Toksiko 2

Pyetje Toksiko (te nxjerra nga Skripa)
Study online at https://quizlet.com/_cn8nqg
1. Pyetje Toksikologji Klinike: Pergjigje Toksikologji Klinike

2. 1: /////
3. Cka studion toksikologjia: studion ekspozimin dhe efektet anesore te substan-
cave kimike ne organizmat e gjalle.
4. Si behet vleresimi i rrezikut: integrimi i masave kuantitative te ekspozimit dhe
efekti me qellim te vleresimit te potencialit per rrezik
5. Si shkaktohen efektet e substancave toksike: kimikatet e absorbuara nderve-
projne me targete molekulare dhe shkaktojne ndryshime.
6. Si ndodhe ekspozimi ndaj kimikateve: kimikatet vijne ne kontakt dhe absorbo-
hen nga organizma
7. Shkruaj definicionin e toksines: Toksine eshte cilado substance e cila edhe
ne sasi te vogel ose ne koncentrime te uleta, pas nje administrimi te vetem ose
ekspozimi te perseritur shkakton demtim te rende ose vdekje
8. Shkruaj definicionin e toksines sipas prof. Svagr: "cilado substance kualita-
tivisht apo kuantitativisht e huaj per organizmin qe shkakton demtim kimik apo fizik
ne organizem duhet te klasifikohen si toksine"
9. Cilet faktor ndikojne ne toksicitet: Koncentrimi
Formimi i komplekseve
Konkurim
10. Si varet efekti ne raport me dozen: sa me e madhe te jete doza, edhe efekti
do te jete me i fuqishem.
11. Cfare eshte efekti hormesis: Substanca te tilla kane efekt te kundert ne doza
te vogla krahasuar me dozat e larta.
12. Cili fenomen I hormesis eshte me I shpeshte: hormeze rrezatimi - ku doza
e vogel e rrezatimit ka efekte mbrojtese!
13. Cfare eshte hormezia e rrezatimit: Hormezia e rrezatimit eshte hipoteza se
doza te uleta te rrezatimit jonizues jane te dobishme, duke stimuluar aktivizimin
e mekanizmave riparues qe mbrojne nga semundjet, qe nuk aktivizohen ne
mungese te rrezatimit jonizues (e ngjashme me vaksinat!)
14. Per cfare perdoret metilen blu: Metilen blu qe perdoret si agjent reduktues ne
rastet me helmim me NO2 shkakton Met'hemoglobinemi ne koncentrime te larta
15. Cila eshte rregulla e pergjithshme e toksikologjise: "cka eshte e tretshme
eshte toksike"
1 / 42
16. Per cfare perdoren karakteristikat e formimit te komplekseve: per trajtimin
e rasteve te helmimeve me metale.
17. Cili eshte nje ilac i bere ne shtepi qe formon komplekse: qumeshti me te
bardhat e vezeve te tundura.
18. Cfare formojne proteinat dhe kriprat e metaleve: komplekse te patretshme
dhe
keto nuk mund te absorbohen.
19. Kur administrohen kelatet dhe cka parandalojne ato: ne rast te helmimit me
metale, poashtu parandalojne absorbimin e metaleve pasiqe formojne komplekse
te patretshme.
20. Kush bene pjese ne disa substanca qe formojne komplekse (kelate): -
Acidin etilen-diamin-tetra-acetik (EDTA) - tek helmimi me Plumb
Komponimet qe permbajne grupet -SH -, psh. dimerkaproli (nuk perdoret me ne
praktiken klinike!)
Ligandet -SH- (sorbentet makromlekulare): perdoren per te bllokuar absorbimin
ose per te nderprere qarkullimin enterohepatik te metaleve
D-penicilamina: perdoret per kelatimin te praktikisht te gjitha metaleve
21. Ku perdoret EDTA: tek helmimi me Plumb
22. Per cka perdoren ligandet -SH-: perdoren per te bllokuar absorbimin ose per
te nderprere qarkullimin enterohepatik te metaleve
23. Ku perdoret D-penicilamina: per kelatimin te praktikisht te gjitha metaleve
24. Shpjego shembullin e konkurences ne mes Cl- dhe NO2-: Si Cl- ashtu edhe
NO2- absorbohen ne trup permes qelizave eozinofile, te ashtuquajturat qeliza
klorure ne gushe. Jonet e klorurit kane perparesi. Kjo do te thote qe ne uje me
bollek te joneve te klorurit, qelizat e klorurit jane te zena te gjitha nga kloruret, te
cilat bllokojne thithjen e NO2- ne trupat e peshqve dhe efektet negative qe lidhen
me te.
25. Shpjego shembullin e konkurences ne mes alkoolit metil dhe alkoolit
etilik per enzimen alkool DeH dhe ku shfrytezohet kjo: - Afiniteti i te ciles
(enzimes alkool DeH) ndaj alkoolit etilik eshte 100 here me i larte.
- Kjo specifike shfrytezohet per trajtimin e helmimeve me alkool metilik dhe etilen
glikol.
26. Cfare eshte sinergjia: Nderveprimi i 2 ose me shume agjenteve ne menyre
qe efektet e tyre te kombinohen
2 / 42
27. Cilat llojet te sinergjizmit ekzistojne: sinergjizmi shtese dhe fuqizimi
28. Cfare do te thote sinergjizmi shtese: qe efektet e agjenteve vec e vec te
shtohen.
29. Cili eshte nje shembull I sinergjizmit shtese: bashkeveprimi ndermjet
organofosfateve dhe karbamateve.
Mekanizmi i veprimit te agjenteve eshte i njejte - ato pengojne enzimen acetilko-

linesteraze, e cila rezulton ne nje akumulim te acetilkolines ne sinapsat nervore
30. Cka eshte sinergjizmi potencues: efektet e agjenteve bashkeveprues
shumezohen.
31. Cili eshte nje shembull i sinergjizmit potencues: Piretroidet (insecticide)
dhe piperonil-butoksidi (pesticid) jane nje shembull i sinergjizmit potencues.
Piperonil-butoksidi fuqizon dukshem efektin e piretroideve, dhe ne praktike

piretroidet perdoren siinsekticide me veprim te sforcuar nga piperonil-butoksidi.
32. Cfare eshte antagonizmi: Bashkeveprimi i dy ose me shume agjenteve qe ne
kombinim kane nje efekt te pergjithshem i cili eshte me i vogel se shuma e efekteve
te tyre individuale.
33. Cilat jane format e antagonizmit: kimik dhe ate funksional
34. Cfare eshte antagonizmi kimik dhe ku perdoret: Antagonizmi kimik ilus-
trohet nga neutralizimi qe ndodh kur nje acid kombinon me nje baze, ose nje
kombinim te kationit-aktiv dhe anionit-aktiv ne uje.
Ky parim perdoret per trajtimin e helmimit nga metalet.

35. Si ndodhe antagonizmi permes neutralizimit?: Nje lloj i antagonizmit ku nje
bar e antagonizon efektin e nje bari tjeter permes nje reaksioni kimik te thjeshte /
neutralizimi
(duke mos u lidhur per receptor)

36. Permend nje shembull te antagonizmit kimik: Ca-Na edetati (antidot) for-
mon komplekse te patretshme me arsen / plumb
37. Ku perdoret antagonizmi funksional: Perdoret per trajtimin simptomatik ne
rastet e helmimit, psh:
- Helmimi me striknine - Barbiturates me efekte te forta antikonvulzive administro-
hen tek viktimat e helmimit nga striknine (striknina ka efekt konvulziv).
- Helmimi me alkool metilik trajtohet me administrimin e alkoolit etilik.
3 / 42
38. Si ndodhe antagonizmi te alkooli metilik dhe etilik: Enzima e alkool de-
hidrogjenazes ne melci "i jep perparesi" oksidimit te alkoolit etilik dhe
keshtu shnderrimin e alkoolit metil ne formaldehid dhe acid formik.
39. Ku gjendet nje antagonizme i ngjashem si te alkooli metilik dhe etilik: -
edhe te etilen glikoli dhe alkooli etilik.
40. Si ndodhe procesi i efekteve te kunderta te dy barnave me funksion te
njejte: Dy barna veprojne ne dy tipe te ndryshme te receptoreve dhe antagonizo-
jne veprimin e njeri tjetrit.
Psh. Glukagoni dhe insulina (veprimi ne glikemi)
41. Cilat jane rruget e thithjes: trakti gastrointestinal
aparati respirator
lekura dhe mukozat e jashtme
ne menyre parenterale (s. c ., i. m. ose i. v. injeksionet), ose
injektimi i helmit te gjarprit ose ndonje zootoksine tjeter
42. Ku transportohen helmet: Helmet transportohen ne gjak
43. Si gjenden helmet ne gjak: te lira ose
te lidhura
44. Si eshte forma e lire e helmeve: Forma e lire kryesisht tretet ne perberesin
ujor te plazmes se gjakut
45. Si eshte forma e lidhur e helmeve: Forma e lidhur eshte e fiksuar ne disa
perberes te tjere te gjakut, kryesisht proteina te plazmes se gjakut dhe elementet
qelizore te tij dhe perberesit e tyre.
46. Permend shembuj te lidhjes se helmeve me proteinat e plazmes: proteina
te plazmes se gjakut (albuminat i lidhin shumicen e substancave toksike; transfe-
rina dhe ceruloplasmina - lidhin metalet)
47. Permend shembuj te lidhjes se helmeve me elementet qelizpre te gjakut
dhe perberesit e tyre: me elementet qelizore te gjakut dhe perberesit e tyre (p.sh.
eritrocitet, hemoglobina)
48. Ku gjenden perqendrimet me te medha te toksinave: ne melci dhe veshka
(p.sh. metalet toksike lidhen atje me polipeptid metalopioninen).
49. A kane substancat toksike tropizim per organe: Po
50. Permend helmet hepatotropike: CCl4,
aflatoksina B1,
mikrocistina, etj
4 / 42
51. Permend helmet nefrotropike: okratoksina,
etilen glikoli
52. Permend helmet neurotropike: organofosfatet,
karbamatet,
piretroidet - hematototiket,
NO2-
53. Si eleminohen substancat kimike nga organizmi: ne forme te pandryshuar
ose
pas biotransformimit
54. Permend shembull te lirimit te substancave ne forme te pandryshuar: per-
berjet organike te arsenikut - arsenobetaina, arsenokolina - kalojne neper traktin
tretes te gjitareve pa ndonje ndryshim
55. Si lirohen (ndryshohen) shumica e substancave toksike: Nga biotrans-
formimi
56. Cfare ndodhe me toksicitetin e toksinave gjate biotransformimit: tok-
siciteti i tyre aktivizohet ose zvogelohet (detoksifikimi).
57. Cili eshte organi kryesor i biotransformimit: Melcia
58. Cilat jane etapat e biotransformimt te biotoksinave organike: Faza
1-monooksigjenimi nga CYP P450
Faza 2-bashkimi nga enzimat konjuguese
59. Ne cka shenderrohet ksenobiotiku XH?: ksenobiotiku XH shenderrohen ne
nje metabolit me polar X-OH nga enzimat oksiduese (ose hidrolitike ose reduk-
tuese.
metabolit me polar X-OH behet substrat per enzimat konjuguese

60. Nga kush realizohet faza e pare e biotransformimit dhe cfare prodhohet
pas saj: Nga CYP P450,
mund te prodhohen substanca me polare, por te rrezikshme dhe potencialisht

mutagjene dhe kancerogjene
61. Cfare ndodhe gjate fazes se dyte, permend shembull: - bashkimi nga
enzimat konjuguese, p.sh. glutation-S-transferaza - GST ose glukuronil transferaza
lidhin glutationin ose acid glukuronik ne X - OH dhe konjugati qe rezulton eksreto-
het nga trupi ne bile ose urine
62. Si eksretohet konjugati i formuar ne fund te fazes se dyte: Ne bile ose urine
5 / 42
63. Cfare ndodhe ne procesin e detoksikimit te metaleve: metalet lidhen me
grupet -SH- te metalotionineve
64. Cfare ndodhe ne rastin e kontaminimit me metale te nje organizem: melcia
e tij rrite prodhimin e metalotionineve
65. Cfare jane metalotioninat: Metalotioninat jane polipeptide, cdo i treti
aminoacid eshte cisteina, dhe per kete arsye ato permbajne nje sasi te madhe
te grupeve SH.
66. Cilat jane rruget e sekretimit: veshka (urina)
melcia (bila, pastaj nga fecesi)
mushkerite
gjendra e qumeshtit
gjendrat e peshtymes
gjendrrat e dhjamit
67. 2: //////
68. Cilat jane fushat e studimit te toksikologjise: Toksikologjia deskriptive
Toksikologjia mekanistike
Toksikologjia rregullatore
Toksikologjia forenzike
Toksikologjia klinike
Toksikologjia e ambientit
69. Cfare bene toksikologjia deskriptive: Teston toksicitetitin dhe pershkruan
70. Pse testohet toksiciteti: per nevoja te sigurise dhe nevoja rregullatore
71. Cfare shfrytezon toksikologjia deskriptive: Testet adekuate te bazuara ne
tipin e substances kimike
72. Cfare gjenerojne te dhenat observuese (te toksikologjia deskriptive): Te
dhenat observuese gjenerojne hipotezat per studime mekanistike
73. Cka studion toksikologjia mekanistike: Studion mekanizmat molekulare,
biokimike dhe psikologjike permes te cileve efektet toksike ndodhin.
74. Ne raport me ke i studion mekanizmat toksikologjia mekanistike: Studion
mekanizmat e ndryshem te toksicitetit ne raport me moshen, gjinine, gjenotipin
dhe variabilitetin e specieve.
75. Cfare vendose toksikologjia rregullatore: Vendose nese substanca kimike
posedon rrezik minimalisht te mjaftueshem per ta lejuar qe te shitet ne treg.
76. Nga i mer te dhenat toksikologjia rregullatore: nga studimet deskriptive dhe
mekanistike
6 / 42
77. Cilat jane disa agjenci pergjegjese: FDA
Agjencia per mbrojtjen e mjedisit
Departamenti i punes
Komisioni per sigurine e produkteve per konsumatorin
Departamenti per transport
78. Me cka merret toksikologjia forenzike (3): Merret me aspektet mjeko-ligjore
te helmimeve
Merret me identifikimin dhe kuantifikimin e helmimeve.
Vendose raportin ne mes te nivelit te helmit ne inde dhe shkakut te mundshem te
vdekjes.
79. Me cka merret toksikologjia klinike (4): Merret me emergjenca sic jane
mbidozimet, helmimet dhe tentimvrasjet.
Merret me identifikimin dhe kuantifikimin e substancave helmuese.
Merret gjithashtu edhe me menaxhimin e shenjave dhe simptomave te intoksikimit.
Merret edhe me kujdesin emergjent te helmimeve ne kushte shtepiake
80. Me cka merret toksikologjia e ambientit (3): Merret me efektet e kompon-
imeve ne uje, boten e eger etj.
Merret me qarkullimin e kimikateve ne ambient, psh ne uje,toke dhe ajer.
Merret me mbetjet e kimikateve ne ambient
81. 3: //////
82. Cka eshte dicka qe nuk eshte helm: Te gjitha gjerat jane helme dhe asgje
nuk eshte pa permbajtje helmi.
83. Cfare thot paracelsiusi per helmet: "Te gjitha gjerat jane helme dhe asgje
nuk eshte pa permbajtje helmi. Doza eshte ajo qe percakton nese dicka nuk eshte
helm."
84. Tabela per LD50: agjenti = LD50 mg/kg
Alkooli etilik = 10.000
NaCl = 4000
Fero-sulfati = 1500
Morfine sulfati = 900
Fenobarbiton Na = 150
Pikrotoksina (ndryshe e njohur edhe si kokulina, eshte komponim bimor kristalor
helmues) = 5
Striknine sulfati = 2
Nikotina = 1
D-tubokurarina = 0.5
Hemi-kolina (bar i cili pengon rimarrjen e kolines nga transporteri me afinitet te
7 / 42
madh ne presinapse) = 0.2
Botulina = 0.00001
85. Cfare duhet te ndodhe qe te arrihet efekti toksik i nje substance toksike-
: nje substance kimike duhet te arrije nje koncentrim te mjaftueshem ne organin e
cakut dhe ate per nje kohezgjatje te caktuar.
86. Nga kush varet efekti toksik i nje substance toksike: Nga absorbimi, dis-
tribuimi, metabolizmi dhe ekskretimi
87. Cilat jane rruget e futjes se substancave kimike: Gelltitja,
inhalimi,
rruga dermale,
IV,
intraperitoneal,
SC,
IM,
Intradermal
88. Si ndahen ekspozimet sipas kohezgjatjes: Akute: me pak se 24h (Permes
inhalimit: zakonisht 4h)
Subakute: ekspozim i perseritur per <1 muaj
Subkronike: ekspozim i perseritur per 1-3 muaj
Kronike: ekspozim i perseritur per 2-3 muaj
89. Cilat jane efektet e benzenit ne ekspozim akut dhe kronik: Ekspozimi akut:
narkoze e SNQ-se
Ekspozimi kronik: demtim i palces kockore dhe leukemi
90. Cilat jane efektet e pesticideve me veprim antikoagulant te ekspozimi
akut dhe kronik: Ekspozimi akut: pa efekt
Ekspozimi kronik: humbja e aftesise se koagulimit te gjakut
91. Cilat jane efektet e pirjes se duhanit te ekspozimi akut dhe kronik: Ek-
spozimi akut: stimulimi i SNQ-se (nikotina)
Ekspozimi kronik: kanceri i gojes, fytit, laringut, mushkerive, ezofagut, pankreasit
dhe vezikes urinare, emfizema
92. Si ndodhe toksiciteti te ekspozimet e perseritura: toksiciteti ndodhe kur
kimikati arrin koncentrimin kritik ne receptoret e cakut.
93. Nga kush varet koha deri ne manifestimin e toksicitetit (3): Frekuenca e
administrimit
Doza
Koha per rikuperim para dozes se radhes
8 / 42
94. Si ndahen kimikatet ne baze te kohes se manifestimit te toksicitetit (3): -
Kimikati A: 2 dite
Kimikati B: 4 dite
Kimikati C: asnjehere
95. Kur ndodhin efektet kronike (3): -Kimikati akumulohet ne nivele toksike ne
sistemin biologjik (absorbimi > metabolizmi dhe ekskretimi)
-Nese kimikati shkakton efekte ireverzibile gjate ekspozimit (megjithate niveli bie
nen nivelet toksike pas cdo doze) ose
-Nese koha eshte e pamjaftueshme per te mundesuar rikuperimin nga demtimi
toksik ne kuader te intervalit te ekspozimit
96. Te kush ndodhin reaksionet alergjike: ne individe me hiperndjeshmeri pas
sensibilizimit.
97. Cfare duhet te ndodhe me kimikatin qe te njihet nga sistemi imunitar: -
Duhet te ndodhe lidhja e kimikatit (haptenit) per proteinat endogjene me qellim
per tu njohur nga sistemi imunitar.
98. Si varion reaksioni alergjik: Reaksioni varion nga iritimi i lekures deri ne shok
anafilaktik.
99. Ku ndodhin reaksionet idiosinktratike: Reaksione idiosinkratike ndodhin ne
individe te cilet kane polimorfizma gjenetike te cilet qojne ne ndryshime strukturore
ne biomolekula, duke i bere ato shume te ndjeshme ose te pandjeshme ne ate
kimikat.
100. Si klasifikohen efektet e kimikateve: Veprim imidiat vs i prolonguar
Efekt reverzibil vs ireverzibil
Toksicitet lokal vs sistemik
101. cka eshte Veprim imidiat vs i prolonguar: shumica e kimikateve manifesto-
jne efektet menjehere pas ekspozimit
disa pas disa ditesh (neuropatia nga organofosfatet ose kancer)

102. Nga kush varet efekti reverzibil vs ireverzibil: Kjo varet nga aftesia e
indeve per te regjeneruar vetveten ne nivele te ndryshme: nivelin molekular, qelizor
dhe indor.
103. Cka eshte Toksicitet lokal vs sistemik: substancat korozive dhe iritantet
veprojne lokalisht (pak sistemik)
efektet sistemike jane ne indet sensitive, SNQ, qarkullim te gjakut dhe gjak, dhe
organe viscerale
9 / 42
104. Cilat jane disa nderveprime kimike te kimikateve: Aditiv
Sinergjizem
Potencim
Antagonizmi
105. Cka eeshte nderveprimi aditiv: efekti i kombinuar eshte i njejte sikurse
shuma e efekteve kur substancat jepen vec e vec. 2+2=4
106. Cfare eshte nderveprimi sinergjik dhe shembull: efektet e kombinuara
jane me te medha sesa shuma e efekteve vec e vec, 1+2>3
psh piretroidet dhe piperonil butoksidi
107. Cfare eshte nderveprimi potencues dhe shembull: kur ekspozimi ndaj nje
kimikati pa potencial toksik e rrite toksicitetin e nje komponimi tjeter, 0+2>2
psh Karbon tetrakloridi dhe izopropanoli
108. Cfare eshte nderveprimi antagonist: bashkeadministrimi i dy kimikateve
interferon me toksicitet te te dy substancave ose njeres nga to.
109. Cfare eshte toleranca: Gjendja e pergjigjes se zvogeluar si rezultat i ek-
spozimit paraprak ndaj kimikatit te njejte apo strukturalisht te ngjashem tek nje
individ.
110. Shpjego tolerancen ne nivel te receptoreve dhe trego nje shembull: Tol-
eranca ne nivel te receptoreve: sasi e njejte e kimikatit e arrin vendin e receptorit,
por pergjigja e receptorit te cakut eshte e zvogeluar,
psh Nikotina ne cigare ose Morfina dhe receptoret opioide.
111. Cfare eshte rezistenca: Ndryshim ne ndjeshmerine ndaj kimikatit ne nivel te
popullates.
112. Cfare lloj procesi eshte rezistenca: Proces selektiv (evoluimi) permes te
cilit individet e ndjeshem nuk mbijetojne.
113. Kush mbijeton te procesi selektiv i rezistences: Mbijetojne vetem ata me
specifika gjenetike qe pershtaten ndaj kimikatit.
114. Ku bazohet pergjigja kuantale e dozes: Pergjigja kuantale e dozes bazuar
ne "te gjitha-ose-asgje".
115. Cfare eshte LD50: LD50: "Doza e vetme e nje substance qe pritet te shkak-
toje vdekjen ne 50% te kafsheve te testuara"
116. Cka shfaqin pergjigjet sasiore te dozes: Pergjigjet sasiore te dozes zakon-
isht shfaqin nje shperndarje normale ose gausiane
117. Cfare shkakton variacioni biologjik: Variacioni biologjik shkakton
ndryshime ne ndjeshmeri.
10 / 42
118. 4: //////
119. Cfare shkakton ekspozimi ndaj metaleve dhe elementeve metalike: Ek-
spozimi ndaj metaleve dhe elementeve metalike mund te jete burim i toksicitetit
serioz
120. Cfare potenciali per toksicitet kane komponimet metalike dhe pse: po-
tenciali i tyre per toksicitet eshte sinjifikant sepse komponimet metalike jane ne
gjendje elementare, inorganike ose organike
121. Cili eshte roli fiziologjik i metaleve: jane esenciale per funksionimin adeku-
at te sistemeve biologjike ku ato jane te nevojshme ne sasi te caktuara.
122. Cfare ndodhe nese jane ne sasi te medha keto substanca metalike: Keto
substanca te rendesishme jane toksike ne sasi te medha.
123. A jane te dobishme metalet: te gjitha metalet qe jane te dobishme, disa prej
tyre jane te domosdoshme per nevojattona moderne shogerore dhe industriale,
ndersa disa kane kryesisht viere ne kuptimin ekonomik (p.sh ., ari).
124. Ku perdoren metalet: si industrine e bizhuterive, ne industrine e ndertimit,
kujdesit shendetesor, prodhimit dhe elektronikes.
125. Cili eshte roli fiziologjik i hekurit: Fe++ katalizon reaksionet enzimatike te
perfshira ne transportin e oksigjenit.
126. Cili eshte roli fiziologjik i Na, K dhe Ca: Metalet si Na+, K+ dhe Ca++
veprojne si molekula me rendesi thelbesore per neurotransmisionin dhe tkurrjen e
muskujve.
127. Si funksionojne shumica e metaleve: Shumica e metaleve funksionojne si
komplekse dhe perfshihen ne reaksionet e transferimit te elektroneve.
128. Si mund te rezultoj toksiciteti te metalet: Keqvendosja e ketyre elektroneve
ose konkurrenca midis reaksioneve te transferimit te metaleve, mund te rezultoje
ne toksicitet.
129. Cka gjenerojne metalet dhe ne cka rezultojne ato: Metalet gjenerojne
radikale te lira, te cilat mund te rezultojne ne degradim te membranes dhe or-
ganeleve.
130. Si veprojne radikalet e lira te metaleve: kombinohen me molekula siq jane
proteinat dhe pengojne ose ndryshojne aktivitetin e tyre
131. Nga kush varet ekspozimi toksik ndaj metaleve: lloji i ekspozimit (thithja,
perthithja permes lekures ose gelltitja),
gjendja kimike e komponimit (kripa, elementi, avulli),
11 / 42
doza dhe
kohezgjatja.
132. Cfare duhet bere fillimisht te menaxhimi i ekspozimit ndaj agjenteve
toksik: kerkon stabilizimin fillestar te pacientit.
133. Cfare nenkupton stabilizimi fillestari i pacientit: zbatimin e algoritmit ABC
te trajtimit urgjent.
134. Cfare duhet dhene ne rast te agjenteve kimik: antidotet jane ne dispozi-
cion per neutralizim, perfundimin, ose permiresimin e efekteve te ekspozimit te
metaleve.
135. Cfare bene terapia me kelate: Terapia me kelate e zvogelon ngarkesen
trupore te metaleve qe jane thithur dhe shperndare ne indet e trupit.
136. Sa vende lidhese kane kelatet per metale dhe si ndryshon afiniteti i
kelateve: Kelatet kane nje ose me shume vende lidhese per metalin, dhe afiniteti
ndryshon sipas struktures dhe vetive te metalit.
137. Cila eshte menyra ideale te perdorimi i kelateve: Ne menyre ideale,
perdorimi i kelateve duhet te shogerohet me rrezige minimale gjate perdorimit
terapeutik te tyre.
138. Cila duhet te jete vecoria e kompleksit metal-kelat: Kompleksi metal-kelat
duhet te jete i tretshem ne uje per t'u mundeuar eliminimi permes veshkave pa
shkaktuar toksicitet shtese.
139. Cfare potenciali kane kelatet: Kelatet kane potencial qe te lidhen me met-
alet esenciale ose te shkaktojne levizjen e metaleve nga vendet e depozitimit, duke
rritur keshtu probabilitetin per mungese te metaleve esenciale
140. Cilat veprime ne raport me metalet mund te bejne kelatet: te lidhen me
metalet esenciale
e shkaktojne levizjen e metaleve nga vendet e depozitimit
mund te zhvendosin metalet nga vendet e pademshme ne kompartmentet
fiziologjike ne zona me kritike
141. Si administrohen kelatet: Administrimi oral eshte i deshirueshem, vecaner-
isht per trajtimin e toksicitetit kronik te metaleve
142. permend disa kelate?: Dimerkaproli (BAL)
Ca-di-natriumi EDTA
Penicilamina
Deferoksiamina
12 / 42
Sukcimeri (DMSA)
Unitioli
143. Per cilat metale ka afinitet BAL (dimerkaproli): As, Hg
(Pb, Au, Sb)

144. Per cilat metale ka afinitet Ca-di-na EDTA?: Ca++, Pb
145. Per cilat metale ka afinitet penicilamina: Cu, Pb, Hg, Zn
146. Per cilat metale ka afinitet deferoksiamina: Fe++, Fe+++
147. Per cilat metale ka afinitet sukcimeri (DMSA): Pb
148. Per cilat metale ka afinitet Unitioli: Hg
149. Cilat jane indikacionet per dimerkaprol (BAL): - Toksiciteti akut me As
- Demtimi renal i indukuar nga Hg
150. Cilat jane indikacionet per Ca-di-Na EDTA: Toksiciteti i rende me Pb
151. Cilat jane indikacionet per Penicilamine: - toksiciteti me Cu dhe Pb
- eleminimi i Hh
- semundja Willson
152. Cilat jane indikacionet per Deferoksiamine: Toksiciteti me Fe
153. Cilat jane indikacionet per Sukcimer (DMSA): Toksiciteti me Pb
154. Cilat jane indikacionet per Unitiol: Helmimi akut dhe kronik me Hg inor-
ganike
155. Cilat jane efeket anesore te zakonshme te Dimerkaproli (BAL): Hiperten-
sioni (HTA)
Tahikardia
Nauzea
Vjellja
Diarrea (NVD)
Kokedhembja (KDH)
156. Cilat jane efeket anesore te zakonshme te Ca-di-Na EDTA: Demtimi renal
157. Cilat jane efeket anesore te zakonshme te penicilamines: Reaksionet
alergjike
158. Cilat jane efeket anesore te zakonshme te deferoksiamines: Reaksionet
alergjike
13 / 42
159. Cilat jane efeket anesore te zakonshme te sukcimerit (DMSA): NVD (di-
arrea)
Anoreksia
160. Cilat jane efeket anesore te zakonshme te Unitiolit: (Nuk ka te shkruar ne
skripte)
161. Si klasifikohet antimoni: Sb manifeston karakteristikat metalike dhe jomet-
alike dhe nganjehere referohet si nje metaloid.
162. Cilat kane karakteristikat kimike te antimonit: Eshte mesatarisht i
ndezshem kur ekspozohet ndaj nxehtesise ose flakes.
Kur nxehet ose eshte ne kontakt me acidin, ai leshon gazera toksike te antimonit
163. Ku perdoret antimoni: si ngjites per fletet metalike dhe tubat metalike,
ne prodhimin e mbeshtjellesve te baterive, si kallaj (perzierje me Pb), ngjvra,
qeramike, si mbeshtjelles i plastikes, metale dhe qelq
164. Cfare veprimi kane oksidet e Sb: Oksidet e Sb jane shtuar ne veshje si
'retardante' te flakes (e zgjasin kohezgjatjen e flakes)
165. Per cka eshte perdorur antimoni ne mjekesi: per vetite e tij anti-infektive
dhe ne trajtimin e infeksioneve parazitare, te tilla si leishmaniaza dhe shistozomi-
aza.
166. Si e manifeston toksicitetin antimoni: duke formuar ligande me perberje
organike qelizore
167. Cka ndodhe pas formimit te kompleksit metal-substance organike: Posa
te formohet kompleksi metal-substance organike, molekulat humbin aftesine e tyre
per te funksionuar si duhet, gje qe con ne shkaterrimin ose vdekjen e qelizave te
prekura.
168. Cfare ndodhe kur lidhen metalet me oksigjen, sulfur dhe azot: Lidhja
e metaleve me oksigjenin, sulfurin dhe azotin c'aktivizon enzimat esenciale ose
funksionin e proteinave
169. Si eshte absorbimi i Sb nga TGI dhe sa % e tij thithet: Sb absorbohet dobet
pas gelltitjes ose thithjes se GI dhe eshte pasoje e tretshmerise se komponimit.
Thithja ne SGI vleresohet te jete me pak se 10% tek njerezit.
170. Nga kush varet shperndarja sistemike e Sb: lidhet drejtperdrejt me gjend-
jen e tij valente.
171. A metabolizohet Sb: Jo, Sb nuk metabolizohet por lidhet me makromoleku-
lat, reagon duke krijuar lidhje kovalente me -SH dhe grupet fosfate
172. Si sekretohet Sb: sekretohet permes urines dhe jashteqitje
14 / 42
173. Nga kush varet thithja e Sb nga trakti respirator: Thithja e Sb nga trakti
respirator varet nga madhesia e grimcave
174. Cilat jane format me te shpeshta valente te Sb dhe ku gjenden ato: For-
mat pentavalente te Sb jane zbuluar me shpesh ne melci dhe shpretke dhe
forma trivalente me frekuence me te madhe ne gjendren tiroide
175. Ku grumbullohet Sb: Grumbullohet ne sistemin skeletor dhe ne gezofin e
kafsheve.
176. Pse ndodhe helmimi akut me Sb te njerezit: si rezultat i gelltitjes aksiden-
tale ose vetevrasese te Sb, me vdekjen ge pason brenda disa oresh.
177. Cilat jane simptomet e helmimit te rende me Sb: vjella, diarre ujore, kolaps,
frymemarrje te parregullt dhe hipotermi.
178. Cilat jane efektet toksikologjike te Sb pas inhalimit ose gelltitjes: Efektet
toksikologjike te Sb tek njerezit pas inhalimit ose gelltitjes perfshijne: pneumoko-
niozis, ndryshime te EKG, rritje te presionit te gjakut, dermatoze, acarim te syve,
diskomofort ne bark, dhimbje koke, te perziera, te vjella, verdhez dhe anemi
179. Ne cka rezulton ekspozimi akut ndaj formave tjera te Sb: humbje te
flokeve dhe peshes, probleme me lekuren dhe demtim te melcise se zemres dhe
veshkave.
180. Cfare shkakton thithja e pluhurit te Sb nga punetoret e fabrikes: acarim
te SGI, ndoshta si rezultat i pluhurit te Sb te transportuar permes mukozes se
hundes.
181. a kane njerezit informacion per toksicitetin akut nga thithja e Sb?: jo,
mungon
182. Si trajtohet helmimi akut me Sb: -DMPS (acidin 2,3-Dimerkapto-1-propane-
sulfonik) (kelatim)
-BAL (british anti-lewiste jepet te helmimi me As, Hg, Pb dh Au (Kelatim)
-Dialize
183. Kur administrohet BAL: Te helmimi me As, Hg, Pb, Au.
184. Kur indikohet kelatimi te helmimi akut me Sb: kelatimi indikohet vetem kur
zbulohen nivelet e Sb ne gjak.
185. Cila metode eshte me efektive per trajtimin e Sb trivalent: BAL mund te
jete trajtimi me efektiv per Sb trivalent ne qarkullim
186. Kur rekomandohet dializa te helmimi me Sb: Dializa rekomandohet per
trajtimin e ekspozimit pentavalent te Sb
15 / 42
187. Si klasifikohet Arseni: Metaloid
188. Cilat jane format e komponimeve te As: Format organike
Format inorganike
189. Cilat forma te As jane me toksike: Format inorganike zakonisht konsidero-
hen te jene me toksike sesa ato organike.
190. Cilat jane disa vecori te komponimeve organike te As: Disa komponime
organike te As jane gazera ose lengje qe vlojne pak ne temperatura normale
191. Cfare vecori toksike ka prodhimi i gazit te As: Prodhimi i gazit te As mjaft
helmues rezulton nga ngrohja e kriperave te As ose trajtimi i tyre me acide.
192. Sa komponime te As jane shqetesuese ne baze te pranise se tyre ne
mjedis: mbi 21 komponime te As
193. Ku gjendet As inorganik: As inorganik gjendet ne ujerat nentokesore, ujerat
siperfaqesore dhe shume ushqime te tilla si orizi dhe dritherat
194. Si behet ekspozimi ndaj As: Ekspozimi behet kryesisht permes ujit te pi-
jshem, por edhe ushqimi
195. Cfare eshte As2O3 dhe per cka perdoret: trioksid (As2O3) eshte nje per-
beres kryesor i mjekesise tradicionale kineze (MTK) dhe
perdoret ne menyre efektive kunder leukemise akute promielocitare.
196. Per cka eshte perdorur solucioni i Fouler-it: Solucioni i Fouler-it (arseniti i
kaliumit) eshte perdorur si trajtim per pacientet me astme.
197. Per cka perdoren sot komponimet inorganike te As: konzervues druri,
insekticide dhe herbicide si dhe ne prodhimin e aliazheve metalike.
198. Nga kush varet toksiciteti i As: nga forma kimike dhe
gjendja e oksidimit ne kohen e ekspozimit.
199. Nga kush percaktohet impakti toksik i As: nga gjendja e tij fizike (gaz, leng,
i ngurte),
shkalla e perthithjes ne qeliza,
shkalla e eleminimit dhe
natyra e zevendesuesve kimike
200. Cili eshte mekanizmi i toksicitetit te As: Mekanizmi i toksicitetit te As lidhet
me inaktivizimin e sistemeve krvesore te enzimave.
201. Cilat ndryshime te As inorganik ndodhin para se te shfaqet efekti tok-
sik: As pentavalent inorganik nuk reagon me vendet aktive te enzimave direkt por
se pari reduktohet ne formen e As trivalent, para se te manifestoje efektet toksike
16 / 42
202. Ku nderhyne lidhja e As trivalent per -SH dhe -OH: Lidhja e As trivalent per
-SH dhe -OH nderhyn ne aktivitetin e enzimave
203. Cka ndodhe kur As trivalent e inaktivizon piruvat DeH: Inaktivizimi i piru-
vat dehidrogjenazes me As trivalent do te parandaloje gjenerimin e adenozin-5-
trifosfatit (ATP).
204. Ku grumbullohet As dhe cka shkakton aty: As grumbullohet brenda mi-
tokondrieve,
duke frenuar keshtu aktivitetin e sukcinik dehidrogjenazes dhe fosforilimin oksida-
tiv,
nje proces qe rezulton ne crregullimin e te gjitha funksioneve qelizore te varura nga
energjia
205. Si absorbohen Arsenati dhe Arseniti: Arsenati dhe arseniti absorbohen
mire si PO, ashtu edhe permes inhalimit.
206. Cfare ndodhe fiziologjikisht me Arsenin: As metilohet duke ndryshuar
reduktion nga As pesevalent ne As trivalent, ku kjo e fundit eshte forma me toksike.
207. Ne cka e metabolizojne gjitaret As: e metabolizon As ne:
- acidit mono-metilarsonik joaktiv (MMA) dhe
- acidin dimetil-arsinik (DMA)
208. Si eksretohen produktet metabolike te As: MMA dhe DMA me pas ekskre-
tohen lehtesisht permes urines.
209. Kur rriten perqendrimet e As ne inde: Rritjet e perqendrimeve ne inde
ndodhe nese metilimi zvogelohet.
210. Cili eshte veprimi i glutationit dhe tioleve tjera ne reaksionet e As: Ve-
projne si agjente reduktues ne keto reaksione
211. Ku ndodhe metilimi i As me shume dhe ku ne indet tjera: Ne melci,
pastaj edhe ne testise, veshka, mushkeri.
212. Cilat jane format e shfaqjes se toksicitetit te As: Akute dhe
Kronike
213. Cfare perjetojne pacientet me ekspozim akut dhe si karakterizohet ai: -
distres te SGI te karakterizuar nga:
- te perziera,
- te vjella,
- dhimbje barku dhe
- diarre te vellimshme ujore ose me gjak.
17 / 42
214. Kur ndodhe vdekja te As: Vdekja eshte e zakonshme ne pacientet qe kane
gelltitur doza te medha.
215. Cilat jane efektet ne frymemarrjes te As dhe kur evidentohen: edema
pulmonare,
bronkiti hemorragjik dhe
distresi respirator mund te evidentohen te helmim akut oral.
216. Cilat shenja verehen te toksiciteti akut me As dhe cila eshte nje shenje
dalluese per kete toksicitet: Hipotensioni,
takikardia dhe
shija metalike ne goje dhe
aroma e hudhres ne frymemarrje, si dhe
deliriumi
Shenje dalluese era e hudhres ne frymemarrje

217. Cilat jane efektet e zakonshme hematopoetike te helmimi akut me As: -
Anemia dhe
leukopenia
218. Cilat jane simptomet e ekspozimit akut te gazit me As: Ekspozimi akut i
gazit me As karakterizohet nga:
- dhimbje koke,
- te perziera,
- te vjella,
- diarre dhe
- dhimbje barku
219. Cilat jane dy shenjat me te shpeshta te ekspozimit akut te gazit me
As: Dispnea dhe
verdheza e rende
220. Si karakterizohet toksiciteti kronik me As: Toksiciteti kronik me As karak-
terizohet nga:
- ndryshime ne pigmentimin e lekures,
- hiperkeratoze te shputes dhe shuplakes,
- simptoma te SGI,
- anemi,
- kancer te lekures dhe
- semundje te melcise.
221. Cfare eshte pare te pacientet qe jane trajtuar me tretesire te Fowler-it: -
hipertension portal jocirrotik
18 / 42
222. Ne cka rezulton depresioni i palces kockore te pacientet qe trajtohet me
tretesire te Fowlerit: anemi dhe leukopeni,
fenomeni Raynaud dhe akrocianoza
223. Cfare eshte raportuar per lendimet nervore nga As: Neuropati periferike
"Case report": Lendimi i nervit ishte i lidhur me punetoret suedeze te shkrirjes se
Cu te ekspozuar kronikisht ndaj As203.
224. Si menaxhohet parandalimi i perthithjes se As kur kemi ekspizim PO te
As ne doza te medha: - konsumimit te sasive te medha te ujit,
- lavazhes se stomakut te realizuar brenda disa oresh nga ekspozimi.
225. Kur indikohet teeapia me kelate te As dhe me cka behet: Indikohet te
helmimi akut me As
Jepet BAL dhe D-penicilaminw
226. Cilat trajtim behet te helmimi akut me As: - Konsumim i sasive te medha
te ujit
- Lavazha e stomakut
- Terapia me kelate (BAL dhe D-penicilamina)
227. Si menaxhohen pacietet me simptome minimale dhe helmim kronik me
As: mund te largohen nga burimi i ekspozimit pa terapi me kelate.
228. Cfare mund te shkaktoje ekspozimi ndaj inhalimit te komponimeve in-
organike te As: Kancer te mushkerive
229. Me thithjen e cilit komponim te As lidhe zhvillimi i kancerit te mushk-
erive: thithjen e trioksidit te arsenit nga punetoret ne impianteve te shkrirjes se
Cu, duke rezultuar ne rritje te ndjeshme te vdekshmerise nga kanceri i rrugeve te
frymemarrjes.
230. Ne cilat gjendje tjera onkologjike rezulton gelltitja e As inorganik: -
kancerit te lekures dhe bazaliomes
231. Cilat jane dy format e hekurit: fero (2+) dhe feri (3+)
232. Cilat komponime te hekurit oksidohen lehte dhe ne cka oksidohen: Kom-
ponimet e hekurit (format e reduktuar) oksidohen lehte ne komponime ferike
233. Cili eshte komponimi me i rendesishem i hekurit dhe ne cfare forme
haset ai: Fero-Sulfati (vitrioli jeshil ose Cuas) gjendet ne forme te kristaleve me
ngjyre te gjelber
234. Si formohen komponimet komplekse te cianidit: Jonet Fero dhe feri kom-
binohen me cianidet per te formuar komponimet komplekse te cianidit.
19 / 42
235. Cfare eshte fero-cianidi ferik: Fero-cianidi ferik, nje substance e ngurte me
ngjyre blu te erret, amorfe e formuar nga reaksioni i fero cianidit te kaliumit me nje
kripe ferrike (bluja prusiane), perdoret si pigment per ngjyrosje dhe ne pastrimin e
rrobave.
236. Cfare eshte feri-cianuri i kaliumit: Feri-cianuri i kaliumit (e kuqja prusiane
e K+) merret nga feri-cianidi i hekurit (bluja e "Turnbull'-it) dhe perdoret ne per-
punimin e letres me ngjyre te kalter per printim.
237. Per cka perdoren komponimet e Fe: trajtimin e anemise hipokromike ose
ferodeficitare.
238. Cilat jane fazat klinike te helmimit akut me Fe: I) toksiciteti i SGI,
II) stabiliteti relativ,
III) shoku dhe acidoza,
IV) hepatotoksiciteti dhe
V) skarifikimi i SGI.
239. Kur ndodhe toksiciteti i TGI dhe cilat jane simptomet: Toksiciteti i GI
ndodh brenda disa oresh nga gelltitja.
Simptomat perfshijne: te perziera, vjellje, dhe diarre.
240. Kur ndodhe periudha e stabilitetit relativ dhe cilat shenja klinike
paraqiten: fillon afersisht 6 deri ne 12 ore pas gelltitjes te pacientet e helmuar
rende
disa shkalla e hipovolemise dhe acidozes.
241. Kur ndodhe shoku dhe acidoza: disa ore deri ne 48 ore pas gelltitjes.
242. Cilat lloje te shokut paraqiten te toksiciteti akut i Fe dhe si ndodhin
ata: Shoku hipovolemik ndodhe si pergjigje ndaj humbjes se lengjeve dhe gjakut
nga zorra. -
Shoku kardiogjenik zakonisht ndodh 26 deri 48 ore pas gelltitjes dhe perfaqeson
nje efekt depresiv te Fe ne gelizat e miokardit.
243. Kur shfaqet hepatotoksiciteti dhe cfare ndodhe aty: brenda dy ditesh dhe
Qelizat e melcise kane nje aktivitet te larte metabolik qe favorizon prodhimin e
radikaleve te lira.
Dhe eshte shkaku i dyte me i zakonshem i vdekjes nga helmimi me Fe
244. Kur ndodhe cikatrizimi i TGI dhe si paraqitet: dy deri ne kater jave pas
gelltitjes.
bllokimi i pjeseshem ose i plote i zorreve
245. Nga kush shkaktohet toksiciteti kronik me Fe: - nga hematokromatoza
trasheguese per shkak te
20 / 42
- thithjes jonormale te Fe nga trakti i zorreve,
- nga Fe i tepert prej ushqimit dhe
- nga transfuzionet e perseritura te gjakut per forma te caktuara te anemise
(hemosideroza transfuzionale)
246. Cili eshte qellimi i trajtimit te helmimit akut me Fe: largimin e Fe nga trakti
SGI
(Kjo behet permes stimulimit te vjelljes dhe lavazhes gastrike)
247. Si menaxhohet helmimi akut i Fe?: Stimulimit te vjelljes
Lavazhes gastrike
Deferoksiamina
Flebotomise se perseritur
248. Cka eshte deferoksiamina: Kelat per Fe dhe trajtim i zgjedhur per mbin-
garkese akute me Fe
249. Pse sygjerohet flebotomia e perseritur: Sepse eshte efektive ne largimin
e me shume se 20mg Fe ne vit
250. Cka duhet monitoruar gjate helmimit me Fe: Saturimi i transferines (%), qe
indirekt mate rezervat e Fe
Ferritina ne serum, qe korelon mire me rezervat e Fe
Hemogram i plote, sepse MCV rritet te mbingarkesa me Fe
Sasia e Fe te depozituar per eritropoeze qe percaktohet permes punksionit te
palces kockore
251. Cka tregon saturimi i transferrines: Indirekt i mate rezervat e Fe (ka-
pacitetin e lidhjes se Fe dhe Fe ne serum)
252. Cka tregon ferritina ne serum dhe ku mund te rritet tjeter?: Ferritina e
serumit korelon mire me rezervat e Fe
Rritet edhe te semundjet e melcise, gjendjet inflamatore dhe neoplazite malinje

253. Kush rritet ne hemogram (te Fe) dhe pse ?: Rritet MCV per shkak te
mbingarkeses me Fe
254. Si percaktohet sasia e Fe e depozituae per eritropoeze?: Me punk-
sion-biopsi te palces kockore
255. Si percaktohen rezervat e teperta te Fe: Me biopsi te palces kockore dhe
melcise
256. Per cka eshte perdorur Pb dikur: prodhimin e tubave te ujit, saldimit, suvase
dhe qeramikes.
21 / 42
257. Ne cilin vend rendidtet Pb per rezervat e tij ne koren e tokes: Pb renditet
ne vendin e 36-te sa i perket rezervave te tij ne koren e tokes
258. Cili eshte perdorimi kryesor i Pb: prodhimin e baterive dhe
mbeshtjellesit e kabllove elektrike
259. Per cka eshte i dobishem Pb: mbrojtje nga rrezet X dhe
rrezatimi nga reaktoret berthamore.
260. Per cka perdoren komponimet e Pb zakonisht: pigmente ne ngjvra dhe
qeramike dhe si insekticide
261. Kur u ndalua dhe pse Pb si agjent antiknock ne benzine: u ndalua per
shkak te ndotjes se mjedisit ne Shtetet e Bashkuara ne vitet 1970
262. Si ka ndodhur koheve te fundit helmimi i te rriturve me Pb: tre raste te
helmimit me Pb te te rriturve si pasoje e gelltitjeste bimeve te kontaminuara me Pb
te importuara nga Kina dhe India
263. Ne cka rezulton ekspozimi i tepruar nda Pb permes TGI ose thithjes: -
ngerce,
dhimbje barku ne forme kolikash dhe
kapsllek.
264. Cilat jane shenjat dhe simptomet e toksicitetit akut me Pb: Dhimbja e
forte e barkut shoqerohet me:
Te perziera
Te vjella
Jashteqitje me gjak
Jashteqitje te zeza
Shije metalike ne goje
265. Cilat jane simptomet e hershme ndaj ekspozimit ndaj Pb: lodhje,
apati dhe
dhimbje te paqarte te SGI.
Mund te shfaqen edhe artralgjia dhe mialgjia e ekstremiteteve.
266. Cilat jane manifestimet neurotoksike te Pb: Dhimbja e kokes,
konfuzioni,
mpirja,
koma,
ngercet dhe
neuriti optik
267. Cilat simptome te SNQ paraqiten per shkak te ekspozimit te metejme
ndaj Pb: pagjumesia,
22 / 42
konfuzioni,
perqendrimi i demtuar dhe
problemet e kujteses behen me te theksuara
268. Te kush eshte evidentuar toksiciteti kronik i Pb dhe si njihet ai: Toksiciteti
kronik i Pb haset me shpesh tek femijet dhe te rinjte, dhe njihet si plumbizem.
269. Cilat jane shenjat dhe simptomet te femijet te toksiciteti kronik i Pb: Lod-
hje
Dobesi muskulare
Moskoordinim
270. Me cka shoqerohen kolikat nga Pb te toksiciteti kronik: Kolikat nga Pb
shoqerohen me:
te perziera,
te vjella,
diarre,
anoreksi,
kapsllek dhe
dhimbje te forta te barkut.
271. Cka shkakton kur interferon ne sistemin hematopeotike toksiciteti kro-
nik me Pb: Anemi
272. Shenje dalluese te vendi i thumbimit te vejushes se zeze eshte: Ne
vendin e thumbimit:
- ekzanteme ngjvre blu-vjollce sa nje monedhe metalike rreth zones me ngjyre
tebardhe
273. Cfare shenja paraqiten ne trup dhe fytyre nga thumbimi i vejushes se
zeze: - Dhimbje te forta shtrihen ne te gjithe trupin, duke perfshire edhe barkun,
due cuar ne ngerqe te muskujve dhe shqetesim psikomotorik
- Fytyra eshtee skuqur me blefarokonjuktivit, rrjedhje peshtyme dhe ngerqe te
muskujve mastikatore
274. Cilat jane simptomet sistemike nga thumbimi i vejushes se zeze: -
Tahikardi dhe bradikardi qe nderrohen ne menyre alternative,
HTA,
diersitje e theksuar,
oliguria dhe
bronkospazem.
275. Cka shohim ne laborator te thumbimi i vejushes se zeze: leukocitoze me
neutrofili,
23 / 42
hiperglikemi dhe
uremi.
276. Sa zgjasin dhimbjet dhe si perfundojne te thumbimi i vejushes se zeze-
: Dhimbjet zgjasin rreth 24 ore, pastaj qetesohen dhe
perfundojne me djegie neuropatike te shputave

277. Cka lajmerohet disa dite me vone te thumbimi i vejushes se zeze: Ekzan-
teme polimorfe
278. Sa zgjate semundja dhe sa eshte vdekshmeria te thumbimi i vejushes
se zeze: Semundja zgjate rreth 1 jave, ndersa
vdeshmeria eshte me pak se 1%.
279. Si trajtohet thumbimi i vejushes se zeze: Anti-toksine
280. Cka permbane helmi i gjarperit: Hijalurodinaza,
fosfolipaza A2 dhe
fosfodiesteraza
281. Cila eshte nje shenje diagnostike ne goje te toksiciteti kronik me Pb: Pig-
mentimi blu-gri i gingives (linjat e 'Burtoni-t', "vijat e plumbit") eshte gjithashtunje
shenje diagnostike.
282. Cilat jane manifestimet nervore te intoksikimit kronik me Pb dhe me cka
karakterizohet: Encefalopatia (25% fatale)
qe manifestohet me efekte cerebrale dhe neuromuskulare te intoksikimit kronik me

Pb dhe
karakterizohet me: acarim, humbje kujtese, ataksi, e shoqeruar me delirium,

konvulzione dhe kome.
283. Cfare ndodhe ne nervat periferik te helmimi me Pb: - Demijelinizimi i
nervit radial te parakrahut, qe e karakterizon paralizne e shkaktuar nga Pb dhe
manifestohet me renie te kycit te dores
- demijelinizimi i nervit femoral qe rezulton ne 'renie' te kembes
284. Nga kush varet trajtimi i helmimit kronik me Pb: Nga nivelet e Pb ne gjak
285. Sa eshte burimi natyror i ndotjes me Hg ne vit dhe me qka lidhet?: -
25,000-150,000 ton Hg ne vit
Lidhet me grimcat organike ose inorganike dhe me sendimentet qe kane permba-

jtje te larte te sulfurit
24 / 42
286. Sa permbane lenda djegese fosile?: Sa 1.0 ppm
287. Cilat metoda perdoren per trajtimin e helmimit me Pb: Ca-di-NaEDTA dhe
BAL
Penicilamina
DMSA
288. Si zvogelohet ngarkesa trupore me Pb e absorbuar: Ca-di-NaEDTA dhe
BAL-i realizohet per te zvogeluar ngarkesat trupore me Pb e absorbuar.
289. Cka ndodhe ne mjedis me Hg: Pavaresisht burimit, si Hg organin edhe ai
inorganik transformohen ne mjedis
290. Cka jepet per kelatim jashtespitalor te helmimi me Pb e cka ne klinike: -
Penicilamina perdoret si agjent oral per kelatim jashte spitalit, si vazhdim i trajtimit
IV permes kelatimit te realizuar ne Klinike, pavaresisht qe ky trajtim nuk eshte
efektiv sa EDTA
291. Te kush rekomandohet BAL te Pb: Ne pacientet me demtime te veshkave,
rekomandohet BAL pasi qe ekskretimi behet kryesisht pemes biles e me pak
permes urines
292. Si vepron EDTA te helmimi me Pb: EDTA gjithashtu mobilizon Pb nga
kockat drejt indeve te buta dhe
mund te perkeqesoje toksicitetin akut nese nuk jepet se bashku me BAL.
(Pra EDTA dhe BAL jepen se bashku te Pb)

293. Te kush dhe kur perdoret DMSA per helmimin me Pb: DMSA (sukcimeri)
eshte i vetmi agjent kelatues i aprovuar nga FDA per trajtimin e femijeve me nivele
te Pb ne gjak me shume se 45 mg / dL.
294. Cilat jane format toksike te Hg: merkuri elementar (Hg8),
inorganik dhe
organik.
295. Si konsiderohen komponimet e Hg: ndotesit krvesore te biosferes, me
merkurin organik si formatin me toksik
296. Cilat jane burimet kryesore te depozitimit te Hg ne biosfere: degazimi
natyror i kores se tokes dhe
shperlarja e sedimentit.
297. Cili aktivitet manifestohet menjehere pas kafshimit te gjarperit: Aktiviteti
enzimatik manifestohet menjehere
25 / 42
298. Kush demtohet, pse dhe ne cka con ajo te kafshimi i gjarperit: Demtohen
indi nenlekuror, muskuit, endoteli kapilar dhe membranat bazale,
me pasoje ekstravazacionin e plazmes dhe eritrociteve,
qe con ne enjtje te indeve dhe ndryshim te ngjvres se lekures

299. Sa ton Hg shkarkohen ne vit, qe nga viti 1983 dhe nga eshte shkarkur?-
: 5,000 deri 10,000 ton Hg ne vit
Shkarkohen nga djegua e qymyrit, gazit natyror dhe rafinimit te produkteve te

naftes
300. Per cka perdoret Hg: termometrat, barometrat, aparate elektrike, ngjyra dhe
preparatet farmaceutike.
301. Hipotensioni, simptomat GI, angioedema apo bronkospazma shfaqen
per shkak te lirimit te: si pasoje e lirimit te mediatoreve endogjene
sikurse histamina, bradikinina, prostaglandina dhe serotonina

302. Cfare ndodhe pas shenderrimit te Hg inorganik ne Hg metil: Shnderrimi i
Hg inorganik ne Hg metil ne clirimin e tij nga sedimentet me nje shpejtesi relativisht
te shpejte dhe con ne shperndarjen e tij me te gjere
303. Si mund te jete Hg inorganik: Hg inorganik mund te jete metiluar dhe
demetiluar nga mikroorganizmat
304. Cfare ndodhe me Hg thelbesor ne temperatura te ambientit: Hg thelbesor
ne temperaturat e ajrit te ambientit paqendrohet dhe eshte jashtezakonisht e
rrezikshme.
305. Nga kush percaktohet helmimi me Hg: ekspozimit ndaj formes kimike dhe
organit te synuar per akumulim.
306. Ne cka rezulton ekspozimi aksidental akut ndaj perqendrimeve te larta
te avujve metalike Hg: Ekspozimi aksidental akut ndaj perqendrimeve te larta te
avujve metalike Hg ka rezultuar ne vdekje njerezore.
307. Cilat jane simptomet me te zakonshmepas ekspozimit akut te inhalimit
te Hg: kolla,
dispnea dhe shtrengimi,

dhimbja dhe
26 / 42
ndjesia e djegies ne gjoks

308. Cilat jane efektet GI te helmimit akut me Hg: inflamacion akut te zgavres
se gojes,
dhimbje barku,
te perziera dhe
te vjella.
309. Si manifestohen efektet kardiovaskulare te helmimit me Hg: Rritja e
rrahjeve te zemres dhe
Rritje te presionit te gjakut
310. Ne cka rezultojne efektet renale te helmimit me Hg: proteinuri,
hematuria dhe
oliguria
311. Si manifestohen efektet neurotoksike: crregullim te sjelljes, dhe
te ndjesise
312. Cka shkakton gelltitja e kriprave inorganike te Hg: dhimbje,
te vjella,
diarre dhe
deshtim te veshkave.
313. Cka shohim te nje pacient me ekspozim akut ndaj kriprave inorganike
te Hg: Dermatiti i kontaktit,
hiperkeratoza,
akrodinia (semundja roze),
shoku dhe
kolapsi kardiovaskular
314. Cilat jane simptomet kryesore klinike te toksicitetit te metil Hg: -
parestezine,
ataksine,
dizartrine dhe
shurdhimin.
315. Pas sa kohe shfaqet helmimi kronik: disa jave ose muaj nga koha e
ekspozimit
316. Cilat jane karakteristikat patologjike te intoksikimit me Hg dhe pse
ndodhin ato: degjenerimin dhe nekrozen e neuroneve ne zonat fokale te korteksit
okcipital dhe trurit te vogel.
27 / 42
Ndodhin nga nje prirje te demtimit te Hg te neuroneve te vegjel ne cerebellum dhe
korteksin vizual.
317. Si konsiderohet te jete trajtimi i helmimeve me Hg: Eksperimental
318. Cili eshte emri tregtar i metilfenidatit: Ritalin
319. Ne cka rezultojne zakonisht helmimet me Hg: Fatalitet
320. Si menaxhohet helmimi me Hg: Larje e zonave te ekspozuara
Reduktim i perthithjes nga TGI
Administrim oral i nje tretesire proteine
Karbon medicinal
Gastrolavazhe
Terapi me kelate
BAL (dhe D-penicilamina)
321. Si trajtohet ekspozimi i syve dhe lekures me Hg: Larje e zonave te ek-
spozuar
322. Te cilat forma te Hg referohet reduktimi i perthithjes nga TGI: Te format
joorganike te Hg
323. Cka sygjerohet te administrohet per te zvogeluar thithjen e Hg: Nje
tretesire proteine per os
324. Kur perdoret karboni medicinal te Hg intoksikimet: ne rastin e situatave
akute te intoksikimit me doza te larta
325. Kur kunderindikohet induksioni i vjelljes te hemimi me Hg: vjellja kun-
derindikohet pas gelltitjes se
- oksidit te merkurit
per shkak te natyres se tij kaustike.
326. Cili eshte trajtimi i zgjedhur per te zvogeluar barren e trupit me Hg: Ter-
apia me kelate
327. Cili eshte kelati me efektik per kriprat inorganike te Hg: BAL eshte nje nga
kelateve me efektive per kriperat inorganike Hg, ndersa D-penicilamina eshte pak
efektive si nje kelat per Hg elementar dhe inorganik.
328. 5: /////
329. Cfare jane stimuluesit: Stimuluesit jane ilace qe veprojne per te "zgjuar"
sistemin nervor simpatik.
330. Ku gjenden stimuluesit: ne pothuajse gjithcka: Ushqim dhe pije, Ilacet pa
recete, Ilacet e paligjshme.
28 / 42
331. Kush indukohen nga helmi i gjarperit: Koagulopatija dhe
hemoliza lokale dhe sistemike
332. Per cka perforet metilfenidati: per te trajtuar ADHD (linje e pare) dhe
narkolepsine.
333. Si merret metilfenidati dhe si eshte kohezgjatja e veprimit te tij: Mund te
merret nga goja ose
te aplikohet ne lekure, dhe
formulimet e ndryshme kane kohezgjatje te ndryshme te veprimit

334. Cilat jane efektet anesore te zakonshme te metilfenidatit: veshtiresi me
gjumin,
ulje te oreksit,
ankth dhe
humbje peshe.
335. Cilat jane efektet anesore me serioze te metilfenidatit: psikozat,
reaksionet alergjike,
abuzim te substancave dhe
probleme te zemres.
336. Si funksionin metilfenidati: funksionon duke bllokuar rimarrjen e
dopamines dhe norepinefrines nga neuronet.
337. Cfare lloj stimuluesi eshte metilfenidati: Metilfenidati eshte nje stimulues i
sistemit nervor gendror (SNQ) i klases se:
- fenetil-amines dhe
- piperidines
338. Sa kg kokaine u prodhuan legalisht me 2013: 419 kg
339. Cfare eshte kokaina: nje stimulues i forte qe perdoret me shpesh si nje ilac
rekreativ.
340. Si merret kokaina: Zakonisht thithet si pluhur, ose tretet dhe injektohet ne
vene
341. Cilat jane efektet mendore te kokaines: ndjenjen intensive te lumturise
ekscitimin seksual
humbjen e kontaktit me realitetin ose
agjitacionin
342. Ku perdoret me shume kokaina?: Ne amerike te veriut, pastaj evrope dhe
amerike jugore
29 / 42
1-3% e njerezve ne boten e zhvilluar e kane perdorur se paku nje here kokainen
343. Sa vdekje jane regjistruar nga kokaine me 2013: 4300 vdekje direkt nga
perdorimi i kokainea
Nga 2400 vdekje ne 1990

344. Si e ka mar emrin kokaina dhe nga kush u perdor gjate historise: U
emerua ne baze te bimes ku u izolua
Gjethet e bimes u perodren nga peruanes qe nga antika

345. Kur u izolua per here te pare kokaina: Me 1860 nga gjethet e kokes
346. Kur dhe cka ka kerkuar konventa nderkombetare per narkotik?: Me 1961
ka kerkuar nga vendet e ndryshme qe perdorimi i kokaines per qellime rekreacioni
te cilesohet krim
347. Cilat jane simptomet fizike te kokaines: rrahje te shpejte te zemres,
djersitje dhe
bebeza te zgjeruara
348. Ne cka cojne dozat e larta te kokaines: presion shume te larte te gjakut ose
temperature te larte te trupit.
349. Kur fillojne dhe zgjasin efektet e kokaines: Efektet fillojne brenda sekon-
dave deri ne disa minuta pas perdorimit dhe
zgjasin midis 5 dhe 90 minutash.

350. Cilat jane perdorimet klinike te kokaines: mpirja dhe zvogelimi i gjakderd-
hjes gjate operacionit te hundes.
351. Cka shkakton kokaina per shkak te veprimit ne tru: Kokaina shkakton
varesi per shkak te efektit te saj ne ne tru
352. Cilat rreziqe rriten me perdorimin e kokaines: goditjes ne tru,
infarktit te miokardit,
problemeve te mushkerive,
infeksioneve te gjakut dhe
vdekjes se papritur kardiake.
353. Si jepet ky bar ne shume vende: Vetem me recete
Sepse mund te abuzohet
30 / 42
354. Si ndodhet kokaina qe shitet ne rruge: zakonisht perzihet me:
- anestetike lokale,
- nisheste misri,
- kinine ose
- sheqer,
gje qe mund te rezultoje ne toksicitet shtese.

355. Cfare ndodhe pas dozave te perseritura te kokaines: reduktim te knaqe-
sise dhe
prirje per t'u lodhur shume fizikisht
356. Si vepron kokaina dhe ne cka rezulton: duke penguar rimarrjen e:
- serotonines,
- norepinefrines dhe
- dopamines.
Pra rriten perqendrimet e ketyre tre neurotransimtereve ne tru

357. Cka ndodhe me barrieren gjak-tru nga kokaina: Mund te kaloje lehtesisht
pengesen gjak-tru dhe
mund te eoje ne prishjen e barrieres
358. Cilat veprime toksike lajmerohet nga helmi i gjarperit: - Veprimi neurotok-
sik (crregullim i nervave kraniale dhe periferike) dhe
- nefrotoksik (hematuria dhe proteinuri)
359. Sa vleresohet tregu i paligjshem i kokaines cdo vit: 100 deri 500 miliard
dollare cdo vit.
360. Kush mund te prodhohet nga kokaina permes perpunimit te metejme: -
kokaina crack
361. Cilat jane te dhenat e njohura per perdorimin e kokaines si droge ne bote
dhe sa e perdorin ate: Kokaina eshte droga e dyte me e zakonshme e perdorur
ilegalisht ne mbare boten,
pas kanabisit.
Midis 14 dhe 21 milione njerez e perdorin kokainen cdo vit.

362. 7: /////
363. Cka eshte terrorizmi: Terrorizmi i cilitdo lloj eshte kercenimi (ose zbatimi) i
mjeteve te dhunshme per te minuar, destabilizuar, shkaktuar dem ose panik ne nje
shoqeri.
31 / 42
364. Cka eshte frika: Frika eshte nje force destabilizuese ne cdo komb apo shtet.
365. Cilat jane metodat terroriste dhe cfare mund te shkaktojne ato: Metodat
terroriste perfshijne perdorimin e agjenteve radiologjike, kimike dhe biologjike te
afta per te shkaktuar viktima dhe shkaterrim ne mase.
366. Pse helmet luftarake jane arme shume terheqese: Lehtesia e disponuesh-
merise,
kostoja e ulet e prodhimit, dhe
lehtesia per shperndarjen e gjere te ketyre mjeteve te shkaterrimit ne mase
i ben keto arme shume terheqese per keqberesit.

367. Cfare eshte amfetamina: Amfetamina (alfa-metilfenetilamina) eshte nje
stimulues i sistemit nervor qendror (SNQ)
i tregtuar me emrin Evekeo.

368. Per cka perdoret amfetamina: Perdoret ne trajtimin e ADHD, narkolepsise
dhe mbipeshes.
369. Kur u zbulua amfetamina dhe cilet jane dy enantiomert e saj: Amfetamina
u zbulua ne 1887 dhe ekziston si dy enantiomere: levoamfetamina dhe dekstroam-
fetamina.
370. Per trajtimin e kujt eshte perdorur amfetamina: eshte perdorur per te
trajtuar bllokimin e hundes dhe depresionin
371. Per cka perdoer amfetamin ne sport: si nje permiresues i performances
atletike
372. Per cilat qellime rekreative perdoret amfetamina: afrodiziak dhe euforiant
373. Cka ka pergatitur FDA bashke me agjencite e tjera federale per helmet
luftarake: FDA se bashku me agjencite e tjera federale, ka pergatitur nje seri
udhezimesh lidhur me pergatitjet kunder kercenimit te bioterrorizmit.
374. Cila eshte amfetamina e pare farmaceutike: Benzedrine
dhe perdoret per shume crregullime

375. Cila forme farmaceutike e amfetamines pershkruhet sot: si amfetamine
racemike, Adderall (dekstroamfetamine), ose
produkti joaktiv lis-deks-amfetamina.
376. Cfare rrite amfetamina ne tru: Amfetamina i rrite monoaminat ne tru (nore-
pinefrinen dhe dopaminen)
32 / 42
377. Cfare efekte emocionale shkakton amfetamina ne doza terapeutike: eu-
foria,
ndryshimi ideshires per seks dhe
kontrolli i permiresuar i kognicionit.
378. Cilat efekte fizike i shkakton amfetamina: permiresimi i kohes se reagimit,
rezistenca ndaj lodhjes dhe
rritja e forces se muskujve.
379. Cfare demtojne dozat me te medha te amfetamines: demtojne funksionin
njohes dhe
te shkaktojne prishjen e shpejte te muskujve.
380. A mund te shfaqet varesia nga amfetamina: Po, por nuk ka gjasa te ndodhe
nga perdorimi mjekesor afatgjate ne doza terapeutike.
381. Ne cka rezultojne dozat shume te larta te amfetamines: ne psikoze (p.sh
., paranoje)
e cila rralle ndodh ne doza terapeutike edhe gjate perdorimit afatgjate.

382. Sa jane dozat rekreative te amfetamines: Dozat rekreative ne pergjithesi
jane shume me te medha se dozat e pershkruara terapeutike dhe permbajne nje
rrezik shume me te madh te efekteve anesore serioze
383. Ne cilen klase bene amfetamina: ne klasen e fenetilamines
384. Me ke eshte e ngjashme amfetamin kimikisht: amfetamina eshte gjithash-
tu e lidhur kimikisht me neuromodulatoret e amines natyrale, specifikisht fenetil-
amina dhe N-metilfenetilamina, te dy prodhohen brenda trupit te njeriut
385. Cfare eshte fenetilamina dhe N-metilfenetilamina: Fenetilamina eshte per-
berja ame e amfetamines, ndersa
N-metilfenetilamina eshte nje izomer pozitiv i amfetamines qe ndryshon vetem ne

vendosjen e grupit metil.
386. Si ndodhe toleranca ndaj disa efekteve te amfetamina: Perdorimi i rregullt
i amfetaminave shkakton tolerance ndaj disa efekteve
387. Cilat jane simptomet me te zakonshme te absinences midis perdoruesve
te shpeshte te amfetamines: lodhja,
gjumi i zgjatur (por i trazuar),
nervozizmi,
uria e forte dhe
depresioni mesatar deri i rende, dhuna
33 / 42
388. Cilat jane efektet dhe simptomat e toksicitetit: Rritja e rrahjeve (ose te
parregullta) te zemres
Rritja e presionit te gjakut (dhe metabolizmit)
Ndjenja e gezimit, energjise, vigjilences se shtuar mendore
oreksi i zvogeluar,
humbja e peshes,
insuficiencia zemres,
nervozizmi, pagjumesia
389. Cilat jane efektet e amfetamines: frymemarrje / dridhje e shpejte,
humbje e koordinimit;
nervozizem, ankth,
shqetesim, somnabulizem,
panik, paranoje, sjellje impulsive, agresivitet,
tolerance, varesi, psikoze
390. Cilat jane efektet e kokaines: temperature e rritur / dhimbje gjoksi,
insuficiencia frymemarrjes,
te perziera ne bark,
dhimbje barku,
goditje ne tru,
dhimbje koke,
kequshqyerje,
sulme paniku
391. Cilat jane efektet per MDMA (ekstazi ose 3,4-Mel0ene-dioksi-meamfeta-
mina): efekte te lehta halucinogjene
ndjeshmeri te rritur
ndjenja empatike / memorie te demtuar dhe te mesuarit,
hipertermi
toksicitet kardiak, insuficiencia veshkave
toksicitet i meleise.
392. Cilat jane efektet per metmfetamine: agresioni, dhuna
sjellja psikotike / humbja e kujteses
demtimet kardiake dhe neurologjike;
memorie dhe mesim i demtuar
tolerance, dhe varesi.
393. Cilat jane dy mite dhe dy fakte per psikostimuluesit: MIT: Stimuluesit jane
te sigurt per t'i marre kushdo sepse ato jane nje ilae me recete.
FAKT: Medikamentet stimuluese merren vetem nga personi te cilit i eshte pershkru-
ar nga profesioniste te kualifikuar te kujdesit shendetesor.
34 / 42
MITI: Stimuluesit krijojne varesi.
FAKTI: Nuk ka asnje prove qe sugjeron qe njerezit qe marrin ilace stimuluese te
behen te varur nga keto barna (ne doza terapeutike)
394. 6: /////
395. Cilet jane disa mediatore endogjene?: histamina,
bradikinina,
prostaglandina dhe
serotonina
396. Cilat jane insektet me helmuese dhe si evidentohen efektet e helmeve
te tyre: Bletet dhe grerezat, jane insektet me helmuese
Efektet e tyre evidenohten permes reaksioneve anifilaktike
397. Cfare shkakton helmi i insekteve te thumbimi masiv: Hemolize
Rabdomiolize
Demtim te melcise dhe veshkave
398. Cfare veprimi kane helmet e insekteve: Kane veprim kardiotoksik dhe
neurotoksik
399. Cka con veprimi kardiotoksik dhe neurotoksik: insuficiencia shume or-
ganeve dhe
perfundim fatal.
400. Si behet trajtimi te thumbimi i insekteve: Simptomatik
401. Cka shkakton helmi i vejushes se zeze: Helmi shkakton lirimin e
acetilkoines ne mbaresat nervore sikurse edhe te katekolaminave
402. Cka paraqitet ne vendin e thumbimit te vejushes se zeze: Ne vendin e
thumbimit:
- dhimbje,
- skuqje, dhe
- enjtje
403. Cka shfaqet ne oren e pare pas thumbimit te vejushes se zeze: limfangiti
- shirita te kuq nga vendi i thumbimit drejt nyjeve limfatike regjionale qe jane shume
te dhimbshme.
404. Me cka merret zyra per zhvillimin e barnave pediatrike: Zyra per zhvillimin
e barnave pediatrike gjithashtu identifikon dhe perkrah zhvillimin e barnave qe
mund te perdoren ne trajtimin e pacienteve me probleme te shkatuara nga agjentet
helmues ne rast te nje sulmi terrorist.
35 / 42
405. Si ndahen agjentet luftarake per nga natyra: mikrobiologjike,
radiologjike ose
kimike.
406. Cilat jane kategorite e agjenteve luftara: Kategoria A
Kategoria B
Kategoria C
407. Si definohet kategoria A dhe cfare vecori kane: Kategoria A perfshin
agjente dhe patogjene qe rralle shihen ne SHBA dhe paraqesin rrezik per sigurine
kombetare
Ata jane shume infektive dhe perhapen lehte, dhe efektet klinike nga ekspozimi
rezultojne ne vdekshmeri te larte!
408. Cfare jane te afte te nxisin agjentet e kategorise A: jane te afte te nxisin
panik publik dhe diverzion.
409. Kush bene pjese ne agjentet e kategorise A: antraksin,
botulizmin,
murtajen,
line,
tularemine dhe
virusin e etheve hemorragjike Krime Kongo
410. Si definohet kategoria B: Kategoria B pershine agjentet e rendit te dyte sa
i perket perparesise.
411. Cilajt jane aftesite e mikroorganizmave te kategorise B: Keto mikroorga-
nizma jane mesatarisht te lehte per t'u shperndare, gje qe rezulton me semundsh-
meri te moderuar dhe shkalle te ulet te vdekshmerise
412. Kush bene pjese ne agjente te kategorise B: Psitakoza (Chlamydia
psittaci),
Stafilokoku, enterotoksina B,
Encefaliti viral (alfa-viruset, sic eshte encefalitis kuajve).
Rickettsia prowazekii
Burkholderia mallei,
Burkholderia pseudomallei
413. Si definohet kategoria C: patogjene qe mund te projektohet per perhapjen
ne mase.
414. Kush bene pjese ne kategorine C: virusi Nipah dhe hantavirusi,
36 / 42
jane te disponueshem, prodhohen dhe shperndahen lehtesisht, me kusht qe
individet keqberes te kene disa njohuri teknike te mikrobiologjise
415. Cfare potenciali kane agjentet e kategorise C: Ata kane potencial per
semundshmeri dhe vdekshmeri te larte!!
416. 8: /////
417. Kur u zhvilluan gazerat nervor: Gazerat nervore u zhvilluan gjate Luftes se
Dyte Boterore si agjente per lufte te mundshme kimike
418. Cili eshte helmi i pare nervor: Helmi i pare ishte tetra-etil pirofosfati (TEPP)
419. Cilet jane disa helme nervore: sarini, tabuni dhe somani
420. Cili eshte veprimi biologjik i gazrave nervore: Veprimi biologjik i gazrave
nervore, (te tille si sarini, tabuni dhe somani) eshte i ngjashem por me toksik sesa
i insekticideve (organofosfateve).
421. Cilat jane vecorite fizike dhe kimike te gazrave nervore: Keto helme jane:
- lengje pa ngjyre, pa shije dhe
- frenojne aktivitetin e acetil-kolin-esterazes (Ach-S) duke formuar kompleksin
ireverzibil (OP - Ach-S).
422. Cka con frenimi i Ach-S ne receptore dhe si shfaqet: Frenimi i enzimes
rezulton ne akumulim dhe
stimulim te tepert te Ach ne receptoret perkates.
Kjo rezulton me paralizen e muskujve skeletore

423. Cfare eshte somani: Eshte ester i acidit metil-fosfono-fluoridik
424. Me cka eshte i perzier somani: Eshte i perzier me tretes organik dhe uje
425. Si absorbohet somani: Thithet lehte permes lekures
426. Cili gaz nervor eshte me toksiku: Somani eshte me toksiku nga te tre
agjentet "G" dhe nje nga komponimet me toksike te sintetizuara ndonjehere.
427. Cila eshte doza fatale te njerezit me soman: Fatalitetet te njerezit: ne doze
orale prej 10 mg/kg.
428. Me cka eshte i perzier somani dhe si absorbohet: te perzier me tretesa
organike + uje dhe
lehtesisht thithen permes lekures.
429. Cfare ere ka tabuni: Tabuni mban ere te bajameve te hidhura.
430. Cili eshte agjenti me i fuqishem nervor: VX eshte shfaqur si agjenti nervor
me i fuqishem
37 / 42
431. Cfare e behne Vx karakteristikat e tij: Karakteristikat e tij kimike dhe fizike
e bejne ate kercenim kimik bioterrorist
432. Cka eshte VX dhe ku u zhvullua: VX, eshte leng vajor, pa ere, pa shije dhe
fillimisht u zhvillua ne Mbreterine e Bashkuar ne vitet 1950.

433. Cfare shkakton ngrohja e VX (per ndryshime nga hidrokarburet aro-
matike dhe alifatike me te paqendrueshme): ngrohja e VX e ben ate te persh-
tatshem per thithje permes lekures ose syve.
434. Kush mund te kontaminohet me VX: Kontaminimi i ushqimit dhe ujit eshte
gjithashtu i mundur.
435. Cilat fakte jane shqetesuese te VX: degradimi i ngadalte metabolik,
dendesia e madhe dhe
aftesia e tij per tu grumbulluar ne kompartmentet fiziologjike, duke e bere keshtu
te mundur perhapjen
436. Kur ndodhe fillimi i simptomave: - brenda disa sekondash pas thithjes se
avujve
- disa ore ne rastin e kontaktit me lekuren (ose pas gelltitjes)
437. Ne prani te kujt zberthehen gazrat nervore: te gjithe zberthehen ne prani
te zbardhuesit (ose bazes).
438. Cfare prodhon VX: nje sindrome kolinergjike te rende
439. Nga kush perbehet sindroma kolinergjike e rende: konvulzione,
pamjaftueshmeri te frymemarries dhe
vdekje ne doza te larta.
440. Kur mund te behet sherimi nga ekspozimi ne nje agjent nervor: Kur kemi
ekspozim te lehte ose te moderuar ndaj nje agjenti nervor
441. Ne cka konsiston trajtimi nga helmimi me agjent nervor: Trajtimi
mbeshtetet ne:
- largimin nga ekspozimi,
- masat mbeshtetese,
- dekontaminimi, dhe
- administrimi i shpejte i atropines (antimuskarinik) dhe pralidoksimit (reaktivatori
Ach-S).
- (Piridostigmin bromur)
442. Cili agjent antikolinesteraze eshte aprovuar nga FDA: Piridostigmin bro-
muri
38 / 42
443. Cka eshte piridostigmin bromuri: Piridostigmin bromuri eshte ilac profilak-
tik per personelin ushtarak amerikan per te rritur mbijetesen pas ekspozimit ndaj
helmimit me soman gjate perdorimit luftarak.
444. Cfare ndodhe me agjentet nervor ne ajer dhe toke: Agjentet nervore de-
gradohen shpejt ne ajer dhe toke dhe pas disa oresh edhe ne uje, duke shkaktuar
nje incidence te ulet te akumulimit ne mjedis.
445. Sa eshte rreziku per ekspozim akisdental te popullates se
pergjithshme?: I ulet
446. Kush jane te rrezikuar nga agjentet nervor: ushtria, personeli ose individet
qe punojne ne ose perreth impianteve te magazinimit.
447. 9: /////
448. Kush bene pjese ne vezikante: Mustardi i destiluar
Gazi mustard
Leviziti (lewisite)
Mustardi/leviziti
Azoti mustard
449. Cfare shkaktojne vezikantet: nekroze indore pas ekstravazacionit.
450. Si edhe fillimi i veprimit edhe efektet e ketyre agjenteve alikues (vezikan-
teve): Edhe pse kane fillim te vonshem te veprimit (6-8 ore), nekroza pason
menjehere
451. Cka shkakton inhalimi i vezikanteve: Inhalimi jep nje acarim tipik pulmonar.
452. Si eshte toksiciteti i vezikanteve ne raport me agjentet lotsjelles: Tok-
siciteti i agjenteve ne fjale eshte me i madh krahasuar me agjentet lotsjelles,
453. Nga kush perdoren agjentet lotsjelles: Policia
454. Cilat jane karakteristikat e komponimeve me baze sulfuri (agjente lot-
sjelles): - kane ere hudhre, edhe pse ndonjehere jane pa ere.
- Perberesit ne pergjithesi jane lengje pa ngjyre ose me ngjyre te verdhe
455. A grumbullohen ne mjedis agjentet lotsjelles: Nuk grumbullohen ne
mjedis, pra nuk jane rrezik per ekspozim aksidental per individet
456. Cilat jane disa mjete qe tashme njihen si mjete kimike bioterroriste te
mundshme: - agjentet lotsjelles (benzil bromuri)
- Asfiktantet kimik (monoksidi i karbonit, cianidi)
- irrituesit e mushkerive (disulfidi i karbonit, fosgeni)
457. Permend nje agjent lotsjelles: benzil bromuri
39 / 42
458. Permend asfiksant: monoksid karboni, cianidi
459. Permend irritues te mushkerive: disulfidi i karbonit, fosgeni
460. Cfare pengon cianidi dhe cka shkakton: Pengon formimin me rruge aerobe
te ATP-se! ----> HIPOKSI HISTOTOKSIKE
461. Cilat jane emertimet ushtarake te cianidit: AN (cianur hidrogjeni) dhe
CK (klorur cianogjeni)
462. Ku u perdor cianidi: perdorur gjate luftes Iran-Irak ne vitet 1980
kunder banoreve kurde te qytetit Halabja ne Irakun verior.
463. Ku clirohen komponimet e cianidit: Komponimet clirohen ne ajer, toke ose
uje si produkte te mbetjeve industriale ne industrine e perpunimit te metaleve dhe
metalurgjise
464. Cili eshte antidoti i cianidit dhe si vepron: Hidroksokobalamina reagon
me cianidin duke formuar cianokobalaminen, qe eliminohet lehtesisht perms
veshkeve.
465. Cilat jane disa perdorime te cianideve: lemine e fotografise,
dezinfektimin e anijeve, dhe
industrine minerare
466. Produkte metabolike te kujt jane cianidet: Cianidet jane gjithashtu produk-
te metabolike te baktereve, kerpudhave, algave dhe bimeve.
467. Sa eshte niveli maksimal i ndotjes se cianurit ne uje te pijshem: EPA
lejon nje nivel maksimal te ndotjes prej 0.2 mg / L te cianurit ne uje te pijshem.
468. Cilat sasi kerkohen qe te raportohen nese zbrazen ne mjedis: Kerkohet
raportimi i zbrazjeve (qofshin edhe aksidentale) ne mjedis te sasive prej 0.45kg
ose me teper te komponimeve te cianidit
469. Si perfitohet ricini: Ricini perfitohet nga perpunimi i fasules se ricinit dhe
farerave te saj (Euphorbiaceae) gjate nxjerrjes se vajit te ricinit.
470. Cilat jane vecorite e farave, bimes dhe frutave te ricinit: jane te qen-
drueshem ne temperatura ekstremisht te nxehta ose te ftohta.
471. Ku gjendet bima e ricinit: Bima eshte autoktone ne Indine tropikale dhe ate
me klime te moderuar, Afrike dhe Amerike te Jugut.
472. Ku jane gjetur farat e ricinit: Ne varret egjiptiane
473. Cfare perdorimi ka patur vaji i ricinit deri ne shek 18: Vetem perdorim
teknik
40 / 42
Pas shek 18 u hulumtua aplikimi i tij medicinal

474. Nga cka perbehet ricini: Ricini eshte i perbere nga dy lektina qe gjenden ne
fara, ricina I dhe ricina II.
475. Si vepron ricina II: ricina II, lidhet dhe inaktivizon nen-njesine ribosomale
60S ne gelizat somatike, duke bllokuar keshtu sintezen e proteinave.
476. Cilat jane karakteristikat e vajit te ricinit: Karakteristikat e fuqishme kolin-
ergjike te naftes e kane bere ate te dobishem per dekada si nje
- laksativ pa recete.
477. Cila eshte toksina me e fuqishme e bimeve: Ricini
478. Gelltitja e farave te fasules cka jep (a jep efekte te demshme): Nuk
shkakton efekte te demshme per disa dite
479. Gelltitja e fasules ne forme te pluhurit, cka jep gradualisht: te perziera
te vjella dispne dhe
diarre
480. Si karakterizohet gastroenteriti nga ricini: diarre me gjak,
te vjella dhe
dehidrim
481. Kush e komplikon situaten re helmimi nga ricini: Konfuzioni mendor dhe
hipertermia e komplikon situaten
482. Cka shkakton thithja e pluhurit te ricinit: nje kolle,
dispne,
perzierje dhe
te viella brenda disa oresh.
483. Cka ndodhe pas injektimit te sasise vdekjeprurese te ricines dhe sa
vleresohet te jete ajo sasi: - Mbingarkesa pulmonare dhe
- cianoza
ndodhe pas injektimit te nje sasie vdekjeprurese te ricines qe vleresohet te jete

rreth 500 mg
484. Cka shkakton fillimisht ricina, dheme cka pasohet: Ne fillim do te shkak-
tonte:
- paralize lokale te muskujve dhe
- nekroze te nyjeve limfatike.
41 / 42
Do te pasonte
- gjakderdhja masive ne stomak dhe zorre,
- e ndjekur nga insuficiencia shume organeve
485. Kur ndodhe vdekja nga ricini dhe pse: Vdekja ndodh brenda 36 deri ne 48
ore dhe
ndodhe per shkak te:

- nekrozes se melcise, shpretkes, nyjeve limfatike, zorreve dhe stomakut.
486. A eshte produkt metabolik mjedisor ricini: Jo, prania e tij ne mjedis tregon
per ndotje te qellimshme - pra shqetesimi bioterrorist
487. Cka tregon prania e ricinit ne mjedis: ndotje te qellimshme - pra shqetesimi
bioterrorist
488. Si "aplikohet" ricini: Mund:
- te tretet ne uje,
- te avullohet ose
- te injektohet
489. A ka antidot per helmim nga ricini: Jo, antidotet nuk jane ne dispozicion per
helmim nga ricini
490. Si behet trajtimi i helmimit nga ricini: masat emergjente mbeshtetese,
mbeshtetjen respiratore
perfuzionin renal dhe
dekontaminimin gastrik
491. Fund i Pyetjeve Toksikologji Klinike: Fund i Pergjigjeve Toksikologji Klinike
42 / 42

Toksiko 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Toksiko 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Pyetje Toksiko (te nxjerra nga Skripa)

Study online at https://quizlet.com/_cn8nqg

1. Pyetje Toksikologji Klinike: Pergjigje Toksikologji Klinike

Mekanizmi i veprimit te agjenteve eshte i njejte - ato pengojne enzimen acetilko-

Piperonil-butoksidi fuqizon dukshem efektin e piretroideve, dhe ne praktike

Ky parim perdoret per trajtimin e helmimit nga metalet.

(duke mos u lidhur per receptor)

metabolit me polar X-OH behet substrat per enzimat konjuguese

mund te prodhohen substanca me polare, por te rrezikshme dhe potencialisht

disa pas disa ditesh (neuropatia nga organofosfatet ose kancer)

(Pb, Au, Sb)

Shenje dalluese era e hudhres ne frymemarrje

Rritet edhe te semundjet e melcise, gjendjet inflamatore dhe neoplazite malinje

perfundojne me djegie neuropatike te shputave

qe manifestohet me efekte cerebrale dhe neuromuskulare te intoksikimit kronik me

karakterizohet me: acarim, humbje kujtese, ataksi, e shoqeruar me delirium,

Lidhet me grimcat organike ose inorganike dhe me sendimentet qe kane permba-

mund te perkeqesoje toksicitetin akut nese nuk jepet se bashku me BAL.

(Pra EDTA dhe BAL jepen se bashku te Pb)

me pasoje ekstravazacionin e plazmes dhe eritrociteve,

qe con ne enjtje te indeve dhe ndryshim te ngjvres se lekures

Shkarkohen nga djegua e qymyrit, gazit natyror dhe rafinimit te produkteve te

sikurse histamina, bradikinina, prostaglandina dhe serotonina

dispnea dhe shtrengimi,

ndjesia e djegies ne gjoks

formulimet e ndryshme kane kohezgjatje te ndryshme te veprimit

Nga 2400 vdekje ne 1990

Gjethet e bimes u perodren nga peruanes qe nga antika

zgjasin midis 5 dhe 90 minutash.

gje qe mund te rezultoje ne toksicitet shtese.

Pra rriten perqendrimet e ketyre tre neurotransimtereve ne tru

Midis 14 dhe 21 milione njerez e perdorin kokainen cdo vit.

i ben keto arme shume terheqese per keqberesit.

i tregtuar me emrin Evekeo.

dhe perdoret per shume crregullime

e cila rralle ndodh ne doza terapeutike edhe gjate perdorimit afatgjate.

N-metilfenetilamina eshte nje izomer pozitiv i amfetamines qe ndryshon vetem ne

Kjo rezulton me paralizen e muskujve skeletore

fillimisht u zhvillua ne Mbreterine e Bashkuar ne vitet 1950.

Pas shek 18 u hulumtua aplikimi i tij medicinal

ndodhe pas injektimit te nje sasie vdekjeprurese te ricines qe vleresohet te jete

ndodhe per shkak te:

You might also like