Bể chứa nguyên liệu, Bể chứa sản phẩm, Bồn cao vị, Lưu lượng kế ,
Thiết bị gia nhiệt, Thiết bị ngưng tụ baromet, Bơm nguyên liệu vào bồn cao vị, Bơm tháo
liệu, Bơm nước vào thiết bị ngưng tụ, Bơm chân không, Các van, Thiết bị đo nhiệt độ, áp
suất…

5
 1.5. Lựa chọn thiết bị cô đặc dung dịch NaOH
Thiết bị được lựa chọn là thiết bị cô đặc 1 nồi liên tục làm việc ở áp suất chân không,
buồng đốt trong, có ống tuần hoàn trung tâm vì những ưu điểm sau: cấu tạo đơn giản, dễ
cọ rửa và sữa chữa, phù hợp với dung dịch có độ nhớt khá lớn như NaOH. Ngoài ra, làm
việc ở áp suất chân không làm giảm nhiệt độ sôi của dung dịch, giảm chi phí năng lượng.

6
 CHƯƠNG II. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ
2.1. Sơ đồ quy trình công nghệ

Bản vẽ A1 kèm theo

2.2. Thuyết minh quy trình công nghệ

- Nguyên liệu ban đầu là dung dịch NaOH có nồng độ 15%. Dung dịch từ bể chứa
nguyên liệu được bơm lên bồn cao vị. Từ bồn cao vị, dung dịch chảy qua lưu lượng kế rồi
đi vào thiết bị gia nhiệt và được đun nóng đến nhiệt độ sôi.
- Thiết bị gia nhiệt là thiết bị trao đổi nhiệt dạng ống chùm: thân hình trụ, đặt đứng,
bên trong gồm nhiều ống nhỏ . Các đầu ống được giữ chặt trên vỉ ống và vỉ ống được hàn
dính vào thân. Nguồn nhiệt là hơi nước bão hoà có áp suất 4 at đi bên ngoài ống (phía vỏ).
Dung dịch đi từ dưới lên ở bên trong ống. Hơi nước bão hoà ngưng tụ trên bề mặt ngoài
của ống và cấp nhiệt cho dung dịch để nâng nhiệt độ của dung dịch lên nhiệt độ sôi. Dung
dịch sau khi được gia nhiệt sẽ chảy vào thiết bị cô đặc để thực hiện quá trình bốc hơi. Hơi
nước ngưng tụ thành nước lỏng và theo ống dẫn nước ngưng chảy ra ngoài.
- Nguyên lý làm việc của nồi cô đặc: Phần dưới của thiết bị là buồng đốt, gồm có
các ống truyền nhiệt và một ống tuần hoàn trung tâm. Dung dịch đi trong ống còn hơi đốt
(hơi nước bão hoà) đi ngoài ống. Hơi đốt ngưng tụ bên ngoài ống và truyền nhiệt cho
dung dịch đang chuyển động trong ống. Dung dịch đi trong ống theo chiều từ trên xuống
và nhận nhiệt do hơi đốt ngưng tụ cung cấp để sôi, làm hoá hơi một phần dung môi. Hơi
ngưng tụ theo ống dẫn nước ngưng chảy ra ngoài. Tại đây, dung dịch được cô đặc đến
nồng độ 30% khối lượng. Hơi thứ của thiết bị cô đặc được đưa vào thiết bị ngưng tụ
baromet, dùng nước để ngưng tụ, phần hơi không ngưng tụ sẽ được đưa qua thiết bị tách
lỏng để ngưng tụ phần hơi còn lại, phần khí sẽ được hút ra ngoài bằng bơm chân không.

7
 CHƯƠNG III. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ THIẾT BỊ CHÍNH
3.1. Cân bằng vật chất và năng lượng
3.1.1 Cân bằng vật chất
3.1.1.1 Dữ kiện ban đầu

-Nồng độ nhập liệu: xđ = 15%

- Nồng độ sản phẩm: xc = 30%

- Sản lượng nhập liệu: 5000 l/h = 5m3/h

-Áp suất ngưng tụ: Pck = 0,4 at → Pc = 1 – 0,4 = 0,6 at

- Áp suất hơi bão hòa: P = 4at

- Nhiệt độ đầu vào của nguyên liệu: t = 30oC

3.1.1.2. Cân bằng vật chất

 Suất lượng đầu ra: (Gc)

Ở 30oC, Khối lượng riêng của dung dịch NaOH 15% là:

ρd = 1159 kg/m3 Bảng 4, tr 11,[1]

→ Gđ = ρđ.Vđ = 1159 x 5 = 5795 kg/h

Phương trình cân bằng vật chất: Gđ .xđ = Gc.xc

Gđ .xđ 5795 . 15
→ Gc = = = 2897,5 ( kg/h)
xc 30

 Lượng hơi thứ bốc lên:

Gđ = G c + W → W = G đ – Gc

= 5795 – 2897,5 = 2897,5 ( kg/h)

3.1.2 Tổn thất nhiệt độ

3.1.2.1Tổn thất nhiệt độ do nồng độ
8
Ta có áp suất tại thiết bị ngưng tụ là Pc = 1 – 0,4 = 0,6 at

 Nhiệt độ hơi thứ trong thiết bị ngưng tụ là tc = 85,5 oC Bảng I.251, tr 314, [2]
Chọn tổn thất nhiệt độ của hơi thứ trên đường ống dẫn từ buồng bốc đến thiết bị ngưng tụ
o
 ''' = 1 C

Nhiệt độ sôi của dung môi tại áp suất buồng bốc:

tsdm( P0) - tc =1  tsdm = 85,5 + 1 = 86,5 ( oC)

 Áp suất buồng bốc ứng với nhiệt độ 86,5 oC : P0 = 0,6275 at

3.1.2.2 Tổn thất nhiệt độ do nồng độ tăng

Theo công thức Tisenco :  '   '0 . f

Trong đó:

+  '0 - tổn thất nhiệt độ do nhiệt độ sôi của dung dịch lớn hơn nhiệt độ sôi của dung
môi ở áp suất khí quyển.

Dung dịch được cô đặc có tuần hoàn nên a = xc = 30 %

  '0 = 17 oC Bảng VI.2 tr 67 [3]

T2 (t + 273 )2
+ f = 16,2 . = 16,2 .
r r

t = 86,5 oC

r: Ẩn nhiệt hóa hơi của dung môi ở áp suất làm việc; r = 2293,25 ( Kj/Kg)

( 86,5 + 273 )2
 f = 16,2 . 2293,25.1000 = 0,9129

Suy ra:  ' = 17 . 0,9129 = 15,52 oC

 tsdd (P0) = tsdm (P0) +  ' = 86,5 + 15,52 = 102,02 oC

9
 3.1.2.3Tổn thất nhiệt do áp suất thủy tĩnh

Δ’’ = tsdd(Ptb) – tsdd(P0) = tsdm(Ptb) – tsdm(P0)

Ta có: Áp suất ở lớp chất lỏng trung bình:

0,5ρhh gHop
Ptb =P0 +∆P=P0 + (at)
9,81.104

ρhh = ½ ρdd

Chiều cao thích hợp của dung dịch sôi trong ống truyền nhiệt tính theo kính quan sát mực
chất lỏng:

Hop = [0,26+0,0014(ρdd – ρdm)]H (m)

Trong đó:

ρdd : Khối lượng riêng của dung dịch theo nồng độ cuối ( xc = 30%) ( Kg/m3)

ρdm : Khối lượng riêng dung môi ( kg/m3)

H: chiều cao ống truyền nhiệt (m) – Chọn H = 1,5 m Bảng VI.6, tr 80,[3]

P0: áp suất trên mặt thoáng dung dịch (lấy bằng áp suất hơi thứ p) (at)

g: gia tốc trọng trường (lấy g = 9,81) (m/s2)

Chọn tsdd( P P) = 103 oC

0

Với t = 103 oC, Bảng I.249, tr 311, [2], ta có:

ρdm = 956,18 kg/m3

Với xc= 30% , tra bảng 4, tr 11, [3], ta có:

ρdd = 1273,25 kg/m3  ρhh = ½ ρdd = 636,625 ( kg/m3)

 Hop = [0,26+0,0014.(1273,25 – 956,18)] .1,5 =1,056 m

10
 0,5ρhh gHop 0,5.636, 625.9,81.1, 056
Ptb =P0 +∆P=P0 + = 0,6275 + = 0,661 ( at)
9,81.104 9,81.104

 tsdm(Ptb) = 87,82 oC Bảng I.251, tr 314, [2]

Suy ra: Δ’’ = tsdm(Ptb) – tsdm(P0) = 87,82– 86,5 = 1,32 oC

 tsdd(Ptb) = tsdd(P0) + Δ’’ = 102,02 + 1,32=103,34 oC

3.1.2.4. Tổng tồn thất nhiệt độ

Δ = Δ’ + Δ’’ + Δ’’’ = 15,52 + 1,32 + 1 = 17,84 (oC)

Chênh lệch nhiệt độ hữu ích :

Δthi = t(4at) – ( tc + Δ) = 142,9 – ( 85,5 + 17,84) = 39,56 (oC)

BẢNG KẾT QUẢ

Thông số Kí hiệu Đơn vị Kết quả

THÔNG Nồng độ đầu xđ %W 15

SỐ ĐẦU Nồng độ cuối xc %W 30
VÀO,
Năng suất nhập liệu Gđ Kg/h 5795
RA
Năng suất tháo liệu Gc Kg/h 2897,5

Suất lượng W Kg/h 2897,5

HƠI Áp suất p0 at 0,6275
THỨ o
Nhiệt độ tsdm(p0) C 86,5

Enthalpy iw KJ/kg 2655,7

11
 Ẩn nhiệt hóa hơi r Kj/kg 2293,25

HƠI Áp suất pD at 4
ĐỐT Nhiệt độ tD o
C 142,9

Ẩn nhiệt hóa hơi rD Kj/kg 2141

0
Nhiệt độ sôi của dung dịch ở P0 tsdd(Po) C 102,02
0
Tổn thất nhiệt độ do nồng độ Δ’ C 15,52
TỔN
Áp suất trung bình Ptb at 0,661
THẤT
0
Nhiệt độ sôi của dung môi ở Ptb tsdm(Ptb) C 87,82
NHIỆT
0
ĐỘ Tổn thất nhiệt độ do cột thuỷ tĩnh Δ’’ C 1,32
0
Nhiệt độ sôi của dung dịch ở Ptb tsdd(Ptb) C 103
0
Tổn thất nhiệt độ trên đường ống Δ’’’ C 1
0
Tổng tổn thất nhiệt độ ΣΔ C 17,82
0
Chênh lệch nhiệt độ hữu ích Δthi C 39,56

3.1.3 Cân bằng năng lượng

3.1.3.1Nhiệt độ của dung dịch NaOH 15% trước và sau khi đi qua thiết bị gia nhiệt
tvào = 30oC
tra = tsdd (P0) = 102,02 oC

 Nhiệt độ dung dịch NaOH 15% đi vào thiết bị cô đặc: tđ= 102,02 oC

Nhiệt độ dung dịch NaOH đi ra ở cuối thiết bị cô đặc:

tc = tsdd (P0) + 2. Δ’’ = 104,67 oC Công thức 2.15, trang 107,[4]

Nhiệt dung riêng của dung dịch NaOH

12
 Nhiệt dung riêng của dung dịch NaOH ở các nồng độ khác nhau được tính theo
công thức:
 Nhiệt dung riêng của dung dịch có nồng độ x < 20%:

C = 4186.(1 – x) (J/kg.độ) I.43/152 [1]

 Nhiệt dung riêng của dung dịch có nồng độ x > 20%:

C = Cht.x + 4186.(1 – x) (J/kg.độ) I.44/152 [1]

x: nồng độ của chất hòa tan (% khối lượng)

Cht: nhiệt dung riêng của chất hòa tan (J/kg.độ)

Với xđ = 15%, ta có: cđ= 4186.( 1- x) = 4186.(1- 0,15) = 3558,1 (J/Kg.độ)

Ta có: cNa = 26000 ( J/kg.độ)

cO = 16800 (J/kg.độ)

cH = 9630 (J/kg.độ)
 Nhiệt dung riêng của chất hòa tan:

nNa CNa+nO CO +nH CH 1.26000+1.16800+1.9630

Cht = = = 1310,75 (J/kg.độ)
MNaOH 40

xc=30%, ta có: cc = 1310,75.0,3 + 4186.(1-0,3) = 3323,43 (J/kg.độ)

3.1.3.2 Phương trình cân bằng nhiệt lượng

VÀO Do dung dịch đầu Gđcđtđ
Do hơi đốt DiD"
Do hơi ngưng trong đường ống  DctD
RA Do sản phẩm mang ra Gccctc
Do hơi thứ mang ra W .iW"
Do nước ngưng Dc

13
 Nhiệt cô đặc Qcd
Nhiệt tổn thất Qtt

Phương trình cân bằng nhiệt:

Gd cd td  D.iw''  .D.ctD  Gccctc  W.iw''  D.c  Qcd  Qtt

(+Qcđ ứng với quá trình thu nhiệt, - Qcđ ứng với quá trình toả nhiệt)
Có thể bỏ qua :
 nhiệt lượng do hơi nước bão hoà ngưng tụ trong đường ống dẫn hơi đốt vào
buồng đốt: φDctD = 0
 Nhiệt cô đặc: Qcđ = 0
Trong hơi nước bão hoà, bao giờ cũng có một lượng nước đã ngưng bị cuốn theo
khoảng φ = 0,05 (độ ẩm của hơi).

 Nhiệt lượng do hơi nước bão hòa cung cấp là D(1   )(iD''  c ); W

Nước ngưng chảy ra có nhiệt độ bằng nhiệt độ của hơi đốt vào (không có quá lạnh sau
khi ngưng) thì iD” – c.Ꝋ = rD = 2141 (KJ/kg) (ẩn nhiệt ngưng tụ của hơi đốt)
Suy ra:
Gd cd td  D.(1   )(iD''  c )  Gccctc  W.iw''  Qtt
Thay Qtt = εQD = 0,05QD

 QD  D(1   )(1   )(iD''  c )  Gd (cd td  cctc )  W.(iw''  cctc )

Lượng hơi đốt biểu kiến:

Gd (cctc  cd td )  W.(iw''  cctc )

D
(1   )(1   ).rD

5795 2897,5
.(3323,43 . 104,665 - 3558,1.102,021 )+ .(2655700-3323,43.104,665)
3600 3600
=
(1-0,05).(1-0,05).2141000

14
= 0,949 kg/s

Nhiệt lượng do hơi đốt cung cấp:

QD = D.(1-Ꜫ).(1-φ).rD = 0,949.(1 – 0,05 ).(1 – 0,05).2141000 = 1833107,97 W

Lượng hơi đốt tiêu tốn:

𝐷 0,949
𝑑= = 2897,5 = 1,179 kg hơi đốt/kg hơi thứ
𝑊
3600

3.1.3.3. Bảng kết quả

Thông số Ký hiệu Đơn vị Giá trị

0
Nhiệt độ vào buồng bốc tđ C 102,201
0
Nhiệt độ ra ở đáy buồng đốt tc C 104,945
Nhiệt dung riêng dung dịch 15% cđ J/(kg.K) 3558,1
Nhiệt dung riêng dung dịch 30% cc J/(kg.K) 3323,43
Nhiệt tổn thất Qtt W 91655,39
Nhiệt lượng do hơi đốt cung cấp QD W 1833107,97
Lượng hơi đốt biểu kiến D kg/s 0,949
Lượng hơi đốt tiêu tốn riêng d kg/kg 1,179

3.2. Thiết kế thiết bị chính

3.2.1. Tính toán truyền nhiệt cho thiết bị cô đặc
3.2.1.1. Hệ số cấp nhiệt khi ngưng tụ hơi

Khi tốc độ của hơi nhỏ (10 m/s) và màng nước ngưng chuyển động dòng (Rem <
100) thì hệ số cấp nhiệt α1 đối với ống thẳng đứng được tính theo công thức sau:

4 r W
α1 = 2,04A . √ ( ) Bảng tra V101, tr 28, [3]
∆t1 H m2 .độ

Trong đó:

α1 : Hệ số cấp nhiệt phía hơi ngưng

15
 r - ẩn nhiệt ngưng tụ của hơi nước bão hoà ở áp suất 4 at (2141 kJ/kg)

H - chiều cao ống truyền nhiệt (H = h0 = 1,5 m)

A - hệ số, đối với nước thì phụ thuộc vào nhiệt độ màng nước ngưng tm
0,25
ρ 2 λ3
A=( )
μ

tm = 0,5(tvng + T)

∆t1 = T – tvng: Hiệu số nhiệt độ giữa hơi ngưng tụ và vách ngoài của thành thiết bị
(℃)

Bảng . Giá trị A phụ thuộc vào nhiệt độ màng

tm (℃) 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

A 104 120 139 155 169 179 188 194 197 199 199

Giá trị ∆t1 được giả thuyết và kiểm tra bên dưới.

Bảng . Hệ số cấp nhiệt phía hơi ngưng tụ và nhiệt tải riêng của hơi đốt cấp cho thành
thiết bị

Δt1 tvng H α1 q1
T(℃) (℃) (℃) r (J/kg) tm (℃) A (m) (W/m2.độ) (W/m2)

Nồi 142,9 3,1 139,8 2141.103 141,35 194,405 1,5 10330,67 32025,08

 α1 = 2,04. 194,405 . 4√2141000 = 10330,67 ( W )

3,1.1,5 m2 .độ

Nhiệt tải riêng phía hơi ngưng tụ:

16
 q1 = α1 . ∆t1 = 10330,67 . 3,1 = 32025,08 (W/m2)

3.2.1.2. Hệ số cấp nhiệt phía dung dịch sôi

Giả sử chế độ sôi sủi bọt và quá trình là đối lưu tự nhiên.λ

Ta có:

0,435
λdd 0,565 ρdd 2 Cdd μn W
α2 = αn ( ) [( ) ( ) ( )] ( ) VI.27,tr 71,[3]
λn ρn Cn μdd m2 . độ

Trong đó:

α2, αn: Hệ số cấp nhiệt của dung dịch sôi và nước (W/m2.độ)

W
αn = 0,145∆t 2,33
2 P 0,5
( ) V.91,tr 26, [3]
m2 . độ

P: Áp suất tuyệt đối trên bề mặt thoáng (lấy bằng áp suất hơi thứ)

P = 0,6275 at = 61536,73 N/m2

∆t2: Hiệu số nhiệt độ giữa vách trong của ống truyền nhiệt và dung dịch sôi (℃)

∆t 2 = t vtr − t sdd = 112,734 – 103,343 = 9,39 oC

 αn = 0,145.9,392,33.61536,730,5 = 6643,39 ( W
)
m2 .độ

+ cdd = 3323,425 J/(kg.K) - nhiệt dung riêng của dung dịch ở tsdd(Ptb)
+ cdm= 4239,686 J/(kg.K) - nhiệt dung riêng của nước ở tsdm(Ptb)
+ dd = 1,769 Cp= 1,769.10-3 Pa.s - độ nhớt của dung dịch ở tsdd(Ptb)
+  dm = 0,332.10-3 Pa.s - độ nhớt của nước ở tsdm(Ptb)

+  dd = 1273,25 kg/m3 - khối lượng riêng của dung dịch ở tsdd(Ptb)

+  dm = 966,74 kg/m3 - khối lượng riêng của nước ở tsdm(Ptb)

+ λdd= 0,589 W/(m.K) - hệ số dẫn nhiệt của dung dịch ở tsdd(Ptb)
+ λdm = 0,679 W/(m.K) - hệ số dẫn nhiệt của nước ở tsdm(Ptb)
17
 GHI CHÚ
Với tsdd(Ptb) = 103,343 và tsdm(Ptb) = 87,822
cdm,  dm ,  dm , λdm: tra bảng I.249, tr 311, [2]

dd : tra bảng 9, tr 16, [1]

 dd : tra bảng 4, tr 11, [1]

λdd được tính theo công thức (I.32), tr 123, [2]:

  W 
  AC.dd 3 ; 
M  m.K 
+ A – hệ số phụ thuộc vào mức độ liên kết của chất lỏng.

Đối với chất lỏng liên kết, A = 3,58.10-8

+ M – khối lượng mol của hỗn hợp lỏng, ở đây là hỗn hợp NaOH và H2O.
M = a.MNaOH + (1 – a).MH2O = a.40 + (1 – a).18; kg/kmol

a là phần mol của dung dịch NaOH

Xem nồng độ NaOH trong dung dịch là 30% (xc)

xc
MNaOH
a= xc 1-xc
=0,1617
MNaOH + MH O
2

 M = 0,1617.40 + (1 – 0,1617 ).18 = 21,557 kg/kmol

 λdd = 3,58.10-8 .3323,43 . 1272,53 . 3√1272,53 = 0,589 ( W/m.K)

21,557

0,435
0,589 0,565 1272,53 2 3323,43 0,332.10-3
Vậy: α2 = 6643,39. ( ) . [( ) ( ) (1,769.10-3)]
0,679 966,74 4239,686

W
= 3342,8 ( )
m2 .độ

Nhiệt tải riêng của dung dịch:

q2 = α2 . Δt2 = 3342,8. 9,391 = 31393,3 (W/m2)

18
 3.2.1.3. Nhiệt tải riêng phía thành thiết bị

Công thức
1 1 λ 1
q= (t vng − t vtr ) = ( + + ) (t vng − t vtr )
Σr rc1 δ rc2

Trong đó:

Σr: tổng nhiệt trở của thành ống truyền nhiệt (m2.độ/W)

rc1: nhiệt trở cặn bẩn phía hơi đốt

1
chọn nước có chất lượng trung bình: rc1 = = 0,3448.10-3 m2.K/W, tra bảng
2900

32/30 [1]

rc2: nhiệt trở dung dịch sôi có lớp cặn bẩn dày 0,5mm (rc2 = 0,387.10-3 m2.K/W, tra
bảng VI.1/4 [3]

λ: hệ số dẫn nhiệt (W/m.độ). Chọn vật liệu làm ống truyền nhiệt là thép không gỉ
X18H10T: λ = 16,3 W/m.độ, tra bảng XII.7/313 [1]

δ: bề dày của ống truyền nhiệt (chọn δ = 2.10-3 m)

Δtv = t vng − t vtr : Chênh lệch nhiệt độ giữa hai vách

 Tổng nhiệt trở của thành ống truyền nhiệt:

0,002
Σr = 0,3448.10-3 + + 0,387.10-3 = 0,8545.10-3 (m2.K/W)
16,3

Với quá trình cô đặc chân không liên tục, sự truyền nhiệt ổn định nên

qv = q1 = q2= 32024,9 (W/m2)

 Δtv = qv. Σr = 32024,9 . 0,8545.10-3 = 27,37 ( oC)

3.2.1.4. Nhiệt tải riêng trung bình

Nhiệt tải riêng trung bình:

q1 +q2 33024,92+31393,3
qtb = = = 31709.13 (W/m2)
2 2

19
Kiểm tra lại giả thuyết Δt1 thỏa mãn khi:

|q1 − q2 |
∆q = . 100% < 5%
max(q1 , q2 )
|32025,08−31393,3|
Suy ra : ∆q = . 100% = 1,972 % < 5%
32025,08

Vậy sai số có thể chấp nhận được

3.2.1.5. Hệ số truyền nhiệt tổng quát K

K được tính thông qua các hệ số cấp nhiệt:

1 1
K= 1 1 = 1 1
+Σr+ +0,8545.10-3+
α1 α2 10330,62 3342,8

= 799,69 ( W/m2.K)

3.2.1.6. Diện tích bề mặt truyền nhiệt

Q 1833107,97
F= = = 57,95 m2
K∆t∗i 799,69 .39,557

Chọn F = 63 m2 ( Theo bảng VI.6 Trang 82 [3] )

3.2.1.7. Bảng kết quả

Thông số Ký hiệu Đơn vị Giá trị

0
Nhiệt độ tường phía hơi ngưng tv1 C 139,8
0
Nhiệt độ tường phía dung dịch sôi tv2 C 84,388
Hệ số cấp nhiệt phía hơi ngưng α1 W/(m2.K) 10330,62
Hệ số cấp nhiệt phía dung dịch sôi α2 W/(m2.K) 3342,8
Bề dày ống truyền nhiệt δ m 0,002
Hệ số dẫn nhiệt của vật liệu làm ống λ W/(m.K) 16,3
Nhiệt trở phía hơi nước r1 (m2.K)/W 0.3448.103
Nhiệt trở phía dung dịch r2 (m2.K)/W 0,387.10-3
Hệ số truyền nhiệt tổng quát K W/(m2.K) 799,69
Nhiệt tải riêng trung bình qtb W/m2 31709.13
Diện tích bề mặt truyền nhiệt F m2 63
20
3.3. Tính toán kích thước thiết bị cô đặc
3.3.1. Tính kích thước buồng đốt
3.3.1.1. Số ống truyền nhiệt

Tính số ống truyền nhiệt theo công thức III-49/134 [4]:

F
n
 .d .l

Trong đó:

F = 63 m2 – diện tích bề mặt truyền nhiệt

d – đường kính của ống truyền nhiệt chọn d = dt = 25 mm bảng VI.6 Trang 82 [3]
Số ống truyền nhiệt là :

63
n= = 534 ống
3,14 .0,025 .1,5

Theo bảng V.11, trang 48, Sổ tay QTTB tập 2, chọn số ống là : 613 ống, trong đó số ống
trên đường xuyên tâm là 27 ống

3.3.1.2. Đường kính ống tuần hoàn trung tâm

Để xày ra tuần hoàn tự nhiên liên tục trong buồng đốt, đường kính ống tuần hoàn
được xác định sao cho tiết diện ngang của ống bằng 25% đến 35% tổng tiết diện của các
ống truyền nhiệt ( Chọn 30%)

Áp dụng công thức (III.26), trang 121, [6]:

4. ft
Dth  ;m

Chọn ft= 0,3FD
π.d2 .𝑛
Với FD =
4

21
 2 .613
 ft= 0,3. 3,14 .0,029 = 0,121 m2
4

 Dth = √4.0,102 = 0,393 m

3,14

 Chọn Dth = 0,4 m

𝐷𝑡ℎ 400
Kiểm tra: = = 16 >10 ( thỏa)
𝐷𝑡 25

3.3.1.3. Đường kính buồng đốt

Đối với thiết bị cô đặc có ống tuần hoàn trung tâm và ống đốt được bố trí theo hình
lục giác đều,
đường kính trong của buồng đốt được tính theo công thức (5.10), trang 192 [5]

4.n.t 2 .sin 
Dt   ( Dth  2.t ) 2
 .

Với: t: bước ống, t= .dn = 1,4.0,029 = 0,0406 m

α = 60o – góc ở đỉnh của tam giác đều
ϕ : hệ số sử dụng vỉ ống, thường có giá trị từ 0,7 đến 0,9. Chọn ϕ = 0,8.
2 .𝑠𝑖𝑛60
 Dt = √4.613 .0,0435 + (0,4 + 2.0,0435)2 = 1,355 (m)
3,14.0,8

Dựa theo đường kính tiêu chuẩn cho vỏ buồng đốt, Chọn Dt = 1,4m

3.3.1.4. Kiểm tra diện tích truyền nhiệt

Phân bố 613 ống truyền nhiệt được phân bố hình lục giác đều như sau:

Số kình lục giác 13

Số ống trên đường trung tâm 27
Tổng số ống không kể các ống trong hình viên phân 547
Số ống trong các hình viên phân 66

22
 Dãy 1 9
Dãy 2 2
Tổng số ống của thiết bị 613

Ta cần thay thế những ống truyền nhiệt ở giữa hình lục giác đều bằng ống tuần hoàn
trung tâm. Điều kiện thay thế được suy ra từ công thức (V.140), trang 49, [3]

Dth ≤ t.(b-1) + 4.dn ; m

 b ≥ Dth  4.d n  1 = 0,4−4.0,029 + 1 = 7,53 m

t 0,0435

Chọn b = 9 ống, ống theo bảng V.11, trang 48, [3]. Như vậy, vùng ống truyền nhiệt cần
được thay thế có 9 ống trên đường xuyên tâm

 Số ống truyền nhiệt cần được thay thế: n = 3.( b2 – 1) +1 = 3.(92 – 1) + 1= 61 ống
4 4

 Số ống truyền nhiệt còn lại: n’ = 613 – 61 = 552 ống

Diện tích bề mặt truyền nhiệt lúc này là:

F’ = (n’.dt + Dth ). Π . H = ( 552.0,025 + 0,4).3,14.1,5 = 66,88 > 63 m2 ( Thỏa)

3.3.2. Tính kích thước buồng bốc

3.3.2.1. Đường kính buồng bốc
 Lưu lượng hơi thứ trong buồng bốc:

W
Vw 
w

Trong đó:

W – Suất lượng hơi thứ ( kg/h)

 w = 0,3743 – Khối lượng riêng của hơi thứ ở áp suất buồng bốc p0 = 0,6275 at

( tra bảng I.251, trang 314, [2])

23
 Vw = 2897,5
= 2,15 ( m3/s)
3600.0,3743

 Tốc độ hơi thứ trong buồng bốc:

Vw V 4.2,15 2, 74
w   w2   2
S Db  .Db2 Db
.
4

Trong đó:

Db: Đường kính buồng bốc, m

 Tốc độ lắng

Được tính theo công thức 5.14, trang 326 [5]

4.g.( l   w ).d
0  (m/s)
3. . w

Trong đó:
 l = 967,61 kg/m3 : Khối lượng riêng của giọt lỏng ở tsdm(p0) = 86,5oC

 w = 0,3743 – Khối lượng riêng của hơi thứ ở áp suất buồng bốc p0 = 0,6275 at

d: đường kính giọt lỏng, chọn d = 0,0003 m ( trang 292, [5])

 : Hệ số trở lực, tính theo Re:
2, 74
.0, 0003.0,3743
w .d . w Db2 25, 63
Re   
w 0, 012.10 3
Db2

Với:  w : = 0,012.10-3 Pa.s – độ nhớt động lực học của hơi thứ ở áp suất 0,6275 at

18, 5 18,5
Nếu: 0,2 < Re < 500 thì:  = 0,6
= 1,2
0,6 = 2,64. Db
Re  25, 63 
 2 
 Db 

 0  4.9,81.(967, 61  0,3743).0, 0003  1,96

1,2 0,6
3.2, 64.Db .0,3743 Db

Vận tốc của hơi thứ trong buồng bốc không được quá 70 – 80% vận tốc lắng do đó:
24
  w < 0

 2,74 < 0,7. 1,96

2 0,6
Db Db

 Db > 1,64 m

 Chọn Db = 1800 mm, theo tiêu chuẩn trang 19, [5]

Kiểm tra lại Re:
25, 63
Re = = 7,91 ( thỏa 0,2 <Re<500)
1,82
Vậy đường kính buồng bốc là Db = 1800 mm

3.3.2.2. Chiều cao buồng bốc

Cường độ bốc hơi thể tích cho phép được tính theo công thức VI.33, trang 72, [3]

Utt = f.Utt (1at)

Trong đó:

Utt(1at) – cường độ bốc hơi thể tích cho phép ở áp suất xác định P = 1 at

Utt(1at) = 1600 ~ 1700 m3/(m3.h)

f – hệ số hiệu chỉnh, suy ra từ hình VI.3, trang 72, Sổ tay QTTB tập 2 ta có f = 1,1

 Utt = 1,1. 1650 = 1815 m3/(m3.h)

Thể tích buồng bốc:

W 2897,5
Vb   = 4,265 m3
w .Utt 0,3743.1815

Chiều cao buồng bốc được tính theo công thức VI.33, trang 72, [3]

4.Vb 4.4, 265

Hb   = 1,676 (m)
 .Db2  .1,82

25
Nhằm mục đích an toàn, chọn Hb = 2m

3.3.3. Tính kích thước các ống dẫn

Đường kính trong tính toán của các ống dẫn của thiết bị cô đặc dung dịch NaOH

được tính theo công thức VI.41, trang 74, [3]:

4.G
d
 ..
Trong đó:
G– lưu lượng khối lượng của lưu chất; kg/s
ω – vận tốc dòng chảy của lưu chất, m/s
ρ – khối lượng riêng của lưu chất, kg/m3
Vật liệu làm ống dẫn là thép X18H10T. Kích thước thực tế của các ống dẫn được
chọn theo kích thước chuẩn (bảng XIII.26, trang 409, [3])

3.3.3.1. Ống nhập liệu

Gđ = 5795 kg/h

Nhập liệu chất lỏng ít nhớt (dung dịch NaOH 15% ở 102 oC), Chọn  = 1,5m/s (trang 74,
[3])

3
 = 1115,5 ( kg/m )

d = 4.5795
= 0,036 m
 .1,5.1115,5.3600

 Chọn dt = 50 mm

3.3.3.2. Ống tháo liệu

Gc = 2897,5 kg/h

Tháo liệu chất lỏng ít nhớt ( dung dịch NaOH 30% ở 105,52 oC) , chọn  =1m/s

26
 3
 = 1271,88 kg/m

 d= 4.2897,5
= 0,0384 m
 .1.1271,88.3600

 Chọn dt = 40 mm

3.3.3.3. Ống dẫn hơi đốt

D = 0,949 kg/s

Dẫn hơi nước bão hòa với áp suất 4at, chọn  = 20m/s (trang 74, [3])

ρ = 0,4718 kg/m3 (tra bảng I.251, trang 315, [2]).

 d= 4.0,949
= 0,258 m
 .20.0, 4718

 Chọn dt = 300 mm

3.3.3.4. Ống dẫn hơi thứ

W = 2897,5 kg/h

Dẫn hơi nước bão hoà ở áp suất 0,6275 at. Chọn v = 20 m/s(trang 74, [3])

ρ = 0,3473 kg/m3(tra bảng I.251, trang 314, [2]).

d = 4.2897,5
= 0,27 m
 .20.0,3473.3600

 Chọn dt = 300 mm

3.3.3.5. Ống dẫn nước ngưng

1
Chọn Gn = D = 0,3165
3

Dẫn nước lỏng cân bằng với hơi nước bão hoà ở 4 at. Chọn v = 0,75 m/s(trang 74, [3])

27
 ρ = 923,461 kg/m3 (tra bảng I.251, trang 315, [2] ).

 d= 4.0,3165
= 0,024 m
 .0, 75.923, 461

 Chọn dt = 40 mm

3.3.3.6. Ống dẫn khí không ngưng

Chọn dt = 40 mm
3.3.4. Bảng kết quả
Đường kính Chiều cao

Buồng bốc 1,8 2

Buồng đốt 1,4 1,5

CHƯƠNG IV. TÍNH BỀN CƠ KHÍ THIẾT BỊ CHÍNH

4.1. Tính bền cho thân thiết bị
4.1.1. Tính bền cho thân buồng đốt

Sơ lược về cấu tạo:

- Buồng đốt có đường kính trong: Dt = 1,4m, chiều cao H = 1,5 m

- Vật liệu chế tạo là thép X18H10T, có bọc lớp cách nhiệt

Chọn kiểu hàn hồ quang một phía có tấm lót với hệ số bền mối hàn φh = 0,9.

4.1.1.1. Tính bề dày của thân buồng đốt

+ Hơi đốt đi vào là nước bão hòa ở pD = 4 at nên thiết bị chịu áp suất trong. Do đó, áp suất
làm việc của buồng đốt:

pm = pD – pa = 4 – 1 = 3 (at) = 0,294 (N/mm2)

28
+ Thiết bị chứa dung dịch NaOH, do đó cần chú ý đến áp suất thủy tĩnh của cột chất lỏng.
Lúc này, áp suất tính toán được tính theo công thức:

Pt  pm  dd .g.H = 0,294 + 1273,25.10-6 . 9,81 . 1,5 = 0,313 (N/mm2)

+ Nhiệt độ tính toán

tT= tD + 20 = 142,9 + 20 = 162,9 (oC)

+ ứng suất cho phép tiêu chuẩn của vật liệu ở tT là [σ]* = 115 (N/mm2)

Chọn hệ số hiệu chỉnh : η = 0,95 ( có bọc cách nhiệt), (trang 17, [6])

 ứng suất cho phép được tính theo công thức I-9, trang 17, [5]

[σ] = 0,95. [σ]* = 0,95. 115 = 109,25 (N/mm2)

+ Tra bảng 2.12, trang 34, Tính toán, thiết kế các chi tiết thiết bị hóa chất và dầu khí,
modun đàn hồi của vật liệu ở tT = 162,9 oC là: E = 2,05.105 (N/mm2)

+ Xét tỷ lệ:

  . 
109, 25
.0,9 = 314,14 > 25
h
Pt 0,313

 bề dày tối thiểu thân buồng đốt được tính theo (công thức 5-3, trang 96, [6])

Pt .Dt 0,313.1400
S'  = 2,23 m
2[ ].h 2.109, 25.0,9

+ Bề dày thực:

Dựa theo bảng 5-1, trang 94, [6] với đường kính trong buồng đốt Dt = 1000 mm,
chọn bề dày tối thiểu Smin = 4 mm. Ta thấy S’ < Smin , do đó chọn S’ = Smin = 4mm

Chọn hệ số ăn mòn hóa học là Ca = 1

Vật liệu được xem là bền cơ học Cb = Cc =0

29
 Chọn hệ số bổ sung C0 = 0,4 mm (theo bảng XIII.9, trang 364, Sổ tay QTTB tập 2)

 Hệ số bổ sung bề dày là: C = Ca + Cb + Cc + C0 = 1 + 0 + 0 + 0,4 = 1,4 (mm)

 Bề dày thực: S = S’ + C = 4 + 1,4 = 5,4 mm

Vậy chọn S = 6mm

+ Kiểm tra lại bề dày buồng đốt:

Áp dụng công thức 5-10, trang 97, [6]

S  Ca 6  1
 = 0,005 < 0,1 ( thỏa)
Dt 1000

+ kiểm tra áp suất tính toán cho phép ở bên trong thân buồng đốt theo công thức 5-11,
trang 97, [6]

2. .h .( S  Ca ) 2.109, 25.0,9.(6  1)

 P   = 0,699 > 0,319
Dt  (S  Ca ) 1400  (6  1)

Vậy bề dày của thân buồng đốt S = 6 mm.

Đường kính ngoài của buồng đốt: Dn = Dt + 2.S = 1400 + 2.6 = 1412 mm

4.1.1.2. Tính bền cho các lỗ ở thân buồng đốt

Đường kính lớn nhất của lỗ cho phép không cần tăng cứng được tính theo công thức

8.2, trang 162, [6] :

d max  3, 7. 3 Dt .( S  Ca ).(1  k )

Trong đó:

Dt = 1400mm: Đường kính trong của buồng đốt

S = 6: Bề dày của buồng đốt

30
 k: Hệ số bền của lỗ được tính theo công thức 8-2 trang 162

Pt .Dt 0,313.1400
k  =0,349
(2,3.   Pt ).( S  Ca ) (2,3.109, 25  0,313).(6  1)

 dmax  3, 7. 3 1400.(6  1).(1  0,349) = 61,342 (mm)

So sánh với các ống dẫn trên thân buồng đốt, ta có:

Ống dẫn hơi đốt: d =400 mm > dmax

Ống dẫn nước ngưng; d =40 mm < dmax

ống dẫn khí không ngưng: d = 40 mm < dmax

 Cần tăng cứng cho lỗ của hơi đốt vào, dùng bạc tăng cững với bề dày khâu tăng cứng
bằng bề dày của thân buồng đốt ( 6mm)

4.1.2. Tính bền cho thân buồng bốc

Sơ lược về cấu tạo:

- Buồng bốc có đường kính trong là 1800 mm, chiều cao H=2m = 2000 mm
- Vật liệu chế tạo là thép X18H10T, có bọc lớp cách nhiệt

Chọn kiểu hàn hồ quang một phía có tấm lót với hệ số bền mối hàn φh = 0,9

4.1.2.1. Tính bề dày thân buồng bốc

+ Buồng bốc làm việc ở điều kiện chân không nên thiết bị chịu áp suất ngoài. Do
đó,áp suất làm việc của buồng bốc:

Pb= pm = 2.pa – p0 = 2.1 – 0,6275 = 1,3725at = 1,3725.0,098 = 0,1345 (N/mm2)

Với pa là áp suất khí quyển

+Nhiệt độ hơi thứ ra là tsdm (P0) = 86,5 oC.Thiết bị có bọc lớp cách nhiệt nên nhiệt
độ tính toán của thân buồng bốc:
31
 tt = 86,5 + 20 = 106,5 (oC)

+ Theo hình 1.2, trang 16, [6]: ứng suất cho phép tiêu chuẩn của vật liệu
ở tT = 106,5 oC là:

[σ]* = 122 N/mm2

Chọn hệ số hiệu chỉnh : η = 0,95 ( có bọc cách nhiệt), (trang 17, [6])

 ứng suất cho phép được tính theo công thức I-9, trang 17, [6])

[σ] = 0,95. [σ]* =0,95.122 = 115,9 (N/mm2)

+ Modul đàn hồi của vật liệu ở tT là: E = 2,05.105 (N/mm2)

Chọn hệ số an toàn khi chảy ηc = 1,65. Khi đó, giới hạn chảy của vật liệu làm thân
được tính theo công thức 1-9, trang 17, [6])

 ct =[σ]*. ηc = 122.1,65 = 201,3 (N/mm )

2

+ Bề dày tối thiểu thân buồng bốc được tính theo công thức 5-14, trang 98 ,[6]

0,4
 P .H 
0,4
 0,1345.2000 
S '  1,18.Dbt .  t b   1,18.1800.  5  = 7,45 mm
 E.Dbt   2, 05.10 .1800 

Dựa theo bảng 5-1, trang 94, [6], với đường kính trong buồng bốc Dđt = 14800 mm,
chọn bề dày tối thiểu

Smin = 4 mm.

Ta thấy: S’ > Smin , do đó chọn S’ = 7,45mm

Với S′ = 7,45 mm, tra bảng XIII.9, trang 364, [3], chọn C0 = 0,8 mm.

 Hệ số bổ sung bề dày: C= Ca + Cb + Cc + C0 = 1 + 0 + 0 + 0,8 = 1,8 (mm)

 Bề dày thực: S = S’ + C = 7,45 + 1,8 = 9,25 (mm)

32
Chọn S = 10 (mm)

+ Kiểm tra lại bề dày buồng bốc:

Kiểm tra lại với hai điều kiện theo công thức 5-15 và công thức 5-16, trang 97, [6]

2.( S  Ca ) H b Db
1,5.  
Db Db 2.( S  Ca )

 1,5. 2.(10  1)  2000  1800

1800 1800 2.(10  1)

 0,15  1,11  10 ( thỏa)

3
Hb E  2.( S  Ca ) 
 0,3. t .  
Db  c  Db 

 2000  0,3. 2, 05.10 .  2.(10  1) 

5 3

1800 201,3  1800 

 1,11  0,306 ( Thỏa)

+ kiểm tra áp suất ngoài cho phép của thânbuồng bốc theo công thức 5-19, trang 9, [6]

2
D  S  Ca  S  Ca
0, 649.E. b .   .  Pb
H b  Db  Db

 0, 649.2, 05.105. 1800 .  10  1  . 10  1  0,1345

2

2000  1800  1800

 0,212  0,1345 ( Thỏa)

Vậy bề dày của thân buồng bốc Sb = 10 mm

Đường kính ngoài của buồng bốc: Dbn = Db + 2.Sb = 1800 + 2.10 = 1820 mm

33
 4.1.2.2. Tính bền cho các lỗ ở thân buồng bốc

Đường kính lớn nhất của lỗ cho phép không cần tăng cứng được tính theo công thức

8-2, trang 162, [6]

d max  3, 7. 3 Db .( S  Ca ).(1  k )

Hệ số bền lỗ được tính theo công thức 8-2, trang 162, [6]

Pb .Db 0,1345.1800
k  =0,1
(2,3.[ ]  Pb )( S  Ca ) (2,3.115,9  0,1345).(10  1)

 dmax  3, 7. 3 1800.(10  1).(1  0,1) = 90,39 (mm)

So sánh:

Ống nhập liệu S=40 mm < dmax

Kính quan sát d=200 mm > dmax

 dùng bạc tăng cứng cho kính quan sát với bể dày khâu tăng cứng bằng bề dày của thân
buồng bốc (10 mm)

4.1.2.3. Tính toán phần nón cụt nối giữa buồng đốt và buồng bốc

Chọn góc nghiêng β = 45o

Chọn chiều cao của phần gờ nối với buồng đốt là Hg = 45mm

Chiều cao của phần nón cụt nối giữa buồng đốt và buồng bốc:

Dbt  Ddt 1800  1400

H nc  tan  .  H g  tan 45.  45 = 245 mm
2 2

4.2. Tính bền cho nắp thiết bị

4.2.1. Sơ lược về cấu tạo

34
Lựa chọn sơ bộ kích thước của nắp thiết bị ellipse

- Đường kính trong: Dat = Dbt = 1800 mm

- Bán kính trong: Ra = 1800 mm

- Chiều cao gờ: h = 40 mm

- Vật liệu chế tạo là thép X18H10T

- Chọn kiểu hàn hồ quang một phía có tấm lót với hệ số bền mối hàn φh = 0,9

4.2.2. Tính toán

4.2.2.1. Bề dày thực

- Nắp chịu áp suất ngoài: Pn = 1,3725 at = 0,1345 N/mm2

-Nhiệt độ tính toán của nắp giống như buồng bốc là tt = 86,5 + 20 = 106,5 oC (nắp có bọc
lớp cách nhiệt)

- Chọn bề dày tính toán nắp S = 10 mm, bằng với bề dày thực của buồng bốc.

Kiểm tra :

Xét các tỷ số:

ht 40
  0, 022
Dt 1800

Rt 1800
 = 180
S 10

0,15.E t 0,15.2,05.105
 = 218,22
x. ct 0,7.201,3

với:x – tỉ số giới hạn đàn hồi của vật liệu làm nắp với giới hạn chảy của nó ở nhiệt độ tính
toán, đối với thép không gỉ, chon x = 0,7

35
 Rt 0,15.E t h
  và 0, 2  t  0,3
S x. c
t
Dt

Từ đó, áp suất ngoài cho phép được tính theo công thức 6-13, trang 127, [6]:

2. n .  Sa  C1 
 Pa  
 .Ra

với:[σn] – ứng suất nén cho phép của vật liệu, N/mm2

β – hệ số hiệu chỉnh

E.  Sa  C1   5.x.Ra . ct 2, 05.105.(10  1)  5.0, 7.1800.201,3

 
E.  S  C1   6, 7.x.Ra .(1  x). ct 2, 05.105.(10  1)  6, 7.0, 7.1800.(1  0, 7).201,3

= 2,33

Dựa theo bảng 1-6, trang 14, [6], chọn hệ số an toàn khi nén ηB = 2,6. Khi đó, ứng suất
nén cho phép của vật liệu được tính theo công thức 1-9, trang 17,

 n   B . *  2,6.122  317, 2 N/mm2

2.317, 2.(10  1)
 Pa  = 1,361 N/mm2 > 0,1345 N/mm2 ( thỏa)
2,33.1800

Vậy bề dày của nắp ellip là Sa = 10mm

4.2.2.2. Tính bền cho các lỗ

Ở nắp chỉ có ống dẫn hơi thứ nên đường kính lớn nhất của lỗ cho phép không cần tăng
cứng được tính theo công thức 8-3, trang 162, [6]:

 S  Ca  
dmax  2.  a  0,8  . Dat .( S  Ca )  Ca 
 S '  

Trong đó:

36
 - S =10mm – bề dày đáy thiết bị; mm
- S’ =7,45 mm – bề dày tính toán tối thiểu của đáy; mm (chọn theo cách tính của
buồng bốc)
- Ca – hệ số bổ sung do ăn mòn; mm
- Dt – đường kính trong của nắp; mm

 10  1  
 d max  2.   0,8  . 1800.(10  1)  1 = 101,87 mm
 7, 45  

So sánh với đướng kính ống dẫn hơi thứ d = 400 mm > 101,87 mm. Vậy cần dùng

bạc tăng cứng cho ống dẫn hơi thứ với bề dày khâu tăng cứng là 10 mm.

37
4.3. Tính bền cho đáy thiết bị
4.3.1. Sơ lược về cấu tạo

Lựa chọn sơ bộ kích thước của đáy thiết bị hình nón( bảng XIII.21 trang 394, [3])

- Đường kính trong: Dđt = 1,4m = 1400 mm

- Góc đáy : 2α = 60oC
- Độ sâu Hđ = 1269 mm
- Chiều cao gờ hđ = 40 mm
- Bán kính gờ rđ = 210 mm
- Vật liệu là thép X18H10T
- Chọn kiểu hàn một phía có hệ số bền mối hàn là: φ =0,9
4.3.2. Tính toán
4.3.2.1. Tính bề dày của đáy thiết bị

Đáy có áp suất tuyệt đối bên trong P0 = 0,6275 at

→ Đáy nón chịu áp suất ngoài

Áp suất làm việc của đáy: Pm= 1 – 0,6275 = 0,3725 at = 0,3725.0,098 = 0,0365 (N/mm2)

Áp suất tính toán được tính theo công thức:

Pbtt = Pm + ρhh.g.H

Trong đó:

Pm: Áp suất làm việc của đáy thiết bị

ρdd – khối lượng riêng của dung dịch ở nhiệt độ sôi, ρdd = 1273,25 kg/m3

Với Hop là chiều cao mực chất lỏng tính theo kính quan sát mực chất lỏng, được tính
theo công thức 2.20, trang 108, [7]

Hop  [0, 26  0,0014.( dd  dm )].H0

38
 = [0,26 + 0,0014.(1273,25 – 966,74)] . 1,5

= 1,03 m

→ H = 1030 + 1269 = 2303 mm

→Áp suất tính toán: Pbtt = Pm + ρhh.g.H = 0,0365 + 1273,25.9,81.2,303.10-6

= 0,065 N/mm2

Nhiệt độ tính toán: tđtt = tc + 20 = 105 + 20 = 125 oC

Chọn bề dày sơ bộ của đáy bằng với bề dày thực của thân buồng đốt Sđ = 6 mm

Lực tính toán P nén đáy được tính theo công thức 6-27, trang 133, [6]

 
P .Ddn2 .Pd  .( 1400 + 2.6)2.0,065 = 57133,6 (N)
4 4

Lực nén chiều trục cho phép được tính theo công thức 6-28, trang 133, [6]

[P]=π.Kc.E.(S – Ca )2.cos2α

Ddt 1400
Rb’ =  rd .(1  cos  )   210.(1  cos 30o ) = 671,87 (mm)
2 2

Rd' 671,87
  = 3,69
rd .cos  210.cos30o

Khi đó, nội suy từ bảng 6-4, trang 134, [6] ta có: Kc = 1,23

→ [P]= π.1,23.2,05.105.(6-1)2.cos230 = 14,85.106 (N)

Với Tđ = 125 oC  [σ]* = 120 N/mm2

Pđ = 0,065 N/mm2  Hệ số an toàn khi chảy ηc = 1,65

Giới hạn chảy của vật liệu:  ct = ηc . [σ]* = 1,65.120 = 198 N/mm2

39
Đường kính tính toán 𝐷′ được tính theo công thức 6-29, trang 133, [6]:

0,9.Ddt  0,1.dt 0,9.1400  0,1.18

D'   = 1457 mm
cos  cos 30o

Kiểm tra:

2.( S  Ca ) H b D'
1,5.  
D' D' 2.( S  Ca )

2.(6  1) 1269 1457

 1,5.  
1457 1457 2.(6  1)

 0,124  0,87  12, 07 ( thoả)

E  2.( S  Ca ) 
3
Hb
 0,3. t .    0,87  0,17 ( thỏa)
D' c  D' 

Áp suất ngoài cho phép được tính theo công thức 5-19, trang 99, [6]

D '  S  Ca  S  C a
2

[Pd ]  0, 649.Et . .  .
Hb  D '  D'

1457  6  1  6 1
2

→[Pđ] = 0, 649.2, 05.10 . 5

.  . =0,149 N/mm2
1269  1269  1269

Điều kiện ổn định của đáy nón được xác định theo công thức 6-31, trang 134, [6]:

P P 57133, 6 0, 065
 b 1  1
[P] [Pb ] 14,85.106 0,149

 0, 44  1 ( thỏa)

Vậy bề dày đáy nón S = 6mm

4.3.2.2. Tính bền cho lỗ ở đáy thiết bị

40
Ở đáy chỉ có ống tháo liệu nên đường kính lớn nhất của lỗ cho phép không cần tăng cứng
được tính theo công thức 8-3, trang 162, [6]:

 S  Ca  
dmax  2.   0,8  . Dt .( S  Ca )  Ca 
 S '  

 6  1  
 2.   0,8  . 1400.(6  1)  1
 4  

=73,3 mm

So sánh với đường kính ống tháo liệu: d=40 mm < 73,3 mm

Vậy không cần tăng cứng cho các ống tháo liệu ở đáy thiết bị

4.4. Tính bu long và mặt bích

4.4.1. Sơ lược về cấu tạo
- Bu long chế tạo từ thép CT3, mặt bích được làm bằng thép X10H18T
- Mặt bích được dùng để nối nắp của thiết bị với buồng bốc, buồng bốc với buồng
đốt và buồng đốt với đáy của thiết bị.
4.4.2. Chọn mặt bích và bu lông
4.4.2.1. Mặt bích nối buồng bốc và buồng đốt
- Buồng đốt và buồng bốc được nối với nhau theo đường kính buồng
đốt Dt = 1400 mm.
- Áp suất tính toán của buồng đốt là 0,313 N/mm2 .
- Áp suất tính toán của buồng bốc là 0,1345 N/mm2 .

→Chọn dự phòng áp suất trong thân là Py=0,6 N/mm2

Tra bảng XIII.27, trang 419, [3], ta được kết quả:

BUỒNG BỐC – BUỒNG ĐỐT

Py Dt Mặt bích Bu lông

41
 D Db D1 D0 h db Z
N/mm2 mm mm mm cái
0,6 1400 1550 1500 1460 1413 35 M24 40

4.4.2.2. Mặt bích nối buồng bốc với nắp

- Buồng bốc và nắp được nối với nhau theo đường kính buồng bốc Dt = 1800 mm.
- Áp suất tính toán của buồng bốc và nắp cùng là 0,1345 N/mm2 .

→Chọn dự phòng áp suất trong thân là Py=0,3 N/mm2

Tra bảng XIII.27, trang 419, [3], ta được kết quả:

BUỒNG BỐC – NẮP

Py Dt Mặt bích Bu lông
D Db D1 D0 h db Z
N/mm2 mm mm mm cái
0,3 1800 1950 1900 1860 1815 35 M24 48

4.4.2.3. Mặt bích nối buồng đốt với đáy

- Buồng đốt và đáy được nối với nhau theo đường kính buồng đốt Dt = 1400 mm.
- Áp suất tính toán của buồng đốt là 0,313 N/mm2 .
- Áp suất tính toán của đáy là 0,065 N/mm2 .

→Chọn dự phòng áp suất trong thân là Py=0,3 N/mm2

Tra bảng XIII.27, trang 419, [3], ta được kết quả:

BUỒNG ĐỐT– ĐÁY

Py Dt Mặt bích Bu lông

42
 D Db D1 D0 h db Z
N/mm2 mm mm mm cái
0,6 1400 1550 1500 1460 1413 35 M24 40

4.5. Tính vỉ ống

4.5.1. Sơ lược về cấu tạo
- Vỉ ống hình tròn phẳng được làm bằng thép X18H10T, lắp cứng với thân của
buồng đốt.
- Áp suất tính toán được lấy như điều kiện của buông đốt với Pt=0,313 N/mm2
- Nhiệt độ tính toán : Tv = tD = 142,9 oC
- ứng suất cho phép tiêu chuẩn của vật liệu ở tT là [σ]* = 118 (N/mm2)
- Chọn hệ số an toàn khi uốn là ηB = 2,6 Bảng 1-6, trang 14 [6]
- Ứng suất nén cho phép của vật liệu được tính theo công thức 1-9, trang 17,
[σ]u = 2,6. [σ]* = 2,6.118 = 306,8 (N/mm2)

4.5.2. Tính toán

Bề dày tối thiểu phía ngoài vỉ ống được tính theo công thức 8-47, trang 181, [6]

Pd
h1'  Ddt .K .
 u 

Trong đó:

Ddt: Đường kính trong của buống đốt

K: Hệ số trong khoảng 0,028 : 0,36 , chọn K=0,3

Pđ : Áp suất tính toán trong ống, N/mm2

[σ]u: Ứng suất uốn cho phép của vật liệu, N/mm2

43
 0,313
 h1'  1400.0,3.  13, 4 mm
306,8

→ Chọn h1’ = 14 mm

Bề dày tối thiểu ở giữa vỉ ống được tính theo công thức 8-48, trang 181, [6]:

Pd
h '  Ddt .K .
 u .0

Trong đó:

K: Hệ số trong khoảng 0,45 : 6 , chọn K = 0,5

𝜑0: Hệ số làm yếu vỉ ống do khoang lỗ

Dn   d
𝜑0 =
Dn

Dd: tổng đường kính các lỗ trên vỉ (ống truyền nhiệt ( 13 hình lục giác ) và ống tuần
hoàn trung tâm)

∑ 𝑑= 13.25 + 400 = 725 mm

1400  725
→ 0  = 0,482
1400

0,313
 h '  1400.0,5. = 32,19 mm
306,8.0, 482

Chọn h’ = 36 mm

 Kiểm tra bền vỉ ống

Ứng suất uốn trong vỉ ống được tính theo công thức 8-53, trang 183, [6]

44
 po
u  2
 d  h ' 
3, 6. 1  0, 7. n   
 L  L 

Trong đó:

dn = 29mm : Đường kính ngoài của ống truyền nhiệt

√3 √3
L= t = . 0,0435 = 0,038 m Hình 8-14, trang 182, [6] với các ống được bố trí
2 2

theo đỉnh của tam giác đều với bước ống t = 0,0435m

0,313
 u  2
= 0,208 N/mm2 < 306,8 N/mm2 ( thỏa)
 29   36 
3, 6. 1  0, 7.  .  
 38   38 

Với h’= 36mm, ta bảng XIII.9 trang 364 [3]

Chọn C0 = 1,1

Khi đó bề dày thực của vỉ ống: h = h’ + C = h’ + Ca + C0 = 36 + 1 + 1,1 = 38,1 mm

→ Chọn Sv = 40mm

4.6. Tính toán tai treo

- Khối lượng tai treo cần chịu:
m= mtb + mdd
4.6.1. Khối lượng thiết bị
- Tổng khối lượng thép làm thiết bị:
mtb= mđ + mn + mbb + mbd + mc + mvỉ + mống TN + mống TH + mbích + mbu lông + mốc

Trong đó:

mđ : Khối lượng thép làm đáy

mn: Khối lượng thép làm nắp

45
 mbb : Khối lượng thép làm buồng bốc

mbd : Khối lượng thép làm buồng đốt

mc : Khối lượng thép làm phần hình nón cụt nối buồng bốc và buồng đốt

mống TN : Khối lượng thép làm ống truyền nhiệt

mống TH : Khối lượng ống làm ống tuần hoàn trung tâm

Khối lượng riêng của thép không gỉ X18H10T là ρ1 = 7900 kg/m3

Khối lượng riêng của thép CT3 là ρ2 = 7850 kg/m3

4.6.1.1. Buồng đốt

Buồng đốt được làm bằng thép không gỉ X18H10T

Bề dày buồng đốt S = 6mm

Đường kính ngoài buồng đốt Dn = 1412mm

Đường kính trong của buồng đốt: Dt = 1400 mm

Chiều cao buồng đốt: H= 1500 mm

 
Thể tích thép làm buồng đốt: Vbđ= .( Dn2  Dt2 ).H  .(14122  14002 ).1500 = 0,0397 mm3
4 4

Khối lượng thép làm buồng đốt: mbđ = ρ1.Vbđ = 7900. 0,0397 = 313,895 kg

4.6.1.2. Buồng bốc

Buồng bốc được làm bằng thép không gỉ X18H10T

Bề dày buồng bốc: S=10mm

Đường kính trong buồng bốc Dt = 1800 mm

Đường kính ngoài buồng bốc Dn = 1820 mm

46
Chiều cao buồng bốc H=2000 mm

 
Thể tích thép làm buồng bốc : Vbb = .( Dn2  Dt2 ).H  .(1,822  1,82 ).2 = 0,114 m3
4 4

→ Khối lượng thép làm buồng bốc: mbb = ρ1.Vbb = 7900.0,114 = 897,97 kg

4.6.1.3. Phần nón cụt nối giữa buồng bốc và buồng đốt

Phần nón cụt được làm bằng thép không gỉ X10H8T

Đường kính trong lớn bằng buồng kính buồng bốc Dtl = 1800mm →Dnl = 1820 mm

Đường kính trong nhỏ bằng đường kính buồng đốt Dtn = 1400mm→Dnn=1412 mm

Bề dày của phần hình nón cụt (không có tính gờ) bằng bề dày buồng bốc là S=10 mm.

Bề dày của phần gờ nón cụt bằng bề dày buồng đốt : Sg = 6mm

Chiều cao của gờ cón cụt: Hg= 45mm

Chiều cao của hình nón: Hn = 245 mm

Thể tích thép làm hình nón cụt ( có gờ):

  2
Vc = .  Dnl  Dnl .Dnn  Dnn
12 
2
  ( Dtl2  Dtl .Dtn  Dtn2 )  .H nc   .( Ddn2  Ddt2 ).H g
 4

 
 . (1,822  1,82.1, 42  1, 422 )  (1,82  1,8.1, 4  1, 4 2 )  .0, 245  .(1, 4122  1, 42 ).0, 045
12 4

= 0,0136 m3

→Khối lượng thép làm hình nón cụt:

mc = ρ1.Vc = 7900. 0,0136 = 107,26 kg

4.6.1.4. Nắp ellipse

Nắp ellipse được làm bằng thép không gỉ X10H8T

47
Nắp ellipse có :

Đường kính trong Dt = 1800mm

Bề dày S = 10mm

Chiều cao gờ : hg = 40mm

Tra bảng XIII.11, trang 384, [3], ta có

Khối lượng nắp ellipse đối với thép cacbon: 183 kg

→Khối lượng nắp ellipse làm bằng thép không ghỉ: mn = 1,01.183 = 184,83 (kg)

4.6.1.5. Đáy nón

Đáy nón được làm bằng thép không ghỉ X18H10T

Đáy nón có:

Đường kính trong Dt = 1400mm

Bề dày S = 6mm

Chiều cao gờ h = 40mm

Tra bảng XIII.11, trang 394, [3], ta có

Khối lượng đáy nón làm bằng thép không gỉ: mđ = 1,01.166 = 167,66(kg)

4.6.1.6. Ống tuần hoàn và ống truyền nhiệt

Ống tuần hoàn và ống truyền nhiệt được làm bằng thép không gỉ X18H10T

Số ống tuần hoàn: nth = 61 ống

Số ống truyền nhiệt còn lại: ntn = 552 ống

Đường kính trong ống tuần hoàn: Dth = 0,4m

48
Đường kính trong ống truyền nhiệt: Dtn = 0,025 m

Vống = Vống TN + Vống TH

 
 . 552.  0, 0292  0, 0252   (0, 4042  0, 42 )  .1,5
4  

= 0,144 m3

Khối lượng ống: m= ρ1.Vống = 7900 . 0,144 = 1139 kg

4.6.1.7. Mặt bích

Mặt bích được làm từ thép CT3

Thiết bị có 6 mặt bích:

- 2 Mặt bích nối nắp với buồng bốc

- 2 Mặt bích nối buồng đốt với buồng bốc
- 2 Mặt bích nối buồng đốt với đáy

Thể tích thép làm mặt bích nối nắp với buồng bốc:


V1 = 2. .( D 2  Dt2  Z .Db2 ).h
4


 2. .(1,952  1,82  48.0, 0242 ).0, 035
4

= 0,0294 m3

Thể tích thép làm mặt bích nối buồng đốt với đáy:


V2 = 2. .( D 2  Dt2  Z .Db2 ).h
4


 2. .(1,552  1, 42  40.0, 024 2 ).0, 035
4

49
 = 0,0216 m3

Thể tích thép làm mặt bích nối buồng bốc với buồng đốt:

V3 = V2 = 0,0216 m3

Tổng thể tích làm mặt bích:

V = V1 + V2 + V3 =0,0294 + 0,0216 + 0,0216 = 0,0726 m3

Khối lượng thép làm mặt bích: mbích = ρ2 .V = 7850. 0,0726 = 570,19 kg

4.6.1.8. Vỉ ống

Vỉ ống được chế tạo từ thép không gỉ X18H10T

Bề dày vỉ ống: Svỉ = 0,04 m

Đường kính trong của vỉ ống: Dt vỉ = 1,4m

Đường kính ngoài ống truyền nhiệt: dn = 0,029 m

Đường kính ngoài của ống tuần hoàn trung tâm: Dntt = 0,404 m

Thể tích thép làm vỉ ống:


V = 2 .( Dt2  n '.d n2  Dnth
2
).S
4


 2. .(1, 42  552.0, 0292  0, 4042 ).0, 04
4

=0,0837 m3

Khối lượng thép làm vỉ ống: mvỉ = ρ1.Vvỉ = 7900 . 0,0837 = 661,11 kg

4.6.1.9. Bu lông và đai ốc

 Bu lông

50
Bu lông được chế tạo từ thép CT3.

Tổng số bu lông ở 6 mặt bích: 128 cái, ốc M24

Đường kính bu lông : D =1,7.db = 1,7. 0,024 =0,0408 m

Chiều cao phần bu lông không chứa lõi: H= 0,8.db = 0,8.0,024 = 0,0192 m

Chiều cao phần đai ốc: h’ = 0,8.db = 0,8.0,024 = 0,0192 m

Chiều cao phần lõi bu lông: h’’ = h+2 = 24 + 2= 26 mm = 0,026 m

Kích thước phần ren trống: h’’’ = 9mm

 
V ' .  D 2 .H  d b2 .(h ' h '' h ''')   . 0, 04082.0, 0192  0, 024 2.(0, 0192  0, 026  0, 009) 
4 4

= 4,96.10-5 m3

Khối lượng làm bu lông: mbu lông = V’. ρ2.128 = 4,96.10-5.7850.128 = 49,83 kg

 Đai ốc

Đai ốc được chế tạo từ thép CT3

Chiều cao đai ốc: h’ =0,8.db = 0,8.0,024 = 0,0192 m

Đường kính trong của đai ốc: dt =1,4.db = 1,4. 0,024 =0,0408 m

Đường kính ngoài của đai ốc: dn = 1,15.dt =1,15.0,0408 = 0,03864 m

 
V ''  .(d n2  dt2 ).h '  .(0, 038642  0, 03362 ).0, 0192
4 4

= 5,49.10-6 m3

Khối lượng đai ốc: mốc = V’’. ρ2.128 = 5,49.10-6 . 7850.128 = 5,51 kg

Chi tiết Loại thép Khối lượng, kg

51
 Buồng đốt X18H10T 313,895
Buồng bốc X18H10T 897,97
Phần hình nón cụt X18H10T 107,26
Nắp ellipse X18H10T 184,83
Đáy nón X18H10T 167,66
Ống truyền nhiệt và ống tuần X18H10T 1139
hoàn trung tâm
Mặt bích CT3 570,19
Vỉ ống CT3 661,11
Bu lông CT3 49,83
Đai ốc CT3 5,51
Tổng khối lượng thiết bị: mtb = 3419,86 kg

4.6.2. Khối lượng dung dịch

Thể tích dung dịch trong thiết bị:

Vdd = Vđ nón cụt + Vdd ống + Vdd đáy

Trong đó:

Vdd đáy = 0,622 m3 Bảng XIII.21, trang 394, [3]

Thể tích dung dịch trong các ống:

 
Vdd ống = VốngTN + VốngTH = 552. .0, 0252.1,5  .0, 42.1,5 = 0,594 m3
4 4

Thể tích dung dịch trong phần nón cụt nối giữa buồng đốt với buồng bốc:

 
Vdd  .( Ddt2  Dbt2  Ddt .Dbt ).H nc  .Ddt2 .H g
12 4

52
  
= .(1,82  1, 42  1,8.1, 4).0, 245  .1, 42.0, 045
12 4

= 0,564 m3

Tổng thể tích dung dịch trong thiết bị: V =0,622 + 0,594 + 0,564 = 1,780 m3

Khối lượng riêng lớn nhất có thể có của dung dịch là khối lượng riêng ở nồng độ 30 %
và nhiệt độ tsdd(po): ρddmax = ρdd(30 %, 102 oC) = 1273,25 kg/m3 .

→Khối lượng dung dịch lớn nhất:

mdd max = Vdd . ρddmax = 1,780 . 1273,25 = 2267,39 kg

4.6.3. Tính toán tai treo

Khối lượng tai treo cần chịu:

m= mtb + mdd = 3419,86 + 2267,39 = 5687,25 kg

Chọn 4 tai treo thẳng đứng được chế tạo từ thép CT3. Khi đó, tải trọng trên 1 tai treo:

1 1
G  .g .M  .9,81.5687, 25 = 13947,98 N → G = 2,5.104 (N)
4 4

Các thông số của tai treo được chọn từ bảng XIII.36, trang 438, [3]:

G.10-4 F.104 q.106 L B B1 H S l a d mt

N m2 N/m2 mm kg
2,5 173 1,45 150 120 130 215 8 60 20 30 3,48

53
CHƯƠNG V: TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ THIẾT BỊ PHỤ
5.1. Tính toán thiết bị gia nhiệt

Chọn thiết bị gia nhiệt dạng ống chum, thẳng đứng, dung dịch đi phía trong ống, hơi
bão hòa đi phía vỏ.

Lựa chọn các thông số của thiết bị gia nhiệt:

- Nhiệt độ đầu vào của nguyên liệu: t0 = 30 oC

- Nhiệt độ đầu ra: t1 = 102,201 oC
- Áp suất hơi bão hòa: PD = 4at
- Suất lượng dung dịch: Gđ = 5795 kg/h
- Nhiệt dung riêng của dung dịch NaOH 15% : cđ = 3558,1 J/kg.độ
- Vật liệu chế tạo là thép X18H10T, có bọc lớp cách nhiệt

Lựa chọn các thông số của ống truyền nhiệt:

- Chiều cao của ống H=1,5 m

- Bề dày của ống δ = 2 mm
- Đường kính ngoài của ống dn = 29 mm
- Vật liệu làm ống là thép X18H10T
- Bố trí ống theo hình lục giác đều
5.1.1. Cân bằng nhiệt lượng

Phương trình cân bằng nhiệt lượng:

G.c.t0  D.(1   ).iD''  .D.cn .  G.c.t  D.cn .  Qtt

Trong hơi nước bão hòa luôn có một lượng nước đã ngưng bị cuốn theo 𝜑 = 0,05 (độ ẩm
của hơi)

Nhiệt lượng do hơi nước bão hòa ngưng tụ trong đường ống dẫn hơi đốt có thể bỏ qua
(𝜑.𝐷. 𝑐𝑛. 𝜃 ≈ 0).

54
Như vậy, nhiệt lượng do hơi nước bão hòa cung cấp: QD = D(1 - φ)(iD – c.θ)

Nước ngưng chảy ra có nhiệt độ bằng nhiệt độ của hơi đốt vào nên iD – c.θ

Nhiệt lượng tổn thất ra môi trường thường lấy bằng 3 ÷ 5% nhiệt lượng do hơi nước bão
hòa cung cấp nên ta thay 𝑄tt = 𝜀.𝑄D với tỉ lệ nhiệt tổn thất 𝜀 = 0,05. Từ đó, phương trình
cân bằng nhiệt lượng có thể rút gọn như sau:

D.rD .(1   )(1   )  G.c.(t  t0 )

G.c.(t  t0 ) 5795.3558,1.(102, 201  30)

D  = 0,214 kg/s
(1   )(1   ).rD 3600.(1  0,05).(1  0,05).2141000

Nhiệt lượng do hơi bão hòa cung cấp QD = 0,214.(1-0,05).2141 = 435,3 kW

5.1.2. Tính toán truyền nhiệt

5.1.2.1. Hệ số cấp nhiệt khi ngưng tụ hơi

Giảm tốc độ hơi đốt nhằm bảo vệ các ống truyền nhiệt tại khu vực hơi đốt vào bằng cách
chia làm nhiều miệng vào. Chọn tốc độ hơi đốt 𝜔 = 10 𝑚/s

Hệ số cấp nhiệt từ phía hơi ngưng được tính theo công thức

4 r W
α1 = 2,04A . √ ( ) Bảng tra V101, tr 28, [3]
∆t1 H m2 .độ

Trong đó:

α1 : Hệ số cấp nhiệt phía hơi ngưng

r - ẩn nhiệt ngưng tụ của hơi nước bão hoà ở áp suất 4 at (2141 kJ/kg)

H - chiều cao ống truyền nhiệt (H = h0 = 1 m)

A - hệ số, đối với nước thì phụ thuộc vào nhiệt độ màng nước ngưng tm
0,25
ρ 2 λ3
A=( )
μ

55
 t D  tv1
tm =
2

Sau nhiều lần tính lặp, ta chọn nhiệt độ vách ngoài tv1 = 140,1 oC.

142,9  140,1
 tm   141,5 oC
2

Bảng . Giá trị A phụ thuộc vào nhiệt độ màng

tm (℃) 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

A 104 120 139 155 169 179 188 194 197 199 199

→ A = 194,45

t1 = tD – tv1 = 142,9 – 140,1 = 2,8 oC

0,25
 2141000 
 1  2, 04.194, 45.   = 11730,13 W/m2.K
 1.2,8 

Nhiệt tải riêng phía hơi ngưng :

q1 = α1.Δt1 = 11730,13 . 2,8 = 32844,36 W/m2

5.1.2.2. Hệ số cấp nhiệt từ bề mặt đốt đến dòng chất lỏng sôi

Chất lỏng sôi nhẹ và chuyển động cưỡng bức nên hệ số cấp nhiệt này được tính theo các
công thức của đối lưu cưỡng bức.

Sau khi tính lặp, chọn tv2 = 110,3 oC

tv1  tv 2 140,1  110,3

 tw   = 125,2 oC
2 2

t0  t1 30  102, 201
t  = 66,1 oC
2 2

Các thông số hóa lý của dung dịch NaOH 15%:

56
 Thông số tw = 125,2 oC o
t = 66,1 C
λ ( W/m.K) 0,5787 0,5655
ρ ( kg/m3) 1130,01 1171,97
c (J/kg.K) 3752,51 3733,49
μ (N.s/m2) 0,000967 0,001387

Trong đó:

λ: Hệ số dẫn nhiệt, tra bảng I.130, trang 135, [2]

ρ: Khối lượng riêng, tra bảng 4, trang 11, [1]

c: Nhiệt dung riêng, tra bảng I.154, trang 172, [2]

μ: Độ nhớt động lực học, tra bảng I.107, trang 100, [2]

Chọn tốc độ của dung dịch NaOH 15 % trong ống truyền nhiệt là v = 1 m/s.

Đường kính trong của ống truyền nhiệt là d = 25 mm.

Chuẩn số Prandtl:

w .cw 0,000967.3752,51
Prw =  = 6,27
w 0,5787

 .c 0, 001387.3733, 49
Pr =  = 9,16
 0,5655

Chuẩn số Reynolds:

v.d . 1.0, 025.1171,97

Re   = 21124,2 > 1000
 0, 001387

Áp dụng công thức tính hệ số cấp nhiệt khi dòng chảy rối trong ống (Re > 10000)

57
 0,25
 Pr 
Nu  0, 021. .Re .Pr 0,8 0,43
. 
 Prw 

l 1
Với l =1 ta có :  = 40 → Hệ số hiệu chỉnh Ꜫ = 1,02 (bảng V.2, trang 15, [Sổ
d 0, 025

tay QTTB tập 2]

0,25
 9,16 
 Nu  0, 021.1, 02.21124, 2 .9,16 0,8 0,43
.  = 175,92
 6, 27 

Nu. 175,92.0,5655
 2   = 3979,32 W/m2.K
d 0, 025

tv2 = 110,3 → Δt2 = tv2 – tc = 110,3 - 102,201 = 8,099 oC

 q2   2 .t2  3979,32.8, 099 = 32228,48 W/m2

q1  q2 32844, 36  32228, 48
Nhiệt tải riêng trung bình: qtb =  = 32536,42 W/m2
2 2

q2  q1 32844,36  32228, 48
Tính toán sai số:    .100% = 1,88 % < 5% ( chấp nhận)
q1 32844,36

Hệ số tuyền nhiệt tổng quát được tính theo công thức V.5 trang 3 [3]

1
K ( W/m2.oC)
1  1
 r1   r2 
1 v 2

Trong đó:

r1 = 0,3448.10-3 m2.K/W :nhiệt trở phía hơi nước do vách ngoài của ống có màng
mỏng nước ngưng (bảng 31, trang 29, [1]).

r2 = 0,387.10-3 m2.K/W: nhiệt trở dung dịch sôi có lớp cặn bẩn dày 0,5mm( tra bảng
VI.1/4, [3] )

58
 δ= 3mm = 0,003 m: Bề dày ống truyền nhiệt

λ = 16,3 W/(m.K) – hệ số dẫn nhiệt của ống (tra bảng XII.7, trang 313, [3] với ống
được làm bằng thép không gỉ OX18H10T)

1
K = 895,22
1 3 0, 003 3 1
 0,3448.10   0,378.10 
10599,37 16,3 3901, 29

Hiệu số nhiệt độ trung bình:

tmax  tmin (142,9  20)  (142,9  102, 201)

t   = 70,76 oC
 t   142,9  30 
ln  max  ln  
 tmin   142,9  102, 201 

Diện tích bề mặt truyền nhiệt được tính theo công thức 5.26, trang 333, [5]:

QD 435,3.103
F  = 6,87 m2
K .ttb 895, 22.70,76

Số ống truyền nhiệt của buồng đốt được tính theo công thức:

F 6,87
n  = 87,54
 .D.l  .0, 025.1

Theo bảng V.11, trang 48, [3], chọn số ống n = 91 và bố trí ống theo hình lục giác đều

Đường kính trong của thiết bị gia nhiệt được tính theo công thức V.140, trang 49, [3]:

D  t.(b  1)  4.d n

Trong đó:

dn= dt + 2.S = 0,025 + 2.0,003 = 0,031 m : đường kính ngoài của ống truyền nhiệt

t   .d n  1, 4.0, 031 = 0,0434 m : Bước ống

Bb=11 : số ống trên đường xuyên tâm

59
 D  0, 0434.(11  1)  4.0, 031 = 0,558 m

Chọn D = 0,6m = 600mm

5.2. Tính toán thiết bị ngưng tụ baromet

5.2.1. Lựa chọn thiết bị ngưng tụ
- Lượng khí bổ sung sinh ra trong thiết bị cô đặc bao gồm
+ Hơi nước ( chủ yếu)
+ Dung môi dễ bay hơi
+ Khí không ngưng
- Khí bổ sung này cần được giải phóng để tạo môi trường chân không cho thiết bị
- Chọn thiết bị ngưng tụ trực tiếp loại khô, ngược chiều, chân cao (baromet). Trong
đó, nước làm lạnh và nước ngưng tụ chảy từ trên xuống, khí không ngưng được
bơm chân không hút ra từ phần trên của thiết bị qua bộ phận tách lỏng.
- Chiều cao của ống baromet được chọn sao cho tổng áp suất trong thiết bị và cột áp
thuỷ tĩnh bằng với áp suất khí quyển.
5.2.2. Tính toán thiết bị ngưng tụ
- Chọn nhiệt độ không khí bên ngoài là : t = 25 oC
- Độ ẩm tương đối φ = 80%. Theo giản đồ không khí ẩm , h =73,3 KJ/kg kk ẩm
- Nhiệt độ đầu của nước lạnh được chọn là t2d = 25 oC
- Với pc = 0,6 at và tc = 85,5 oC
- Nhiệt độ cuối của nước lạnh được chọn là t2c = 85,5 – 10 = 75,5 oC
- Đối với thiết bị ngưng tụ trực tiếp, lượng không khí cần hút được tính theo công
thức VI.47, trang 84, [3]:
Gkk  0, 000025.W  0, 000025.Gn  0, 01.W

Trong đó:

Gn: Lượng nước được tưới vào thiết bị ngưng tụ; kg/s , được tính theo công thức
VI.51, trang 84, [3]

60
 W.(i  cn .t2c )
Gn 
cn .(t2c  t2 d )

Với:

W = 2897,5 kg/h ; Lượng hơi thứ đi vào thiết bị ngưng tụ

i= 2650 KJ/kg : Nhiệt lượng riêng của hơi nước (bảng I.251, trang 314, [2])

cn = 4180 J/Kg.K : Nhiệt dung riêng trung bình của nước

2897,5
.(2650000  4180.75,5)
Gn  3600 = 10,09 kg/s
4180.(75,5  25)

2897,5 2897,5
 Gkk  0, 000025.  0, 000025.10, 09  0, 01. = 0,0083 kg/s
3600 3600

- Đối với thiết bị ngưng tụ trực tiếp loại khô, nhiệt độ không khí được tính theo công
thức VI.50, trang 84, [3]

tkk= t2d + 4+ 0,1.( t2c – t2d) = 25+4+0,1.(15,5 – 25 ) = 34,05 oC

→ ph = 0,055 at ( tra giản đồ h-x của không khí ẩm)

Thể tích không khí cần hút được tính theo công thức VI.49, trang 84, [3]:

288.Gk .(273  tkk ) 288.0, 0083.(273  34, 05)

Vkk   = 0,0138 m3/s
p  ph (0, 6  0, 055).9,81.10 4

Kích thước chủ yếu của thiết bị ngưng tụ:

- Đường kính trong của thiết bị được tính theo công thức VI.52, trang 84, [3]:
W
Dtr  1,383.
 h .h

Trong đó:

61
 ρh = 0,359 kg/m3 – khối lượng riêng của hơi thứ ở 0,6 at (tra bảng I.251, trang 314,
[3])

ωh = 20 m/s – tốc độ của hơi thứ trong thiết bị ngưng tụ (chọn)

2897,5
 Dtr  1,383. 3600 = 0,463 m
0,359.20

Chọn Dtr = 0,5 m = 500 mm

Kích thước cơ bản của thiết bị ngưng tụ baromet được chọn theo bảng VI.8, trang 88, [3]:

Kích thước Ký hiệu Giá trị ; mm

Đường kính trong của thiết bị Dtr 500
Chiều dày của thành thiết bị S 5
Khoảng cách từ ngăn trên cùng đến nắp thiết bị a0 1300
Khoảng cách từ ngăn dưới cùng đến nắp thiết bị an 1200
Bề rộng của tấm ngăn b -
Khoảng cách giữa tâm của thiết bị ngưng tụ và thiết bị thu hồi K1 675
K2 -
Chiều rộng của hệ thống thiết bị T 1300
Đường kính của thiết bị thu hồi D1 400
Chiều cao của thiết bị thu hồi h1(h) 1440
Đường kính của thiết bị thu hồi D2 -
Đường kính của các cửa ra và vào
Hơi vào d1 300
Nước vào d2 100
Hỗn hợp khí và hơi ra d3 80
Nối với ống baromet d4 125
Hỗn hợp khí và hơi vào thiết bị thu hồi d5 80

62
 Hỗn hợp khí và hơi ra khỏi thiết bị thu hồi d6 50
Nối từ thiết bị thu hồi đến ống baromet d7 50
Ống thông khí d8 -

- Kích thước tấm ngăn

Tấm ngăn có dạng hình viên phân để bảo đảm làm việc tốt. Chiều rộng của tấm ngăn
được xác định theo công thức VI.53, trang 85, [3]:

Dtr 500
b  50   50  300 (mm)
2 2

Có nhiều lỗ nhỏ được đục trên tấm ngăn, nước làm nguội là nước sạch nên đường kính lỗ
được chọn là d = 2 mm.

- Lưu lượng thể tích của nước lạnh dùng để ngưng tụ hơi thứ:

Nhiệt độ trung bình của nước:

t2 d  t2 c 25  75,5
ttb   = 50,25 oC
2 2

  n = 987,75 kg/m3 (bảng I.249, trang 310, [2])

Gn 10,09
 Vn   = 0,0102 m3/s
n 987,75

- Chọn chiều cao gờ tấm ngăn là h = 40 mm, chiều dày tấm ngăn là δ = 4 mm, tốc độ
của tia nước là ωc = 0,62 m/s
- Tổng diện tích bề mặt của các lỗ trong toàn bộ mặt cắt ngang của thiết bị ngưng tụ,
nghĩa là trên một cặp tấm ngăn là:

Gn 10,09
f   = 0,0165 m2
c .n 0,62.987,75

63
Số lỗ ống:

4. f 4.0,0165.106
n  = 5246 lỗ
 .d12  .22

Chọn chiều dày tấm ngăn 4 mm. Các lỗ xếp theo hình lục giác đều

0,5
 f 
Bước lỗ: t  0,866.d1.  c 
 ftb 

fc
Với : tỉ số giữa tổng diện tích tiết diện lỗ với diện tích tiết diện thiết bị ngưng tụ
ftb

f c 0, 0165.106
 = 0,0839
ftb 5002
.
4

Vậy bước lỗ t =0,866.2.( 0,0839 )0,5 = 0,502 mm

- Chiều cao thiết bị ngưng tụ:

Mức độ đun nóng nước được tính theo công thức VI.56, trang 85, [3]:

t2c  t2 d 75,5  25
P  = 0,835
tbh  t2 d 85,5  25

Tra bảng VI.7, trang 86, [3] với d = 2 mm và P = 0,835:

+ Số ngăn n = 8
+ Số bậc n = 4
+ Khoảng cách giữa các ngăn h = 400 mm
+ Thời gian rơi qua một bậc τ = 0,41 s

Trong thực tế, khi hơi đi trong thiết bị ngưng tụ từ dưới lên thì thể tích của nó giảm dần.

Do đó, khoảng cách hợp lý nhất giữa các ngăn cũng nên giảm dần theo hướng từ dưới lên
khoảng 50 mm cho mỗi ngăn.

64
Chọn khoảng cách giữa các ngăn là 400 mm.

Khoảng cách từ ngăn trên cùng đến nắp thiết bị là 1300 mm.

Khoảng cách từ ngăn dưới cùng đến đáy thiết bị là 1200 mm.

Chiều cao phần gờ của nắp là 50 mm.

Chiều cao phần nắp ellipse là 125 mm.

Chiều cao phần đáy nón là 175 mm.

→ Chiều cao thiết bị ngưng tụ: H = 125 + 50 + 1300 + 400.7 + 1200 + 175 = 5650 mm

- Kích thước ống baromet

Chọn đường kính trong của ống baromet là d = 100 mm = 0,1 m

Tốc độ của nước lạnh và nước ngưng tụ chảy trong ống baromet được tính theo công thức
VI.57, trang 86, [3]:

2897,5
0, 004.(10, 09  )
0, 004.(Gn  W) 0, 004.(Gn  W) 3600 = 1,39 m/s
d   
 .  .d 2  .0,12

Chiều cao ống baromet được tính theo công thức

H’ = h1 + h2 + h3 + h4

+ Chiều cao cột nước trong ống baromet cân bằng với hiệu số giữa áp suất khí quyển và
áp suất trong thiết bị ngưng tụ h1 được tính theo công thức VI.59, trang 86, [3]:

b
h1  10,33.
760

Trong đó:

b – độ chân không trong thiết bị ngưng tụ; mmHg

65
 b = 760 – 0,6.735 = 319 mmHg

319
 h1  10,33. = 4,34 m
760

+ Chiều cao cột nước trong ống baromet cần để khắc phục toàn bộ trở lực khi nước chảy
trong ống h2 được tính theo công thức VI.60, trang 87, [3]:

2  H
h2  .  2,5  . 
2.g  d 

Chọn hệ số trở lực khi vào ống ξ1 = 0,5 và khi ra khỏi ống ξ2 = 1    = 1,5

Nước lạnh và nước ngưng tụ có:

+ ttb = 50,25 oC

+ρn = 987,75 kg/m3

+μn = 0,000543 Ns/m2

.d .n 1,39.0,1.987, 75

 Re   = 252422 > 4000 ( chảy rối )
n 0, 000543

Chọn ống thép CT3 là ống hàn trong điều kiện ăn mòn ít (bảng II.15/381 [Sổ tay QTTB
tập 1]):

→ Độ nhám tuyệt đối: Ꜫ = 0,2 mm

Regh được tính theo công thức II.60/378 [2]:

8 8
d 7 0,1 7
Regh = 6. ( ) = 6. ( ) = 7289,343
ε 0,0002

Ren được tính theo công thức II.62/379 [2]:

9 9
d 8 0,1 8
Ren = 220. ( ) = 220. ( ) = 239201,5
ε 0,0002

66
→ Regh < Re < Ren (khu vực quá độ)

→ Hệ số ma sát λ được tính theo công thức II.64/380 [2]:

ε 100 0,25 0,0002 100 0,25

λ = 0,1. (1,46. + ) = 0,1. (1,46. + ) = 0,024
d Re 0,1 252422

1,392  H 
 h2  .  2,5  0,024.  = 0,246 + 0,0236H’
2.9,81  0,1 

Chọn chiều cao dự trữ h3 = 0,5 m để đề ngăn ngừa nước dâng lên trong ống và chảy tràn
vào đường ống dẫn hơi khi áp suất khí quyển tăng

Chọn chiều cao của đoạn ống baromet ngập trong bể nước là h4 = 0,5 m

 H '  4,34  0, 246  0, 0236 H ' 0,5  0,5

 H’ = 5,72

→ Chọn chiều cao h = 6m

Thông số Ký hiệu Đơn vị Giá trị

HƠI VÀO
Suất lượng W Kg/h 2897,5
Nhiệt độ tc oC 85,5
Áp suất pc t 0,6
Enthalpy i Kj/kg 2650
NƯỚC LÀM NGUỘI
Nhiệt độ đầu vào t2d oC 25
Nhiệt độ đầu ra t2c oC 75,5
Nhiệt dung riêng cn j/kg.K 4180
Lưu lượng khối lượng nước lạnh cần thiết để ngưng tụ Gn Kg/s 10,09
Áp suất hơi nước bão hòa ph at 0,056
KHÍ KHÔNG NGƯNG

67
Lưu lượng thể tích không khí được hút ra khỏi thiết bị m3/s 0,0138
Nhiệt độ oC 34,05
ĐƯỜNG KÍNH TRONG THIẾT BỊ NGƯNG TỤ
Khối lượng riêng của hơi thứ Kg/m3 0,359
Tốc độ của hơi thứ m/s 20
Đường kính trong mm 500
KÍCH THƯỚC TẤM NGĂN
Chiều rộng tấm ngăn 300
Đường kính lỗ trên tấm ngăn 2
Bề dày tấm ngăn 4
Bước lỗ 0,502
CHIỀU CAO THIẾT BỊ NGƯNG TỤ
Mức độ đun nóng nước 0,835
Số ngăn 8
Khoảng cách từ ngăn trên cùng đến nắp thiết bị 1300
Khoảng cách từ ngăn dưới cùng đến đáy thiết bị 1200
Chiều cao 5650
KÍCH THƯỚC ỐNG BAROMET
Tốc độ nước lạnh và nước ngưng chảy trong ống 1,39
Đường kính trong của ống 100
Độ chân không 319
Chiều cao cột nước 4,34
Hệ số trở lực vào 0,5
Hệ số trở lực ra 1
Khối lượng riêng của nước lạnh và nước ngưng 987,75
Độ nhớt động học 0,000543
Chuẩn số Reynold 252422
Hệ số ma sát 0,024

68
Chiều cao 6

Chiều cao của cả thiết bị là ΣH = H + H’ = 5,65 + 6 = 11,65 m

5.2.3. Bồn cao vị

- Bồn cao vị được dùng để ổn định lưu lượng của dung dịch nhập liệu. Bồn được đặt
ở độ cao phù hợp nhằm thắng được các trở lực của đường ống và cao hơn so với
mặt thoáng của dung dịch trong nồi cô đặc
- Áp dụng phương trình Bernoulli với 2 mặt cắt là 1 – 1 (mặt thoáng của bồn cao vị)
và 2 – 2 (mặt thoáng của nồi cô đặc):

p1 1.v12 p2  2 .v22
z1    z2    h12
 2g  2g

Trong đó:

+ v1 = v2 = 0 m/s

+ p1 = 1 at

+ p2 = p0 = 0,6275 at

+ ρ = 1171,97 kg/m3 – khối lượng riêng của dung dịch NaOH 15 % ở ttb = 66,1 oC

+ μ = 0,00165 Ns/m2 – độ nhớt động lực của dung dịch NaOH 15 % ở ttb (bảng
I.107, trang 100, [2])

5.2.3.1. Tính toán hệ số ma sát và hệ số trở lực cục bộ

Tốc độ dung dịch ở trong ống được tính theo công thức VI.41 trang 74 , [2]:

5795
4.
4G 3600
dd   = 2,8 m/s
 .dt .  .0, 0252.1171,97
2

Chuẩn số Reynold:
69
 dd .dt .dd 2,8.0, 025.1171,97
Re   = 49711,55 > 104 → Chảy rối
dd 0, 00165

Vật liệu là t hép CT3 có độ nhám tuyệt đối ε = 0,2 mm, ta được: Regh = 7289,343,
Ren = 239201,5

Hệ số ma sát λ được tính theo công thức II.64/380 [2]:

ε 100 0,25 0,0002 100 0,25

λ = 0,1. (1,46. + ) = 0,1. (1,46. + ) = 0,0265
d Re 0,1 49711,55

Trên đường ống dẫn có 6 co 90°, 2 van, 1 đầu vào và 1 đầu ra, tổng hệ số trở lực được
tính như sau:

∑ 𝜉 =6.ξco + 2.ξvan + ξvào + ξra = 6.1 + 2.1,5 + 0,5 + 1 = 10,5

5.2.3.2. Tính toán chiều cao của bồn cao vị

Chiều cao cột áp hao phí:

dd2  l  2,8 
2
20 
h12  .  .      .  0,0265.  10,5  = 12,66 m
2g  d  2.9,81  0,025 

Khoảng cách từ mặt thoáng dung dịch ở bồn cao vị đến mặt đất:

P2  P1 (0, 6275  1).9,81.104

z1  z2   h12  4   12, 66 = 13,48 m
 .g 1171,97.9,81

Vậy khoảng cách từ mặt thoáng dung dịch ở bồn cao vị đến mặt đất là 14m

5.3. Bơm
5.3.1. Bơm chân không
Công suất của bơm chân không:
m−1
Vkk m p2 m
N= . . p1 . [( ) − 1]
ηck m−1 p1

70
 1,62−1
0,01 1,62 4 1 1,62
→N= . . 0,544.9,81.10 . [( ) − 1] = 103,617 W
0,8 1,62−1 0,544

m: chỉ số đa biến, có giá trị từ 1,2 đến 1,62. Chọn m = 1,62.

p1: áp suất không khí trong thiết bị ngưng tụ p1 = pc – ph = 0,6– 0,056 = 0,544 at

ph: áp suất hơi nước trong hỗn hợp p2 = pa = 1 at = 9,81.104 N/m2 – áp suất khí
quyển

Vkk: lưu lượng thể tích không khí cần hút

ηck = 0,8: hệ số hiệu chỉnh

Tốc độ hút ở 0℃ và 760 mmHg là S = 0,01.60 = 0,6 m3/phút

Ta chọn bơm có ký hiệu là BH-025-2 với các thông số:

Số cấp 2

Tốc độ bơm trong vùng áp suất 760 – 1 mmHg (L/s) 0,25

Lượng dầu (L) 0,86

Công suất động cơ (kW) 0,18

Kích thước tổng thể dài x rộng x cao (mm) 330 x 243,5 x 229

Khối lượng (kg) 16,5

5.3.2. Bơm đưa nước vào thiết bị ngưng tụ

Công suất của bơm:

Q.ρ.g.H
N = (kW)
1000.η

H: cột áp của bơm (m)

η: hiệu suất của bơm. Chọn η = 0,75.
ρ = 996,66 kg/m3 – khối lượng riêng của nước ở 25℃

71
 Q: lưu lượng thể tích của nước lạnh được tưới vào thiết bị ngưng tụ (m3/s)
Gn 10,09
Q = = = 0,01 m3 /s
ρ 996,66

Áp dụng phương trình Bernoulli với 2 mặt cắt là 1 - 1 (mặt thoáng của bể nước) và 2 – 2
(mặt thoáng của thiết bị ngưng tụ):

p1 v12 p2 v22
Z1 + + α1 . + H = Z2 + + α2 . + h1−2
γ 2g γ 2g

v1 = v2 = 0 m/s

p1 = 1 at

p2 = 0,6 at

μ = 0,000874 Ns/m2 – độ nhớt động lực của nước ở 25℃ (bảng I.249/310 [2])

z1 = 2 m: khoảng cách từ mặt thoáng của bể nước đến mặt đất

z2 = 12 m: khoảng cách từ mặt thoáng của thiết bị ngưng tụ đến mặt đất

Chọn dhút = dđẩy = 100mm = 0,1m → v1 = v2 = v

Chọn chiều dài đường ống từ bể nước đến thiết bị ngưng tụ là l = 13 m.

Tốc độ của dòng chảy trong ống:

Q 0,01 m
v= = = 1,28
πd2 π. 0,12 s
4 4
Chuẩn số Reynolds:

v. d. ρ 1,28.0,1.996,66
Re = = = 145963 > 4000 (chế độ chảy rối)
μ 0,000874

Chọn ống thép CT3 là ống hàn trong điều kiện ăn mòn ít (bảng II.15/381 [2]) → độ nhám
tuyệt đối là ε = 0,2 mm.

Regh được tính theo công thức II.60/378 [1]:

72
 8 8
d 7 0,1 7
Regh = 6. ( ) = 6. ( ) = 7289,343
ε 0,0002

Ren được tính theo công thức II.62/379 [1]:

9 9
d 8 0,1 8
Ren = 220. ( ) = 220. ( ) = 239201,5
ε 0,0002

→ Regh < Re < Ren (khu vực quá độ)

→ Hệ số ma sát λ được tính theo công thức II.64/380 [1]:

ε 100 0,25 0,0002 100 0,25

λ = 0,1. (1,46. + ) = 0,1. (1,46. + ) = 0,025
d Re 0,1 145963

Các hệ số trở lực cục bộ:

Yếu tố gây trở lực Ký hiệu Hệ số trở lực cục bộ Số lượng

Đầu vào ξvào 0,5 1

Đầu ra ξra 1 1

Khủy 90º ξkhuỷu 90º 1 2

Van cửa ξvan 1,5 2

→ Σξ = 0,5 + 1 + 2.1 + 2.1,5 = 6,5

Tổng tổn thất trên đường ống:

v2 l 1,282 13
h1−2 = (λ. + Σξ) = (0,025. + 6,5) = 0,814
2g d 2.9,81 0,1

73
Cột áp của bơm:

p2 − p1 (0,6 − 1). 9,81.104

H = (Z2 − Z1 ) + + h1−2 = (12 − 2) + + 0,814 = 6,8 m
γ 996,66.9,81

Q. ρ. g. H 0,01.996,66.9,81.6,8
→N = = = 0,89 kW = 1,21 hp
1000. η 1000.0,75

Chọn N = 0,7 hp.

Chọn bơm ly tâm 1 cấp nằm ngang để bơm chất lỏng trung tính, sạch hoặc hơi bẩn. Ký
hiệu bơm là K.

5.3.3. Bơm đưa dung dịch nhập liệu lên bồn cao vị

Công suất của bơm:

Q. ρ. g. H
N = (kW)
1000. η

H: cột áp của bơm (m)

η: hiệu suất của bơm. Chọn η = 0,75.

ρ = 1126,3 kg/m3 – khối lượng riêng của dung dịch nhập liệu

Q: lưu lượng nhập liệu (m3/s)

5975
G
Q  n  3600 = 0,0014 m /s
3
 1126,3

Áp dụng phương trình Bernoulli với 2 mặt cắt là 1 - 1 (mặt thoáng của bể chứa nguyên
liệu) và 2 – 2 (miệng ống nhập liệu):

p1 1.v12 p2  2 .v22
z1    H  z2    h12
 2g  2g

Trong đó

74
 v1, v2: vận tốc dung dịch tại 2 mặt cắt (m/s)

v1 = 0, v2 = v: vận tốc dung dịch đi trong ống (m/s)

p1, p2: áp suất tại 2 mặt cắt p1 = p2 = 1 at

Độ nhớt động học của dung dịch NaOH 15% ở 30oC : μ= 0,002375 Ns/m2

h1-2: tổng tổn thất trong ống (m)

z1 = 2m: Khoảng cách từ mặt thoáng của bể chứa nguyên liệu đến mặt đất

z2 = 3,5 m: Khoảng cách từ mặt thoáng của bồn cao vị đến mặt đất

chọn dhút = dđẩy = 50mm = 0,05 m

Chọn chiều dài đường ống từ bể chứa lên bồn cao vị là l = 7m

Tốc độ của dòng chảy trong ống:

Q 0, 0014
v 2
 = 0,728 m/s
d 0, 052
. .
4 4

v.d . 4,55.0, 05.1126,3

Chuẩn số Reynolds: Re   = 17268,22
 0, 002375

Chọn ống thép CT3 là ống hàn trong điều kiện ăn mòn ( bảng II.15, trang 381, [2]) , độ
nhám tuyệt đối Ꜫ = 0,2 mm

Regh được tính theo công thức II.60, trang 378, [2]
8 8
 d 7  0, 05  7
Re gh  6.    6.   = 3301,07
   0, 0002 

Ren được tính theo công thức II. Trang 379, [QTTB tập 1]:
9 9
 d 8  0, 05  8
Re n  220.    220.   = 109674,38
   0, 0002 

 Regh  Re  Ren

75
Hệ số ma sát λ được tính theo công thức II.64, trang 380, [2]

 100 
0,25
  0, 0002 100 
  0,1. 1, 46.    0,1. 1, 46.  = 0,0328
 d Re   0, 05 3301, 07 

ξ: tổng hệ số tổn thất cục bộ

Yếu tố gây trở lực Ký hiệu Hệ số trở lực cục bộ Số lượng

Đầu vào ξvào 0,5 1

Đầu ra ξra 1 1

Khuỷu 90o ξkhuỷu90 1 3

Van cửa ξvan 1,5 2

ξ = ξv + 3. ξkhúc quanh 90º + 2ξvan + ξra = 0,5 + 3.1 + 2.0,5 + 1 = 7.5

l, d: chiều dài, đường kính ống nối bơm (m)

Tổn thất trong đường ống

v2  l  0,728  
2
7
h12  .  .      .  0,0328.  7,5  = 0,327 m
2g  d  2.9,81  0,05 

Cột áp của bơm:

H  ( z2  z1 )  h12 = 2 + 3,5 + 0,327 = 6 m

Suy ra công suất của bơm:

0, 0014.1126,3.9,81.6
N = 0,12 kW
1000.0, 75

Chọn N = 1,6 Hp

5.3.4. Bơm tháo liệu

76
Công suất của bơm:

Q.ρ.g.H
N = (kW)
1000.η

H: cột áp của bơm (m)

η: hiệu suất của bơm. Chọn η = 0,75.
ρ = 1272,51 kg/m3 – khối lượng riêng của dung dịch NaOH 30% ở 104,66℃

Q: Lưu lượng thể tích của dung dịch NaOH 30% được tháo khỏi nồi cô đặc; m3/s

2897,5
Gn
Q  3600 = 0,000632 m /s
3
 1272,51

Áp dụng phương trình Bernoulli với 2 mặt cắt là 1-1 ( mặt thoáng của bể nước) và 2-2 (
mặt thoáng của thiết bị ngưng tụ)

p1 1.v12 p2  2 .v22
z1    H  z2    h12
 2g  2g

Trong đó:

v1= vhút =v ; m/s

v2 = 0 m/s

 .g.H d 1272,51.9,81.1, 269

p1  po  2.p  5
 0, 6275  2.0, 00336  = 0,791 at
1, 01.10 1, 01.105

Với Hđ là chiều cao đáy nón

μ = 0,00175 Ns/m2 : độ nhớt động học của dung dịch NaOH 30% ở 104,66 oC(
bảng I.101, trang 91, [ 2 ]

z1 = 1m: Khoảng cách từ phần nối giữa ống tháo liệu và đáy nón đến mặt đất

z2 = 3,5 m: Khoảng cách từ mặt thoáng của bể chứa sản phẩm đến mặt đất

Chọn dhút = dđẩy = 50mm = 0,05 m

77
Chọn chiều dài đường ống từ đáy nón đến bồn chứa sản phẩm là l = 5m

Tốc độ của dòng chảy trong ống:

Q 0, 000632
v 2
 = 0,322 m/s
d 0, 052
. .
4 4

Chuẩn số Reynolds:

v.d . 0,322.0, 05.1272,51

Re   = 11717,72
 0, 00175

Chọn ống thép CT3 là ống hàn trong điều kiện ăn mòn ít (bảng II.15, trang 381,[2]) ⇒ độ
nhám tuyệt đối là ε = 0,2 mm

Regh được tính theo công thức II.60, trang 378, [2]
8 8
 d 7  0, 05  7
Re gh  6.    6.   = 3301,07
   0, 0002 

Ren được tính theo công thức II. Trang 379, [QTTB tập 1]:
9 9
 d 8  0, 05  8
Re n  220.    220.   = 109674,38
   0, 0002 

 Regh  Re  Ren

Hệ số ma sát λ được tính theo công thức II.64, trang 380, [2]

 100 
0,25 0,25
  0, 0002 100 
  0,1. 1, 46.    0,1. 1, 46.  = 0,0346
 d Re   0, 05 11717, 72 

Các hệ số trở lực cục bộ

Yếu tố gây trở lực Kí hiệu Hệ số trở lực cục bộ Số lượng

Đầu vào ξvào 0,5 1

78
Đầu ra ξra 1 1
Khuỷu 90o ξkhuỷu90 1 4
Van cửa ξvan 1,5 2

 = 0,5 + 1 + 4.1 + 2.1,5 = 8,5

Tổng tổn thất trên đường ống:

v2  l  0,322  
2
5
h12  .  .      .  0,0346.  8,5  = 0,0633 m
2g  d  2.9,81  0,05 

Cột áp của bơm

p2  p1 1.v12 (1  0, 791).9,81.104 0,3222

H  ( z2  z1 )   h12   (2  1)   0, 0633 
 2g 1272,51.9,81 2.9,81

= 2,7 m

Công suất bơm:

0, 000632.1272,51.9,81.2, 7
N = 0,0284 kW
1000.0, 75

Chọn N = 0,125 Hp

79
 KẾT LUẬN
Sau quá trình tìm hiểu, tính toán và hoàn thành Đồ án môn học: Thiết kế Kỹ thuật Hóa
học, sinh viên đã ôn tập lại những kiến thức đã được học ở các môn chuyên ngành, đặc
biệt là các môn ở bộ môn Quá trình và Thiết bị. Sau quá trình thực hiện đồ án, em rút ra
được một số kết luận sau:

- Hệ thống cô đặc chân không 1 nồi liên tục dung dịch NaOH với sản lượng nhập
liệu 5 m3 /h khá đơn giản. Nhưng năng suất khá cao nên kích thước của thiết bị
tương đối lớn.
- Việc thiết kế và tính toán một hệ thống cô đặc là việc làm phức tạp, đòi hỏi tính tỉ
mỉ và lâu dài. Yêu cầu người thiết kế phải có kiến thức sâu về quá trình cô đặc,
đồng thời còn phải biết một số lĩnh vực khác như: Cấu tạo các thiết bị phụ như
thiết bị ngưng tụ, bơm hay các quy chuẩn trong bản vẽ kĩ thuật...
- Việc thiết kế đồ án môn quá trình thiết bị giúp em củng cố thêm những kiến thức
về quá trình cô đặc, rèn luyện kỹ năng tính toán và xử lí số liệu, hình dung được
nguyên lý hoạt động của thiết bị cô đặc cũng như có cái nhìn tổng quan về quy
trình công nghệ cô đặc NaOH.

80
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Phạm Văn Bôn, Quá trình và Thiết bị Công nghệ Hoá học & Thực phẩm, tập 10, Ví
dụ và bài tập, NXB ĐHQG TPHCM, 2010.

[2] Nhiều tác giả, Sổ tay Quá trình và Thiết bị Công nghệ Hoá chất, tập 1, NXB Khoa
học và Kỹ thuật, 2006.

[3] Nhiều tác giả, Sổ tay Quá trình và Thiết bị Công nghệ Hoá chất, tập 2, NXB Khoa
học và Kỹ thuật, 2006.

[4] Phạm Văn Bôn, Quá trình và Thiết bị Công nghệ Hoá học & Thực phẩm, tập 10, Ví
dụ và bài tập, NXB ĐHQG TPHCM, 2010.

[5] Phạm Văn Bôn, Nguyễn Đình Thọ, Quá trình và thiết bị Công nghệ Hoá học & Thực
phẩm, tập 5, Quá trình và thiết bị truyền nhiệt, Quyển 1: Truyền nhiệt ổn định, NXB
ĐHQG TPHCM, 2006.

[6] Hồ Lê Viên, Tính toán, thiết kế các chi tiết thiết bị hoá chất và dầu khí, NXB Khoa
học và Kỹ thuật, 2006.

[7] Phạm Văn Bôn, Quá trình và Thiết bị Công nghệ Hoá học & Thực phẩm, tập 10, Ví
dụ và bài tập, NXB ĐHQG TPHCM, 2010.