TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN

KHOA DƯỢC

Bài 6:
QUẢN LÝ CUNG ỨNG THUỐC
(Phần I)

Giảng viên: DSCKII Hà Văn Thạnh

havanthanhds@gmail.com
BM TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƯỢC - THDK
1
 NỘI DUNG
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA VIỆC CUNG
ỨNG THUỐC
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH
NHU CẦU THUỐC
3. CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
5. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ CUNG ỨNG THUỐC TRONG
CƠ SỞ ĐIỀU TRỊ.

https://www.youtube.com/watch?v=4CDEaakS_OI
2
 MỤC TIÊU

1 Trình bày được ý nghĩa của việc đảm bảo cung ứng thuốc
2 Khái niệm nhu cầu thuốc và các yếu tố ảnh hưởng đến
nhu cầu thuốc.
3. Trình bày được các phương pháp nghiên cứu, tính toán
nhu cầu thuốc.
4. Trình bày được sơ đồ màng lưới phân phối thuốc, các tiêu
chuẩn của cung ứng thuốc cho cộng đồng.
5. Trình bày nội dung cung ứng thuốc cho cơ sở điều trị và
các phương pháp phân tích hoạt động cung ứng thuốc.
6.Trình bày nội dung , ý nghĩa và phương pháp phân tích
ABC/VEN.

3
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA
VIỆC CUNG ỨNG THUỐC

4
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
1.1.Yêu cầu cung ứng thuốc?

* Thực hiện Chính sách thuốc quốc gia:

- Cung cấp thuốc cho nhu cầu chăm

sóc sức khỏe của toàn dân đầy đủ, kịp
thời các loại thuốc có hiệu lực, chất
lượng tốt, giá thành hợp lý.

- Sử dụng thuốc phải đảm bảo an toàn,

hợp lý, hiệu quả.

5
 CÂU HỎI TỨC THÌ
• Anh/chị hãy trình bày những hiểu biết của mình
về việc sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, hiệu quả?

6
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
1.2. Các NV cơ bản cung ứng thuốc:

- Cung ứng thuốc là là quá trình đưa thuốc

từ nơi sản xuất đến tận người sử dụng.
- Quản lý cung ứng thuốc dựa trên 4
nhiệm vụ cơ bản sau:
- Lựa chọn thuốc
- Mua sắm thuốc
- Phân phối thuốc
- Quản lý sử dụng thuốc

7
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
1.2. Các NV cơ bản cung ứng thuốc:

Chu trình cung ứng thuốc

8
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
1.2. Các NV cơ bản cung ứng thuốc:
1.2.1.Lựa chọn thuốc:

Các căn cứ chính để lựa chọn thuốc cung ứng:

- Mô hình bệnh tật, mô hình tử vong.
- Các phác đồ điều trị chuẩn.
- Kinh phí và khả năng chi trả của người bệnh.
- Dự đoán tình hình bệnh tật trong kì tới.
- Danh mục TTY, Thuốc chủ yếu, của WHO và BYT

9
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
1.2. Các NV cơ bản cung ứng thuốc:
1.2.1.Mua sắm thuốc:
- Xác định nhu cầu về số lượng chủng loại.

- Lựa chọn các phương thức cung ứng.

- Ký kết các hợp đồng kinh tế mua bán

- Thanh toán tiền và kiểm nhận thuốc nhập kho.

10
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
1.2. Các NV cơ bản cung ứng thuốc:
1.2.2. Phân phối thuốc:
- Cung cấp các thông tin về thuốc cho các đối tượng.
- Tồn trữ thuốc.
- Vận chuyển, giao nhận thuốc đến đến người dùng thuốc.
- Thanh, quyết toán tiền thuốc, kiểm kê tồn kho.
- Báo cáo sử dụng, thanh toán thuốc.

11
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
1.2. Các NV cơ bản cung ứng thuốc:
1.2.4. Quản lý sử dụng thuốc:
- Hướng dẫn sử dụng.
- Thông tin thuốc.
- Các hoạt động giáo dục
truyền thông về sử dụng thuốc
an toàn hợp lý
- Theo dõi ADR của thuốc
Ngoài 4 nhiệm vụ cơ bản trên,
để đảm bảo cung ứng thuốc
tốt cần phải quản lý tốt về
nhiều lĩnh vực khác liên quan.

https://www.youtube.com/watch?v=8pRRdp2AgdE 12
 CÂU HỎI TỨC THÌ
• Anh/chị hãy cho biết ADR là gì ? Theo anh/chị
việc theo dõi ADR có những mục đích gì?

13
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
Kết luận

❑Cung ứng thuốc là một

chu trình khép kín.

❑Mỗi bước có vai trò

quan trọng và tiền đề
cho các bước tiếp .

14
1. YÊU CẦU , NỘI DUNG Ý NGHĨA CỦA CUNG ỨNG THUỐC
Chu trình cung ứng thuốc có thể được tóm tắt
theo sơ đồ

15
 2.NHU CẦU THUỐC,
CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH
NHU CẦU THUỐC

16
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.1 Khái niệm về nhu cầu thuốc

→ Nhu cầu thuốc là tập hợp

tất cả những loại thuốc

→ đủ về số lượng, đảm bảo

chất lượng và hiệu lực

→đáp ứng được các yêu

cầu phòng chữa bệnh.

17
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.2.Các yếu tố quyết định và ảnh hưởng đến nhu cầu thuốc

2.2.1. Tình trạng bệnh tật, mô hình bệnh tật

- Đ/N : Là tập hợp tất cả những tình trạng mất cân bằng
về thể xác, tinh thần dưới tác động của những yếu tố
khác nhau, xuất hiện trong cộng đồng đó, xã hội đó trong
một khoảng thời gian nhất định.

- Trình bày: Ở dạng một bảng tập hợp các loại bệnh và
tần suất/địa phương/ thời gian.

18
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.2.Các yếu tố quyết định và ảnh hưởng đến nhu cầu thuốc
2.2.1. Tình trạng bệnh tật, mô hình bệnh tật
Giới thiệu phân loại mô hình bệnh tật.
WHO → phân loại quốc tế bệnh tật (ICD - International
Classification Diseases).

→ICD lần thứ 10 gồm 21 chương bệnh ( tra cứu như từ điển )

19
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC *Mô hình bệnh tật cộng đồng:
CƠ CẤU BỆNH TẬT THEO CHƯƠNG TOÀN QUỐC
( BYT - báo cáo thống kê Y tế 2015)

20
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.2.Các yếu tố quyết định và ảnh hưởng đến nhu cầu thuốc
2.2.1. Tình trạng bệnh tật, mô hình bệnh tật

( BYT - báo cáo thống kê Y tế21

2015)
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.2.Các yếu tố quyết định và ảnh hưởng đến nhu cầu thuốc
2.2.1. Tình trạng bệnh tật, mô hình bệnh tật

( BYT - báo cáo thống kê Y22

tế 2015)
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.2.Các yếu tố quyết định và ảnh hưởng đến nhu cầu thuốc
2.2.1. Tình trạng bệnh tật, mô hình bệnh tật
** Mô hình bệnh tật của hệ thống bệnh viện

23
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.2.Các yếu tố quyết định và ảnh hưởng đến nhu cầu thuốc
2.2.1. Tình trạng bệnh tật, mô hình bệnh tật
2.2.2. Phụ thuộc vào kỹ thuật Δ & θ.
2.2.3. Phụ thuộc vào hiệu lực thuốc.
2.2.4. Phụ thuộc vào quyết định của người bệnh
2.2.5. Phụ thuộc vào yếu tố môi trường xã hội
2.2.6. Phụ thuộc giá cả.
2.2.7. Các yếu tố khuyến mại và hiệu quả của hoạt động
thông tin quảng cáo.

24
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.3. Phân loại nhu cầu thuốc
2.3.1. Phân loại theo mức độ cần thiết trong sử dụng
* Nhu cầu tối cần thiết
* Nhu cầu thông thường
2.3.2. Phân loại theo công dụng của thuốc
* Nhu cầu không thể thay thế
* Nhu cầu thay thế
* Nhu cầu đồng thời
2.3.3. Phân loại dựa theo sự hợp lý, an toàn trong điều trị
* Nhu cầu thuốc hợp lý
* Nhu cầu thuốc bất hợp lý

25
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.4.Các phương pháp nghiên cứu, tính toán nhu cầu thuốc
2.4.1. Phương pháp thống kê sử dụng thuốc thực tế.

Nguyên tắc:

- Thu thập, hồi cứu các số liệu sử dụng thuốc .

- Phân tích, đánh giá → tìm ra quy luật tăng, giảm

- Phân tích, đánh giá sự hợp lý, bất hợp lý.

- Nghiên cứu các yếu tố có liên quan

26
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.4.Các phương pháp nghiên cứu, tính toán nhu cầu thuốc
2.4.2. Phương pháp dựa trên cơ sở quản lý các dịch vụ y tế.
Nguyên tắc
- Dựa trên số liệu đăng ký hành nghề.
- Chi tiết hóa đến đầy đủ các loại hình dịch vụ y tế có sử
dụng thuốc.
- Quản lý được tình trạng bệnh tật của cư dân.
- Dựa vào kỹ thuật điều trị và thực tế sử dụng thuốc.
- Phân tích, đánh giá các yếu tố có ảnh hưởng tới nhu cầu
thuốc kỳ tới.

27
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.4.Các phương pháp nghiên cứu, tính toán nhu cầu thuốc
2.4.3. Phương pháp dựa trên mô hình bệnh tật và phác đồ
điều trị
Nguyên tắc: dựa trên các chỉ số SK, bệnh tật, kỹ thuật ĐTrị
- Dân số (P); (tổng số bệnh nhân, tổng số ngày điều trị)…
- Số loại bệnh là n ; I = 1, 2,3... n;
- Tần suất bệnh I trong quần thể là fi %
- Lượng thuốc trung bình k dùng để điều trị bệnh i nào đó
là qki
Như vậy nhu cầu chung trong một năm được tính như sau:
Qk = ∑ p.fi.qki = Q1 + Q2 + ...Qn

28
2. NHU CẦU THUỐC, CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH NHU
CẦU THUỐC
2.4.Các phương pháp nghiên cứu, tính toán nhu cầu thuốc
2.4.3. Phương pháp dựa trên mô hình bệnh tật và phác đồ
điều trị
-Ma trận tính được nhu cầu thuốc theo công thức :
Bệnh 1 Bệnh 2 Bệnh 3 … Bệnh n
Thuốc 1 q11 q12 q13 q1n
Thuốc 2 q21 q22 q23 q2n
…
Thuốc m qm1 qm2 qm3 qmn

-Qk = ∑q.fi, qki = p . fi . ∑qki

- Công thức tính toán nhu cầu thuốc theo nhóm
hoặc tên thuốc cụ thể.
29
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG

30
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG
3.1 Các chỉ tiêu của màng lưới bán thuốc

3.1.1. Chỉ tiêu số dân bình quân 1 điểm bán thuốc phục vụ:

Công thức:

P: Chỉ tiêu số dân bình quân cho một điểm bán (người)

N: Tổng số dân trong khu vực

M: Tổng số điểm bán trong khu vực

31
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG
3.1 Các chỉ tiêu của màng lưới bán thuốc
3.1.2. Chỉ tiêu diện tích bình quân 1 điểm bán thuốc
Công thức:

s: Diện tích phục vụ của một điểm (km2)

S: Diện tích khu vực
M: Tổng số điểm bán trong khu vực

32
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG
3.1 Các chỉ tiêu của màng lưới bán thuốc

3.1.3. Chỉ tiêu bán kính BQ 1 điểm bán thuốc phục

vụ
Công thức:

R: Bán kính phục vụ của 1 điểm bán thuốc (km)

S: Diện tích khu vực
π: 3,14
M: Tổng số điểm bán thuốc trong khu vực

33
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG
3.2. Một số tiêu chuẩn của cung ứng thuốc cho cộng đồng
1. Thuận tiện
* Điểm bán thuốc gần dân
* Giờ giấc bán
- Cần có hiệu thuốc phục vụ 24/24 giờ để phục vụ cấp cứu
2. Kịp thời
- Có sẵn và đủ các loại thuốc đáp ứng nhu cầu, có thuốc
cùng loại để thay thế
- Có sẵn và đủ các loại thuốc thiết yếu
- Có đủ số lượng thuốc đáp ứng yêu cầu người mua

34
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG
3.2. Một số tiêu chuẩn của cung ứng thuốc cho cộng đồng
3. Chất lượng thuốc đảm bảo
4. Giá cả hợp lý
- Có niêm yết giá công khai
5. Hướng dẫn sử dụng thuốc an toàn, hợp lý
Khả năng chuyên môn người bán thuốc đáp ứng trình độ
chuyên môn theo quy định (tối thiểu là dược tá)
Có đạo đức
Có trách nhiệm cao
Chấp hành tốt các quy chế chuyên môn và các quy định khác
6. Kinh tế
- Giá thành điều trị, giá thuốc
35
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG

36
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG
MÀNG LƯỚI PHÂN PHỐI THUỐC

37
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG
Một số chỉ số về hoạt động của lĩnh vực dược tại Việt Nam,
2011-2015
Nguồn: Niên giám Thống kê Y tế 2011-2015

38
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG

39
3 .CUNG ỨNG THUỐC CỘNG ĐỒNG

40
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN

41
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
Chu trình cung ứng thuốc bệnh viện

42
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
4.1.Quản lý lựa chọn thuốc

43
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
4.2 Xây dựng Danh mục thuốc dùng trong BV

3. Các bước xây dựng danh mục thuốc:

a) Thu thập, phân tích tình hình sử dụng thuốc năm trước,
phân tích ABC - VEN,
b) Đánh giá các thuốc đề nghị bổ sung hoặc loại bỏ
c) Xây dựng danh mục thuốc và phân loại các thuốc theo
nhóm điều trị và theo phân loại VEN;
d) Xây dựng các nội dung hướng dẫn sử dụng danh mục
4. Tập huấn, hướng dẫn cho CBYT sử dụng danh mục thuốc.
5. Đánh giá, sửa đổi, bổ sung danh mục thuốc.

44
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
4.3 Quản lý mua thuốc
- Xác định nhu cầu:
Xác định số luợng thuốc trong danh mục chính
-Thống kê dựa trên mức sử dụng thực tế.
-Dựa trên cơ sở các dịch vụ y tế.
- Dựa trên mô hình bệnh tật và huớng dẫn thực hành điều trị.

45
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
4.3 Quản lý mua thuốc
Chọn phương thức mua

- Lập kế hoạch đấu thầu mua thuốc:

-Trình duyệt kế hoạch và phê duyệt kế hoạch dấu thầu.

-Hồ sơ mời thầu

-Kết quả lựa chọn nhà thầu

46
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
4.4 Quản lý tồn trữ, cấp phát thuốc
Hệ thống kho:

47
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
4.4 Quản lý tồn trữ, cấp phát thuốc
❖ Quản lý hàng tồn kho:
-Công thức uớc tính tồn kho theo huớng dẫn của WHO :

C: Luợng thuốc tiêu thụ hàng tháng( Average Consumtion).

LT: Thời gian thuốc từ nhà cung cấp dến kho thuốc(
Supplier Lead Time).
PP: Khoảng thời gian giữa hai lần nhập hàng( Procurement
Period).
SS: Luợng tồn kho an toàn.
48
4. CUNG ỨNG THUỐC BỆNH VIỆN
4.5 Quản lý sử dụng thuốc

Các yếu tố ảnh huởng dến sử dụng thuốc 49

50