Bài 1

ĐẠI CƯƠNG VỀ DỊCH TỄ HỌC

GV: Nguyễn Thị Nhật Tảo

 Mục tiêu

1. Trình bày được định nghĩa của Dịch tễ học.

2. Phân biệt 2 phương thức tiếp cận Dịch tễ học và tiếp

cận lâm sàng.

3. Liệt kê được ba mục đích, ba chiến lược nghiên cứu

và ba nội dung hoạt động của Dịch tễ học.
 PHÂN TÍCH GỐC TỪ

EPIDEMIOLOGY

Epi về
Demos người
Logos môn học
 LỊCH SỬ DỊCH TỄ HỌC

2000 năm trước do

Hippocrates và những
người khác đưa ra với ý
nghĩa là: “Các yếu tố của
môi trường có thể ảnh
hưởng đến sự xuất hiện của
bệnh”.

Hippocrates
 • Người đầu tiên đã định lượng
các hiện tượng sức khỏe

• Năm 1962, ông đã phân tích

số sinh tử ở Luân Đôn và
thấy rằng cả sinh và tử của
nam đều cao hơn nữ, tỷ lệ
chết ở trẻ nhỏ cao hơn các
nhóm tuổi khác.

John Graunt
 • Cha đẻ của giám sát và sinh
thống kê hiện đại

• Thiết lập hệ thống đếm số chết

và nguyên nhân chết ở Anh và
xứ Wales liền trong 40 năm.

• Nhấn mạnh sự khác nhau giữa

những người lập gia đình và
người độc thân, ở những nghề
nghiệp khác nhau, ở những độ
cao khác nhau.

• Phát triển khái niệm dịch tễ học

William Farr
còn sử dụng cho đến ngày nay.
 • Cha đẻ của dịch tễ học
thực địa

• Dịch tả

• Máy bơm nước

• Công ty cấp nước

John Snow
Bản đồ điểm (Spot Map)
9
 Bơm B
X

Phố Lớn
Bơm A

X
10

Bơm C
 Dịch tễ học phân tích

Công ty cấp nước Dân số Số chết Chết/1.000

Southwark & Vauxhall 167.654 844 5,0

Lambeth 19.133 18 0,9

Cả hai 300.149 652 2,2

 Dịch tễ học phân tích

Công ty cấp nước Dân số Số chết Chết/1.000

Southwark & Vauxhall 98.862 419 4,2

Lambeth 154.615 80 0,5

 Lịch sử diễn tiến

DỊCH TỄ HỌC BỆNH LÂY

Châu Âu, Hoa Kỳ, cuối 1800

DỊCH TỄ HỌC BỆNH KHÔNG LÂY

Từ 1900
Nghiên cứu của Doll và Hill
Nghiên cứu Framingham
 Định nghĩa dịch tễ học

Môn học về sự phân bố và những yếu tố xác định của

những biến cố và tình trạng liên quan đến sức khỏe trong những
dân số cụ thể và sự ứng dụng môn học này trong việc kiểm soát
những vấn đề sức khỏe.
 Phương thức tiếp cận

Bước tiến hành Lâm sàng DTH

Đối tượng Một người bệnh Một căn bệnh trong cộng đồng
Xác định một hiện tượng bệnh lý
Định bệnh Xác định một cơ thể bị bệnh
xảy ra trong cộng đồng

Trong cộng đồng, đó là nguyên

Trên một người bệnh: vi sinh
Tìm nguyên nhân nhân gây xuất hiện và lan truyền
vật, độc chất,…
bệnh (sinh học, xã hội học,…)

Chương trình y tế can thiệp giám

Phác đồ điều trị một bệnh
Điều trị sát thanh toán 1 căn bệnh trong
nhân
cộng đồng.

Sức khỏe của cộng đồng cải thiện

Đánh giá kết quả Sức khỏe bệnh nhân cải thiện
dựa trên các chỉ số sức khỏe
Phạm vi ứng dụng
 Mục đích Chiến lược Nội dung

Mô tả bệnh trạng Mô tả trên từng DTH mô tả

dân số
Xác định nguyên nhân So sánh DTH phân tích

Xác định hiệu quả can thiệp So sánh DTH can thiệp
 DỊCH TỄ HỌC MÔ TẢ

AI tuổi, giới,...

Bệnh Ở ĐÂU

KHI
NÀO

3 W’s Who? Where? When?

Con người Nơi chốn Thời
gian
DỊCH TỄ HỌC PHÂN TÍCH
Xác định hậu quả- Tiếp cận đoàn hệ

B+
PN+
B-
Dân số
nghiên
cứu B+
PN-
B-

t0 : Bắt đầu t1 : Phát hiện bệnh

DỊCH TỄ HỌC PHÂN TÍCH
Xác định nguyên nhân - Tiếp cận bệnh chứng

PN+
B+
PN-
Dân số
nghiên
cứu
PN+
B-
PN-

t0 : Tìm nguyên nhân t1 : Bắt đầu

 DỊCH TỄ HỌC CAN THIỆP
Xác định hiệu quả

HQ+
CT+
Phân
Dân số HQ–
bổ
nghiên
ngẫu
cứu HQ+
nhiên
CT-
HQ–

t0 t1
Bắt đầu Phát hiện hiệu quả
NHỮNG ỨNG DỤNG
CỦA DỊCH TỄ HỌC
Đánh giá sức khỏe của cộng đồng/dân số

Những quyết định cá nhân

• Quyết định về lối sống

Bổ sung cho Y học lâm sàng

• Tìm ra được nguyên nhân, những yếu tố
ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh của
một cá nhân