TÀI CHÍNH CÔNG 1

NHÓM 2
THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
VIỆT NAM HIỆN NAY:

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP.

 Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
NỘI DUNG

Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại

Việt Nam những năm gần đây

Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách
Nhà nước tại Việt Nam
 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THÂM HỤT
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT NAM
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Khái niệm

Các nhà kinh tế Nga quan niệm:

Ngân sách Nhà Nước Ngân sách Nhà Nước là bảng
(NSNN) hay ngân sách liệt kê các khoản thu, chi bằng
tiền trong một giai đoạn nhất
chính phủ, là một phạm
định của quốc gia. Ngân sách
trù kinh tế và là phạm nhà nước là bản dự trù thu chi
trù lịch sử; là một phần tài chính của Nhà Nước trong
trong hệ thống tài một khoảng thời gian nhất định,
chính. thường là một năm….
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Khái niệm

Theo Điều 1, Luật NSNN 16/12/2002 của Việt Nam định nghĩa :

NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước trong dự
toán và đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê chuẩn
và được thực hiện trong một năm nhằm đảm bảo cho việc
thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Khái niệm

NSNN là bộ phận chủ yếu của hệ thống tài chính quốc gia.
Nó bao gồm những quan hệ tài chính nhất định trong tổng thể các
quan hệ tài chính quốc gia, cụ thể:

• Quan hệ tài chính giữa Nhà nước và công dân.

• Quan hệ tài chính giữa Nhà nước và doanh nghiệp.
• Quan hệ tài chính giữa Nhà nước và tổ chức xã hội.
• Quan hệ tài chính giữa Nhà nước và quốc tế.
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Đặc điểm

• Hoạt động thu chi của ngân sách nhà nước luôn gắn chặt với quyền
lực kinh tế - chính trị của nhà nước, và việc thực hiện các chức năng
của nhà nước, được nhà nước tiến hành trên cơ sở những luật lệ nhất
định;

• Hoạt động ngân sách nhà nước là hoạt động phân phối lại các nguồn
tài chính, nó thể hiện ở hai lĩnh vực thu và chi của nhà nước;

• Ngân sách nhà nước luôn gắn chặt với sở Cơ hữu nhà
sở lý luận nước,
về thâm luôn
hụt Ngân chứa
sách Nhà nước tại Việt Nam

đựng những lợi ích chung, lợi ích công cộng;

1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Đặc điểm

• Ngân sách nhà nước cũng có những đặc điểm như các quỹ tiền tệ
khác. Nét khác biệt của ngân sách nhà nước với tư cách là một quỹ
tiền tệ tập trung của nhà nước, nó được chia thành nhiều quỹ nhỏ có
tác dụng riêng, sau đó mới được chi dùng cho những mục đích đã
định;

• Hoạt động thu chi của ngân sách nhà nước được thực hiện theo
nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp là chủ yếu.
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Thu – chi Ngân sách Nhà nước
Thu Ngân sách Nhà Nước

Theo Luật NSNN hiện hành, nội dung các khoản thu NSNN bao gồm:

- Thuế, phí, lệ phí do các tổ chức và cá nhân nộp theo quy định của
pháp luật;
- Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước;
- Các khoản đóng góp của các tổ chức và cá nhân;
- Các khoản viện trợ;
- Các khoản thu khác theo quy định của Cơ pháp luật.
sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Thu – chi Ngân sách Nhà nước
Chi Ngân sách Nhà Nước

Chi ngân sách nhà nước là quá trình phân phối lại các nguồn tài chính
đã được tập trung vào ngân sách nhà nước và đưa chúng đến mục đích
sử dụng. Theo chức năng nhiệm vụ, chi ngân sách nhà nước gồm:

• Chi tích lũy: Chi cho tăng cường cơ sở vật chất như đầu tư phát triển
kinh tế và kết cấu hạ tầng, trong đó phần lớn là xây dựng cơ bản,
khấu hao tài sản xã hội
• Chi tiêu dùng: Không tạo ra sản phẩm Cơ vật chất để xã hội sử dụng
sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
trong tương lai (chi bảo đảm xã hội ), bao gồm: Giáo dục, y tế, công
tác dân số,khoa học và công nghệ…
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Thu – chi Ngân sách Nhà nước
Chi Ngân sách Nhà Nước

Theo tính chất kinh tế, chi ngân sách nhà nước được chia ra:

• Căn cứ vào nội dung chi tiêu

• Căn cứ vào tính chất và phương thức quản lý Ngân sách Nhà nước
• Chi thường xuyên một cách chính đáng
• Chi đầu tư phát triển
• Chi vào hạng mục dự trữ
• Chi trả nợ vay Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Vai trò của Ngân sách Nhà nước

Quản lý điều tiết vĩ – Ngân sách Nhà nước là công cụ định

hướng hình thành cơ cấu kinh tế mới,
mô nền kinh tế
kích thích phát triển sản xuất kinh
doanh và chống độc quyền.
– Thông qua hoạt động chi ngân sách,
nhà nước sẽ cung cấp kinh phí đầu tư
cho cơ sở kết cấu hạ tầng.
– Nguồn kinh phí trong ngân sách
cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
cho sự phát triển của các doanh
nghiệp.
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Vai trò của Ngân sách Nhà nước
– Mức động viên các nguồn
Huy động các nguồn tài chính của ngân sách
Nhà nước để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của Nhà tài chính từ các chủ thể
nước.
trong nguồn kinh tế đòi hỏi
Huy động các nguồn tài chính của
phải hợp lý nếu mức động
ngân sách Nhà nước để đảm bảo viên quá cao hoặc quá thấp
nhu cầu chi tiêu của Nhà nước. thì sẽ ảnh hưởng đến sự
phát triển của nền kinh tế.
– Cần phải xác định mức huy
động vào ngân sách Nhà
nước một cách phù hợp với
khả
Cơ sở lý luận về năng đóng
thâm hụt góp
Ngân sách tài
Nhà chính
nước tại Việt Nam

của các chủ thể trong nền

kinh tế.
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Vai trò của Ngân sách Nhà nước
Huy động các nguồn tài chính của ngân sách
Nhà nước để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của Nhà

– Kích thích sự tăng trưởng kinh tế theo sự

nước.

Đối với kinh tế

định hướng phát triển kinh tế – xã hội thông
qua xác công cụ thuế và thuế suất của nhà
Đối với kinh tế nước sẽ góp phần kích thích sản xuất phát
triển thu hút sự đầu tư của các doanh
nghiệp.
– Ngoài ra Nhà nước còn dùng ngân sách Nhà
nước đầu tư vào cơ sở hạ tầng tạo điều kiện
và môi trường
Cơ sở thuận
lý luận về lợi cho
thâm các sách
hụt Ngân doanh
Nhà nước tại Việt Nam
nghiệp hoạt động.
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Vai trò của Ngân sách Nhà nước
Huy động các nguồn tài chính của ngân sách
Nhà nước để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của Nhà
nước.

Đối với kinh tế

Đối với kinh tế – Nhà nước sẽ sử dụng ngân sách Nhà nước
như một công cụ để góp phần bình ổn giá cả
và kiềm chế lạm phát.
Đối với thị trường – Nhà nước chỉ điều tiết những mặt hàng
quan tọng những mặt hàng mang tính chất
chiến lược.
– Thị trường vốn sức lao động thông qua
phát hành Cơ
trái phiếu
sở lý luận về và chi
thâm hụttiêu củaNhà
Ngân sách Chính
nước tại Việt Nam

phủ.
1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Vai trò của Ngân sách Nhà nước
Huy động các nguồn tài chính của ngân sách
Nhà nước để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của Nhà
nước.

Đối với kinh tế – Vai trò điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp
Đối với kinh tế dân cư trong xã hội.
Đối với thị trường – Trợ giúp trực tiếp dành cho những người có
thu nhập thấp hay có hoàn cảnh đặc biệt
như chi về trợ cấp xã hội, trợ cấp gián tiếp
Đối với xã hội
dưới hình thức trợ giá cho các mặt hàng thiết
yếu, các khoản chi phí để thực hiện chính
sách dân số chính sách làm, chống mù chữ
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
và hỗ trợ đồng bào bão lụt.
2. THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
Khái niệm

Thâm hụt ngân sách trong kinh tế học vĩ mô và kinh tế học

công cộng là tình trạng các khoản chi của ngân sách Nhà
nước (ngân sách chính phủ) lớn hơn các khoản thu, phần
chênh lệch chính là thâm hụt ngân sách.

Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
2. THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
Khái niệm

B= G - T

• B < 0: Thặng dư ngân sách

• B = 0: NSNN cân bằng
• B > 0: Thâm hụt NSNN

Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
2. THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
Phân loại

Thâm hụt cơ cấu Thâm hụt chu kỳ

các khoản thâm hụt được các khoản thâm hụt gây ra bởi tình
quyết định bởi những trạng của chu kỳ kinh tế, nghĩa là bởi
chính sách tùy biến của mức độ cao hay thấp của sản lượng và
chính phủ như quy định thu nhập quốc dân. Ví dụ khi nền kinh
thuế suất, trợ cấp bảo hiểm tế suy thoái, tỷ lệ thất nghiệp tăng sẽ
xã hội hay quy mô chi tiêu dẫn đến thu ngân sách từ thuế giảm
cho giáo dục, quốc xuống trong khi chi ngân sách cho
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
phòng,… cho trợ cấp thất nghiệp tăng lên.
2. THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
Phân loại

Giá trị tính ra tiền của thâm hụt cơ cấu và thâm hụt chu kỳ được tính
toán như sau:

• Ngân sách thực có: liệt kê các khoản thu, chi và thâm hụt tính bằng
tiền trong một giai đoạn nhất định (thường một quý hoặc một
năm)
• Ngân sách cơ cấu: tính toán thu, chi và thâm hụt của chính phủ sẽ
là bao nhiêu nếu nền kinh tế đạt mức sản lượng tiềm năng.
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
• Ngân sách chu kỳ: là chênh lệch giữa ngân sách thực có và ngân
sách cơ cấu
3. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
VỚI NỀN KINH TẾ
Thâm hụt ngân sách và vấn đề thoái lui đầu tư

Theo “Thuyết tương đương” của Ricardo khi có tình trạng thâm hụt
ngân sách thì tiết kiệm của dân chúng tăng lên bằng mức thâm hụt.
Vì thế sẽ không ảnh hưởng đến lãi suất, không gây cản trở đầu tư.

Tuy nhiên, qua thực tế ở nhiều nước khi ngân sách nhà nước thâm
hụt, chi tăng, thu giảm, GNP sẽ tăng lên theo hệ số nhân, nhu cầu về
tiền tăng theo. Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
3. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
VỚI NỀN KINH TẾ
Thâm hụt ngân sách và vấn đề thoái lui đầu tư

Với mức cung tiền cho trước, lãi suất sẽ tăng lên, bóp nghẹt một số
đầu tư. Kết quả là một phần GNP tăng lên có thể bị mất đi do thâm
hụt cao, kéo theo thoái lui đầu tư với quy mô nhỏ nếu trong ngắn hạn
và quy mô lớn nếu trong dài hạn. Từ đó làm giảm sự tăng trưởng kinh
tế.

Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
3. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
VỚI NỀN KINH TẾ
Thâm hụt NSNN – một trong những nguyên nhân
gây ra lạm phát
“Lạm phát là sự tăng lên của mức giá trung bình theo thời gian.”

Khi ngân sách thâm hụt lớn, chính phủ có thể in thêm tiền để trang
trải, lượng tiền danh nghĩa tăng lên là một nguyên nhân gây ra lạm
phát.
Khi giá cả đã tăng lên thì sự thâm hụt mới lại nảy sinh đòi hỏi phải in
thêm một lượng tiền mới và lạm phát tiếp tục tăng vọt.
Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam

Mà tác hại của lạm phát là rất lớn như phân phối lại thu nhập và của
cải một cách ngẫu nhiên, gây biến dạng về cơ cấu sản xuất và làm
3. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
VỚI NỀN KINH TẾ
Thâm hụt NSNN – một trong những nguyên nhân
gây ra lạm phát

Thâm hụt NSNN gián tiếp gây ra các tác động trên làm tổn
hại đến nền kinh tế. Tuy nhiên, lạm phát cũng có tác động
ngược đến thâm hụt ngân sách nhà nước.

Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
3. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
VỚI NỀN KINH TẾ
Tác động của thâm hụt ngân sách tới cán cân thương mại

Thâm hụt ngân sách sẽ gây ra tình trạng nhập siêu:

Nhập vào lớn hơn xuất ra, việc sử dụng hàng hóa sản xuất
trong nước bị hạn chế, sản xuất gặp nhiều khó khăn, tác
động không ít tới sự tăng trưởng kinh tế.

Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
4. NGUYÊN NHÂN THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
Nguyên nhân khách quan
Diễn biến suy thoái mang tính
chu kỳ của nền kinh tế thị
trường
Nền kinh tế thị trường phát triển có
tính chu kỳ, trong đó suy thoái và
khủng hoảng kinh tế là những rung
động lớn, có tác động tiêu cực đến tất
cả các mặt kinh tế - xã hội và là nhân
tố tác động dẫn đến thâm hụt NSNN.
Theo nghiên cứu, NSNN có tính tự
động điều chỉnh theo chu kỳ kinh tế.
Nền kinh tế càng suy thoái, trì trệ thì
thâm hụtvềngân
Cơ sở lý luận sách
thâm hụt Ngâncàng nặng
sách Nhà nề.
nước tại Việt Nam
4. NGUYÊN NHÂN THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
Nguyên nhân khách quan
Dịch bệnh, thiên tai, tình hình
bất ổn chính trị
Từ năm 2018 đến nay, nền kinh tế thế
giới đã chứng kiến nhiều bất ổn từ cuộc
chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, dịch
bệnh, thiên tai,… đặc biệt là đại dịch
COVID-19 đã làm gián đoạn hoạt động
kinh tế - xã hội của các quốc gia, trong đó
có Việt Nam. Trước những diễn biến phức
tạp của dịch bệnh, nhiều quốc gia đã rơi
vào suy thoái khi phải đối mặt với tình
trạng lạm phát tăng cao, thâm hụt ngân
sách
Cơ luôn
sở lý luận vềở mức
thâm hụtbáo
Ngânđộng vànước
sách Nhà khủng
tại Việt Nam
hoảng gây ảnh hưởng, tác động không
thuận lợi đến hoạt động sản xuất - kinh
4. NGUYÊN NHÂN THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
Nguyên nhân chủ quan

Trong vòng 10 năm trở lại đây, tổng

thu và chi NSNN luôn vượt mức dự
Xây dựng dự toán NSNN chưa toán ban đầu. Điều này không chỉ
khoa học và khả thi cho thấy số liệu dự toán chưa sát với
thực tiễn, mà còn thể hiện kỷ luật tài
chính chưa nghiêm, gây ảnh hưởng
không tốt tới tính bền vững của
NSNN và tiềm ẩn những nguy cơ gây
mấthụtổn
Cơ sở lý luận về thâm định
Ngân sáchcủa NSNN.
Nhà nước tại Việt Nam
4. NGUYÊN NHÂN THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
Nguyên nhân chủ quan

Quản lý NSNN chưa hiệu quả Thất thu thuế

dẫn đến tình trạng thất thu
và lãng phí trong chi tiêu Chi tiêu đầu tư công kém hiệu quả

Cơ sở lý luận về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam
 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ THÂM HỤT NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT NAM NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY
1. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC VIỆT NAM
Tác động tích cực

-Tỷ lệ thâm hụt khi ở mức dao động từ 1- 5% GDP sẽ an toàn cho
nền kinh tế. Khi này thâm hụt sẽ có lợi cho sự phát triển kinh tế.
Ví dụ như Chính phủ muốn sử dụng thâm hụt khoảng 3% GDP để
xây dựng các chính sách, các chương trình nhằm nâng cao, cải
thiện chất lượng cuộc sống cho người dân: xây nhà tình thương,
giúp đỡ các nạn nhân mắc Covid – 19…
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
1. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC VIỆT NAM
Tác động tích cực

-Ngoài ra, thâm hụt ngân sách cũng được sử dụng như một công cụ
chính sách tài khóa nhằm tăng trưởng kinh tế. Ví dụ như khi đại
dịch covid diễn ra các doanh nghiệp gặp khó, khi này chính phủ sẽ
giảm thuế và hỗ trợ một số khoản khác.

- Từ đó, Chính phủ chấp nhận thâm hụt đổi lại có thể kích thích
doanh nghiệp tăng gia sản xuất và giá thành sản phẩm cũng sẽ rẻ
hơn, từ đó sản lượng gia tăng vàtiễn
Cơ sở thực sức muahụtcủa
về thâm Ngânngười
sách Nhàdân cũng
nước tại tăng
Việt Nam những năm gần đây

theo
1. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC VIỆT NAM
Tác động tiêu cực
Thứ nhất, thâm hụt làm giảm tăng
trưởng kinh tế trong dài hạn. Khi
một nền kinh tế chịu thâm hụt
trong thời gian dài, Chính phủ thu
về không đủ để chi ra sẽ khiến cho
sản xuất trì trệ, thất nghiệp tăng
cao, các tệ nạn xã hội cũng từ đó
ngày càng phát sinh, chỉ số GDP
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
cũng ngày càng suy giảm, vị thế
đất nước trên trường quốc tế cũng
trở nên chậm hơn.
Thứ hai, thâm hụt dài hạn sẽ dẫn
tới nợ công, vay nước ngoài lớn.
Khi chi không đủ, Chính phủ sẽ
cần đi vay người dân thông qua
hình thức trái phiếu hoặc vay
nước ngoài để duy trì nền kinh
tế. Điều này có thể vô hình tạo ra
một vòng xoáy sâu nếu thâm hụt
diễn ra trong thời gian dài khi
tiền để vay dùng để trả nợ và cứ
lặp lại nhiều lần như thế.
1. TÁC ĐỘNG CỦA THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC VIỆT NAM
Tác động tiêu cực
Thứ ba, thâm hụt càng lớn sẽ dẫn
tới lạm phát càng cao. Khi không
đủ tiền, nhà nước có thể dùng tới
phương pháp in tiền. Nhưng khi
đó, lượng tiền đưa vào lưu thông
lớn sẽ dẫn tới giá cả hàng hóa cao (
tiền mất giá ) thì lạm phát sẽ theo
đó sinh ra.
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
Thứ tư, thâm hụt ngân sách sẽ
ảnh hưởng tới thất nghiệp. Khi
thâm hụt gây ra lạm phát, kéo
theo đó là giá cả tăng, chi phí
sản xuất lớn, các công ty, xí
nghiệp sẽ hạn chế sản xuất vì
giá cả vật liệu, hàng hóa tăng
từng ngày. Lúc đó, nhu cầu về
nhân lực, việc làm sẽ giảm dẫn
tới tỷ lệ thất nghiệp cao.
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM
Thu Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam có
thể chia thành 3 nguồn chính đó là thu từ
thuế và phí, thu về vốn (lợi nhuận từ các
doanh nghiệp có vốn nhà nước), thu từ
viện trợ không hoàn lại.

Nguồn thu Ngân sách Nhà nước từ thuế,

phí và viện trợ được chia làm 3 loại:
Nguồn thu cho ngân sách trung ương,
nguồn thu cho ngân sách địa phương,
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
nguồn thu phân chia giữa ngân sách
trung ương và ngân sách địa phương.
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM

Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM

Nhìn chung thu ngân sách có xu hướng tăng qua các năm với tốc độ tăng
trưởng ngân sách tăng mạnh trong giai đoạn 2018-2020.

Trong hai năm 2019-2020, chi ngân sách tăng đột biến.

Bội chi ngân sách giảm vào năm 2017, xong lại có xu hướng tăng, và cũng tăng
đột biến vào năm 2020.Sau cân đối, mức bội chi ngân sách là hơn 216.405 tỷ
đồng (gần 9,3 tỷ USD), tương đương 3,44% GDP. Mức thâm hụt ngân sách này
thấp hơn nhiều so với mức Quốc hội cho phép điều chỉnh (368.300 tỷ đồng -
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
khoảng 5,41% GDP).
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM

Nhìn chung trong giai đoạn này, thu và chi ngân sách nhà nước được
dự đoán có xu hướng tăng ổn định qua các năm. Thu và chi ngân
sách đã giảm trở lại sau mức tăng đột biến sau năm 2018-2020. Sự sụt
giảm đột ngột này có thể kể đến nguyên nhân chính sau:
• Ảnh hưởng của đại dịch COVID-19
• Giá dầu thô sụt giảm
• Những thay đổi trong chính sách thuế
• Thay đổi trong chính sách đầu tư
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM

Theo cổng thông tin kiểm toán nhà nước Việt Nam: tổng số thu ngân
sách Nhà nước (NSNN) năm 2021 đạt 1.563,3 nghìn tỷ đồng, vượt 219,9
nghìn tỷ đồng so dự toán (16,4%) và tăng 3,7% so với thực hiện năm
2020. Số thu NSNN tăng chủ yếu từ dầu thô, hoạt động xuất nhập
khẩu, tiền sử dụng đất, thuế, phí nội địa, sản xuất – kinh doanh.

Đáng chú ý, thu ngân sách Trung ương (NSTW) ước đạt 106,7% dự
toán; thu ngân sách địa phương (NSĐP) ước đạt 128,2% dự toán...
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM

Năm 2021, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam lần đầu tiên đã
vượt mốc 668 tỷ USD, xuất siêu 4 tỷ USD, giúp thu ngân sách trên
379,6 nghìn tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay, góp phần quan trọng
vào cân đối ngân sách.

Về tiến độ giải ngân vốn đầu tư phát triển, theo Bộ Tài chính, năm
2021 thực hiện giải ngân chỉ đạt 74,7% dự toán được Quyết hội quyết
định, đạt 77,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn năm
2020. Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM

Về nợ công, đến 31/12/2021, dư nợ công khoảng 43,7% GDP, nợ Chính

phủ khoảng 39,5% GDP, dư nợ vay nước ngoài quốc gia khoảng 39%
GDP, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của chính phủ dưới 23% tổng thu
NSNN, trong phạm vi giới hạn an toàn cho phép. Việc trả nợ các
khoản vay của Chính phủ được thực hiện chặt chẽ và đảm bảo đúng
hạn, bao gồm cả nghĩa vụ nợ trực tiếp của Chính phủ và nghĩa vụ nợ
dự phòng của Chính phủ, không để xảy ra tình trạng nợ quá hạn.

Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM

Dự toán thu NSNN năm 2022 là 1.411,7 nghìn tỷ đồng, đạt tỷ lệ huy
động vào NSNN khoảng 15,1%GDP; thu từ thuế, phí khoảng
12,7%GDP. Trong đó: tỷ trọng thu nội địa chiếm 83,4% tổng thu
NSNN, với tốc độ tăng thu nội địa từ thuế, phí khoảng 6% so với ước
năm 2021; thu dầu thô chiếm 2% tổng thu NSNN; thu cân đối từ hoạt
động xuất nhập khẩu chiếm 14,1% tổng thu NSNN, với tốc độ tăng
thu từ hoạt động xuất nhập khẩu khoảng 5% so với ước năm 2021.

Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM
Dự báo tiềm ẩn nhiều rủi ro

Bộ Tài chính dự báo bối cảnh kinh tế thế giới với chủ trương ưu tiên
kiểm soát lạm phát, chính sách tiền tệ ở nhiều nền kinh tế lớn đã
được thắt chặt nhanh, khiến tăng trưởng kinh tế chậm lại, một số
thậm chí đối mặt với nguy cơ suy thoái. Thêm vào đó, giá xăng, dầu
và nhiều mặt hàng như lương thực, nguyên liệu đầu vào tiếp tục ở
mức cao tạo áp lực lớn đến lạm phát toàn cầu, xung đột địa chính trị,
dịch bệnh, biến đổi khí hậu,... vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM
Dự báo tiềm ẩn nhiều rủi ro

Trong nước, bên cạnh nền tảng phục hồi kinh tế từ năm trước, Việt
Nam tiếp tục đối mặt với thách thức từ nội tại nền kinh tế, như năng
suất, chất lượng, hiệu quả, sức chống chịuvà khả năng cạnh tranh
chưa cao. Ngoài ra, thị trường tài chính, thị trường vốn đang chịu
ảnh hưởng bởi diễn biến phức tạp của thị trường thế giới,..

Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM
Cơ cấu các chi tiêu tích cực hơn

Dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023 đã có những đánh giá và
định hướng cơ bản về thay đổi thu-chi ngân sách nhà nước cũng như
thuyết minh những nội dung thay đổi của các khoản thu chính. Hơn
nữa, dự toán cũng đánh giá chi tiết và bổ sung mục tiêu cho ngân
sách địa phương. Trên cơ sở những đánh giá và so sánh với ước thực
hiện 2022, dự toán đã đưa ra cơ cấu các chi tiêu với những thay đổi
theo hướng tích cực hơn.
Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
2. THỰC TRẠNG THÂM HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT
NAM
Cơ cấu các chi tiêu tích cực hơn

Tuy nhiên, tồn tại một số hạn chế trong dự toán, như nội dung về
chi đầu tư chưa được nêu cụ thể. Trong khi, Bộ Tài chính cũng chưa
có những giải thích cho các chỉ tiêu ưu tiên đối với các lĩnh vực cũng
như đưa ra danh mục cho dự toán chi đầu tư từ ngân sách Nhà nước
cấp Trung ương.

Cơ sở thực tiễn về thâm hụt Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam những năm gần đây
KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP CHO CÁC VẤN ĐỀ THÂM
HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC Ở VIỆT NAM
1. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG VIỆC XỬ LÝ THÂM
HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HIỆN NAY

Sự thiếu hụt ngân sách Sự thiếu hụt ngân Chưa chú trọng mối
do nhu cầu vốn tài trợ sách trong những quan hệ giữa chi
cho sự phát triển nền năm qua được sử đầu tư phát triển và
kinh tế quá lớn đòi hỏi dụng như một công chi thường xuyên.
phải đi vay để bù đắp. cụ trong chính sách
tài khóa để kích thích
sự tăng trưởng kinh
tế.
Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam
1. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG VIỆC XỬ LÝ THÂM
HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HIỆN NAY

Liệu có tồn tại vấn đề bội chi ngân sách địa

phương ở Việt Nam hay không? Biện pháp
xử lý ra sao? Quản lý vấn đề này thế nào?

Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam
1. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG VIỆC XỬ LÝ THÂM
HỤT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HIỆN NAY

Thực chất các khoản vay của ngân sách địa phương chính là bội
chi NSNN. Một trong những nguyên tắc quản lý NSNN ở Việt
Nam là tuân theo theo nguyên tắc thống nhất, tổng thể NSNN
bao gồm ngân sách các cấp, điều đó đòi hỏi các khoản bội chi
của ngân sách địa phương phải được tổng hợp để tính bội chi
NSNN.

Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam
2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP TRONG THỰC
TIỄN
Tăng thu giảm chi Tạo thêm nguồn thu

Tăng cường công tác

Tăng vay nợ quản lý thu, đôn đốc xử
trong và ngoài lý, thu hồi nợ đọng, phấn
nước đấu tăng thu ở những
lĩnh vực, địa bàn có điều
kiện
Huy động thêm các nguồn
Thắt chặt kỷ luật tài tài trợ, đóng góp tự
chính ngân sách nguyện của cộng đồng
Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam
doanh nghiệp, người dân
3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP TRONG TƯƠNG
LAI

Thứ nhất, tăng cường vai trò quản lý nhà nước ta nhằm
bình ổn giá cả, ổn định chính sách vĩ mô và nâng cao
hiệu quả hoạt động trong các khâu của nền kinh tế

Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam
3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP TRONG TƯƠNG
LAI

Thứ hai, xây dựng dự toán ngân sách nhà nước

khoa học và khả thi

Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam
3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP TRONG TƯƠNG
LAI

Thứ ba, cân nhắc về tinh giản bộ máy

Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam
3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP TRONG TƯƠNG
LAI

Thứ tư, nhà nước phát hành thêm tiền

Kiến nghị giải pháp cho các vấn đề thâm hụt Ngân sách Nhà nước ở Việt Nam
KẾT LUẬN
CẢM ƠN MỌI NGƯỜI ĐÃ LẮNG
NGHE!