Professional Documents
Culture Documents
Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon III
SANGAY NG ZAMBALES
FILIPINO
Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto
Pagtatanong tungkol
sa Impormasyong Inilahad
Ikaapat na Markahan – Ikaanim na Linggo
(Aralin 2)
FILIPINO – Ikaanim na Baitang
Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto
Pagtatanong sa Impormasyong Inilahad
Ikaapat na Markahan – Ikaanim na Linggo (Aralin 2)
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng kagamitan. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang
walang pahintulot sa Kagawaran.
Bumuo sa Pagsulat ng Kagamitan
sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto
Panimula
Kasanayang Pampagkatuto
1|Pahina
Mga Layunin
Balik Aral
A. Panuto: Basahing mabuti ang tula. Isulat sa Hanay A ang mga sanhi ng
pangyayari at sa Hanay B naman ang mga bunga ng pangyayari. Isulat ang sagot
sa iyong sagutang papel.
Inang Kalikasan
ni Romeo A. Flores, Linusungan ES
I
Masdan mo ang iyong kapaligiran
Unti-unti nang nawawasak ang inang kalikasan,
Pinatag ang mapunong kabundukan
Dahil dito, kaliwa’t kanang trahedya ang nararanasan.
2|Pahina
II
Mga ilog at karagata’y nalalason
Mga kemikal na nagmumula sa mga pabrika sanhi ay polusyon,
Itim na hangin bumabalot sa buong nayon
Mula sa usok ng mga sasakyang pumaparito’t pumaparoon.
III
Baha at pagguho ng lupa sa kanayunan
Kumitil ng buhay at nanira ng kabahayan,
Kalunos-lunos na pangyayari ay hindi matatawaran
Inang kalikasan nagsusumigaw ng katarungan.
IV
Pagtatanim ng puno ating gawin
Upang manumbalik ang malinis na hangin,
Inang kalikasa’y pahalagahan natin
Mahalin, ingatan at pagyamanin.
Hanay A Hanay B
Sanhi Bunga
Magaling, natapos mo ang gawain ng buong husay! Ang iyong ginawa ay isa
lamang halimbawa ng grapikong pantulong na pag-aaralan mo ngayong araw.
3|Pahina
Pagtalakay sa Paksa
Elsa: Mas maputik sa kalye ng Burgos kaysa sa kalye ng Jacinto. Bakit kaya
hindi na lang tayo dumiretso sa may kalye ng Jacinto?
4|Pahina
Romeo: Makatatawad pa tayo at siguradong sariwa ang
kaniyang mga panindang isda.
Elsa: Talagang mas mababa ang presyo ng isda noong nakaraang Disyembre
kaysa ngayong Enero.
Romeo: Noong Disyembre ang Tilapia ay P100 lang kada kilo ngayon P130 na.
Elsa: Ang Bangus noong nakaraang Disyembre ay P120 lang kada kilo, ngayon
ay P180 na kada kilo.
Romeo: Dahil diyan tumaas ang badyet namin sa pagkain. Kung dati 50%
lamang ng sahod ko ay napupunta dito ngayon ay 55% na. Kaya
bumaba naman ang nakalaang badyet para sa gamit sa pag-aaral,
damit, kuryente at sa ipon namin.
5|Pahina
Pag-unawa sa Binasa
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang letra ng tamang
sagot sa iyong sagutang papel.
4. Magkano ang matitipid ng magkaibigan kung kay Aling Norma sila bibili ng
Tilapia at Bangus?
A. P15 C. P35
B. P25 D. P45
Alamin mo!
6|Pahina
Mapa Papuntang Pamilihang Bayan
7|Pahina
Maaari ka ring gumamit ng graph sa paglalahad ng impormasyon. Ang graph
ay sumisimbolo sa mga nakuhang impormasyon o datos. Ito ay isang paraan upang
madaling maunawaan at mabigyang kahulugan ang mga impormasyon.
Ginagamitan ito ng mga simbolo. Nauuri ito sa apat; ang pie graph, bar graph, line
graph at pictograph.
Mula sa inilahad na graph, ipinakikita rito ang isang buwang sahod ni Romeo
na umaabot sa P15,000. Ito ay nahahati-hati sa limang (5) bahagi: nakalaan sa
pagkain ang badyet na P8,250 o 55 %, sa kuryente ay P3,000 o 20%, sa damit
at gamit sa pag-aaral ay may parehong badyet na P1,500 o 10% at sa ipon ay
nakalaan ang P750 o 5%.
8|Pahina
Malinaw na ipinakikita ng graph kung ilan ang sumasakay ng traysikel at
dyip at kung ilan ang naglalakad patungo sa Pamilihang Bayan hanggang sa pag-
uwi. Mula sa mga nakalap na datos, naipaliwanag nang husto ang interpretasyon
ng mahahalagang tala gamit ang graph sa itaas.
C. Line graph – ginagamit ito upang ipakita ang iba’t ibang impormasyon at datos
sa pamamagitan ng paggamit ng mga linya. Ipinakikita ang pagtaas at pagbaba
ng datos sa magkaibang panahon o pangyayari.
Pagtaas ng presyo ng Bangus sa loob ng Dalawang Buwan
9|Pahina
Mula sa inilahad na mga graph, nalaman mong tiyak at malinaw ang
paglalahad ng detalye sa pagbibigay ng imporasyon. Natutuhan mo kung paano
ilahad ang mga detalye sa pamamagitan ng paggamit ng iba’t ibang uri ng graph.
Nailahad ang mga detalyeng kaugnay ng paksa sa bawat graph na maaaring
sumagot sa mga tanong na ano, saan, kailan, paano at bakit?
Halimbawa:
1. Ano ang pamagat ng pictograph?
Ang pamagat ng pictograph ay Bilang ng mga Mamimili sa Pamilihang Bayan.
2. Ilan ang bilang ng mamimili sa araw ng Miyerkules?
May dalawampu’t limang mamimili tuwing araw ng Miyerkules.
3. Anong araw ang may pinakamataas na bilang ng mga mamimili?
Ang araw ng Miyerkules ang may pinaka mataas na bilang ng mga mamimili.
4. Sa anong araw naitala ang pinakakaunting bilang ng mga mamimili?
Ang araw ng Huwebes ang may pinakakaunting mamimili.
5. Kung pagsasama-samahin, ilan lahat ang mamimili sa loob ng limang araw?
May isangdaan at dawampu’t limang mamimili sa loob ng limang araw.
6. Sa iyong palagay, bakit marami ang bumibili sa araw ng Miyerkules?
Ang Miyerkules ang araw na kung saan ay may mga dumadayong mamimili
mula sa ibang bayan.
Bukod sa pag-aaral ng mga graph at tsart, maaari ring makatulong sa iyo ang
paggamit ng dayagram sa pagtukoy o paglalahad ng mga detalye o mahahalagang
impormasyon sa isang sitwasyon. Ang dayagram ay isang paglalarawan tungkol sa
isang bagay o pangyayari.
bahay
Pamilihang bayan
10 | P a h i n a
Gamit ang mga grapikong pantulong na natutuhan mo ay maaari ka ring
bumuo ng mga tanong mula rito gamit ang mga iba pang mga halimbawa ng mga
pananong katulad ng sino, ilan, gaano at paano?
Halimbawa:
Binabati kita!
Gawain
Pinatnubayang Pagsasanay 1
11 | P a h i n a
Tanong Sagot
12 | P a h i n a
Tanong Sagot
1. Anong taon may pinakamababang kita
si Mang Romeo?
2. Magkano ang kinita ni Mang Romeo sa
kanyang ani sa loob ng tatlong taon?
3. Bakit tuwang-tuwa ang mga anak ni
Mang Romeo?
4. Magkano ang kinita ni Mang Romeo
noong taong 2020?
5. Ilan ang naidagdag na kita ni Mang
Romeo sa taong 2020 kung ihahambing
sa taong 2021?
Pinatnubayang Pagsasanay 2
A. Panuto: Sagutin ang mga tanong gamit ang mga impormasyong nakapaloob sa
ginamit na grapikong pantulong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
13 | P a h i n a
4. Bakit kailangan mong iwasang kainin ang mga pagkaing may mataas na
kaloriya?
___________________________________________________________________________
B. Panuto: Batay sa mga impormasyong nasa mapa, sagutin ang mga kasunod na
tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
14 | P a h i n a
Pang-isahang Pagsasanay
15 | P a h i n a
Pagsusulit
A. Dayagram
Mahigpit na ipinagbabawal ang paggamit ng mga dinamita sa
pangingisda sa karagatan sapagkat nagdudulot ito ng malaking pinsala sa
mga isda at sa tirahan nito. Narito ang isang dayagram na nagpapakita ng
sanhi at bunga ng paggamit ng dinamita.
Sanhi Bunga
1. ______________________________________________________________
2. ______________________________________________________________
3. ______________________________________________________________
4. ______________________________________________________________
5. ______________________________________________________________
16 | P a h i n a
B. Tsart
1. _________________________________________________________________
2. _________________________________________________________________
3. _________________________________________________________________
4. _________________________________________________________________
5. _________________________________________________________________
C. Mapa
17 | P a h i n a
1. _________________________________________________________________
2. _________________________________________________________________
3. _________________________________________________________________
4. _________________________________________________________________
5. _________________________________________________________________
D. Graph
1. _________________________________________________________________
2. _________________________________________________________________
3. _________________________________________________________________
4. _________________________________________________________________
5. _________________________________________________________________
18 | P a h i n a
Pangwakas
Panuto: Basahin at unawain ang bawat tanong. Piliin sa kahon ang tamang sagot at
sipiin ito sa patlang bago ang bilang. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Mga Sanggunian
https://www.google.com/search?source=hp,wikipedia
19 | P a h i n a
20 | P a h i n a
Balik Aral Pinatnubayang Pagsasanay 2
Hanay A Hanay B A. 1.pritong manok
1.Pinatag ang 1.Kaliwa’t kanang 2.75 grams
mapunong trahedya 3. pritong manok
kabundukan 2.Mga ilog at 4. Hayaang magpahayag ng saloobin
2.Pabrikang karagata’y ang mga mag-aaral.
nagbubuga ng nalalason 5. Hayaang magpahayag ng saloobin
polusyon 3.Itim na hangin ang mga mag-aaral.
3.Usok ng mga bumabalot sa
sasakyan buong nayon B. 1.pamahalaang bayan
4.Baha at pagguho 4.Kumitil ng 2.daang Dela Paz
ng lupa buhay at nanira 3.tulay Mabini
5. Pagtatanim ng ng kabuhayan 4. daang Dela Paz
puno 5.Manumbalik ang 5.Ilog Burgos
malinis na hangin
Pang-isahang Pagsasanay
1.30
Pagunawa sa Binasa 2.naglalakad
1.a 3.5
2.b 4.sumasakay sa bus
3.d 5.125
4.a
5.c Pagsusulit
Hayaang magpahayag ng saloobin ang mga
Pinatnubayang Pagsasanay 1 mag-aaral.
A. 1. Sa paaralan
2. nagdisinfect Pangwakas
3.Lima (5) 1. graph 6. Mapa
4.para magsauli ng Modyul 2.pangunahing direksyon 7. Pictograph
5. Hayaang magpahayag ng saloobin ang 3.Pie graph 8. Line graph
mga mag-aaral. 4.Tsart 9. dayagram
5. direksiyon 10. Bar graph
B. 1.2019
2.P51,750
3.Mabibili na nila ang ilang bagay na gusto
nilang bilhin
4.P15,750
5. P5,250.
Susi sa Pagwawasto
Pasasalamat
Tagapamahala
Para sa katanungan o karagdagang puna,
maaaring sumulat o tumawag sa: