Điều hòa hoạt động nút xoang Điều hòa hoạt động cơ tim

Hệ thần kinh thực vật Tự điều hòa bên trong tim

Phó giao cảm: Điều hòa bởi nhịp tim

 Từ hành não (nhân X + nhân hoài nghi) đi đến tế bào hạch (ở
ngoại tâm mạc/trong thành tim)
 Hóa chất: acetylcholine
 Tác dụng: làm chậm nhịp tim. Dây X phải làm chậm nhịp phát
xung của nút xoang. Dây X trái ức chế mô dẫn truyền nhĩ - thất
+ nút nhĩ - thất
 Tác dụng nhanh, thời gian tiềm tàng ngắn
Giao cảm:
 Neuron trước hạch là hạch sao
 Neuron sau hạch là hạch cổ dưới
 Hóa chất: norepinephrine
 Tác dụng: làm nhịp nhanh. Giao cảm trái  tăng co bóp nhiều
hơn tăng nhịp. Giao cảm phải  tăng nhịp nhiều hơn tăng co
bóp
Các phản xạ
Phản xạ thụ thể áp suất (áp thụ quan)
 Thụ thể áp suất nằm ở quai động mạch chủ và xoang cảnh
 Khi áp suất trong máu tăng  xung động theo dây IX, X về
hành não  kích thích trung tâm ức chế tim  tim đập chậm
lại, huyết áp giảm
 Khi áp suất trong máu giảm  không kích thích áp thụ quan
 tín hiệu X, IX giảm  tim đập nhanh
Phản xạ do thụ thể ở tâm thất
 Thay đổi tần số co bóp sẽ làm thay đổi lực phát
sinh do cơ: nhịp chậm  tim co bóp mạnh hơn
 Cơ chế: do tăng nồng độ Ca++ trong tế bào
- Ca++ đi vào cơ tim trong giai đoạn bình
nguyên
- Khi khoảng cách giữa các nhịp giảm, thời
gian bình nguyên trong một phút tăng 
tăng nồng độ Ca++ trong tế bào
Điều hòa bằng cơ chế Frank- Starling
Điều hòa do các yếu tố ngoài tim
Điều hòa bằng cơ chế thần kinh
 Giao cảm: tăng co bóp (norepinephrine)
 Phó giao cảm: giảm co bóp (acetylcholine)
 Phản xạ thụ thể áp suất: Kích thích thụ thể áp
suất xoang cảnh và quai động mạch chủ  giảm
sức co bóp
Điều hòa bằng cơ chế hóa học
 Hormon: Tủy thượng thận (epinephrine), vỏ
thượng thận (hydrocortisone), tuyến giáp, tuyến
tụy (insulin, glucagon) đều làm tăng co bóp tim,
tăng cung lượng tim
 Khí trong máu:
- Giảm oxy trong máu làm tăng co bóp tim
  Các thụ thể cảm giác nằm gần nội tâm mạc của thất. Gây phản và tăng cung lượng tim
xạ giống thụ thể áp suất ở động mạch. Khi thụ thể bị kích thích - Giảm pH máu làm tim đập nhanh
giảm nhịp tim  Các ion trong máu
- Ca++ tăng làm tăng co bóp
Phản xạ Bainbridge (Phản xạ nhĩ)/Phản xạ tim tim - K+ tăng làm tim đập chậm và yếu đi
 Khi máu nhĩ phải nhiều  thụ thể áp suất ở nơi 2 tĩnh mạch sợi - Na+ giảm: giảm điện thế tim
cảm giác của dây X về hành não  ức chế dây X  tim đập
nhanh để đẩy hết lượng máu ứ ở tim phải

Vai trò của hô hấp đối với tim

 Hít vào  nhịp tim tăng, và ngược lại
 Giải thích
- Yếu tố phản xạ: Hít vào  áp suất trong ngực giảm 
máu về tim phải tăng  phản xạ Bainbridge nhịp tim tăng
 khi lưu lượng thất trái tăng và gây tăng huyết áp 
phản xạ thụ thể áp suất làm nhịp chậm.
- Yếu tố trung ương: trung tâm hô hấp trong hành não ảnh
hưởng đến trung tâm ức chế tim ở hành não.

 Tăng kích thích dây X sẽ làm tăng hoạt động bài tiết Acetylcholine
 Nhịp tim tăng khi hít vào và giảm khi thở ra
 Nồng độ epinephrine trong máu tăng làm tăng cung lượng tim
 Ở người bình thường, lượng máu do tim bơm ra trong 1 nhịp sẽ tăng khi tăng kích thích giao cảm đến tim
 Tác dụng giao cảm: Giao cảm bên trái có tác dụng tăng co bóp nhiều hơn tăng nhịp
 Acetylcholine được phóng thích bởi hệ phó giao cảm tác dụng trên thụ thể muscarinic trong màng tế bào cơ tim
 Giảm oxy máu có tác dụng 2 pha: giảm oxy ít thì kích thích, giảm oxy nhiều thì ức chế
 Khi tăng huyết áp  ức chế áp thụ quan

Cơ chế điều hòa tại chỗ (thành
mạch)
Hiện tượng tự điều chỉnh và điều Trung tâm vận mạch
hòa do cơ
 Tăng ( ↑ ) P trong lòng mạch
 cơ trơn thành mạch căng
 co mạch và ngược lại
 Là đáp ứng độc lập với tế bào  Luôn có tín hiệu giao cảm nhất định xuống
nội mô
Điều hòa do cơ chế chuyển hóa
 ↓O2, ↑ CO2, ↑ nhiệt độ,
histamin, adenosin  Giãn
mạch
 ↓ nhiệt độ, serotonin  co
mạch
Điều hòa qua trung gian tế bào
nội mô
 Tế bào nội mô tiết endothelin
 co mạch
 Khi tăng vận tốc máu: Tế bào
nội mô tiết EDRF giãn
mạch
ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG MẠCH
Cơ chế thần kinh Cơ chế thể dịch
Nhóm kinin: Bradykinin trong
 ở hành não, gồm 2 vùng: vùng co mạch và huyết tương, Lysylbradykinin trong
vùng ức chế mô  co cơ trơn nội tạng, làm
 Xung đi ra là giao cảm: co mạch và tăng huyết giãn cơ trơn mạch máu
áp
Norepinephrin: co mạch
mạch làm mạch hơi co tạo trương lực mạch
Các chất gây co mạch khác :
Những xung động thần kinh vào trung tâm vận hormon ADH, angiotensin II,
mạch serotonin
 Từ thụ thể áp suất: Acetylcholin: làm giãn mạch
- Từ xoang cảnh  dây Hering  dây IX  trung tâm ANP: tâm nhĩ bài tiết, làm giảm
vận mạch huyết áp
- Từ quai động mạch chủ  dây Cyon  dây X 
trung tâm vận mạch
- ↑ HA  ức chế vùng co mạch  ↓ giao cảm 
dãn mạch
- ↓ HA  giảm ức chế vùng co mạch  ↑ giao cảm
 co mạch
 Từ thụ thể hóa học
- Ngoại biên: Ở quai động mạch chủ và ở bên xoang
cảnh
- Trung ương: Vùng cảm thụ ở hành não
- ↓P O2, ↑P CO2, ↓pH  kích thích vùng co mạch
  Thần kinh thực vật
- Giao cảm: co mạch, norepinephrine
- Phó giao cảm: dãn mạch, acetylcholin
 Hiện tượng tự điều hòa do cơ ở mạch: Khi áp suất truyền vào mạch tăng, gây co mạch và ngược lại
 Phản xạ áp thụ quan có tác dụng: Nhịp tim chậm, gây giãn mạch
 Phản xạ hóa thụ quan gây tác dụng: co mạch
 Giảm áp suất trong xoang cảnh sẽ làm giảm xung động giao cảm ra ngoại biên
