‫اولني ڇاپ‬

‫ټى‪ ٫‬خ‪٣‬ى‪ ١‬مد‪ٟ‬ىّ صي‬

‫مګغ که څىک يي ص م‪ٟ‬ذ ڇاپ او جغحمي اعاصو وکړي ص مىل‪ ٠‬ص مغاحعي نه وعوؾخه‬

‫عابُي لپاعو‪:‬‬

‫‪islamtorrent@gmail.com‬‬

‫فسح وزارة اإلعالم‬

 ‫شسح المقدِّمت‬

‫صمإل‪ ٠‬صقغحی جغحمت‬

‫قیش امام ٖبضالٗؼیؼ بن ٖبضهللا بن باػ عخمه هللا ‪ٞ‬غمايلي‪:‬‬

‫‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْال َخ ْمد ُدض ه َ ِّّ ْال َٗد َداإلا َحوا َو ْال َٗا‪َ ٢‬بد ُدت ل ْق ُمخ‪٣‬د َ‬
‫م َو َؾددق َْ َٖلددل َٖ ْبد ِدض ِو َو َع ُؾد ِدىل ِه ن ِب ِِّّ ََددا ُم َدمد ٍدضا َو َٖلددل َِلد ِده َوه ْ د َدخ ِاب ِه‬
‫نددلل ُ‬
‫دحوا َو َ‬
‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ عِ‬ ‫َ‬
‫ه ْح َم ِٗ َحو‪.‬‬
‫َ‬
‫هما َب ْٗ ُض‪..‬‬
‫صا مسخهغ یىڅى کقماث صي ڇه صصي حٗق‪ ٤‬صصین ؾغو صي صکىم ڇه یاصو‪ ٫‬يي‬
‫په ٖامى زقکى بانضي واحب صيا او صي له مي ص ( ٖامى مؿقمانانى لپاعو‬
‫يغوعي صعؾىنه) نىم ایخي صي‪.‬‬

‫ص هللا نه صا ؾىا‪ ٫‬کىم ڇه ټىلى مؿقمانانى لپاعو ‪ٞ‬ایضو مَض وي اا او هللا صي ػما‬
‫َغ‪ ٝ‬نه ‪٢‬بى‪ ٫‬کړي ابیكکه هللا حٗالی نهایذ ؾخي او عخْ کىلى والا طاث صي‪.‬‬

‫هللا ْاب ِن َب ٍاػ‪.‬‬ ‫َ ُ َْ ْ ُ َ‬

‫ٖ ْبضالٗ ِؼ ِيؼ بن ٖ ْب ِض ِ‬

‫ولي صامهْ صعؾىنه وایى؟‬

‫ځکه ڇه صا ډیغ يغوعي او اىْ کخاِّ صي الکه څَګه ڇه مإل‪ ٠‬عخمه هللا‬
‫وعبانضي نىم ایښ ي صي اوٖقماو وعبانضي نهیدذ ىْ کړي صي ‪.‬‬
‫که ڇغجه یىڅىک اوايی ‪ :‬ڇه خیذ صو اىمیذ والاصي زىلیکن‬
‫صٖامىزقکىلپاعو ا اوػو یىَالبٗقْ یْاػمام‪٣‬ام صٖامىزقکىنه لىي صي ‪.‬‬
‫مغجبه مي صٖامىزقکىنه اوڇخه صو !‬
‫حىاِّ ‪ :‬مىنږ به وعنه صصي ‪٦‬خاِّ باعو کي ڇه څه پکي صي جپىؽ وکړوکه‬
‫ڇغجه نه يي پحژنض‪ ٫‬بیاٖام زقک وعنه ښه صيا اوَالب ٖقْ له‬
‫صاپکاعصياڇه جىاي٘ وکړی اوپه ٖقماوبانضي جکبرونه کړي ځاو اوڇذ ونه‬
‫ګڼيااوص خ‪ٖ ٤‬قماوپه العو بانضي الړش ي ‪.‬‬
‫‪ :‬ڇد دده څ د د ىک‬ ‫اوپد دده د ددخیذ الب سد دداعي کد ددي صي ا مجاىضعخ مد دده هللا ‪ٞ‬غمد ددايي‬
‫قغمحږي اومخکبروي ى‪ٛ‬ه ٖقْ نه ش‪ 2‬ي خانقى ل ي‬
 ‫شسح المقدِّمت‬

‫صمهمىص عؾىنىکخاِّ کي څه صي؟‬

‫‪ - ۱‬صؾق‪ ٠‬نالخیَىص‪٢‬غاو صوییقىاوصخ‪ ٟٔ‬کىلىاوص جضبغ او ٖمل‬
‫کىلىَغی‪٣‬ه ‪.‬‬
‫‪ - ۲‬صاؾالم ایماو اخؿاو جىخیض او صقغک صا‪٢‬ؿامىبیاو ‪.‬‬
‫‪ - ۳‬صإلاىنځ بیاو‬
‫‪ – ۴‬صاوصؽ بیاو‬
‫‪ - ۵‬په قغعي ازال‪٢‬ى او اؾالمي اصابى بانضي ځاو ښایؿخه کى‪. ٫‬‬
‫‪ – ۶‬صقغک اوصګَاىىنىصا‪٢‬ؿامى نه یغو‪ ٫‬ځاو ؾاجل ‪.‬‬

‫‪ – ۷‬صمړي جیاعو‪ ٫‬او په ى‪ٛ‬ه بان ضي إلاىنځ کى‪ ٫‬اوص‪ٞ‬ن کى‪. ٫‬‬

‫ولي ٖقماءزپل مىل‪ٟ‬اث کخابىنه‬

‫په ( بؿْ هللا ) بانضي قغوٕ کىي ؟‬

‫صهللا حٗالی مباعک‬ ‫صؾق‪ٟ‬ىٖقماوو‬ ‫په صي خضیث‬ ‫ص‪٢‬غاو‬

‫نىم بانضي صبغکذ‬ ‫پس ي صا‪٢‬خضاءصوجي نه‬ ‫صٖمل کىلىپه وحه‬ ‫اوصانبیاءاوعؾىالنىص‬
‫خانقىلىصوجي نه ‪.‬‬ ‫بانضي ڇه ‪ٞ‬غمايي ‪:‬‬ ‫ا ‪٢‬خضاء او جابٗضاعي‬
‫( کل ه مغطي‬ ‫په وحه ‪..‬‬
‫با‪ ).... ٫‬اګغکه‬
‫يٗی‪ ٠‬ىْ صي ‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫اولني صعؽ‬

‫ؾىع ة ال‪ٟ‬اجده اولَډؾىعجىنه‬

‫ص‪ٞ‬اجخي ؾىعث اوصلَډوؾىعجىنى که امکاو يی وي ا صؾىعث ػلؼلي نه‬
‫جغؾىعث الَاؽ پىعي جالوث خيذ ‪٧‬ى‪ ٫‬خ‪٧ ٟٔ‬ى‪ ٫‬ااوىمضاعنګه صکىم‬
‫ش ی ڇه پىىیض‪ ٫‬يي واحب وي صىػي قغح کى‪. ٫‬‬

‫وياخذ ‪:‬‬
‫پکاعصو ڇه ىغو وعځ ‪ -‬لکه څَګه ڇه صؾق‪ٟ‬ى َغی‪٣‬ه وو لـ َیخىنه ؾغو ص‬
‫قغحي يى ڇه ص‪٧‬ىم مسخهغ ج‪ٟ‬ؿحر نه يا ص کړي ا لکه ج‪ٟ‬ؿحرابن ؾٗضي‬
‫عخمه هللا قىااوصهللا حٗالی نه وعبان ض ي ص ٖ مل کىلىمضص و‪ٚ‬ىاړي ‪.‬‬

‫َالب ٖقْ صکىم ج‪ٟ‬ؿحرنه قغوٕ وکړي ؟‬

‫َالب ٖقْ جه صانهیدذ صي ڇه صج یؿحرالکغیْ الغخمن فی ج ‪ ٟ‬ؿحرکالم‬
‫اإلاَاو ڇه صقیش ٖبضالغخمن بن نانغالؿٗضی عخمه هللا صي قغوٕ‬
‫وکړي ‪.‬‬
‫ولي؟‬

‫ځکه چه‬ ‫ځکه چه د‬ ‫ځکه چه‬ ‫ځکه چه‬ ‫ځکه چه‬

‫مىلف سحمه‬ ‫هللا په حکم‬ ‫غباسث َي‬ ‫دامخخطشدي‬ ‫غلماووسباهذي‬
‫هللا پکي‬ ‫سشه كشان‬ ‫اسان او‬ ‫هى هىي ششوع‬ ‫اهخمام‬
‫جىحیذباهذي‬ ‫باهذي غمل‬ ‫واضح دي‬ ‫کىهکي لپاسه‬ ‫اوهطیحذ‬
‫ډیشجشکی ز‬ ‫کىلى کي‬ ‫پټىالي پکي‬ ‫مىاسب دي‬ ‫کړي دي‬
‫اواهخمام‬ ‫مذدکىي ‪.‬‬ ‫وشخه ‪.‬‬ ‫چه وَي و اَي‬
‫کړٍذي‬

‫‪4‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫‪٢‬غاو ؾغو زقک په څى‪٢‬ؿمه صي؟‬

‫ص‪٢‬غاو مخٗق‪ ٤‬زقک په صوو َغ‪ٞ‬ه ا اووؾِ بانضي ج‪٣‬ؿیم ح ږي ‪:‬‬

‫وؾ ِ ‪ :‬ص ا ى‪ٛ‬ه ‪ ٢‬ؿْ صي کىم ڇه ص‪ ٢‬غاو په‬ ‫ا‪ٞ‬غاٍ ‪ :‬صاى‪ٛ‬ه ‪٢‬ؿْ‬ ‫ج‪ٟ‬غیِ ‪ :‬صاى‪ٛ‬ه‬
‫وییق ىاوخ ‪ ٟٔ‬کىل ىبا نضي اىخ ما م کىي ا وجض ب غاوؾىچ‬ ‫صي کىم ڇه ‪٢‬غاو وايي‬ ‫زقک صي کىم ڇه‬
‫ىْ پکي کى ي ا ا وصهللا ح ٗالی نه وع با نضي صٖ مل‬ ‫خ‪ ٟٔ‬کىي ي ي لیکن‬
‫کىل ىم ضص ىْ ‪ٚ‬ىاړي ا ا وصا ص ؾ ق‪ ٟ‬ىن ال خیَ ىا وصى ‪ٛ‬ىي‬ ‫ص‪٢‬غاو نه لغي صي‬
‫ب‪ٛ‬حرصجضبغاوٖمل نه‬
‫صاج با ٖى خا ‪ ٫‬صي‪.‬‬ ‫په ‪:‬‬

‫په ‪٢‬غاو ٖالج‬ ‫ٖمل نه ‪٧‬ىلى ؾغو‬ ‫جضبغاوؾىچ نه‬ ‫خ‪ ٟٔ‬نه‬ ‫‪٢‬غاءث نه ‪٧‬ىلى‬
‫نه کىلىؾغو‬ ‫کىلىؾغو‬ ‫کىلى‬ ‫ؾغو‬

‫َ ُ َ َٰ َ ْ‬
‫اال ُ‪ْ ٣‬غ َ‬ ‫َ‬ ‫هللا حٗالی ‪ ٞ‬غمايي ) َو َ‪ ٢‬ا‪ ٫‬الغ ُؾ ى‪َ ٫‬ي َ‬
‫َو‬ ‫اع ِِّّ ِئ و ‪ْ ٢‬ى ِم ي اج س ظ واى ظ‬
‫ىع ا ( اوعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ ‪ٞ‬غماییلي صي ‪ ( :‬او من‬ ‫َم ْه ُج ً‬
‫يئط ئ ىظا) یٗني صاس ي ‪٢‬ىم به وي ڇه ‪٢‬غاو به وايی لکن ص‪ٚ‬اړونه به يي‬
‫نه جحریږي صاؾالم زقک به ‪٢‬خقىي اوصاوزان ى ( بىجانى ) َغ‪ ٝ‬ج ه به صٖىث‬
‫کىي صاؾالم نه به صاس ي ووځي لکه ‪ٚ‬ص ي ڇه صزپل ځ اي (‪٦‬ماو) نه ووځي‬
‫که ڇغجه ماعاونیى‪ ٫‬نىصاس ي به يي ‪٢‬خل کړم لکه صٖاصیانى ‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫صجیؿحرالکغیْ الغخمن فی ج‪ ٟ‬ؿحرالکالم اإلاَاو ) صٖالمه ٖبضالغخمن‬

‫الؿٗضي عخمه هللا) نه ځیني م‪٣‬خُ‪ٟ‬اث اوپه ىػي بانضي ځیني‬
‫ؾىالىنه‬
‫صؾىعث ‪ٞ‬اجخي ج‪ٟ‬ؿحر اوصامکي ؾىعث صي ‪:‬‬
‫﴿ الخمضهلل عِّ الٗاإلاحو « الغخمن الغخیْ « مالک ي ىم الضین ایا ن ٗبضوایاک‬
‫ن ن ؿخٗحو « اىضنا الهغاٍ اإلاؿخ‪٣‬یْ « نغاٍ الظین انٗمذ ٖقیه ْ‬
‫‪ٚ‬حراإلا‪ًٛ‬ىِّ‬
‫ٖقیهْ والالًالحو ﴾‬
‫(‪ )1‬يٗني‪ :‬قغوٕ کىم په ىغى‪ٛ‬ه نىم ڇه صهللا حٗالی صياځکه ل ‪ ٔ ٟ‬صاؾْ‬
‫م‪ٟ‬غصاومًا‪ ٝ‬صي نىصصي وجي نه ص ټىلى اؾماءالخؿنی لپاعو ٖام صي ‪ ( .‬هللا) ى‪ٛ‬ه هللا‬
‫ڇه اله اومٗبىص صي اوپه ٖباصث کي ص یىاځي زام کىلىمؿخد‪ ٤‬صياصى‪ٛ‬ه ص‬
‫الىىیذ صن‪ٟ‬اجى صوجي نه ا کىم ڇه ى‪ٛ‬ه وعبانضي مىنى‪ ٝ‬قىي صي ا اوى‪ٛ‬ه ص‬
‫کما‪ ٫‬ن ‪ ٟ‬اث صي ‪.‬‬
‫( الغخمن الغخیْ ) صاصوو صاس ي نىمىنه صي ڇه په صي زبرو صاللذ کىي ڇه هللا‬
‫حٗالی صپغازه او ص لىي عخمذ زاونض صي ا صاس ي عخمذ ڇه ىغڅه بانضي يي‬
‫اخاَه صو ااوىغژونض ي ل پاعو ٖام صي اوصاعخمذ يي صى‪ٛ‬ه مخ‪٣‬یانىلپاعو لیکلي صي‬
‫کىم ڇه صانبیاو اوعؾىالنىجابٗضاعويانىصصاس ي زقکىلپاعو مُق‪ ٤‬عخمذ صي‬
‫اوصصوۍ نه ب‪ٛ‬حر نىعو زقکى له ىْ څه خهه صصي عخمذ قخه ‪.‬‬
‫اوپه صي پىىه قه ڇه صى‪ٛ‬ه ‪٢‬ىاٖضونه ڇه صامذ اوصامامانى وعبانضي اج‪ٟ‬ا‪ ١‬صي‬
‫صاىْ صي ڇه‪ :‬صهللا په نىمىنىاون‪ٟ‬خىنىبانضي ایماو ؾاجلااوىم ضاعنګه صن‪ٟ‬اجى‬
‫ا خکام لکه مثا‪ ٫‬په صي زبرو به ایماو لغي ڇه هللا حٗالی عخمن اوعخیْ‬
‫صيانٗمخىنه ټى‪ ٫‬صهللا صعخمخىنى ازاعصيااوىمضاعن ګ ه صهللا حٗالی په ټىلىنىمىنىب ه‬
‫ایماو ؾاحي ‪.‬‬
‫صٖقیْ ن‪ٟ‬ذ باعو کي به صاس ي وايي ‪ :‬ڇه بیكکه ٖقیْ طاث صي صصاس ي ٖقْ‬
‫زاونضصي ڇه ىغیىش ي پحژن ي وعبانضي ٖالْ صياص‪٢‬ضیغمٗنی ڇه صصاس ي ‪٢‬ضعث‬
‫زاونضصي ڇه پ ه ىغش ي بانضي ‪٢‬اصع صي ‪.‬‬
‫‪ )-‬الخمضهلل ) صاصهللا حٗالی پ ه کما‪ ٫‬ن‪ٟ‬اث بانضي زَاصو خمضصيااوصهللا حٗالی په‬

‫کاعون ى بانضي ڇه ‪ًٞ‬ل اوٖض‪ ٫‬لغو قامل صيانىصهللا لپاعو کامل خمضصي صىغَغ‪َٞ‬ه ‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫﴿ عِّ الٗاإلاحو﴾ الغ ُِّّ‪ :‬صټ ى‪ٖ ٫‬الْ پالىنکي اوجغبیذ کىنکيااوٖالْ نه‬
‫مغاصى‪ٛ‬ه څىک ڇه صهللا نه ؾىاصياڇه پیضاکړي يي صي اؾباِّ يي‬
‫وعجه پیضاکړيضيااوصاس ي لىي نٗمخىنه يي وعبانضي يي کړيضي ڇه‬
‫که ڇغجه وعنه لغي کړي ش ي نىصصوۍ لپاعو به ب‪٣‬اءناممکَه وي‬
‫‪ .‬نىىغیىنٗمذ ڇه صوۍ بانضي صي صهللا صَغ‪ ٝ‬نه صي ‪.‬‬
‫اوصهللا جغبیذ په صوو ‪٢‬ؿمه صي زام اوٖام ‪:‬‬
‫ٖام ‪ :‬صصي نه مغاص صاصي ڇه هللا حٗالی ټى‪ ٫‬مسقى‪ ١‬پیضا کړ‪ ٫‬ابیا يي وعله عػ‪ ١‬وعکړواو ص ى‪ٛ‬ه‬
‫م‪ٟ‬اصاجى او مهالخى عاىَمايي وعجه وکړو کىم کي ڇه صصوي صصنیاوي ػنضګێ ب‪٣‬اء صو‪.‬‬
‫اوزام ‪ :‬صا ص ى‪ٛ‬ه ص اولیاو صوؾخانى جغبیذ صياڇه په ایماو يي جغبیه کړي صي ااوص صي لپاعو‬
‫يي جى‪ٞ‬ی‪ ٤‬وعکړي ااوپىعو کړي يي صي ااوصصوي اوصایماو په مَځ کي ڇه کىمي پغصي صي ى‪ٛ‬ه يي‬
‫وعنه لغي کړي صي ااوخ‪٣‬ی‪٣‬ذ کي جغبیذ ىغ زحر کاع جه جى‪ٞ‬ی‪ ٤‬وعکى‪ ٫‬صي او ص ىغ قغ نه بچ کى‪٫‬‬
‫صي‪ .‬اوىمضاوحه صو ڇه صانبیاوصٖاګاني به اکثرو صعِّ په ل‪ ٟٔ‬بان ضي وي ااوصى‪ٛ‬ىۍ ‪ٚ‬ىښخىني‬
‫مُالباث ټى‪ ٫‬صهللا زام عبىبیذ کي قاملي وي ‪ .‬نىصهللا حٗالی صا‪٢‬ى‪ ٫‬عِّ الٗاإلاحو صمسقى‪١‬‬
‫پیضایل او جضبحر او نٗمذ ‪٧‬ىلى ‪٧‬ي صهللا په یىاځيىالي اوان‪ٟ‬غاصیذ بانضي اوصهللا حٗالی‬
‫کما‪َٚ ٫‬اءبانضي اوصبَضو ګانىعِّ جه په ىغڅه کي ‪٣ٞ‬غبانضي صليل صي‪.‬‬
‫( مالک ی ىم الضین ) ‪ :‬مالک ىغى‪ٛ‬ه څىک صي ڇه صمقکیذ په ن‪ٟ‬ذ بانضي‬
‫مىنى‪ ٝ‬وي اونښه اوهزغيي صاصي ڇه امغ او نهي به کىي ااحغاوٖ‪٣‬اِّ اوؾؼابه‬
‫وعکىي ااوىغعن ګ د د د د د دده ج ه د د د د د ددغ‪ٞ‬اث ب د د د د د دده ز پ د د د د د ددل ماج د د د د د د ددذ ک د د د د د ددي ک د د د د د ددىلي شد د د د د د د يااوبیايي ما ل د د د د د ددک ؾ د د د د د ددغو‬
‫ما لد د د د د د د د ‪ ٪‬يد د د د د د د ددىم ا ل د د د د د د د د ضین ط کد د د د د د د ددغ وکړو ڇد د د د د د د دده صصی َد د د د د د د دده مُ قد د د د د د د ددب ص‪٢‬یا مد د د د د د د ددذ وعځ صواى ‪ٛ‬د د د د د د د دده وعځ ڇد د د د د د د دده‬
‫‪ .‬ځ ک د د د دده پ د د د دده ص ‪ ٚ‬د د د دده وعځ با ن د د د ددضي‬ ‫زقکىج د د د دده ب د د د دده صزپقىاٖمالىصزحراوق د د د ددغبضله وع کد د د د د ى‪ ٫‬ک ح د د د ددږي‬
‫ب د د د د د د دده زقکىج د د د د د د دده پ د د د د د د دده وا ض د د د د د د ددخه ق د د د د د د ددکل صهللا ح ٗ د د د د د د ددالی ک م د د د د د د ددا‪ ٖ ٫‬د د د د د د ددض‪ ٫‬اوباص ق د د د د د د ددا ي ښ د د د د د د ددکاعو شد د د د د د د د ي‬
‫اوصب َد د د د ددضو ګ د د د د ددانى باص ق د د د د ددا ي بد د د د دده زخ م د د د د دده ش د د د د د ياجغصي ڇد د د د دده پ د د د د دده ص ‪ ٚ‬د د د د دده وعځ بد د د د دده باص ق د د د د دداىاو ‪ٚ‬الم د د د د دداو‬
‫او اػاصز ق د د د د د د ددک ټ د د د د د د ددى‪ ٫‬بد د د د د د د دده بغابغکړي ا ټ د د د د د د ددى‪ ٫‬بد د د د د د د دده صهللا ح ٗ د د د د د د ددالی ٖٓ مد د د د د د د ددذ اوٖد د د د د د د ددؼث جد د د د د د د دده زا يد د د د د د د ددٗه‬
‫اوټ ید د د د د د د د د د د وي ااوص ب د د د د د د د د د ددضلي وعکىلد د د د د د د د د د د ى جد د د د د د د د د د د ه انخٓاعب د د د د د د د د د دده وي اصهللا ن د د د د د د د د د دده ب د د د د د د د د د دده ص ز د د د د د د د د د ددىاِّ َم ٗ د د د د د د د د د دده‬
‫کىي ااوص ٖد د د د د ددظاِّ ند د د د د دده بد د د د د دده يد د د د د ددي پد د د د د دده ید د د د د ددغو کد د د د د ددي وي ا ند د د د د ددىصصي وجد د د د د ددي ند د د د د دده ط کد د د د د ددغ يد د د د د ددي زد د د د د ددام کد د د د د ددړي‬
‫صيااوک َد د د د د د دده ى ‪ٛ‬د د د د د د دده ى س د د د د د د د ی ىد د د د د د ددْ ص‪٢‬یا مد د د د د د ددذ صوع ځد د د د د د ددي اوصنىعوټىلىو عځد د د د د د ددى ما لد د د د د د ددک اوباص قد د د د د د دداو‬
‫صي ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫وإيا‪ ٥‬نؿخٗحو﴾‪ :‬یٗني م ىنږنغ‪ ٝ‬یىاځي‬ ‫(‪ )5‬اوصهللا حٗالی صا‪٢‬ى‪َ ﴿ : ٫‬ئيا‪ ٥‬نٗبض َ‬
‫جاپه ٖباصث کي اومضص‪ٚ‬ىښخقىکي زام کىو ‪ .‬ځکه صمٗمى‪ ٫‬ج‪٣‬ضیْ‬
‫خهغزابخىي ااوص خهغ نه مغاص ص مظ‪٧‬ىع لپاعو خکْ زابخى‪ ٫‬ص يااو ص ى‪ٛ‬ه نه‬
‫ٖالوو صبل ڇا لپاعو ص خکْ ن‪ٟ‬ي کى‪ ٫‬صيا ګىیاکه وايي ‪ :‬ڇه نغ‪ ٝ‬ؾخاٖباصث‬
‫کىوجانه ب‪ٛ‬حرصبل ڇاٖباصث نه کىو ‪ .‬صجانه مضص‪ٚ‬ىاړوجانه ب‪ٛ‬حرصبل ڇانه‬
‫مضصنه ‪ٚ‬ىاړو ‪ .‬اوصٖباصث مسکي کى‪ ٫‬به مضصبانضي صٖام مسکي کى‪ ٫‬صي په‬
‫زام بانضي اواىخمام صي په صي زبرو ڇه صهللا حٗالی خ‪ ٤‬په بَضو ګانىبانضي‬
‫مسکي وي ‪.‬‬
‫اوٖباصث ‪ :‬حام٘ نىم صي صىغى‪ٛ‬ه کاعڇه هللا حٗالی يي زىښىي ااوصى‪ٛ‬ه ْاىغي‬
‫اوباَني ا‪٢‬ىالىاٖمالىڇه هللا وعبانضي عياکحږي ‪.‬‬
‫اواؾخٗانذ مضص ‪ :‬صمَ‪ٟٗ‬ذ حقب کىلىاوصيغعپه ص‪ ٘ٞ‬کىلىکي هللا بانضي‬
‫اٖخماصؾاجل ؾغو صکیضلى ص ی‪٣‬حو ؾغو ‪.‬‬
‫اوصهللا حٗالی ٖباصث کى‪ ٫‬اوصى‪ٛ‬ه نه مضص‪ٚ‬ىښخل صىمیكه‬
‫زىقبستۍاوؾٗاصث وؾیقه صوااوصىغعنګه قغنه صنجاث وؾیقه صوانىصنجاث‬
‫اوبچ بقه العو صصي صواړو نه ٖالوو نكخهابقکه ٖبا صث ى‪ٛ‬ه وزذ ٖباصث وي‬
‫کقه ڇه صعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ نه ازؿخل قىي وي ااوصهللا حٗالی‬
‫عياپکي م‪٣‬هىصوي انىصی صوو کاعونىبانضي به ٖباصث وي ااوصمضص‬
‫طکغصٖباصث نه وعوؾخه ځکه صي ڇه په ټىلىٖباصجىنى کي بَضو هللا حٗالی جه‬
‫صمضصمدخاج صياکه ڇغجه هللا حٗالی صصو مضص و نه ک ړي نىصاڇه څه ‪ٚ‬ىاړي‬
‫صاوامغواونىاىیىنه وعجه نه ش ي خانقیضليابیاهللا حٗالی ‪ٞ‬غمايي ‪:‬‬
‫( اىضناالهغاٍ اإلاؿخ‪٣‬یْ ( ‪ :‬مىنږجه خیذ العو اوښایه اوپه خیذ العو‬
‫صجققىجى‪ٞ‬ی‪ ٤‬عاکړوااوصاى‪ٛ‬ه واضخه العو صو کىم ڇه هللا جه اوحَذ جه ص ي‬
‫عؾىي ااوصاصخ‪ ٤‬پحژنضنه صو اوٖمل وعبانضي کى‪ ٫‬صي ‪ .‬ن ىالعي جه ىضایذ‬
‫صاصصین په ځاو الػمى‪ ٫‬صيااوصصین اؾالم نه ب‪ٛ‬حرنىع صیَىنه پغیښىص‪٫‬‬
‫صيانىصا صٖا ء یىو حامٗه صٖاءصو اوبَضو له ‪ٞ‬ایضو وعکىنکي صٖاء صوااوصصي‬
‫وجي نه انؿاو بانضي صاواحب صي ڇه صإلاىنځ ىغعکٗذ کي صهللا نه‬
‫صاصٖاءو‪ٚ‬ىاړي‬

‫‪8‬‬

‫(‪﴿ )6‬ﭧ ﭨ ﭩ ﴾؛‬

 ‫صاولنی صعؽ قغح‬
‫ځکه ڇه صی جه يي يغوعث صيااوصامؿخ‪٣‬یمه الع صا صو ‪:‬‬
‫‪ ( ) 7‬نغاٍ الظین انٗمذ ٖقیهْ ( صى‪ٛ‬ه کؿانىالع ڇه جاوعبانضي انٗام‬
‫کړيضي صانبیاونه ناص‪٢‬یَىا وقهضا و ا ونالخیَىنها ‪ٚ‬حرصى‪ٛ‬ه کؿانىص‬
‫العي ن دده ڇ دده م‪ ً ٛ‬ددىِّ ٖ ق ددیهْ صي یٗ ن ددي ى ‪ ٛ‬دده ک ؿ دداو ڇا ڇ دده خ دد‪ ٤‬پحژن ددضلي صي اوپغی ښد د ی ي ددی‬
‫صيالکه یهىصاوصى‪ٛ‬ىۍ په عنګه نىعو ‪) .‬‬
‫نىصي ؾىعث کي صاس ي قیاو صي ڇه ى‪ٛ‬ه ص‪٢‬غاو نىعو ؾىعجىنىکي نكخهانىص‬
‫جىخیض صعي واړو ا‪٢‬ؿام پکي قامل صياجىخیضعبىبیذ صصي‬
‫‪٢‬ى‪ ( ٫‬عِّ الٗاإلاحو ) نه ازؿخل کحږي اوجىخیضالىىیذ يي ڇه یٗني هللا‬
‫حٗالی په ٖباصث کي یىاځي ګڼل صي صصي ‪٢‬ى‪ ٫‬نه ( ایاک نٗبضوایاک‬
‫نؿخٗحو ) نه ازؿخل کحږي ‪ .‬اوجىخیضاؾما ء ون‪ٟ‬اث صهللا حٗالی صکما‪٫‬‬
‫ن‪ٟ‬خىنه کىم ڇه يي ځاو لپاعو زابذ کړي صي اویاعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا‬
‫ٖقیه وؾقْ وعله زابذ کړي وي اب‪ٛ‬حرصحُٗیل اوجمثیل اومكابهذ نه‬
‫صصي ‪٢‬ى‪ ٫‬نه ڇه ( الخمض )صو وعبانضي صلیل صيالکه څَګه ڇه مسکي‬
‫جحرقى ‪ .‬ىمضاعنګه صنبىث زبىث ىْ پضی ‪٢‬ى‪ ٫‬کي صي ‪ ( :‬اىضناالهغاٍ اإلاؿخ‪٣‬ی ْ)‬
‫ځکه صاب‪ٛ‬حرصعؾالذ نه نه کحږي ‪ .‬اوىمضاعنګه صهللا په صي ‪٢‬ى‪ ) ٫‬مالک یىم الضین ) کي‬
‫په ٖمقىنىبانضي ص بضل ي وعکىلىزبىث صيااوصابضله به په ٖض‪ ٫‬اوانها‪ ٝ‬ؾغو‬
‫وي اځکه صصین مٗنی په ا نها‪ ٝ‬ؾغو بضله وعکى‪ ٫‬صي ‪ .‬اوىمضاعنګه صي ؾىعث کي‬
‫‪٢‬ضع ( ج‪٣‬ضیغ ) ىْ قامل صي اوى‪ٛ‬ه صاس ي ڇه بَضو خ‪٣‬ی‪٣‬ي کىنکي صي زال‪ ٝ‬ص‪٢‬ضعیه‬
‫اوحبریه ‪ .‬بقکه صهللا حٗالی په صي ‪٢‬ى‪ ) ٫‬اىضناالهغاٍ اإلاؿخ‪٣‬یْ ) کي په ټىلىاىل‬
‫بضٖىاوګمغاىانىبانضي عص صياځکه صي کي صخ‪ ٤‬پحژنض‪ ٫‬صي اوٖمل وعبانضي کى‪٫‬‬
‫صيااوىغبضٖتي اوګمغاو صصي زال‪ ٝ‬صي ‪ .‬اوىمضاعنګه پضي ایذ ( ایاک نٗبضوایاک‬
‫نؿخٗحو ( کي ازالم ؾغو صین کي ٖباصث اومضص‪ٚ‬ىښخل صي ‪ٞ .‬الخمضهلل عِّ الٗاإلاحو ‪.‬‬

‫‪‬‬

‫‪9‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صَیذ کغس ي ج‪ٟ‬ؿحر]‬

‫ٌ ََ‬ ‫ْ َ ُّ ُ َ َ ْ ُ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬
‫ىم ال ج أ ز ظ و ِؾ ََ ت َو ال ن ْى ٌم * ل ُه َم ِاف ي‬ ‫﴿ مُ ال ِئ ل ه ِئ ال ُى َى ال َخ ي ال ‪ ٣‬ي‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫او اث َو َم اف ي ألاَ ْ ى َم ن َط اال ظ ي َي ْك َ‪َ ٖ ٘ ٟ‬‬
‫َض ُو ِئ ال ِب ِا ط ِن ه َي ْٗ ق ُْ َم َاب حْ و‬ ‫الؿ َم َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ع ِ‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫ُ‬ ‫اق َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ‬
‫اءو ِؾ َ٘ ‪ْ ٦‬غ ِؾ ُّي ه‬ ‫ه ْي ِض ِیه ْ َو َم از ق ‪ُ ٟ‬ه ْ َو ال ُي ِد يُ ىو ِب ص ْي ٍء ِمّ ن ِٖ ق ِم ِه ِئ ال ِب م‬
‫يْ ﴾‬ ‫او ُى َى ْال َٗ ل ُي ْال َٗ ٓ ُ‬
‫وص و خ ْ‪ُ ُٓ ٟ‬ه َم َ‬ ‫اث َو ألاَ ْع َ‬
‫ى َو الَ َي ُإ ُ‬ ‫َ‬
‫الؿ َم او ِ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫عؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ زبروعکړي صي ڇه بیكکه ص ا َیذ ص‪٢‬غاو په‬
‫َیخىنىکي ٖٓیْ َیذ صياځکه په صي کي صجىخیضمٗنی پغجه صوااوىمضاعنګه‬
‫ٖٓمذ اوصهللا حٗالی پغازه ن‪ٟ‬اث پکي صيانىصايي وییلي صي ڇه صا ( هللا ) صي‬
‫ى‪ٛ‬ه هللا ڇه صى‪ٛ‬ه لپاعو ټى‪ ٫‬صالىىیذ ن‪ٟ‬اث صيااوصى‪ٛ‬ه نه ب‪ٛ‬حربل څىک‬
‫صالىىیذ اوعبىبیذ صن‪ٟ‬اجىمؿخد‪ ٤‬نه صيانىصى‪ٛ‬ه نه ب ‪ٛ‬حرصبل ڇاالىىیذ‬
‫مَل اویاصبل ڇاٖباصث کى‪ ٫‬باَل صي ‪.‬‬
‫اوبیكکه ص ا هللا ( الخي ( صي ى‪ٛ‬ه صاڇه صى‪ٛ‬ه لپاعو ټى‪ ٫‬کامل ن‪ٟ‬اث صژونض صي‬
‫لکه اوعیض‪ ٫‬لیض‪٢ ٫‬ضعث اعاص و اوىمضاعنګه نىعطاحي ن‪ٟ‬اث‬
‫اوىمضاعنګه ) ال‪٣‬یىم ( صي ڇه پضي کي ټى‪ ٫‬ن‪ٟ‬اث ألا‪ٗٞ‬ا‪ ٫‬صازل صياځکه‬
‫صاى‪ٛ‬ه ‪٢‬یىم طاث صي ڇه صنىعوټىلىمسقى‪٢‬اجىنه مؿخ‪ٛ‬ني صياټى‪ ٫‬مسقى‪٢‬اث‬
‫اومىحىصاث يي پیضاکړ‪ ٫‬ااوبیايي ب‪٣‬اء وعکړوااوبیايي ىغى‪ٛ‬ه څه وعله جیاعکړو‬
‫کىم ڇه صصوۍ صوحىصاوب‪٣‬اءلپاعو يغوعووااوصکما‪ ٫‬خیاث او‪٢‬یىمیذ نه يي‬
‫صاىْ صي ڇه الجأزظو ؾَت ) یٗن ي پ غکالي پغی نه عاځي ( والنىم ا اونه زىِّ‬
‫وعځياځکه پغکالي اوزىِّ صامسقى‪ ١‬بانضي عاځياځکه ڇه کمؼوعي اوعجؼ‬
‫اوؾتړي کیض‪ ٫‬پکي وي ااوصاصوو ن‪ٟ‬خىنه صٖٓمذ اوصکبریاءاوصحال‪٫‬‬
‫زاونضبانضي نه عاځيااوصصي زبريي ى ْ عاکړي صي ڇه صا هللا ىغى‪ٛ‬ه څه ڇه‬
‫اؾمانىنىاوځمکه کي صي صى‪ٛ‬ه ټىلىمالک صيانىصا ىغڅه ټى‪ ٫‬صهللا حٗالی بَضو‬
‫ګاو او‪ٚ‬الماو صي ىیڅ څىک صى‪ٛ‬ه صمقکیذ نه نص ي وجلي‬
‫( او کل من فی الؿمىاث وألاعى آلاَحی الغخمن ٖبضا ) نىى‪ٛ‬ه هللا صټىلىمالکانى‬
‫مالک صيااوصى‪ٛ‬ه لپاعو صمقکیذ باصقا ي اوصجهغ‪ ٝ‬ؾقُاو اوکبریاءلىیىالي‬
‫ن‪ٟ‬اث صي ‪.‬‬

‫‪01‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫اوصکما‪ ٫‬باصقا ي نه يي صاىْ صي ڇه ( الیك‪َٖ ٟ٘‬ضو ( ىی څ څىک صى‪ٛ‬ه په‬

‫وړانضي صڇاق‪ٟ‬اٖذ نه ش ي کىليامګغ ) الاباطنه ( صى‪ٛ‬ه په احاػثانىټى‪ ٫‬ق‪ٟ‬اٖذ‬
‫کىنکي او‪ ٚ‬زقک صى‪ٛ‬ه بَضو ګاو او‪ٚ‬الماو صياق‪ٟ‬اٖذ صڇاىْ نه ش ي کىلي‬
‫مګغجغى‪ٛ‬ه ڇه احاػث وعجه میالونه ش ي ( ‪٢ .‬ل هلل الك‪ٟ‬اٖتحمیٗاله مقک‬
‫الؿمىاث وألاعى )‪ .‬او هللا ڇاله صق‪ٟ‬اٖذ احاػث نه وعکىي مګغصڇانه ڇه عاض ي‬
‫وي او هللا په جىخیض عاض ي کحږيااوصعؾ ىالنى په اجبإ کىلىبه عياکحږيانىڅىک ڇه‬
‫صصی ن‪ٟ‬اجى والانه وي نىصى‪ٛ‬ه په ق‪ٟ‬اٖذ کي ىْ بیاڅه خهه نكخه ‪.‬‬
‫بیايي صهللا صپغازه ٖقْ باعو کي زبرعاکړيضياڇه ى‪ٛ‬ه ىغڅه بانضي اخاَه کىنکي‬
‫اوعاګحرونکي صيااوصمسقى‪٢‬اجىپه مسکي ڇه کىم کاعونه صي صمؿخ‪٣‬ب ل کي ڇه صىػي‬
‫نهایه نكخه وعبانضي ٖالْ صيا ( ومازق‪ٟ‬هْ ) اوکىم کاعونه ڇه مسکي جحرقىيضي ماض ي‬
‫کيااوبیكکه صي هللا بانضي ىیڅ ىْ پ نه صي اونه وعنه کىم ش ي پَاو کیضلي‬
‫ش يا ( یٗقْ زاةَتألاٖحو وماجس‪ٟ‬ي الهضوع ( اومسقى‪٢‬اث صهللا په ٖقْ اومٗقىماث‬
‫بانضي زپقه اخاَه نه ش ي عاوؾخليا مګغکىم ڇه صهللا حٗالی وعجه زىښه وي‬
‫( الابماقاء ) صىػی نه ى‪ٛ‬ه وعجه ښاييااوى‪ٛ‬ه ىْ ځیني قغعي اوج‪٣‬ضیغي‬
‫کاعونهااوصاصهللا حٗالی صٖقْ نه ډیغو مٗمىلي خهه صو ڇه زقکىجه يی ښىصلي صوالکه‬
‫څَګه ڇه عؾىالنىاومالةکىوییلي و ‪ ( :‬ؾبدانک الٖقْ لَاالاماٖقمخَا )‬
‫بیايي صهللا صٖٓمذ اوحال‪ ٫‬باعو کي زبرعاکړوااوصى‪ٛ‬ه کغس ي ځمکی اواؾمانىنىپىعي‬
‫پغازه صوااوبیكکه هللا حٗالی صصصي ځمکي اواؾمانىنىاوصصي په مَځ کي ڇه څىک صي‬
‫صىػی خ‪ٟ‬اْذ کړيضيااوصاخ‪ٟ‬اْذ يي نه ؾتړي کىي صکما‪ٖٓ ٫‬مذ اولىي والي‬
‫اوصا‪٢‬خضاعاوصپغازه خکمذ صوجي نه په اخکامىکي ‪ ( .‬وىىالٗلي الٗٓیْ ) اوڇذ صي په‬
‫زپل طاث کي په ټىلىمسقى‪٢‬اجىبانضيااوڇذ صي په زپل لىیىالي اون‪ٟ‬اجىؾغوااوڇذ‬
‫طاث صياټى‪ ٫‬مىحىصاث وعجه جاب٘ صيااوټى‪ ٫‬ن‪ٟ‬ؿىنه وعجه طلیل صيا ( الٗٓیْ ( عاحم٘‬
‫کىنکي صي ټى‪ ٫‬ن‪ٟ‬اجىلغو صٖٓمذ لىی والي کبریاءاومجض ‪ .‬نىص صاس ي یىَیذ صي ڇه صي‬
‫ټىلىمَٗاګانىبانضي مكخمل صيا ڇه صټىلىنه اوڇتي مَٗاګاني پکي صيااوصا َیذ صصي‬
‫مؿخد‪ ٤‬صي ڇه ص‪٢‬غاو په َیخىنىکي صٖٓیْ َیذ وي ااوڇه څىک يي وايي نىى‪ٛ‬ه له ىْ‬
‫پکاعصي ڇه جضبغاو‪ٞ‬هْ ؾغو يي اوايي ڇه ػړو يي صی‪٣‬حو اوٖغ‪ٞ‬او اوایماو نه ډک ش يااوپه‬
‫صي بانضي به صقیُاو صقغونىنه ىْ مد‪ٟ‬ىّ وي ‪.‬‬
‫‪‬‬

‫‪00‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صؾىعث ػلؼا‪ ٫‬ج‪ٟ‬ؿحراوصامضني ؾىعث صي]‬

‫بؿْ هللا الغخمن الغخیْ‬
‫َ‬ ‫َْْ ُ َْ َ َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َْْ ُ ْ َ‬ ‫َ ُْ َ‬
‫ى ه ز ‪ ٣‬ال َه ا )‪َ (2‬و ‪ ٢‬ا‪٫‬‬ ‫ى ِػل َؼال َه ا )‪َ (1‬و ه ز َغ َح ِذ ألا ع‬ ‫اػل ِؼل ِذ ألا ع‬ ‫﴿ ِئ ط‬
‫َ ْ َ ََ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ‬‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْؤلا ْن َؿ ُ‬
‫او َم ال َه ا )‪َ (3‬ي ْى َم ِئ ٍظ ج َد ِ ّض ر ه ز َب ا َع َى ا )‪ِ (4‬ب أ َو َعب ‪ ٪‬ه و ح ل ل ه ا‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ َ ْ َ ً َُ ْ َ ْ َ َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫)‪ (5‬ي ى م ِئ ٍظ ي ه ض عالَ اؽ ه ق خ اج ا ِل ح ر و ا ه ٖ م ال ه ْ )‪ ٞ (6‬م ن ي ٗ م ل‬
‫َ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ َ‬
‫ِم ث ‪ ٣‬ا‪ ٫‬ط ع ٍة ز حْ ًر َاي َغ ُو )‪َ (7‬و َم ن َي ْٗ َم ل ِم ث ‪ ٣‬ا‪ ٫‬ط ع ٍة ق ًّغ َاي َغ ُو ﴾‬
‫(‪ )2-1‬هللا حٗالی ص‪٢‬یامذ صوعځي زبرعاکىي ڇه څه خا‪ ٫‬به وي اا وځمکه به په‬
‫ػلؼله بانضي ش ي اوزىػیږي به جغصي پىعي ڇه کىم بقډنګىن ه اواوڇذ قیاو صي‬
‫ټى‪ ٫‬به عاو‪ٚ‬ىعځحږيا‪ٚ‬غونه به يي اواعش ي اوڇتي ‪ٚ‬ىنډۍګاني به يي زخمي‬
‫ش يااوبالکل به اواعو ش ي ځمکه ا ىی څ کىږوالي به پکي نه لیض‪ ٫‬کحږيا ( وازغحذ‬
‫ألاعى هز‪٣‬الها ) یٗني ځمکه به صزپلي زیټي نه ىغڅه عاوباس ي زؼاني اومړي ‪.‬‬
‫)‪ ) (3‬و‪٢‬ا‪ ٫‬الانؿاو ) کقه ڇه انؿاو صاس ي ‪ ٚ‬کاعونه اوح‪ٛ‬یحراث اوییني‬
‫اوډیغ‪ ٚ‬به يي وګڼيانىوايي به ڇه (مالها) صي ځمکي بانضي څه وقى؟ ‪.‬‬
‫( ‪ () 5 - 4‬یىمئظجدضر ) ) یٗني ځمکه به زبري وکړي ( ( ازباعىا ) یٗني ګىا ي به‬
‫وعکړي په ىغى‪ٛ‬ه ڇاڇه څه يي صصي ځم کي په ؾغبانضي کړي وي اصښه‬
‫اوبض ‪ .‬ځکه ځمکه صى‪ٛ‬ه ګىاىانىنه صو کىم ڇه به بَضو ګانىبانضي‬
‫صزپقىٖمقىنىګىا ي وعکىي ا ( بأو عبک هوحی لها ) یٗني هللا به وعجه امغکړي‬
‫وي اڇه څه وعبانضي جحرقىي صي صىػي زبرصوعکړي انىصاځمکه صهللا‬
‫صامغمسال‪ٟ‬ذ اونا‪ٞ‬غماني نه کىي ) ‪ .‬یىمئظیهضعالَاؽ ( په صي وعځ به زقک‬
‫عاټى‪ ٫‬ش ي ا صاص‪٢‬یامذ صخاالجىنه یىخا‪ ٫‬صي کقه ڇه هللا حٗالی صصوۍ په مَځ کي‬
‫‪ٞ‬یهقه وکړي ( اقخاجا ( یٗني ګډوډمخ‪ٟ‬غ‪ ) ١‬لحرواهٖمالهْ ) صصي لپاعو ڇه هللا‬
‫حٗالی وعجه کىم ٖمقىنه ڇه يی کړي صي صبضۍاوصنیکێوعجه وښايي ‪ .‬اوصص‪ٚ‬ه‬
‫اٖمالى پىعو بضله ىْ وعکړي ‪.‬‬
‫) ‪ٞ‬من یٗمل مث ‪٣‬ا‪ ٫‬طعةزحرایغو * ومن یٗمل مث‪٣‬ا‪ ٫‬طعةقغایغو ( نىڇاڇه صطعي‬
‫بغابغنیکي کړي وي وبه يي ویني اوڇاڇه صطعي بغابغبضي کړي وي ىْ وبه يي‬
‫ویني ‪.‬‬

‫‪02‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫اوصاقامل صي ٖام ټى‪ ٫‬زحروقغلغواځکه ى‪ٛ‬ه ڇه کقه الخه صطعي بغابغ ڇه‬
‫صټىلىقیانىنه وړوکي صي بضله پغي وعکى‪ ٫‬کحږي نى ‪ ٚ‬قیانى کاعونى ب انضي‬
‫به زامسابضلي وعکى‪ ٫‬کحږيالکه څَګه ڇه هللا حٗالی وییلي صي ( یىم ججضکل‬
‫ن‪ٟ‬ـ ماٖمقذ من زحرمدًغا وماٖمقذ من ؾىءجىصلى ه و بینهاوبیَه‬
‫هم ضابٗیضا )‬
‫) ووحضواماٖمقىاخايغا )‬

‫اوپضي کي صزحرکاعونىکىلىلپاعو جغ‪ٚ‬یب صي اګغکه لږىْ وي اوصقغصکاعونىنه‬

‫جغىیب اویغو‪ ٫‬صی اګغکه ډیغخ ‪٣‬حراووړوکي ىْ وي ‪.‬‬

‫‪‬‬
‫[ صؾىعث الٗاصیاث ج‪ٟ‬ؿحراوصامکي ؾىعث صي]‬
‫بسم ميحرلا نمحرلا هللا‬
‫ْ‬ ‫ُ ْ ً َ ََ‬ ‫ي ْب ًد ا َ‪ْ ٞ‬اإلا ُ ىع َي اث َ‪ْ ٢‬ض ًخ ا َ‪ْ ٞ‬اإلا ُ ِ‪َ ٛ‬‬ ‫﴿ َو ْال َٗ اص َي اث َ‬
‫اث ن ب د ا ‪ ٞ‬أ ز غ و ِب ه‬ ‫حر ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫ىص َو إ ن ه ُُ َٖ َل ل َط ل ‪َ٪‬‬ ‫او ل َغ ب ّ ه َل َ‪ٌ َُ ٨‬‬ ‫َن ْ‪ ًٗ ٣‬ا َ‪َ ٞ‬ى َؾ ُْ َن ب ه َح ْم ًٗ ا ئ َو ْؤلا ْن َؿ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ِ‬
‫ُ‬ ‫ٌ َ َ َ َ ِْ َ ُ َ‬ ‫ُ ّ ْ َ ْ َ َ‬ ‫َل َك ه ٌ‬
‫يض َو ِإ ن ه ِل خ ِب ال س ح ِر ل ك ِض يض ه ‪ ٞ‬ال ي ٗ ق ْ ِئ ط اب ٗ ثِ ر م ِاف ي‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫ٌ‬ ‫َ ْ َ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ ُ‬
‫وع ِئ و ع ب ه ْ ِب هْ ي ى م ِئ ٍظ ل س ِب حر ﴾‪.‬‬ ‫ىع و خ ِه ل م ِاف ي اله ض ِ‬ ‫ال ‪ ٣‬ب ِ‬
‫(‪ )1‬هللا حٗالی په اؾىنى بانضي ‪٢‬ؿْ وکړوځکه په صي کي صهللا حٗالی‬
‫ص‪٢‬ضعث ښکاعو نښ ی صياکىمي ڇه مسقى‪٢‬اجىجه مٗقىمي صيااوهللا حٗالی‬
‫وعبانضي بیا‪٢‬ؿْ په صاس ي خا‪ ٫‬کي کىي ڇه نىعخیىاناث پکي قامل نه‬
‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫اث ض ْب ًح ا ) غادیاث دغذوهه اخسخل شىي دي‬ ‫ال َػ َ‬
‫اد ً ِ‬
‫ِ‬ ‫صيانى‪ٞ‬غمايي ( و‬
‫یػني جیزسفخاسكىي داس ی كىي اوجیزسفخاس چه دهغی دوجي هه َي دهفس‬
‫یػني ساه اخسخلىاواصدسی ني هه ساوځي دجیزسفخاسي وخذ کي ‪.‬‬
‫( ‪ ( ) 2‬فاملىسیاث ) اوس ویسخىهکي خپلىخپىباهذي کله چه َي په کاڼىباهذي‬
‫اوهي ولږیږي ‪ ( ،‬كذحا ) په وهلىسشه دخپىپه کاڼىباهذي دخپىدسخخىالي‬
‫اودكىث دوجي هه کله چه په مىډه وي ‪ ( ،‬اوساوباس ي ) ‪.‬‬

‫‪03‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫)‪ )(3‬فاااملای اث ( حم لااه کااىهکي پااه د شاامىاهىباهذي ( ضاابحا ) د س ا ا سپ ه وخااذ‬

‫کي اوداغالبه وخذ کي داس ي وي چه حمله دس اسپه وخذ کي وي ‪.‬‬
‫)‪ )(4-5‬ف ا ا ا شن ( ها ا ااىپشیږدي دوۍ دي وخا ا ااذ کا ا ااي پا ا ااه خ پا ا اال جیزجللىاوحم لا ا ااه‬
‫کىلىسشه ) هلػا ( دوړه اوغباس ‪.‬‬
‫) فىسطً باه ( هاىدي وخاذ کاي خپلىا ساىهىباهذي دد شامً ضافىهىجه ده ىاه‬
‫کیږي ‪ ( ،‬حمػا ) ډل ي ددشمىاهىجه چه دوۍ وسباهذي حمله کړیذه ‪.‬‬
‫( ‪ ( ) 6‬ان الاوسان لشبه لکىىد ) داملسم غلیه دي یػني حىاب كسم دي‬
‫بیشکه دا اوسان دخپل سب هاشکشه دي ‪ ) .‬یػني خی اوحم چه دهللا حػالی‬
‫وسباهذي دي په هغي کي سستي کىهکي دي ‪ .‬اود اوسان طبیػذ دادي‪،‬چه هفس‬
‫َي دا احاصه هه وسکىي چه کىم حلىق وسباهذي دي چه هاه کامل شکل باهذي‬
‫پىسه اداءکړي‪،‬بلکه طبیػذ َي سستي اومىؼ کىٌ دي دمالي اوبذوي‬
‫دحلىكىداداءکىلىهه ‪ .‬مګشهاه څىک چه هللا حػالی وسجه هذایذ کړي‬
‫وي ‪،‬اودي ضفذ هه خاسج وي ‪،‬دحلىكىدادءکىلى ضفذ جه ساغلي وي ‪.‬‬
‫)‪ )(7‬و ا هااه غ لاای ر لا ل شا یذ ( یػ نااي او سااان چااه خ پاال ځااان کااي م ىااؼ اوها شااکشي وی نااي‬
‫پ ااذي با ه ااذي خپ ل ااه ګ ااىاه دي او اه ک اااسو س ه ااه ه ااه کىي ‪،‬ځ ک ااه دایىښ ااکاسه او وا ض ا ه‬
‫کا اااسدي‪،‬اوددي احخ م ا اااٌ شا ااخه چ ا ااه دا ضا اامی هللا ح ػ ا ااالی جا ااه سا ح ا ااؼ دي‪،‬یػ نا ااي ب ى ا ااذه‬
‫دخپل سب هاشکشه دي‪ ،‬ځکه هللا وسباهذي‬
‫ګىاه دي‪،‬هىپذي کي تهذیذاویشه وسکىٌ دي هاه چاله چه څىک دخ پ ل سب‬
‫هاشکشه وي ‪،‬چه هللا وسباهذي ګىاه دي ‪.‬‬
‫) و اهه ( یػني دا اوس ان ( ل ب الخی ) یػني دماٌ ( لشذیذ ) یػني دا اوسان دماٌ‬
‫ډیشخىښىهکي دي میىه وسسشه لشي‪،‬اوددي محبذ دماٌ دوجي هه د واحب شىي‬
‫حلىكى اداءکىٌ َي پشیښ ي دي‪،‬دهفس خىاهش َی دهللا په سضاباهذي مخکي‬
‫کړي دي‪،‬اوبیاداچه خپل فکشَي ضشف دي دهیاپىسي محذودکړي دي‪،‬اوداخشث‬
‫هه غافله شىي دي ‪ .‬اوددي وجي هه دكیامذ دوسځي په یشه ولىخب داسي وسکىي‬

‫‪04‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫( افالیػلم ( ایادي مخکب اوغافله جه هاه وخذ هه دي مػلىم ( ارابػث مافی‬

‫اللبىس ) یػني ‪ :‬کله چه هللا حػالی مړي دكب وهىهه ساوباس ي دحششاووششلپاس‬
‫) وحطل مافی الطذوس ) یػني ښکاسه به ش ي څه چه په دي کي دي‬
‫( سیىىکي )‪ .‬اوهشهاه څه چه پټ کړي شىي دي په سیىىکي دخی اوششهه هىدی‬
‫وخذ کي به بیاساصوهه ښکاسه ش ي اوهشهاه څه چه پټ وي ظاهشبه‬
‫ش ي‪،‬اودخلکىمخی جه به داغمالىهدیجي ښکاسه ش ي ‪.‬‬
‫) ان سبهم بهم یىمئزلخبی ( یػني هللا حػالی ددوۍ په غټىاووړوښکاسه‬
‫اوپټىغملىهىخب داسدي‪،‬اوبذله وسله په دي غ ملىهىوسکىي ‪،‬اوداوس ځ َي خاص‬
‫کړه په خب وسکىلىسشه حاٌ دا چه چه هاه هشوخذ په هشڅه خب داسدي‪،‬ځکه‬
‫داغمالىدبذلي وسکىلىهه مشاد دادي چه داټىٌ دهللا په غلم کي دي اوپه هشڅه‬
‫خب داسدي ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫[ دسىسث اللاسغتجفسی اودامکي سىسث دي]‬
‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬

‫اال َ‪ ٣‬اع َٖ ُت )‪َ (3‬ي ْى َم َي ُ‪ ٩‬ى ُو الَ ُ‬ ‫َ َ َ ْ َ َ َ ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫اؽ‬ ‫ِ‬ ‫اع َٖ ت )‪ (2‬و م اه ص ع ا‪ ٥‬م‬ ‫ِ‬ ‫اع َٖ ت )‪َ (1‬م اا ل َ‪٣‬‬ ‫ِ‬ ‫﴿ ال َ‪٣‬‬
‫‪٧‬ال ٗ ْه ن ْاإلا َ َْ ُ‪ ٟ‬ىف )‪َ َٞ (5‬أ م َ‬
‫ام ْن َز ُ‪َ ٣‬ق ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ ُ ُ ْ‬
‫ىر )‪َ (4‬و ج ‪ ٩‬ىو ال ِج َب ا‪٫‬‬
‫َْ ُ‬ ‫َ ْ‬
‫‪ ٧‬ال َ‪َ ٟ‬غ‬
‫ذ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اف اإلا ْب ث ِ‬
‫ِ‬
‫َ ُ‬
‫يَ ُه )‪ ٞ (8‬أ ُّم ُه‬ ‫ذ َم َى ُ‬
‫اػ‬
‫ام ْن َز ‪ْ ٟ‬‬ ‫ِّك ٍت َع اي َي ٍت )‪َ (7‬و َه م َ‬‫َ‬ ‫َ‬
‫يَ ُه )‪ُ ٞ (6‬ه َى ِف ي ِٖ‬ ‫َم َى ُ‬
‫اػ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ٌ َ َ ٌ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َ َ ٌ‬
‫او ي ت )‪ (9‬و م اه ص ع ا‪ ٥‬ما ِى ي ه )‪ (11‬نا عخ ا ِم ي ت ﴾‪.‬‬ ‫ى ِ‬
‫(‪ ) )3-1‬ال‪٣‬اعٖت ( ص‪٢‬یامذ صنىمىنىنه یىنىم صي ‪ ,‬اوصانىم يي ځکه وعکړي صي ڇه‬
‫زقک ټکىي اویغوي يي صعصوي يي په زپلي سستۍ ا وعٖب بانضياصصي وجي نه‬
‫صصي وعځي مىيىٕ يي ډیغو ٖٓیمه او‪ٚ‬ټه ګغځىلي ص و اپه صي ‪٢‬ى‪٫‬‬
‫ُ‬ ‫َ َ َ ْ َ َ َ ْ َ‬ ‫َ ْ َ َ ُ‬ ‫ْ َ َ ُ‬
‫اع َٖ ت ( ‪.‬‬
‫اع ٖ ت )‪ (2‬و م اه ص ع ا‪ ٥‬م اال ‪ِ ٣‬‬
‫اع ٖ ت )‪ (1‬م اال ‪ِ ٣‬‬
‫ؾغو‪ (:‬ال ‪ِ ٣‬‬
‫( ‪ () 4‬یىم ي کىو الَاؽ ( ‪ :‬په ص‪ٚ‬ه وعځ وي به زقک ‪ ..‬صصي وعځي صسستۍاويغي‬
‫اوعٖب صوجي نه ‪ ( .‬کال‪ٟ‬غاف اإلابثىر ) صګډو وډوزىاعو قىملسانىپه عنګه ڇه ځیني‬
‫په ځیَ ى بانضي وعځي اونه پىىحږي ڇه کىم َ غ‪ ٝ‬جه الړش ياکْ ځاي کي ڇه وعجه‬
‫اوع ښکاعو ش ي ىْ الخه وعواو وي صکمؼوعي اصعاک صوجي نه ‪ .‬نىصاصٖ‪٣‬ل‬
‫صزاونضانىصزقکىخا‪ ٫‬به وي ‪.‬‬

‫‪05‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫‪-‬‬
‫‪ )- ۵‬اماصازامىف او‪٢‬ىي والړ‪ٚ‬غونه به ( ( کالٗهن اإلاَ‪ٟ‬ىف ) لکه صبیکاعو قىي‬
‫وړۍ پ ه قاو به وي ڇه ډیغو لږو پاحي اومٗمىلي ىىاؾغو الىػياهللا حٗالی‬
‫‪ٞ‬غمايي ‪ :‬وجغی الجبا‪ ٫‬جدؿبهاحامضةو ي جمغمغالسخاِّ ) صصي نه وعوؾخه‬
‫بیابه ىىاکي طعو طعو والىػي اوىیڅ ش ي به وعنه پاحي نه وي ڇه ولیض‪٫‬‬
‫ش يابیابه جقه کیښىص‪ ٫‬ش ي صخؿاِّ اوکخاِّ اوزقک به صوو ډلىجه ج‪٣‬ؿیْ‬
‫ش يازىقبسخه اوبضبسخه ‪.‬‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫اػ يَ ه ) یٗني صڇا ڇه نیکێپه بضیىبانضي ډیغي‬ ‫َ َ َ ْ َ ُ َ َ َ‬
‫)‪ ٞ )(6-7‬أ م ام ن ز ‪ ٣‬ق ذ م ى ِ‬
‫اي َي ٍت ( یٗني صنٗمخىنىوالاحَخىنىکي به وي ‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ َ‬
‫قىي ا ( ‪ُ ٞ‬ه ى ِف ي ِٖ ِّك ٍت َع ِ‬

‫يَ ُه ) یٗني ڇه صڇانیکێصبضیى م‪٣‬ابقه ونه کړو‬‫ذ َم َى ُ‬

‫اػ‬
‫ام ْن َز ‪ْ ٟ‬‬ ‫( ‪َ ( ) 11 - 8‬و َه م َ‬
‫ِ‬
‫او َي ت ) یٗني ځاي اومؿکن به يي اوعوي ى‪ٛ‬ه ڇه صنىمىنىنه‬
‫ٌ‬ ‫َ ُ ُّ ُ َ‬
‫لږي وي ) ‪ ٞ‬أ م ه ى ِ‬
‫يي یىنىم ىاویه ص ي ‪.‬‬

‫یٗني مثا‪ ٫‬به يي صمىعپه عنګه وي لکه څَګه ڇه مىعىغوزذ وي الکه څَګه‬
‫ڇه هللا حٗالی ىْ ‪ٞ‬غماییلي صي ( ‪ :‬او ٖظابهاکاو ‪ٚ‬غاما ‪ ).‬اوصاس ي ىْ یى‪٢‬ى‪ ٫‬صي‬
‫ڇه مٗن ی يي ‪ :‬ڇه صما‪ ٙ‬به يي په اوعکي وي ایٗني الټه به په ؾغبانضي اوعکي‬
‫‪ٚ‬ىعػیږي ‪.‬‬

‫( وماهصعاک ماىیه ) اوصاصصي کاعصحٗٓیْ اولىی ىالي بانضي صلیل صيابیايی صصي‬
‫ج‪ٟ‬ؿحرپه صي ‪٢‬ى‪ ٫‬ؾغو وکړو ‪ ( :‬ناعخامیت )‪ .‬یٗني صسسذ ګغمێوالااوع ‪ .‬ڇه‬
‫صصنیاصاوعنه يی ګغمىالي اویاڇَضو نه ػیاث صياصهللا پَاو ‪ٚ‬ىاړوصصي اوعنه ‪.‬‬

‫‪06‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صؾىعث الخکازغ ج‪ٟ‬ؿحراوصامکي ؾىعث صي]‬

‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬
‫اب َش * ه ال َس ْى ف ح ْػ ل ُم ىن * َّم‬
‫َ َّ ُ ْ ُ ُ ْ َ َ‬ ‫َّ َ ُ ُ‬ ‫َْ َ ُ ُ‬
‫﴿ أ ل اه م الخ ي ا ش * ح ت ی ص س ج م امل ل ِ‬
‫َ ُ‬
‫ُم * َّم‬ ‫َ َ ُ َّ ْ َ‬ ‫َ َّ َ ْ َ َ ْ َ ُ َ َ َّ َ ْ َ ْ َ ُ َ ْ َ ْ َ‬
‫ین * ل ت َ و ن ال ج ِ‬ ‫ه ال س ى ف ح ػ ل م ىن * ه ال ل ى ح ػ ل َم ىن ِغ ل م ال ُ ِل ِ‬
‫ُم ﴾‪.‬‬
‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ُ َّ َ ُ ْ ُ َّ َ ْ َ‬ ‫َ َ َ ُ َّ َ َ ْ َ ْ َ‬
‫ین * م ل د س ل ً ً ى م ِئ ٍز غ ًِ الى ِػ ِ‬ ‫ل ت و ن ه اغ ی ن ال ُ ِل ِ‬
‫(‪ )1‬هللا حٗالی زپقىبَضو ګانىله ػوعنه اوجىبیش وعکىي اڇه صڅه لپاعو‬
‫پیضاقىي صي ڇه ى‪ٛ‬ه صهللا وخضو القغیک لپاعو ٖباصث کى‪ ٫‬صيااوصهللا‬
‫حٗالی مٗغ‪ٞ‬ذ اوپحژنضنه صوااوهللا حٗالی جه انابذ کى‪ ٫‬ص ي ااوصهللا مدبذ په‬
‫ىغڅه بانضي مسکي کى‪ ٫‬صيا ځانىنه يي وعنه مك‪ٛ‬ى‪ ٫‬کړيضيا‪ٞ‬غمايي ‪:‬‬
‫( الهاکْ ) مك‪ٛ‬ىله کړي يي جاؾىصپىعجه طکغکړي قىي ىض‪ٝ‬‬
‫نها ) الخکازغ ( یٗني ډیغوالی صما‪ ٫‬ا اوصما‪ ٫‬صډیغونکي طکغيي ونه کړو صصي وجي‬
‫نه ڇه ما‪ ٫‬قامل صي ىغى‪ٛ‬ه څه له ڇه ‪ٞ‬سغکىنکي وعبانضي‬
‫‪ٞ‬سغکىي اما‪٫‬ااوالصالښکغاکؿاوازضمخګاعاواٖؼث حاو اومکاوااونىعى‪ٛ‬ه‬
‫څه له ڇه یىبل بانضي صډیغوالي لپاعو م‪٣‬هىصوي نه صهللا صعيالپاعو ‪.‬‬

‫( ‪ ) 2‬نىؾخاؾىصامك‪ٛ‬ىلخیاپه ما‪ ٫‬بانضي او‪ٟٚ‬قذ اوپه لهىلٗب بانضي صومغو‬

‫قىو ڇه ) ختی ػعجْ اإلا‪٣‬ابغ ) ) جغصي ڇه ‪٢‬برونىجه وعؾیضۍ ( نىبیاص‪ٚ‬ه وزذ‬
‫کي صعنه پغصو ازىاقىواخ‪٣‬ی‪٣‬ذ صعجه ښکاعو قى وعوؾخه صصي نه ڇه‬
‫عاګغځیض‪ ٫‬پکي نه ووااوصهللا حٗالی صا‪٢‬ى‪ ٫‬په صي بانضي ص لیل صياڇه ٖالْ‬
‫بغػر صاس ي م‪٣‬هىص صي ڇه صصي نه صازغث کىعجه جقل صياځکه هللا حٗالی‬
‫صػیاعث کىنکىنىم وعکړيضياصم‪٣‬یمیَىاوىمیكه پاحي کیضونکىنىم يي نه صي‬
‫وعکړي ااوصا پ ه بیا عاژونضی کیضو اوىمیكه والي اوصنیاکي صاٖمالىبضلي‬
‫وعکىلىبانضي صلیل صي ص ىػي وعځ ڇه ‪ٞ‬اني کیضونکي ن ه صو ‪.‬‬
‫ُا‬ ‫َ‬ ‫َ َّ َ ا َ َ َ‬
‫س ا ْى ف خ ْػ ل ُم ىن * ّم‬ ‫(‪ )6-3‬اوصصي وجددي ندده يددي صاوٖددضو وع ؾددغو کړيددضوا ‪ ( :‬ه ال‬
‫َ َّ َا ْ َ َ ْ َ ُا َ َ َّ َ ْ َ ْ َ ُا َ ْا َ ْ َ‬
‫ین ) یٗ ندي ‪٦‬ده جاؾىؾدغو صا سد ي‬ ‫ه ال س ى ف ح ػ ل م ىن * ه ال ل ى ح ػ ل م ىن ِغ ل م ال ُ ِال ِ‬
‫ٖ قد ددْ وو ڇد دده کد ددىم ػړو جد دده صن َد دده کیضلىپد دده ى ‪ٛ‬د دده څد دده با ند ددضي ڇد دده ؾخا ؾد ددىمخي جد دده‬
‫عاجقىنکي صيا‬

‫‪07‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫نىجاؾىبه صما‪ ٫‬ډیغولى نه وي مك‪ٛ‬ىله کړي ااونیک اٖمالىجه به مىکىقل‬

‫کړي ووالیکن صخ‪٣‬ی‪٣‬ي ٖقْ نكخىالي جاؾىصاس ي کړۍ ڇه صاىغڅه وینۍ ( لتروو‬
‫الجخیْ ) یٗني ‪٢‬یامذ به وینۍاوبیابه زامساى‪ٛ‬ه حهَْ وینۍکىم ڇه هللا حٗالی‬
‫صکا‪ٞ‬غانىلپاعو جیاعکړيضي ‪.‬‬
‫ین ) یٗني په ؾترګ ىبانضي لیض‪٫‬اپه ؾترګىبه يي‬ ‫ُ َ َ َ ُ َّ َ َ ْ َ ْ َ‬
‫( م ل ت و ن ه اغ ی ن ال ُ ِل ِ‬
‫وینۍخ‪٣‬ی‪٣‬ي کخقىؾغوالکه څَګه ڇه هللا حٗالی ‪ٞ‬غماییلي صي ( ‪ :‬وعءا املجغمىو‬
‫الَاع‪َٓٞ‬ىا انهْ مىا‪ٗ٢‬ىىاولْ یجضواٖنهامهغ‪ٞ‬ا )‬
‫( زْ لدؿألن یىمئظٖن الَٗیْ ) صى‪ٛ‬ه نٗمخىنىڇه جاؾىپه صنیاکي وي پکي‬
‫ایاجاؾىيي قکغکړي صي کَه؟اوصهللا حٗالی خ‪ ٤‬مىپکي وعکړي ص ي کَه؟او ص‪ٚ‬ه‬
‫نٗمخىنىنه زىمىصهللا صنا‪ٞ‬غمانێؾبب نه ووحىړکړي ؟ڇه صعله صىػي نه ښه‬
‫نٗمخىنه صعکړي اوکه جاؾىپه ‪ٚ‬غوعکي عا‪ٚ‬لي وۍ اوقکغمى وعله نه ووکړي ابقکه‬
‫کیضاي ش ي صګَاىىنىؾبب به ىْ حىړکړي وواڇه ؾؼاصعله صعکړي ؟هللا حٗالی‬
‫‪ٞ‬غمايي ویىم یٗغى الظین ک‪ٟ‬غواٖلی الَاعاطىبخْ َی باجکْ فی خیاجکْ‬
‫الضنیاواؾخمخٗخْ بها‪ٞ‬الیىم ججؼوو ٖظاِّ الهىو ‪ ) ..‬آلايت‬
‫‪‬‬
‫[ ج‪ٟ‬ؿحرؾىعةالٗهغاوصامکي ؾىعث صي]‬
‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬
‫او َل ‪ ٟ‬ي ُز ْؿ غ * ئ ال ال ظ َ‬
‫ين‬ ‫نؿ َ‬ ‫َ ْ َ ْ‬
‫ه غ * ئ و ؤلا َ‬
‫ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫﴿ و ال ٗ ِ ِ‬
‫ان ْى اب ْال َخ ّ‪َ ٤‬و َج َى َ‬
‫ان ْى ِاب ال ه بْ ِر ﴾‪.‬‬ ‫اث َو َج َى َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ َ َ ُ‬
‫َم َ ىاو ٖ ِم ق ىااله ِال خ ِ‬
‫ِ‬

‫(‪ )3-1‬هللا ح ٗددالی پدده ػمدداني با نددضي ‪ ٢‬ؿددْ کددړی صي ڇدده ى ‪ٛ‬دده قددپه او وعځ صي صب َددضو‬
‫ګانىصا‪ٗٞ‬الىاواٖمالىوزخىن د د د دده صيا ڇ د د د دده بی ك د د د ددکه ان ؿ د د د دداو ج د د د دداواني صي اوج د د د دداواني‬
‫صګ ټد د د د د د د د د د د د د د ددىنکي يضصيااوصز ؿد د د د د د د د د د د د د د دداعي اوجد د د د د د د د د د د د د د دداواو مسخ قد د د د د د د د د د د د د د دد‪ ٠‬صعجد د د د د د د د د د د د د د ددي صي‬
‫کقه صازؿاعو اوجاواو مُق‪ ٤‬وي لکه څىک ڇه صنیااوصزغث کي جاواو وکړي ا‬
‫اونٗمذ اوحَذ وعنه الړش ي اوحهَْ يي په نهیب ش يا‬

‫‪08‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫اوکقه صازؿاعو اوجاواو صځیني کا عونىصوجي وي نىصصي وجي نه هللا حٗالی‬

‫صانؿاو لپاعو صازؿاعو اوجاواو ٖام طکغکړومګغى‪ٛ‬ه کؿاو په جاواو کي نه‬
‫صي کىم ڇاکي ڇه څقىعن‪ٟ‬اث وي ‪:‬‬
‫په ى‪ٛ‬ه څه بانضي ایماو عاوړ‪ ٫‬ڇه کىم بانضي هللا حٗالی صایماو عاوړلىخکْ‬
‫کړيضي ‪ .‬اوایماو به صٖقْ نه ب‪ٛ‬حرنه وي اځکه صاٖقْ صایماو خهه صو صصي نه‬
‫ب‪ٛ‬حرایماو نه پىعو کحږي ‪.‬‬
‫نیک ٖملااوصي کي ْاىغي اوباَني ټى‪ ٫‬صزحرکاعونه قامل صياکىم ڇه صهللا‬
‫اوصبَضو ګانىخ‪٣‬ى‪٢‬ىمخٗق‪ ٤‬صياواحب اومؿخد‪. ٤‬‬
‫اوپه خ‪ ٤‬بانضي ونیذ کى‪ ٫‬ڇه ایماو اونیک ٖمل صيایٗني ځیني به ځیَىجه‬
‫په صي بانضي ونیذ کىي ااوجغ‪ٚ‬یب به وعکىي ‪.‬‬
‫اوصهللا په اَاٖذ بانضي صنبرونیذ کى‪ ٫‬اوصهللا حٗالی صنا‪ٞ‬غمانێ نه څ او‬
‫ؾاجل ا اوىم ض اعنګه ص هللا په ج‪٣‬ضیغبانضي نبر ‪٧‬ى‪٧ ٫‬ىم ڇه صعصونکي وي ‪.‬‬
‫په اولني صوو کاعونىبانضي انؿاو زپل ن‪ٟ‬ـ مکمل کىي ااوپ ه عوؾخني ص وو‬
‫کاعونىبانضي نىعمکمقىي ااوپه څقىعواړوکاعونىپىعو کیضوبانضي بَضو‬
‫صزؿاعي اوجاواو نه بچ کحږيااو‪ٚ‬ټه کامیابي وعجه خانقحږي‬
‫[ ج‪ٟ‬ؿحرؾىعث الهمؼة اوصامکي ؾىعث صي]‬
‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬
‫َ‬ ‫َ َ َ َ ً َ َ َّ َ ُ َ ْ َ ُ َ‬ ‫َّ‬ ‫َُ‬ ‫ُ‬
‫ب أ َّن َم ال ُه‬ ‫﴿ َو ٍْ ل ِل ي ل ُه َم َض ٍة مل َض ٍة ال ِز ي ح م ؼ م اًل و غ ذ د ه ً ح س‬
‫ْ ُ َ َ َ َ َ ْ َ َ ْ ُ َ َ ُ َ ُ َّ‬ ‫َ ْ َ َ ُ َ َّ َ ُ ْ َ َ َّ‬
‫أ خ ل ذ ه ه ال ل ُ ي ب ز ن ِف ي ال ط م ِت و م اأ د َسان م اال ط م ت ه اس َللاِ‬
‫ال ت ي َج طَّ ل ُؼ َغ َل ى ْْلا َ ْف ئ َذ ة إ َّن َه َ‬
‫اغ َل ْي ه ْم ُم ْؤ َ‬
‫ض َذ ة ِف ي‬
‫ْ ُ َ َ ُ َّ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫امل ىك ذ ة ِ‬
‫َغ َم ٍذ ُم َم َّذ َد ٍة ] ‪.﴾. [ 1‬‬
‫( ویل ( وٖیضصي ىالکذ صي جبا ي صو اوصعصناک ٖ ظاِّ صي ( لکل ىمؼةإلاؼة ) يٗني‪:‬‬

‫صى‪ٛ‬ه ڇالپاعو ڇه ٖیب لټىنکي صي او‪ٚ‬یبذ کىنکي صياىماػ ى‪ٛ‬ه څىک صي‬
‫ڇه صزقکىٖیبىنه لټىي ااوَٗن لګىي په اقاعوؾغو اوکاعونىؾغواا وإلااػى‪ٛ‬ه‬
‫ڇاجه وايي څىک ڇه زبروکي صڇاٖیبىنه لټىي ‪.‬‬

‫‪09‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫‪ - ۲‬اوصصي ىماػا وإلااػن‪ٟ‬ذ صاصي ڇه بل کاعيي نه وي ؾىاصما‪ ٫‬حم٘‬

‫کىلىاوقماعلىاوخؿضکىلىنهااوبیاصصي ما‪ ٫‬صزغچ کىلىصنیکێپه کاعونى کي‬
‫ع‪ٚ‬بذ ىْ نه لغي ااونه په نقه عخمۍکي يي لګىي اونه نىعصزحرکاعونىکي ‪.‬‬
‫‪ – ( ۳‬یدؿب ) ګماو کىي صزپل حهالذ صوجي نه ( هو ماله ازقضو ڇه صاما‪٫‬‬
‫به صو ؾغو ىمیكه لپاعو وي اپه صنیاکيانىصصي وجي صى‪ ٛ‬ه کىقل صما‪ ٫‬په‬
‫ډیغولىکي وي په کىم ڇه صاګماو کىي ڇه صصو ٖمغبه ډیغکړي ااوپه صي نه‬
‫پىىحږي ڇه بسل ٖمغونه کمىي اوکىعونه زغابىي ااونیکي ٖمغډیغوي ‪.‬‬
‫َ َ َ ْ َ َ‬
‫کاللینبظو ) یٗني زبرصاعزامساوع‪ٚ‬ىعځحږي به ( ( في الخُمت * و م اأ د س ان‬
‫ْ َ ُ‬
‫َم اال ُ ط َم ت ( وع‪ٚ‬ىعځحږي به خُمتکي اوعکي اوڅ ه زبر صعکى جاله ڇه‬
‫خُمتڅه ش ي صي خُمت يي صصي اوعصسسخىالي اوىیبخىالي صوجی نه وعجه‬
‫اوییلي ‪ .‬بیايي صصي ج‪ٟ‬ؿحر په صي ‪٢‬ى‪ ٫‬ؾغو وکړو ( ناعهللا اإلاى‪٢‬ضة ( ) صاصهللا‬
‫حٗالی بل کړي قىي اوعصي ) صکىم ڇه زاقاک کاڼی اوانؿاناو صي ( ‪ .‬التي‬
‫ى‪ٛ‬ه اوعکىم ڇه صډیغقضث اوسستۍصوجي نه ( جُق٘ ٖلی ألا‪ٞ‬ئضة )‬
‫صحؿمىنىنه ػړونىجه وعزحژي ‪ .‬اوصصاس ي سستي صاوعګغمێکي به صوۍ بَضوي‬
‫اوص اوع نه صوجقى امیضبه يي زخْ قىي وي انىصصي وجي نه بیا‪ٞ‬غمايي ‪:‬‬
‫( انهاٖقیهْ مإنضة ) یٗني صا اوعبه صوۍ بانضي صىغَغ‪ ٝ‬نه بَضوي افی‬
‫ٖمضممضة ) یٗني ص‪ٚ‬ټىصعواػوقاجه صصي وجي نه ڇه وعنه عاونه وځ ي ‪.‬‬
‫( کقماهعاصوا هو یسغحىامنهاهٖیضوا‪ٞ‬یها ) صهللا نه پَاو ‪ٚ‬ىاړوصصي اوعنه‬
‫اوصهللا نه صبښنی اوٖا‪ٞ‬یذ ؾىا‪ ٫‬کىو )‬
‫‪‬‬

‫‪21‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ ج‪ٟ‬ؿحرؾىعث ال‪ٟ‬یل ( اوصامکي ؾىعث صي]‬

‫بسم ميحرلا نمحرلا هللا‬
‫َ ْ‬ ‫ََ َ ْ َ َ ْ َ ُ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ َ ُّ َ َ ْ َ‬
‫يل (‪)2‬‬
‫يل )‪ (1‬ه ل ْ ي ج ٗ ل ‪ ٦‬ي ض ى ْ ِف ي ج ً ِق ٍ‬ ‫﴿ ه ل ْ ج غ ‪ ٦‬ي ‪ ٗ ٞ ٠‬ل ع ب ‪ِ ٪‬ب أ خ ِ‬
‫اِّ ال ِ‪ِ ٟ‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫يل )‪َ ٞ (4‬ج َٗ ق ُه ْْ‬ ‫ّ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ ْ َ َ ََْ ْ َْ ً ََ‬
‫و ه ع ؾ ل ٖ ق ی ِه ْ َ ح راه ب ِاب يل )‪ (3‬ج غ ِم ِیه ْ ِب ِذ ج اع ٍة ِم ن ِس ِج ٍ‬
‫ْ ُ‬ ‫َ‪ْ َٗ ٦‬‬
‫‪َ ٠‬م أ ‪ ٧‬ى ٍ‪.﴾ . ٫‬‬
‫ه ٍ‬
‫ایاجانه صي لیضلي صهللا حٗالی ‪٢‬ضعث اولىي قاو اوبَضو ګانىبانضي عخمذ‬
‫اوصجىخیض صالةل اوصى‪ٛ‬ه صعؾى‪ ٫‬دمحمنلی هللا ٖقیه وؾقْ نض ‪١‬اصوجي نه‬
‫ىغى‪ٛ‬ه څه ڇه هللا حٗالی ص‪ٞ‬یالنى والاؾغو وکړواى‪ٛ‬ىۍ ڇه صهللا صکىعبیذ‬
‫الخغام جه يی ڇل حىړکړي وو ا وجضبحريي نیىلي ووااوصهللا صکىعصزغابیضو‬
‫اعاصو يي کړی وو اوصی جه يی ځاو جیاعکړي ووااوصځاو ؾغو يي صاس ي ‪ٞ‬یالو‬
‫او ډله ‪ٞ‬ىج عاوؾتي ووڇه صصي نه مسکي ٖغبىکي صاس ي نه ووپه خبكه‬
‫اویمن کي ‪ .‬اوکقه ڇه صوۍ مکي جه نژصي قىاو ٖغبىصصوۍ مسه ىْ نه قىو‬
‫نیىليااوصمکي زقک صیغيضو صوجي نه اوجلانىهللا حٗالی وعبانضي ډلي ډلي‬
‫ماع‪ٚ‬او عاولحږ‪٫‬اڇه صي مغ‪ٚ‬انىؾغو صاس ي کاڼي ووڇه ( زاوعي ؾغو اوعکي‬
‫پازه کړي قىي وو ) نىپه صي کاڼىبانضي يي ویكخلااوصىغ‪ ٚ‬ا و وړوکي پس ي‬
‫قى‪ ٫‬انىټى‪ ٫‬زخْ قى اوصاس ي قىلکه زىړ‪ ٫‬قىي واښه اهللا حٗالی صصوۍ ڇل‬
‫اوجضبحرپسپقه په صوۍ بانضي وګغځىلىااوصصوۍ ‪٢‬هه مكهىعو صوااوصاى‪ٛ‬ه کا‪٫‬‬
‫ووکىم کي ڇه عؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ پیضاقىي وو ‪ .‬نىصاصعؾى‪ ٫‬هللا‬
‫نلی هللا ٖقیه صنبىث پیكَګىيي اوعؾالذ بانضي صلیل ىْ قىاهللا حٗالی‬
‫لپاعو ټى‪ ٫‬قکغاوزَاصو‬

‫‪‬‬

‫‪20‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صؾىعث ایال‪٢ ٝ‬غیل ج‪ٟ‬ؿحر ( اوصامکي ؾىعث صي]‬

‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬
‫َ ْ‬ ‫‪ْ َٞ * ٠‬ق َي ْٗ ُب ُض َ‬ ‫﴿ ِل يال‪َ ٢ُ ٝ‬غ ْي ل * ئ يال ‪ ٞ‬ه ْْ ع ْخ َق َت ّ َ َ‬
‫واع ِّ َى ظ اال َب ِّْ ِذ‬ ‫الك خ ا ِء و اله ْي ِ‬
‫ِ‬ ‫ٍ ِ ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ىٕ و َم ن ه ْ م ِ ن ز ى ٍ‪.﴾* ٝ‬‬‫* ال ِظ ي ه َ ٗ م ه ْ م ِ ن ح ٍ‬
‫(‪ ) )4-1‬م‪ ٟ‬ؿدغیَىوییلي صي ‪ :‬ڇده حداع اوم جدغو ع صواړو صمسکی ندي ؾدىعث ؾدغو‬
‫جړلد ددي صي مخٗ قد دد‪ ٤‬صيایٗ ند ددي صا د ددخاِّ ال‪ ٟ‬ید ددل یٗ ند ددي ص‪ٞ‬یالنىصزاونضانىؾد ددغو ڇد دده‬
‫مىڅ د د د د ه وکد د د ددړ‪ ٫‬صاص‪٢‬غی كد د د ددى صوجد د د ددي ند د د دده مىوکړواص‪٢‬غی كد د د ددى ص ا مد د د ددن اوا ؾد د د ددخ‪٣‬امذ‬
‫اوصصوۍ صم ه د د د د د ددلخخىنى اوپ د د د د د دده یسنۍ ک د د د د د ددي ی م د د د د د ددن ص ؾ د د د د د دد‪ٟ‬غاوګغمێکي ق د د د د د ددام ج د د د د د دده‬
‫صؾ‪ٟ‬غصبغابغو لىصججاعث لپاعو‬
‫نىهللا حٗالی ىالک کړ‪ ٫‬ى‪ٛ‬ه څ ىک ڇه ڇا صوۍ جه صيغعاوصبضۍاعصو‬
‫لغلهااوصخغم اوصخغم صزقکىٖٓمذ يي نىعىْ صٖغبىپه ػړونىکي‬
‫ډیغکړواجغصي ڇه اخترام يی وکړواوپه ىیڅ یى ؾ‪ٟ‬غکی وعجه بیامخي جه نه‬
‫قىانىصصي وجي نه هللا حٗالی وعجه صقکغکىلىخکْ وکړو ‪ .‬اوويي ‪ٞ‬غماییل (‪:‬‬
‫َ ْ‬ ‫َ‪ْ ٞ‬ق َي ْٗ ُب ُض َ‬
‫واع ِّّ َى ظ اال َب ِّْ ِذ ( ) نىصوۍ له پکاعصي ڇه صصي کىعصعِّ ٖباصث‬
‫وکړي ) ) یٗني هللا صي یىاځي وګڼي اوزالو ٖباصث صي صهللا حٗالی وکړي ‪.‬‬
‫َم َن ُه ْ ّمِ ْن ز ْى ٍ‪ *( ٝ‬صى‪ٛ‬ه ڇاڇه صوۍ له يي ولږو‬
‫َ‬ ‫ال ِظ ي َه َْ َٗ َم ُه ْ ّم ن ُح ىٕ َو َ‬
‫ٍ‬ ‫ِ‬
‫کي زىعا ‪ ٥‬وع ‪ ٦‬ړو او یغو کي يي امن وعکړو ‪.‬‬
‫نىعػ‪ ١‬وعکى‪ ٫‬اوامن وعکى‪ ٫‬صا صصن ي ا صاس ي نٗمخىنه صي ڇه صصي په بض‪ ٫‬کي‬
‫په انؿاو بانضي هللا حٗالی جه قکغویؿخل واحبحږي ‪ .‬نىیاهللا ؾخالپاعو ټىله‬
‫زَاصو اوقکغصي ؾخالپاعو په ټىلىښکاعو اوپټىنٗمخىنىبانضيااوهللا حٗالی‬
‫صزپل کىعبیذ الخغام په عبىبیذ بانضي زام کړوصصي کىعص‪ًٞ‬یقذ‬
‫اوصقغ‪ ٝ‬صوجي نه کَه هللا حٗالی صىغش ي عِّ صي ‪.‬‬
‫‪‬‬

‫‪22‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صؾىعث اإلااٖىو ج‪ٟ‬ؿحر اوصامکي ؾىعث صي]‬

‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬
‫َ ُ ُّ ْ َ َ َ َ ُ ُّ َ َ َ َ‬ ‫َ َ َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ َ ّ‬ ‫َ َْ َ‬
‫ام‬
‫ين * ‪ ٞ‬ظ ِل ‪ ٪‬ال ِظ ي ي ض ٕ ال ي ِد يْ * و الي د ٌ ٖ ل ل َ ٗ ِ‬ ‫﴿ ه َع ه ي ذ ال ِظ ي ي ‪ِ ٨‬ظ ُِّ ِب ِ‬
‫الض ِ‬
‫ْ َ ُ َ‬
‫اى ىو * ال ِظ ين ُى ْ‬ ‫حو * ال ظ ين ُى ْ َٖ ن َ‬ ‫ه ّق َ‬‫ّ ْ َ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫ْ ْ‬
‫ن ال ِت ِه ْ ؾ‬ ‫ِ‬ ‫حو * ‪ ٞ‬ى ي ل ل ِ ق ُم ِ‬
‫اإلا ِ ؿ ِ‪ِ ٨‬‬
‫ُ َ ُ َ َ َ ْ َ ُ َو ْ َ ُ َ‬
‫اٖ ىو ﴾‪.‬‬ ‫ي غ اؤ وو * و ي م َ ٗ ى اإلا‬

‫(‪ )1‬هللا حٗالی صصاس ي زقکىمظمذ کىي کىم ڇه صهللا حٗالی خ‪٣‬ى‪ ١‬اوصهللا حٗالی‬
‫صبَضو ګانىخ‪٣‬ى‪ ١‬يي پغیښ ي صيا‪ٞ‬غمايي ) اعهیذ الظي یکظِّ بالضین ) ایا جا صاس ي‬
‫شسو یاصاس ي څىک لیضلي صي ڇه صمغګ نه بٗضػنضګێجه صصعو‪ٚ‬ىنؿبذ کىي‬
‫ص‪٢‬یامذ صوعځي جکظیب کىي ااوىغى‪ٛ‬ه څه ڇه عؾىالنىاوانبیاو عاوړي صي په ىػي‬
‫بانضي ىْ ایماو نه عاوړيا ( ‪ٞ‬ظالک الظي یضٕ الیدیْ ) اوىمض‪ٚ‬ه کـ یازپل صػړو‬
‫ص سسخىالي ؾغو یدیْ له صیکي وعکىي اوصػړو صسسخىالي صوجي نه یدیْ بانضي عخْ‬
‫نه کىي اوصصي وجي نه يي ىْ کىي ځکه ڇه نه صزىاِّ امیضؾاحي اونه صٖظاِّ نه‬
‫یغیږي ا ) والیدٌ ) اونىعوجه جغ‪ٚ‬یب نه وعکىي ا ( ٖلی َٗام اإلاؿکحو ) مؿکیَانىله‬
‫عوټێوعکىلىبانضي ‪ .‬اوزپقه ىْ مؿکیَانىله عوټێنه وعکىي پکاع زىصاوو ڇه زپقه‬
‫يي ىْ وعکىله • ‪ٞ ( .‬ىیل لقمهقحو ) ىالکذ صي إلا ىنځ کىنکىلغو ى‪ٛ‬ه إلا ىنځ‬
‫کىنکي ڇ ه إلاىن ځ کىي لیکن ( ٖن نالتهْ ؾاىىو ﴾ صزپل إلاىنځ نه ‪ٚ‬ا‪ٞ‬قه‬
‫وي ‪ .‬یٗني ى‪ٛ‬ه زپل إلاىنځىنه يای٘ کىي ‪ .‬زپل وزذ بانضي يي نه‬
‫کىي اصإلاىن ځ اعکاو په خیذ َغی‪٣‬ه بانضي نه اصاءکىي ‪ .‬اوصصي ؾبب او‬
‫وحه صهللا په خکْ بانضي اىخمام نه کى‪ ٫‬صياځکه يي إلاىنځ پغیښ ي صي‬
‫کىم ڇه په ټىلىکي اىْ اويغوعي ٖباصث صي ‪ .‬ىمضاص إلا ىنځ نه ‪ٚ‬ا‪ٞ‬قه‬
‫کیض‪ ٫‬صي ڇه إلاىنځ کىنکی صىالکذ اومالمخیامؿخد‪ ٤‬ګغځىي ااوىغڇه‬
‫إلاىنځ کي ؾهىو کیض‪ ٫‬صي نىؾهىاوزُاصىغڇانه وا‪ ٘٢‬کحږياختی ڇه‬
‫صعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ نه ىْ وا‪ ٘٢‬قىي صوانىصصي وجي نه هللا‬
‫حٗالی ى‪ٛ‬ه کؿاو ڇه صإلاىنش نه ‪ٚ‬ا‪ٞ‬قه صي په عیا اوصػړ و سسخىالي‬
‫ُ ُ َ ُ‬
‫اؤ َ‬
‫وو ) یٗني‬ ‫اوبحرخمۍن‪ٟ‬خىن ى بانضي ؾخایلي صيا‪ٞ‬غمايي ( ال ِظ ين ى ْ ي غ‬
‫صزقکىجه صښىصني صوجي ٖمل کىي ا (‬

‫‪23‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫َ َ ْ َ ُ َو ْ َ ُ َ‬
‫اٖ ىو ) صکىم یىش ي ڇه ٖاعیخ ا ایاصى ضي ي په قکل بانضي‬ ‫( و ي م َ ٗ ى اإلا‬
‫وعکىلىکي کىم ڇه پکي يغعنه وي ىْ مَٗه کىي الکه مثا‪ ٫‬صلىښىاوجبرګي‬
‫اونىعصاس ي قیاو ڇه صىػي وعکى‪ٖ ٫‬ام ٖاصث صي صاؾخٗما‪٫‬‬
‫لپاعوانىصډیغصخغم (بسل) صوجي نه صازقک صاؾخٗما‪ ٫‬صامٗمىلي قیاو ڇاله‬
‫صوعکىل ى نه ىْ مَ٘ کىي انىص‪ٚ‬ټىقیانىوعکىلى وزذ کي به يي څه خا‪٫‬‬
‫وي ‪ .‬په صي مباعک ؾىعث کي مؿکیَانىاویدیمانىله عوټێ وعکىلىبانضيااوىػي‬
‫بانضي ص جغ‪ٚ‬یب وعکىلى اوصإلاىنځ صزیا‪ ٫‬ؾاجقىاوصإلاىنځ صخ‪ٟ‬اْذ‬
‫کىلىاونىعټى‪ ٫‬اٖمالىکی صازالم ؾاجقىجغ‪ٚ‬یب وعکړ‪ ٫‬قىي صيااوىمضاعنګه‬
‫صنیکێکاعکىلىبانضي اوصمٗمىلي قیانىصاؾخٗما‪ ٫‬زقکىله وعکىلىبانضي‬
‫جغ‪ٚ‬یب صيالکه لىض ی کخاِّ و‪ٚ‬حرواځکه هللا حٗالی صصاس ی کاعنه ک ىلى زقکى‬
‫مظمذ اوبضي بیاو کړي ص و اوهللا ؾبدانه هٖقْ‬
‫[ صؾىعث کىزغج‪ٟ‬ؿحراو صا م‪٩‬ي ؾىعث صي]‬
‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬
‫﴿ اناهُٖیَاک الکىزغ ‪ٞ‬هل لغبک واندغ او قانئک ىىألابتر ﴾‪.‬‬
‫(‪ )1‬هللا حٗالی زپل پی‪ٛ‬مبربانضي اخؿاو کىي او‪ٞ‬غمايي‪ ﴿ :‬اناهُٖیَاک الکىزغ ﴾‬
‫يٗني مىنږجاله ډیغزح راولىي ‪ًٞ‬ل صعُٖاکړي صيااوصىػي صحملي نه ڇه هللا‬
‫حٗالی يي ص‪٢‬یامذ په وعځ زپل نبي له وعکىي ى‪ٛ‬ه نهغصي کىم جه ڇه‬
‫کىزغوايياصخىى کىزغاوږصوالي صیىي میاقتي صمؼ‪ ٫‬په انضاػو صي‬
‫اوىمضاعنګه ٖغى پقَىالي ىْ صیىي میاقذ صمؿافي بغابغصياصصي اوبه صپیى‬
‫(قىصو) نه ډیغي ؾپیني صياا وصٖؿل (قهضو) نه ډیغي زىږي صياصصي‬
‫صڅکقىصلىښىٖضصبه يي صاؾماو صؾخىعوبغابغپه ډیغوالي کيااوپړ‪٢‬اکي به ىْ‬
‫صاؾماو صؾخىعوپه عنګه وي اڅىک ڇه صي خىى کىزغنه یىځل اوبه وڅ کي‬
‫نىبیابه کقه ىْ وعجه جَضو ونه لږي ‪ .‬هللا حٗالی په ى‪ٛ‬ه بانضي صاخؿاو‬
‫صطکغکىلىنه وعوؾخه صقکغخکْ کىي ا ‪ٞ‬غمايي ‪:‬‬
‫( ‪ٞ‬هل لغبک واندغ) نىصزپل عِّ لپاعو إلاىنځ وکړو او‪٢‬غباني وکړوا‬

‫‪24‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫هللا حٗالی صاصواړو ٖباصجىنه طکغکړ‪ ٫‬ځکه صابهترین ٖباصجىنه صي اوهللا حٗالی جه‬
‫صنژصیىالي بهترین ؾبب صي ‪ .‬اوصصي وجي نه يي ىْ زام کړ‪ ٫‬ځکه ڇه إلاىنځ په ػړو کي‬
‫اوانضامىنىکي زكىٕ اوٖاحؼي عاولياا وصٖباصث نىعو‪٢‬ؿمىنىجه يي ىْ ن‪٣‬ل کىي ااوپه‬
‫‪٢‬غبانێکي صاخکمذ صي ڇه کقه انؿاو ؾغو کىم ښه ش ي وي ى‪ٛ‬ه صهللا لپاعو ‪٢‬غباني‬
‫کىي اوهللا جه ځاو نژصي کىي ااوصى‪ٛ‬ه ما‪ ٫‬زغچ کى‪ ٫‬صي کىم ؾغو ڇه مدبذ کى‪٫‬‬
‫اوبسل وعبانضي کى‪ ٫‬انؿاني ون‪ ٠‬صي ‪( .‬او قانئک) یٗني جاؾغو ب‪ٌٛ‬‬
‫کىلىوالااوؾخان ‪٣‬هاو اوکمي بیانىلىوالا (ىىألابتر) یٗني صىغزحرنه مدغوم صياصى‪ٛ‬ه‬
‫ٖمل مَ‪ ُ٘٣‬صي طکغيي مَ‪ ُ٘٣‬صياامادمحمنلی هللا ٖیقه وؾقْ په خ‪٣‬ی‪٣‬ذ کي کامل‬
‫انؿاو صياپه کما‪ ٫‬کي صاس ي مغجبي جه عؾیضلي صي ڇه صنىعومسقى‪٢‬اجىى‪ٛ‬ه صعجي جه‬
‫عؾیض‪ ٫‬ناممکن صيالکه ‪( :‬ع‪ٗٞ‬ذ طکغ ( ص طکغاوڇخىالي او کثرةألانهاعاوکثرةاإلاخبٗحو‬
‫[ صؾىعث الکا‪ٞ‬غوو ج‪ٟ‬ؿحر]‬
‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬

‫﴿ ‪٢‬ل يآیها ال‪٩‬ا‪ٞ‬غوو*آلهٖبض ماحٗبضوو*وآل هنخْ ٖابضوو مآاٖبض*وآلهنا ٖابض ما ٖبضجْ* وآل هنخْ ٖابضوو‬
‫مآاٖبض *ل‪ ْ٨‬صيَ‪ ْ٨‬ولي صين﴾‪.‬‬

‫(‪ )6-1‬یٗني کا‪ٞ‬غوجه ښکاعو اونغاخذ ؾغو صا اوایه‪ ﴿ :‬الهٖبضماح ٗبضوو ﴾ ) ایٗني جه‬
‫صصي ک‪ٟ‬اعوصځاو نه حىړقىي زىصؾازخه مٗبىصانىنه ص بغاءث اْهاعوکړواصکىمىڇه‬
‫ى‪ٛ‬ىي صهللا حٗالی نه ب‪ٛ‬حرْاىغاوباَن کي ٖباصث کىلى ‪ ﴿ .‬وآل هنخْ ٖابضوو مآاٖبض ﴾‬

‫اوصڇاڇه ػو ٖباصث کىم صىػی جاؾىٖباصث نه کىي اځکه ڇه صهللا په ٖباصث کي‬
‫ؾخاؾىصهللا لپاعو ازالم نه پیضاکحږياصهللا لپاعو ؾخاؾىصاٖباصث کىم کي ڇه قغک‬
‫صي اوصقغک ؾغو جړلي صي صیخه ٖباصث نه وايي ‪ .‬اوباعباعصصي جکغاعو‪ ٫‬صاو‪ٗٞ ٫‬ل صنه‬
‫پیضاکیضلىصلیل صيااوصویْ صلیل صي پضي ڇه صالاػمي ون‪ ٠‬ګغځیضلي صي صٖباصث‬
‫لپاعو ‪ .‬صصي وجي نه هللا حٗالی صصواړو ډلىمَځ کي ‪ٞ‬غ‪ ١‬کړيضيا‪ٞ‬غما ییلي صي ‪ ( :‬لکْ صیَکْ‬
‫ولي صین ) جاؾىپه زپل صین ػو په زپل صین ‪ .‬لکه څَګه ڇه هللا حٗالی ‪ٞ‬غماییلي صي ‪:‬‬
‫( ‪٢‬ل کل یٗمل ٖلی قاکقخه ( وعجه اوایه ڇه ىغیىشسو زپل زپل َغی‪٣‬ي بانضي ٖمل‬
‫کىي ) بیا‪ٞ‬غمايي ( انخْ بغیئىو ممااٖمل وهنابغب مماحٗمقىو (‪ ).‬یىنـ ) کىم څه ڇه ػو‬
‫کىم صىػی نه ج اؾىبغي يي اوکىم څه ڇه جاؾىکىي صىػي نه ػو بغي یْ ‪.‬‬
‫‪‬‬

‫‪25‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صؾىعث الَهغج‪ٟ‬ؿحراو صا مضني ؾىعث صي]‬

‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬

‫﴿ ئطاحاء نهغهللا وال‪ٟ‬خذ* وعهيذ الَاؽ يضزقىو في صين هللا ه‪ٞ‬ىاحا* ‪ٞ‬ؿبذ بدمضعب‪٪‬‬
‫واؾخ‪ٟٛ‬غوائنه ‪٧‬او جىابا ﴾‪.‬‬
‫(‪ )3-1‬په صي ؾىعث کغیمه کيی ػیغی اوزىشسبري صوااوصصي‬
‫زىشسبرۍ صخانقیضلىؾغو بیاعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ جه یىخکْ‬
‫صيااوىمضاعنګه صصي زىشسبري بانضي مترجب ځیني خاالجى َغ‪ ٝ‬جه‬
‫اقاعو اوجَبیه صو ‪ .‬زىشسبري صهللا عؾى‪ ٫‬جه صهللا صمضصاوصمکي ص‪ٞ‬خذ‬
‫کیضلىصوااوصهللا په صین کي صزقکىډله ډله قامقیضلىصو ‪ .‬په صي کي ډيغزقک‬
‫ؾخاصقمَاو وواصصي نه بٗضبه ىمضازقک ؾخامقګغي اوانهاعويااوصکىم‬
‫ش ی باعو کي ڇه زىشسبري وعکړي وو بالکل ىما‪ٚ‬ه عنګه پىعو قىو ‪ .‬اماکىم‬
‫ڇه صصی زىشسبري صخانقیضلىوزذ کي صهللا خکْ ووعؾى‪ ٫‬جه ى‪ٛ‬ه صا‬
‫ووڇه صمضصاو‪ٞ‬خذ نه وعوؾخه صهللا قکغاصاءکړي اصهللا صخمضاوزَاءؾغو‬
‫صى‪ٛ‬ه حؿبیذ بیاو کړي اواؾخ‪ٟٛ‬اعاوبسښَه و‪ٚ‬ىاړي ‪.‬‬
‫اماکىمي ڇه اقاعي صي نىیىو اقاعو ‪ :‬صاصو ڇه صصین لپاعو مضصبه ىمیكه‬
‫وي ااوصابه ډیغیږي په حؿبیذ اوخمضاواؾخ‪ٟٛ‬اعصعؾى‪ ٫‬صَغ‪َٞ‬ه ‪ .‬ځکه‬
‫صاصقکغ نه صيااوهللا حٗالی ‪ٞ‬غمايي ‪ :‬لئو قکغجْ ألػیضنکْ که‬
‫جاؾىقکغوکړي نىػو به نىعىْ ډیغصعکْ ‪ .‬اوىمضاکاعصزق‪ٟ‬اي عاقضیَى‬
‫اوصى‪ٛ‬ىي نه وعوؾخه ػمانه کي خانل وواصهللا مضصىمیكه وعؾغو ووا ‪.‬‬
‫جغصي ڇه صاؾالم صین صاس ي ځاي اوخضجه وعؾیضوڇه‬
‫نىعصیَىنه ى‪ٛ‬ه خضجه نه ووعؾیضليااوبیاڇه ص امذ نه صهللا حٗالی‬
‫صاخکاماجىمسال‪ٟ‬ذ ناصعقىانىهللا حٗالی صج‪ٟ‬غ‪ ١‬اوصخکْ په حكدذ بانضي‬
‫ابخ الءکړو ‪ .‬نىبیاڇه څه کیض‪ ٫‬ى‪ٛ‬ه وقىااوؾغو صصي نه پ ه صی صین بانضي‬
‫صهللا حٗالی عخمذ صي اونغمي صو ڇه صڇاپه ٖ‪٣‬ل کي ىْ نه عاځيا‬

‫‪26‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫اوىغڇه صویمه اقاعو صو ى‪ٛ‬ه صعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ ص و‪ٞ‬اث َغ‪ٞ‬خه‬
‫اقاعو صواڇه صى‪ٛ‬ه مغګ عانژصي قىي صي ‪ .‬اوصصي وحه صاصو ڇه صصو ٖمغ مباعک‬
‫ا و‪ًٞ‬یقذ والاٖمغصياڇه هللا حٗالی وعبانضي ‪٢‬ؿْ کړيضيااوهللا صام‪٣‬غعو کړي صو‬
‫ڇه ص‪ًٞ‬یقذ والاکاعونىازخخام به اؾخ‪ٟٛ‬اعؾغو وي امثال إلا ىنځ حج و‪ٚ‬حرو ‪ ..‬نىصهللا‬
‫حٗالی په صاس ي خا‪ ٫‬کي صخمضاوقکغخکْ کى‪ ٫‬صي کاعجه اقاعو صو ڇه صعؾى‪ ٫‬هللا‬
‫نلی هللا ٖقیه وؾقْ و‪ٞ‬اث وزذ نژصي قىي صيانىا وؽ جاله صزپل عِّ صمال‪٢‬اث‬
‫لپاعو جیاعي پکاعصي جیاعاوؾیض‪ ٫‬پکاعصيااوؾخاصٖمغازخخام پ ه صي بهترین کاعونى‬
‫کى‪ ٫‬پکاعصي ‪ .‬نقىاث هللا وؾالمه ٖقیه ‪ .‬صصي وجي نه عؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ‬
‫به په إلاىنځ کي عکىٕ اوسجضو کي صاصٖاءپه کثرث ؾغو وییقه (‪ :‬ؾبدانک القهْ‬
‫عبَاوبدمضک القهْ ا‪ٟٚ‬غلي ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫[ صؾىعث لهب ج‪ٟ‬ؿحراو صا م‪٩‬ي ؾىعث صي]‬
‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬

‫﴿ جبذ يضَ هبي لهب وجب*مآ ه‪ٚ‬نی َٖه ماله وما‪٦‬ؿب*ؾيهلل ناعاطاث لهب*وامغهجه خمالت الخُب‬
‫في حيضىا خبل من مؿض ﴾‪.‬‬

‫ابىل هدب صعؾدى‪ ٫‬هللا ندلی هللا ٖق یده وؾدقْ کا کدا جدغو وو اوصعؾدى‪ ٫‬هللا ندلی هللا ٖق یده‬
‫وؾددقْ ؾددغو يددي سددسخه ص قددمني کىلهااوى ‪ٛ‬دده جدده بدده يددي سددسذ جکق یدد‪ ٠‬عؾددىلىاپه صو‬
‫کددي ندده ص یددن وواوندده صزپ قددىي ‪ ٚ‬حددرث ووا نددىهللا ح ٗددالی صصي وجددي ندده صى ‪ٛ‬دده بددضي ب یدداو‬
‫ک ددړو اوپ دده بض ن دد‪ٟ‬ذ ي ددي وؾ ددخایهاڇه ص‪٢‬یا م ددذ صوع ځ ددي پ ددىعي ب دده عؾ ددىاوي اهللا ح ٗ ددالی‬
‫‪ٞ‬غمايي ‪:‬‬
‫﴿ جبذ يضَ هبي لهب﴾ صى‪ٛ‬ه صواړو الؾىنه ىالک اوجباو قىاوبضبستۍکي پغیىجه ‪﴿.‬‬
‫وجب﴾ یٗني څه ‪ٞ‬ایضو يي خانقه نه کړو (‪ ﴿ )2‬مآه‪ٚ‬نی َٖه ماله﴾ کىم ما‪ ٫‬ڇه صصو‬
‫ؾغو وو ى‪ٛ‬ه صصو ىیڅ پکاعنكىااوىمضی ما‪ ٫‬صاؾغکكه کړي ووا﴿ وما‪٦‬ؿب﴾‬
‫اوکىم ما‪ ٫‬ڇه صو خانل کړي ووڇه کقه وعبانضي صهللا ٖظاِّ عالى ىیڅ يي ىْ‬
‫وعله ونه کړواصهللا صٖظاِّ نه يی بچ نه کړي قى‬
‫((‪ ﴿ )5-3‬ؾيهلل ناعا طاث لهب ﴾ ډیغػع به بل کړي قىي صإلابىوالااوعجه صنَه کړي‬
‫ش يایٗني اوعبه يي صىغَغ‪ ٝ‬نه عاګحرکړي ‪.‬‬

‫‪27‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫﴿وامغهجه خمالت الخُب﴾ اوصصو ښځه ىْ کىم ڇه صلغګى ( صاوعبقىلىوالا‬

‫اوڇخىلىوالاووا‬
‫صصي ښځي ىْ عؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه وؾقْ جه ډيغجکقی‪٠‬‬
‫عؾىلىاښځۏاوزاونضصواړوګَاو اوْقْ کي صیىبل ؾغو مضصکىلىا ‪ .‬عؾى‪ ٫‬هللا‬
‫نلی هللا ٖقیه وؾقْ جه يي جکقی‪ ٠‬عؾىلىکي کىم کمي نه صي کړي اصصي په‬
‫زیټه به ګَاىىنه واڇى‪ ٫‬ش ي لکه څَګه ڇه لغګی به واڇى‪ ٫‬ش ي‬
‫وعبانضيااوصصي په ‪ٚ‬اړو کي صاڇىل ى لپاعو یىو عس ۍ ( پړي ) ىْ جیاعکړي قىي‬
‫صي﴿ من مؿض ﴾ یٗني صکجىعوصپاڼىصعیكىنه به حىړوي ااویاصصي مٗنی صاىْ‬
‫صو ڇه په حهَْ کي به لغګي اوزاقاک عاټىلي اوزپل زاونضبانضي به يي اڇىي‬
‫اوصى‪ٛ‬ه په ‪ٚ‬اړو به صکجىعوصپاڼىصعیكىنه حىړو قىي عس ۍوي ‪.‬‬
‫صصواړومٗنی ګانىمُاب‪ ٤‬په صي ؾىعث کي صهللا صنښىنه یىو نښه صو ځکه ڇه‬
‫صاؾىعث ى‪ٛ‬ه وزذ ناػ‪ ٫‬قىڇه ابىلهب اوښځه يي ىالک قىي نه وواهللا‬
‫حٗالی زبروعکړوڇه ډیغػعبه حهَْ کي ٖظاِّ وعکړ‪ ٫‬ش يااوصاىْ جغي ښکاعو‬
‫قىو ڇه صاصواړو به ایماو نه عاوړي ‪ .‬نىى‪ٛ‬ه عنګه بالکل وا‪ ٘٢‬قىو ڇه څَګه‬
‫ٖالْ ال‪ٛ‬یب والكهاصةزبروعکړيىو ‪.‬‬
‫‪‬‬

‫‪28‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صؾىعث ازالم ج‪ٟ‬ؿحراو صا م‪٩‬ي ؾىعث صي]‬

‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬

‫﴿ ‪٢‬ل ىى هللا هخض *هللا الهمض*لْ يقض ولْ يىلض*ولْ ي‪٨‬ن له ‪ٟ٦‬ىا اخض ﴾‪.‬‬
‫( ‪٢ ( ) 1‬ل ) یٗني صاس ي خ‪٣‬ی‪٣‬ذ ؾغو ڇه ٖ‪٣‬یضو وعبانضي لغي ااوپه مٗنی يي‬
‫پىىحږي‬
‫ا وایه ( ىىاخض ) ڇه ص ا هللا یىصيایٗني وخضانیذ اویىوالي صهللا طاث پىعي‬
‫مَد هددغصياى‪ٛ‬ه ىغعن ګدده ک مددا‪ ٫‬کددي وا خددضاومَ‪ٟ‬غصصياکىم ڇدده صاؾماءخ ؿددنی‬
‫ا وصکام ق دده اوٖال ی دده اوڇ ددذ ن دد‪ٟ‬اجىاوصم‪٣‬ضؽ ا‪ٗٞ‬الىما ل ددک صيا ڇ دده ن دده ي ددي م ث ددا‪٫‬‬
‫قخه اونه نٓحرقخها‬
‫(‪ ﴿ )2‬هللا اله د د د د د ددمض﴾ ا هللا ب د د د د د ددي ن ی د د د د د دداػو صيایٗ ن د د د د د ددي پ د د د د د دده ټىلىخ د د د د د دداحخىنىکي ى ‪ ٛ‬د د د د د دده‬
‫م‪ ٣‬ه د د ددىصصياپاؽ ٖاإلاىن د د دده اوالن د د ددض ي ٖاإلاىن د د دده ټ د د ددى‪ ٫‬ى ‪ ٛ‬د د دده هللا ج د د دده ډیغمدخا ح د د دده‬
‫صيااوصى م ددضی هللا ن دده صزپقىخاحخىنىؾ ددىا‪ ٫‬کىي از پ ددل ي ددغوعي ک دداعونىکي صهللا‬
‫َددغ‪ ٝ‬جدده عحددىٕ کىي اځ کدده ڇدده صا هللا ز پددل ندد‪ٟ‬اجىکي کا مددل صي ‪ ٖ .‬قددیْ طاث صي‬
‫کىم ڇه په ز پدل ٖ قدْ کدي کا مدل صياخ قدیْ صي ز پدل خ قدْ کدي کا مدل صياعخدیْ صي‬
‫ص کددىم ڇ دده عخددْ ي ددي پدده ىغڅ دده با ن د ضي ٖ ددام صياصاعن ګدده ى ‪ ٛ‬دده پدده ز پ ددل اون ددا‪ٞ‬ىکي‬
‫کامل صيا اوصايي کما‪ ٫‬اوپىعو والي صياڇه ‪:‬‬
‫(‪ ﴿ )3‬لددْ يقددض ولددْ يىلددض﴾ ) ندده وع ندده څددىک پیضا قددىي صي اوندده صڇا ندده پیضاصياڅ کدده‬
‫ڇه ى‪ٛ‬ه کامل َىعبانضي ‪ٚ‬ني صيا‬
‫(‪ ﴿ )4‬ولْ ي‪٨‬ن له ‪ٟ٦‬ىا هخض﴾ صصو په اؾماء(نىمىنى)کي اونه يي په ن‪ٟ‬اجىکي بغابغ‬
‫اوىْ مثل قخه ‪ .‬صهللا طاث بغکذ والااوډیغ اوڇذ طاث صياصامباعک ؾىعث‬
‫جىخیضاؾماءن‪ٟ‬اث بانضي مكخمل صيا‬

‫‪‬‬

‫‪29‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صؾىعث ال‪ٟ‬ق‪ ٤‬ج‪ٟ‬ؿحراو صا م‪٩‬ي ؾىعث صي]‬

‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬

‫﴿ ‪٢‬ل هٖىط بغِّ ال‪ٟ‬ق‪* ٤‬من قغ مازق‪*٤‬ومن قغ ‪ٚ‬اؾ‪ ٤‬ئطا و‪٢‬ب*ومن قغ الَ‪ٟ‬ازاث في‬
‫الٗ‪٣‬ض*ومن قغ خاؾض ئطا خؿض ﴾‪.‬‬
‫(‪ ٢ ( )1‬ددل ) ‪ :‬صهللا صپ َ دداو ‪ٚ‬ىښ ددخقىلپاعو اوا ی دده ( ا ٖ ددىط ) پ َ دداو ‪ ٚ‬ددىاړم ز پ ددل‬
‫ب چدداوجالف کددىم ا ) بددغِّ ال‪ ٟ‬قدد‪ ) ٤‬صعِّ ‪ ٞ‬قدد‪ ٤‬پدده طعی عددي ؾددغوایٗني ى ‪ٛ‬دده عِّ ڇدده‬
‫کددىم صا نددي او ػڼددي ڇىييااوؾددهاعيي نمىصاعکددىي ا ( مددن قددغمازق‪ ) ٤‬صىغش د ي‬
‫ص ق ددغنه ک ددىم ڇ دده هللا پ ی ددضاکړي صيااوپ دده صي ک ددي صهللا ح ٗ ددالی ټ ددى‪ ٫‬مسقى‪ ٢‬دداث‬
‫انؿاناو اوحَاث اوځَاوعټى‪ ٫‬قامل صيانى صي مسقى‪٢‬اجىکي ڇده کدىم قدغ‬
‫صي صصي ص قددغنه صصي صپ یددضاکىنکي با نددضي پ َدداو ‪ٚ‬ىښددخل کحږياب یدداهللا ح ٗددالی‬
‫ص ٖ ددام ق ددیانىص طکغکىل ددى ن دده وعوؾ ددخه ص ز ددام ق ددیانىطکغ وکړوا‪ٞ‬غم ددايي ‪:‬‬
‫( وم ددن قغ‪ٚ‬ا ؾ دد‪ ٤‬اطا و‪ ٢‬ددب )‪ .‬اوص قد د پ ي صجیاعوص ي ددغعونىنه ک ق دده ڇ دده عا ز ددىع ي‬
‫ش ي‪.‬‬
‫یٗني ػو صى‪ٛ‬ه قغنه صهللا حٗالی پَاو ‪ٚ‬ىاړم کىم ڇه صقپي وي اکقه ڇه‬
‫صاقپه زىعیږي اوعازحژي زقکىبانضيااوپه صي کي صقغنه ډک‬
‫ډیغعوخىنه اوجکقی‪ ٠‬وعکىنکي ځَاوعزىعیږي او عاووځي ا ) ومن‬
‫قغالَ‪ ٟ‬ا زاث فی الٗ‪٣‬ض ) ‪ .‬یٗني صحاصوکىلىوالا صښځىصقغنه کىم ڇه زپل‬
‫حاصوکي صپىکىنه کاعازلي په ‪ٚ‬ىټىبانضياکىمي ڇه ى‪ٛ‬ه صحاصولپاعو جړي ا‬
‫( ومن قغخاؾضاطاخؿض ) اوصخؿضکىنکي صقغنه کقه ڇه ى‪ٛ‬ه‬
‫خؿضوکړي اخؿضکىنکي ى‪ٛ‬ه صي کىم ڇه صڇاؾغو خؿضکىي صى‪ٛ‬ه نه‬
‫صنٗمذ صػوا‪ ٫‬جمنی کىي انىبیاصصي صقغاومکغنه صبچ کیضلىلپاعو هللا‬
‫حٗالی جه صپَاو وړلىخاحذ وي انٓغاڇى‪ ٫‬لګىلى والاىْ خ ؿضکىنکي‬
‫وي ‪ .‬اوصا ص قغي َبی ٗ ذ والا اوزبیث الَ‪ٟ‬ـ انؿاو نه ناصعیږي‬
‫‪. ‬‬

‫‪31‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫[ صؾىعث الَاؽ ج‪ٟ‬ؿحراو صا مضني ؾىعث صي]‬

‫ميحرلا نمحرلا هللا مسب‬

‫﴿ ‪٢‬ل هٖىط بغِّ الَاؽ*مق‪ ٪‬الَاؽ*ئله الَاؽ*من قغ الىؾىاؽ السَاؽ *الظي يىؾىؽ في‬
‫نضوع الَاؽ *من الجَت والَاؽ﴾‪.‬‬
‫(‪ )6-1‬صي مباعک ؾىعث کي صزقکىصعِّااوصصوۍ ص مالک اومٗبىصبانضي‬
‫صصقیُاو نه پَاو صواى‪ٛ‬ه قیُاو کىم ڇه صبضۍاوص‪ٞ‬ؿاصحغړو صواڇه صى‪ٛ‬ه‬
‫قغ او‪ٞ‬خَه صاصو ڇه صزقکىػړونىکي وؾىس ي اڇىي ا﴿ يىؾىؽ في نضوع الَاؽ﴾؛‬
‫اوصوۍ جه قغ بضي ښایؿخه کىي ابضکاعی وعجه انتهايي ښایؿخه کىي‬
‫بضکاعی وعجه انتهايي ښایؿخه کىي اوصوۍ جه يي پیل کىي ااوبیاصصي‬
‫بضۍکاعونىکىل ى لپاعو صوۍ کي نكاٍ او‪٢‬ىث پیضاکىي ازقک صنیکێنه لغي‬
‫کىي ااوبل کىم نىعث کی وعجه مخي جه کىي اى‪ٛ‬ه ىمیكه صي خا‪ ٫‬کي وي ڇه‬
‫وؾىؾه واڇىي اوبیاعوؾخه ش ي کقه ڇه مىمن بَضو زپل عِّ یاصکړي اوصصي‬
‫صص‪ ٘ٞ‬کىلىلپاعو صزپل عِّ مضص‪ٚ‬ىاړي انىبی اپه قاکحږياانؿاو له صاپکاعصو ڇه‬
‫صهللا نه صهللا صعبىبیذ په طعیٗه کىم ڇه ټىلىزقکىکي ٖام صي مضصَقب‬
‫کړي ااوصى‪ٛ‬ه پَاو و‪ٚ‬ىاړي اوصى‪ٛ‬ه پَاو جه عاش ی اوځاو بچ کړي اټى‪ ٫‬مسقى‪٢‬اث‬
‫صهللا ص عبىبیذ اوصباصقا ۏماجدذ صي ‪.‬‬
‫ىمضاعن ګ دده صهللا پ دده الىى ی ددذ با ن ددضي ص ي پ َ دداو خا ن ددقه ک ددړي ڇ دده صى ػ ددي پ دده وح دده ي ددي‬
‫صاټىلدده صنیاپیضاکړيضوااوصاجغى ‪ٛ‬دده ندده پددىعو ک حددږي ڇدده جغڅددىصصي صص قددمن قددغص‪٘ٞ‬‬
‫ن دده ک ددړي شد د ياکىم ڇ دده ان ؿ دداو صصي العي ن دده ل ددغي ک ددى‪ٚ ٫‬ىاړي اى ‪ ٛ‬دده صصي ان ؿ دداو‬
‫اوصصي جىخیض پد د دده مد د ددَځ ‪٧‬د د ددي خا ةد د ددل اوپد د ددغصو حىړ ید د ددض‪ٚ ٫‬ىاړي ااوى ‪ٛ‬د د دده ‪ٚ‬د د ددىاړي ڇد د دده‬
‫صاپسپ ق دده ډ ل دده ک ددي ق ددامل ک ددړي اوحهَ م ددي ش د ي ‪ .‬وؾىؾ دده ڇ دده څَ ګ دده صح َ دداجى پحری ددانى‬
‫ص َد د ددغ‪ ٝ‬ن د د دده وي ىمضاعن ګد د دده صان ؿ د د ددانانىله َ د د ددغ‪ ٝ‬ند د دده ى د د ددْ وي اصصي وجد د ددي ند د دده يد د ددي‬
‫و‪ٞ‬غماییل‪ ﴿ :‬من الجَت والَاؽ﴾‪.‬‬
‫وؾىس ي اڇىلىوالاى‪ٛ‬ه صپحریانى حَاجى نه وي اوکه صانؿانانىنه ‪.‬‬

‫والخ م ددضهلل عِّ ال ٗ دداإلاحو اوالوَ ز ددغا ‪.‬ا ون ددلل هللا وؾ ددقْ ٖل ددل عؾ ددىله مدم د ٍدض وٖل ددل َل دده و ددخبه‬
‫وؾالما صاةمحو مخىانقحو هبض ألاو‪٢‬اثا والخمض هلل الظي بَٗمخه ُّ‬ ‫ً‬ ‫ً‬
‫جخْ الهالخاث‪.‬‬ ‫هحمٗحوا نالة‬
‫‪‬‬

‫‪30‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬

‫صم‪٣‬ضمي اوج‪ٟ‬ؿحرمخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ .1‬صمهمىصعؾىنى کخاِّ مىل‪ ٠‬څىک صي ؟‬

‫‪ٖ O‬بض الٗؼيؼ بن باػ ‪ O $‬مدمض بن ٖثيمحو ‪ O $‬ىيثْ ؾغخاو خ‪ٟٓ‬ه هللا‬

‫‪ .2‬ولي مىنږصامهْ صعؾىنه وایى ؟‬

‫‪ O‬ځکه ڇه ٖقماو وعبانضي صویقى ونیذ کړيضي‪.‬‬ ‫‪ O‬ځکه ڇه صايغوعي صي‬
‫‪ O‬ځکه په صي کي ى‪ٛ‬ه يغوعی قیاو صي کىم ڇه مؿقماو وعجه يغوعث لغي‪.‬‬

‫‪ O‬صاپاؾني ټى‪ ٫‬طکغقىي اؾباِّ‪.‬‬

‫‪ .3‬صامتو مكخمل صي‪:‬‬

‫‪ O‬صمؿقماو عابُه (حٗق‪ )٤‬ص‪٢‬غاو اوخض یث ؾغو‪ O .‬إلاىنځ او اوصؽ بانضي‪َ O .‬صابى‬
‫اوازال‪٢‬ى بانضي‪ O .‬ګَاىىنى نه یغولىبانضي‪ O .‬صمړي جیاعولى اوک‪ٟ‬ن اوص‪ٞ‬ن بانضي‪.‬‬
‫‪ O‬پاؾني ټى‪ ٫‬کاعون ى بانضي‪.‬‬
‫‪ .4‬مسلمان به دكشاءث دجللین اودجالوث دجص یح اوحفظ اوششح باهذي ششوع هىي د‪:‬‬
‫‪ O‬ؾىعة ال‪ٟ‬اجدت‪ O .‬ؾىعة ؤلازالم‪.‬‬ ‫‪ O‬ؾىعة الٗق‪.٤‬‬

‫‪ .5‬م ؿددقماو پدده ‪٢‬ددغاو کددي ص‪ٚ‬ىعاو‪ٞ‬کغکددى‪ ٫‬اوپدده ‪٢‬ددغاو با نددضي ٖ مددل کىلىپدده اٖخباعؾددغو پدده صوو‬
‫َب‪٣‬ىج‪٣‬ؿیْ قىي صي اویىو َب‪٣‬ه صاٖخضا‪ ٫‬په العو صو‪ ( .‬ر ‪ -‬زُأ)‬

‫‪َ .6‬الب صجىلى نه او‪ ٫‬بایضپه کىم ج‪ٟ‬ؿحرقغوٕ وکړي ؟‬

‫ُّ‬
‫ال‪٣‬غَبي‪.‬‬ ‫‪O‬‬ ‫ّ‬
‫ؾٗضي‪.‬‬ ‫‪ O‬ابن‬ ‫‪ O‬ابن ‪٦‬ث ٍحر‪.‬‬
‫ٍ‬
‫َا لددب با یددضصکخابىنى صاوږص مددتو ندده مس کددي پدده مسخ هددغ مددتو با نددضي قددغوٕ وکددړي ( ددر ‪-‬‬ ‫‪.7‬‬
‫زُأ)‬

‫‪َ .8‬ا ل ددب صج‪ ٟ‬ؿ ددحرکخابىنىکي ى ‪ ٛ‬دده ؾ ددىعجىنه بایض ق ددغوٕ ک ددړي ک ددىم ڇ دده ي ددي م ُ ددالعي ل پ دداعو‬
‫حكىی‪٣‬ىي جیاعوي يي لکه ؾىعث ‪٢‬هو مغیْ الکه‪ ( .٠‬ر ‪ -‬زُأ)‬
‫‪32‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬
‫‪ .9‬ڇد دده ک قد دده َا لد ددب جد دده وی ید ددل ګ د د غاو وي ند دده يد ددي ش د د ي وییليانىى ‪ٛ‬د دده کد ددىلي ش د د ي ڇد دده ند ددىحي‬
‫ج‪ ٟ‬ؿددحریٗني اواػ والاج‪ ٟ‬ؿددحر واوعيال کدده صج‪ٟ‬ؿحرؾددٗضي نددىحي پغو ګددغام واوعي( ددخيذ‪-‬‬
‫زُأ)‬
‫‪ .11‬ن ب ددي س صا سد د ي ز ق ددک زبرصاعکړي ددضي یغو ل ددي ي ددي صي ک ددىم ڇ دده ص ‪ ٢‬ددغاو ج ددالوث ک ددىي اوپ دده‬
‫مٗنی کي يي ؾىچ اوجضبغنه کىي‪ ( .‬ر ‪ -‬زُأ)‬
‫صؾىعث ‪ٞ‬اجخي مخٗق‪ ٤‬ؾىالاث‬

‫‪ .11‬صي ؾىعث له ځکه صانىم وعکړ‪ ٫‬قىي صي ځکه ڇده پده صیىالىنىب َدض وي نده پ کدي ک مدي‬
‫کحږي نه پکي ػیاجىالي کحږي ( ر ‪ -‬زُأ)‬
‫‪ .12‬ؾىعث ‪ٞ‬اجده نىم صصي لپاعو کیښىص‪ ٫‬قىي ځکه ڇه‪:‬‬
‫‪.................................................................................‬‬
‫‪ .13‬صؾىعث ‪ٞ‬اجخي صنىمىنىنه‪:‬‬
‫الغ‪٢‬يت‪.‬‬ ‫‪ُّ O‬‬ ‫ُّ‬
‫اإلاثاني‪.‬‬ ‫‪ O‬الؿب٘‬ ‫‪ O‬ه ُّم ال‪٣‬غَو‪.‬‬
‫‪ O‬طکغقىي ټى‪ ٫‬نىمىنه‪.‬‬ ‫‪ O‬الهالة‪.‬‬
‫‪ .14‬ص جددالوث ص قددغوٕ کىلىندده مس کددي اٖىط بدداهلل وی یددل يددغوعي صي خددا‪ ٫‬صا ڇدده صازىٖ بدداصث‬
‫صي کىم صګَاو کاعزىنه صي صویقىؾبب يي څه صي ؟‬
‫‪..........................................................................................................................................................‬‬
‫‪ .15‬ص (هٖىط) مٗنی څه صو ؟‬
‫‪.................................................................................‬‬
‫‪ .16‬صقیُاو نىم ي ي عحیْ یٗني عټلي قىي کیښىص‪:‬‬
‫‪ O‬ځکه ڇه ى‪ٛ‬ه صهللا صعخمذ نه لغي کړي قىي صي‪.‬‬
‫‪ O‬ځکه ڇه ى‪ٛ‬ه اؾماني قٗقى قهاِّ ؾخىعوبانضي ویكخل کحږي‪.‬‬
‫‪ O‬ځکه ڇه ى‪ٛ‬ه صانؿانانى ػړ ونى کي وؾىس ي اوقکىنه اوقهىاث اڇىي‪.‬‬

‫‪ O‬مسکیني ټى‪ ٫‬اؾباِّ‪.‬‬

‫‪ .17‬ب ؿ ددْ هللا ک ددي حاعومجغوص‪ٗ ٞ‬د ددل م د ددظو‪ ٝ‬ؾد ددغو حٗ ق دد‪ ٤‬لد ددغي ځ ک دده وعوؾد ددخه طکغک ددى‪ ٫‬يد ددي‬
‫مَاؾب صي‪ ( .‬ر ‪ -‬زُأ)‪.‬‬

‫‪33‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬
‫‪ .18‬هللا‪:‬‬
‫ً‬
‫‪ O‬ى‪ٛ‬ه حٗٓیمااومدبخا مألىو اومٗبىصصي‪ O .‬صي ن ددىم با ن ددضي صهللا ن دده ٖ ددالوو ب ددل څ ددىک ن دده صي‬
‫نىمى‪ ٫‬قىي‪ O .‬صانىم صټىلىنىمىنىمغح٘ صو‪ O .‬وییل کحږي ڇه صهللا حٗالی اؾْ آْٖ صي‪.‬‬
‫‪ O‬صاواػ اونضاءپه وزذ کي ال‪ ٠‬او الم نه ش ي م دظو‪ ٝ‬کیضلي‪ O .‬ټى‪ ٫‬ىغڅه ڇه مسکي جحرقى‬

‫‪ .19‬ص هللا صا صوو ښایؿخه نىمىنى‪٧‬ي ڇه (عخمن عخیْ) صي څه ‪ٞ‬غ‪ ١‬صي ؟‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ .21‬صبَضو ګانىلپاعو صهللا جغبیذ په صوو ‪٢‬ؿمه صي کىم کىم صي ؟‬
‫‪ O‬مُق‪ ٤‬جغبیذ اوم‪٣‬یضجغبیذ‪.‬‬ ‫‪ٖ O‬ام جغبیذ اوزام جغبیذ‪.‬‬

‫‪ .21‬صاکثرو انبیاوٖقیهْ الؿالم صٖابه په صي ل‪ ٟٔ‬وو‪:‬‬

‫‪ O‬الغ ِ ِّّ‪.‬‬ ‫‪ O‬القهْ‪.‬‬

‫‪ .22‬یىم الضین نه مغاص‪:‬‬

‫‪ O‬ص‪٢‬یامذ وعځ‪ O .‬ى‪ٛ‬ه وعځ ڇه انؿاو جه به صزپق ىاٖمالىبضله وعکى‪ ٫‬کحږي‪.‬‬

‫‪ O‬طکغقىي ټىلي زبري وعنه مغاصصي‪.‬‬

‫‪ ﴿ .23‬اىدضنا الهدغاٍ اإلاؿدخ‪٣‬يْ﴾ ) صاصٖاءصب َددضو ګانىل پداعو پدده ټىلىصٖا ګددانىکي حدام٘ او‪ٞ‬ا یددضو م َددضو‬
‫صو‪ ( .‬ر ‪ -‬زُأ)‬
‫‪ .24‬صصین نه اَال‪ ١‬په صي کحږي‪:‬‬
‫‪ O‬حؼاء‪ٖ O .‬مل‪ O .‬کقه حؼاءاوکقه ٖمل‪.‬‬

‫‪ .25‬مٗمى‪ ٫‬په ٖامل بانضي مسکي کى‪ٞ ٫‬ای ضو وعکىي‪:‬‬

‫‪ O‬ىیڅ ‪ٞ‬ایضو يي نكخه‪.‬‬ ‫‪ O‬خهغله‪.‬‬

‫‪ .26‬صٖباصث په اؾخٗانذ بانضي مسکي کى‪ ٫‬باِّ ج‪٣‬ضیْ نه صي ص‪:‬‬

‫‪ٖ O‬ام په زام بانضي ‪ O .‬صهللا حٗالی خ‪ ٤‬صبَضو په خ‪ ٤‬بانضي‪ O .‬ټى‪ ٫‬طکغقىي‬

‫‪ .27‬صا َیذ (ایاک نٗبض ( صحم٘ په نی‪ٛ‬ه بانضي ولي طکغقى ؟‬

‫‪.................................................................................‬‬

‫‪34‬‬
 ‫صاولنی صعؽ قغح‬
‫‪ٖ .28‬باصث‪:‬‬
‫‪ O‬ص ْد دداىغي اوبد دداَني اٖ م د ددالىصمجمىعي ند ددىم صي کد ددىم ڇد دده هللا جد دده زد ددىن صي او وعبا ن د ددضي‬
‫عياکحږي ‪..‬‬
‫‪ O‬صمدبذ اوحٗٓیْ صوجي نه هللا حٗالی جه ٖداحؼو ک یدض‪ ٫‬اوم َد٘ قدىي کاعونىنده م َد٘ ک یدض‪٫‬‬
‫اوصخکمىنىپه ځاي کى‪( . ٫‬مَل (‪. .‬‬
‫‪ O‬صٖباصث اَال ‪ ١‬کقه په اولني مٗني اوکقه په صویمه مٗنی کحږي ‪..‬‬

‫‪ .29‬صهللا حٗالی ‪٢‬ى‪( ٫‬اىضنا ( کي صىضایذ نه مغاص‪:‬‬

‫‪ O‬صاټى‪ ٫‬کاعونه‪.‬‬ ‫‪ O‬جى‪ٞ‬ی‪.٤‬‬ ‫‪ O‬صاللذ اواعقاص ‪.‬‬

‫‪ .31‬صهللا حٗالی ‪ٞ‬غماو (نغاٍ الظین انٗمذ ٖقیهْ) نه م‪٣‬هىص‪:‬‬

‫‪ O‬صصي امذ ټى‪ ٫‬ى‪ٛ‬ه زقک ڇه ایماو يي عاوړي صي‪.‬‬
‫‪ O‬انبیاءنضی‪٣‬حو ا وقهضاءاونیکاو زقک کىمىبانضي ڇه صهللا انٗام قىي صي‪.‬‬

‫‪ .31‬ایاک نٗبضوایاک نؿخٗحو قغٕ او‪٢‬ضع صواړو له قامل صي ‪ ( . .‬ر – زُأ)‬

‫‪ .32‬النددض ی نددي ایخىنددى او یددا ؾددىعجىنى کددي کددىم ایخىندده اویددا ؾددىعجىنه صي ڇدده ى ‪ٛ‬دده مد خددىی‬
‫مىيىٕ پکي قامل صو ڇه نىعایخىنى اویا ؾىعجىنىکي قامل نه صو ؟‬
‫‪ O‬ؾىعة ؤلازالم‪.‬‬ ‫‪ O‬ؾىعة ال‪ٟ‬اجدت‪َ O .‬يت ال‪٨‬غس ّ ِي‪.‬‬

‫‪ - 33‬صهللا حٗالی صا‪٢‬ى‪ ) ٫‬اىضناالهغاٍ) قامل صي‪:‬‬

‫‪ O‬صن ب ددىث از ب دداث ل ددغو ‪ O‬پ دده ټىلىګمغا ى ددانى اوبضٖاجیانىبا ن ددضي عص صي‪ O .‬صواړو طک ددغ ق ددىي‬
‫کاعونى لغو‪.‬‬

‫‪ - - 34‬صهللا حٗالی ‪٢‬ى‪( ٫‬مالک یىم الضین) قامل صي‪:‬‬

‫‪ O‬بضله اوحؼاءبه صٖض‪ ٫‬اوا نها‪ O ٝ‬خ‪٣‬ی‪٣‬ذ کي بَضو ‪ٞ‬اٖل (کىنکي صي)‬
‫‪ O‬بضله به نغ‪ ٝ‬په اٖمالىوي‪ O‬صاټى‪ ٫‬طکغقىي کاعونه ‪..‬‬

‫‪35‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫صایذ کغس ي مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‪:‬‬

‫‪ - - 35‬صي ل دده ي ددي صا ی ددذ کغسد د ي ن ددىم صصي وج ددي ن دده وعکړوځ ک دده ڇ دده صي صکغسد د ي طکغعا‪ ٚ‬ل ددي صي‪.‬‬
‫( ر – زُأ)‬

‫‪٢ - - 36‬غاو کي ٖٓیْ َیذ کىم یىصي ؟‬

‫‪َ O‬يت ال‪٨‬غس ّ ِي‪.‬‬ ‫‪َ O‬ص ین والاایذ ‪ O‬لـ خ‪٣‬ىن ى والا َیذ‬

‫‪٢ - 37‬غاو صمٗنی په لخاّ ډیغلىي صي‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪ - 38‬الکغس ي کي صهللا حٗالی صڅى نىمىنى طکغ صي ؟‬

‫‪ O‬اووو‪.‬‬ ‫‪ O‬قپږ‬ ‫‪ O‬زمؿت‪.‬‬

‫ٌّ‬
‫ؾقُاني‪.‬‬ ‫‪ٌّ O‬‬
‫طاحي‪O .‬‬ ‫‪ - 39‬نىم (حي) کي کما‪ ٫‬صي ‪::‬‬

‫ٌّ‬
‫ؾقُاني‪.‬‬ ‫‪ - 41‬نىم (ال‪٣‬یىم) کی کما‪ ٫‬صي‪ٌّ O :‬‬
‫طاحي‪O .‬‬

‫‪ - 41‬ڇده (ال خدي) او (ال‪ ٣‬یدىم) نىمىنده یىځداي شد ي نىب یداصهللا ح ٗدالی پده طا حدي اوؾدقُاني ک مدا‪٫‬‬
‫بانضي صاللذ کىي ‪ ( ..‬ر – زُأ)‬

‫‪ -42‬صهللا حٗالی نىم ) الخي) ص (ال‪٣‬یىم) ؾغو په ‪٢‬غاو کي طکغقىي صي‪:‬‬

‫‪ O‬صوو ځایىنىکي‪.‬‬ ‫‪ O‬څقىعځایىنىکي‪.‬‬ ‫‪ O‬صعي ځایىنىکي ‪.‬‬

‫‪ -43‬صمَ ‪ٟ‬ددي ندد‪ٟ‬اجىپه بددا عو کددي يددغوعي صو ڇدده صهللا ح ٗددالی صطاث ندده پدده صا سد ي َغی ‪٣‬دده مَ ‪ٟ‬ددي شد ي‬
‫انکاعو عندده وش د ي ل کدده څَ ګدده ڇدده هللا ح ٗددالی اوع ؾددى‪ ٫‬هللا س ن ‪ٟ‬ددي کددړي صي اوان کدداعيي وع ندده کددړي‬
‫صيا ؾددغو صم سددال‪ ٠‬ندد‪ٟ‬اث ک مددا‪ ٫‬صازباثاځ کدده نددغ‪ ٝ‬ن ‪ٟ‬ددي کددى‪ ٫‬ک مددا‪ ٫‬ندده صي ام ثددا‪ : ٫‬صهللا‬
‫ح ٗددالی ص ؾددتړي ک یددضلىاوصزىِّ ند ‪ٟ‬ذ ن ‪ٟ‬ددي کددىواصوجي صاز بدداث صهللا ح ٗددالی صىمی كدده وا لددي اوک مددا‪٫‬‬
‫خیاث نه‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪ - 44‬هللا ڇا لد دده ص قد دد‪ٟ‬اٖذ کىلىا حد دداػث ند دده وع کد ددىي مګغى ‪ٛ‬د دده ڇا جد دده ڇد دده وع ند دده عا ضد د ي وي اوى ‪ٛ‬د دده‬
‫عاض ي کحږي نغ‪:ٝ‬‬
‫‪ O‬صعؾىالنىپ ه اجبإ ‪ O‬طکغقىي صواړو کاعون ىبانضي‪.‬‬ ‫‪ O‬په جىخیض ‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫‪ -45‬قغعي او‪٢‬ضعي کاعونىن ه ڇه هللا حٗالی زپقىمسقى‪٢‬اجىله کىم زبروکړي صي‪:‬‬

‫‪ O‬ډیغصي‪.‬‬ ‫‪ O‬لږصي‪.‬‬

‫‪ ﴿-46‬یٗ قددْ مددابحو ا یددضیهْ ﴾ ػما ندده خددا‪ ٫‬اوم ؿددخ‪٣‬بل لدده قددامل صي او ﴿ ومددازق‪ٟ‬هْ ﴾ ما ضد ي لدده‬
‫قامل صي‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫ّ‬
‫الٗلي) مٗنی یٗني‪:‬‬
‫‪ -47‬صهللا صنىم )( ِ‬
‫‪ O‬صى‪ٛ‬ه طاث‪ O‬صى‪ٛ‬ه ن‪ٟ‬اث ‪ O‬صى‪ٛ‬ه ‪٢‬هاعیذ په مسقى‪٢‬اجىب انضي ‪ O‬صا ټىلی زبري‬

‫‪ 48-‬ى‪ٛ‬ه څه شد ي صي ڇده کده ص قدپي ڇااویی قده ندىصهللا صَغ‪َ ٞ‬ده بده يدي خ‪ٟ‬ا ْدذ ک حدږي اوجغؾدهاعو‬
‫به قیُاو وعجه نه نژصي کحږي ؟‬
‫‪َ O‬یتالکغس ي‬ ‫‪ O‬صؾىعث ب‪٣‬غي ازغي ایخىنه‬
‫‪ -49‬ایذ کغس ي وییل کحږي ص‪:‬‬
‫‪ O‬صویضو کیضوپه وزذ کي‪.‬‬ ‫‪ٞ O‬غى إلاىنځىنىنه وعوؾخه ‪.‬‬
‫‪ O‬صاټى‪ ٫‬کىم ڇه طکغقى‪.‬‬ ‫‪ O‬ؾهاعاوماښام‪.‬‬

‫صؾىعث ػلؼلت مخٗق‪ ٤‬کي ؾىالىنه‪:‬‬

‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪ O‬مکي ؾىعث صي‬ ‫‪ -51‬ؾىعث ػلؼله‪:‬‬

‫‪ -51‬ؾىعث الؼلؼله کي‪ O :‬جغىیب صي ‪ O‬جغ‪ٚ‬یب صي‪ O‬صاصواړو صي‪.‬‬

‫‪ -52‬صهللا حٗالی صا‪٢‬ى‪ ﴿ :٫‬ئطاػلؼلذ ألاعى ػلؼالها﴾ صهللا صصي ‪٢‬ى‪:٫‬‬

‫﴿ ‪ٞ‬یظعىا‪٢‬اٖان‪ٟ‬ه‪ٟ‬ا * الجغی ‪ٞ‬یهاٖىحاوآلهمخا ﴾‪ .‬نٓحراومثا‪ ٫‬صي ( ر ‪ -‬زُأ)‬

‫‪ -53‬صهللا حٗالی صا‪٢‬ى‪﴿ : ( ٫‬وهزغحذ ألاعى هز‪٣‬الها ﴾ يٗني‪:‬‬

‫‪ O‬مړي اوزؼاني‪.‬‬ ‫‪ٚ O‬غونه او‪ٚ‬ىنډۍګاني ‪.‬‬

‫‪37‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫‪ -54‬ځمکه صى‪ٛ‬ه ګىاىانىنه یىګىاو صي کىم ڇده صبَضګانىپده ٖمقىنىبده ګدىا ي وع کدىي‪ ( .‬در –‬
‫زُأ)‬

‫‪ O‬مسخق‪ٟ‬ي ډلی‪.‬‬ ‫‪ -55‬صهللا حٗالی صا‪٢‬ى‪ ﴿ :٫‬اقخاجا ﴾ هي‪ O :‬ىغیىبیل بیل‬

‫‪ -56‬صهللا حٗالی صا‪٢‬ى‪ٞ ﴿ : ٫‬من یٗمل مث‪٣‬ا‪ ٫‬طعة‪ ][﴾...‬صهللا صصي ‪٢‬ى‪ ٫‬نٓحراومثا‪ ٫‬صي‪:‬‬
‫﴿ ووصوا ماٖمقىاخايغا ﴾[ال‪٨‬ه‪ ( .]49:٠‬ر – زُأ)‬
‫صؾىعث الٗاصیاث ج‪ٟ‬ؿحرمخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ -57‬ؾىعة الٗاصياث ‪ O :‬مکي ؾىعث صي ‪ O‬م ضني ؾىعث صي‪.‬‬

‫‪ -58‬صٖاصیاث ل‪ ٟٔ‬مٗنی‪:‬‬
‫‪ O‬زیل ‪ :‬اؾىنه ‪ O .‬ىغى‪ٛ‬ه ش ي ڇه خغکذ کىي ‪ O .‬صاصواړو طکغقىي قیاو‪.‬‬

‫‪ -59‬ؾىعث الٗاصیاث کي صواحب خ‪٣‬ى‪٢‬ىصپیمالىلىنه یغو وعکړ‪ ٫‬قىي صو ‪ ( ..‬ر – زُأ)‬

‫‪ -61‬صالنضي کقماجىمٗنی ولیکێ‪:‬‬

‫( ً‬
‫يبدا)‪....................................................................... :‬‬
‫( ً‬
‫‪٢‬ضخا)‪........................................................................ :‬‬
‫( ً‬
‫ن‪ٗ٣‬ا)‪......................................................................... :‬‬
‫ىص)‪....................................................................... :‬‬ ‫( َل َ‪ٌ َُ ٨‬‬

‫ؾىعث ‪٢‬اعٖه مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ O‬مکي ؾىعث صي‬ ‫‪ -61‬ؾىعث ال‪٣‬اعٖه‪:‬‬

‫‪ -62‬صؾىعث ال‪٣‬اعٖه صم‪٣‬هضونىنه یغو‪ ٫‬صي ص‪ O :‬ص‪٢‬یامذ صسسخیىنه‬

‫‪ O‬صصنیاصاػماتل اوامخداو نه‪.‬‬

‫‪38‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫‪ O‬ص‪٢‬یامذ وعځ صو‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ O‬یغو وعکىنکي ایخىنه صي‬ ‫‪٢ -63‬اعٖه‪:‬‬

‫‪ -64‬صالنضي ال‪ٟ‬اْىمٗن ی ولیکێ‪:‬‬

‫﴿ کال‪ٟ‬غاف اإلابثىر ﴾‪.................................................... :‬‬
‫﴿ کالٗهن اإلاَ‪ٟ‬ىف ﴾‪..................................................... :‬‬

‫‪ -65‬پ د دده صي ؾ د ددىعث ک د ددي صطکغقد د ددىي م حد د د او ن د دده م د ددغاص‪ O :‬خ‪٣‬ی ‪ ٣‬د ددي م حد د د او‪ ٖ O .‬د ددض‪٫‬‬
‫اوانها‪ ٝ‬جه اقاعو صو کَایه صو صٖض‪ ٫‬نه‬
‫‪ O‬په صنیاکي ‪ O .‬په حَذ کي‪.‬‬ ‫‪ٖ ﴿ -66‬یك تعايیت نه مُقب ﴾ ‪:‬‬
‫‪ٞ ﴿ -66‬أمه ىاویت نه مغاص ﴾ ‪:‬‬

‫‪.‬‬ ‫‪ O‬ص مددا‪ٚ‬ى مىع بدده يددي پدده اوع کددي وي‬ ‫‪ O‬یٗني صمىعپه عنګه به وعؾغو الػم وي ‪.‬‬
‫‪ O‬طکغقىي ټى‪.٫‬‬

‫‪ O‬صم ٗدداملي ص نىٖ یددذ لىیدىالي‬ ‫‪ -66‬صهللا ح ٗدالی ‪٢‬ددى‪ ﴿ :٫‬ومدااصعاک ماى یددت ﴾ پدده صي کدي‪:‬‬
‫حٗٓیْ ‪ O .‬صصي کاعباعو کي ؾىا‪ ٫‬صي‪.‬‬
‫‪-66‬‬
‫‪ -61‬صاوع صنىمىنىنه صهللا نه صاوعنه ٖا‪ٞ‬یذ ‪ٚ‬ىاړو ‪:-‬‬
‫ُ َ‬
‫الخُمت‪ O .‬لٓى‪ O .‬الؿٗحر‪ O .‬ؾ‪٣‬غ‪ O .‬صاټى‪ ٫‬نىمىنه‪.‬‬ ‫‪ O‬الهاويت‪ O .‬حهَْ‪O .‬‬
‫‪ ﴿ -61‬ناعخام یدت ﴾ ) هللا با نددضي وع ندده پ َدداو ‪ٚ‬دىاړو (‪ -.‬صصي اوعګغمددي صصنیاصصګغمێ ندده څددىصعجي‬
‫‪66 O‬‬ ‫‪.61 O‬‬ ‫ػیاج ه صو؟ ‪. 61 O‬‬

‫صؾىعث جکازغج‪ٟ‬ؿحرمخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ -62‬صاؾىعث ‪ O :‬مکي صي ‪ O .‬مضني صي‪.‬‬

‫‪ -63‬په صي ؾىعث کي‪:‬‬

‫‪ O‬صزقکى ص خاالجى زبر وعکړ‪ ٫‬قىي صي‪ O .‬صب َد د د ددضو ګد د د ددانى ل پد د د دداعو جد د د ددىبیش او ػحد د د ددغ صي ڇد د د دده‬
‫صػنضګێ انل م‪٣‬هض نه يي ځاو په صنیا مك‪ٛ‬ى‪ ٫‬کړی صي‬

‫‪39‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫‪ -64‬پدده صي ؾددىعث کددي ص مددا‪ ٫‬ص ډیغوا لددي (ک ثددرث) ندده مَ ٗدده عا‪ ٚ‬لددي صو ا ګددغ کدده ص هللا ح ٗددالی عيددا‬
‫ىْ پکي م‪٣‬هىص وي ‪ ( . .‬ر – زُأ)‬

‫‪ - 75‬صا زبرو ڇه ( ازغي ځاي جه وعؾیضلى) په صي کي‪ O :‬صمغګ نه بٗض عاپاڅیضلى نه‬
‫‪ O‬صاس ي وییل حاةؼ صي‪.‬‬ ‫انکاع صي ‪..‬‬

‫‪ - 76‬صهللا حٗالی صا ‪٢‬ى‪ ﴿ :٫‬ختی ػعجْ اإلا‪٣‬ابغ ﴾ په صي کي يي صػیاعث ک ىنکى ل‪٣‬ب وعکړو نه په‬
‫‪٢‬بر کي ص پاجیضونکى ول ي ؟‬

‫‪ O‬ځکه ڇه صاع بغػر نه ص ازغث جه ص جققى م‪٣‬هض ازؿخل کحږي‪.‬‬

‫‪ O‬ځکه ڇه صوۍ صصنیا ص کىعونى نه ‪٢‬برونى جه ن‪٣‬ل قىي صي او صا صصوۍ لپاعو نه‬
‫صي‪.‬‬
‫ُّ‬ ‫ُ‬ ‫ٌ ٌ‬
‫ي‪٣‬حو‪ ( .‬ر – زُأ)‬ ‫‪ٖ -77‬قْ صعي ‪٢‬ؿمه صي‪ٖ :‬قْ ي‪٣‬حوا وٖحو ٍ‬
‫ي‪٣‬حوا وخ‪ٍ ٤‬‬

‫صؾىعث الٗهغ ج‪ ٟ‬ؿحر ؾىالىنه‬

‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ O‬مکي ؾىعث صي‬ ‫‪ -66‬ؾىعث الٗهغ‪:‬‬

‫‪ -66‬ؾد ددىعث الٗ هد ددغ کد ددي صصي څ قد ددىع م ؿد دداةقى صل ید ددل صي‪ ٖ :‬قد ددْ ٖ مد ددل ص ٖد ددىث اوند ددبر‪.‬‬
‫(صح – خطأ)‬
‫‪ -81‬صهللا حٗالی نه ب‪ٛ‬حر ‪٢‬ؿْ کىلى مخٗق‪ ٤‬النضي ٖباعجىنى کي کىم یى خیذ صي ؟‬
‫‪ O‬هللا حٗالی له حاةؼ صي ڇه په کىمى مسقى‪٢‬اجى بانض ي يي زىښه ش ي ‪٢‬ؿْ‬
‫وکړي ‪.‬‬
‫‪ O‬مسقى‪ ١‬به نغ‪ ٝ‬په هللا بانضي ‪٢‬ؿْ کىي‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪ O‬مخلىق له حائض دي چه د هللا هه بای بل چا باهذي كسم وکړي‪ O‬اولني او دویم حى ابىهه‪.‬‬
‫‪ - 81‬نبر ‪ O :‬په صوو ‪٢‬ؿمه صي ‪ O :‬په صعي ‪٢‬ؿمه صي ‪ O‬په څقىع ‪٢‬ؿمه صي‬
‫‪ -82‬په صي ؾىعث کي ص څقىع کاعونى خکْ صي‪ :‬صوو خ کمىنى بانضي بَضو زپقه ٖمل‬
‫کىي او صوو نىعو بانضي نىعو جه جق‪٣‬حو کىي‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪41‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫صؾىعث الهمؼة ؾىالىنه‬
‫‪ O‬مضني صي‪.‬‬ ‫‪ -83‬صا ؾىعث ‪ O :‬مکي صي‬
‫‪ -84‬ص (ویل) کقمي مٗنی‪:‬‬
‫‪ O‬صحهَْ یىو واصي(کَضو)‪ O .‬یى وٖیض او یغو وعکى‪ ٫‬صي ڇه ص حهَْ کَضو او نىع‬
‫پکي قامل صي‪.‬‬
‫‪ -85‬ىمؼ پ ه ‪٢‬ى‪( ٫‬زبرو)بانضي وي او إلاؼ په ‪ٗٞ‬ل بانضي وي ‪ ( ..‬ر – زُأ)‬
‫‪ -86‬صا ا ی ددذ‪ ﴿ :‬ید ؿ ددب او ما ل دده از ق ددضو ﴾ صصي ن دده صا ‪ٞ‬ا ی ددضو از ؿ ددخل ک ح ددږي ڇ دده نی ک ددي ٖ م ددغ ک ددي‬
‫ػیاجىالي عاولي‪ ( .‬ر – زُأ)‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -87‬صهللا ح ٗ ددالی صصي ‪ ٢‬ددى‪ ٫‬مٗ ن ددی‪ ﴿ :‬وم ددا اصعاک ﴾ عؾ ددى‪ ٫‬هللا س‪ O :‬ی دداص ي ددي ک ددړو‬
‫‪ O‬یاص يي نه کړو‪.‬‬
‫‪ -88‬صهللا حٗالی ‪٢‬ى‪ ﴿ :٫‬ناعهللا اإلاى‪٢‬ضة ﴾ا کي و‪٢‬ىص الَاع(صاوع زاقاکى ) نه مغاص‪:‬‬
‫‪ O‬طکغ قىي ټى‪ ٫‬قیاو‬ ‫‪ O‬کاڼي‪.‬‬ ‫‪ O‬زقک‪.‬‬

‫‪ -66‬صهللا حٗالی صا ‪٢‬ى‪ ﴿ ٫‬جُق٘ ٖلی ألا‪ٞ‬ئضة ﴾ یٗني‪:‬‬

‫‪ O‬کىم ڇه جاؾى ی‪٣‬حو کىۍ (ٖ‪٣‬یضو وعبانضي ؾاحێ)‪ O.‬صحؿْ نه ػړونى جه عؾحږي‪.‬‬

‫صؾىعث ال‪ٟ‬یل ؾىالىنه‬

‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪ O‬مکي ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪ -61‬ؾىعث ال‪ٟ‬یل‪:‬‬

‫‪ -61‬صصي ؾد ددىعث پ د د ه ٖبرجىند ددى کد ددي ید ددى صصي ب ید دداو ىد ددْ صي ڇد دده پد دده ځم کد دده صټىلد ددى ند دده لد ددىي‬
‫ځ َ دداوع(خیىاو) صصي ن دده یغی ددږي ڇ دده ص هللا پ دده ک ددىم ک ددىع با ن ددضي ْ ق ددْ او ج ج دداوػ وک ددړي ن ددى‬
‫بكغ (انؿانانى ) له زى په َغی‪٣‬ه اولی پکاعو صو ڇه ویغیږي‪( .‬صح – خطأ)‬

‫‪ O‬الفيل‪ O .‬الحزن‪ O .‬السمادة‪.‬‬ ‫‪ -62‬صعؾى‪ ٫‬هللا س ص پیضاتل کا‪:٫‬‬

‫صا ؾدىعث ص ن بدي کددغیْ س ص ن بدىث صاعىا ندداجى نده صي کدىم ڇدده ص زداع‪ ١‬ال ٗدداصو کداع پدده‬ ‫‪-63‬‬
‫قکل ب ه ص بٗثذ نه مسکي ْاىغ کیضلى‪( .‬صح – خطأ)‬

‫‪ -64‬صالنضي ال‪ٟ‬اْى مٗنی ولیکێ‪:‬‬

‫﴿ َحرا هب ابیل ﴾ یٗني‪.......................................................... :‬‬
‫﴿ کٗه‪ ٠‬مأکى‪ ﴾ ٫‬یٗني‪...................................................... :‬‬

‫‪40‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫صؾىعث ‪٢‬غیل ؾىالىنه‬

‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪ O‬مکي ؾىعث صي‬ ‫‪ -95‬ؾىعث ‪٢‬غیل‪:‬‬

‫‪ -96‬صصي ؾىعث حٗق‪ ٤‬صي ص ؾىعث‪ O :‬ال‪ٟ‬يل ؾغو ‪ O‬ال‪٩‬ا‪ٞ‬غوو ؾغو ‪ O‬الَاؽ ؾغو‪.‬‬

‫‪ -97‬ص‪٢‬غی كددى ؾدد‪ٟ‬غ بدده صیس نددۍ پدده مىؾددْ کددي قددام جدده وو او ص ګغمددێ پدده مىؾددْ کددي ی مددن جدده‬
‫وو‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪ -98‬هللا عِّ ال ٗدداإلاحو ص خددغم م کددي او او ص ىددل خددغم ٖٓ مددذ ص ٖغبددى پدده ػړ ونددى کددي‬
‫واڇىلى جغ صي ڇه اخترام يي کىي او بي اخترامي يي نه کىي‪:‬‬
‫‪ O‬په مکه کي او ؾ‪ٟ‬غ کي‪.‬‬ ‫‪ O‬په مکه کي ‪.‬‬
‫‪ -99‬هللا صصي ک ددىع عبىب ی ددذ ز ددام ک ددړي صي صصي ک ددىع ص ٖٓ م ددذ او ق ددغ‪ ٝ‬ص وج ددي‬
‫نه کَه هللا حٗالی ص ىغ ش ي عِّ صي‪ ( .‬ر – زُأ)‬
‫‪ ﴿ -111‬عِّ ى ددظا الب ی ددذ ﴾ صمس ق ددى‪ ١‬ا ي ددا‪ٞ‬ذ او ن ؿ ددبذ ص ز ددال‪ َ ٤‬ددغ‪ ٝ‬ج دده صصي‬
‫صقغ‪ ٝ‬او م‪٣‬ام صوجي نه صي‪ ( .‬ر – زُأ)‬
‫صؾىعث اإلااٖىو ؾىالىنه‬
‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪ O‬مکي ؾىعث صي‬ ‫‪ -111‬ؾىعث ا إلااٖىو‪:‬‬
‫(الضين) کقمي مٗنی‪ ﴿ :‬ه عهیذ الظي یکظِّ بالضین ﴾‪:‬‬ ‫‪ -112‬صهللا په ‪٢‬ى‪ ٫‬کي ص ّ‬
‫ِ‬
‫‪ O‬صخ‪٣‬ى‪٢‬ى انکاع‪.‬‬ ‫‪ O‬بٗث او حؼاء‬
‫‪ O‬ػوع ؾغو صیکه کى‪.٫‬‬ ‫‪ -113‬ص (یضٕ) کقمي مٗنی‪ O :‬پغیښىص‪٫‬‬
‫‪ -114‬یدیْ ى‪ٛ‬ه جه وايي ‪:‬‬
‫‪ O‬صڇاڇه پالع و‪ٞ‬ا ث قىي وي ‪ O‬ص ڇا ڇه مىعو‪ٞ‬اث قىي وي‪.‬‬
‫‪ -115‬ىمضا عنګه یدیْ ى‪ٛ‬ه جه وايي‪:‬‬
‫‪ O .‬اګغ که بال‪ ٜ‬ىْ وي‪.‬‬ ‫‪ O‬څىک ڇه بال‪ ٜ‬نه وي‬
‫‪42‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫‪ -116‬پ د دده إلا د ددىنځ ک د ددي ؾ د ددهىو ک ی د ددض‪ ٫‬صی خ د دده وا ي د ددي ڇ د دده ؾ د ددهىو ک ی د ددضونکي صمالم ت د ددۍ‬
‫م ؿ ددخد‪ ٤‬صيااو ى ددغ ڇ دده ص إلا ددىنځ ک ددي ص ؾ ؿ ددتۍ ز بد د رو صو ن ددى صا ص ى ددغ ڇا ن دده‬
‫ناص عیږي‪ ( .‬ر – زُأ)‬
‫‪ O‬م‪٨‬غوو‪.‬‬ ‫‪ O‬حاةؼ‪.‬‬ ‫‪ -117‬ص عیاء کىلى خکْ‪:‬‬
‫‪ O‬قغ‪ ٥‬ه‪٦‬بر‪.‬‬ ‫‪ O‬قغ‪ ٥‬هن‪ٛ‬غ‪.‬‬ ‫‪ O‬خغام‪.‬‬
‫‪ -118‬په صي ؾىعث کي نیکێ کىلى جه حكىی‪ ٤‬صي‪ ( .‬خيذ – زُأ)‬

‫‪ -119‬په صي ؾىعث کي ص طکغقىي (ماٖىو ) کقمي نه مغاص‪:‬‬

‫‪ O‬ص زد ددىعاک څ ښد دداک لىض د د ي‪ O .‬ىد ددغ ى ‪ ٛ‬د دده ش د د ي ڇد دده ى ػ د ددي با ند ددضي ز د ددغچ ک حد ددږي او ا ح د دداػث‬
‫وعکىلي ش ي‪..‬‬

‫صؾىعث کىزغ مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪ -111‬ؾىعث کىزغ‪ O :‬مکي ؾىعث صي‬

‫‪ O‬صزحر او ‪ًٞ‬ل ػیاجىالي صي‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ O‬نهغ صي‬ ‫کىزغ نه مغاص‪:‬‬ ‫‪-111‬‬

‫‪ -112‬هللا ح ٗددالی صا صوو ٖباصجىندده(إلاىنځ او ‪٢‬غبدداني) زددا م کددړي صي ځ کدده ڇدده صا صواړو‬
‫ا‪ًٞ‬ل ٖباصجىنه او هللا حٗالی جه صنؼصي والي ؾبب صي ( ر – زُأ)‬

‫‪ O‬جاؾغو خؿض کىلى والا‪ O .‬ؾخا بضۍ بیانىلى‬ ‫‪( -113‬قانئک) نه مغاص‪:‬‬
‫‪ O‬په جا کي ص ن‪٣‬و پیضا کىلى والا‪ O .‬صا ټى‪ ٫‬طکغ قىي‪.‬‬ ‫والا(مظمذ کىلى والا)‪.‬‬

‫‪ ( -114‬ىى ألابتر) صا م‪ٟ‬هىم بیانىي ڇه ص دمحم س ؾدغو می َده او مد بدذ ؾداجقى والا ط کدغ‬
‫باقي پاحي کحږي‪ ( .‬ر ‪ -‬زُأ)‬

‫‪ -115‬پ دده صي ؾ ددىعث ک ددي صعؾ ددى‪ ٫‬هللا س صاج ب دداٖى او ان ه دداعو ص ډیغوا ل ددي صل ی ددل صي‪ ( .‬ددر –‬
‫زُأ)‬
‫‪-116‬‬

‫‪43‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫صؾىعث الکا‪ٞ‬غوو مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪ O‬مکي ؾىعث صي‬ ‫ؾىعث الکا‪ٞ‬غوو‪:‬‬ ‫‪-117‬‬

‫‪ -118‬ؾىعث الکا‪ٞ‬غوو اولني عکٗذ کي صؾىعث ‪ٞ‬اجخي نه بٗض لىؾخل کحږي‪:‬‬

‫‪ O‬صؾهاع په ؾنخى کي‪ O .‬صماښام ؾنذ إلاىنځ کي‪ O .‬صَىا‪ ٝ‬ؾنذ إلاىنځ کي‪.‬‬
‫‪ O‬په صي ټى‪ ٫‬طکغ قىي إلاىنځىنى کي‪.‬‬ ‫‪ O‬وجغ إلاىنځ کي‪.‬‬

‫‪ -119‬صقغک ؾغو جړلي قىي ٖباصث‪:‬‬

‫‪ٖ O‬باصث وعجه نه ش ي وییل کیضلي‪.‬‬ ‫‪ O‬نا‪٢‬و ٖباصث صي‬
‫‪٢ -121‬ل) کي زُاِّ‪:‬‬
‫‪ O‬نبي س جه صي ‪ O‬نبي س جه او ىغ ى‪ٛ‬ه ڇاجه ڇه زُاِّ وعجه خیذ کیضلي ش ي‪.‬‬

‫‪ -121‬ص الکا‪ٞ‬غوو نه مغاص‪:‬‬

‫‪ O‬ټددى‪ ٫‬ى ‪ٛ‬دده څددىک ڇدده ص ن بددي س ص ٖددىث وع جدده عؾددیضلي وي او ای مدداو يددي وعبا نددضي ندده وي‬
‫عاوړي لکه یهىص او نهاعی‪.‬‬
‫‪ O‬صمکي کا‪ٞ‬غ‪.‬‬

‫‪ -122‬پدده صي ؾددىعث کددي ص قددغک او ا ىددل قددغک ندده پدده ػړ و او ژبدده او ا نددضامىنى با نددضي ص‬
‫بغاءث زبىث صي‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪ -123‬په صي ؾىعث کي جکغاع‪:‬‬

‫‪ O‬ص جأکیض لپاعو صي ‪ O‬اولني صصي لپاعو ڇه ص ‪ٗٞ‬ل په ٖضم وحىص بانضي صاللذ‬
‫وکړي او صویْ صصي ون‪ ٠‬په الػمي کیضلى بانضي صاللذ‪.‬‬

‫صؾىعث الَهغ مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ O‬مضني صي‪.‬‬ ‫ؾىعث الَهغ‪ O :‬مکي صي‬ ‫‪-124‬‬

‫‪ -125‬پ دده صي ؾ ددىعث ک ددي زىش ددسبري ز ب ددر وع ک ددى‪ ٫‬اامغ او جَب ی دده ز ب ددرصاعي وع ک ددى‪ ٫‬صي‪.‬‬
‫( ر – زُأ)‬

‫‪44‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫‪ -126‬صصي ا مدذ او صي ص یدن با نددضي ص هللا ح ٗدالی عخ مدذ صومددغو صي ڇده ج هدىع يددی ىدْ ندده‬
‫ش ي کیضلي‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪ -127‬پده صي ؾددىعث کددي صصی ز بددري ا قدداعو صو ڇده صعؾددى‪ ٫‬هللا س ا حددل (صو‪ٞ‬دداث وزددذ)‬
‫نؼصي قىي صي‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪ -128‬پدده صي ؾددىعث با نددضي ص ٖ مددل کىلددى ل پدداعو بدده عؾددى‪ ٫‬هللا س پدده عکددىٕ او سددجضو کددي پدده‬
‫کثرث ؾغو صا وییل‪ ( :‬ؾبدانک القهْ عبَا وبدمضکا القهْ ا‪ٟٚ‬غلي)‪ ( ..‬ر – زِ‬
‫صؾىعث اإلاؿض مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬
‫‪ O‬مضني صي‪.‬‬ ‫‪ -129‬ؾىعث اإلاؿض‪ O :‬مکي صي‬
‫‪ O‬ىیڅ زپقىاو يي نه وو‪.‬‬ ‫‪ -131‬ابىلهب صعؾى‪ ٫‬هللا س‪ O :‬جغو (کاکا) وو‬
‫‪ -131‬ص‪٢‬یامذ جغ وعځي به يي مظمذ بیانحږي‪:‬‬
‫‪ O‬ص ابىلهب ‪ O‬صىغ ى‪ٛ‬ه ڇاڇه صعؾى‪ ٫‬س ؾغو صقمني کىي ‪..‬‬
‫‪ -132‬صالنضي کقماجى مٗنی بیاو کړۍ‪:‬‬
‫جبذ‪........................................................................... :‬‬
‫ما ‪٦‬ؿب‪....................................................................... :‬‬
‫حيضىا‪......................................................................... :‬‬
‫مؿض‪........................................................................... :‬‬
‫‪ -133‬پدده صي ؾددىعث کددي ص هللا ح ٗددالی ص ښددکاعو ن ښددى ندده صاصي ڇدده ابىل هددب او ښددځه‬
‫به يي ایماو نه عاوړي ( ر – زُأ)‬
‫صؾىعث ازالم مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬
‫‪ -134‬ؾىعث ازالم‪ O :‬مکي ؾىعث صي ‪ O .‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬
‫‪ -135‬صي ؾىعث له يي ص ازالم نىم وعکړو‪:‬‬
‫‪ O‬ځ ک دده ڇ دده ص هللا ص ن دد‪ٟ‬خىنى زالن دده ي ددي وړا ن ددضي ک ددړو‪ O .‬صصي وی ددىنکی ص ق ددغک ن دده‬
‫زالنىي ‪ O‬صا ټى‪ ٫‬طکغ قىي زبري‪.‬‬
‫‪ -136‬صصي ؾىعث صزىاِّ انض اػو بغابغو صو‪:‬‬

‫‪45‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫‪ O‬ص‪٢‬غاو صعیمي خص ي ؾغو‪.‬‬ ‫‪ O‬ص‪٢‬غاو څقىعمي خص ي ؾغو‪.‬‬ ‫صنیْ ‪٢‬غاو ؾغو‪.‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪ -137‬صا ؾىعث صویْ عکٗذ کي صؾىعث ‪ٞ‬اجخي نه بٗض لىؾخل کحږي‪:‬‬
‫‪ O‬صؾهاع په ؾنخى کي ‪ O .‬صماښام ؾنذ إلاىنځ کي‪ O .‬صَىا‪ ٝ‬ؾنذ إلاىنځ کي‪.‬‬
‫‪ O‬وجغ إلاىنځ کي‪ O .‬ص‪ٞ‬غى إلاىنځىنى نه وعوؾخه ‪ O‬صزىِّ په وزذ کي ‪ .O‬په صي ټى‪ ٫‬طکغ قىي‬
‫إلاىنځىنى کي‪.‬‬

‫‪ -138‬ؾددىعث ال کددا‪ٞ‬غوو او ؾددىعث الازددالم وع ځددي او قددپي وی یددل ک حددږي جددغ صي ڇدده صعی‬
‫‪٢‬ؿمىنه ص جىخیض پکي پىعو ش ي ‪ ( ..‬ر – زُأ)‬

‫‪ -139‬په ؾىعث الازالم کي‪:‬‬

‫‪ O‬جىخیض الىىیذ صي ‪ O‬جىخیض عبىبیذ او جىخیض اؾماء ون‪ٟ‬اث صي‬

‫‪٢ O‬ى‪ ٫‬کي او ٖمل کي او ٖ‪٣‬یضو کي‪.‬‬ ‫ص (‪٢‬ل) م ٗنی‪ O :‬په ژبه بانضي ‪ِ٣ٞ‬‬ ‫‪-141‬‬

‫‪ -141‬ص هللا ح ٗ ددالی صا ‪ ٢‬ددى‪ ﴿ :٫‬ى ددى هللا ا خ ددض ﴾ یٗ ن ددي‪ :‬پ دده الىى ی ددذ او عبىب ی ددذ او ا ؾ ددماء‬
‫ون‪ٟ‬اجى کي جنها او یىاځي صي ( ر – زُأ)‬

‫‪ -142‬ص هللا حٗالی صا ‪٢‬ى‪ ﴿ :٫‬الهمض ﴾ یٗني‪:‬‬

‫‪ O‬په ټىلى اخخیاحاجى کي م‪٣‬هىص صي‪.‬‬

‫‪ O‬کىم ڇه په زپل وحىص کي ص ڇا مدخاج نه صي بقکه نىع ص ى‪ٛ‬ه مدخاج صي‪.‬‬

‫‪ O‬ى ‪ٛ‬ده ؾدیض صي کدىم ڇده پده ؾدیاصث ا الىى یدذ ا عبىب یدذ او ا ؾدماء وند‪ٟ‬اجى کدي ک مدا‪ ٫‬جده‬
‫عؾیضلي صي‪.‬‬
‫‪ O‬صا ټى‪ ٫‬طکغ قىي‪.‬‬

‫‪ -143‬هللا جه ص پالع اوص ػوي نؿبذ کى‪ ٫‬ک‪ٟ‬غ اکبر صي‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪46‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬
‫صؾىعث ال‪ٟ‬ق‪ ٤‬مخٗق ‪ ٤‬ؾىالىنه‬
‫‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬ ‫‪ O‬مکي ؾىعث صي‬ ‫‪ -144‬ؾىعث ال‪ٟ‬ق‪:٤‬‬

‫‪ -145‬ؾىعث ال‪ٟ‬ق‪ ٤‬وییل کحږي‪:‬‬

‫‪ O‬ص‪ٞ‬غى إلاىنځىنى نه وعوؾخه‪ O .‬صزىِّ په وزذ کي‪ O .‬صا ټى‪ ٫‬طکغ قىي‬
‫‪ -146‬صالنضي کقماجى مٗنی طکغ کړۍ‪:‬‬
‫هٖىط‪.......................................................................... :‬‬
‫ال‪ٟ‬ق‪.......................................................................... :٤‬‬
‫‪ٚ‬اؾ‪......................................................................... :٤‬‬
‫ٍ‬
‫َ‬
‫و‪٢‬ب‪.......................................................................... :‬‬
‫الَ‪ٟ‬ازاث‪....................................................................... :‬‬
‫َُ‬
‫الٗ‪٣‬ض‪.......................................................................... :‬‬
‫خاؾض‪......................................................................... :‬‬
‫ٍ‬
‫‪ -147‬په صی ؾىعث کي‪:‬‬
‫‪ O‬ص سد د ددخغ خ‪٣‬ی ‪٣‬د د ددذ صي‪(.‬سد د ددخغ خد د دد‪٤‬‬ ‫‪ٖ O‬ام او زام َىع بانضي اؾخٗاطو صو‪.‬‬
‫صي) ‪ O‬طکغ قىي ټىلي مٗنی ګاني‪.‬‬
‫صؾىعث الَاؽ مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬
‫ٌ‬
‫‪ -148‬ؾىعة الَاؽ ي ؾىعة‪ O :‬مکي ؾىعث صي ‪ O‬مضني ؾىعث صي‪.‬‬
‫‪ -149‬ؾىعث الَاؽ وییل کحږي‪:‬‬
‫‪ O‬ټى‪٫‬‬ ‫‪ O‬صزىِّ په وزذ کي‪.‬‬ ‫‪ O‬ص‪ٞ‬غى إلاىنځىنى نه وعوؾخه‪.‬‬
‫جحر قىي وزخىنه‪.‬‬
‫‪ -151‬ص (السَاؽ) څه مٗنی صو)؟‬
‫‪.................................................................................‬‬

‫‪47‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬

‫صویْ ص عؽ‬

‫صویْ صعؽ‪ :‬ص اؾالم اعکاو‬

‫صاؾالم ص پَځه اعکانى بیاو ڇه اولني او صټىلى نه لىي عکن‪ :‬ص الاله الا هللا دمحم‬
‫عؾى‪ ٫‬هللا ګىا ی وعکى‪ ٫‬صي‪ .‬صىػي ص مٗنی او قغَىنى ؾغو‪.‬‬
‫مٗنی يي صاصو‪( :‬ال اله) صټى‪ ٫‬ى‪ٛ‬ه څه ن‪ٟ‬ي کى‪ ٫‬کىم ڇه ص هللا نه ب‪ٛ‬حر يي‬
‫ٖباصث کحږيا(الاهللا) هللا حٗالی لغو یىاځي ب‪ٛ‬حر ص قغیک نه ٖباصث زابخى‪. ٫‬‬
‫او ىغ ڇه ص ال اله الا هللا قغَىنه صي ى‪ٛ‬ه صاصي‪:‬‬
‫‪ – ۱‬صاس ي ٖقْ ڇه ص حهل ؾغو مَافي وي ‪.‬‬
‫‪ – ۲‬صاس ي ی‪ ٣‬حو ڇه ص قک ؾغو مَافي وي ‪.‬‬
‫‪ – 3‬صاس ي ازالم ڇه ص قغک ؾغو مَافي وي ‪.‬‬
‫‪ – ۴‬صاس ي نضا‪٢‬ذ ڇه صصعو‪ٚ‬ى ؾغو مَافي وي ‪.‬‬
‫‪ – ۵‬صاس ي مدبذ ڇه ص ب‪ ٌٛ‬ؾغو مَافي وي ‪.‬‬
‫‪ – ۶‬صاس ي ا َاٖذ ڇه صنا‪ٞ‬غماني ؾغو مَافي وي ‪.‬‬
‫‪ – ۷‬صاس ي ‪٢‬بقى‪ ٫‬ڇه ص انکاع ؾغو مَافي وي ‪.‬‬
‫‪ – ۸‬او ص هللا حٗالی نه ب‪ٛ‬حر ص ټىلى باَقه مٗبىصانى انکاع کى‪. ٫‬‬
‫او صا ټى‪ ٫‬قغَىنه په صوو قٗغونى کي بیاو کړي قىي صي‪:‬‬
‫مدبت وان‪٣‬یاص وال‪٣‬بى‪ ٫‬لها‬ ‫ٖقْ ی‪٣‬حو وازالم ونض‪٢‬ک م٘‬
‫ؾىی الاله من ألاقیاء ‪٢‬ض هلها‬ ‫وػیض زامنها الک‪ٟ‬غاو مَ ک بما‬
‫او ىمضاعنګه ص دمحم عؾى‪ ٫‬هللا ګىا ي وعکى‪ ٫‬او صصي ج‪٣‬ايا بیانى‪ ٫‬ڇه صاصو‪ :‬ص‬
‫ىغ ى‪ٛ‬ه څه ڇه يي زبر وعکړي صي ص ىػي جهضی‪ ٤‬کى‪ ٫‬ا او په ىغ ى‪ٛ‬ه څه‬
‫ڇه يي امغ او خکْ کړي صي ص ىػي اَاٖذ کى‪ ٫‬ا او ص ىغ ى‪ٛ‬ه څه نه ڇه يي‬
‫مَٗه کړي صو ى‪ٛ‬ه نه ځاو ؾاجلااو ص قغیٗذ مُاب‪ ٤‬ص هللا حٗالی ٖباصث‬
‫کى‪ ٫‬ا‬
‫بیا صي َ الب ٖقْ جه باقي ص اؾالم پَځه اعکاو بیاو کړي ش يا ڇه ى‪ٛ‬ه صاصي ‪:‬‬
‫إلاىنځا ػکاثاصعمًاو عوژوا او حج بیذ هللا ڇه صڇا اؾخُاٖذ وي ‪.‬‬

‫‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬

‫ص (ال ئله ئال هللا) اع‪٧‬او‬

‫َّ‬ ‫هفی (ًلاله)‬

‫ابخىٌ (إًل هللا)‬
‫ٖباصث نغ‪ ٝ‬هللا له زابخى‪٫‬‬ ‫دهللا هه بای دغبادث کىلى هفي‬
‫(په هللا بانضي ایماو)‬ ‫کىٌ‬

‫ُ َ ْ َ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ْ‬ ‫(په َ‬ ‫َْ • ْ ْ‬

‫اخ َ‪ْ ٟٓ‬ن ُه َم د د د د د د د د د د د ددا‬ ‫الَ ْ‪ ٟ‬د د د د د د د د د د د د ُدي َو ِؤلاز َب د د د د د د د د د د د دداث ‪ٞ‬‬ ‫کول)د د د ددا‬
‫کفر ِداو ُى َم د د د د‬
‫طاغوت ََ د د د د د د د د‬
‫م ُع‪٦‬‬
‫ِل ِ‪٩‬قم د د د د د د د د ِدت ِؤلاز د د د د د د د ددال ِ‬

‫صال اله الا هللا صقغَىنى قغح ‪:‬‬

‫صالا لدده الا هللا ص قددغَىنى م ثددا‪ ٫‬ص ڇددابي ص ‪ٚ‬ا ښددىنى پدده عن ګدده صيااو صا کق مدده ال ا لدده‬
‫الا هللا ص حَذ ک َجي ( ڇدابي) صوااو ڇدابي ص ‪ٚ‬ا ښدىنى نده ب‪ ٛ‬حدر کداع نده کىي ا ندى صصي‬
‫وچددي ندده ‪٢‬ددغاو او خددضیث کددي ڇدده کددىم ‪ً ٞ‬ددیقذ ط کددغ قددىي ص ي ڇدده ڇددا ال ا لدده الا هللا‬
‫اویی قدده صومددغو ا حددغ صي نددى يددغوعي ز بددرو صو ڇدده صص ‪ٚ‬دده ا حددغ خا نددقىلى ل پدداعو صصي‬
‫په قغَىنى ځاو زبر او پىىه کړي جغ څى ى ‪ٛ‬ده ا حدغ او ‪ً ٞ‬دیقذ خا ندل کدړي ا او‬
‫صا قغَىنه اجه صي‪:‬‬
‫‪ - 1‬صصي په م ٗنی بانضي ٖقْ خانقى‪ ( ٫‬پىىیض‪ :)٫‬او صصي يض حهل او‬
‫ناپى ي صوا نى ىغ څىک ڇه صصي صمٗنی نه زبر نه وي ځاو پغي نه پىىه کىي‬
‫نى څه ‪ٞ‬ایضو وعنه نه ش ي ازؿخلي‪.‬‬
‫نى صصي وجي نه څىک ڇه اؾالم کي صنَه کیض ‪ٚ ٫‬ىاړي صا الػمي صو ڇه صصی‬
‫مٗنی بانضي ځاو پىىه کړي ا عؾى‪ ٫‬هللا س ‪ٞ‬غمايي‪( :‬من ماث وىى یٗقْ هنه‬
‫الاله الا هللا صزل ا لجَت) څىک ڇه صاس ي خا‪ ٫‬کي و‪ٞ‬اث ش ي ڇه ص الاله الا هللا‬
‫په م ٗنی بانضي پىىه و ي حَذ جه به صازل کړي ش ي)(صمؿقْ عوایذ)‪.‬‬
‫‪ - 2‬ی‪٣‬حو‪ :‬یٗني ؾل په ؾقه ی‪٣‬حو کى‪ ٫‬اڇاڇه په ؾقى کي یى ‪ٞ‬یهض ىْ ص باَقه‬
‫مٗ ب ىصانى نه انکاع کي قک وکړو اویا يي جى‪ ٠٢‬وکړوا اویا مترص ص قىا نى بیا‬
‫صا مىخض نه صيا او که ڇغجه ى ‪ٛ‬ه ص یهىصو او نهاعی ک‪ٟ‬غ کي قک وکړو کىمى‬
‫جه ڇه ص اؾالم صٖىث وععؾیضلي صيا نى ىْ م ىخض نه صياعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا‬
‫ٖقیه وؾقْ ‪ٞ‬غمايي‪( :‬هقهض هو الاله الا هللا وهني عؾى‪ ٫‬هللا ال یق‪٣‬ی بهما ٖبض‬
‫‪ٚ‬حر قاک ‪ٞ‬یهما الا صزل الجَت) عواو مؿقْ‪.‬‬

‫‪49‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬

‫‪ - ۳‬ازالم‪ :‬نى ڇا ڇه عیاکاعي وکړو او یايي قغک اکبر وکړوالکه ص هللا نه ب‪ٛ‬حر ي ي ص‬
‫بل ڇا ٖباصث وکړوا نى بیا وعله څه ‪ٞ‬ایضو نه وعکىي ا عؾى‪ ٫‬هللا س ‪ٞ‬غمايي‪ :‬هؾ ٗض‬
‫الَاؽ بك‪ٟ‬اٖتي من ‪٢‬ا‪ ٫‬ال ا له الا هللا زال ها من ‪٢‬قبه او ن‪ٟ‬ؿه) عواو البساعي ‪.‬‬
‫(زىقبسخه انؿاو ڇه ػما ق‪ٟ‬اٖذ يي په نهیب کحږيا ى ‪ٛ‬ه څىک صي ڇاڇه په‬
‫ازالم ؾغو ص ػړو او صن‪ٟ‬ـ نه الاله الا هللا اوییقه)‪ .‬عواو الب ساعي ‪.‬‬
‫‪ – 4‬عیكدَ ىلي( نضا‪ ٢‬ذ)‪ :‬ڇاڇه صا کقمه صصعو‪ ٚ‬ى اوییقها لکه مَا‪٤ٞ‬ا ن ى ىیڅ ‪ٞ‬ایضو‬
‫وعله نه وعکىي ا عؾى‪ ٫‬هللا س ‪ٞ‬غمايي‪(:‬ما من هخض یكهض هو الاله الا هللا وهو دمحما‬
‫ٖبضو وعؾىله نض‪٢‬ا من ‪٢‬قبه الا خغمه هللا ٖلی الَاع) عواو البساعي ومؿقْ‪.‬‬
‫(صاس ي یى کـ ڇه صػړو ص نض‪ ١‬نه صا ګىا ي وعکړي ڇه نكخه بل مٗبىص بغخ‪ ٤‬مګغ‬
‫هللا حٗالیا او دمحم س ص هللا بَضو او عؾى‪ ٫‬صيا هللا ح ٗالی به ي ي اوع بانضي خغام کړي ‪).‬‬
‫عواو البساعي ومؿقْ‪.‬‬
‫‪ - ۵‬مدب ذ‪ :‬هللا ؾغو به م دبذ کىي او ص هللا ؾغو به بل څىک مدبذ کي نه قامقىي او‬
‫نه به بل ڇا ؾغو ى‪ٛ‬ه عنګه مدبذ کىي ا او ى‪ٛ‬ه ڇاؾغو به ىْ مدبذ کىي صڇا‬
‫مدبذ بانضي ڇه هللا ح ٗالی امغ کړي وي ااو صصي يض ب‪ ٌٛ‬صيانى لهظا صا ص اؾالم ص‬
‫نىا‪ً٢‬ى نه صيا(کىم ڇاڇه ص عؾى‪ ٫‬هللا س صعاوړ ‪ ٫‬قىي قغیٗذ ؾغو ب ‪ٌٛ‬‬
‫وؾاجهااګغ که ٖملي قکل بانضي ىْ وي ان ى صو ک‪ٟ‬غ وکړواهللا حٗالی ‪ٞ‬غمايي‪ ) :‬ومن‬
‫الَاؽ من یخس ظ من صوو هللا انضاصا ی دبىنهْ کد ب هللا)‪.‬‬
‫‪ – ۶‬ان‪٣‬یاص‪ :‬ص جىخیض په کقمه بانضي ٖمل کى‪ ٫‬يغوعي صياڇا ڇه وعبانضي ٖم ل‬
‫پغیښىصلى ‪ٞ‬ایضو نه وعکىي وعله‪ .‬هللا حٗالی ‪ٞ‬غمايي‪ٞ( :‬ال وعبک ال یىمَىو خت ی‬
‫یدکمىک ‪ٞ‬یما شجغ بین هْ زْ ال ی جضوا في هن‪ٟ‬ؿهْ خغحا مما ‪ً٢‬یذ ویؿقمىا‬
‫حؿقیما)‪.‬‬
‫ي‬ ‫‪٫‬‬
‫‪٢ – ۷‬بى ‪ :‬صکقمه ج ىخیض لپاعو ‪٢‬ى او ٖمل او اٖخ‪٣‬اص يغوع صيا ص هللا ح ٗالی‬ ‫‪٫‬‬
‫‪ٞ‬غماو صي‪ ( :‬انهْ کانىا اطا ‪٢‬یل لهْ الاله الا هللا یؿخکبروو*وی‪٣‬ىلىو هةَا لخاعکىا‬
‫َلهخَا لكاٖغ م جَىو ‪.).‬‬
‫‪ - ۸‬ک‪ٟ‬غ(انکاع)‪ :‬یٗني صا ٖ‪٣‬بضو ؾاجل ڇه ص هللا حٗالی نه ب‪ٛ‬حر ڇه ص څىمغو مٗبىصان ى‬
‫ٖباصث کحږي باَل صيااو ص هللا نه ب ‪ٛ‬حر بل ىیڅ څىک ص ٖبا صث مؿ خ د‪ ٤‬نه صي ڇه‬
‫ٖباصث يي وکړي ش ي‪.‬‬
‫نىټ‪:‬‬

‫ص کقمه ازالم لپاعو ص ‪٢‬ى‪ ٫‬او ٖمل او اٖخ ‪٣‬اص ؾاجل الػم او يغوعي صي‪.‬‬

‫‪51‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬

‫صمدبذ ا‪٢‬ؿام‬

‫َبیعي مدبذ(‪ُٞ‬غی مدبذ)‪:‬‬ ‫صهللا لپاعو مدبذ‪:‬‬ ‫صهللا ؾغو مدبذ‪:‬‬

‫او صا ‪٢‬ؿْ مدبذ حاةؼصي په صي‬
‫قغٍ ڇه صهللا ؾغو مدبذ بانضي به‬
‫م‪٣‬ضم نه ويااو مثا‪ ٫‬يي ص ښځي او‬
‫پالع ؾغو مدبذ‪(.‬ال یىمن اخضکْ‬
‫ختی اکىو اخب الیه من والضو‬
‫وولضو والَاؽ احمٗحو)‪.‬‬
‫صهللا لپاعو مدبذ کى‪ ٫‬نغ‪ ٝ‬واحب‬
‫نه بقکه ص ایماو ص مًبىَێ عؾیى‬
‫نه یىو عس ۍ صو هللا حٗالی‬
‫‪ٞ‬غمايي‪(:‬دمحم عؾى‪ ٫‬هللا والظین مٗه‬
‫اقضَء ٖلی الک‪ٟ‬اع عخماء بینهْ) اوصا‬
‫په څقىعو قیانى کي وي‪:‬‬
‫صهللا حٗالی ؾغو مدبذ کي بل څىک‬
‫قامقى‪ ٫‬قغک اکبر صي (ومن‬
‫الَاؽ من یخسظ من طوو هللا انضاصا‬
‫یدبىنهْ کدب هللا)‬

‫ىاس ي وزذ ؾغو مدبذ‬ ‫صٖمل کىلى والا ؾغو‬

‫ى‪ٛ‬ه ځایَى ؾغو مدبذ‬ ‫صاس ي ٖمل ؾغو مدبذ‬
‫ؾاجل کىم ؾغو ڇه هللا‬ ‫مدبذ لکه انبیاء او‬
‫ؾاجل کىم ؾغو ڇه هللا‬ ‫کى‪ ٫‬کىم بانضي ڇه هللا‬
‫حٗالی مدبذ کىيا لکه‬ ‫عؾىالو او مالةکي‬
‫حٗالی مدبذ کىي لکه‬ ‫لیقت ال‪٣‬ضع او صقپي‬ ‫خابه کغام او ىغ یى‬ ‫حٗالی زىشخالحږيا او‬

‫مکت اإلاکغمت او مضیَت‬ ‫صعیمه خهه‪.‬‬ ‫مىخض انؿاو‬ ‫ى‪ٛ‬ه ىغ ى‪ٛ‬ه کاع صي‬

‫الَبىي‪.‬‬ ‫کىم ڇه قغیٗذ عاوړي‬

‫صي لکه جىخیض‬

‫په کقمه کي صهو دمحم عؾىهللا (ٖبضو)‬

‫مٗنی څه صو؟‬
‫؟‬

‫بقه مٗنی يي صاصو ڇه دمحم س په بَضو ګانى کي ص‬ ‫صصي مٗنی صاصو ڇه (دمحم) ص هللا بَضو صي‬
‫ټىلى نه ػیاث ٖباصث کىنکي وو ااو ى‪ٛ‬ه ص‬ ‫صى‪ٛ‬ه ٖباصث نه ش ي کیضليا او نه ص ى‪ٛ‬ه لپاعو‬
‫ٖبىصیذ مکملي ج‪٣‬اض ي او ‪ٚ‬ىښخني پىعو کړي‬ ‫صعبىبیذ او الىىیذ او نه ص اؾماو ن‪ٟ‬اجى‬
‫صي‬ ‫کىم زهاةو قخه‪.‬‬

‫‪50‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬

‫صٖبىصیذ ا‪٢‬ؿام‪:‬‬

‫صټىلى نه زام ٖباصث‪:‬‬ ‫زام ٖبىصیذ‪:‬‬ ‫ٖام ٖبىصیذ‪::‬‬

‫صا ص عؾىالنى ٖبىصیذ صي لکه‬ ‫ٖام ٖباصجىنى کي ص هللا‬ ‫او صا صعِّ ص ٖبىصیذ (‪٢‬هغ)‬
‫څَګه ڇه هللا حٗالی ‪ٞ‬غمايي‪ (:‬انه‬ ‫عبىبیذ خانقى‪ ٫‬زابخى‪٫‬ا هللا‬ ‫ا‪٢‬غاع کى‪ ٫‬صي ا او صا ص ټىلى‬
‫کاو ٖبضا قکىعا) صا ٖبىصیذ‬ ‫حٗالی ‪ٞ‬غمايی‪ ( :‬وٖباص الغخمن‬
‫مسقى‪٢‬اجى لپاعو صيا هللا حٗالی‬
‫عؾىالنى له زام صيا ځکه ڇه‬ ‫الظین یمكىو ٖلی ألاعى‬
‫‪ٞ‬غمايي‪ ( :‬او کل من فی‬
‫صي عؾىالنى کي ڇا ىْ ص هللا په‬ ‫ىىنا)او صا ایذ ىغ ى‪ٛ‬ه‬
‫ٖبىصیذ کي ازخال‪ ٝ‬نه صي کړي‪.‬‬ ‫شسو جه قامل صي کىم ڇه‬ ‫الؿماواث وألاعى الا َث‬
‫ص هللا حٗالی ٖباصث صقغیٗذ‬ ‫الغخمن ٖبضا) او په صي کي‬
‫مُاب‪ ٤‬کىي‬
‫مىمن او کا‪ٞ‬غ صواړو قامل صي‬

‫مسخهغ ؾحرة الَبي نلی هللا ٖقیه وؾقْ‪:‬‬

‫دمحمبن ٖبضهللا بن ٖبضاإلاُقب بن ىاقْا او ىاقْ ص ‪٢‬غیكى نه صيااو‬ ‫نؿب‪:‬‬

‫‪٢‬غیل ص ٖغبى نه صيا او ٖغِّ ص اؾماٖیل بن ابغاىیْ ٖقیهما الؿالم ص‬
‫نؿل نه صي‪.‬‬

‫عؾى‪ ٫‬س ٖام ال‪ٟ‬یل ص عبی٘ ألاو‪ ٫‬میاقذ کي ص مکي په ښاع کي پیضا قىي‬ ‫پیضاتل‪:‬‬
‫صيا او صعي قپیخه کاله ٖمغ یی ووا څقىیښذ کاله ص نبىث نه مسکي وو او‬
‫صعویكذ(‪ )۲۳‬کاله ص نبىث صيا او عؾى‪ ٫‬هللا س یدیْ ووا پالع يي ص پیضاتل‬
‫نه مسکي و‪ٞ‬اث قىي ووا او ص زپل نیکه ٖبضاإلاُقب په ک‪ٟ‬الذ کي ووااو بیا‬
‫ص نیکه صو‪ٞ‬اث نه وعوؾخه ص زپل جغو ابىَالب په ک‪ٟ‬الذ کي وو‪.‬‬

‫‪52‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬

‫عؾى‪ ٫‬هللا س انؿانانى او پحریانى لپاعو نبي لحږ‪ ٫‬قىي صيا ىغ ى‪ٛ‬ه ڇاجه ڇه‬ ‫بٗثذ‪:‬‬
‫يي صٖىث عؾیضلي صي او ایماو يي وعبانضي نه صي عاوړي کا‪ٞ‬غ صي‪ .‬ڇه ىغ‬
‫څىک وي‪.‬‬

‫عؾى‪ ٫‬هللا س جىخیض جه او نیک ازال‪٢‬ى او اٖمالى جه صٖىث کړي‬ ‫صٖىث‪:‬‬

‫صيا او ص قغک او ص بضو اٖمالى نه يي مَٗه کړي صوا‬

‫عؾى‪ ٫‬هللا س صقپي ص مکي نه بیذ اإلا‪٣‬ضؽ جه بىجلي قىا او بیا اووم اؾماو‬ ‫اؾغاء‬
‫جه وزحژولي قىا او هللا حٗالی وعؾغو زبري وکړيا او پَځه إلاىنځىنه وعبانضي‬ ‫اومٗغاج‪:‬‬
‫‪ٞ‬غى کړي قى‪.٫‬‬

‫صمکي نه يي مضیني جه هجغث وکړوا او په مضیَه کی و‪ٞ‬اث قىا او ص‬ ‫هجغث او‪ٞ‬اث‪:‬‬

‫ام اإلاىمَحو ٖاتكت عض ي هللا حٗالی ٖنها په حجغو کي ص‪ٞ‬ن کړي قى‪.‬‬

‫هللا حٗالی صصو په طعیٗه صین مکمل کړوا او عؾى ‪ ٫‬س ښکاعو او واضخه‬ ‫بال‪/ٙ‬جبقی‪:ٜ‬‬
‫َغی‪٣‬ه بانضي زقکى جه صین وعؾىلىاامانذ يي پىعو کړواامذ جه يي‬
‫نهیدذ وکړوااو ص هللا په العو کي يي ىغ ‪٢‬ؿمه حهاص وکړوانى صا امکاو‬
‫نكخه ڇه څىک اوؽ په صي صین کي ػیاصحي وکړي‪.‬‬

‫اووو ‪ٚ‬ؼاګاني صي‪ :‬بضعا هخضازَض‪١‬ازیبرا صمکي ‪ٞ‬خذا ‪ٚ‬ؼوو‬ ‫مهمي‬

‫(مكهىعي)‬
‫جبىکا‪ٚ‬ؼوو خَحو‪.‬‬ ‫‪ٚ‬ؼاګاني‪:‬‬

‫‪53‬‬
 ‫صصویْ صعؽ قغح‬

‫‪٢‬اؾْا ابغاىیْااو ٖبضهللا (َیب الُاىغ) ػینبا ع‪٢‬یتا هم‬ ‫اووو اوالص يي‬
‫وو‬
‫کقثىما‪ٞ‬اَمت‪ .‬ټى‪ ٫‬اوالص يي ص عؾى‪ ٫‬هللا س په ػنضګێ کي و‪ٞ‬اث قىي‬
‫صي مګغ نغ‪ٞ ٝ‬اَمت عض ي هللا حٗالی ٖنها ص عؾى‪ ٫‬هللا ص و‪ٞ‬اث نه‬
‫قپږ میاقتي بٗض و‪ٞ‬اث قىو‬

‫زضیجت عض ي هللا حٗالی ٖنهاا ٖاتكت اهنع هللا يضراؾىصو عض ي هللا حٗالی‬ ‫صولـ‬

‫ٖنهااخ‪ٟ‬هه اهنع هللا يضراػینب الهاللیت اهنع هللا يضراهم ؾقمت ىَض اهنع هللا يضراػینب بنذ‬ ‫(‪)۱۲‬بیبیاني‬

‫جخل اهنع هللا يضراحىیغیت بنذ الخاعران‪ٟ‬یت بنذ خيي او هم خبیبت‬ ‫يي وي‬

‫عمقت اهنع هللا يضراعیدانت بنذ ػیض او میمىنت بنذ الخاعر اهنع هللا يضر‪.‬‬

‫ُّ‬ ‫عؾى‪ ٫‬س له پێ‬

‫وىبا او زىيبت صعؾى‪ ٫‬هللا ص جغو هبى ٍ‬
‫لهب ويَځها‬ ‫همه َمَت بنذ ٍ‬ ‫وعکىنکي (عياعي‬
‫طؤيب الؿٗضيت ‪.‬‬
‫اوخقيمت بنذ هبي ٍ‬ ‫مىعګانی)‪:‬‬

‫صهللا حٗالی صا ‪٢‬ى‪ ٫‬صؾىعث الٗق‪( :٤‬ا‪٢‬غه باؾْ عبک الظي زق‪*٤‬زق‪٤‬‬ ‫اولني وحي‬
‫الانؿاو من ٖق‪ *٤‬ا‪٢‬غه وعبک ألاکغم* الظي ٖقْ بال‪٣‬قْ*ٖقْ الانؿاو‬
‫مالْ یٗقْ‪.‬‬

‫صؾړو نه ابىبکغالهضی‪ ٤‬هنع هللا يضرا او ص ښځى نه ام اإلاإمَحو زضیجت عض ي هللا‬ ‫او‪ ٫‬ایماو‬
‫ٖنهاا او په ماقىمانىکي ٖلي بن ابي َالب هنع هللا يضرا او صاػاص کړي قىي‬ ‫عاوړلى والا‬

‫‪ٚ‬المانى نه ػیض بن خاعزتا او ‪ٚ‬المانى کی بال‪ ٫‬بن عباح عض ي هللا حٗالی َٖه‪.‬‬

‫‪54‬‬
 ‫صصعیْ صعؽ قغح‬

‫صعؾى‪ ٫‬هللا نلی‬

‫عؾى‪ ٫‬هللا س څقىع ٖمغي کړي صي او ټىلي يي ص طوال‪ٗ٣‬ضي میاقذ‬
‫هللا ٖقیه وؾقْ‬
‫کي کړي صيا او ىمضاعنګه یى حج يي کړي صيا ڇه ىػي جه حجت‬
‫حجىنه او ٖمغی‬
‫الىصإ وايي او په لؿْ کا‪ ٫‬ص هجغث بانضي يي کړي صي‪.‬‬

‫هللا حٗالل ‪ٞ‬غمايي (وإن‪ ٪‬لٗلل زق‪ٖٓ ٤‬يْ) او ٖاتكت عض ي هللا حٗالي‬ ‫صعؾى‪ ٫‬س‬
‫ٖنها ‪ٞ‬غمايي‪٧(:‬او زق‪٣‬ه ال‪٣‬غاو) صعؾى‪ ٫‬هللا س ازال‪٢ ١‬غاو وو‪.‬‬ ‫ازال‪:١‬‬

‫صؾحرث‬
‫ابن ال‪٣‬یْ عخمه هللا ‪ٞ‬غمايي‪ :‬که ص انؿاو صصنیا او ازغث کامیابي صعؾى‪ ٫‬هللا‬
‫صوييقى هىميذ‬
‫س ص ښىص‪ ٫‬قىي ىضایذ او قغبٗذ پىعي جړ‪ ٫‬قىي صوا نى بیا ىغ څىک‬
‫ڇه کامیابي او زىقبستي ‪ٚ‬ىاړي نى ى‪ٛ‬ه بانضي واحب صي ڇه صعؾى‪ ٫‬هللا‬
‫س َغی‪٣‬ي او قغیٗذ او ص ى‪ٛ‬ه ص ؾحرث نه ځاو زبر کړيا ڇه صصي په طعیٗه‬
‫ص حاىالنى ص ن‪ ٠‬نه ىْ اووځيا او ص عؾى‪ ٫‬هللا س په اجباٖى او ډله کي ىْ‬
‫قامل ش يا او زقک صي باعو کي ص ا‪ٞ‬غاٍ او ج‪ٟ‬غیِ او مدغومي قکاع صيا او‬
‫‪ًٞ‬ل او ىضایذ ص هللا په الؽ کي صيا ڇاجه ڇه يي زىښه ش ي وعکىی يي‪ .‬او‬
‫هللا حٗالی صلىي ‪ًٞ‬ل والا صي‪.‬‬

‫‪55‬‬
 ‫صصعیْ صعؽ قغح‬

‫صعیْ صعؽ‬

‫صایماو اعکاو‬

‫صایماو قپږ اعکاو صي‪ :‬په هللا بانضي ایماواپه مالةکىبانضي ایماواکخابىنى او عؾىالنىبانضي‬
‫ایماو ص ازغث په وعځ بانضي ایماو اوپه صي زبرو ایماو ڇه زحر او قغ ص هللا لُغ‪ٞ‬ه صي‪.‬‬

‫صایماو قغعي حٗغی‪ ٠‬او مٗنی‪:‬‬

‫په ژبه بانضي ا‪٢‬غاع کى‪٫‬اپه ػړو کي ٖ‪٣‬یضو ؾاجلا او په انضامىنى ٖمل‬
‫کى‪٫‬ا په اَاٖذ بانضي ایماو ډیغیږيا او ګَاو کىلى بانضي کمحږي‪ .‬او‬
‫صلیل يي صاصي‪:‬‬

‫صایماو ص کمیضلى صلیل‪:‬‬
‫صعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا ٖقیه‬
‫وؾقْ صا ‪٢‬ى‪( :٫‬ماعهیذ‬
‫من نا‪٢‬هاث ٖ‪٣‬ل وصین)‬
‫صایماو ص ډیغوالي‬ ‫ص ػړو ص ٖمل صلیل‪:‬‬ ‫ص انضامىنى صٖمل‬ ‫ص‪٢‬ى‪ ٫‬صلیل‪:‬‬
‫صلیل‪:‬‬ ‫صعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا‬ ‫صلیل‪:‬‬
‫صعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا‬
‫ٖقیه وؾقْ صا ‪٢‬ى‪:٫‬‬
‫صهللا حٗالی صا ‪٢‬ى‪:٫‬‬ ‫صعؾى‪ ٫‬هللا نلی هللا‬ ‫ٖقیه وؾقْ صا‬
‫(والخیاء قٗبت من‬
‫(هیکْ ػاصجه ىظو‬ ‫صا ‪٢‬ى‪( :٫‬وهصناىا‬ ‫‪٢‬ى‪ٞ(:٫‬أٖالىا ‪٢‬ى‪٫‬‬
‫الایماو)‬
‫ایمانا)‬ ‫اماَت ألاطی ٖن‬ ‫الاله الا هللا)‬
‫الُغی‪٤‬‬

‫‪56‬‬
 ‫صصعیْ صعؽ قغح‬
‫صایماو ص ػیاجىالي اؾباِّ‪:‬‬

‫‪:‬‬
‫صهللا په مسقى‪٢‬اجى‬ ‫صګَاىىنى پغیښىص‪٫‬‬ ‫په ډیغوالي ؾغو ص‬ ‫صجىخيض مُالٗه‬
‫کي ‪ٞ‬کغ اوؾىچ کى‪٫‬‬ ‫َاٖذ او‬ ‫کى‪ ٫‬او زام‬
‫‪ٞ‬غمانبرصاعۍ کاعونه‬ ‫َىعبانضي صاؾماء‬
‫کى‪.٫‬‬ ‫او ن‪ٟ‬اجى باِّ‬

‫صایماو ص کمىالي اؾباِّ‪:‬‬

‫صهللا په مسقى‪٢‬اجى‬ ‫ګَاىىنه کى‪٫‬‬ ‫صَاٖاث او‬ ‫صجىخيض مُالٗه نه‬

‫کي ‪ٞ‬کغ اوؾىچ نه‬ ‫‪ٞ‬غمانبرصاعۍ ؾغو‬ ‫کى‪ ٫‬او زام‬
‫کى‪٫‬‬ ‫ٖباصث پغیښىص‪٫‬‬ ‫َىعبانضي صاؾماء‬
‫او ن‪ٟ‬اجى باِّ‬

‫صايماو قپږ اعکاو‪:‬‬

‫په ج‪٣‬ضیغ‬ ‫صازغث په‬ ‫په عؾىالنى‬ ‫کخابىنى‬ ‫په مالةکى‬ ‫په هللا‬
‫زحر او قغ‬ ‫وعځ ایماو‬ ‫ایماو‬ ‫بانضي ایماو‬ ‫بانضي ایماو‬ ‫بانضي ایماو‬
‫ص هللا ص‬
‫َغ‪ٞ‬ه ‪.‬‬
‫بانضي ایماو‬

‫‪57‬‬
 ‫صصعیْ صعؽ قغح‬

‫اولني سکً ‪ :‬په هللا باهذي ایمان‪ ،‬او دا یى څى کاسوهه ًلصمي کىي‪:‬‬

‫صهللا حٗالی اؾماو‬ ‫صهللا حٗالی په‬ ‫صهللا حٗالی په عبىبِّذ‬ ‫صهللا حٗالی په وحىص‬
‫بانضي ایماو‬ ‫(قخه والي) بانضي‬
‫ن‪ٟ‬اجى بانضي‬ ‫الىىیذ بانضي‬
‫ایماو‪ .‬او صا په څقىع‬
‫ایماو‬ ‫ایماو‬ ‫کاعونى ؾغو وي‪:‬‬

‫په قغیٗذ بانضي‪:‬‬ ‫‪ُٞ‬غث بانضي‪:‬‬ ‫په خـ بانضي‪:‬‬ ‫په ٖ‪٣‬ل بانضي‪:‬‬
‫ابن ‪٢‬یْ عخمه هللا‬ ‫عؾى‪ ٫‬نلی هللا‬ ‫کقه ڇه پغیكانێ او‬ ‫صٖ‪٣‬ل لپاعو صا‬
‫طکغ کړي صي ڇه‪:‬‬ ‫ٖقیه وؾقْ ‪ٞ‬غمايي‪:‬‬ ‫سسخه کي يي نى‬ ‫ناممکن صو ڇه‬
‫ىیڅ صاس ي یىایذ ص‬ ‫( کل مىلىص یىلض ٖلی‬ ‫زپل الؾىنه هللا جه‬ ‫صصاس ي مسقى‪ ١‬ص‬
‫هللا په کخاِّ کي‬ ‫ال‪ُٟ‬غة ‪ٞ‬أبىاو‬ ‫اوڇخىي او وايي یا‬ ‫وحىص جهىع وکړي‬
‫نكخه مګغ ص هللا ص‬ ‫یهىصانه او یَهغانه‬ ‫هللا ! نى ص هللا په‬ ‫ڇه زال‪ ٤‬يي نه‬
‫جىخیض صلیل پکي صي‬ ‫او یمجؿانه)‪.‬‬ ‫خکْ ؾغو پغیكاني‬ ‫وي(ام زق‪٣‬ىا من‬
‫صي زخمه ش ي‬ ‫‪ٚ‬حر ش ې ام ىْ‬
‫السال‪٣‬ىو)‬

‫صویْ عکن‪ :‬په مالةکى بانضي ایماو‪:‬‬

‫مالةکي ‪ٚ‬یبي ٖالْ صي او هللا حٗالی ص نىع نه پیضا کړي صياصهللا حٗالی اَاٖذ کىي او‬
‫نا‪ٞ‬غماني يي نه کىيا صصوۍ عوخىنه صيا(عوح ال‪٣‬ضؽ) او حؿضونه يي صيا(حاٖل‬
‫اإلاالةکت عؾال هولی هحَدت مثنی وزالر وعبإ یؼیض في السق‪ ٤‬مایكاء) ٖ‪٣‬قىنه يي صي او‬
‫ػړونه لغي( ختی اطا ‪ٞ‬ؼٕ ٖن ‪٢‬قىبهْ ‪٢‬الىا ماطا ‪٢‬ا‪ ٫‬عبکْ)‪ .‬مىنږ وعبانضي ایماو لغوا او په‬
‫ى‪ٛ‬ه نىمىنى يي ایماو لغو کىم ڇه هللا حٗالی مىنږ جه عاښىصلي صيالکه(حبریلامیکاییلااو‬
‫اؾغا‪ٞ‬یل) او ص ى‪ٛ‬ىۍ په ن‪ٟ‬اجى ایماو لغو ڇه(الیٗهىو هللا ما همغىْ وی‪ٟٗ‬قىو ما‬
‫یإمغوو) او صصوۍ په اٖمالى کاعونى بانضي ایماو لغو‪.‬‬

‫‪58‬‬
 ‫صصعیْ صعؽ قغح‬

‫ځیني ى‪ٛ‬ه مالةکي ڇه مىنږ له يي زبر عاکړي قىي صي‪:‬‬

‫په صي مالةکى کي اجه (‪ )۸‬ص ٖغف اوڇخىنکي صيا(خمقت الٗغف)ا حبریل جه وحي ؾپاع‪ ٫‬قىي‬
‫صوا او میکاییل جه باعاو کى‪ ...٫‬په ټىلى ایماو لغو او په ى‪ٛ‬ه زبرونى ڇه صصوۍ باعو کي‬
‫احماال او ج‪ٟ‬هیال عا‪ٚ‬لي صی‪.‬‬

‫صعیْ عکن ‪ :‬په کخابىنى ایماو‬

‫صا واحب صي ڇه په صي ایماو عاوړو ڇه صا کخابىنه خ‪٣‬ی‪٣‬خا ص هللا کالم صي نه مجاػا‪ .‬او صا‬
‫ناػ‪ ٫‬کړي قىي صي نه صا ڇه مسقى‪ ١‬صي‪.‬او صا ڇه هللا حٗالی ص ىغ عؾى‪ ٫‬ؾغو کخاِّ ناػ‪ ٫‬کړي‬
‫صيااو مىنږ وعبانضي ایماو لغوا او په ى‪ٛ‬ه نىمىنى او زبرونى او اخکاماجى يي ڇه هللا حٗالی‬
‫عاله زبر عاکړي صيااحماال او ج‪ٟ‬هیال‪.‬جغڅى ڇه منؿىر قىي نه ويا او په صي ىْ ایماو لغو‬
‫ڇه ‪٢‬غاو صمسکیني ټىلى کخابىنى منؿىر کىنکي صيا ڇه ى‪ٛ‬ه جىعاث انجیل ػبىع او صابغاىیْ‬
‫او مىس ی ٖقیهما الؿالم خی‪ٟ‬ي صي‪.‬‬

‫څقىعم عکن‪ :‬په عؾىالنى ایماو‬

‫صا يغوعي زبرو صو ڇه په صي بانضي ایماو ولغو ڇه ټى‪ ٫‬عؾىالو بكغ او انؿاناو صيا او په‬
‫صوۍ کي ص عبىبیذ ىیڅ ‪٢‬ؿْ زهاةو او ن‪ٟ‬اث نكخهااو صوۍ زپقه بَضو ګاو صيا صصوۍ‬
‫ٖباصث نه کحږيا او صا ڇه هللا حٗالی صوۍ عالحږلي صي او وحي وعجه کړي صوااو په واضخه صالةقى‬
‫او معجؼاجى يي صى‪ٛ‬ىۍ جاییض کړی صيا او صا ڇه صوۍ امانذ پىعو اصاء کړي صيااو امذ جه يي‬
‫نهیدذ کړي صيا او صٖىث يي عؾىلي صيا او ص هللا په العو کي يي خ‪ ٤‬حهاص کړي صي‪.‬‬
‫ایماو وعبانضي لغوااو په ى‪ٛ‬ه نىمىنى او ن‪ٟ‬اجى او زبرونى ڇه هللا حٗالی يي زبر عاکړي‬
‫صيااحماال او ج‪ٟ‬هیال‪ .‬او بیكکه او‪ ٫‬ص عؾىالنى نىح ٖقیه الؿالم صيا او ازغي زاجْ الانبیاء‬
‫دمحم س صيا او پسىاني قغیٗخىنه ټى‪ ٫‬ص دمحم س قغیٗذ بانضي منؿىر قىي صيا او اولى‬
‫الٗؼم پَځه پی‪ٛ‬مبراو صي ڇه هللا حٗالی ‪٢‬غاو کي په ؾىعث قىعی او اخؼاِّ کي طکغ کړي‬
‫صي‪(:‬دمحم سانىح ٖقیه الؿالماابغاىیْ ٖقیه الؿالمامىس ی ٖقیه الؿالما او ٖیس ی ٖقیه‬
‫الؿالم‪.).‬‬

‫‪59‬‬
 ‫صصعیْ صعؽ قغح‬

‫پَځْ عکن ‪ :‬ص ازغث په وعځ ایماو‬

‫په صي ایماو کي ىغ ى‪ٛ‬ه زبر بانضي ایماو قامل صي کىم ڇه ص مغګ نه بٗض وي او عؾى‪٫‬‬
‫هللا س ص ىػي زبر وعکړي صيا لکه‪ :‬ص‪٢‬بر خاالثا ص‪٢‬یامذ په وعځ قپیلۏ وىلا ص زقکى ص‬
‫‪٢‬برونى نه پاڅیض‪٫‬ا مح اوا خی‪ٟ‬يا او پل نغاٍا خىىا ق‪ٟ‬اٖذا حَذ اوعا ص‬
‫مىمَانى ص زپل عِّ لیض‪٫‬اص‪٢‬یامذ په وعځ او په حَذ کيااو صاس ي نىع ‪ٚ‬یبي کاعونه‪.‬‬

‫قپږم عکن‪ :‬ج‪٣‬ضیغا زحر اوقغ بانضي ایماو‪:‬‬

‫صصي څقىع مغاجب صي کىم ڇه قاٖغ زپل یى نْٓ کي یىځاي بیاو کړي صي‬
‫وزق‪٣‬ه وىى ایجاص وجکىین‬ ‫ٖقْ کخابت مىالناا مكیئخه‬

‫زق‪٤‬‬ ‫مكیئذ‬ ‫‪٦‬خابذ‬ ‫ٖقْ‬

‫په صي بانضي ایماو‬ ‫په صي بانضي ایماو‬
‫ڇه بَضو او اٖما‪٫‬‬ ‫ڇه هللا حٗالی څه‬
‫يي مسقى‪ ١‬پیضا کړی‬ ‫و‪ٚ‬ىاړي ى‪ٛ‬ه کحږيا‬
‫قىي صي ا او‬ ‫او ڇه ونه ‪ٚ‬ىاړي نه‬
‫ىمضاعنګه ټى‪٫‬‬ ‫کحږيا او ص بَضو ىْ‬
‫کاةَاث‪ .‬او صلیل‬ ‫(ازخیاع )اعاصو قخه‬
‫وعبانضي ص هللا صا‬ ‫لیکن ص هللا حٗالی ص‬
‫‪٢‬ى‪ ٫‬صي‪ ( :‬وهللا‬ ‫اعاصي او ازخیاع ما‬
‫زق‪٣‬کْ وما حٗمقىو)‬ ‫جدذا هللا حٗالی‬
‫‪ٞ‬غمايي‪( :‬وما حكاؤو‬
‫الا هو یكاء هللا)‬
‫په صي زبرو ایماو‬ ‫په صي زبرو ایماو‬
‫ڇه هللا حٗالی ص ىغ‬ ‫ڇه هللا ؾبدانه‬
‫ش ی ج‪٣‬ضیغ لیکلي‬ ‫وحٗالی په ىغ څه‬
‫صيا جغ ‪٢‬یامذ‬ ‫بانضي حمقت او‬
‫پىعيا او صلیل‬ ‫ج‪ٟ‬هیال ٖالْ صي‬
‫وعبانضي ص هللا صا‬ ‫پىىه صي‪ .‬او صلیل يي‬
‫‪٢‬ى‪ ٫‬صي‪ ( :‬وما من‬ ‫صاصي‪ (:‬یٗقْ مابحو‬
‫‪ٚ‬اةبت فی ألاعى وال‬ ‫هیضیهْ وما زق‪ٟ‬هْ)‬
‫وفي الؿماء الا في‬
‫کخاِّ مبحو)‬

‫‪61‬‬
 ‫صڅقىعم صعؽ قغح‬

‫څقىعم صعؽ‬

‫صجىخیض او قغک ا‪٢‬ؿام‬

‫صجىخیض ص ا‪٢‬ؿامى بیاو‪ :‬اوصا صعي ا‪٢‬ؿام صي‪ :‬جىخیض الغبىبیتا جىخیض ألالىىیتا او‬
‫جىخیض ألاؾماء واله‪ٟ‬اث‪.‬‬
‫ىغ ڇه جىخیض عبىبیذ صي‪ :‬په هللا بانضي صاس ي ایماو لغ‪ ٫‬ڇه هللا ؾبدانه وحٗالی صىغ‬
‫ش ي زال‪ ٤‬پیضا کىنکي صيا او په ىغ څه کي مخهغ‪ ٝ‬صيااو په صي کي وعؾغو ىیڅ ‪٢‬ؿمه‬
‫قغیک نكخه‪.‬‬
‫جىخیض الىىیذ صیخه وايي‪ :‬صاس ی ایماو لغ‪ ٫‬ڇه هللا ؾبدانه وحٗالی مٗبىص بغخ‪ ٤‬صيا او‬
‫په ٖباصث کي يي قغیک نكخها او ىمضا ص ال اله الا هللا مٗنی صوا ځکه مٗنی يي صاصو ڇه‪:‬‬
‫نكخه مٗبىص بغخ‪ ٤‬مګغ نغ‪ ٝ‬یى هللا حٗالی ‪ .‬نى ټى‪ٖ ٫‬باصجىنه لکه إلاىنځا عوژوا او صاس ي‬
‫نىع ټى‪ ٫‬نغ‪ ٝ‬هللا حٗالی جه زالو کى‪ ٫‬واحب صي‪ .‬او صصي ٖباصجىنى ىیڅ ‪٢‬ؿمه ش ي بل‬
‫ڇا لپاعو ګغځى‪ ٫‬حاةؼ نه صي‪.‬‬
‫جىخیض اؾماء ون‪ٟ‬اث‪ :‬ص هللا په ټىلى ى‪ٛ‬ه نىمىنى او ن‪ٟ‬خىنى ڇه ‪٢‬غاو کي او خیذ‬
‫اخاصیثى کي طکغ او زابذ صي ایماو لغ‪٫‬ااو هللا حٗالی لغو زابخى‪ ٫‬ڇه څَګه ص ى‪ٛ‬ه قاو‬
‫ؾغو مَاؾب وياب‪ٛ‬حر ص جدغی‪ ٠‬او حُٗیل او کی‪ٟ‬یذ او جمثیل بیانىلىا‬
‫ص هللا په صي ‪٢‬ى‪ٖ ٫‬مل کىلى لپاعو‪٢ (:‬ل ىىهللا اخض *هللا الهمض*لْ یقض*ولْ یىلض*ولْ‬
‫یکن له ک‪ٟ‬ىا اخض) او ص هللا صا ‪٢‬ى‪( :٫‬لیـ کمثقه ش ي وىى الؿمی٘ البهحر)‬
‫ځیني اىل ٖقمى جىخیض په صوو ‪٢‬ؿمه کړي صي ا جىخیض اؾماء او ن‪ٟ‬اث او جىخیض‬
‫عبىبیذ يي یىځاي کړي صيا او صي کي څه ازخال‪ ٝ‬نكخه ځکه م‪٣‬هض او ىض‪ ٝ‬په صواړو‬
‫ج‪٣‬ؿیماجى کي واضر صي‪ .‬اوقغک ىْ په صعي ‪٢‬ؿمه صي‪ :‬قغک اکبر(لىي قغک)ا قغک‬
‫ان‪ٛ‬غ(وړوکي قغک) او قغک ز‪ٟ‬ي قغک اکبر ؾغو ٖمل بغباصیږيا او ڇه څىک په صي‬
‫خالذ کي وعبانضي مړ ش ی نى ىمیكه لپاعو به اوع کي ويا‬

‫‪60‬‬
 ‫صڅقىعم صعؽ قغح‬

‫لکه څَګه ڇه هللا حٗالی ‪ٞ‬غماییلي صي‪ :‬ولى هقغکىا لخبِ ٖنهْ ماکانى یٗمقىو) او‬
‫ىمضاعنګه ‪ٞ‬غمايي‪ ( :‬ماکاو لقمكغکحو هو یٗمغوا مؿاحضهللا قاىضین ٖلی هن‪ٟ‬ؿهْ‬
‫بالک‪ٟ‬غ هولئک خبُذ هٖمالهْ وفی الَاع ىْ زالضوو)‬
‫او ىغ څىک ڇه صي قغک خالذ کي مړ قى هللا وعجه بسښَه نه کىي او حَذ وعبانضي‬
‫خغام صي‪ .‬لکه هللا حٗالی ‪ٞ‬غماییلي صي‪ ( :‬او هللا ال ی‪ٟٛ‬غ هو یكغک به وی‪ٟٛ‬غ ماصوو طلک‬
‫إلان یكاء) او ‪ٞ‬غمايي‪( :‬انه من یكغک باهلل ‪٣ٞ‬ض خغم هللا ٖقیه الجَت ومأواو الَاع وما‬
‫لقٓاإلاحو من هنهاع)‪.‬‬
‫صصي قغک ځیني ا‪٢‬ؿام صاصي‪ :‬لکه ص مړو او بخانى نه صٖاء ‪ٚ‬ىښخلا او ص ى‪ٛ‬ىۍ نه‬
‫اؾخ‪ٛ‬ازه او مضص َقب کى‪٫‬ااو ص ى‪ٛ‬ىۍ لپاعو خالله کى‪٫‬ا او نظع مَل او نىع صاس ي‬
‫کاعونه کى‪.٫‬‬
‫قغک ان‪ٛ‬غ‪ :‬صصي مُقب صاصي ڇه صصي طکغ ‪٢‬غاو او خضیث کي عا‪ٚ‬لي وي ڇه صا قغک‬
‫صي لیکن ص قغک اکبر ص حملي نه نضيالکه ځیني کاونى کي عیاء (ځاو ښىصنه کى‪)٫‬ا هللا‬
‫نه ب‪ٛ‬حر بل ڇا بانضي ‪٢‬ؿْ کى‪٫‬ا او صا وییل ڇه ‪ :‬که ص هللا زىښه ش ی او‪ٞ‬الني زىښه‬
‫ش ي(ماقاء هللا وقاء ‪ٞ‬الو) او صاس ي نىع‪..‬‬
‫ځکه عؾى‪ ٫‬هللا س ‪ٞ‬غمايي‪ :‬هزى‪ ٝ‬ما هزا‪ٖ ٝ‬قیکْ الكغک ألان‪ٛ‬غا‪ٞ‬ؿئل َٖه ‪٣ٞ‬ا‪٫‬‬
‫الغیاء)‬
‫او ىمضاعنګه صا ‪٢‬ى‪( :٫‬من خق‪ ٠‬بص ي من صوو هللا ‪٣ٞ‬ض هقغک)‬

‫او ىمضاعنګه ‪ٞ‬غمايي‪( :‬ال ج‪٣‬ىلىا‪ :‬ماقاء هللا وقاء ‪ٞ‬الو ولکن ‪٢‬ىلىا‪ :‬ماقاء هللا زْ قاء‬
‫‪ٞ‬الو) ازغحه ابىصاوص باؾَاص خیذ‪.‬‬

‫او صي قغک بانضي انؿاو نه مغجض کحږي‪ .‬او نه په اوع کي ىمیكه لپاعو ويالکن ص کما‪٫‬‬
‫جىخیض ؾغو مَافي صي کىم ڇه يغوعي صي‪.‬‬

‫‪62‬‬
 ‫صڅقىعم صعؽ قغح‬

‫ىغ ڇه صعیْ ‪٢‬ؿْ صي قغک ز‪ٟ‬ي‪ :‬صصي صلیل ص عؾى‪ ٫‬هللا س صا ‪٢‬ى‪ ٫‬صي‪ (:‬هال هزبرکْ‬
‫بماىى هزى‪ٖ ٝ‬قیکْ َٖضي من اإلاؿیذ الضحا‪٫‬؟ ‪٢‬الىا بلی یا عؾى‪ ٫‬هللا! ‪٢‬ا‪ ٫‬الكغک‬
‫الس‪ٟ‬يای‪٣‬ىم الغحل ‪ٞ‬یهلي ‪ٞ‬ح ین نالجه إلاا یغی من نٓغ الغحل الیه‪).‬‬

‫او قغک په صوو ‪٢‬ؿمه کیض‪ ٫‬ىْ حاةؼ صيا اکبر او ان‪ٛ‬غا اما قغک ز‪ٟ‬ي ٖام صي صواړو‬
‫له قامقحږيا اکبر کي ىْ قامل صي لکقه ص مَا‪٣ٞ‬یَى قغک ڇه زپل باَل ٖ‪٣‬اةض پټىيا او‬
‫اؾالم ْاىغ کىي صعیاء لپاعوا او زپل ځاو بانضي صیغیضو صوجي نه‪.‬‬

‫او ىمضاعنګه قغک ان‪ٛ‬غ کي ىْ وي لکه عیاءالکه څَګه ڇه مسکي خضیث کي ص مدمىص‬
‫بن لبیض انهاعي او ابي ؾٗیض السضعي په خضیث کي طکغ قى‪ .‬وهللا ولي الخى‪ٞ‬ی‪.٤‬‬

‫‪63‬‬
 ‫صڅقىعم صعؽ قغح‬

‫صمدغماجى ا‪٢‬ؿام‪:‬‬
‫ن‪ٛ‬اةغ(واړو‬ ‫کباةغ(‪ ٚ‬ګَاىىنه)‪:‬‬ ‫قغک ان‪ٛ‬غ‪:‬‬ ‫قغ‪ ٥‬ا‪٦‬بر‪:‬‬
‫ګَاىىنه)‪:‬‬ ‫صکبحرو ګَاو نه مُقب صاصي ڇه ىغ ى‪ٛ‬ه ګَاو ڇه‬ ‫صا ص قغک اکبر‬ ‫او صا ص‬
‫ىػي بانضي زام ٖ‪٣‬ىبذ او ؾؼا م‪٣‬غعو قىي ويا‬
‫ىغ ى‪ٛ‬ه کاع ڇه‬ ‫نه کمه صعحه کي‬ ‫مدغماجى ټىلى‬
‫او صاس ي وییل قىي وي ڇه په ‪ٞ‬الني کاع بانضي ص هللا‬
‫قغیٗذ خغام‬ ‫لَٗذ کحږيایا ص ‪ٞ‬الني کاعکىلى والا نه بغاءث صيا او‬ ‫صي او ص‬ ‫نه اوله صعحه‬
‫کړي وي زى کىم‬ ‫یاي‬ ‫کباةغونه اوڇخه‬ ‫کي صي‬
‫زام ٖ‪٣‬ىبذ او‬ ‫یي ص مكغک او ص کا‪ٞ‬غ ص ٖمل ؾغو مكابهذ وعکړي‬
‫صعحه کي صي‬
‫قىي ويا یا صا وییل قىي وي ڇه ص ‪ٞ‬الني کاع والا‬
‫ؾؼا يي وعله‬
‫مؿقماو نه صيا او یايي ص ‪٢‬بیده خیىاناجى (ځَاوعو)‬
‫حٗیحو کړي نه وي‪.‬‬ ‫ؾغو مكابهذ وعکړ‪ ٫‬قىي وي‬

‫صکبحرو ګَاو خکْ‪:‬‬
‫کبحرو ګَاو کىنکى لپاعو‬
‫جىبه يغوعي صوا لکه‬
‫څَګه ڇه عؾى‪ ٫‬هللا‬
‫س ‪ٞ‬غماییلي صي‪:‬‬
‫( الَاةدت اطا لْ جدب‬
‫‪٢‬بل مىتها) او بل‬
‫خضیث کي ‪ٞ‬غمايي‪:‬‬
‫( اطا احخَبذ الکباةغ)‬
‫عواو مؿقْ‪.‬‬
‫‪...‬‬
‫‪٦‬باةغ( لىي ګَاىىنه)‪:‬‬
‫‪:‬‬
‫صکبحرو ګَاو‬ ‫صکبحرو ګَاو مغجکب خکْ‪:‬‬ ‫صکبحرو ګَاىىنى‬
‫مغاجب‪:‬‬ ‫مىمن صي لیکن صصي ګَاو صوجي‬ ‫حٗضاص‪:‬‬
‫صصي مغجبي‬ ‫نا‪٢‬و الایماو صي‪ .‬یا ص زپل‬ ‫کىم زام ٖضص‬
‫مخ‪ٟ‬اوحي صيا لکه‬ ‫ایماو په وحه مىمن او ص کبحرو‬ ‫يي نكخه لیکن ص‬
‫عؾى‪ ٫‬هللا نلی‬ ‫په وحه ‪ٞ‬اؾ‪ ٤‬صيا صایماو په‬ ‫طکغ قىي‬
‫هللا ٖقیه وؾقْ‬ ‫انضاػو صي وعؾغو مدبذ وکړي‬ ‫‪٢‬اٖضي مُاب‪٤‬‬
‫په صي ‪٢‬ى‪ ٫‬کي‪:‬‬ ‫ش ي او صکبحرو ګَاو په م‪٣‬ضاع‬ ‫مدضوص صي‪.‬‬
‫( هال هنبئکْ بأکبر‬ ‫وعؾغو ب‪ ٌٛ‬کیضلي ش ياص ګَاو‬
‫الکباةغ) مخ‪٤ٟ‬‬ ‫ص اعجکاِّ په وزذ کي به وعؾغو‬
‫ٖقیه‬ ‫ناؾخه نه کحږي‪.‬‬

‫‪64‬‬
 ‫صپَځْ صعؽ قغح‬

‫صقغک اکبر او قغک ان‪ٛ‬غ په مَځ کي ‪ٞ‬غ‪:١‬‬

‫شرک اصغر‪:‬‬ ‫قغ‪ ٥‬ا‪٦‬بر‪:‬‬

‫‪ – ۱‬صاؾالم ص صاةغي نه زاعحىنکي نه صي‬
‫– انؿاو ص اؾالم صصاةغي نه زاعحىي‪.‬‬
‫‪ – ۲‬ټى‪ٖ ٫‬مقىنه نه بغباصوي لیکن زام ٖمل(قغکي‬
‫ٖمل) بغباصوي‪.‬‬ ‫‪ – ۲‬ټى‪ٖ ٫‬مقىنه بغباصوي‪.‬‬

‫‪ – ۳‬حهَْ کي ص ىمیكه والي ؾبب نه صي‪.‬‬ ‫‪ – ۳‬ىمیكه لپاعو حهَْ کي صپاحي کیضو ؾبب صي‪.‬‬

‫‪ – ۴‬خاکْ و‪٢‬ذ لپاعو ص ما‪ ٫‬او ویني خاللىنکي نه صي‪.‬‬ ‫‪ – ۴‬صخاکْ و‪٢‬ذ لپاعو ما‪ ٫‬او ځاو او ویَه خاللىي‪.‬‬

‫‪ – ۵‬په وړو ګَاو کیضلى بانضي صلیل وي‪.‬‬ ‫‪ – ۵‬قغک اکبر بانضي واضر صلیل زابذ وي‪.‬‬

‫‪ – ۶‬صصاس ي یى ش ي ؾبب ګڼل ڇه هللا حٗالی ؾبب نه‬ ‫‪ – ۶‬صا ٖ‪٣‬یضو ؾاجل ڇه ص کاةَاجى په جهغ‪ ٝ‬کي اؾباِّ‬
‫وي ګغځىلي‪.‬‬ ‫قامل صي‪.‬‬

‫‪ – ۷‬ىغ ى‪ٛ‬ه ش ي ڇه ګَاو کبحرو لپاعو ؾبب صي ى‪ٛ‬ه‬ ‫‪ – ۷‬که صصي قغک خالذ کي مړقى بسښَه وعجه نه‬
‫ګَاو ن‪ٛ‬حرو صو‪.‬‬ ‫کحږي‪.‬‬

‫‪ – ۹‬ىغ ى‪ٛ‬ه ش ي جه ڇه قغیٗذ ص قغک او ص ک‪ٟ‬غ نىم‬ ‫‪ – ۸‬که جىبه اوباس ي هللا يي ‪٢‬بقىي مګغ صوو خاالجى کي‬
‫وعکړي صي او (ا‪ )٫‬يي وعؾغو نه وي طکغ کړي نى صا‬ ‫نه ‪٢‬بقىي‪ :‬إلاغ ص م‪ٛ‬غبب نه صعازخقى وعوؾخهااو ص مغګ‬
‫وړو ګَاو صواجغ څىپىعي ڇه ‪٢‬غاةن ا وصالةل وعبانضي‬ ‫خايغیضلى وزذ کي‬
‫نه وي ڇه صا کبحرو صو‪.‬‬

‫‪65‬‬
 ‫صپَځْ صعؽ قغح‬

‫پَځْ صعؽ‬

‫احسان ‪:‬‬
‫او ى‪ٛ‬ه صا ڇه جه ص هللا ٖباصث وکړي په صاس ي َغی‪٣‬ه ګىیا که جه هللا وینياکه جه يي نه ویني ی‪٣‬یَا‬
‫هللا صي ویني‪.‬‬

‫اخؿاو يى ع‪٦‬ن صي او صوو يي مغجبي صي‪:‬‬

‫صمغا‪٢‬بي ٖباصث ( ٖباصة اإلاغا‪٢‬بت)‪:‬‬ ‫صمكاىضي ٖباصث‪:‬‬

‫صصي مُقب صاصي ڇه ص عِّ ٖباصث په‬
‫صصي مُقب صاصي ڇه ص هللا حٗالی ٖباصث ص‬ ‫مدبذ او قى‪ ١‬او ع‪ٚ‬بذ ؾغو وکړيا او هللا‬
‫هللا صٖظاِّ صیغي نه وکړي ا ڇه ص هللا ص‬ ‫ؾغو ڇه کىم نٗمخىنه صي ص ى‪ٛ‬ه صخانقىلى‬
‫ٖظابىنى نه بچ ش يااو صا په ټىلى‬ ‫حظبه ولغيا لکه څَګه ڇه عؾى‪ ٫‬هللا نلی‬
‫مؿقمانانى واحب صي‪.‬‬ ‫هللا ٖقیه ؾقْ ‪ٞ‬غماییلي صي‪ ( :‬ا‪ٞ‬ال اخب او‬
‫اکىو ٖبضا قکىعا)‪.‬‬
‫نىص ٖباصث کىلى او حكىی‪٣‬ىلىؾبب به‬
‫مدبذ او ع‪ٚ‬بذ او قى‪ ١‬ص ٖباصث وي صى‪ٛ‬ه‬
‫څه ص خانقىلى لپاعو ڇه هللا ؾغو صي‪ .‬ؾغو ص‬
‫یغي (زى‪ ٝ‬نه)‪.‬‬

‫‪66‬‬
 ‫صپَځْ صعؽ قغح‬

‫صجىخیض مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ O‬پَځه‪.‬‬ ‫‪ O‬صوو‪.‬‬ ‫‪ O‬صعي‬ ‫‪ .1‬صصین څى مغجبي (صعجي) صي ؟‬

‫‪ O‬اووو‪.‬‬ ‫‪ O‬پَځه‪ O .‬قپږ‪.‬‬ ‫‪ .2‬صاؾالم څى اعکاو صي ؟‬
‫‪ .3‬اؾالم په مغجبه (صعحه) کي ص ایماو نه اٖلی صي‪ ( .‬خيذ – زُأ)‬
‫‪ .4‬صکقمه ازالم څى اعکاو صي ؟‬
‫‪ O‬صوو‪.‬‬ ‫‪ O‬اجه‪.‬‬ ‫‪ O‬اووو‪.‬‬
‫‪ .5‬ص (ال ئله ئال هللا) څى قغَىنه صي؟‬
‫‪O‬پَځه‪.‬‬ ‫‪O‬اووو‪.‬‬ ‫‪ O‬اجه‪.‬‬
‫‪ٖ .6‬قْ ص ال اله الا هللا ص قغَىنى نه قغٍ صي او مٗنی يي‪:‬‬
‫‪ O‬صیىش ي اصعاک ص ى‪ٛ‬ه ص انقیذ او خ‪٣‬ی‪٣‬ذ ؾغو کى‪.٫‬‬
‫‪ O‬صهللا نه ب‪ٛ‬حر بل مٗبىص بغخ‪ ٤‬نكخه‬
‫‪ -7‬ڇا ڇ دده ص ى ‪ ٛ‬دده زق ک ددى پ دده ک ‪ ٟ‬ددغ ک ددي ق ددک وک ددړو کىم ددى ج دده ڇ دده ص ا ؾ ددالم جبق ی دد‪ ٜ‬عؾ ددیضلي صي او‬
‫ایماو يي نه صي عاوړي نى ص ى‪ٛ‬ىي خکْ‪:‬‬
‫‪ O‬ی‪٣‬یَا لىي ک‪ٟ‬غ يي وکړو‪ O.‬که ی‪٣‬حو يي ص قک نه ډیغ وو بیا نه کا‪ٞ‬غ کحږي‬
‫‪٢ -8‬بى‪ ٫‬او ‪٢‬بقى‪ ٫‬ص الاله الا هللا ص قغَىنى نه یى قغٍ صي او مغاص وعنه ‪٢‬بقى‪ ٫‬صي‪:‬‬
‫‪ O‬صاټى‪ ٫‬طکغ قىي قیاو‪.‬‬ ‫‪O‬اٖخ‪٣‬اصا‪.‬‬ ‫‪٢ O‬ىال‪ٗٞ O .‬ال‪.‬‬
‫‪ -9‬پ دده الا ل دده الا هللا ک ددي عی دداء ک ددى‪ ٫‬ل ک دده ن ددض‪٢‬ه ک ددي عی دداء ک ددى‪ ٫‬صي ڇ دده ق ددغک ا ن د ‪ٛ‬غ صي‪ ( .‬ددر –‬
‫زُأ)‬

‫‪ -11‬ڇاڇه په ژبه بانضي ص الاله الا هللا ا‪٢‬غاع وکړو ب‪ٛ‬حر ص ػړ و ص جهضی‪ ٤‬نه نى ى‪ٛ‬ه‪:‬‬
‫‪ O‬مىخدض صي ‪ O‬م ؿدقماو صي مدىمن نده صي ‪ O‬کدا‪ٞ‬غ ک ‪ٟ‬دغ اک بدر صي ‪ O‬ک مدؼعوي ای مداو والا‬
‫صي‪.‬‬

‫‪67‬‬
 ‫صپَځْ صعؽ قغح‬

‫‪ - 11‬ڇاڇه ص نبي ؾغو صاس ي مدبذ وکړو لکه ص هللا ؾغو ڇه يی کىي نى صي ؾړي‪:‬‬
‫‪ O‬ک‪ٟ‬غ اکبر وکړو ‪ O‬ک‪ٟ‬غ ان‪ٛ‬غ وکړو ‪ O.‬کبحرو ګَاو يي وکړو‬

‫‪O‬صوو‪.‬‬ ‫‪ O‬صعي‪.‬‬ ‫‪ O‬څقىع‪.‬‬ ‫‪ -12‬صمدبذ څى ا‪٢‬ؿام صي ؟‬

‫‪ - 13‬هللا لپاعو مدبذ صٖمل لپاعو صٖمل کىنکي لپاعو صػماو او مکاو لپاعو وي ‪ ( .‬خيذ – زُأ)‬

‫‪ -14‬ص هللا ؾغو ص مدبذ خکْ‪:‬‬

‫‪ٌ O‬‬ ‫ٌ‬ ‫‪ٌ O‬‬
‫قغ‪ ٥‬ه‪٦‬بر‪.‬‬ ‫‪ O‬واحبت‪.‬‬ ‫قغ‪ ٥‬هن‪ٛ‬غ‪.‬‬

‫‪ -15‬صهللا لپاعو ص مدبذ کىلى خکْ‪:‬‬

‫ٌ‬
‫‪ O‬قغ‪ ٥‬ه‪٦‬بر‪.‬‬ ‫‪ O‬واحب‪.‬‬ ‫‪ O‬حاةؼة‪.‬‬

‫‪ O‬صعي‪ O .‬څقىع‪.‬‬ ‫‪ -16‬صٖبىصیذ څى ا‪٢‬ؿام صي ؟ ‪ O‬صوو‪.‬‬

‫‪ -17‬صهللا مسقى‪٢‬اث ټى‪ ٫‬ص هللا ٖبىصیذ ‪٢‬هغ ‪ٚ‬الماو صي ختی ڇه کا‪ٞ‬غ ىْ صي‪ ( .‬خیذ ‪ٚ -‬قِ)‬

‫‪ - 18‬که ڇغجه ڇا ص الاله الا هللا کقمه اوییقه ا وٖمل يي وعبانضي پغیښىصلىا او ٖباصاث او ٖمقىنه‬
‫يي پغیښىص‪٫‬ا لکه نه إلاىنش کىي او نه کىم نىع ٖباصاثا نىصاس ي خالذ کي صا کقمه ‪:‬‬
‫‪ٞ O‬ایضو نه وعکىي‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ٞ O‬ایضو وعکىي‬

‫‪ - 19‬په کقمه کي ص ( ٖبضو وعؾىله)نه مُقب صاصي ڇه عؾى‪ ٫‬هللا س بَضو صي او صبَضو ٖباص ث‬
‫نه ش ی کیضلي او عؾى‪ ٫‬صي جکظیب يي نه ش ي کیضلي‪ ( .‬خیذ ‪ٚ -‬قِ)‪.‬‬

‫‪ - 21‬په کقمه کي (هو دمحما ٖبضو وعؾىله) نه مغاص ڇه په څه يی خکْ کړي صي په ىػي کي ص ى‪ٛ‬ه‬
‫اَاٖذ کى‪ ٫‬او ص څه ش ي ڇه زبر وعکړي صي ص ىػی جهضی‪ ٤‬کى‪ ٫‬صي‪ .‬صا صکقمي‪:‬‬

‫‪ O‬م‪٣‬خًا او ‪ٚ‬ىښدَه صو‪.‬‬ ‫‪ O‬مٗنی صو‬

‫‪ -21‬ڇا ڇده ن بدي س لده ص عبىب یدذ ند‪ٟ‬اث زا بدذ کدړ‪ ٫‬ا ګىیدا کده ى ‪ٛ‬ده صصي ز بدري ګدىا ي وع کدړي ندده صو‬
‫ڇه دمحم س صهللا بَضو او عؾى‪ ٫‬صی‪ ( .‬خیذ ‪ٚ -‬قِ)‪.‬‬
‫‪ -22‬ص نبی کغیْ س لپاعو اٖلی ون‪:٠‬‬
‫‪ O‬صهللا بَضو او عؾى‪ ٫‬صي ‪ O‬زاجْ الَبحو صي‪.‬‬ ‫‪ O‬صهللا عؾى‪ ٫‬صي‬
‫‪68‬‬
 ‫صپَځْ صعؽ قغح‬

‫‪ -23‬ڇا ڇدده پدده ص یددن ا ؾددالم کددي نددىي کدداع ای جدداص کددړو او صا ګ مدداو يددي وکددړو ڇدده صا زدده کدداع صی نددى صي‬
‫صا سد د ی ګ م دداو وک ددړو ګىی ددا ڇ دده ن ب ددي س پ دده ص ی ددن ک ددي زیا ن ددذ ک ددړي صيا ځ ک دده هللا ح ٗ ددالی ‪ٞ‬غم ددايي‪:‬‬
‫(الیىم اکمقذ لکْ صیَکْ) نى کىم ش ي ڇده صعؾدى‪ ٫‬هللا س پد ه وزدذ کدي ص یدن نده وو ندى ندن ىدْ‬
‫ى‪ٛ‬ه صین نه صي‪ .‬صا صڇا ‪٢‬ى‪ ٫‬صي‪:‬‬
‫باػ‪.‬‬
‫مال‪ O .٪‬ؤلامام ابن ٍ‬ ‫‪ O‬قيش ؤلاؾالم ابن جيميت‪ O .‬ؤلامام ٍ‬

‫‪ -24‬نبي س ص کىم نبي ص نؿل نه وو‪ O :‬اسخا‪ٖ ١‬قیه الؿالم ‪ O‬اؾماٖیل ٖقیه الؿالم‪.‬‬

‫‪ -25‬النضي زالي ځایىنه ډک کړۍ‪:‬‬

‫عؾددى‪ ٫‬هللا س پدده ‪ ..................‬کددا‪ ٫‬کددي ص ‪ ................................‬پدده ښدداع کددي پ یددضا قددىی ووا‬
‫او ص ى ‪ٛ‬دده ٖ مددغ ‪ ..................‬کا لدده ووا‪ ................‬صن بددىث ندده مس کددي وو او ‪...........................‬‬
‫نبي او عؾى‪ ٫‬وو‪.‬‬

‫‪ -26‬عؾى‪ ٫‬هللا س لحږ‪ ٫‬قىي وو‪:‬‬

‫‪ O -27‬زپل ‪٢‬ىم جه ‪ O‬انؿانانى جه ‪ O‬پحریانى او انؿانانى جه‪.‬‬

‫خیذ ‪ٚ -‬قِ)‪.‬‬ ‫‪ -28‬ص مٗغاج نه مُقب صعؾى‪ ٫‬هللا س ص مکي نه بیذ اإلا‪٣‬ضؽ جه جقل صي‪( .‬‬
‫‪ -29‬عؾى‪ ٫‬هللا س هجغث کړی وو‪:‬‬
‫‪ O‬صي ټى‪ ٫‬طکغ قىی ځایىنىجه‪.‬‬ ‫‪ O‬مضيني جه‪.‬‬ ‫‪ O‬خبص ي جه‪.‬‬ ‫‪َ O‬اة‪ ٠‬جه‪.‬‬

‫‪ -31‬صعؾى‪ ٫‬هللا س مهمي (مكهىعي) ‪ٚ‬ؼاګاني څىمغو صي ؟‬

‫‪ O‬یىو ‪ O .‬صوو ‪O .‬صعي‪ O .‬څقىع‪ O .‬پَځه‪.‬‬

‫‪ O‬څقىع‪ O .‬اووو‪.‬‬ ‫‪ -31‬ص عؾى‪ ٫‬هللا س څى اوالصونى وو ؟ ‪ O‬صع ٌي‪.‬‬

‫‪ - 32‬عؾى‪ ٫‬هللا س حجت الىصإ کړي صو صص ي مُقب صاصي ڇه صصي نه مسکي يی بل‬
‫حج ىْ کړي وو‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‬
‫‪ُ O‬مؿخدب صي‪ O .‬حاةؼصي‪.‬‬ ‫‪ -33‬ص عؾى‪ ٫‬هللا س ؾحرث وییل‪ O :‬واحب صي‪.‬‬

‫‪69‬‬
 ‫صپَځْ صعؽ قغح‬

‫النضي زالي ځایىنه ډک کړۍ‪:‬‬

‫ایماو قغٖا ویَا صو په ‪ .............................‬او جهضی‪( ٤‬اٖخ‪٣‬اص) صي په‬
‫‪ ............................... ..‬او ٖمل صي په ‪ ......................‬ډیغیږي په‬
‫‪.................................‬بانضي او کمحږي په ‪ ................................‬بانضي‪.‬‬
‫ٌ‬
‫‪ O‬هعبٗت‪.‬‬ ‫‪ O‬پَځه‪.‬‬ ‫‪ O‬قپږ‪.‬‬ ‫‪ -34‬صایماو څى اعکاو صي‪:‬؟‬
‫‪ -35‬په هللا بانضي ایماو یى څه کاعونه الػمىي ځىمغو صي؟؟‬
‫‪ O‬صوو‪.‬‬ ‫‪O‬صعي‪.‬‬ ‫‪ O‬څقىع‪.‬‬
‫‪ -36‬ص هللا په وحىص بانض ي احمالي ص الةل‪ O :‬څقىع‪ O .‬قماع‪ ٫‬يي ممکن نه صي‬
‫میکایل ى‪ٛ‬ه مالةکه صو ڇه ص با عاو مؿئىلیذ وع کى‪ ٫‬قىي صي‪ ( .‬خیذ ‪-‬‬ ‫‪- 37‬‬
‫‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ -38‬ػړ ونه نغ‪ ٝ‬ص انؿانانى وي ا ص مالةکى ػړ ونه نه وي ‪ ( .‬خیذ ‪ٚ -‬قِ)‪.‬‬
‫‪ - 39‬مىنږ ص څىمغو کخابىنى نىمىنه یاص کړي صي؟‪:‬‬
‫‪ O‬صصي نه ىْ ډیغ‪.‬‬ ‫‪ O‬اووو‪.‬‬ ‫‪ O‬څقىع‪.‬‬ ‫‪ O‬قپږ‪.‬‬
‫‪ -41‬هللا حٗالی په ىغ نبي کخاِّ ناػ‪ ٫‬کړي صي‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ -41‬اولني عؾى‪ ٫‬اصم ٖقیه الؿالم صي؟ ( خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ -42‬دمحم س عؾى‪ ٫‬صي نبي نه صي‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ O‬ډیغ صي‪.‬‬ ‫‪ O‬څقىع‪.‬‬ ‫‪ -43‬ا واو الٗؼم عؾىالو څىمغو صي ؟ ‪ O‬پَځه‪.‬‬

‫‪ -44‬په ازغث بانضي ایماو صىغ ى‪ٛ‬ه کاع با ندضي ای مداو لدغو قدامل صي کدىم ڇده ص مدغګ نده‬
‫بٗض وي ص زقکى ص ‪٢‬برونىنه ص پاڅیضلى پىعي‪ ( .‬خبذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ -45‬ص ‪ً٢‬اء او ‪٢‬ضع بانضي ص ایماو څى مغاجب (ص عحاث )صي ؟‬
‫‪ O‬صعي‪.‬‬ ‫‪ O‬پَځه‪.‬‬ ‫‪ O‬څقىع‪.‬‬

‫‪ -46‬ایا هللا ص کاعونى وا‪ ٘٢‬کیضلى نه مسکي وع بانضي زبر وي ؟ ( وو ‪ -‬نه)‪.‬‬

‫‪71‬‬
 ‫صپَځْ صعؽ قغح‬

‫ایا ټى‪ ٫‬کىم کاعونه ڇه انؿاناو کىي هللا وع بانضي ٖالْ صي؟ (وو ‪ -‬نه)‬ ‫‪- 47‬‬
‫ایا ټى‪ ٫‬کىم کاعونه ڇه انؿاناو کىي هللا وع بانضي ٖالْ صي؟ (وو ‪ -‬نه)‬ ‫‪- 48‬‬
‫‪ -49‬ایا کىم کاعونه ڇه انؿاناو کىي هللا حٗالی لیکلي صي؟ ( وو – نه)‬
‫‪ -51‬ایا ص بَضو ا‪ٗٞ‬ا‪ ٫‬مسقى‪ ١‬صي؟ و – نه)‬
‫‪ -51‬ص جىخیض څى ‪٢‬ؿمه صي‪ O :‬دَي‪ O .‬دزي‪.‬‬
‫صقغک اکبر او قغک ان‪ٛ‬غ په مَځ کي پَځه ‪ٞ‬غ‪٢‬ىنه طکغ کړو‪:‬‬
‫‪.............................................................................-1‬‬
‫‪.............................................................................-2‬‬
‫‪.............................................................................-3‬‬
‫‪.............................................................................-4‬‬
‫‪.............................................................................-5‬‬
‫‪ -52‬صقغک اکبر او قغک ان‪ٛ‬غ پَځه مثالىنه طکغ کړۍ ‪:‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫الكغ‪ ٥‬ألان‪ٛ‬غ‬ ‫ِ‬ ‫الكغ‪ ٥‬ألا‪٦‬بر‬ ‫ِ‬
‫‪.........................................‬‬ ‫‪....................................‬‬
‫‪.........................................‬‬ ‫‪....................................‬‬
‫‪.........................................‬‬ ‫‪....................................‬‬
‫‪.........................................‬‬ ‫‪....................................‬‬
‫‪.........................................‬‬ ‫‪....................................‬‬
‫‪ - 53‬اٖخ‪٣‬اصي ن‪ٟ‬ا‪ ١‬قغک ان‪ٛ‬غ او ص اؾالم صص اةغي نه زاعحىنکي نه صي‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ O‬ص وو اع‪٧‬او‪.‬‬ ‫‪ O‬يى ع‪٦‬ن‪.‬‬ ‫صاخؿاو څى اعکاو صي‪:‬‬ ‫‪-54‬‬

‫‪70‬‬
 ‫صقپږم صعؽ قغح‬

‫قپږم صعؽ‬

‫ص إلاىنځ قغَىنه‬
‫صإلاىنځ نهه(‪ )۹‬قغَىنه صي‪:‬‬
‫‪٣ْ َٖ -2‬ل‪ُ.‬‬ ‫َ‬
‫‪ -3‬جمح ُ ‪.‬‬ ‫‪ -1‬ا ْؾال ُم‪.‬‬
‫‪ -5‬صنجاؾذ پاکى‪ -6 .٫‬صٖىعث پټىالي‬ ‫‪ -4‬ص نا پاکێ ( بي اوصس ي ) زخمى‪. ٫‬‬
‫‪ -9‬نیذ کى‪.٫‬‬ ‫‪ -7‬صوزذ صازقیض‪٢ -8 . ٫‬بلي جه مش کى‪. ٫‬‬

‫اولني قغٍ‪ :‬اسالم‬

‫او صصي يض ک‪ٟ‬غ صيانى که صاس ي یى کـ ڇه هللا جه کَظلي کىيا او یا صٖباصجىنى نه کىم‬
‫یى ش ي کىمه خهه ص هللا نه ب‪ٛ‬حر بل ڇا جه ګغځىي نى ص ى‪ٛ‬ه إلاىنځ باَل صي مګغ ڇه هللا جه‬
‫جىبه اوباس ي‬

‫دویم شرط‪ :‬عقل‬

‫او يض یي لیىنخىِّ صيا نى صصي وجي نه ص لیىني إلاىنځ ‪٢‬بى‪ ٫‬نه صي او نه ط ص نكيي (په نكه‬
‫کي مبخال) انؿاو إلاىنځ په َغی‪٣‬ه اولی نه صي ‪٢‬بى‪.٫‬‬

‫دریم شرط‪ :‬تمییز‬

‫صصي نه مُقب بقى‪ ٙ‬جه عؾیض‪ ٫‬نه صيا بقکه مٗنی يي صاصو ڇه ص قیانى مَځ کي ‪ٞ‬غ‪ ١‬کىلي ش يا‬
‫یٗني ؾىا‪ ٫‬او حىاِّ بانضي به پىىحږيا او صصي لپاعو کىم زام ٖمغ مدضوص نه صيا لکن ٖام‬
‫َىع بانضي صاووو کالى ٖمغ وي‪.‬‬
‫ص ماقىم إلاىنځ کقه خیذ کحږي؟ کقه ڇه ص قیانى مَځ کی ‪ٞ‬غ‪ ١‬کىلي ش يا یٗني ؾىا‪ ٫‬او حىاِّ‬
‫پحژنيا او مثال ص اوع او اوبى مَځ کي ‪ٞ‬غ‪ ١‬کى‪٫‬ا او کَه إلاىنځ يي باَل صی‪.‬‬

‫‪72‬‬
 ‫صقپږم صعؽ قغح‬

‫څقىعم قغٍ‪ :‬صبي اوصس ۍ زخمى‪:٫‬‬

‫او صصي النضي صوو ا‪٢‬ؿام صي‪:‬‬

‫خضر ان‪ٛ‬غ( وړ وکي اوصؽ)‪:‬‬ ‫خضر اکبر( ‪ ٚ‬اوصؽ)‪:‬‬

‫او صا په اوصؽ ؾغو زخمحږي‬ ‫او صا په ‪ٚ‬ؿل کىلى ؾغو زخمحږي‬

‫پَځْ قغٍ‪ :‬صنجاؾذ زخمى‪٫‬‬

‫صبضو نه ص ځاي نه ااو کپړو نهاکه ڇغجه يی صاس ي خالذ کی إلاىنځ وکړو که ى‪ٛ‬ه بانضي‬
‫نجاؾذ او ګَضګي ووا او وعبانضي پىىه ووا او ص ىػي په لغي کىلى ‪٢‬اصع ىْ ووا او وعجه یاص‬
‫ىْ ووا نى إلاىنځ يي باَل صيا او ص نجاؾذ لغي کى‪٫‬ا په صعي ‪٢‬ؿمه صۍ‪:‬‬

‫ٌ‬
‫متوسطة‪:‬‬
‫ِّ‬ ‫مخفَّفة‪:‬‬ ‫م‪ٛ‬قٓت‪:‬‬
‫او دا په اوبه اړولى او یا‬ ‫او صا ص ؾپي نجاؾذ‬
‫صا ‪٢‬ؿْ په ویَځقى بانضي‬
‫چڼکاو باهذي ضفا‬
‫زخمحږي او ى‪ٛ‬ه په‬ ‫کیږي‪،‬بای د هچىړولى‪،‬لکه‬
‫صۍ‪ .‬عؾى‪ ٫‬هللا نلی‬
‫د هاه ماشىم مخیاصي چه‬ ‫هللا ٖقیه وؾقْ اووو‬
‫ڇڼکاو او نچىړولى‬
‫خىساک َي هه وي ششوع‬ ‫ځل صى‪ٛ‬ه لىض ي ص‬
‫ؾغوااو صا نه م‪ٛ‬قٓت صي‬ ‫کړي‪ ،‬مزي‪ ،‬او مني اګشچه‬ ‫ویَځقى خکْ کړي‬
‫امثا‪ ٫‬يي لکه ص ؾړي یا‬ ‫پاک دي خى بیا هم سسىٌ‬
‫صياکىم کي ڇه ؾپي‬
‫هللا ملسو هیلع هللا یلص به پاکىٌ(چڼکاو)‬
‫ص ښځي مخیاػيا او نىع‬ ‫چه ًلمذه به وو‪ ،‬او په‬ ‫زىله وىلي وي‪ .‬او او‪٫‬‬
‫صاس ي نجاؾخىنه‪...‬‬ ‫هىکاهى به َي لشي کىٌ چه‬ ‫ځل به يي په زاوعو‬
‫وچ به وو‪.‬‬ ‫ؾغو ویَځي‪(.‬عواو‬
‫مؿقْ)‬
‫‪.‬‬
‫‪73‬‬
 ‫صقپږم صعؽ قغح‬

‫نجـ قياو‬
‫صؾړي حص ي او وړوکي مخیاػيا صى‪ٛ‬ه ځَاوع ڇه ‪ٚ‬ىښه يي خغامه وي حص ي او وړوکي‬
‫مخیاػيا ماجىنکي ځَاوع (خیىاناث) مګغ ى‪ٛ‬ه ڇه ځاو زالنى‪ ٫‬وعنه ګغاو نىيا لکه‬
‫پیكىازچغااو زغا او ى‪ٛ‬ه ویَه ڇه صخیىاو ص طبذ کیضلى نه وعوؾخه وعنه عوانه ويا او‬
‫ى‪ٛ‬ه ویَه ڇه مخي اوقا له العي وحي ويااو ىمضاعنګه مغصاع ىْ نجـ صي امګغ ص انؿاو‬
‫مغصاعوااو صاس ي ن‪ٟ‬ـ والا ش ي ڇه ویَه پکي نه ويااو ص بدغ مغصاع او ملساو‪.‬نه صي‪.‬‬

‫قپږم قغٍ ‪ :‬صٖىعث پټى‪٫‬‬

‫او ٖىعجىنه صعي صي‬

‫ّ ٌ‬ ‫ٌ‬ ‫ٌ‬
‫مخىؾُت‪:‬‬
‫ِ‬ ‫م‪ٛ‬قٓت‪:‬‬ ‫مس‪ٟٟ‬ت‪:‬‬
‫صصي صوو طکغ قىي نه‬ ‫او صا ص اػاصي او‬ ‫صاووو نه جغ لؿى کالى‬
‫ٖالوو لپاعو صيا زى قغٍ‬ ‫بالػي ښځي ٖىعث‬ ‫ماقىم ص قغمګاو‬
‫صاصي ڇه ص نامه(نا‪ )ٝ‬نه‬ ‫صيا او ىػي له پکاع‬
‫جغ ػنګَىنى(ګټَى) پىعي به‬ ‫پټى‪ ٫‬او قغٍ پکي‬
‫صي ڇه ټى‪ ٫‬بضو پ‬
‫پټىيا او ص صواړو اوږو‬ ‫صاصي ڇه صواړو‬
‫کړي ؾىا ص مش نه او‬
‫پټى‪ ٫‬مؿخدب صيا ص ىػي‬
‫ى‪ٛ‬ه به ىْ ص پغصیى په‬ ‫قغمګاو يي پټي کړي‪.‬‬
‫لپاعو‪.‬‬
‫مش کي پټىي‬

‫اووم قغٍ‪ :‬صوزذ صازقیض‪٫‬‬

‫ص وزذ صازقیضلى نه مسکي او نه وعوؾخه إلاىنځ کحږيا مګغ ى‪ٛ‬ه خالذ کي ڇه ص ٖظع ص‬
‫وجي نه ص بل وزذ إلاىنځ ؾغو يی یى ځاي کىيااو که ‪٢‬هضا يي إلاىنځ ص وزذ نه وعوؾخه‬
‫کړو نى ګنهګاع صي‪.‬‬

‫‪74‬‬
 ‫صقپږم صعؽ قغح‬

‫اجْ قغٍ‪٢ :‬بلي جه مش کى‪٫‬‬

‫صصي قغٍ نه ص ؾ‪ٟ‬غ په خالذ کي ص ن‪ٟ‬ل إلاىنځ مؿدثنی صيا نى صي خالذ کي به ى‪ٛ‬ه‬
‫َغ‪ ٝ‬جه إلاىنځ کىي کىم َغ‪ ٝ‬جه ڇه يي ص ؾىعلۏ مسه ويا او صصي مثا‪ ٫‬لکه صي‬
‫ػمانه کی ص حهاػ صيا ىمضاعنګه صصي قغٍ نه ى‪ٛ‬ه څىک ڇه ص‪٢‬بلي جه مش کىلى نه‬
‫ٖاحؼ وي او یا صصقمن یغو وي مؿدثنی صي‪.‬‬

‫نهْ قغٍ‪ :‬نیذ‬

‫صنیذ ځاي ػړو صيا په ژبه بانضي نیذ کى‪ ٫‬بضٖذ صيا که نیذ ص إلاىنځ نه لږ وزذ مسکي‬
‫وکړی او یا صوزذ ص ‪ٞ‬غى کیضو وزذ کي نیذ وکړي نى ىْ إلاىنځ يي خیذ صي‪.‬‬

‫يغوعي زبري‪:‬‬
‫‪– ۱‬صقغٍ ص پغیښىصلى لپاعو کىم ٖظع ‪٢‬ابل ‪٢‬بى‪ ٫‬نه صيا که ص حهل الٖقمۍ ص‬
‫وجي وي یا ص نؿیاو ص وجي او یا ‪٢‬هضا ىْ ويا زى که ڇغجه إلاىنځ یي وکړو او ى‪ٛ‬ه‬
‫بانضي نجاؾذ ووا او نازبرو وو وعنه یا يي ىحر قىي ووا یا ص حهل ص وجي نه نى‬
‫إلاىنځ يي خیذ صيا ځکه صصي حٗق‪ ٤‬ص جغک ؾغو صي نه ص ‪ٗٞ‬ل ؾغو‪.‬‬

‫‪ - ۲‬ص قغٍ حٗق‪ ٤‬صٖباصث نه زاعج ويا اوص ٖباصث نه مسکي کحږيا نى صقغٍ‬
‫وحىص ص او‪ ٫‬نه ازغ پىعي الػميا يغوعي صي‪.‬‬

‫‪75‬‬
 ‫صاووم صعؽ قغح‬

‫اووم صعؽ‬

‫صإلاىنځ اعکاو‬
‫صإلاىنځ څىاعلـ(‪)۱۴‬اعکاو صي‪:‬‬
‫‪٢ -1‬یام ؾغو ص ‪٢‬ضعث او اؾخُاٖذ ‪ -2‬جکبحر جدغیمت‬
‫‪ -4‬عکىٕ‪.‬‬ ‫‪ -3‬صؾىعث ‪ٞ‬اجخی وییل‬
‫‪ - 5‬صعکىٕ نه وعوؾخه ؾیضو وصعیض‪ -6 . ٫‬په اووو انضامىنى سجضو کى‪٫‬‬
‫‪ -8‬صصوو سجضو مَځ کي کیَاؾخل‪.‬‬ ‫‪ -7‬صسجضي نه اوڇخیض‪. ٫‬‬
‫‪ -9‬صإلاىنځ په ټىلى ا‪ٗٞ‬الىکي اَمئَاو ‪ - 11‬صاعکانى مَځ کي جغجیب‪.‬‬
‫‪ -12‬حكهض جه کیَاؾخل‪.‬‬ ‫‪ -11‬ازغي حكهض‪.‬‬
‫‪ -14‬حؿقیمت ( ازغي ؾالم)‪.‬‬ ‫‪ -13‬صعوص وییل ‪.‬‬

‫اولني عکن ‪٢ :‬یام ؾغو ص اؾخُاٖخه‬

‫ن‪ٟ‬ل إلاىنځ کي‪:‬‬ ‫‪ٞ‬غى إلاىنځ کي‪:‬‬

‫ن‪ٟ‬ل إلاىنځ په ناؾخه بانضي ىْ‬ ‫‪٢‬یام په ‪ٞ‬غى إلاىنځىنى کي عکن‬
‫خیذ صي لیکن ص ‪٢‬یام نیْ احغ‬ ‫صيااو ڇه کقه ص ‪٢‬یام اؾخُاٖذ‬
‫ازليا او یاپه پغیىجقى زى ص ناؾت ي‬ ‫نه وي بیا کلي قکل بانضي ؾا‪ِ٢‬‬
‫نیمه بغزه احغ به خانقىي ‪.‬‬ ‫کحږيا او که لږ ىْ ص ‪٢‬یام‬
‫اؾخُاٖذ لغي نى ‪٢‬یام ص وکړي ‪.‬‬

‫‪76‬‬
 ‫صاووم صعؽ قغح‬

‫صویْ عکن ‪ :‬جکبحرة الاخغام‬

‫صهللا اکبر نه ٖالوو په نىعو ال‪ٟ‬اْى ؾغو جکبحر جدغیمه وییل حاةؼ نه صي‬

‫صعیْ عکن ‪ :‬صؾىعة ‪ٞ‬اجخي ‪٢‬غاءث‬

‫صإلاىنځ په ىغ عکٗذ کي ؾىعة ‪ٞ‬اجده په جغجیب ص ایاجى کقماجى مساعحى او‬
‫خیذ َغی‪٣‬ه وییل واحب صيا اګغ که إلاىنځ ؾغي وي او که حهغي وي الیکن‬
‫کقه ڇه امام ص په عکىٕ کي عاونیىلى نى بیا ؾىعة ‪ٞ‬اجده وییل ؾا‪ ِ٢‬کحږي‬

‫نهْ عکن ‪ :‬په ټىلى ا‪ٗٞ‬الى کي اَمئَاو ا و ؾکىو‬

‫او صا ى‪ٛ‬ه وزذ خانقحږي ڇه کقه په ىغ عکن کي واحب طکغ پىعو اوییل‬
‫ش ي‪.‬‬

‫يغوعي یاصونه‪:‬‬
‫عک ددن صٖ ب دداصث صن َ دده وي ا او صصي ص پغی ښ ددىصلى ل پ دداعو ٖ ددظع ن دده ‪٢‬بق ح ددږیا ک دده‬
‫ؾددهىا وي او کدده ٖ مددضا وي او کدده ح هددالا او ندده صصي ا ٖدداصو پدده سددجضو ؾددهى‬
‫ؾددغو ک حددږيا او خا يددغ وزددذ إلاددىنځ بدده عاګغځىي اا مددا ى ‪ٛ‬دده إلاىنځىندده ڇدده يددي‬
‫ک د د د ددړي وي او ځی ن د د د ددي اعک د د د دداو ي د د د ددي پ ک د د د ددي پغی ښ د د د د ي وي ن د د د ددى ب ی د د د ددا پ ک د د د ددي م ٗ د د د ددظوع‬
‫خ ؿ ددابحږياځکه عؾ ددى‪ ٫‬هللا س صټ ىل ددى إلاىنځىن ددى ص عاګغځىل ددى خ ک ددْ ن دده صي‬
‫ک ددړي بق ک دده ص خا ي ددغ وز ددذ إلا ددىنځ عاګغځىل ددى خ ک ددْ ي ددي ک ددړي صيا ؾ ددغو صصي‬
‫ڇدده ى ‪ٛ‬دده پ کددي اَمئ َدداو او ؾددکىو پغی ښد ي وي خددا‪ ٫‬صا ڇدده صا عکددن صي‪ .‬وهللا‬
‫اٖقْ‬

‫‪77‬‬
 ‫صاجْ صعؽ قغح‬

‫اجْ صعؽ‬

‫صإلاىنځ واحباث‪::‬‬
‫او صا اجه ( ‪ ) ۸‬واحباث صي‪:‬‬
‫‪ -1‬صجکبحر جدغیمه نه ب‪ٛ‬حر نىعټىع جکبحرونه‪.‬‬
‫‪ -2‬ؾم٘ هللا إلان خمضو وییل امام او مَ‪ٟ‬غص صواړو له‪.‬‬
‫‪ -3‬عبَا ولک الخمض وییل ټىلى له‪.‬‬
‫‪ -4‬په عکىٕ کي ؾبداو عبي الٗٓیْ وییل‪.‬‬
‫‪ -5‬په سجضو کي ؾبداو عبي ألاٖلی وییل‪..‬‬
‫‪ -6‬صصواړو سجضو مَځ کي عِّ ا‪ٟٚ‬غ لي وییل‪.‬‬
‫‪ -6‬اولني حكهض‪.‬‬
‫‪ -6‬حكهض جه کیَاؾخل‪.‬‬

‫يغوعي یاصونه ‪:‬‬

‫په عکىٕ کي ص ؾبداو عبي الٗٓیْ ال‪ٟ‬اّ وییل واحب صياصصي نه‬
‫ٖالوو ؾنذ نبىي نه زابذ قىي نىعي صٖاګاني وییل مؿخدب صيا‬
‫ىمضاعنګه په سجضو کي ؾبداو عبي ألاٖلی ویل واحب صي ا صصي نه‬
‫ٖالوو ؾنذ نبىي نه زابذ قىي نىعي صٖاګاني وییل مؿخدب صي‬

‫‪78‬‬
 ‫صنهْ صعؽ قغح‬

‫نهْ صعؽ‬

‫صحكهض بیاو‬
‫او ى‪ٛ‬ه صاس ي صي‪( :‬الخدیاث هلل والهقىاث والُیباث الؿالم ٖقیک هیها‬
‫الَبي وعخمت هللا وبغکاجها الؿالم ٖقیَا وٖلی ٖباصهللا الهالخحوا هقهض‬
‫هو ال اله الاهللا وهقهض هو دمحما ٖبضو وعؾىله)‪.‬‬

‫بیا صي نبي س بانضي صعوص اوايي ‪ :‬القهْ نل ٖلی دمحم وٖلی َ‪ ٫‬دمحم‬
‫کمانقیذ ٖلی ابغاىیْ وٖلی َ‪ ٫‬ابغاىیْ انک خمیض مجیضاالقهْ باعک‬
‫ٖلی دمحم وٖلی َ‪ ٫‬دمحم کما باعکذ ٖلی ابغاىیْ وٖلی َ‪ ٫‬ابغاىیْ انک خمیض‬
‫مجیض)‪.‬‬

‫بیا صي په ازغي حكهض کي ص هللا حٗالی نه صحهَْ ص ٖظاِّ نه پَاو او اماو‬

‫و‪ٚ‬ىاړي ااو ص ٖظاِّ ‪٢‬بر نه او ص ػنضګێ او ص مغګ ص ‪ٞ‬خني نهااو ص مؿی ذ‬
‫الضحا‪ ٫‬ص ‪ٞ‬خني نها بیا ڇه کىمه صٖاء يي زىښه وي وصي کړي ااو زام‬
‫َىع بانضي زابذ قىي صٖاګانيا او ځیني ص ى‪ٛ‬ه صٖاګانى نه صاصاي‪ :‬القهْ‬
‫اٖني ٖلی طکغک وقکغک وخؿن ٖباصجکاالقهْ اني ْقمذ ن‪ٟ‬س ي ْقما‬
‫کثحرا وال ی‪ٟٛ‬غ الظنىِّ الا انذا ‪ٞ‬ا‪ٟٚ‬غلي م‪ٟٛ‬غة من َٖضک اواعخمني انک‬
‫انذ ال‪ٟٛ‬ىع الغخیْ)‪.‬‬

‫او ىغڇه اولني حكهض صي په ىػي کي به صقهاصجیَى نه وعوؾخه صعیْ عکٗذ‬

‫جه پاڅحږياص ماؾپښحو او ص ماػیګغ او ما ښام او ماسسىجن إلاىنځىنىکيا‬
‫او که په نبي س بانضي يي صعوص اوییل نى ا‪ًٞ‬قه صوا صٖام خضیثىنى کي ص‬
‫زبىث صوجي نه صصی باعو کياب یا صي صعیْ عکٗذ جه پا څحږي‪.‬‬

‫‪79‬‬
 ‫ص لؿْ صعؽ قغح‬

‫لؿْ صعؽ‬

‫صإلاىنځ ؾَدَىنه‬

‫‪ -1‬صاؾخ‪ٟ‬خاح صٖاء ( ؾبدانک القهْ وبدمضک‪.).....‬‬

‫‪ -2‬ص‪٢‬یام په خالذ کي صعکىٕ نه مس کدي او وعوؾدخه ضد ي الؽ پده ګدـ الؽ‬
‫بانضي په ؾیَه کیښىص‪.٫‬‬
‫‪ -3‬پدده اول نددي جکب حددر او ص عکددىٕ ندده مس کددي او وعوؾددخه الؾددىنه ص ‪ٚ‬ىږونددى او‬
‫یددا ص اوږو ب غا بددغ اوڇ خددى‪ ٫‬صا س د ي خا لددذ کددي ڇدده ګددىحي بدده یددى ځدداي کددړ‪٫‬‬
‫ق ددىي وي ااو اوږصي ب دده وي ااو ىمضاعن ګ دده صعی ددْ عک ٗ ددذ ج دده ص اوڇخ ي ددضو‬
‫په خالذ کي‪.‬‬
‫‪ -4‬عکىٕ او سجضو کي ص یى ځل نه ډیغ حؿبیداث وییل‪.‬‬
‫‪ -5‬صعکددىٕ ندده وعوؾددخه ص(عبَا لددک الخ مددض) ندده ٖددالوو نددىعي صٖاء ګدداني وی یددلا‬
‫او ىمضاعنګه صصوو سجضو مَځ کي صم‪ٟٛ‬غث صصٖاء صیى نه ډیغ وییل‪.‬‬
‫‪ -6‬په عکىٕ کي ؾغ ص مال بغابغ ؾاجل‪.‬‬
‫‪ -6‬ص س ددجضي پ دده خا ل ددذ ک ددي څَګ ل ددي (الؾ ددىنه) ص صواړو َغ‪ٞ‬ىن ددى(زیټي) ن دده‬
‫لددغي ؾدداجلا او زی ټدده ص وعنىنددى ندده لددغي ؾدداجلااو وعنىندده ص پ َددډیى ندده‬
‫لغي ؾاجل‬
‫‪ -6‬صسجضي په خالذ کي څَګلي ص ػمکي نه اوڇذ ؾاجل‬
‫‪ -6‬اول نددي ح كددهض او ص صوو سددجضو پدده مددَځ کددي پدده صا س د ی َغی ‪٣‬دده کیَا ؾددخلا‬
‫ڇه ض ۍ ښپه به وصعوي او ګؿه زپه بانضي به کیني‬
‫‪ -11‬صعي او څ ق ددىع عکٗ خ دده والا إلاىنځىن ددى ک ددي پ دده ا ز ددغي ح ك ددهض ک ددي ج ددىعک‬
‫کى‪.. ٫‬‬

‫‪81‬‬
 ‫ص لؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ -11‬په اولني او صویْ حكهض کی صاو‪ ٫‬نه جغ ازغو پىعي صقهاصث ګىجه بانضي اقاعو‬
‫کى‪ .٫‬او ص صٖاء په وزذ کي زىځى‪..٫‬‬
‫‪ -12‬اولني حكهض کي په دمحم س او ص ى‪ٛ‬ه په َ‪ ٫‬او په ابغاىیْ ٖقیه الؿالم او ص‬
‫ابغاىیْ ٖقیه الؿالم په َ‪ ٫‬بانضي صعوص وییل‪..‬‬
‫‪ -13‬ازغي حكهض ‪٧‬ي صٖاء ‪٧‬ى‪.٫‬‬
‫‪ -14‬ص‪ ٞ‬ج ددغ ( ؾ ددهاع) إلا ددىنځ کياصحم ع ددي إلا ددىنځ ک دديا او ص ازترو ن ددى إلاىنځىن ددى‬
‫ک دديا او ص ب دداعاو إلاىنځ(اؾد ؿ دد‪٣‬اء) او ص ما ز ددام ا وما س ددسىجن اول ن ددي صوو‬
‫عکٗخىنى کي په حهغ ؾغو جالوث کى‪.٫‬‬
‫‪ -15‬صماؾپ ښ د د د د ددحو او م د د د د دداػیګغ او ص ما ښد د د د د ددام ص إلا د د د د ددىنځ صعی د د د د ددْ عک ٗد د د د د ددذ ا وص‬
‫ماسسىجن ص إلاىنځ ازغی صوو عکٗخىنى کي په پټه جالوث کى‪.٫‬‬
‫‪ -16‬ص ‪ ٞ‬دداجخي ؾ ددغو ؾ ددغو ص ن ددىعو ‪٢‬غا ن ددي ؾ ددىعجىنى ‪ ٢‬ددغاءث ک ددى‪ .٫‬صط ک ددغ ق ددىي‬
‫ؾددنخىنى ندده ٖددالوو ص نددىعو ؾددنخىنى ىددْ ز یددا‪ ٫‬او اىخ مددام پک اعصيال کدده‬
‫ص ا مدام او م‪ ٣‬خدضي ل پداعو ص عکدىٕ نده وعوؾددخه عب َدا ولدک الخ مدض ؾدغو نددىع‬
‫واعص قددىي ال ‪ٟ‬دداّ وییلاځ ک دده صا ؾ ددنذ صيا او ىمضا عن ګ دده عک ددىٕ‬
‫پد دده خا لد ددذ کد ددي پد دده پد دده ګىټ َد ددى ( ػنګَىند ددى) با ند ددضي الؽ کی ښد ددىص‪٫‬‬
‫صاس ي خالذ کي ڇه ګىحي کىالو وي ‪.‬‬

‫صٖاء الاؾخ‪ٟ‬خاح‬
‫صٖاء الاؾخ‪ٟ‬خاح ص جکبحرو جدغیمه نه وع وؾخه وي ا ل‪٨‬ه ص عؾى‪ ٫‬هللا‬
‫َ‬
‫اغ ْذ َب ُْ ِني َو َب ْین‬ ‫َّ َ‬
‫س نه خضیثىنى کي صاس ي طکغ قىي صي‪« :‬الل ُ َّم ب ِ‬
‫ْ َ َ َ َ َّ‬ ‫َّ َ ّ‬ ‫َْ ْ‬ ‫َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َْ ْ‬
‫اغ ْذث َب ْین املشش ِق َواملا ِش ِب‪ ،‬الل ُ َّم ه ِل ِني ِم ًَ الخط َاًا ه َما ًُىلى‬‫خطاًاي هما ب‬
‫ْ َ َ َ َ ْ َ َ َّ ْ َ َ َْ‬ ‫َّ ُ َّ ْ ْ‬ ‫َّ ْ ُ ْ َ ْ َ ُ َ َّ َ‬
‫س‪ ،‬الل م اغ ِسل ِني ِمً خطاًاي ِبامل ِاء والثل ِج والب ِد»ا هو‬ ‫الثىب ْلابُض ِمً الذو‬
‫ُ ْ َ َ َ َّ ُ َّ َ َ ْ ِ َ َ َ َ َ َ ْ ُ َ َ َ َ َ َ ُّ َ َ َ َ َ َ ْ ُ َ‬
‫«سبحاهً الل م و ِبحم ِذن‪ ،‬وجباسن اسمً‪ ،‬وحػالى حذن‪ ،‬وًل ِإله غی ن»‪.‬‬

‫‪80‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫يىولؿْ صعؽ‬

‫صإلاىنځ باَقىنکي کاعونه‬

‫صإلاىنځ باَقىنکي کاعونه اجه ( ‪ ) ۸‬صي‪:‬‬
‫‪ -1‬صإلاىنځ په خالذ کي ‪٢‬هضا زبري کى‪ ٫‬ا اما په ىحرو بانضي او ص حهل‬
‫‪ -3‬خُزاك‪.‬‬ ‫په وحه إلاىنځ نه باَل کحږي‪ -2 .‬زَضا کى‪٫‬‬
‫‪ -4‬څښاک‪ 5 .‬ص ٖىعث (قغمګاو ) ښکاعو کیض‪.٫‬‬
‫‪ -6‬ص‪٢‬بلي نه بل َغ‪ ٝ‬جه ډیغ ماةقه کیض‪..٫‬‬
‫‪ -6‬إلاىنځ کي مؿقؿ ل بي ځایه خغکاث کى‪ -6 .٫‬صاوصؽ ماجیض‪٫‬‬

‫اولني باَقىنکي ‪٢ :‬هضا زبري کى‪٫‬‬

‫‪٢‬هضا زبري کى‪ ٫‬الیکن که ڇغجه امام ؾهىو قى یا جالوث کي زُا قى‬
‫نى ‪ٞ‬خذ وعکىلي ش ياپه صي بانضي إلاىنځ نه باَقحږي‪.‬‬

‫په إلاىنځ کي ص خغکذ کىلى خاالث ‪:‬‬

‫واحب خغکذ‪:‬‬ ‫مؿخدب خغکذ‪:‬‬ ‫مباح خغکذ‪:‬‬ ‫مکغوو خغکذ‪:‬‬ ‫خغام خغکذ‪:‬‬
‫او صي پىعي‬ ‫او صا ى‪ٛ‬ه ڇه‬ ‫صا ص يغو عث‬ ‫لږ خغکذ صي‬ ‫اوصا مؿقؿل‬
‫صټى‪ ٫‬إلاىنځ‬
‫ص إلاىنځ خیذ‬ ‫لپاعو خغکذ‬ ‫ب‪ٛ‬حر ص يغوعث‬ ‫او ډیغ خغکذ‬
‫کما‪ ٫‬وعبانضي‬
‫والي جړلي صيا‬ ‫صي لکه ن‪ ٠‬کي‬ ‫کى‪ ٫‬لکه ص‬ ‫لکه لږ بل‬ ‫کى‪ ٫‬ب‪ٛ‬حر ص‬
‫لکه صنجاؾذ‬ ‫زالي ځاي ډکى‪٫‬‬ ‫ږیغي ګغو‪٫‬‬ ‫َغ‪ ٝ‬جه مایقه‬ ‫يغوعجه لکه‬
‫لغي کى‪. ٫‬‬ ‫کیض‪٫‬‬ ‫زىعاک کى‪٫‬‬

‫‪82‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫یاصونه‪:‬‬ ‫يغوعي‬

‫صإلاىنځ قغَىنه او اعکاو او واحباث او ؾنذ مسکي جحر قى‬

‫‪ٞ‬غ‪ ١‬یی ظ کغ کړو ؟‬

‫ُّؾنذ‬ ‫واحب‬ ‫ُّع‪٦‬ن‬ ‫قغٍ‬

‫صصي حٗق‪٤‬‬
‫صا په ٖباصث کي صنَه وي‬ ‫صٖباصث نه‬
‫زاعج وي‬
‫په پىعو ٖباصث‬
‫ص صي حٗق‪ ٤‬ص ٖباصث ځیني احؼاءؾغو وي ‪.‬‬ ‫کي ص قغٍ وحىص‬
‫يغوعي وي‬
‫صصي پغیښىصلى‬
‫صصي پغیښىصلى‬ ‫والا مٗظوع صي‬
‫والا مٗظوع صي‬ ‫صقغٍ او عکن پغیښىصلى والا‬
‫که په حهل یا‬
‫که په حهل یا‬ ‫مٗظوع نه وي اګغ که صحهل یا‬
‫صنؿیاو صوجي‬
‫نؿیاو او‬ ‫صىحریضلى اویا ‪٢‬هضا يي‬
‫نه جغي پاحي‬
‫یا‪٢‬هضا وعنه‬ ‫پغیږصي‪.‬‬
‫ش ي اما ‪٢‬هضا‬
‫پاحي ش ي‬
‫نه صي‪.‬‬
‫صعکن پغیښىصلى بانضي‬ ‫صقغٍ پغیښىصلى‬
‫صواحب پغیښىصلى‬
‫سجضو ؾهى کافي نه صو‬ ‫لپاعو سجضو ؾهى‬
‫‪/‬‬ ‫خالذ کي سجضو ؾهى‬
‫بقکه صصي اصء کى‪٫‬‬ ‫نكخه بقکه ٖباصث‬
‫کافي صو‬
‫واحب صي‬ ‫وعؾغو باَقحږی‬

‫‪83‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫سجضو ؾهى‪:‬‬
‫صسجضو ؾهى صعي اؾباِّ صي‬

‫په إلاىنځ کي قک پیضا‬ ‫په إلاىنځ کي‬ ‫په إلاىنځ کي ػیاص(ډیغوالي)‬

‫کیض‪: ٫‬‬ ‫ن‪٣‬هاو(کمي ) کى‪: ٫‬‬ ‫کى‪: ٫‬‬
‫لکه صإلاىنځ په عکٗخىنىکي‬
‫صإلاىنځ په واحباجى کي‬ ‫ً‬
‫یی قک ش يا صعي يي کړي‬ ‫مثال ‪ :‬یى انؿاو په إلاىنځ کي‬
‫کمىالي کى‪٫‬‬
‫صي او که څقىعا او صا په‬ ‫عکىٕ یا سجضو ‪٢‬یام او ناؾخه‬
‫صوو ‪٢‬ؿمه صي‪:‬‬ ‫ايافي وکړي ‪.‬‬

‫ٖباصث کي صنَه (صٖباصث په خا‪٫‬‬ ‫صٖباصث ص پىعو کیضو نه وعوؾخه قک‬

‫کي)قک پیضا کیض‪:٫‬‬
‫پیضا کیض‪:٫‬‬
‫که ص قک نؿبذ ډیغ وو نى جىحه به نه‬
‫صاس ي قک جه به مُق‪٣‬ا څه جىحه نه‬
‫وعکىي ‪ .‬او که ص قک نؿبذ کْ وو نى بیا‬
‫وعکىي جغ څى ڇه يي ی‪٣‬حو وعبانضي عاش ي‪.‬‬
‫ڇه په څه بانضي ی‪٣‬حو عالى ى‪ٛ‬ه به کىي ا‬
‫او که قک بغابغ وو کى‪ ٫‬او نه کىلى کي‬
‫نى بیا په کْ بانضي ‪ٞ‬یهقه کىي ‪.‬‬

‫نىټ‪:‬‬
‫‪ -‬کقه ڇه په إلا ىنځ کي څىک ؾهىو ش ي نى ى‪ٛ‬ه بانضي ىیڅ ىْ نكخه او إلاىنځ‬
‫يي خیذ صي‪.‬‬
‫‪ -‬که إلاىنځ کىنکي إلاىنځ کي کىم عکن پغیښىصلى نى إلاىنځ يي نه خیذ کحږيا‬
‫جغصي پىعي ڇه يي کړي نه وي ا او ازغ کي به سجضو ؾهى ىْ کىي ‪.‬‬
‫‪ ‬که ڇغجه کىم واحب ؾهىا وعنه پاحي قى نى سجضو ؾهى به کىي ‪.‬‬

‫‪84‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬
‫صإلاىنځ مسخهغو َغی‪٣‬ه په جهىیغانى کي ‪:‬‬

‫‪:‬‬
‫بهترو صاصو ڇه مؿقماو به کىعکي ځاو پاک کړي او ښایؿخه(پاک) لباؽ واڇىي‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫او پ ی ددض‪ ( ٫‬ښ ددپى) الړش د ي ( ک ددىلي ش د ي ڇ دده ؾ ددىع لي با ن ددضي ى ددْ الړش د ي) پ دده ٖ دداحؼۍ او‬ ‫‪‬‬
‫ؾ ددکىو ؾ ددغو یٗ ن ددي م َ ددډي ب دده ن دده و ددي ا ز ددىا صی س ددىا ک خ ددل ب دده ن دده ک ددىي ا اواػ ب دده ن دده‬
‫اوڇخىي‪.‬‬

‫ک قدده ڇدده م سددجض جدده وع ؾددحږي نددى ڇپ لددي صي اوبا س د ي او صڇپ قددى ل پدداعو ڇدده کددىم ځددای‬ ‫‪‬‬
‫ز د ددام ک د ددړي ق د ددىي وي ال خ د دده صي ک ی د ددضيا او صن ی د ددا صي ى د ددْ وع ؾ د ددغو ال خ د دده پغی د ددږصيا‬
‫ىمضاعن ګدده حىمدداث کددي از ؿددخل او زغڅددى‪ ٫‬ا او صوعک قددىي قددح ا ٖددالو کددى‪ ٫‬خددغام‬
‫صي‪.‬‬
‫م س ددجض ج دده صصازق ی ددضلى وز ددذ ک ددي ب دده ض د ي ز پ د ه مس ک ددي ک ددىي ا او صا ص ٖ دداء ب دده اوا ي ددي‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫(ب ؿ ددْ هللا وال ه ددالة وال ؿ ددالم ٖ ل ددی عؾ ددى‪ ٫‬هللااالق ه ددْ ا ‪ ٞ‬ددخذ ل ددي ه ب ددىاِّ عخم خ ددک) او ص‬
‫ْ‬
‫مسجض نه وجقى وزذ کي به ګؿه ز پده مس کدي کدىي ا او صا ص ٖداء ء بده وا يدي‪ِ « :‬بس ِام ِ‬
‫هللا‪،‬‬
‫الل ُ َّم إ ّوي َأ ْس َ ُل ًَ م ًْ َف ْ‬
‫َّ‬ ‫َ َّ َ ُ َ َّ َ ُ َ َ ُ‬
‫ض ِل ًَ»‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬ ‫والطالة والسالم غلى َسسى ٌِ ِ‬
‫هللا‪،‬‬
‫‪ ‬ؾړي بده او‪ ٫‬ند‪ ٠‬جده مس کدي ک حدږيا او ښدځي بده وعوؾدخه وصعیږي ‪(.‬ص ند‪ ٠‬پده ل خداّ‬
‫به ؾړي مسکي او ښځي عوؾخه وي ‪..).‬‬
‫‪ -‬که څىک مسجض جه صنَه قى او إلاىنځ والړ ووا نى امام ؾغو صي یىځاي ش ي ڇه‬
‫په ىغ خا‪ ٫‬کي امام وي ا که امام ؾغو ص ‪٢‬یام او یا صعکىٕ په خا‪ ٫‬کي یىځاي قى‬
‫نى عکٗذ يي خؿابحږيا او که نه نى بیا صؾالم نه بٗض به عکٗذ واپـ پىعو‬
‫کىي ا‬

‫‪.‬‬
‫‪85‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ ‬او که مسجض جه صنَه قى او إلاىنځ نه وو قغوٕ قىي ا نى کىم ڇه ص‬

‫إلاانځه نه مسکي ؾنذ وي ى‪ٛ‬ه صي وکړي ا او که ڇغجه ص إلاىنځ مسکیني‬
‫ؾنذ نه وي نى بی ا صي صکیَاؾخقى نه مسکي صوو عکٗخه ن‪ٟ‬ل جدیت‬
‫اإلاسجض وکړي‬
‫‪ ‬صإلاىنځ وصعولى په زاَغ صي باع باع ګړۍ (ؾاٖذ ) جه کخقى او‬
‫مغۍ (‪ٚ‬اړو) جاػو کىلى بانضي صي ص مسجض خغمذ نه پامالىي‪.‬‬

‫‪ -‬صامام او م‪٣‬خضي لپاعو صا ؾنذ صي ڇه ؾتري جه إلاىنځ وکړي ا او ص امام‬

‫ؾترو ص م‪٣‬خضي لپاعو ؾترو صو‬

‫‪ ‬صصواړو ښ ددپى م ددَځ ک ددی صي ص اوږو بغا ب ددغ ‪ٞ‬ا ن ددقه وؾ دداحي ن دده صي ک م ددىي او‬
‫نه صػیاجىي ااو صصواړو باىغ خهه ص ىْ بغابغ وؾاحي‪.‬‬

‫‪86‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫کقه ڇه ص إلاىنځ قغَىنه پىعو کړي نى بیا ص (هللا اکبر) اوايياؾغو ص الؾىنى‬
‫اوڇخىلى ص‪ٚ‬ىږونى نغمیى پىعي او یا ص اوږو پىعيا په صاس ي قکل ڇه ګىحي ب ه يي‬
‫یىځاي وي ا او ص الؾىنى مَځ ني خهه (وع‪ٚ‬ىي ) به ص ‪٢‬بلي َغ‪ ٝ‬جه کړي ‪.‬‬

‫بیا صي ص ض ي الؽ (وع‪ٚ‬ىي ) صګـ الؽ (وع‪ٚ‬ىي ) بانضي کحږصي او وصي نیس ي‬

‫‪87‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ ‬او نٓغ صي ص سجضي ځاي جه کړي ا ازىا صیسىا صي نه ګىعي‪.‬‬

‫‪ ‬او بیا ص إلاىنځ کىنکي لپاعو مؿخدب صي ڇه نغ‪ ٝ‬او‪ ٫‬عکٗذ کي صٖاء اؾخ ‪ٟ‬خاح‬
‫اواييا او بهترو صاصو ڇه نىعي صٖاء ګانی ڇه کىمي صاؾخ‪ٟ‬خاح صي او خضیث کي‬
‫طکغ قىي صي ىْ اوايي‪.‬‬
‫َّ َ‬ ‫َُ ُ‬
‫ااا ِم ا َاً الش ا ْاُط ِان‬
‫‪ ‬ب ی ددا صي زا ب ددذ ق ددىي ال ‪ ٟ‬دداْى ؾ ددغو ص هللا ن دده پ َ دداو و‪ ٚ‬ددىاړی ل ک دده‪« :‬أغ ااىر ِب ا ِ‬
‫َّ‬
‫الش ِح ُِم»‪.‬‬
‫الش ْح َمً َّ‬
‫الش ِح ُِم»‪.‬‬ ‫ْ‬
‫‪ ‬بیا صي بؿْ هللا اوايي‪ِ « :‬بس ِم ِ‬
‫هللا َّ‬
‫ِ‬
‫‪ ‬بیا صي ؾىعة ‪ٞ‬اجده مکمقه اوايي صخغکاجى ایخىنى او ص خغو‪ٞ‬ى په جغجیب ؾغو‪.‬‬
‫‪ ‬ب ی ددا صي ب‪ ٛ‬حد ددر ص اٖىط بد دداهلل ند دده ا ؾد ددخدباباا ص ‪٢‬د ددغاو ند دده کد ددىم ؾد ددىعث اوا يد ددي ڇد دده وع جد دده‬
‫اؾانه وي ا او بؿْ هللا صي صؾىعث په او‪ ٫‬کي نغ‪ ٝ‬اوايي‪.‬‬
‫‪ -‬بیا صي الؾىنه اوڇذ کړي لکه جکبحرجدغیمه کي ڇه يي اوڇذ کړي وو او هللا‬
‫اکبر صي اوايي او عکىٕ جه صي الړش ي‪.‬‬

‫او زپل صواړو ػنګَىنى(ګټَى) بانضي صي الؾىنه کحږصياص‪٢‬بط ي په قکل‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫او ؾغ صي ص مال ؾغو بغابغ کړي ‪.‬‬

‫او ی ددى ځ ددل ؾ ددبداو عب ددي الٗ ٓ ددیْ وی ی ددل وا ح ددب صي او صصي ن دده ٖ ددالوو واعص صٖا ګ دداني‬
‫مؿخدب صي‬

‫‪88‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫ب ی ددا ب دده ص عک ددىٕ ن دده صپاڅ ی ددضلى وز ددذ ک ددي او مک م ددل بغا ب ددغ وصعی ددضلى ن دده‬
‫مس کدي ( ؾددم٘ هللا إلادن خ مددضو) اوا يدي او الؾددىنه بده ص‪ٚ‬ىږونددى یددا اوږو‬
‫بغابغ اوڇذ کړي‪.‬‬
‫‪ -‬ڇه کقه بغابغ مٗخض ‪ ٫‬وصعیږي نى (عبَا لک الخمض) به اوايي او که‬
‫صصي نه بٗض نىعی واعصي قىي صٖاګاني وايي ىْ مؿخدب صي‪.‬‬

‫ب یددا بدده ب‪ ٛ‬حددر ص الؾددىنى اوڇخىلددى هللا اک ب د ر اوا يددي ا وسددجضو بدده وکددړي پدده‬
‫اووو انضامىنى بانضي‪ :‬جَضياپىػواالؾىنها ػنګَىنها او صزپى ګىحي‪.‬‬
‫‪ ‬زی ټ دده او څَګ ل ددي ب دده ص ی ددى ب ددل ن دده ل ددغي ؾ دداحيا اوص زی ټ ددي او وعنىن ددى‬
‫مددَځ کددي بدده ىددْ لددغي وا لددي عاو لدديا او ص څَګ قددى او وعنىنددى مددَځ کددي بدده‬
‫ىْ لغي والي وي ا او څَګلی به ص ػمکي نه اوڇخىي‪.‬‬

‫‪89‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ ‬او ب یددا بدده ؾددبداو عبددي ألاٖ لددی اوا يددي ڇدده یىځددل وی یددل يددي وا حددب صيا‬
‫او ک د دده صصي ن د دده ٖ د ددالوو ن د ددىعي واعصي ق د ددىي صٖا ګ د دداني پ ک د ددي وا ي د ددي ى د ددْ‬
‫م ؿ ددخدب صيا او ب ی ددا ڇ دده کىم دده ص ٖ ددايي زىښ دده وي ى ‪ ٛ‬دده ویی ل ددي شد د ي‬
‫زى یهترو صاصو ڇه نغ‪ ٝ‬واعص قىي صٖاګاني اوايي‬
‫‪ ‬بیا به جکب حدر وکدړي او پده ګ ؿده ښدپه بده کی ندي ا وضد ۍ ښدپه بده‬
‫وصعويااو ص ښ ددپى ګ ددىحي ب دده ص ػم ک ددي َ ددغ‪ ٝ‬ج دده وي ااو الؾ ددىنه‬
‫(وع ‪ ٚ‬د ددىي ) ب د دده ص وع نىن د ددى ا ز د ددغي خ صد د د ي با ن د ددضي ک ی د ددضيا اوصا‬
‫نا ؾددخه بدده پدده ټىلددى نا ؾددخى کددي کددىي امګغ صعي عکٗ خدده او څ قددىع‬
‫عکٗخه والا إلاىنځىنى په ازغي حكهض کدي بده جدىعک کدىي ایٗني‬
‫ګؿه ښپه به ص ض ي ښپي النضي عاوباس ي ا وکیني به‪.‬‬

‫‪91‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ ‬بیا به هللا اکبر اوايي او صاولنۍ سجضي په عنګه سجضو به وکړي‪.‬‬

‫‪ ‬کقه ڇه صویْ عکٗذ کي صویمي سجضي نه ‪ٞ‬اع‪ ٙ‬قى نى حكهض جه به‬
‫کیني‬
‫‪ ‬مَځني او ص‪ٚ‬ټي ګىحي نه به خق‪٣‬ه حىړو کړي او ص قهاصث په ګىجه‬
‫به اقاعو کىي او زىځىي به يي‪.‬‬
‫‪ ‬حكهض به وحىبا اوايي‪.‬‬
‫‪ ‬که ڇغجه إلاىنځ صوو عکٗخه والا وو نى بیا ص صعوص ابغاىیمي‬
‫وحىبا اواييا او ص بیا ص صڅقىع قیانى نه پَاو و‪ٚ‬ىاړي ا(‪:‬‬
‫َّ ُ َّ ّ َ ُ ُ َ ْ َ َ َ َ َّ َ َ َ ُ ُ َ ْ َ َ‬
‫اب‬
‫اب ح ىم‪ ،‬وأغىر ِبً ِمً غز ِ‬ ‫«لل م ِإ ِوي أغىر ِبً ِمً غز ِ‬

‫‪90‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫ْ َ ْ َ َ ُ ُ َ ْ ْ َ َّ َّ َ َ ُ ُ َ ْ ْ َ ْ َ ْ َ َ ْ َ‬
‫ااث»ا او ب یددا ڇدده‬ ‫اللبا ِ ‪ ،‬وأغااىر ِبااً ِمااً ِفخىا ِات الااذح ِاٌ‪ ،‬وأغااىر ِبااً ِمااً ِفخىا ِات ا ُااا وامل َما ِ‬
‫يددي کىمدده صٖازىښدده وي وصي وا يدديا اوبه تددرو صاصو ڇدده ى ‪ٛ‬دده صٖا ګددانی‬
‫َّ َ ّ َ‬
‫اوا يددي ڇ دده ک ددىمي واعصي وي ؾ ددنذ ک دديا ؾددغو صصي ص ٖ ددا‪« :‬الل ُ ا َّام أ ِغ ِن ااي َغل ااى‬
‫ُ ْ‬ ‫ْ‬
‫ِره ِش َن َوشى ِش َن َو ُح ْس ًِ ِغ َب َاد ِج ًَ»‪.‬‬

‫‪ -‬بیا ص ي ض ۍ َغ‪ ٝ‬جه او ګـ َغ‪ ٝ‬جه ؾالم وګغځۏااو ؾغ صي ىْ‬

‫وعؾغو وګغځۏ ب‪ٛ‬حر ص اوږو ص ګغځىلى نها او ب‪ٛ‬حر ص ؾغ زىځىلى نه‬
‫بغو او النضيا او ب‪ٛ‬حر صالؾىنى ص اقاعو نه‪.‬‬

‫‪92‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫او کدده إلاددىنځ صعي عکٗ خدده ا وڅ قددىع عکٗ خدده وي ا نددى ب یددا بدده ص ح كددهض ویی قددى ندده‬ ‫‪‬‬
‫وعوؾخه پاڅحږيا که صوعص بغاىیمي وايی نى مؿخدب صي‪.‬‬
‫‪ ‬جکبحر به اوايي او صعیْ عکٗذ جه ب ه وصعیږي اصعی عکٗخ ه به وکړي اکه‬
‫صصعي عکٗخه والا إلاىنځ وي بیا ص ي حكهض جه کینيا او که څقىع عکٗخه والا إلاىنځ‬
‫وي نى بیا به څقىعم عکٗذ جه پاڅحږيا بیاصي ا زغي حكهض جه کیني‪.‬‬

‫‪ ‬حكهض به اوايي او صعوص ابغاىیمي به ىْ اواييا او صڅقىع قیانى نه به‬

‫پَاو و‪ٚ‬ىاړي ڇه صا صٖاء صو‪ :‬ا( القهْ اني اٖىطبک من ٖظاِّ‬
‫حهَْاواٖىطبک من ٖظاِّ ال‪٣‬برا واٖىط بک من ‪ٞ‬خَت الضحا‪٫‬اواٖىط بک من‬
‫‪ٞ‬خَت املخیا واإلاماث‪).‬او بیا ڇه کىمه صٖازىښه وي وصي واييا اوبهترو صاصو‬
‫ڇه ى‪ٛ‬ه صٖاګانی اوايي ڇه کىمي واعصي وي ؾنذ کيا ؾغو صصي صٖا‪ (:‬القهْ‬
‫اٖنی ٖلی طکغک وقکغک وخؿن ٖبا صجک)‪.‬‬

‫‪ ‬ک دده ‪ ٞ‬ددغى إلا ددىنځ وي ن ددى ص إلاان ځ دده ن دده وعوؾ ددخه واعص ق ددىي اط ک دداع وی ی ددل م ؿ ددخدب‬
‫صي‬
‫َ ْ َ ْ ُ َ َ ْ َ ْ ُ َ َ ْ َ ْ ُ َ َّ ُ َّ َ ْ َ َّ َ ُ َ ْ َ َّ َ َ ْ َ َ ْ َ‬
‫الس ااال ُم‪ ،‬ج َب َاسه ااذ را ال َجا ااال ٌِ‬ ‫‪« ‬أس ااخا ِفشهللا‪ ،‬أس ااخا ِفشهللا‪ ،‬أس ااخا ِفشهللا‪ ،‬الل اام أه ااذ الس ااالم و ِمى ااً‬
‫ْ ْ‬
‫َو ِْلاه َش ِام»‪.‬‬
‫‪ -‬بیاصي( ؾبداو هللا والخمضهلل وهللا اکبر) صعي صیغف( ‪ ) ۳۳‬ځل اواييا ڇه ټى‪٫‬‬ ‫‪‬‬
‫نهه نىي ( ‪ ) ۹۹‬ځل بغابغیږي ا او په صي وییقى ؾغو به ؾل ( ‪ ) ۱۱۱‬پىعو‬
‫کړي ا(الاله الا هللا وخضو ال قغیک لها له اإلاقک وله الخمض وىىٖلی کل ش ي‬
‫‪٢‬ضیغ)‪.‬‬
‫َ َْ ُ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ّ َ َ‬
‫بیا صي ایذ الکغس ي اوايي‪ ( :‬مُ ال ِئ ل َه ِئ ال ُى َى ال َخ ُّی ال َ‪ُّ ٣‬ی ى ُم ال ج أ ز ظ ُو‬ ‫‪‬‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫ى َم ن ط ا ال ِظ ی َی ك َ‪ُ٘ ٟ‬‬ ‫َْ‬ ‫او ِ َ َ‬ ‫ؾ ََ ٌت َو الَ َن ْى ٌم ل ُه َم ا ف ی الؿ َم َ‬
‫اث و م ا ِف ی ألا ع ِ‬ ‫َ ْ َ ُِ َ َ ْ َ َ‬
‫ِ‬
‫ُ وَ‬ ‫ُ‬ ‫ْ َ َ َ ْ َ ُ ْ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ِٖ َ ض و ِئ ال ِب ِا ط ِن ِه ی ٗ ق ْ م ا ب ح و ه ی ِض ِیه ْ و م ا ز ق ‪ ٟ‬ه ْ و ال ی ِد یُ ى‬
‫َ َْ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َ‬
‫اث و ألا ع ى و ال‬ ‫ِب ص ْی ٍء ِمّ ن ِٖ ق ِم ِه ِئ ال ِب َم ا ق اء و ِؾ َ٘ ک ْغ ِؾ ُّی ه الؿ َم او ِ‬
‫یْ ) او بیا صي (‪٢‬ل ىى هللا اخض) او‬ ‫وص ُو ِخ ْ‪ُ ُٓ ٟ‬ه َم ا َو ُى َى ْال َٗ ل ُّی ْال َٗ ِٓ ُ‬‫َی ُإ ُ‬
‫ِ‬
‫(‪٢‬ل هٖىط بغِّ ال‪ٟ‬ق‪ )٤‬او ( ‪٢‬ل هٖىط بغِّ الَاؽ) اوايي‪.‬‬

‫‪93‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫يغوعي یاصونه ‪:‬‬

‫صا زبرو مسکي جحرو قىو ڇه صإلاىنځ ص خیذ قغَىنى نه صا صی ڇه‬
‫وحىبا ص ٖىعث(قغمګاو) پټى‪ ٫‬يغوعي صيا نى إلاىنځ ګظاع صي ډیغ‬
‫زیا‪ ٫‬صصي وؾاحي ڇه ٖىعث(قغمګاو) يي ښکاعو نه ش يا صإلاىنځ په‬
‫خالذ کي ځکه صي ؾغو إلاىنځ باَقحږي‪.‬‬

‫‪ -‬کقه ڇه م‪٣‬خضي امام ؾغو إلاىنځ کىي انى ى‪ٛ‬ه له صا مكغوٕ صي ڇه‬
‫ص امام ض ي َغ‪ ٝ‬جه وصعیږي ااو ګيټي به ص ګیټیى ؾغو بغابغويا نه‬
‫صي وعنه مسکي کحږي او نه ص وعنه عوؾخه کحږيا او ىمضاعنګه کقه‬
‫ڇه په ن‪ ٠‬کي نىعو إلاىنځ ګظاعو ؾغو والړ وي ىمضاس ي به وصعیغي‬

‫‪94‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬
‫صإلاىنځ مسخهغو زالنه ‪:‬‬

‫َغي‪٣‬ه‪/‬ن‪ٟ‬ذ‬ ‫ٖضص‬ ‫وزذ‬ ‫خ‪ْ٨‬‬ ‫نىم‬

‫صحمعي إلاىنځ حهغي وي ا‬ ‫صوو عکٗخه‬ ‫صماؾپښحو‬ ‫‪ٞ‬غى‬ ‫صحمعي إلاىنځ‬
‫او صعي کؿانى یا صعي نه‬ ‫صإلاىنځ وزذ‬
‫ډیغو بانضي حماٖذ ؾغو‬
‫اصاء کحږي‪.‬‬
‫صوو عکٗخه حهغي إلاىنځ‬ ‫صوو عکٗخه‬ ‫صزؿى‪ٝ‬‬ ‫‪ٞ‬غى‬ ‫صکؿى‪ٝ‬‬
‫صي او ىغ عکٗذ کي صوو‬ ‫وزذ‬ ‫ک‪ٟ‬ايي‬ ‫إلاىنځ‬
‫عکىٕ ګاني وي ‪.‬‬
‫یا‪:‬‬
‫ٌ‬
‫ص یى نه جغ‬ ‫صماسسىجن‬ ‫ؾَت‬ ‫صوجغ إلاىنځ‬
‫‪ -‬یا یى عکٗذ وي‬ ‫ٌ‬
‫یىولـ پىعي‬ ‫ص إلاانځه نه‬ ‫مإ‪٦‬ضة‬
‫‪ -‬صعي عکٗخه‪ :‬مخهل وي او‬ ‫( ‪) ۱۱ - ۱‬‬ ‫وعؾخه جغ‬
‫نغ‪ ٝ‬ازغي حكهض کي به‬ ‫ؾهاعو‬
‫کینی او یا به صوو عکٗخه‬
‫پىعي‬
‫بٗض ؾالم وګغځۏ بیا به یى‬
‫عکٗذ وکړي ‪.‬‬
‫‪ -‬پَځه عکٗخه‪ :‬په یى حكهض‬
‫ؾغو یٗني ازغي حكهضجه ب ه‬
‫کیني‪.‬‬
‫‪ -‬اووو عکٗخه‪ :‬په اوم عکٗذ‬
‫کي به نغ‪ ٝ‬حكهض جه کیني‪.‬‬
‫‪ -‬نهه عکٗخه‪ :‬اجْ عکٗذ کي‬
‫به حكهض جه کیني او بیا به‬
‫نهْ عکٗذ جه پاڅحږي ب‪ٛ‬حر‬
‫ص ؾالم ګغځىلىااو نهْ‬
‫عکٗذ کي به حكهض وکړي او‬
‫ؾالم به وګغځىي ‪.‬‬
‫‪ -‬صوو صوو عکٗخه او بیا یى‬

‫‪95‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬
‫عکٗذ وجغ‪.‬‬
‫ٌ‬
‫او‪ ٫‬عکٗذ کي به ؾىعث‬ ‫صوو عکٗخه‬ ‫صإلاانځه نه‬ ‫ؾَت‬ ‫صؾهاع‬
‫ٌ‬
‫کا‪ٞ‬غوو او صویْ عکٗذ‬ ‫مسکي‬ ‫مإ‪٦‬ضة‬ ‫ؾنذ‬
‫کي به ؾىعث ازالم اوايي‪.‬‬
‫صوو صوو عکٗخه بیل بیل‪.‬‬ ‫‪2 /4‬‬ ‫څقىع‬ ‫ؾنذ‬ ‫صماؾپښحو‬
‫صإلاانځه نه‬ ‫ؾنذ‬
‫مسکي او‬
‫صوو عکٗخه‬
‫صإلاانځه نه‬
‫وعوؾخه‬
‫او‪ ٫‬عکٗذ کي به ؾىعث‬ ‫صوو عکٗخه‬ ‫صماښام‬ ‫ؾنذ‬ ‫صماښام‬
‫کا‪ٞ‬غوو او صویْ عکٗذ‬ ‫صإلاانځه نه‬ ‫ؾنذ‬
‫کي به ؾىعث ازالم‬ ‫وعوؾخه‬
‫وايي‬
‫صوو عکٗخه‬ ‫صماسسىجن‬ ‫ؾنذ‬ ‫صماسسىجن‬
‫صإلاانځه نه‬ ‫ؾنذ‬
‫وعوؾخه‬

‫صصوو عکٗخى نه‬ ‫صماسسىجن‬ ‫ؾنذ‬ ‫جغاویذ‬

‫جغ لـ عکٗخه‬ ‫ص إلاانځه نه‬

‫پىعي( ‪) 11 / ۲‬‬ ‫جغ ؾهاعو‬

‫پىعي‬
‫ص وو عکٗخه‬ ‫حىماث جه‬ ‫واحب‬ ‫جديت اإلاسجض‬
‫صنَه کیضلى‬
‫وزذ کي ص‬
‫کیَاؾخقى نه‬
‫مسکي‪.‬‬

‫‪96‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬
‫صصوو نه جغ اجه‬ ‫صإلاغ ص اوڇخیضو‬ ‫ؾنذ‬ ‫يخی‬
‫عک ٗخىنى پىع ي‬ ‫نه جغ ػوا‪ ٫‬نه‬ ‫(ڇاقذ)‬
‫لږ مسکي‬ ‫إلاىنځ‬
‫پىعي‪.‬‬
‫صؾالم ګغځىلى نه مسکي‬ ‫صوو عکٗخه‬ ‫ىغ وزذ کي‬ ‫ؾنذ‬ ‫اؾخساعو‬
‫به صاؾخساعي صٖاء وايي‬
‫په او‪ ٫‬عکٗذ کي به ص‬ ‫صوو عکٗخه‬ ‫صإلاغ صیىي‬ ‫صيغوعث‬ ‫صاؾدؿ‪٣‬اء‬
‫ازتر صإلاىنځ په عنګه اووو‬ ‫نح ي بغابغ‬ ‫په وزذ‬ ‫إلاىنځ‬
‫جکبحرونه کىي ؾغو‬ ‫اوڇخیضو‬ ‫کي ؾنذ‬
‫صجکبحرجدغیميا او په‬ ‫نه‪.‬‬ ‫صي‬
‫صویْ عکٗذ کي به پَځه‬
‫جکبحرو کىي ب‪ٛ‬حر ص جکبحر‬
‫انخ‪٣‬ا‪ ٫‬نه‪.‬‬
‫صإلاغ صیىي‬ ‫ّ‬
‫په او ‪ ٫‬عکٗذ کي به‬ ‫صوو عکٗخه او‬ ‫ؾنذ‬ ‫ازتر‬
‫صجکبحر جد غیمه ؾغو اووو‬ ‫صوو زُبي‬ ‫نح ي بغابغ‬ ‫إلاىنځىنه‬
‫جکبحراث وکړي ا او په‬ ‫اوڇخیضو‬
‫صویْ کي پَځه جکبحراث‬ ‫نه‪.‬‬
‫ب‪ٛ‬حر صجکبحر انخ‪٣‬ا‪ ٫‬نه‪.‬‬

‫صٖام ن‪ٟ‬قى اصاء کىلى ممَىٕ وزخىنه‪:‬‬

‫‪ ) 1‬صَقىٕ ‪ٞ‬جغ نه ص إلاغ صیىي نح ي بغابغ اوڇخیضو پىعي‪..‬‬

‫‪ )2‬صما ػیګغ ص إلاىنځ نه جغ ‪ٚ‬غوِّ (إلاغپغیىجى) پىعي‪.‬‬

‫‪ ) 3‬إلاغ ڇه کقه صاؾماو مَځ بغابغ وي او ماةل قىي نه وي ‪(.‬جغ‬
‫ػوا‪ ٫‬پىعي)‪.‬‬

‫‪. )4‬‬

‫‪97‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫صإلاىنځ مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ O‬اجه‪.‬‬ ‫‪ O‬يىولـ‪.‬‬ ‫‪ O‬نهه‪.‬‬ ‫‪ .1‬صإلاىنځ څى قغَىنه صي ؟‬

‫‪ .2‬صإلاىنځ قغَىنى کي ص اؾالم قغٍ ‪ٚ‬قِ صي ځکه إلاىنځ زى مؿقماو کىي کا‪ٞ‬غ يي نه کىي ا‬
‫( خیذ ‪ٚ -‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .3‬جمیح نه مغاص بقى‪ ٙ‬صي ‪ ( .‬خیذ ‪ -‬زُا)‪.‬‬

‫خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬ ‫صناپاکێ لغي کىلى کي بضو ځاي او کپړي قامل صي‪( .‬‬ ‫‪.4‬‬
‫ّ ٌ‬ ‫ٌ‬
‫مخىؾُت‪.‬‬
‫‪ِ O‬‬ ‫‪ُ O‬م‪ٛ‬قٓت‪.‬‬ ‫‪ .5‬صزج یغ نجاؾذ‪:‬‬

‫( خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬ ‫‪ .6‬مني نجـ صي ځکه په وجقى بانضي ‪ٚ‬ؿل واحب صي‪.‬‬

‫‪ .6‬په مَى بانضي اوبه ڇڼکاو کىلى او ویَځقى کي ‪ٞ‬غ‪ ١‬نكخه‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .6‬مغصاعي ټىلي نجس ي صي‪ ( .‬خیذ ‪ٚ -‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .6‬صؾپي په نجاؾذ کي ب‪ٛ‬حر ص زاوعي ىْ پاکىالي خانقحږي او ص پاکىالي لپاعو نىي وؾاةل‬
‫اؾخٗمالى‪ ٫‬کافي صي‪ (.‬خیذ ‪ٚ -‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .11‬صکىم ش ي نه ڇه بچ کیض‪ ٫‬مكکل وي ى‪ٛ‬ه اکثرو کىعونى جه صنَه کحږي او باىغ کحږيا صصي‬
‫وجي نه ص ځیني زقکى په نٓغ پیكى پاکه صو او ځیني زقکى په نٓغ نا پاکه صو‪ ( .‬خیذ –‬
‫‪ٚ‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .11‬کىم ن‪ٟ‬ـ ڇه ص بهیضلى والا نه وي ا ى‪ٛ‬ه عوح وي ‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‬

‫‪ O‬پاکه صو‪.‬‬ ‫‪ .12‬په عګىنى کي پاحي قىي ویَه‪ٌ O :‬‬
‫نجؿه صو ‪.‬‬

‫‪98‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ O‬نهه‪ O .‬اجه‪.‬‬ ‫‪ .13‬صإلاىنځ څى اعکاو صي ؟ ‪ O‬څىاعلـ‪.‬‬

‫‪ .14‬جکبحر جدغیمه ع‪ ٘ٞ‬الیضین صي (الؽ اوڇخ ى‪ ( .) ٫‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‬
‫‪ .15‬ک دده ڇغج دده ي ددي ک ددىم عک ددن إلاان ځ دده ک ددي پ دده ؾ ددهى ؾ ددغو پغی ښ ددىصلى ن ددى ى ‪ ٛ‬دده‬
‫بانضي نغ‪ ٝ‬سجضو ؾهىو صو‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‬
‫‪ O‬څىاعلـ ‪ O‬نهه‪.‬‬ ‫‪ .16‬صإلاىنځ څى واحباث صي ؟ ‪ O‬اجه‪.‬‬
‫وح)ا پد دده‬ ‫ُ ُّ ٌ ُ ُّ ٌ َ ُّ ْ َ َ َ ُّ‬
‫‪ .16‬ڇا ڇد دده پد دده سد ددجضو صا ص ٖد دداء اوی قد دده‪( :‬ؾ د دبىح ‪ ٢‬د دضوؽ عِّ اإلاال ِة‪ ٨‬د د ِت والد ددغ ِ‬
‫صا سد د ي خ ددا‪ ٫‬ک ددي ڇ دده ى ‪ ٛ‬دده پىى ی ددضلى ڇ دده ی ددى ځ ددل ( ؾ ددبداو عب ددي الاٖ ل ددی‬
‫وییل واحب صيا نى إلاىنځ يی باَل قى‪ (.‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ .16‬پ د دده إلا د ددىنځ ک د ددي صا ح د دداةؼ صي ڇ د دده ص ضد د د ي الؽ وع ‪ ٚ‬د ددىي ص ګ د ددـ الؽ پ د دده‬
‫وع ‪ٚ‬ىي بانضي کیضيا( خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪٢ . 16‬غاءث په حهغ بانضي ص‪ٞ‬غى إلاىنځ اولني عکٗخىنى کي وي کقه‬
‫ڇه صقپي إلاىنځ وي ااو ىغ إلاىنځ لپا عو ص ازترونى ص إلاىنځ په عنګه‬
‫احخمإ يغوعي صو‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ O‬څىاعلـ‪.‬‬ ‫‪ .21‬صإلاىنځ باَقىنکي قیاو څىمغو صي ؟ ‪ O‬اجه‪O .‬نهه‪.‬‬
‫‪ .21‬جددىعک يدده کددىم ح كددهض کددي وي‪ O :‬او‪ O ٫‬ا زددغي‪ O .‬صا کددىم ڇدده ط کددغ قددى‬
‫ټىلى کي‪.‬‬
‫‪ .22‬عب َددا لددک الخ مددض کددي ص قددکغ ل ‪ٟ‬ددٔ ویی قددى خ کددْ‪ :‬ل کدده ( عب َددا لددک الخ مددض‬
‫‪ O‬خغ ٌام‪.‬‬ ‫‪ُ O‬مؿخدب‪.‬‬ ‫وال كکغ) وییل ‪ O‬حاةؼة‪.‬‬
‫‪ .23‬صصواړو سجضو مَځ کي عِّ ا‪ٟٚ‬غلي ولىالضي ) وییل‪:‬‬
‫‪َ O‬م ٌ‬
‫‪٨‬غوو‪.‬‬ ‫‪ O‬خغام‪.‬‬ ‫‪ٌ O‬‬
‫حاةؼ‪.‬‬

‫‪ .24‬په سجضو کي څَګلي په ځمکه بانضي کیښىص‪:٫‬‬

‫‪َ O‬م ٌ‬
‫‪٨‬غوو‪.‬‬ ‫‪ُ O‬م َ‬
‫ؿخد ٌّب‪.‬‬ ‫‪ O‬خغام‬

‫‪99‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬
‫‪ O‬صعي‪ O .‬څقىع‪.‬‬ ‫‪ .25‬صسجضو ؾهى څى اؾباِّ صي ؟ ‪ O‬صوو‪.‬‬

‫‪ . 26‬صکاع کی ضلى نه وعوؾخه قک ازغ نه کىي اىمضاعنګه ڇه کقه قکىنه ډیغ ىْ وي ‪.‬‬
‫( خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬

‫‪ - 27‬صؾهاع ص ؾنخى ‪ٞ‬غ‪ ١‬او زانىالی ص نىعو ؾنذ عاجبه بانضي په ‪ًٞ‬ل کي ا کمىالي‬
‫کيااو زام ‪٢‬غاءث کي‪ .‬په ؾ‪ٟ‬غ کي وعبانضي اىخمام کىلى صوجي صصي ص اصاء کىلى نه‬
‫وعوؾخه کىع کي لږ اعام کىلى په وحه صي‪ ( .‬ر – زُأ)‬

‫‪ -26‬صالنضي مؿئقى خکْ بیاو کړو‪::‬‬

‫خکْ‬ ‫مؿئقه‬

‫ځىک ڇه صین جه کَظلي کىي صى‪ٛ‬ه إلاىنځ‬

‫صنص ي خالذ کي إلاىنځ‬
‫ص ػىایمغ ص مغیٌ إلاىنځ‬
‫صماقىم (ن‪ٛ‬حر) إلاىنځ‬
‫ڇاڇه په ىحرو بانضي ب‪ٛ‬حر اوصؾه إلاىنځ‬
‫وکړو‬
‫په ىحرو بانضي يي نجؿه کپړو کي إلاىنځ‬
‫وکړو‬
‫ص‪ٚ‬ىا مخ یاػي‬
‫صکاع‪ٚ‬ه مخیاػي‬
‫په إلاىنځ کي صواړو پَډۍ ښکاعو وي ‪.‬‬
‫صوزذ نه مسکي په ىحرو بانضي إلاىنځ کى‪٫‬‬
‫په حهاػ کي إلاىنځ کى‪٫‬‬

‫صو‪٢‬ذ ص‪ٞ‬غى کیضلى نیذ‬

‫په ناؾخه إلاىنځ‬

‫ؾىعث ‪ٞ‬اجده وعنه ىحرو قىو‬

‫‪011‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬
‫امام ؾغو عکىٕ کي یى ځاي قى‬
‫إلاىنځ کي حقضي او جح ي کى‪٫‬‬
‫ډیغ قکىنى والا انؿاو جه ص إلاىنځ نه بٗض‬
‫إلاىنځ کی قک پغیىجل‬
‫صجکبحر جدغیمه نه وعوؾخه په اوصؽ کي يي‬
‫قک پیضا قى‬
‫په ‪ٚ‬قُێ کي یىو عکىٕ ايافي وکړو‬
‫جکبحر جدغیمه يي پغیښىصو‬
‫اولني حكهض يي پغیښىصلى‬
‫ازغني حكهض يي پیښىصلى‬
‫قک يي پیضا قى ڇه صعي او که څقىع‬
‫عکٗخه يي وکړ‪. ٫‬‬
‫صإلاىنځ نه بٗض يي قک قى‪.‬‬
‫صإلاىنځ صوعاو کي قک قى‪.‬‬
‫په ؾهى کي ؾهى قى‬
‫په إلاىنځ کي په ىحرو بانضي زبري وکړي‬
‫إلاىنځ يي وکړو او ص إلاىنځ نه بٗض وعجه‬
‫مٗقىمه قىو ڇه ٖىعث(قغمګاو) يي‬
‫ښکاعو وو‪.‬‬
‫صإلاانځه جه وجقى نه مسکي کىع کي َهاعث‬
‫خانقى‪٫‬‬
‫ازؿخل زغڅى‪ ٫‬په مسجض کي‪.‬‬

‫صپیؿى بضلى‪ ٫‬مسجض کي‪.‬‬

‫امام ؾغو ازغي حكهض کي یىځاي‬

‫قى‪.‬‬
‫په إلاىنځ کي ؾترو کیښىص‪٫‬‬

‫‪010‬‬
 ‫صیىولؿْ صعؽ قغح‬
‫مٗمىلي بل َغ‪ ٝ‬جه مایقه کیض‪٫‬ا‪.‬‬
‫بل َغ‪ٞ‬خه ډیغ مایقه کیض‪.٫‬‬
‫په صیغوالي ؾغو ازىا صیسىا مخىحه‬
‫کیض‪٫‬‬
‫په حكهض کي صعوص ابغاىیمي وییل‪.‬‬
‫إلاىنځ کي زبري کى‪. ٫‬‬
‫إلاىنځ کي خغکذ کى‪. ٫‬‬
‫ؾىعة ال‪ٟ‬اجده وع نه ىحرو قىو‪.‬‬
‫صحمعي إلاىنځ‬
‫صوجغ إلاىنځ‬
‫جدیت اإلاسجض‬
‫‪ -26‬صقغٍ عکن واحب او ؾنذ مَځ کي ‪ٞ‬غ‪ ١‬بیاو کړو‪:‬‬

‫ُّؾنذ‬ ‫واحب‬ ‫ع‪٦‬ن‬ ‫قغٍ‬

‫‪012‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صولؿْ صعؽ‬

‫صاوصؽ قغَىنه‬
‫صاوصؽ لـ ( ‪ ) ۱۱‬قغَىنه صي‪:‬‬
‫‪َ -2‬ع ْقل‪.‬‬ ‫‪ -1‬ؾالم‪.‬‬
‫‪-4‬ويت‪.‬‬ ‫‪ -3‬ت ْميِّيز‪.‬‬
‫‪ -5‬صاوصؽ مکمل کیضلى پىعي صنیذ ؾاجل‪.‬‬
‫‪ -6‬صاوصؽ په خالذ کي صاس ي کاعونه نه کى‪ ٫‬په کىم ڇه اوصؽ ماجحږي‪.‬‬
‫‪ -6‬صاوصؽ نه مسکي اؾدَجاء یا اؾخجماع کى‪ ( ٫‬ص‪ً٢‬اء خاحذ په نىعث‬
‫کي)‪..‬‬
‫‪ -6‬صاوبى پاکىالي او مباح کیض‪.٫‬‬
‫‪ -6‬صىغ ى‪ٛ‬ه ش ی ازىا کى‪ ٫‬کىم ڇه اوبه پىؾخکي جه عؾىلى نه مَ٘ کىي‪.‬‬
‫‪ -11‬صوزذ صازقیض‪ ٫‬ص ى‪ٛ‬ه ڇ ا لپا عو ص ڇاڇه باع باع اوصؽ ماجحږي‬

‫صځیَى قغَىنى ج‪ٟ‬هیل(قغح)‪:‬‬

‫‪ -‬صا قغ ٍ ڇه‪ ( :‬صاوصؽ مکمل کیضلى پىعي صنیذ ؾاجل) مٗنی ڇه نیذ به ص‬
‫اوصؽ ص قغوٕ نه جغ ازغو پىعي وي ‪.‬‬
‫صا قغ ٍ ڇه‪ ( :‬صاوصؽ په خالذ کي صاس ي کاعونه نه کى‪ ٫‬په کىم ڇه‬ ‫‪-‬‬
‫اوصؽ ماجحږي) یٗني صاس ي صي نه کىي ڇه اوصؽ ىْ کىي او ص اون ‪ٚ‬ىښه ىْ‬
‫زىعيااو یا مخیاػي کىي ا بل زامسا بایض او‪ ٫‬صاس ي کاعونى نه ځاو ‪ٞ‬اع‪ ٙ‬کړي‬
‫ڇه اوصؽ وعبانضي ماجحږيا بیا ص اوصؽ قغوٕ کړي ‪.‬‬
‫‪ -‬صا قغ ٍ ڇه‪ ( :‬صاوصؽ نه مسکي اؾدَجاء یا اؾخجماع کى‪ )٫‬صصی نه صوو خالخه‬
‫مؿدثنی صي او ى‪ٛ‬ه صاڇه صصي يغوعث نكخه په صوو خالخىکي یى ى‪ٛ‬ه وزذ کي‬
‫ڇه کقه اوصؽ ص ىىا زاعحیضلى او یا صزىِّ او یا صاون ص‪ٚ‬ىض ي صوجي نه کىي ‪.‬‬

‫‪013‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ ‬صا قددغ ٍ ڇدده‪ ( :‬صاوبددى پدداکىالي او م بدداح ک یددض‪ )٫‬مٗ نددی صا ڇدده پدده ناپا کدده اوبددى‬
‫به اوصؽ نه کىي ا‬
‫‪ -‬صا قغ ٍ ڇه‪ ( :‬صىغ ى‪ٛ‬ه ش ی ازىا کى‪ ٫‬کىم ڇه اوبه پىؾخکي جه عؾىلى نه‬
‫مَ٘ کىي ل که وړو قىااو یاص نىکانى عنګىنه قىا ځکه صا پىؾخکي جه اوبه‬
‫صعؾىلى نه مَ٘ کىي ‪.‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ُٞ‬غي (َبیعي) ؾنخىنه‪:‬‬
‫‪ ‬وع َصُل الماء إلى العضُ‪.‬‬
‫ص‪ُٞ‬غي ؾنخىنىنى نه‪:‬‬
‫‪ -1‬زخ َدده‪( :‬ما قددىم ؾددنذ کددى‪ ) ٫‬صا ص ؾددړو پدده خدد‪ ٤‬کددي وا حددب صيا او ص ښددځى پدده‬
‫خ‪ ٤‬کي ؾنذ صي که خاحذ يي وعجه وو‬
‫‪ -5/2‬صبغیخىنى لَ ډو‪ : ٫‬واړو کى‪ ٫‬ا او ص نىکانى ک کى‪ ٫‬ا او ص جسغګىنى‬
‫ویښخه ویؿخلا او ص نامه نه النضي ویښخه ن‪ٟ‬اکى‪ . ٫‬ص انـ عض ي هللا‬
‫حٗالی َٖه نه عوایذ صي ڇه ‪ٞ‬غمايي ڇه عؾى‪ ٫‬هللا س ػمىنږ لپاعو ص‬
‫ویښخى ک کى‪ ٫‬او نىکانى ک کى‪ ٫‬ا او ص جسغګىنى او صنامه نه النضي‬
‫ویښخ ى صن‪ٟ‬ا کىلى لپاعو څقىیښذ وعځي وزذ ښىصلي وواڇه ص ځقىیښخى‬
‫قپى نه ډيغ يي ونه ؾاجى‪ .‬نى خانل صاصي ڇه صا ویښخه بایض صڅقىیښذ‬
‫قپى نه ډیغ پاحي نه ش ي‬
‫‪ -6‬صږیددغي پغیښىص‪ (٫‬ؾدداجل)‪ :‬صږیددغي ؾدداجل وا حددب صي او زغیددل يددي ص ‪ ٚ‬ټدده ګ َدداو‬
‫صو‬
‫‪ -7‬م ؿدىاک وىددل‪ :‬او صا صم ؿدىاک ى ‪ٛ‬دده لغګدي صي ڇدده ص‪ٚ‬ا ښدىنى ص ندد‪ٟ‬ايي ل پدداعو‬
‫ا ؾ د ددخٗمالحږيا او م ؿ د ددىاک ا ؾ د ددخٗالى‪ ٫‬ؾ د ددنذ صيااو ى د ددغ وز د ددذ ک د ددي وعبا ن د ددضي‬
‫جاک ی ددض ک ددړي ق ددىي صيا صاوصؽ پ دده وز ددذ ک ددي ص إلا ددىنځ پ دده وز ددذ ک دديا ک ددىع ج دده‬
‫صن َ د دده ک ی د ددضو وز د ددذ ک د دديا ص ‪ ٢‬د ددغاو ک د ددغیْ ص ج د ددالوث پ د دده وز د ددذ ک د دديا ص ز د ددىِّ ن د دده ص‬
‫پاڅ ی ددضلى وز ددذ ک دديا او ص م ددغګ پ دده وز ددذ ک ددي ا اوىمضاعن ګ دده ڇ دده ک ق دده ص ز ددىلي‬
‫بىي زغاِّ ش ي‬

‫‪014‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صیاعلؿْ صعؽ‬

‫صاوصؽ ‪ٞ‬غيىنه‬
‫صاوصؽ قپږ ‪ٞ‬غيىنه صي‪:‬‬
‫‪ -1‬صمش ویَځل اوصي ؾدغو زدىلي او پدىػي جده اوبده ا ڇدى‪ ٫‬ىدْ قدامل‬
‫صي‪ (.‬مًمًت او اؾخنكا‪..)١‬‬
‫‪ -2‬صالؾىنى ویَځل صبَضونى ؾغو‪.‬‬
‫‪ -3‬صټى‪ ٫‬ؾغ مسر کى‪ ٫‬او صی کي ‪ٚ‬ىږونه ىْ قامل صي‪.‬‬
‫‪ -4‬صښپى ویَځل ص ګټیى ؾغو‪.‬‬
‫‪ -5‬جغجیب ؾغو ټى‪ ٫‬انضامىنه ویَځل‪.‬‬
‫‪ -6‬پغله پس ي ص انضامىنى ویَځل‪.‬‬
‫ص م د د د ددش او الؾ د د د ددىنى او ښ د د د ددپى صعي ځ د د د ددل ویَ ځ د د د ددل م ؿ د د د ددخدب صيا او‬
‫ىمضاعن ګده مًم ًددت(زىلي جدده اوبدده ا ڇددى‪ ) ٫‬او اؾخن كددا‪(١‬پىػي جدده اوبدده‬
‫ا ڇددى‪ ) ٫‬او ي ددى ځ ددل ویَ ځددل ‪ ٞ‬ددغى صيا او ص ؾ ددغ م س ددر ص یددى ن دده ډ ی ددغ ځ ددل‬
‫ک ددى ‪ ٫‬م ؿ ددخدب ن دده صي ل ک دده څَ ک دده ڇ دده ددخیذ خضیثىن دده ک ددي وعبا ن ددضي‬
‫صاللذ کىي‬

‫مىالاة (جغجیب)‬
‫صجغجیب نه مُقب صاصي ڇه صیى ًٖى ویَځقى نه وعوؾخه بل ًٖى‬
‫ویَځقى پىعي صومغو ‪ٞ‬انقه بایض نه وي ڇه اولني ًٖى وچ ش ي‪.‬‬

‫‪015‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫څىاعلؿْ صعؽ‬

‫صاوصؽ ماجىنکي‬
‫صاوصؽ ماجىنکي کاعونه قپږ ( ‪ ) ۶‬صي‪:‬‬
‫‪ -1‬صصواړو قغمګا ىى نه ص کىم ش ی وجل‪..‬‬
‫‪ -2‬حؿْ نه کافي م‪٣‬ضاع بانضي ناپاک څه ش ي وجل‪.‬‬
‫‪ -3‬ص اوصو کیضو یا صبل څه په وحه صٖ‪٣‬ل ػاةقه کیض‪.٫‬‬
‫‪ -4‬ب‪ٛ‬حر ص کىمي پغصي قغمګاو مسر کى‪ ٫‬اکه مسکي وي او که قاجه‪.‬‬
‫‪ -6‬ص اؾالم نه اوزخل(مغجض کیض‪..)٫‬‬ ‫‪ -5‬ص اون ‪ٚ‬ىښه زىړ‪.٫‬‬
‫يغوعي اندباو‪:‬‬
‫ىغ ڇه مړي له ‪ٚ‬ؿل وعکى‪ ٫‬صي خیذ زبرو صاصو ڇه صي ؾغو اوصؽ نه‬
‫ماجحږيااو صا ص اکثرو اىل ٖقمى ‪٢‬ى‪ ٫‬صياصصلیل ص نكخىالي په وحهاڇه په‬
‫صي کىم صلیل نكخهالیکن که ڇغجه ص ‪ٚ‬ؿل وعکىنکی الؽ ب‪ٛ‬حر ص پغصي نه ص‬
‫مړي قغمګاو ؾغو ولګیضو نى اوصؽ پغي واحب قىااو ى‪ٛ‬ه له صا پکاع صي‬
‫ڇه ص مړي قغمګاو له ب‪ٛ‬حر ص پغصي الؽ وعنه وړي‪.‬‬
‫ىمضاعنګه ص ٖقماو صوو خیذ ا‪٢‬ىالى مُاب‪ ٤‬صښځي مسر کى‪ ٫‬بانضي‬
‫اوصؽ نه ماجحږي که قهىث صوجي نه وي او که ب‪ٛ‬حر ص قهىث نها جغ څى‬
‫ڇه صقغمګاو نه څه ش ي زاعج نه ش ي‪ .‬ځکه عؾى ‪ ٫‬هللا س ځیني بیبیاني‬
‫ښکل کړي او ب‪ٛ‬حر ص اوصؾه يي إلاىنځ اصاء کړو‪.‬‬
‫اما ىغ ڇه ص هللا حٗالی صا ‪٢‬ى‪ ٫‬صي ڇه (هو المؿخْ النؿاء) نى صصي نه مغاص‬
‫خیذ ‪٢‬ى‪ ٫‬ص ٖقماو وؾغو حمإ او ىمبؿتري صوا او صا ابن ٖباؽ‬ ‫په‬
‫عض ي هللا حٗالی َٖه او صؾق‪ٟ‬ى او زق‪ٟ‬ى ٖقماو ‪٢‬ى‪ ٫‬صي‪.‬‬

‫‪016‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صځیَى نىا‪ً٢‬ى(اوصؽ ماجىنکي قیانى) ج‪ٟ‬هیل ‪:‬‬

‫صا ‪ ٢‬ددى‪ ٫‬ڇ دده‪ ( :‬صصواړو ق ددغمګاىى ن دده ص ک ددىم شد د ی وج ددل) ٖ ددام َ ددىع با ن ددضي ل ک دده‬ ‫‪‬‬
‫ح صد ي او ډ کددی مخ یدداػي ا م نددي ا مددظيا وصيا ىىاا کدداڼيا وی َددها ڇیَ جدديا ص خددیٌ‬
‫او ن‪ٟ‬اؽ ویَه‬
‫صا ‪٢‬ددى‪ ٫‬ڇ دده‪ ( :‬ح ؿددْ ن دده کددافي م ‪ ٣‬ددضاع با نددضي نا پ دداک څدده ش د ي وجددل ) عا ج ددر ‪ ٢‬ددى‪٫‬‬ ‫‪‬‬
‫صاصي ڇدده صا اوصؽ مدداجىنکي ندده صي م ګددغ ڇدده ص ح كددى او ډ کددى مخ یدداػو ص حددنـ‬
‫وي ‪.‬بیا ماجىنکي صي‪.‬‬
‫صا ‪٢‬ددى‪ ٫‬ڇدده‪ ( :‬ص اوصو ک یددضو یددا ص بددل څدده پدده وحدده صٖ ‪٣‬ددل ػاة قدده ک یددض‪ )٫‬ا نددل کددي‬ ‫‪‬‬
‫ز ددىِّ ب ددظاث ز ددىص صاوصؽ م دداجىنکي ن دده صيا م ګ ددغ ک ق دده ڇ دده صا سد د ي ز ددىِّ وي‬
‫ڇدده ىددىا وج قددى اخخ مددا‪ ٫‬پ کددي وي ا کدده ڇغجدده يددي پدده ځدداو ی ‪٣‬ددحو وو او صا قددٗىع‬
‫يي وو ڇه څه ش ي نه صي زاعج قىي نى بیا صواصؽ ماج ىنکي نه صي‪.‬‬
‫صا ‪ ٢‬ددى‪ ٫‬ڇ دده‪ ( :‬ب‪ ٛ‬ح ددر ص ک ددىمي پ ددغصي ق ددغمګاو م س ددر کى‪ ٫‬ا ک دده مس ک ددي وي او ک دده‬ ‫‪‬‬
‫ق د دداجه) ق د ددیش الاؾ د ددالم ا ب د ددن جیم ی د دده عخ م د دده هللا صي ټ د ددایْ ک د ددي اوصؽ م ؿ د ددخدب‬
‫ګغځىلي صي واحب نه‪.‬‬

‫‪017‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صاوصؽ مسخهغو َغی‪٣‬ه په جهىی غ کي ‪:‬‬

‫‪ ‬ڇه کقه ص اوصؽ اعاصو (نیذ) وکړی نىصا مكغوٕ زبرو صو ڇه بؿْ هللا اويي‪.‬‬
‫‪ ‬بیا صي زپل الؾىنه صعي ځل ویَځي ا و اوبه صي پغي واڇىي ‪.‬‬
‫‪ ‬بیا صي ض ي الؽ (ل پده) کدي اوبده وا ڇدىي او زدىلي جده صي وا ڇدىي او زىلده کدي صي‬
‫واړوي عاواړويا ب ی ددا صي پ ددىػي ج دده اوب دده وا ڇ ددىي ا او ب ددغو صي ک ددل کړي اصا سد د ي‬
‫خا لددذ کددي ڇدده ‪ ٚ‬ټدده ګىجدده او وعپ س د ي ګىجدده با نددضي بدده يددي پددىػو ن یددىلي وي ا او صا‬
‫صي صصعي ځل وکړي‪.‬‬
‫‪ ‬بیا صي مش صعي ځل وی َځيا او ص مش خضوص صجَضي نه ص ویښخى قغوٕ کیضلى‬
‫ځاي نه جغ ص ػني ازغو پىعياپه اوږوصوالي بانضيا او صي بل َغ‪ ٝ‬نه‬
‫ص‪ٚ‬ىږونى جغمَځ یٗني صیى ‪ٚ‬ىږ نه جغ بل ‪ٚ‬ىږ پىعي‪.‬‬

‫‪ ‬ب ی ددا ص الؾ ددىنه ص څَګ ق ددى ؾ ددغو صي صعي ځ ددل ویَ ځ ددي او ق ددغوٕ ب دده ص ضد د ي الؽ ن دده‬
‫کىي ‪.‬بیا ګـ الؽ‪.‬‬
‫‪ ‬ب ی ددا ص ؾ ددغ م س ددر کړي االؾ ددىن ه ب دده ص ج َ ددضي ن دده (صوی ښ ددخانى ص ق ددغوٕ) ن دده پ دده ؾ ددغ‬
‫بانضي جحرکړي جغ څ پىعيا او بیا به يي واپـ عاولي زپل ځاي جه‪.‬‬
‫‪ ‬بیا به صاقاعو والا ګىجه صصواړو الؾىنى په ‪ٚ‬ىږونىکي کیضي او مسر صي کړي‬
‫‪ ‬بیا صي ښپي ؾغو ص ګټیى صعي ځل ویَځي‪.‬‬

‫‪018‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫‪019‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫َْ َْ َ َ‬
‫‪ ‬او ص اوصؽ ندده ص ‪ٞ‬اع‪ ٚ‬یددضلى ندده ب ٗددض صي صا ص ٖدداء اوا يددي‪« :‬أش ا َ ُذ أن ًل ِإلا َاه‬
‫ّ ّ َّ‬
‫دظي‪« :‬الل ُ ا ا َّام‬ ‫َّ ُ َ ْ َ ُ َ َ َ َ ُ َ َ ْ َ ُ َ َّ ُ َ َّ ً َ ْ ُ ُ َ َ ُ ُ ُ‬
‫ِإًل هللا وحا ااذه ًل شا ا ِاشًٍ لا ااه‪ ،‬وأش ا ا ْذ أنَ محما ااذا غبا ااذه وسسا ااىله»ا وفد ددي ِالترمد د ِ‬
‫َُ‬ ‫ْ َ ْ َ َّ َّ َ َ ْ ْ‬
‫اح َػل ِني ِم ًَ املخط ِّ ِشٍ ًَ»‪.‬‬‫احػل ِني ِمً الخى ِابین و‬

‫صمكغوٕ(حاةؼ) م‪٣‬ضاع نه ډیغوالي کى‪٫‬‬

‫پ دده اوصؽ ک ددي ص ح دداةؼ ق ددىي ا ن ددضاػي ن دده ص یىشد د ي ډ ی ددغو‪ ٫‬ح دداةؼ ن دده صيا‬
‫لکه صصعي ځل نه ډيغ ویَځل او یدا ص څَګ قدى صپا ؾده م ټدي ىدْ ویَځلا یدا‬
‫ص ګټیى صپاؾه پَډۍ ىْ ویَځيا او یا مغۍ بانضي مسر وکړي‪.‬‬

‫‪001‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫ځیني زبري ڇه صاؾالم صاعکانى ؾغو يي حٗق‪ ٤‬صي‪.‬‬

‫او‪َ : ٫‬ها عث(پاکىالي)‬

‫جیمْ‪:‬‬
‫صا ص اوبى بضیل صيا کقه ڇه اوبه نه وي ا یا ص اوبى په اؾخٗما‪٫‬‬
‫صبضو کىم ًٖى جه يغع عؾحږياص‪ٚ‬ه عنګه ڇه کقه انؿاو ص اوبى ص‬
‫اؾخٗما‪ ٫‬نه مٗظوعو ش ي نىبیا زاوعو صاوبى په ځاي اؾخٗمالحږي‪.‬‬
‫صجیمْ َغی‪٣‬ه‪:‬‬
‫صجیمْ نیذ به وکړي ابیا به بؿْ هللا اواييابیا به صواړو الؾىنه په‬
‫ځمکه یى ځل او ي بیا به مش او الؾىنه بهغ َغ‪ ٝ‬بانضي مسر کړي ‪..‬‬

‫‪000‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫او صځمکي وىقىوزذ کي ګىحي کىالو‪ ٫‬نه صي پکاع اونه ص‬

‫الؾىنى صمسر کىلى وزذ کي صګىجى زال‪ ٫‬قخه‬

‫صواحب ‪ٚ‬ؿل َغی‪٣‬ه ‪:‬‬

‫ص‪ ٚ‬ؿددل او صحَا بددذ ص لددغي ک یددضلى ن یددذ بدده وکړي اب یددا بدده ب ؿددْ هللا ا وايياب یددا‬
‫ب دده زىل دده ک ددي اوب دده وا ڇ ددىي مًم ً ددمه ب دده وک ددړي او ب ی ددا ب دده پ ددىػو ک ددي اوب دده‬
‫وا ڇ د ددىي اؾخن ك د ددا‪ ١‬ب د دده وک د ددړي ا او ص ټ د ددى‪ ٫‬ب د ددضو او ص وی ښ د ددخى ب د ددیش ج د دده اوب د دده‬
‫وعؾىي‪.‬‬
‫ص‪ٚ‬ؿل ؾنخىنه‪:‬‬
‫صصواړو ق ددغمګاو ویَځلاب ی ددا الؾ ددىنه ویَ ځ ددلا ب ی ددا ب دده صا سد د ي اوصؽ وک ددړي‬
‫ل ک دده إلا ددىنځ ج دده ڇ دده ي ددي ک ددىي ااو ص ؾ ددغ وی ښ ددخه ب دده ویَ ځ ددي ب ی د اصي ض د ي َ ددغ‪ٝ‬‬
‫ویَځي او بیا ګـ َغ‪ ٝ‬ا بیا به ښپي ویَځي‪.‬‬
‫ص‪ٚ‬ؿل واحبىنکي کاعونه‬

‫‪ )1‬حَا بددذ‪ :‬صوَددي او یددا پدده بددل کىمدده َغی ‪٣‬دده صم نددي وجددلا اویددا ىمب ؿددتري‬
‫کى‪.٫‬‬
‫‪ )2‬صخیٌ او ن‪ٟ‬اؽ صویني وجل‪.‬‬
‫‪ )3‬صقهیض نه ٖالوو صبل ڇا مړو کیض‪.٫‬‬
‫‪ )4‬کا‪ٞ‬غ مؿقمانیض‪.٫‬‬

‫‪002‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫په مىػو(حغابى ) صمسر کىلى‪:‬‬

‫قغَىنه‬
‫مىػي (حغابي ) به يي صپاکىالي خالذ کي‬
‫مىػياحغابي بایض پاکي وي ‪.‬‬ ‫اڇىلي وي ا یٗني په اوصؽ کي به يي ښپي‬
‫په اوبى ویَځلي وي ‪.‬‬

‫مسر به صخضر ان‪ٛ‬غ یٗني وړوکي اوصؽ‬

‫صصواړو ښپى له به پټىنکي وي ؾاجغي‬
‫خالذ کي وي ا حَابذ کي او ىغ ى‪ٛ‬ه څه‬
‫ڇه ‪ٚ‬ؿل واحبىي ص ى‪ٛ‬ه په ځاي مسر نه‬ ‫به وي‬
‫کحږي‪.‬‬

‫صقغیٗذ مُاب‪ ٤‬مدضوص وزذ پىعي مسر کى‪ ٫‬صيا لکه یىو وعځ او قپه ص م‪٣‬یْ‬
‫لپاعو( ‪ ۲۴‬ؾاٖخه) او صعي وعځي او صعي قپي ص مؿا‪ٞ‬غ لپاعو ( ‪ ۷۲‬ؾاٖخه) او ص وزذ‬
‫قغوٕ صبي اوصس ي نه وعوؾخه اولني مسر نه قغوٕ کحږي‪.‬‬

‫په خفبن (جورابو) باندي د مسح کولوطریقه)‪:‬‬

‫زپل الؽ به ص ښپى ص ګىجى نه جغ پَډۍ پىعي عاښکاږي ا یٗني ص مىػو بغو‬
‫َغ‪ ٝ‬بانضي به مسر کىي ا ص زپى ص ګىجى نه ص پَډیى پىعي به الؽ وعبانضي‬
‫جحرويااو په صواړو الؾىنى به صصواړو ښپى مسر کحږيایٗني ض ي الؽ صض ي‬
‫ښپي لپاعو او ګـ الؽ ص ګس ي ښپي لپاعو‪ .‬او په یى وزذ کي به يي مسر‬
‫کىي ا لکه څَګه ڇه ص‪ٚ‬ىږونى مسر کىي ااو صا ْاىغي ؾنذ نه زابذ صي‪.‬‬
‫ص مسر کىلى مؿاةل‬
‫‪ -1‬صم سددر ص وزددذ زخم یددضلى او یددا ڇدده پدده څدده با نددضي يددي م سددر کددړي وي ( مددىػو)‬
‫لغي کىلى ؾغو اوصؽ نه ماجحږي اوصؽ يي په ځاي وي‪.‬‬
‫‪ -2‬ققیضلي مىػو یا نغۍ مىػو ڇه ص نغي والي صوجي نه پکي پىؾخکي ښکاعي‬
‫مسر کیضلي ش ي‪.‬‬

‫‪.‬‬
‫‪003‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫ص‪ً٢‬اء خاحذ اصاِّ‪:‬‬

‫مؿخدب کاعونه‪:‬‬
‫ک ق دده ڇ دده څ ددىک ب ی ددذ ال س ددالء ج دده صن َ دده ک ح ددږي ن ددى زپ ق دده ګ ؿ دده ښ ددپه ب دده مس ک ددي‬ ‫‪-‬‬
‫َ‬ ‫َّ ُ َّ ّ َ ُ ُ َ َ ْ ُ ْ َ ْ َ‬ ‫ْ‬
‫هللا‪ ،‬الل م ِإ ِوي أغىر ِبً ِمً الخب ِث والخبا ِئ ِث»‪.‬‬‫کړي ا او صا صٖاء به اوايي‪ِ « ::‬بس ِم ِ‬
‫او ص ب هددغ عاوج ق ددى وز ددذ ک ددي صي زپ ق دده ض د ي ښ ددپه مس ک ددي ک ددړي او صا ص ٖ دداء صي‬ ‫‪-‬‬
‫َ‬ ‫ُْ َ َ‬
‫اوا يي‪« :‬غفش اهً»‪.‬‬
‫او صا وع لدده يددغوعي صي وا حددب صي ڇدده ز پددل ځدداو پدده ص یددىا‪ ٫‬یددا پدده بددل څدده با نددضي پد‬
‫کړي ا او که زالي ځاي کي وي نى بیا بایض ڇه لغي الړش ي‪.‬‬
‫ناحاةؼ کاعونه‪:‬‬
‫‪ -‬په العو کي ‪ً٢‬اء خاحذ پىعو کى‪ ٫‬ا او یا ص زقکى ص ناؾتي په ځاي کي ااو یا ص‬
‫میىو صاعي ونی النضيا او یا په صاس ي ځاي کي ڇه زقکى جه وعنه جکقی‪ ٠‬وي ا او یا‬
‫والړو حم٘ قىي اوبى کي‪..‬‬

‫ص‪ً٢‬اء خاحذ په وزذ ‪٢‬بلي جه مش کى‪ ٫‬یاقا کى‪.٫‬‬ ‫‪-‬‬

‫قغمګاو په ض ي الؽ بانضي مسر کى‪.٫‬‬ ‫‪-‬‬
‫ص هللا حٗالی طکغ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ک قدده ڇدده يددي خا حددذ پددىعو کددړوا نددى ب یددا صي پدده اوبددى با نددضي ا ؾدددَجاء وکددړي ا او یددا صي‬
‫په لىټه بانضي ن‪ٟ‬ا کړي ا‬
‫په لىټه بانضي صن‪ٟ‬ايي خانقىلى قغَىنه‪:‬‬
‫صعي ی ددا صعي ځ ددل ن دده ػی دداث ن دد‪ٟ‬ايي صي وک ددړي ‪ .‬او ی ددىو لىټ دده صي ب دداع ب دداع ن دده‬ ‫‪-‬‬
‫اؾخٗمالىي‪.‬‬
‫مکمقه ن‪ٟ‬ايي صي وکړي ا او صصي نښه به صا وي ڇه لىټده یدا ټِّ كدى پی پدر بده‬ ‫‪-‬‬
‫وچ وي‪.‬‬
‫اؾخجماع بایض نجـ ش ي بانضي نه وي ااو یا مد تدرم شد ی با ندضي ل کده عو ټدێا‬ ‫‪-‬‬
‫او یا ىډوکي بانضي او یا ؾپیاکى بانضي‪.‬‬
‫او پ دده والړو مخ ی دداػي ک ددى‪ ٫‬ى ددْ ح دداةؼ صي پ دده صي ق ددغٍ ڇ دده ب ددضو ج دده او ک پ ددړو ج دده وع ن دده‬
‫څ دداڅکي ون دده ش د ي او ٖ ددىعث ي ددي ښ ددکاعو ن دده ش د يا( ا ح ددی ؾ ددباَت ‪ ٢‬ددىم ‪ ٞ‬ب ددا‪٢ ٫‬اة م ددا) مخ ‪ ٟ‬دد‪٤‬‬
‫ٖقیه‪.‬‬

‫‪004‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صَهاعث ( پاکىالي ) مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ O‬لس‪ O .‬اتً‪.‬‬ ‫‪ .1‬صاوصؽ څى قغَىنه صي ؟ ‪ O‬وًٍ‪.‬‬

‫‪ .2‬صاوصؽ ‪ٞ‬غيىنه‪:‬‬
‫‪ O‬څقىع انضامىنه ‪ O .‬څقىع انضامىنه او جغیدب او مىالاة‪.‬‬

‫‪ O‬اتً‬ ‫‪ O‬شپږ‪ O .‬پىځً‪.‬‬ ‫‪ .3‬صاوصؽ ماجىنکي څى صي ؟‬

‫‪ .4‬النضي قیانى کي اوصؽ ماجىنکي قیاو بیاو کړي‪:‬‬

‫‪ O‬صاون ‪ٚ‬ىښه‪ O .‬صىغو (‪ٚ‬ؼا‪ٚ )٫‬ىښه ‪.‬‬
‫‪ O‬صزي ټ ددی اواػ ‪ O .‬ى ددىا وج ددل ‪ O .‬ز ددىِّ‪ O .‬م ددړي ل دده ‪ ٚ‬ؿ ددل وع ک ددى‪. ٫‬‬
‫‪ O‬صښځي مسر کى‪.٫‬‬
‫‪ .5‬صجیمْ َغی‪٣‬ه طکغ کړو‪:‬‬
‫‪................................................................................‬‬
‫‪................................................................................‬‬
‫‪...............................................................................‬‬

‫‪ .6‬ص‪ٚ‬ؿل َغی‪٣‬ه طکغ کړو‪:‬‬

‫‪................................................................................‬‬
‫‪................................................................................‬‬
‫‪................................................................................‬‬

‫‪005‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬
‫‪ .6‬صالنضي طکغ قىي مؿاةقى خکمىنه ولیکه‪:‬‬

‫الخ‪ْ٨‬‬ ‫اإلاؿألت‬
‫ل‪ٟٓ‬ي نیذ( په ژبه ب انضي نیذ کى‪) ٫‬‬
‫په یى اوصؽ بانضي صیى وزذ إلاىنځ نیذ‬
‫کړي وو بیا يي پغي ډیغ إلاىنځىنه وکړ‪. ٫‬‬
‫ص‪٢‬غاو جالوث لپاعو يي اوصؽ وکړو بیا‬
‫يي إلاىنځ ىْ په ى‪ٛ‬ه اوصؽ وکړو‬
‫صاوصؽ صوعاو کي يي نیذ زخْ کړو‬
‫صاوصؽ نه وعوؾخه يي نیذ زخْ کړو‬
‫اوصؽ يي وکړو زى پَډي بانضي يي وړو‬
‫وو‬
‫اوصؽ يي کىلى او ص اون ‪ٚ‬ىښه يي ىْ‬
‫زىړله‬
‫‪ٚ‬ال قىي اوبى بانضي يي اوصؽ وکړو‬
‫صاؾدَجاء نه مسکي يي اوصؽ وکړو‬
‫ص‪ٚ‬ىږنى لپاعو يي نىي اوبه عاوازؿخلي‬
‫صؾغ مسر يي صعي ځل وکړو‬
‫یى یى ځل ویَځل‬
‫صعي صعي ځل ویَځل‬
‫په اوصؽ کي ص الؾىنى ویَځل‬
‫صږیغي زال‪ ٫‬کى‪٫‬‬
‫صانضام عګړو‪ ٫‬ؾىلى‪ ٫‬ویَځقى وزذ کی‬

‫‪006‬‬
 ‫صصیاعلؿْ صعؽ قغح‬
‫صکىم ًٖى ڇه ویَځل ‪ٞ‬غى صي په‬
‫ىػي مسر کى‪٫‬‬
‫صؾغ ویَځل‬
‫په لىض ي کي الؾىنه صنَه کى‪٫‬‬
‫په اوصؽ کي ص ض ي َغ‪ ٝ‬نه قغوٕ کى‪. ٫‬‬
‫صصعي ځل نه ډیغ ویَځل‬
‫صپَډۍ ویَځل‬
‫صالمبقى نه وعوؾخه إلاىنځ کى‪٫‬‬
‫ص‪ٚ‬ؿل نه وعوؾخه ب‪ٛ‬حر ص اوصؾه إلاىنځ‬
‫کى‪. ٫‬‬

‫‪007‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صویْ ‪:‬ص ػکاث بیاو‬

‫او صا په صوو ‪٢‬ؿمه صي‪:‬‬

‫صبضو ػکاث‬ ‫صما‪ ٫‬ػکاث‬

‫اوصا صاؾالم صعیْ عکن صيااوصا په ىغ اػاص‬
‫او صا ػکاث ال‪ُٟ‬غ صيا ڇه په ىغ مؿقماو‬ ‫مؿقماو ڇه صنهاِّ مالک وي واحب صيااو‬
‫‪ ٚ‬اوړوکيانغ او ښځه ‪ٚ‬الم او اػاص‬ ‫په ما‪ ٫‬کي ػکاث نكخه جغ ى‪ٛ‬ه پىعي ڇه‬
‫بانضي واحب صي‪.‬‬ ‫یىکا‪ ٫‬وعبانضي نه وي جحر قىي ا او یا صػم کي‬
‫پیضاواع وي ااو یا ڇه جاب٘ ص انل وي لکه ص‬
‫نهاِّ ػیاجیض‪ ٫‬او صججاعث ن‪ٟ٘‬انى صصي کا‪٫‬‬
‫صانل په ا ؾاؽ خؿابحږيا او صصي څقىع‬
‫‪٢‬ؿمه صي‪:‬‬

‫صځمکي پيضاواع‪ :‬عروض التِّجارة‬ ‫څغیضونکي څَاوع‪:‬‬ ‫صوو ‪٢‬ؿمه ن‪٣‬ض‪:‬‬

‫ؾغو ػع او ؾپحو ػع‬
‫ىغ ى‪ٛ‬ه ش ی ڇه ص‬ ‫لکه ‪ٚ :‬قه (صاني ) او‬ ‫ى‪ٛ‬ه ځَاوع ڇه ډیغ یا‬
‫او یا څه ڇه صصي په‬
‫ازؿخقى او‬ ‫میىي‬ ‫پىعو کا‪ ٫‬څغیږي ا او‬ ‫ځای اؾخٗمالحږي‬
‫لکه ؾیکي پیس ي او‬
‫زغڅىلى لپاعو جیاع‬ ‫ص ځَاوعو نه مُقب‬
‫صاس ي نىع‪..‬‬
‫کړي قىي وي‪.‬‬ ‫اونا ‪ٚ‬ىا او ڇیل ۏ صو‬ ‫ص ؾغو ػعو نهاِّ‪:‬‬
‫‪ 21‬مث‪٣‬ا‪ ٫‬صي ڇه‬
‫( ‪ ۸۵‬ګغام) ؾغو ػعو‬
‫ؾغو بغابغ صي‪.‬‬
‫صؾپیَى ػعو نهاِّ‪:‬‬
‫‪ 211‬صعىْ صي ڇه‬
‫‪ ۵۹۵‬ګغام ؾغو‬
‫بغابغیږي‬

‫‪008‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صػکاث مؿخد‪٣‬حو(اىل)‪:‬‬
‫‪ ٣ٞ .1‬حددراو‪ :‬صا ى ‪ٛ‬دده يددغوعث م َددض ز قددک صي ڇدده ص ى ‪ٛ‬ددىي ؾددغو ىددیڅ ش د ي ىددْ ندده وي او‬
‫یا ص يغوعث مُاب‪ ٤‬وعؾغو لږ څه وي ‪.‬‬
‫‪ . 2‬مؿکیَاو‪ :‬صا ى‪ٛ‬ه زقک صي ڇه صيغوعث مُاب‪ ٤‬نه لږ ډیغ ما‪ ٫‬وعؾغو وي او‬
‫یا صيغوعث نیْ بغابغاکه ڇغجه ص کا‪ ٫‬ان ضاػو ‪ 12111‬ولګىو نى بیا ‪٣ٞ‬حر ى‪ٛ‬ه‬
‫څىک صي ڇه ڇا ؾغو ‪ 6111‬نه کمي وي او یا ىیڅ ىْ نه وي وعؾغو‪ .‬او‬
‫مؿکحو ى‪ٛ‬ه صي ڇه ڇا ؾغو ‪ ۶۱۱۱‬وي یا صصي نه ډیغي وي زى ‪ ۱۲۱۱۱‬نه کمي‬
‫وي ‪ .‬نى ‪٣ٞ‬حر اومؿکحو جه صومغو انضاػو به وعکىلي ش ي ڇه صیىکا‪ ٫‬لپاعو يی کافي‬
‫وي ا ځکه ڇ ه ػکاث په کا‪ ٫‬کي یى ځل ‪ٞ‬غى صي‪.‬‬

‫‪ .3‬صػک دداث پ دده م ددا‪ ٫‬با ن ددضي ک دداع ک ددىنکي ز ق ددک‪ :‬او صا ى ‪ ٛ‬دده ز ق ددک صي ڇ دده ی ددايي ط م دده صاع‬
‫صيا یددا يددي ؾدداجىنکي صيا یددا ج‪ ٣‬ؿددیمىنکي صيا یددا ى ‪ٛ‬دده څددىک ڇدده ص وزددذ خدداکْ ى ‪ٛ‬دده‬
‫م ؿ د ددئى‪ ٫‬ګغځ د ددىلي صيا او پ د دده صي ‪ ٢‬ؿ د ددْ ک د ددي ص ‪ ٣ ٞ‬د ددغ او ‪ٚ‬غب د ددذ ق د ددغٍ ن ك د ددخها بق ک د دده‬
‫وعکى‪ ٫‬کحږي به اګغ که مالضاعو ىْ وي‪.‬‬
‫‪ . 4‬جالی‪٢ ٠‬قب (مىل‪ٟ‬ت ال‪٣‬قىِّ‪ :‬صا ى‪ٛ‬ه څىک صي ڇه ڇانه اؾالم کي صصازقیضلى‬
‫امیض کحږي یا يي صقغ نه صځاو ؾاجقىا او یا صیى ڇا ایماو صج‪٣‬ىیذ په زاَغ‬
‫وعکى‪ ٫‬کحږي‬
‫الشكاب‪ :‬او صا‪:‬‬ ‫ّ‬
‫‪ .5‬في ِ‬
‫ه‪ .‬ى ‪ٛ‬د دده م ؿد ددقماو ‪ٚ‬د ددالم ڇد دده صزپ لد ددي اػاصۍ ل پد دداعو ز پد ددل بد دداصاع ( ؾد ددیض) لد دده پی س د د ي‬
‫وعکى‪ٚ ٫‬ىاړي‪.‬‬
‫ِّ ‪ -‬صمؿقما و ‪ٚ‬الم ص اػاصولى لپاعو‬
‫ث ‪ -‬صمؿقماو ‪٢‬یضي لپاعو‬
‫او پ دده صي خ ک ددْ ک ددي ى ‪ ٛ‬دده ن دده صي ق ددامل ک ددىم ڇ دده ؾ ددیض ب دداصاع ي ددي اػاص ک ددړي او ى ‪ ٛ‬دده ب ی ددا‬
‫ػکاث کي خؿاِّ کړي صا حاةؼ نه صي‪.‬‬
‫الااسمىن‪٢( :‬غيضاعي )‪::‬‬ ‫‪.6‬‬
‫ه‪ .‬ى‪ٛ‬ه ڇه ازخال‪ ٝ‬زخمىلى (انالح) په زاَغ ‪٢‬غيضاعي قىي وي‪.‬‬
‫ِّ‪ .‬زپلي ‪ٞ‬ایضي لپاعو ‪٢‬غيضاع وي‪.‬‬
‫صػکا ث په نیذ بانضي ص ى‪ٛ‬ه ‪٢‬غى نه ش ي مٗا‪ ٝ‬کىلي‪.‬‬

‫‪009‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ .7‬فااي س ا ُل هللا‪ :‬پدده صي خ کددْ کددي ى ‪ٛ‬دده څددىک قددامل صي ڇدده کددىم صا ؾددالم صص ‪ٞ‬ددإ‬
‫لپاعو حَګحږيا او کىم څه جه ڇه يي يغوعث وي لکه اؾلخت و‪ٚ‬حرو‪.‬‬
‫الس ا ُل‪ :‬صی ن دده م ددغاص ى ‪ ٛ‬دده م ؿ ددا‪ٞ‬غ صي ص ک ددىم ڇ دده پ دده العو ک ددي ز ددىعاک او‬ ‫‪ .8‬اب ااً َّ‬
‫ن‪٣ٟ‬ه زخمه قىي وي نىصي لد ه ص ػکداث ص مدا‪ ٫‬نده صومدغو وع کدى‪ ٫‬حداةؼ صي ڇده‬
‫کىم صا زپل کىعجه وعؾىي‪.‬‬
‫طکغقد ددىي زق کد ددى کد ددي ید ددى کد ددـ لد دده وعکىلد ددى با ند ددضي اکخ ‪ٟ‬د دداء کد ددى‪ ٫‬ىد ددْ حد دداةؼ صيا‬
‫ىمضاعن ګ دده ػک دداث ما ل ددضاعو او جَضعؾ ددذ ڇ دده ک ددىم م ددا‪ ٫‬ګټ ل ددي ش د يا او صعؾ ددى‪ ٫‬هللا‬
‫س پده َ‪ ٫‬ڇده بَىىا قددْ صيا او صى ‪ٛ‬دىۍ زپ قددىاوااو یدا ڇده ص ڇددا صعبا ندضي ن‪٣ ٟ‬دده‬
‫وا حددب صو او یددا کددا‪ٞ‬غ لدده وع کددى‪ ٫‬حدداةؼ ندده صي ‪ .‬ا مددا ن‪ ٟ‬لددي نددضقي نددى ى ‪ٛ‬دده وع کددى‪٫‬‬
‫حدداةؼ صي صوۍ جدده او نددىعو جددهالیکن څددىمغو ڇدده ن ‪ٟ‬دد٘ زددام اوٖددام جدده وع ؾددحږۍ‬
‫بهترو صو‪.‬‬

‫يغوعي انُالخاث (حٗغی‪ٟ‬ىنه )‬

‫‪ ‬بن ددذ املس دداى‪ :‬صا صاون ى ‪ ٛ‬دده ب ڇ ددي صي ص ک ددىم ڇ دده ی ددى ک ددا‪ ٫‬پ ددىعو ق ددىي وي ااو‬
‫بنذ مساى وعجه ځکه وايي ڇه صصو مىع خامقه وي‪.‬‬
‫بنذ القبىو‪ :‬صا ص اون ى‪ٛ‬ه بڇي صي ڇه صصوو کقىنى وي ابنذ لبىو وعجه ځکه‬
‫وايي ڇه مىع يي پێ (قىصو) وعکىي ‪.‬‬
‫الخد‪٣‬دت‪ :‬صا صاون ى‪ٛ‬ه بڇي صي کىم ڇه صصعي کقىنى وي‪.‬‬ ‫‪ِ ‬‬
‫‪ ‬الجظٖددت‪ :‬صا صاون ى ‪ٛ‬دده ب ڇددي صي کددىم ڇدده ص څ قددىع کقىنددى وي ا صا وع جدده ځ ک د ه‬
‫وايي ڇه صي ٖمغ کي مسکیني ‪ٚ‬اښىنه عاوځی‪.‬‬
‫‪ ‬الخبي٘ هويا الخبيٗت ‪ :‬صا ى‪ٛ‬ه ‪ٚ‬ىا صو ڇه ص یىکا‪ ٫‬وي‪.‬‬
‫ُ‬
‫‪ ‬اإلاؿدَت ‪ :‬ى‪ٛ‬ه ‪ٚ‬ىا صو ڇه صوو کاله يي پىعو قىي وي‪.‬‬

‫‪021‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صػکاث انضا ػو ‪:‬‬

‫صػکاث م‪٣‬ضاع‬ ‫نهاِّ‪/‬انضاػو‬ ‫کا‪٫‬‬ ‫مالىنه‬

‫صویْ حضو‪٫‬‬ ‫څغیضونکي‬

‫صویْ حضو‪ ٫‬وګىعو‬ ‫قغٍ صي‬
‫وګىعو‬ ‫خیىاناث‬
‫ڇه کىم اؾماني‬
‫باعاو یا ڇیَى بانضي‬
‫اوبه کحږي ىػي کي‬
‫لؿمه خهه (ٖكغ)‬
‫صي‬
‫کىم ڇه زغچ کړي‬
‫قىي اوبى بانضي وي‬ ‫صځمکي‬
‫ص ٖكغ نیمه خهه‬ ‫نإ‬
‫‪ٍ 311‬‬ ‫قغٍ نه صي‬ ‫پیضاواع(صځمکي نه‬
‫صو‪.‬یٗني ص لؿمي‬ ‫عاوجىنکي قیاو‬
‫نیمه خهه‪.‬‬
‫کىم ڇه صي صواړو‬
‫قیانى بانضي اوبه‬
‫قىي وي په ىػي کي‬
‫صعیمه خهه ص ٖكغ‬
‫صو‪.‬‬
‫ن‪٣‬ضي قیاو( ؾغو‬
‫‪ ۸۵‬ګغامه ؾغو ػع‬
‫څقىعمه بغزه‬ ‫ػع ؾپحو ػع یا‬
‫قغٍ صي‬
‫(عب٘ الٗكغ)‬ ‫‪ ۵۹۵‬ګغامه ؾپحو ػع‬
‫ن‪٣‬ضی او یا صصي‬
‫مٗنی کي قیاو)‬
‫ص‪٣ٞ‬حرانى خهه به ص‬ ‫ججاعحي ما ‪٫‬‬
‫څقىعمه بغزه‬
‫ؾغو او ؾپیىنى په‬ ‫قغٍ صي‬ ‫( ججاعث په نیذ‬
‫(عب٘ الٗكغ)‬
‫انضاػو لګىي‬ ‫جیاع قىي ما‪)٫‬‬

‫‪020‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬
‫صڅغیضونکى خیىاناجى صػکاث خض او انضاػو‪:‬‬

‫صڅغیضونکى خیىاناجى صػکاث خض او انضاػو‪:‬‬

‫‪ٚ‬ىا او میښ ي‬ ‫اون ‪ ( :‬یى یا صوو کىپي‬

‫ال ‪ :َْٛ‬يأو ا‬
‫والا)‬
‫ماٖؼ(ګډي بح ي)‬
‫ػ‪٧‬اث‬ ‫انضاػو‬ ‫ػ‪٧‬اث‬ ‫انضاػو‬
‫ػ‪٧‬اث‬ ‫انضاػو‬
‫ئلل‬ ‫من‬ ‫ئلل‬ ‫من‬
‫من ئلل‬
‫ٌ‬ ‫ٌ‬
‫جبي٘ یا جبيٗت‬ ‫‪39‬‬ ‫‪31‬‬ ‫بح و‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬
‫بح و‬ ‫‪121‬‬ ‫‪41‬‬
‫صوو بح ي‬ ‫‪14‬‬ ‫‪11‬‬
‫ٌ‬
‫ُمؿَت‬ ‫‪59‬‬ ‫‪41‬‬ ‫صعي بح ي‬ ‫‪19‬‬ ‫‪15‬‬ ‫صوو بح ي‬ ‫‪211 121‬‬
‫څقىع بح ي‬ ‫‪24‬‬ ‫‪21‬‬
‫جبيٗخاو‬ ‫‪69‬‬ ‫‪61‬‬ ‫مساى‬
‫ٍ‬ ‫بنذ‬ ‫‪35‬‬ ‫‪25‬‬ ‫صعي بح ي‬ ‫‪311 211‬‬
‫بنذ لبى ٍو‬ ‫‪45‬‬ ‫‪36‬‬
‫بیا په ىغ ‪ 111‬کي‬
‫ٌ‬
‫بيا په ىغ ‪ ۳۱‬کي یى جبی٘‬ ‫خ‪٣‬دت‬ ‫‪61‬‬ ‫‪46‬‬
‫په نض‪٢‬ه کي به ؾحرلي او‬
‫او په ىغ ‪ ۴۱‬کي یى مؿَت‬ ‫ٌ‬
‫حظٖت‬ ‫‪75‬‬ ‫‪61‬‬ ‫بىډا ػوړ او نه ٖیبجن او نه‬
‫صوو بنذ لبى ٍو‬ ‫‪91‬‬ ‫‪76‬‬ ‫بیکاعو ما‪ ٫‬ازؿخل کحږي‬
‫صوو خ‪٣‬ت‬ ‫‪121‬‬ ‫‪91‬‬
‫صعي بنذ لبى ٍو‬ ‫‪129 121‬‬ ‫او ىمضاعنګه به چ‪٣‬ه کي‬
‫بياپه ىغ ځقىیښخى کي یى بنذ‬ ‫نه ازؿخل کحږي‪ :‬کمؼوعيا‬
‫لبىو او په ىغ پڼځىؾى کي یى ه‬
‫او نه خامقها او نه ص ډیغ‬
‫خ‪٣‬ت ا او و‪٢‬و ‪ ۹‬یا صصي نه ډیغ‬
‫زىعاک والاا او نه صټىلى نه‬
‫بهترین ما‪.٫‬‬

‫‪022‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬
‫صػکاث مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ .1‬ڇه کىم ما‪ ٫‬بانضی کا‪ ٫‬جحر قىي نه وي په ىػي کي ػکاث نه وي‪:‬‬
‫‪ O‬څه ‪ٞ‬غ‪ ١‬نه کىي ڇه ىغ یى وي‪.‬‬ ‫‪ O‬ميالصي‪.‬‬ ‫‪ O‬هجغي‪.‬‬

‫‪ .2‬صکا‪ ٫‬جحریض‪ ٫‬صکىمى قیانى لپاعو الػم نه صي‪:‬‬

‫‪ O‬عکاػ ( ص‪ٞ‬ن کړي قىي ما‪( ٫‬زؼانه)‪ O .‬صػمکي نه عاوجلي قیاو ‪ O‬صا ټى‪.٫‬‬

‫ص ؾغوػع و ص ػکاث انضاػو اونهاِّ‪ 85 O :‬ګغام‪ 595 O .‬ګغام‪ 95 O .‬ګغام‪.‬‬ ‫‪.3‬‬

‫‪ 595 O‬ګغام‪ O .‬صا ټى‪.٫‬‬ ‫صؾپحو ػع و ص ػکاث انضاػو نهاِّ‪ 211 O :‬صعىْ‪.‬‬ ‫‪.4‬‬

‫بهیمت ألانٗام کي اون ‪ٚ‬ىا میښه او ڇیلي قامل صي‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬ ‫په میىو کي ػکاث نكخه ‪( .‬‬ ‫‪.6‬‬

‫‪ O‬ک ددىم ڇ دده پ ددىعو ک ددا‪ ٫‬او‬ ‫ډیغ وي‪.‬‬ ‫څغیضونکي خیىاناجى نه مغاص‪ O :‬ص کىم ڇه عی‬ ‫‪.7‬‬
‫یا ډیغ وزذ څغیګي‬

‫‪ O‬ڇه کىم پاک زىعاک کىي ‪ O‬ص کىم ڇه مالک نه وي‬ ‫مباح څغیض‪:٫‬‬ ‫‪.8‬‬

‫‪ .9‬ڇه کقه ص مؿکحو طکغ وقى نى ‪٣ٞ‬حر پکي ىْ قامقحږي‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪٣ٞ .11‬حر له به صومغو ػکاث وعکى‪ ٫‬کحږي ڇه يي کافي ش ي ص‪٧ O :‬ا‪O .٫‬مياقذ‪.‬‬
‫‪ .11‬ػکاث بان ضي کاع کىنکي‪:‬‬
‫‪ O‬نغ‪ ٝ‬ى‪ٛ‬ه زقک ڇه خاکْ (باصقا)‬ ‫‪ O‬ىغ ى‪ٛ‬ه څىک ڇه وعبانضي کاع کىي ‪.‬‬
‫م‪٣‬غع کړي وي کاع بانضي‪.‬‬

‫‪023‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬
‫‪ .12‬النضي قیانى کي صػکاث م‪٣‬ضاع ولیکێ‪:‬‬
‫و‪٢‬و که ڇغجه وو‬ ‫ص ػ‪٧‬اث انضاػو‬ ‫ما‪٫‬‬
‫صعىْ‬
‫‪ٍ 111‬‬
‫صيَاع‬
‫‪ٍ 311‬‬
‫صعىْ‬
‫‪ٍ 411‬‬
‫‪ ۸۱‬ګغامه ؾغو ػع‬

‫‪ ۵۱۱‬ګغام ؾپحو ػع‬

‫‪ ۳۱‬ڇیلۏ‬

‫‪ ۶۱‬ڇیلۏ‬

‫‪ ۵۶۵‬ڇیلۏ‬

‫‪ ۴‬اوښاو‬

‫‪ ۱۷‬اوښاو‬

‫‪ ۴۴۹‬اوښاو‬

‫‪ٚ ۳۱‬ىاګاني‬

‫‪ٚ ۴۹‬ىاګاني‬

‫‪ٚ ۷۷‬ىاګاني‬

‫‪ٚ ۹۹‬ىاګانی‬

‫‪ ۲۱‬میقیىو عیا‪٫‬‬

‫‪ ۴۱‬عیا‪٫‬‬

‫‪ ۴۵۶۷۹‬عیا‪٫‬‬

‫‪ ۲۵۵‬نإ ‪َْٚ‬‬

‫‪024‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬
‫مىل ‪ٟ‬ددت ‪ ٢‬قددىبهْ کددي ى ‪ٛ‬دده کددا‪ٞ‬غ ىددْ قددامل صي ص کددىم ڇدده ص ا ؾددالم عاوړ لددى ام یددض ندده وي ‪.‬‬ ‫‪.13‬‬
‫( خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫که باصاع زپل ‪ٚ‬الم اػاص کړي نى ص ػکاث نه به وعکى‪ ٫‬کحږي ‪ ( .‬خبذ – ‪ٚ‬قِ)‬ ‫‪.14‬‬
‫ص مالضاعو ؾړي ‪٣٢‬حر ؾغو څه ما‪ ٫‬صي وعنه يي ‪ٚ‬ىاړي ا ى ‪ٛ‬ده مدا‪ ٫‬وع جده پده ػکداث کدي‬ ‫‪.15‬‬
‫خؿابىي او مٗا‪ ٝ‬کىي يي‪ .‬صا کاع يي خیذ صي‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫ټ ددى‪ ٫‬ص ز ح ددر ک دداعونى ک ددي ز ددغچ ک ددى‪ ٫‬ف ددي ؾ ددبیل هللا کد دي عا ځ ددي ل ک دده م س ددجض ح ددىړو‪( . ٫‬‬ ‫‪.16‬‬
‫خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .16‬ص ن ‪٣‬د ددضو ػکد دداث ( ؾد ددغو او ؾد ددپحو) بد دده ‪ ۴۱‬با ند ددضي ج‪ ٣‬ؿد ددیمحږي او مخ ٗد ددحو ک حد ددږي بد دده‪( .‬‬
‫خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .16‬پ دده خیىا ن دداجى ک ددي پ دده څغی ددضونکى خیىا ن دداجى ک ددي ػک دداث وا ح ددب صي ا ن دده پ دده ى ‪ ٛ‬دده ڇ دده‬
‫کدداعونى کددي پ کدداعیږي ل کدده ص ػع ا ٖددذ کدداع کدديا او ى ‪ٛ‬دده خیىا ندداث ڇدده ى ػددي لدده ز د ىعاک‬
‫وعکى‪ ٫‬کحږي ىْ نه صی واحب‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‬

‫‪ .16‬صصا نددى (‪ ٚ‬قدده) او م یددىو ‪ ٞ‬هددل ڇدده ک قدده ج یدداع شد ي او ص زددىعاک ‪٢‬ا بددل شد ي نىکدده ص ػکدداث‬
‫م‪٣‬ضاع جه وعؾحږي نى ػکاث وعبانضي واحب صي‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ .21‬کىمدده ‪ ٚ‬قدده (‪ ٞ‬هددل) ڇدده پدده زغڇدده با نددضي اوبدده ک حددږي ( بدداعاني ندده وي ) پدده ى ػددی کددي بدده ص‬
‫ٖكغ نیمه انض اػو به ػکاث کي وعکى‪ ٫‬کحږي‪ (.‬خیذ ‪ -‬زُا)‪.‬‬
‫‪ .21‬ص ؾددغو ػع و ا نددضاػو ڇدده ک قدده ‪ ۲۱‬مث ‪٣‬ددا‪ ٫‬جدده وع ؾددحږي نددى ػکدداث پ کددي واحب حددږي‪ ( .‬ددخیذ ‪-‬‬
‫زُا)‪.‬‬
‫‪ .22‬کىمى قیانى کي ڇه ػکاث واحبحږي صاةغو وعنه جاو کړو‬
‫‪ O‬ڇغګه‪ O .‬صوکاو‪ O .‬ګ د د د د د د د د ددډی ڇی لد د د د د د د د د ددۏ ڇد د د د د د د د د دده زغڇد د د د د د د د د دده وعبا ند د د د د د د د د ددضي قد د د د د د د د د ددىي وي ص‬
‫زىعاک(څغیضونکي نه وي )‪.‬‬
‫‪ ۲۵ O .‬مث‪٣‬ا‪ ٫‬ؾغو ػع‪.‬‬ ‫‪ O .‬صکجىعو با‪ٙ‬‬ ‫‪ O‬څغیضونکي اوښ او‬
‫‪ .23‬جبی٘ ى‪ٛ‬ه ‪ٚ‬ىا جه وايی ڇه ٖمغ يي صوو کاله نه کْ وي ‪ ( .‬خیذ – زُأ)‪.‬‬

‫‪025‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ .24‬ص ن‪٣‬ضي عوپى نهاِّ به په څه ش ي مٗقىمىي‪:‬‬

‫‪ O‬ججا عث ما‪ ٫‬بانضي‪ O .‬صؾغو او یاص ؾ پیَى ص نهاِّ ‪٢‬یمذ بانضي‬
‫‪ O‬ص ؾغو او ؾپییَى ص نهاِّ ‪٢‬یمذ په ا نضا ػو‪.‬‬

‫‪ .25‬په ن‪٣‬ضو عوپى کي واحب ػ‪٧‬اث‪ O :‬زبع العشس‪ O .‬وصف العشس‪.‬‬

‫‪ .26‬ص ‪ ۸۱‬ګغامه ؾغو ػع و ػکاث‪:‬‬

‫‪ O‬ػکاث پکي نكخه‪.‬‬ ‫‪ ۴ O‬ګغامه ‪.‬‬ ‫‪ O‬صوو ګغامه‬

‫ددخیذ –‬ ‫‪ .26‬صاوؾ ددیضو ل پ ددا عو ج ی دداع ک ددړي ق ددىي کىعون ددى ک ددي ػک دداث وا ح ددب صي‪( .‬‬
‫‪ٚ‬قٔ)‪.‬‬
‫ىغ څىک ڇه مؿا‪ٞ‬غ وي ػکاث به وع کى‪ ٫‬کحږي ځکه ڇه ابن الؿب یل کي عاځي‪.‬‬
‫خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬ ‫(‬

‫‪026‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صعیْ عوژو ‪:‬‬

‫عوژو په ل‪ٛ‬ذ کی ص یى ش ي نه مَ٘ کیضلى جه وايي‪ .‬او ص قغیٗذ په انُالح کي عوژو ص‬
‫هللا حٗالی لپاعو ص ٖباصث په نیذ ص ؾهاع نبذ ناص‪ ١‬ص عازخقى نه جغ إلاغ پغیىجقى‬
‫پىعي ص زىعاک او څښاک او ص ىغ ى‪ٛ‬ه څه نه مَٗه کیض‪ ٫‬صي ڇه کىم عوژو ماجىي ‪.‬‬

‫‪.‬‬
‫ص عوژي اعکاو‬

‫‪ -2‬صعوژي ماجىنکي قیانى نه ځا و ؾاجل‬ ‫‪ -1‬نِّذ‬

‫صن‪ٟ‬لي عوژي نیذ‬ ‫ص‪ٞ‬غى عوژي نیذ‬

‫صصي نیذ ص وعځي ىغو خهه کي کیضلي ش ي‬ ‫ص‪ٞ‬غى عوژي نیذ ص قپي نه کى‪ ٫‬يغوعي‬
‫جغ ىػي ڇه ص عوژو ماجىنکي کاعونى نه يي‬ ‫صي یٗني ص َقىٕ ‪ٞ‬جغ نه مسکيا او‬
‫ځاو ؾاجلي وي ااو احغ به وعجه ص نیذ‬ ‫صمیاقتي په صازق یضلى ؾغو نیذ کى ‪٫‬‬
‫کىلى ؾغو مالویږي ‪.‬‬ ‫ىْ کافي صيا او ص نیذ ځاي ػړو صي په‬
‫ژبه (ل‪ٟٓ‬ي)بانضي نیذ کى‪ ٫‬بضٖذ صي‪.‬‬

‫صعوژي ا‪٢‬ؿام‬

‫نفل‪:‬‬ ‫واجب‪:‬‬
‫صواحب نه ٖالوو نىعي عوژي‬ ‫عمًاوا ک‪ٟ‬اعاث ‪ .‬او ص نظع عوژي‬

‫‪027‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صعوژي ص واحب(‪ٞ‬غى) کیضلى قغَىنه ‪:‬‬

‫‪ – -1‬اؾالم‬
‫‪ – ۲‬بقى‪ٚ‬ذ‪ :‬اما ماقىم جه به ص ولي الامغ له َغ‪ٞ‬ه ص عوژي جغ‪ٚ‬یب وعکىلي ش ي‪.‬‬
‫‪ – ۴‬م‪٣‬یْ ‪ :‬مؿا‪ٞ‬غ بانضي عوژو واحب نه صوااو بهترو صاصو ڇه که ؾ‪ٟ‬غ کي مك‪٣‬ذ‬
‫نه وي نى عوژو صي ونیس ياصصي وجي نه ڇه یى زى صعؾى ‪ ٫‬هللا س ‪ٗٞ‬ل صي ا او بل‬
‫صي ؾغو ص انؿاو طمه ىْ بغي ش يااو په صي کي صعوژو صاع لپاعو اؾاني ىْ صو او ص عوژي‬
‫ص میاقتي ‪ًٞ‬یقذ ىْ خانل کړي ‪.‬‬
‫‪ – ۵‬خذ ‪ – ۶‬صښځى ص خیٌ او ن‪ٟ‬اؽ نه پاکیض‪.٫‬‬

‫صعوژي په خالذ کي ص مغى ا‪٢‬ؿام‬

‫مى‪٢‬ذ مغى‪ :‬صاس ي مغیٌ ڇه ص ى‪ٛ‬ه‬ ‫صاةمي مغى( ص کىم ڇه ص ښه کیضلى‬

‫ص ښه کیضلى امیض وي زى عوژو نیى‪٫‬‬
‫امیض نه وي ) ‪:‬‬
‫وعجه مكکل وي‪:‬‬ ‫او په صي کي ٖمغ عؾیضو کمؼوعي زقک‬
‫او په صي کي ص خیٌ او ن‪ٟ‬اؽ والا ػنانه‬
‫ىْ قامل صی ڇه صعوژي نیىلى نه ٖاحؼ‬
‫او مؿا‪ٞ‬غ ىْ قامل صيانى کقه ڇه ص‬
‫وي ا یٗني عوژو وعبانضي نكخه زى ص ىػي‬
‫مغى نه ص ( ٖظع نه ) زالم قى ب یا به‬
‫بض‪ ٫‬کي به یى مؿکحو له عوټي وعکىي ا یا‬
‫صصي عوژو ‪ً٢‬ا عاګغځىي ا او که ص صصی‬
‫به صوعځى مُاب‪ ٤‬مؿکیَاو عاټى‪ ٫‬کړي ا‬
‫نه مسکي و‪ٞ‬اث قى نى وعنه ؾا‪ ِ٢‬کحږي‪.‬‬
‫او صماسسىجن یا ص ‪ٚ‬غمي عوټێ ص وعکړي ا‬
‫او یا بیل بیل صوعځى مُاب‪ ٤‬وعکړي ا ىغ‬
‫مؿکحو له به ص نبىي نإ مُاب‪٤‬‬
‫څقىعمه خهه ص نإ وعکىي ایٗني نیْ‬
‫کقى او لـ ګغامه بهترین ‪٢‬ؿْ ص حىاعو ص‬
‫وړوا او بهترو صاىْ صو ڇه ص ىػي ؾغو ص‬
‫زىعاک پسىلى ؾاماو لکه ‪ٚ‬ىښه جیل‬
‫و‪ٚ‬حرو ىْ وعکړي ‪.‬‬

‫‪028‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صعمًاو ص میاقذ صازقیض‪ ٫‬څَګه زابذ کیضلي ش ي؟‬

‫ص عمًاو ص میاقذ لیضلى ؾغو او یا ص قٗباو ‪ ۳۱‬وعځي پىعو کیضلى ؾغو‪.‬‬

‫صعوژي م‪ٟ‬ؿضاث(ى‪ٛ‬ه څه ڇه عوژو ‪ٞ‬اؾضوي )‬

‫‪٢ – ۱‬هضا زىعاک یا څښاک کى‪ ٫‬ا او که ص ڇانه عوژو ىحرو وو او زىعاک‬
‫څښاک يي وکړو عوژو يي خیذ صو‪.‬‬
‫‪ – ۲‬حمإ (ىمبؿتري ) که یى ؾړي ص وعځي صعوژي په خالذ کي حمإ وکړو‬
‫او صا عوژو واحب وو وعبانضي (صعمًاو میاقذ) نى صو بانضی ک‪ٟ‬اعو‬
‫م‪ٛ‬قٓه صوا او ى‪ٛ‬ه ص‪ٚ‬الم اػاصو‪ ٫‬صيا که نه وي ا صوو میاقتي مؿقؿل‬
‫عوژو نیى‪ ٫‬صيا او که صا ىْ نه ش ي نى ‪ ۶۱‬مؿکیَانى له به عوټێ وعکىي ‪.‬‬
‫‪ – ۳‬ص منی وجل‪ :‬صزؼي ؾغو میالویضلى بانضي زکقىلى بانضي یا ‪ٚ‬حږ کي‬
‫نیىلى با نضي او یا صاس ي نىع‪..‬‬
‫‪ – ۴‬کىم ش ي ڇه ص زىعاک څښاک په مٗنی کی قامل وي ا لکه َا‪٢‬ذ او‬
‫زىعاک والا انجکكنا اما که ص َا‪٢‬ذ او زىعاک والا نه وي بیا وعبانضي‬
‫عوژو نه ماجحږي‪.‬‬
‫‪ – ۵‬حجامذ ؾغو ویَه ویؿخل‪ :‬اما ص ټیؿ (مٗایني) لپاعو مٗمىلي لږو‬
‫ویَه ویؿخقى بانضي عوژو نه ماجحږي ‪.‬‬
‫‪٢ – 6‬هضا الټۍ کى‪. ٫‬‬
‫‪ – 7‬ص خیٌ او ص ن‪ٟ‬اؽ ویَه عاجقل‪..‬‬

‫صعوژو صاع لپاعو ځیني مباح کاعونه‬

‫َ‬
‫الړي ج ح د ددرو‪ .٫‬ص ي د ددغوعث پ د دده وز د ددذ ک د ددي ص عو ټ د ددێ څ ک د ددل ص م د ددالګي ل پ د دداعوا إلا ب د ددلا‬
‫مؿىاک وىلا زىقبىيي لګى‪ ٫‬ا یسىالی ‪.‬‬

‫‪029‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صعوژي مؿخدباث ‪:‬‬

‫‪ – ۱‬سخىع(پیكمني کى‪ – ۲ ) ٫‬په سخىع کي جازحر عوؾخه والي کى‪ – ۳ ٫‬عوژو‬
‫ماحي کي حعجیل کى‪٫‬‬
‫‪ – ۴‬جاػو کجىعو (عَب) بانضي عوژو ماجى‪ ٫‬که نه وي په ٖامى کجىعو بانضيا‬
‫وجغ (جا‪ )١‬کجىعي زىړ‪٫‬ا که صا ىْ نه وي نى په اوبى بانضي ص عوژو ماحي کړي‬
‫که ى‪ٛ‬ه ىْ نه وي ػړو کي صي نیذ وکړي ص ماجىلى‪.‬‬
‫‪ – ۶‬صنضقي‬ ‫‪ – ۵‬صعوژو ماحي وزذ کي او ص عوژي په خالذ کي صٖاء کى‪. ٫‬‬
‫ډیغ والي‬
‫‪ – ۸‬ص‪٢‬غاو‬ ‫‪ – ۷‬صقپي إلاىنش(‪٢‬یام القیل) بانضي اىخمام کى‪. ٫‬‬
‫جالوث‬
‫‪ – ۹‬ڇه څ ىک وعجه کَظلي وکړي نى صا وییل( اني ناةْ) ػو عوژو صاع یْ‪.‬‬
‫‪ٖ – ۱۱‬مغو کى‪. ٫‬‬
‫‪ – ۱۱‬په ازغی لـ وعځى کي اٖخکا‪ ٝ‬کى‪٫‬‬
‫‪ - ۱۲‬ص لیقت ال‪٣‬ضع جالف کى‪.. ٫‬‬

‫صعوژي مکغوىاث‬
‫‪ -1‬مًمًت او اؾخنكا‪ ١‬کي مبال‪ٛ‬ه (ډیغوالي ) کى‪.. ٫‬‬
‫‪ -2‬ب‪ٛ‬حر ص يغوعث نه ص زىعاک طاة‪٣‬ه کخل‪.‬‬

‫عوژو ص اع ب ا یض صا کاعون ه ونه ک ړي‬

‫‪ - ۱‬ص بق‪ ْٛ‬جحرو‪ ٫‬زى عوژو وعبانضي نه ماجحږي‪.‬‬
‫‪ – ۲‬زکقى‪ ٫‬ص ى‪ٛ‬ه ڇا لپاعو ڇه ص عوژي زغابیضو نه په امن کي نه وي ‪.‬‬
‫‪ – ۳‬صعو‪ ٙ‬وییل( او صي کي ىغ خغام کاع قامل صي)‪.‬‬

‫‪ – ۴‬حهالذ( او صي کي بي و‪٢‬ىفي قامقه صو او نا بال‪.) ٜ‬‬

‫‪ – ۵‬ونا‪ :٫‬یٗني صوو وعځي مؿقؿل صي ب‪ٛ‬حر عوژي نه پاحي کحږي عمًاو کي‬

‫‪031‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫ن‪ٟ‬لي عوژي ‪:‬‬

‫‪ -1‬صقىا‪ ٫‬ص میاقتي قپږ عوژي ص ى‪ ٛ‬ه ڇا لپاعو ڇه صعمًاو صمیاقذ‬
‫عوژي يي پىعو کړي وي ااو بهترو پکي صا صو ڇه مؿقؿل ونیى‪ ٫‬ش ي‪.‬‬
‫‪ -2‬صٖغفي ص وعځي عوژو ص ى‪ٛ‬ه ڇا لپاعو ڇه حج کي نه وي‪.‬‬
‫‪ -3‬ص ٖاقىعاء عوژي ؾغو نهمي او یا یىولؿمي وعځي عوژو‪.‬‬
‫‪ -4‬ص حمٗغاث ( یىم السمیـ) او پحر(یىم الازَحو) ص وعځي عوژي نیى‪.٫‬‬
‫‪ 5‬صىغي میاقتي صعي وعځي عوژي نیى‪ ٫‬ا او ا‪ًٞ‬ل صاصي ڇه ص ایام‬
‫بیٌ عوژي ونیس ي( ‪.) 15 - 14 - 13‬‬
‫‪ -6‬یىو وعځ عوژو نیى‪ ٫‬یىو وعځ نه نیى‪٫‬‬
‫‪ -6‬صمدغم ص مياقتي عوژو نیى‪.٫‬‬
‫‪ -6‬ص طي الخجی ص میاقتي ‪ ۹‬عوژي نیى‪.٫‬‬
‫‪ -6‬صقٗباو ص میاقتي عوژو نیى‪ ٫‬زى میاقذ به نه پىعو کىي‬

‫مکغوىه عوژو‪:‬‬
‫صحمعی او ى‪ٟ‬تي او اجىاع وعځ عوژو لپاعو زام کى‪ ٫‬ااو که ص کىم ؾبب ص وجي نه صي‬
‫وعځى ؾغو بغابغ ش ی (لکه ص ٖغفي صوعځي عوژي ؾغو )نىبیا څه مؿئقه نه صو‪.‬‬

‫خغام عوژي ‪:‬‬

‫‪ -1‬صعحب میاقذ ص عوژي لپاعو زام کى‪.٫‬‬
‫‪ -2‬صازتر په وعځ عوژو نیى‪.٫‬‬
‫‪ -3‬ص قدک عوژوااو کده څدىک عوػا نده عوژو نی سد ي یدا ‪ً ٢‬دايي او صي وع ځدي ؾدغو بغا بدغ شد ي ندى څده م ؿدقه نده‬
‫صو‪.‬‬
‫‪ -4‬ا یددام ح كددغی‪ ٤‬ص حددج صوع ځددى عوژو ن یددى‪ ٫‬م ګددغ ص ى ‪ٛ‬دده ڇددا ل پدداعو ڇدده ص‪٢‬غبدداني ا ؾددخُاٖذ يددی ندده وي ( حددج‬
‫کي) او عوژو نیس ي‪.‬‬
‫‪ -5‬ټى‪ٖ ٫‬مغ عوژو نیى‪.. ٫‬‬

‫‪030‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫ص‪ً٢‬اء اخکام‬
‫‪ً٢‬ايي عوژي مؿقؿل نیى‪ ٫‬مؿخدب صی‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫او پ کد دداع صو ڇد دده ‪ً ٢‬د ددايي عوژو با ند ددضي ص از تد ددر ند دده ‪ٞ‬د ددىعا ب ٗد ددض اىخ مد ددام وکد ددړی‬ ‫‪-‬‬
‫یٗنی ص ازتر نه بٗضيي ونیس ي‪.‬‬
‫ص‪ً٢‬ايي عوژو بل عمًاو پىعي وعوؾخه کى‪ ٫‬حاةؼ نه صي‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫او کدده ب‪ ٛ‬حددر ص کددىم ٖددظع ندده يددي پغی ښددىصلي نددى ص ‪ٞ‬ددغى ‪ً ٢‬ددايي عوژو ندده ٖددالوو‬ ‫‪-‬‬
‫نىعي وعبانضي نكخه لیکن ګَاىګاع صي‪.‬‬

‫ػکاث ال‪ُٟ‬غ‬
‫صعمًاو ص میاقتي ص ازغي وعځی ص إلا غ پغیىجقى ؾغو په ىغ مؿقماو ‪ ٚ‬ا‬
‫وړوکي انغا او ښځه ‪ٚ.‬الم او اػاص بانضي ػکاث ‪ُٞ‬غ واحبحږيا بهترو ص ازتر په‬
‫قپه او یا ص ازتر په وعځ وعکى‪ ٫‬إلاىنځ پىعيا یى نإ‪.‬‬
‫او صا ػکاث به ص زپل کىع ص خاحاجى نه ايافي وي ا او صا ػکاث ص حَحو نه‬
‫وعکى‪ ٫‬مؿخدب صي‪.‬‬
‫او صصي ص مكغوٖیذ خک مذ‪:‬‬

‫صعوژو صاعو ص ګَاىىنى نه ص پاکىالي طعیٗه صو‪.‬‬

‫‪ -‬او ص ‪ ٣ ٞ‬ددغاء او م ؿ ددکیَانى ل پ ددا عو ص از ت ددر پ دده وع ځ ص ؾ ددىا‪ ٫‬ن دده‬

‫وزذ‪َ:‬المعااا يه عااه‬ ‫کىلى‬
‫لافقااساء‬ ‫فيٍاااهصاء‬
‫إاىااا فء‬ ‫ال‪ُٟ‬غ ص‬
‫صػکاث صو‪.‬أن‬
‫ص بددچ ک یددضلى ط عی ٗدده‬
‫عؤال يُم العيد‪.‬‬
‫ال ُّ‬
‫خغام و‪٢‬ذ‪:‬‬ ‫مؿخدب وزذ‪:‬‬ ‫حاةؼ وزذ‪:‬‬
‫صازتر ص إلاانځه نه بٗض‪.‬‬ ‫صازتر ص إلاانځه نه‬ ‫صازتر صوعځي نه یىو‬
‫مسکي او ص ؾهاع‬ ‫وعځ یا صوو وعځي‬
‫إلاانځه نه وعوؾخه‬ ‫مسکي‪.‬‬

‫‪032‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صػکاث ال‪ُٟ‬غ انضا ػو‬

‫ػکدداث ال‪ُ ٟ‬ددغ ص زق کددى ص زددىعاک قددیانى ندده یددى نددإ وع کددى‪ ٫‬صيا ڇدده صوػو پدده‬
‫خؿاِّ يي صوو کیقى او څقىی ښدذ ګغا مده صي‪ .‬او صا ػکداث ص پی ؿدى او ص عو پدى‬
‫په قکل وعکى‪ ٫‬حاةؼ نه صي‪..‬‬

‫صازتر إلاىنځ‬
‫صا پدده ىددغ م ؿددقماو ‪ٞ‬ددغى صيااو ص از تددر ص إلاان ځدده وزددذ ص یددى ن حد ي بغا بددغ‬
‫ڇدده ک قدده إلاددغ عاوز حددژي ا جددغػوا‪ ٫‬پددىعي صيا او کدده صا إلاددىنځ ‪ً ٢‬ددا ش د ي نددى‬
‫صصي ‪ً ٢‬ددا ن كددخهااو صصي إلاددىنځ ب هددغ پدده ددخغا کددي کددى‪ ٫‬ؾددنذ صيا او پدده‬
‫مسجض کي ىْ حاةؼ صيااو ص إلاان ځده نده مس کدي یدى څدى ک جدىعي وزدىعيا‬
‫زپ ق دده ن دد‪ٟ‬ايي او زىق ددبىيي او ښای ؿ ددخه ک پ ددړي صي واڇىي ا ڇ دده پ دده ی ددىو‬
‫العو بانضي الړش ي نى په الع صي بیا عاش يا او ص از تدر م بداعکي وعکىلدى کدي‬
‫څه خغج نكخه ڇه صاس ي اوايي‪ (:‬ج‪٣‬بل هللا مَا ومَکْ)صاز تدر ص قدپي نده‬
‫ج ددغ صاز ت ددر صوع ځ ددي ص إلا ددغ پغیىج ق ددى پ ددىعي ص إلاىنځىن ددى ن دده ب ٗد د ض ى ددْ جکب ح ددر‬
‫مُ قدد‪ ٤‬وی یددل ؾددنذ صيا او َغی ‪٣‬دده يددي صاصو‪( :‬هللا اک بددر هللا اکبراالا لدده الا‬
‫هللا اوهللا اک بد ددراهللا اک بد ددر وهلل الخ مد ددض) او ص إلاد ددىنځ َغی ‪٣‬د دده صاصو ڇد دده صوو‬
‫عکٗ خده بدده صزُ بدي ندده مس کدي وکددړي ا پدده اول ندي عک ٗددذ کدي ص جکب حددر جدغی مدده‬
‫ندده وعوؾددخه قددپږ( ‪ ) ۶‬جکب حددراث اووا يددیا او پدده صویددْ عک ٗددذ کددي ص ص ‪٢‬ددغاءث‬
‫نه مسکي به ص جکبحر ‪٢‬یام نه ب‪ٛ‬حر پَځه( ‪ ) ۵‬جکبحراث اوايي‪.‬‬

‫‪033‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صعوژی مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ .1‬صعوژي څى اعکاو صي ؟ ‪ O‬صوو‪ O .‬صعي‪ O .‬څقىع‪.‬‬

‫‪ .2‬عو ژو په ڇا ‪ٞ‬غى صو ؟‬
‫ه‪............................................................................. .‬‬
‫ِّ‪............................................................................. .‬‬
‫ج‪............................................................................. .‬‬
‫ص‪............................................................................. .‬‬

‫خیذ – زُا)‬ ‫‪ .3‬ىغو بیماعي صعوژي نه انؿاو پاحي کىي ‪( .‬‬

‫‪ .4‬صالنضي کاعونى خکْ ولیکێ‪:‬‬

‫خکْ‬ ‫مؿألت‬

‫ص ؾهاع نه بٗض يي ص عوژي نیذ وکړو‬

‫ب‪ٛ‬حر ص نیذ عوژو نیى‪٫‬‬
‫ص ماقىم عوژو‬
‫صمؿا‪ٞ‬غ عوژو‬
‫ص ن‪ٟ‬اؽ مغى والا ػنانه عوژو‬
‫صکمؼوعي ٖاحؼ عوژو‬
‫عوژو وو او زىعاک يي وکړو‬
‫َا‪٢‬ذ او زىعاک والا انجکكن‬

‫‪034‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬
‫صؾترګى ‪ُ٢‬غي اڇى‪٫‬‬
‫ص صعص نه صاعام انجکكن‬
‫حجامذ کى‪٫‬‬
‫الټۍ کى‪٫‬‬
‫صالړو جحرو‪٫‬‬
‫صعوټێ څکل‬
‫زىِّ‬
‫المبل‬
‫یسىالي‬
‫بسىع(زىقبىيي والا لىګي)‬
‫صسخىع وزذ (پیكمني)‬
‫مؿىاک‬
‫په څه بانضي به سخىع کىي ؟‬
‫‪.......... ........‬که نه وي نى‬ ‫په څه بانضي به عوژو ماجىي ؟‬
‫‪........................‬‬
‫که نه وي نى ‪...............................‬‬
‫که نه وی نى‪......................................‬‬
‫صجغاویذ إلاىنځ‬
‫په عمًاو کی ٖمغو کى‪٫‬‬
‫صعوژي په خالذ کي مًمًه کي‬
‫مبال‪ٛ‬ه کى‪٫‬‬
‫ص عوژي په خالذ کي زکقى‪٫‬‬
‫صوو وعځي م ؿقؿل عوژو نه نیى‪٫‬‬

‫‪035‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬
‫صقىا‪ ٫‬قپږ عوژي نیى‪٫‬‬
‫صٖغفي ص وعځي عوژو نیى‪٫‬‬
‫صقک عوژو‬
‫صازتر به وعځ عوژو‬
‫صایام الدكغی‪ ٤‬عوژي نیى‪٫‬‬
‫صمدغم ص میاقتي عوژو نیى‪٫‬‬
‫صعحب ص میاقتي عوژو نیى‪٫‬‬
‫ټى‪ٖ ٫‬مغ عوژو نیى‪٫‬‬
‫صحمعي ص وعځي عوژو نیى‪٫‬‬
‫بل عمًاو پىعي ص‪ً٢‬ا قىي عوژي‬
‫عوؾخ ه کى‪٫‬‬

‫‪036‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫څقىعم ‪ :‬حج‬
‫حج صاؾالم ص اعکانى نه پَځْ عکن صيا او صا صاؾالم او ٖ‪٣‬ل بقى‪ٙ‬‬
‫اػاصي او اؾخُاٖذ په قغٍ بانضي واحب صيا او ص ښځی لپاعو یى‬
‫ايافي قغٍ صي ڇه ى‪ٛ‬ه ص مدغم صي که ڇغجه ؾ‪ٟ‬غ جه يي يغوعث وو‬
‫ص حج لپاعوا او ص حج څقىع اعکاو صي‪:‬‬

‫ؾعي ‪٧‬ى‪٫‬‬ ‫َىا‪ ٝ‬ا‪ٞ‬ايه‬ ‫صٖغفي میضاو بانضي‬

‫اخغام‬
‫اوصعیض‪:٫‬‬
‫صن‪ٟ‬ا او مغوو په‬ ‫(َىا‪ ٝ‬ػیاعث)‬ ‫صا په نؿک کي‬
‫صطي الخجی صنهمی‬
‫مَځ کي هللا حٗالی‬ ‫او صا ص ٖغفی‬ ‫صصازقیضلى نیذ جه‬
‫وعځي ص إلاغ صػوا‪ ٫‬نه‬
‫‪ٞ‬غمايي‪( :‬او اله‪ٟ‬ا‬ ‫صوصعیضلى نه‬ ‫جغ صازتر ص وع ځي‬ ‫وايياجقبیه وییل‬
‫واإلاغوة من قٗاةغ‬ ‫وعوؾخه وي ااو صا‬ ‫صؾهاع عازخقى‬ ‫څاصع او اػاع اخغام‬
‫هللا)‬ ‫صَىا‪٢ ٝ‬ضوم نه‬ ‫پىعي‪ .‬عؾى‪ ٫‬هللا‬ ‫کي قامل نه صي‪..‬‬
‫ٖالوو صي‪.‬‬ ‫س ‪ٞ‬غمايي‪ْ « :‬ال َحجُّ‬
‫َُ‬
‫َغ َشفت»‪.‬‬

‫صنؿک (حج)‬
‫ا‪٢‬ؿام‬
‫جمخ٘‬ ‫‪٢‬غاو‬ ‫ا‪ٞ‬غاص‬
‫او صا صاس ي ڇه ص حج‬ ‫او صا ى‪ٛ‬ه نؿک صي ڇه‬ ‫صا ى‪ٛ‬ه ن ؿک صي ڇه‬
‫او ص ٖمغي نیذ وکړي ا‬ ‫ص حج او ص ٖمغي نیذ‬ ‫ن غ‪ ٝ‬ص حج نیذ پکي‬
‫وٖمغو ص حج په میاقخى‬ ‫یى ځاي وکړي او‬
‫کي وکړی اوبیا ص حج‬
‫وکړي او نغ‪ ٝ‬ص ح ج‬
‫صصواړو اٖما‪ٖ ٫‬قیدضو‬
‫اخغام وجړي ا او ‪٢‬غباني‬ ‫اٖما‪ ٫‬اصاء کړي‪.‬‬
‫وکړي ا او ‪٢‬غباني ىْ‬
‫ىْ پکي وکړي ‪.‬‬ ‫ځاو ؾغو بىځي‪..‬‬

‫‪037‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صحج واحباث‬
‫ڇاڇه صصي واحباجى نه کىم واحب پغیښىصلى نى ى‪ٛ‬ه له پکاع صي ڇه صم‬
‫وعکړي ااو صم یىو ڇیلي وعکى‪ ٫‬صي په خغم کي او ص مکي په ‪٣ٞ‬حرانى‬
‫بانضي ج‪٣‬ؿیمى‪ ٫‬صيا او ى‪ٛ‬ه له يي زپقه زىعاک حاةؼ نه صيا‬

‫صٖغفي میضاو بانضي وصعیض‪ ٫‬جغ إلاغ‬

‫صمی‪٣‬اث نه اخغام کى‪( ٫‬صحج کي‬
‫پغیىجقى پىعي ڇه څىک صوعځي نه والړ‬
‫وی ‪.‬‬ ‫صازقیضلى نیذ)‬

‫صایام حكغی‪ ٤‬قپي په منی کي جحرو‪٫‬‬

‫مؼصل‪ٟ‬ه کي قپه جحرو‪٫‬‬

‫کى‪٫‬‬ ‫ویښخه زغیل یا ک‬ ‫صحمغاجى ویكخل‬

‫َىا‪ ٝ‬الىصإ ص ى‪ٛ‬ه ڇا لپاعو ڇه ص مکي نه ځي اګغ که صحج صمیاقخى نه وعوؾخه ىْ‬
‫وي ‪ .‬او خاةٌ او ن‪ٟ‬اؽ والا ښځه بانضي نكخه ‪.‬‬

‫صحج او ٖمغي مىا‪٢‬یذ‬

‫م‪٩‬اني‬ ‫ػماني‬
‫‪ -‬طوالخقی‪ٟ‬ت صمضینی او ص ى‪ٛ‬ه‬ ‫او صا ص حج میاقتي صي‪ :‬قىا‪٫‬ا‬
‫ڇالپاعو ڇه وعبانضي جحریږي‬ ‫طوال‪ٗ٣‬ضواطوالدجتا صا ص حج لپاعو‬
‫‪ -‬الجخ‪ ٟ‬ت صقام او مهغ او م‪ٛ‬غِّ‬ ‫زام صيا اما ص ٖمغي لپاعو زام‬
‫لپاعو‬
‫وزذ نكخه‪ .‬ىغ وزذ يي کىلي ش ی‪..‬‬
‫‪٢ -‬غو اإلاَاػ‪ ٫‬ص نجض لپاعو‪.‬‬
‫‪ -‬یقمقْ ص یمن لپاعو‬
‫‪ -‬طاث ٖغ‪ ١‬ص ٖغا‪ ١‬لپاعو‬

‫‪038‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صحج مؿخدباث‬

‫ؾپحو څاصع او اػاع (لَګ) اڇى‪ ٫‬ص‬

‫صا خ غا م لپ اعو إلا بل او زىقب ىيي ولګى‪٫‬‬
‫ؾړو لپاعو‬

‫صاخغام نه جغ حمغة الٗ‪٣‬بي ویكخقى‬ ‫صنىکانى ک کى‪ ٫‬او ص ى‪ٛ‬ه ویښخى‬

‫پىعي جقبیه ویل‬ ‫ن‪ٟ‬ا کى‪ ٫‬ص اخغام ص نیذ نه مسکي ص‬
‫کىم ڇه ازؿخل الػم وي‬

‫ما ال فدیة فیه‬

‫په َىا‪٢ ٝ‬ضوم کي او َىا‪ ٝ‬الٗمغة‬ ‫صحج م‪ٟ‬غص او ‪ ٢‬اعو خاجي لپاعو‬
‫(حج جمخ٘ )کي صَىا‪ ٝ‬او لني صعي‬ ‫ٌَُ عقد النِّكاح‬
‫َىا‪٢ ٝ‬ضوم‪.‬‬
‫ڇکغو کي عمل کى‪ . ٫‬او عمي نه مغاص لږ‬ ‫سُا ٌء ان لىفعً‬
‫جح ۍ ؾغو جقل‪.‬‬
‫أَ لغيسي‪ َ ،‬را‬
‫المباشرة دون‬
‫الفرج إذا لم‬
‫په مؼصل‪ٟ‬ه کي ص ماښام او ص‬ ‫په َىا‪٢ ٝ‬ضوم او َىا‪ٖ ٝ‬مغة کي‬
‫يصاحبٍا إوزا ٌل‬
‫ماسسىجن إلاىنځ حم٘ ج‪٣‬ضیْ ؾغو‪.‬‬ ‫ايُبإ کى‪ ( ٫‬ض ي اوږو ښکاعو‬
‫فال فازة فيٍا‬
‫کى‪.) ٫‬‬
‫َعايً التُبت‪.‬‬
‫صحجغ اؾىص ښکقى‪٫‬‬ ‫صٖغفي قپه په منی کي جحرو‪.٫‬‬

‫په مؼصل‪ٟ‬ه کي وصعیض‪ ٫‬صؾهاع نه جغ إلاغ عازخقى نه لږ مسکيا او مؼصل‪ٟ‬ه ټىله‬

‫صوصعیضو ځاي صي‪.‬‬

‫‪039‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صاخغام په خالذ ممَىٕ کاعونه (صاخغام مدٓىعاث)‬

‫او صا نهه کاعونه صي‪ :‬ص ؾغ او ص بضو نه ویښخه ک کى‪ ٫‬ازؿخلا صنىکانى ک‬
‫کى‪٫‬اصؾړو لپاعو په ټىپێ بانضي ؾغ پټى‪ ٫‬ا صؾ ړو لپاعو ګَډ‪ ٫‬قىي کپړي‬
‫اڇى‪ ٫‬ا(ى‪ٛ‬ه کپړو ڇه ص حؿْ یا ص حؿْ ص کىمي خص ی لپاعو ګَډ‪ ٫‬قىي وي ا صښځي‬
‫لپاعو صؾخاني او ن‪٣‬اِّ اڇى‪ ٫‬ا زىقبىيي لګى‪ ٫‬ا(صي خکْ کي زىقبى والا نابىو ىْ‬
‫قامل صي)‪ .‬صوچي خیىاناث (ځَاوع) ‪٢‬خل کى‪ ٫‬ایا ښکاع کى‪ ٫‬ازپقه نکاح کى‪ ٫‬یا ص بل‬
‫لپاعو نکاح کى‪ ٫‬اىمبؿتري کى‪. ٫‬صښځي ؾغو مباقغث ب‪ٛ‬حر ص ىمبؿتري نه‪ .‬که ڇا صا‬
‫کاعونه صنؿیاو او یا ص حهل او صاکغاو په خالذ کي وکړ‪ ٫‬نى ص قغٖا وعبانضي ىیڅ‬
‫ک‪ٟ‬اعو نكخها البخه ښکاع کىنکي بانضي ‪ٞ‬ىعا مُق‪ٞ ٤‬ضیه قخها اما ‪٢‬هضا صا کاعونه‬
‫کى‪ ٫‬بیا په څقىع ج‪٣‬ؿیمه صي‪:‬‬

‫ص کىم ڇه‬ ‫صکىم ڇه ‪ٞ‬ضیه‬ ‫صکىم ڇه ‪ٞ‬ضیه‬ ‫ى‪ٛ‬ه کاع ڇه‬

‫‪ٞ‬ضیها‪ٞ‬ضیه اطی‬ ‫م‪ٛ‬قٓه صو‪:‬‬ ‫ص ى‪ٛ‬ه ص کاع مثل‬ ‫‪ٞ‬ضیه وعبانضي‬
‫صو‪:‬‬ ‫او صا ىمبؿتري‬ ‫او بغابغ وي ‪:‬‬ ‫نكخ ه‪:‬‬
‫او صا باقي‬ ‫کى‪ ٫‬صيا ڇاڇه‬ ‫او صا ص وچي‬ ‫نکاح کى‪ ٫‬ځاو‬
‫مدٓىعاث صي او‬ ‫صاو‪ ٫‬جدقل نه‬ ‫خیىاناث یا ‪٢‬خل‬ ‫لپاعو او یا ص بل‬
‫صصي په ‪ٞ‬ضیه کي‬ ‫مسکي حمإ وکړو‬ ‫کى‪ ٫‬صيا او ڇاڇه‬ ‫لپاعوا او‬
‫ازخیاع صي‪ :‬یا صعي‬ ‫نى حج يي ‪ٞ‬اؾض‬ ‫‪٢‬خل کړو نى ى‪ٛ‬ه‬ ‫ىمضعانګه ص ښځي‬
‫وعځي عوژي نیى‪ ٫‬ا‬ ‫قىاا ىمضي خالذ‬ ‫بانضي مُق‪ٞ ٤‬ضیه‬ ‫ؾغو میالویض‪ ٫‬ب‪ٛ‬حر‬
‫او یا قپږ‬ ‫کي به حج پىعو‬ ‫صوااو ى‪ٛ‬ه‪ :‬حؼاء‬ ‫ص ىمبؿتري نه او‬
‫مؿکیَانى له عوټێ‬ ‫کىي ااو ى‪ٛ‬ه بانضي‬ ‫من الَْٗ یدکْ به‬ ‫ب‪ٛ‬حر ص انؼا‪ ٫‬ص مَى‬
‫وعکى‪ ٫‬اىغ مؿکحو‬ ‫ص حج اٖ اصو صو بیا‬ ‫طوا ٖض‪ )٫‬طوا ٖض‪٫‬‬ ‫نه‪.‬نى ک‪ٟ‬اعو‬
‫لپاعو نیْ نإا او‬ ‫به يي کىي ا او‬ ‫جه ‪ٞ‬ضیه مُق‪٤‬‬ ‫وعبانضي نكخه او‬
‫یا ڇیلي خاللى‪ ٫‬صي‬ ‫بضنه وعبانضي‬ ‫وییل کحږي‪.‬‬ ‫جىبه به اوباس ي‬
‫ص خغم په ‪٣ٞ‬حرانى‬ ‫واحب صو‪.‬‬
‫به ج‪٣‬ؿیمحږي‪.‬‬

‫‪041‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صحج ص وع ځى نىمىنه‬

‫یىم الَ‪ٟ‬غ‬ ‫یىم‬ ‫یىم ال‪٣‬غ‪:‬‬ ‫ص ازتر‬ ‫صٖغفي وعځ‪:‬‬ ‫یىم‬

‫الثان ي‪:‬‬ ‫الَ‪ٟ‬غالاو‪: ٫‬‬ ‫صایىولؿمه‬ ‫وعځ‪ :‬یا یىم‬ ‫او صا ص‬ ‫الترویه‬
‫وعځ صو‪.‬‬ ‫الَدغ ڇه‬ ‫ٖغفي په‬ ‫صا اجمه‬
‫صا لؿمه‬ ‫میضاو‬ ‫وعځ صواپه‬
‫صا صیاعلؿمه‬ ‫صا صولؿمه‬
‫وعځ صو‬ ‫وصعیض‪ ٫‬صي‬ ‫صي وعځ به‬
‫وعځ صو‪.‬‬ ‫وعځ صو‪.‬‬ ‫اوصا نهمه‬ ‫زقکى منی‬
‫وعځ وي‬
‫له اوبه‬
‫وړ لي‬

‫لیقت حم٘‪ :‬اوصا ص ازتر قپه صوا او صا وعجه ځکه وايي ڇه صي قبه بانضي به زقک‬
‫عاټىلیض‪ ٫‬ص ٖغفي نه وعوؾخهانى ځکه ص مکي زقک به ص ٖغفي نه نه وجل‪..‬‬

‫صي‪:‬‬ ‫په حج کي صصٖاء پَځه ځایىنه‬

‫ایام حكغی‪ ٤‬کي‬ ‫په مؼصل‪ٟ‬ه کي‬ ‫صٖغفي میضاو‬

‫ن‪ٟ‬ا مغوی‬ ‫په َىا‪ ٝ‬کي‪.‬‬
‫ص وړوکي او‬ ‫ص‪ٞ‬جغ نه‬ ‫کي ص ػوا‪ ٫‬نه‬
‫ؾعي کي او‬ ‫مَځني حمغو‬ ‫وعوؾخه جغ عڼا‬ ‫وعوؾخه په‬
‫صصوي په مَځ‬ ‫ویكخقى نه‬ ‫لګیضو پىعي‪.‬‬ ‫نهمه وعځ جغ‬
‫وعوؾخه‬ ‫إلاغ پغیىجقى‬
‫کي‬ ‫پىعي ‪.‬‬

‫‪040‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫صٖمغي او حج َغی ‪٣‬ه‬

‫شیخ غثیمین سحمه هللا حػالی فشماییلي دي‪: $‬‬
‫کقه ڇه جاؾى می‪٣‬اث جه وعؾیضۍ نى ‪ٚ‬ؿل وکړۍ ا زپل بضو بانضي ؾغ او ږیغو‬
‫بانضي زىقبىيي ولګىۍ ابیا اخغام وکړۍ ص جمخ٘ په نیذ بانضيا او مکي جه‬
‫جقبیه ویىنکي عواو ش ۍا او کقه ڇه بیذ الخغام جه وعؾیضۍ نى اووو ڇکغو‬
‫َىا‪ ٝ‬ص ٖمغي وکړۍ ااو په صي بانضي ىْ پىىه ش ي ڇه ټى‪ ٫‬مسجض الخغام‬
‫کٗبي جه نژصي او لغي صَىا‪ ٝ‬لپاعو ص يا لکن نژصي والي وعجه بهتر صيا که ص‬
‫عف صوجي جکقی‪ ٠‬نه وي ا زى که عف وي بیا لغي زه صيا او الخمض هلل صي‬
‫مٗامقه کي وؾٗذ صيا کقه ڇه ص َىا‪ ٝ‬نه ‪ٞ‬اع‪ ٙ‬قىي نى صوو عکٗخه صم‪٣‬ام‬
‫ابغاىیْ ؾغو وکړي که صعجه اؾانه وي ا او که نه وي نى لغي يي وعنه ىْ کىلي‬
‫ش ۍا مهمه صا صو ڇه م‪٣‬ا م ابغاىیْ ؾخا او ص کٗبي په مَش کي وي ابیا ص ٖمغي‬
‫ص ؾعي لپاعو عواو ش ۍااو ص ن‪ٟ‬ا نه قغوٕ وکړۍ اڇه کقه صا اووو ڇکغي پىعو‬
‫کړۍ نى بیا ص ټى‪ ٫‬ؾغ ویښخه واړو کړۍ اصؾغ ص یىي خص ي نه صویښخى ک‬
‫کى‪ ٫‬حاةؼ نه صياص ډیغو زقکى کاعونه بایض جاؾى ونه کړۍ ‪.‬‬
‫کقه ڇه بیا ص طوالخجي اج مه وعځ وي ا نى ‪ٚ‬ؿل وکړی او زىقبىيی ولګىۍ ا او‬
‫ص حج لپاعو اخغام وجړۍ په کىم ځاي کي ڇه مىحىص ييا او ص منی َغ‪ ٝ‬جه عواو‬
‫ش ۍااو په منی کي ص ماؾپښحو ماػیګغ اماښام او ماسستو إلاىنځىنه ‪٢‬هغ وکړي‬
‫په زپل زپل وزخىنى کيا ځکه ؾخاؾى نبي دمحم س به په منی او مکه کي إلاىنځ‬
‫‪٢‬هغ کىلى او حم٘ يي نه صو کړي ا اوکقه ڇه ص ٖغفي ص وعځي إلاغ عاوزحژي نى ص‬
‫ٖغفي جه جقبیه ویىنکي صٖاحؼۍ په خالذ کي ص ٖغ‪ٞ‬اث َغ‪ ٝ‬جه عواو ش ۍا او‬
‫په ٖغ‪ٞ‬اث کي ص ماؾپښحو او ماػیګؼ إلاىنځ ‪٢‬هغا (صوو صوو عکٗخه)یى ځاي حم٘‬
‫ج‪٣‬ضیْ وکړۍ ا بیا هللا جه صٖاء او ػاعي کىلى لپاعو ځاو ‪ٞ‬اع‪ ٙ‬کړۍ ا او کىقل‬
‫کىۍ ڇه َهاعث په خالذ کي يێا او ص ‪٢‬بلي َغ‪ ٝ‬جه مش کړۍ اګغ که ‪ٚ‬غ مى‬
‫قاجه ىْ وي اځکه مكغوٕ زبرو ‪٢‬بلي جه مش کى‪ ٫‬صيا ا وزام َىع بانضي ص‬
‫ٖغ‪ٞ‬اث خضوص او نښى جه ډیغ ‪ٞ‬کغ کىۍ ځکه ډیغ خاحیاو ص ٖغ‪ٞ‬اث نه بهغ والړ‬
‫وي ا او څىک ڇه په ٖغ‪ٞ‬ه بان ضي ونه صعیږي نى حج يي نه کحږيا صعؾى‪ ٫‬هللا‬
‫َُ‬ ‫ْ‬
‫س ص ‪٢‬ى‪ ٫‬مُاب‪:٤‬ﷺ‪« :‬ال َح ُّج َغ َشفت»ا او ٖغ‪ٞ‬ه ټىله ص وصعیضولپاعو صو که قغ‪ ١‬صي او‬
‫که ‪ٚ‬غِّ‪ .‬حَىِّ او قما‪ ٫‬مګغ نغ‪ ٝ‬ص واصی ٖغنت مَځ صوصعیضلى لپاعو نه صيا‬
‫صعؾى‪ ٫‬هللا س ص‪٢‬ى‪ ٫‬مُاب‪.٤‬‬

‫‪042‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫کقه ڇه إلاغ پغیىجقى او ی‪٣‬یني قىي ص إلاغ ص پغیىجقى نه بیاص مؼصل‪ٟ‬ي َغ‪ ٝ‬جه عواو‬
‫ش ياجقبیه ویىنکياٖاحؼۍ ؾغوااو ؾکیَت او و‪٢‬اع ؾغو ڇه څىمغو کیضلي‬
‫ش ياصعؾى‪ ٫‬هللا س ص ‪٢‬ى‪ ٫‬مُاب‪٤‬اصٖغفي نه عواو وو اوصا يي وییلي (ایها الَاؽ‬
‫الؿکیَت الؿکیَت)‪.‬‬
‫کقه ڇه مؼصل‪ٟ‬ي جه وعؾیضۍ نى الخه ص ماښام او ماسسىجن إلاىنځىنه وکړۍ ا بیا جغ‬
‫ؾهاعو وصو ش ۍااو ص ؾهاع نه مسکي صمؼصل‪ٟ‬ي نه صوجقى احاػو عؾى‪ ٫‬هللا س نه صو‬
‫وعکړي امګغ ى‪ٛ‬ه کؿانى له ڇه کمؼوعي وي نى ى‪ٛ‬ىۍ جه احاػو صواڇه صقپي ازغي‬
‫خهه کي صي ووځي ‪.‬نى کقه ڇه ص ؾهاع إلاىنځ وکړۍ ‪٢‬بلي جه مش کړۍ ا جکبحر او ص هللا‬
‫حٗالی خمض او زَا اوايي او صٖاء و‪ٚ‬ىاړۍ ا جغ عڼا لګیضلى پىعيا بیا ص منی َغ‪ ٝ‬جه‬
‫عواو ش ۍا بیا اووو واړو کاڼي عاوازلۏا او ص حمغة الٗ‪٣‬به َغ‪ ٝ‬جه الړ ش ۍا او صا‬
‫ازغي حمغو صو ڇه صصي نه وعوؾخه بیا مکه صوااو بیا صا ص إلاغ ص عازخقى نه وعوؾخه‬
‫په اووو کاڼى ص جکبحر ؾغو وو لۏا په صاس ي خالذ کي ڇه جکبحر وايي او ٖاحؼۍ ؾغوا‬
‫او ص هللا حٗالی ص ٖٓمذ ص یاصولى ؾغو‪.‬‬
‫او په صي ىْ پىىه ش ۍ ڇه ص عمي (صصي کاڼى صویكخقى ) نه م‪٣‬هىص ص هللا حٗالی‬
‫ٖٓمذ او ص ى‪ٛ‬ه طکغ ‪٢‬اةمى‪ ٫‬صيا او صا ىْ يغوعي صو ڇه کاڼي خىى جه وعؾحږي‬
‫وعو‪ٚ‬ىعځحږيا او ى‪ٛ‬ه ؾتو ویكخل قغٍ نه صيا کقه ڇه ص حمغي صویكخقى نه ‪ٞ‬اع‪ٙ‬‬
‫قىۍ انى بیا ‪٢‬غباني(ىضي) وکړۍ ص حجا او ىضي ىغ ى‪ٛ‬ه څاعوي بانضي کافي صو کىم‬
‫ڇه ‪٢‬غباني وعبانضي کحږيا اوصصي ‪٢‬غباني لپاعو که وکیل ونیى‪ ٫‬ش ي نى ىْ حاةؼ‬
‫صياڇه ؾخا پغ ځاي يي خال‪ ٫‬کړي ا بیا ص طبذ نه عوؾخه زپل ؾغونه وزغيي او پکاع‬
‫صو ڇه مکمل ؾغ وزغییل ش ياص ؾغ ځیني خهه ازؿخل او ځیني پغیښىص‪ ٫‬حاةؼ نه‬
‫صيااو ښځي به ص ؾغصویښخى ص َغ‪ٞ‬ىنى نه ص ګىحي ص بَض په انضاػو ویښخه ک کىي ا‬
‫صصي ؾغو او لني جدقل خال‪ ٫‬ش ي کپړي به واڇىۍ ا نىکاو ک کىلي ش يازىقبىيي‬
‫لګىلي ش ي لیکن ښځى جه نه ش ي نؼصي کیضليا بیا ص ‪ٚ‬غمي ص إلاىنځ نه مسکي مکي جه‬
‫الړش يا او ص حج َىا‪ ٝ‬وکړۍ ا او ؾعي وکړي ا بیا مني جه الړ ش ۍا نى َىا‪ ٝ‬او ؾعي‬
‫عمي او خق‪ ٤‬نه بٗض جدقل زاني خانقحږي او ىغ کاع ڇه اخغام کي ممَىٕ وو ى‪ٛ‬ه‬
‫کىلي ش ي ختی ڇه ښځى ؾغو ىْ میالویضلي ش ۍ‪.‬‬

‫‪043‬‬
 ‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‬

‫اي زقکى! خاجي ص ازتر په وعځ څقىع کاعونه کىي ا ص کاڼى ویكخلا بیا‬
‫‪٢‬غباني کى‪ ٫‬ا بیا ویښخه ک کى‪ ٫‬ا بیا َىا‪ ٝ‬او ؾعي کى‪ ٫‬ااو صا کامل جغجیب‬
‫صيالیکن که کىم کاع مى مسکي وعوؾخه کړو لکه ص طبذ نه مسکي ص ؾغ‬
‫ویښخه ک کړ‪ ٫‬ا نى څه خغج نكخها او که َىا‪ ٝ‬او ؾعي مى ص مني نه‬
‫ص عاجقى پىعي عوؾخه کړو ىْ څه زبرو نكخهااو که طبذ مى په مکه به‬
‫صیاعلؿمه وعځ وکړو ىْ حاةؼ صيا زام َىع بانضي ص يغوعث او مهلخذ‬
‫په وزذ کي‪.‬‬
‫او بیا یىلؿمه قپه په منی کي جحرو کړۍ ابیا به ص إلاغ ص ػوا‪ ٫‬نه وعوؾخه صعي‬
‫واړو حمغاث په کاڼى اوو لۏا اولني بیا مَځنۍ او بیا ٖ‪ ٣‬بها ىغ یى حمغو به‬
‫اووو کاڼى بانضي ویكخل کحږيا او ىغ ګظاع ؾغو به جکبحروايیا ص ازتر په‬
‫وعځ ص حمغاجى ویكخقى وزذ ص إلاغ ص عازخقى نه وعوؾخه صي ص ى‪ٛ‬ه ڇا لپاعو‬
‫ڇه ‪٢‬اصع وي ا او ص کمؼوعو او بىډا ګانى لپاعو صصقپي ازغي خهه کي ىْ‬
‫احاػث قخه صيا او ص ازتر صوعځي نه وعوؾخه ص حمغاجى وزذ ص ػوا‪ ٫‬نه‬
‫وعوؾخه صيا جغ إلاغ پغیىجقى پىعيا او ص ػوا‪ ٫‬نه مسکي يي ویكخل حاةؼ نه‬
‫صیا او که ص وعځي عف ډیغ ػیاث وي نى بیا صقپي ىْ صحمغاجى ویكخل‬
‫حاةؼصيااو که څىک حمغاث نه ش ي ویكخلي لکه ماقىم یا بىډا کمؼوعي ا نى‬
‫ى‪ٛ‬ه ص زپل ځاو لپاعو څىک وکیل ن یىلي ش يا او وکیل کىلي ش ي ڇه ص زپل‬
‫ځاو نه او ڇا ڇه وکالذ وعکړي صي کاڼي اوو لي په یى وزذ کيا لیکن او ‪٫‬‬
‫به ص زپل ځاو لپاعو وو لي بیا ص وکالذ‪ .‬کقه ڇه په صولؿْ وعځ کاڼي وو لۏ نى‬
‫حج زخْ قىا نى بیا ازخیاع صي که ص ڇا زىښه وی حعجیل کىي ص مني نه‬
‫ووځي او که په منی کي ق په کىي ااو بیا په ؾبا صیاعلؿمه وعځ حمغاث‬
‫اوو لياص ػوا‪ ٫‬نه بٗض او صا ا‪ًٞ‬ل صي ځکه عؾى‪ ٫‬هللا س صاس ي کړي صي‪.‬‬
‫ب ی ددا ڇ دده ص م ک ددي ن دده ص وج ق ددى اعاصو وک ددړي ن ددى َ ددىا‪ ٝ‬وصإ صي وک ددړي ا خاة ً دده‬
‫ښ ددځه او ن ‪ ٟ‬دداؽ والا با ن ددضي صا َ ددىا‪ ٝ‬ن ك ددخها او ص م س ددجض صعواػی ج دده عاج ق ددل ی ددا‬
‫وصعیض‪ ٫‬وعله ىْ نه صي حاةؼ‪.‬‬

‫‪044‬‬
 ‫پَځقؿْ صعؽ قغح‬

‫ص حج مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫‪ .5‬په ڇا بانضي حج ‪ٞ‬غى صي ؟‬

‫ه‪................................................................................................................................... .‬‬
‫ِّ‪................................................................................................................................... .‬‬
‫ج‪.................................................................................................................................. .‬‬
‫ص‪.................................................................................................................................. .‬‬
‫ه‪ .‬او ص ښځى لپاعو صا ايافي صي‪:‬‬
‫‪.......................................................................................‬‬
‫‪ .6‬ص حج څى اعکاو صي ؟ ‪ O‬صوو ‪ O‬صعي‪ O .‬څقىع‪.‬‬
‫‪ . 7‬اخغام ص حج صاعکانى نه یى عکن صيا او صي نه مُقب څاصع او اػاع ص می‪٣‬اث‬
‫نه اڇى‪ ٫‬صي‪ (.‬خیذ – ز ُأ)‪.‬‬
‫َىا‪ ٝ‬الا‪ٞ‬ايت ص َىا‪ ٝ‬ػیاعث نه ب‪ٛ‬حر صيا اولني عکن صي او صویْ ؾنذ‬ ‫‪.8‬‬
‫صي‪ ( .‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .9‬عؾى‪ ٫‬هللا س صعي حجىنه کړي صي‪ ( .‬خیذ – زُا)‬
‫‪ .11‬صحج اصاء کى‪ٞ ٫‬ىعا واحب صي‪ ( .‬خیذ – زُأ)‪.‬‬
‫‪ .11‬ص مضیني زقک به ص یقمقْ می‪٣‬اث نه اخغام جړي ‪ ( .‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .12‬صٖمغي م ی‪٣‬اث ػماني ص عمًاو میاقذ صو‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬
‫‪ .13‬الند د د د د د د د د د د ددضي حم قد د د د د د د د د د د ددى کد د د د د د د د د د د ددي زد د د د د د د د د د د ددالي ځایىند د د د د د د د د د د دده ډک کد د د د د د د د د د د ددړۍ‪ :‬ح د د د د د د د د ددج او ٖ م د د د د د د د د ددغو‬
‫‪ ...............................................‬پ د دده ٖ م د ددغ ک د ددي ‪ ..........................................‬ی د ددى‬
‫ځ د د د د د د د د د ددلا او ڇا ڇ د د د د د د د د د دده ح د د د د د د د د د ددج وک د د د د د د د د د ددړو او ‪ ................................‬ون د د د د د د د دده ک د د د د د د د ددړو‪ .‬او‬
‫‪ .........................................‬ون دده ک ددړواص ګ َ دداىىنى ن دده صا سد د ي پ دداک ق ددى ل ک دده ل ک دده‬
‫مددىع ندده چددي نددىي پدداک ندد‪ٟ‬ا پ یددضا قددىي وي ا اوص حددج م بددروع ب قدده بض لدده ن كددخه ؾددىا ص‬
‫‪.................................‬نه‪.‬‬

‫‪045‬‬
 ‫پَځقؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ .1‬ص مکي زقک له ص حج لپاعو ص جَٗیْ نه اخغام جړي ‪ ( .‬خیذ – ‪ ٚ‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .2‬ښځه به ص اخغام لپاعو ؾپیَه کپړو اڇىي ‪ ( .‬خیذ ‪ -‬زُا)‪.‬‬
‫‪ .3‬څ د د د د د د د د د د ددىک ڇ د د د د د د د د د د دده ص ا خ د د د د د د د د د د ددغام اعاصو ل د د د د د د د د د د ددغي ى ‪ ٛ‬د د د د د د د د د د دده ل د د د د د د د د د د دده م ؿ د د د د د د د د د د ددخدب صي ڇ د د د د د د د د د د دده‬
‫‪...............................‬زىق د د ددبى ول ګ د د ددىي او‪ ..............................‬ج د د دده زىق د د ددبى ون د د دده‬
‫لګىي ‪.‬‬
‫‪ .4‬ښځي له ص ګَډ‪ ٫‬قىي کپړو اڇى‪ ٫‬حاةؼ نه صي‪ ( .‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .5‬ص مدغم لپاعو ص مال کمغبَض(خؼام) اڇى‪ ٫‬خغام صي‪ (.‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .6‬مدغمه ښځه به نه ‪ ..............................‬او نه ‪.....................................‬اڇىي ‪.‬‬
‫‪ .7‬ايُبإ کى‪ ٫‬ؾنذ صي په‪َ O :‬ىا‪ٖ ٝ‬مغة ‪٧‬ي‪َ O .‬ىا‪ ٝ‬ال‪٣‬ضوم ‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪ O‬او‪ ٫‬او صویْ کي ‪ O .‬صا ټى‪ ٫‬طکغ قىي‬ ‫‪َ O‬ىا‪ ٝ‬ػیاعو کي‪.‬‬
‫کاعونى کي‬

‫خیذ ‪ٚ -‬قِ)‪.‬‬ ‫په ؾعي کي جح جقل مؿخدب صي‪( .‬‬ ‫‪.8‬‬

‫ؾ د د د د ددعي ص ‪ ......................‬ن د د د د دده ق د د د د ددغوٕ ک ح د د د د ددږي او ص پ د د د د دده ‪.....................................‬‬ ‫‪.9‬‬

‫زخمحږي‪.‬‬

‫خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬ ‫‪ .11‬خاجی به ص ٖغ‪ٞ‬اث نه ص إلاغ پغیىجقى نه مسکي ووځي‪( .‬‬

‫خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬ ‫‪ .11‬په ٖغ‪ٞ‬ه بانضي وصعیض‪ ٫‬ص حج ص واحباجى نه صي ‪( .‬‬

‫‪ . 12‬ص حج کاعونه ص ‪.............................‬ص وعځی نه قغوٕ کحږي او جغ‬

‫‪ ..........................................‬ازغی پىعي وي ‪.‬‬

‫‪ٖ .13‬غ‪ٞ‬اث په وعځ ‪ٚ‬غ جه زخل حاةؼ نه صي‪ ( .‬خیذ – ‪ٚ‬قِ)‪.‬‬

‫‪ .14‬ص مخمخ٘ او ‪٢‬اعو لپاعو ‪٢‬غباني کى‪ ٫‬واحب صي او ص م‪ٟ‬غص لپاعو ؾنذ صي‪.‬‬
‫‪ ( .15‬خیذ – زُا)‪.‬‬

‫‪046‬‬
 ‫پَځقؿْ صعؽ قغح‬
‫‪ .16‬ص از ت ددر پ دده وعځ ص ٖ‪ ٣‬ب ددي وی ك ددخقى ند دده وعوؾ ددخه جقب ی دده وی ددل زخمحږي‪ (.‬د ددخیذ –‬
‫زُا)‪.‬‬
‫‪ .17‬ک دده خ دداجي ڇغج دده ى ‪ ٛ‬دده ح م ددغو ون دده و ل ددي او ک دداڼي خ ددىى ج دده وع ؾ ددحږی ن ددى عم ددي ي ددي‬
‫خیذ صي‪ (.‬خیذ ‪ -‬زُا)‪.‬‬
‫‪ .18‬خاجي به په لؿمه وعځ صعي واړو حمغاث وو لي‪ (.‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .19‬ایام حكغی‪ ٤‬کي صػوا‪ ٫‬نه وعوؾخه عمي قغوٕ کحږي‪ (.‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .21‬صح مد ددغة الٗ‪ ٣‬بد ددت ص وی كد ددخقى ند دده وعوؾد ددخه ص ٖد دداء کد ددى‪ ٫‬م كد ددغوٕ صي‪ ( .‬د ددخیذ –‬
‫زُا)‪.‬‬
‫‪ . 21‬که ڇغجه َىا‪ ٝ‬ا‪ٞ‬ايت صمکي نه ص وجقى پىعي عوؾخه کړي نىصَىا‪ٝ‬‬
‫وصإ لپاعو ىْ کافي صيا لکه صَىا‪ٖ ٝ‬مغي به عنګه مګغ په‬
‫‪ ..........................‬کي ا و ‪. ................................‬‬
‫‪٢ .22‬دداعو او م ‪ٟ‬ددغص با نددضي وا حددب صي ڇدده ؾددعي وکددړي ‪ ..................‬ا مددا مخم خدد٘ ؾددعي‬
‫به کىي ‪...........................‬‬
‫‪ .23‬اط‪٦‬غ خ‪ ْ٨‬ألاٖما‪ ٫‬الخاليت‪:‬‬
‫خکْ‬ ‫مؿأله‬
‫‪.........................................‬‬ ‫صماقىم حج‬
‫‪.........................................‬‬ ‫صښځي مدغم نه ب‪ ٛ‬حر حج کى‪٫‬‬
‫‪.........................................‬‬ ‫ص‪٢‬غيضاعی حج کى‪( ٫‬ڇه په ڇا‬
‫بانضي ‪٢‬غى وي )‬

‫‪047‬‬
 ‫پَځقؿْ صعؽ قغح‬

‫پَځقؿْ صعؽ‬

‫صىغ مؿقماو په ښایؿخه ازال‪٢‬ى بانضي ښایؿخه کیض‪٫‬‬

‫ىغ مؿقماو له په ښایؿخه او قغعي ازال‪٢‬ى بانضي ښایؿخه کیض‪٫‬ا او صصی ازال‪٢‬ى نه‬
‫ځیني صاصي‪:‬‬
‫عی ك دددَىلي ( ن ددض‪ )١‬اما ن ددذا خ ی دداء او پا ک ددضامنيا ش ددجاٖذا س ددساوثا و‪ٞ‬د ددا صاعي اصىغ‬
‫ى ‪ ٛ‬دده شد د ي ن دده ڇ دده هللا ح ٗ ددالی خ ددغام ک ددړي صي ځ دداو ؾ دداجلا ښ دده ىم ؿ ددایه ج ددىِّاص ز پ ددل وؽ‬
‫م ُدداب‪ ٤‬ص خاحخم َددضو مددضص کددى‪ ٫‬ا او صا س د ي نددىع ا زددال‪ ١‬ڇدده پدده م كددغوٖیذ يددي ‪٢‬ددغاو وؾددنذ‬
‫کي صالةل وي ‪.‬‬

‫يغوعي زبري ‪:‬‬

‫الهد ْدض ُ‪ )١‬عی كدددَىلي‪ :‬ز پددل ز بددرو کدداعونى او ٖ‪ ٣‬یددضو کددي بدده هللا ؾددغو ندداص‪١‬‬
‫( ّ‬
‫ِ‬ ‫‪‬‬
‫وي ا او ىمض‪ ٚ‬ه عنګه ص هللا ص بَضو ګانى ؾغوا او صصي يض صعو‪ ٙ‬صي‪.‬‬
‫َْ ُ‬
‫(ألا َم َانددت) صا یددىو ‪ ٚ‬ټدده ‪ٞ‬غی ًدده صو ڇدده ان ؿدداو با نددضی صصي بددىج ا ڇددى‪ ٫‬قددىي‬ ‫‪‬‬
‫صيا او صصي يض زیانذ صي‪..‬‬
‫ُ‬ ‫ْ‬
‫(ال َٗ َ‪ٟ‬ا‪ )ٝ‬پاکضامني‪ :‬صخغامى نه لغي کیض‪.٫‬‬ ‫‪‬‬
‫ْ‬
‫(ال َخ َيد ُداء) صا صا سد ی ٖدداصث صي ڇدده نی کددى کدداعونى با نددضي مىنددى‪ ٝ‬ک حددږي او ص‬ ‫‪‬‬
‫بضو نه صی ؾاحي‪.‬‬
‫ْ‬
‫‪ُ ( ‬خ ْؿد ُدن ال ِجد َدى ِاع) ښدده ګاونددډیخىِّ‪ :‬او صصي ص لىاػمددى ندده صاصي ڇدده ؾددترګي بدده‬
‫ټیټىي ا او ص ګاونډیانى ٖىعاث او ػنانه جه به نه ګىعي‪.‬‬
‫احددت)ا ص خاحخم َددضو مددضص کددى‪ : ٫‬عؾددى‪ ٫‬هللا س ‪ٞ‬غمددايي‪َ « :‬مااًْ‬ ‫َ ََُ َ ْ َ َ‬
‫‪ُ ( ‬مؿدداٖضة ط ِوي الخ ِ‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ ً‬ ‫اس َغا ْاً ُما ْاؤمً ُه ْشَبا ًات ما ْاً ُها َاشب الا ُّاذ ْه َُا‪َ ،‬ه َّفا َ‬ ‫َه َّفا َ‬
‫هللا َغىا ُاه ه ْشَباات ِما ْاً ها َاش ِب ًَا ْاى ِم ال ِل َُ َاما ِات‪،‬‬
‫اس ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍِ‬
‫هللا َغ َل ُْااه فااي الا ُّاذ ْه َُا َو ْمخا َاشة‪َ ،‬و َما ْاً َسا َات َ ُم ْساال ًما َسا َات َ ُه ُ‬
‫هللا ِفااي‬ ‫َو َما ْاً ٌَ َّسا َاش َغ َلااى ُم ْػسااش ٌَ َّسا َاش ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ان ْال َػ ْب ُذ في َغى ِن َأ ِخ ُِه» هزغحه مؿقْ‪ٌ.‬‬ ‫ُّ ْ َ َ ْ َ َ ُ ٍ َ ْ ن ْ َ ْ َ َ َ‬
‫ِ‬ ‫الذهُا وم ِخش ِة‪ ،‬وهللا ِفي غى ِ الػب ِذ ما و‬

‫‪048‬‬
 ‫قپاړؾْ صعؽ قغح‬
‫قپا ړؾْ ص عؽ‬

‫په اؾالمي اصابى ښایؿخه کیض‪٫‬‬

‫ا ؾ د د ددالمي اصا ب د د ددى با ند د د ددضي ښای ؿ د د ددخه ک ی د د ددض‪٫‬ا او صصي ند د د دده‪ :‬ؾ د د ددالم اڇى‪ ٫‬ا کد د د ددىالو‬
‫جَضي(بكا قددذ) پدده ض د ۍ الؽ با نددضي زددىعاک او څ ښدداک کددى‪ ٫‬ا ص زددىعاک پدده قددغوٕ‬
‫ک ددي ب ؿ ددْ هللا وی ی ددلا او ص عو ټ د ێ ن دده ‪ٞ‬اع‪ ٚ‬ی ددضلى وعوؾ ددخه الخ م ددضهلل وی ی ددلااو ص پغن ج ددي‬
‫ندده وعوؾددخه الخ مددضهلل وی یددلا او ص پغن جددي والا لدده ب یددا حددىاِّ وع کددى‪ ٫‬ڇدده ک قدده الخ مددض‬
‫هلل اوا ي دديا بیماعپغس د ي کى‪ ٫‬اصح َ دداػي ؾ ددغو ج ق ددل او ص ‪ ٞ‬ددن کى‪ ٫‬ام س ددجض ج دده او کىع ج دده‬
‫صن َد دده ک ید ددضلى او وج قد ددى وزد ددذ کد ددي صما قد ددىم ص پ يد ددضا ک ید ددضلى ص م بد دداعکي وعکىلد ددى وزد ددذ‬
‫ک د دديا ص واصو ص م ب د دداعکي پ د دده وز د ددذ ک د دديا ص ‪ ٞ‬د دداجخي پ د دده وز د ددذ کيا پ د دده ؾ د دد‪ٟ‬غ ک د ددي ص م د ددىع‬
‫پالعؾ د ددغو ص زپقىا ند د ددى ؾد د ددغواګاونډیانى ؾغواما قد د ددىمانى او ‪ ٚ‬ټد د ددانى ؾد د ددغو او صا سد د د ي‬
‫نىع کدداونى کددي ص قددغعي اصا بددى ز یددا‪ ٫‬ؾدداجلا ل کدده صک پددړو اڇىلددىا او وی ؿددخقى کددي او ص‬
‫ڇپقى اڇىلى او ویؿخقى او صاس ي نىع‪.........‬‬

‫يغوعي زبري ‪:‬‬

‫‪ -‬ؾالم اڇى‪ ٫‬ا او پىعو ؾالم یٗني ‪ :‬الؿالم ٖقیکْ وعخمت هللا وبغکاجه‪ ).‬ؾالم به‬
‫اڇىي په ىغ ڇا ڇه يي پحژني او که يي نه پحژنيا او حىاِّ به وعکىي ڇه ڇا‬
‫صعبانضي ؾالم واڇىلى‪.‬‬
‫‪ ( -‬په ض ي الؽ بانضي زىعاک او ځښاک کى‪ :.) ٫‬یٗني وحىبا به په ض ي الؽ‬
‫بانضي زىعاک او څښاک کىي ااو پ ه صعي ګىجى بانضي به زىعاک کىي ا او په‬
‫ىمضي بانضي عاکړو وعکړو مؿخدب صو‪.‬‬
‫‪ ( ‬الدؿمیت َٖض الابخضاء ) یٗني بؿْ هللا وییل‪.‬‬
‫‪( -‬والخمض َٖض ال‪ٟ‬غا‪ )ٙ‬لکه صا ‪٢‬ى‪ ٫‬واعص قىي صي‪ (:‬الخمضهلل الظي اَٗمني ى ظا‬
‫وعػ‪َ٢‬یه من ‪ٚ‬حر خى‪ ٫‬مني وال ‪٢‬ىة)‪.‬‬
‫ْ َْ َ ْ ّ ََ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ ْ‬ ‫ْ َ ْ ُ‬
‫ا ال ِزي أط َػ َم ِني َهزا َو َس َصك ِى ُِه ِمً غی ِ حى ٌٍ ِم ِني وًل كى ٍة»‪.‬‬
‫َّ‬
‫‪« : ‬ال مذ ِ‬
‫‪ -‬او مكغوٕ زبرو صاصو ڇه ص زپلي مخي نه زىعاک وکړي ا او زىعاک کي ٖیب‬
‫عاونه باس ي‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪049‬‬
 ‫قپاړؾْ صعؽ قغح‬

‫ا» وییل‪.‬‬ ‫ْ َ ْ ُ‬ ‫َ ْ َ ْ ُ ََْ ُْ َ‬

‫‪‬‬
‫اؽ) یٗني‪ :‬ص پغنجي نه وعوؾخه «ال مذ ِ‬ ‫(والخمض بٗض الُٗ ِ‬
‫هللا»وييد ددلا ب ید ددا بد دده پغن جد ددي‬ ‫م) یٗ ند ددي ‪ْ ًَ « :‬ش َح ُما ا َاً ُ‬ ‫يذ ْال َٗد دداَـ ئ َطا َخمد د َدض َ‬ ‫( َو َح ْكد ددم ُ‬ ‫‪‬‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫ْ‬ ‫َْ ُ ُ ُ َُ ْ ُ َ َ ُ‬
‫کىنکي وايی‪« :‬يه ِذًىم هللا وٍط ِلح بالىم»‪.‬‬
‫َ َ َ ُ َْ‬
‫يٌ) یٗ ن د ددي ص بی م د دداع ج پ د ددىؽ ب د دده ک د ددىي ااو ب د دداع ب د دداع ب د دده وع ځ د ددي‬ ‫(و ِٖي د دداصة اإلا د د ِدغ ِ‬ ‫‪‬‬
‫مَا ؾددب وزخىن ددى ک ددي‪.‬او ډ ی ددغ وز ددذ ب دده وع ؾ ددغو ن دده ج ح ددرويا او ىمضاعن ګ دده‬
‫صاس ي زبري به نه کىي ڇه ى‪ٛ‬ه ص هللا نه نا امیضو کړي‪.‬‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َّ ُ ْ‬
‫إ ال َج ََا ِة ِؼ ِلقهال ِة َوالض‪ِ ٞ‬ن) (صحَاػي ؾغو جقل او ص‪ٞ‬ن کى‪ :) ٫‬صا ص ؾدړو‬ ‫(وا ِجب‬ ‫‪‬‬
‫لپاعو ص ښځى لپاعو جقل نكخه‪.‬‬
‫(م س ددجض ک ددىع جد دده صن َ دده ک ی ددضلى او وج قد ددى وز ددذ ک ددي قد ددغعي اصا ب ددى ز ید ددا‪٫‬‬ ‫‪‬‬
‫ؾ د دداجل)‪ :‬یٗ ن د ددي م س د ددجض ج د دده صن َ د دده ک ی د ددضلى وز د ددذ ک د ددي ضد د د ي ښ د ددپه مس ک د ددي‬
‫َّ ْ َ‬ ‫کىي ااو صا صٖاء به وا يدي‪« :‬ب ْسام َ َّ َ ُ َ َّ َ ُ َ َ ُ‬
‫هللا‪ ،‬الل ُ َّام افاخ ْح ِلاي‬ ‫هللا‪ ،‬والطاالة والساالم غلاى َسساى ٌِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬
‫اب َس ْح َم ِخ ًَ»ا او ص عاوجقى وزذ کي به ګ ؿده ښدپه مس کدي کدىي اوصا ص ٖداء‬ ‫َأ ْب َى َ‬
‫ض ِال ًَ»ا ىدغ‬ ‫الل ُ َّام إ ّواي َأ ْسا َ ُل ًَ م ْاً َف ْ‬
‫َّ‬ ‫َ َّ َ ُ َ َّ َ ُ َ َ ُ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِِ‬ ‫هللا‪ ،‬والطاالة والساالم غلاى َسساى ٌِ ِ‬
‫هللا‪،‬‬ ‫به وا يدي‪ِ « :‬بس ِام ِ‬
‫ڇ دده ک ددىع ج دده صن َ دده ک ی ددض‪ ٫‬صي پ دده ى ػ ددي ک ددي ضد د ي ښ ددپه مس ک ددي ک ددى‪ ٫‬صن َ دده‬
‫ْ‬
‫ک ی ددضلى وز ددذ ک ددي او ص ک ددىع ن دده وج ق ددى وز ددذ ک ددي صا ص ٖ ددا ب دده وا ي ددي‪ِ « :‬بس ا ِام ِ‬
‫هللا‪،‬‬
‫َ ُ َ َ َ َ‬ ‫َّ ّ َ ُ َ ْ َ‬ ‫َ َ َ ْ َ َ َ ُ َّ َ َّ‬ ‫َ َ َّ ْ ُ َ َ‬
‫ااا‪ ،‬الل ُ ا َّام ِإ ِو ااي أ ُغ ااىر ِب ا َاً أن أ ِض ا َّال أ ْو أض ا َّال‪ ،‬أ ْو أ ِص ٌَّ أ ْو‬‫هللا‪ ،‬وًل ح ااىٌ وًل ك ااىة ِإًل ِب ا ِ‬ ‫جىول ااذ غل ااى ِ‬
‫َّ ّ َ َ ُ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َ َ ْ َ ُ ََ َ َ‬
‫أص ٌَّ‪ ،‬أ ْو أظ ِلا َام أ ْو أظلا َام‪ ،‬أ ْو أ ْح َ ا َال أ ْو ًُ ْ َ ا َال َغلا َّاي»ا وَٖددض الد ُّدضزى‪« :٫‬الل ُ ا َّام ِإ ِوااي أ ْسا ل ًَ خ ْیا َ املا ْاىِل ِج‬
‫هللا َسِّبىااا ج َىولىااا» ب یددا صي ز پددل ا ىددل‬
‫َ َ َّ ْ َ‬ ‫َ ْ َ َ ََ‬ ‫َو َخ ْیا َ ا ْ َ ْخا َاشج‪ ،‬ب ْساام َ َ ْ َ َ ْ‬
‫هللا خ َشحىااا‪ ،‬وغلااى ِ‬ ‫هللا ولجىااا و ِ سا ِم ِ‬ ‫ِ ِ ِ ِ‬
‫بانضي ؾالم واڇىي‪.‬‬
‫ُ‬ ‫َ‬
‫هللا لى َما ااا‪َ ،‬و َبا ا َااس َن‬
‫(صواصو م ب دداعکي وع ک ددى‪ :) ٫‬یٗ ن ددي صا ص ٖ ددا صي اوا ي ددي‪َ « :‬با ا َ َن ُ‬
‫ااس‬ ‫‪‬‬
‫َ‬ ‫َُ‬ ‫َ ُ‬
‫َغل ُْى َما‪َ ،‬و َح َم َؼ َب ِْىى َما ِفي خ ْی ٍ »‪.‬‬
‫(ص مددړي ‪ٞ‬اج ددده کددى‪ :) ٫‬او صا بدده صعي وع ځددى پددىعي وي صصي ندده ډ یددغ بدده ندده‬ ‫‪‬‬
‫وي‪.‬‬

‫‪051‬‬
 ‫اوولؿْ صعؽ قغح‬

‫اولؿْ صعؽ‬

‫قغک او ص ګَاىىنى نه زبرصاعي وعکى‪( ٫‬یغو‪)٫‬‬

‫ص قغک او ګَاىىنى نه یغو وعکى‪ ٫‬او ځاو ؾاجلا او صصي نه ‪:‬‬
‫اووو ىالکىنکي ګَاىىنه ڇه ى‪ٛ‬ه صاصي‪ :‬ص هللا ؾغو قغک‬
‫کى‪ ٫‬احاصوکى‪ ٫‬ا ب‪ٛ‬حر ص خ‪٢ ٤‬خل کى‪ ٫‬اڇه هللا حٗالی خغام کړي وي ا‬
‫ؾىص زىړ‪٫‬اصیدیْ ما‪ ٫‬زىړ‪٫‬ا ص حَګ نه جسخیض‪٫‬امىمَى ‪ٚ‬ا‪ٞ‬قى پاکى‬
‫ښځى بانضي تهمذ لګى‪. ٫‬‬
‫او ىمضاعنګه ‪ :‬ص مىع پالع نا‪ٞ‬غمانی کى‪ ٫‬ا نقه عخمي زخمى‪ ٫‬اصصعو‪ٚ‬ى‬
‫ګىا ي وعکى‪ ٫‬ا صصعو‪ٚ‬ى ‪٢‬ؿْ کى‪ ٫‬ا ګاونډی له جکقی‪ ٠‬وعکى‪ ٫‬اصزقکى‬
‫په ما‪ٖ ٫‬ؼث او ویَه کي ْقْ کى‪ ٫‬ا صقغابى څکلا ‪٢‬ماع کى‪ ٫‬ا‪ٚ‬ی بذ‬
‫کى‪ ٫‬ا ڇ‪ٛ‬ل زىعي کى‪ ٫‬ااو صاس ي نىع کاعونه ڇه هللا او ص هللا عؾى‪٫‬‬
‫وعنه مَ٘ کړي وي ‪.‬‬

‫يغوعي زبري ‪:‬‬

‫‪ ( ‬صهللا ؾغو قغک ) په صي کي قغک اکبر او ان‪ٛ‬غ ټى‪ ٫‬قامل صي‪.‬‬
‫‪( ‬حاصو) ڇاڇه حاصو وکړوا یا وعبانضي عاض ي قىا نى ک‪ٟ‬غ يي وکړوا او‬
‫صوي له وعجقل ىْ خغام صيا صحاصو والا ټي وي ڇی َقىنه کخلا صاس ي‬
‫ازباعونه او مجلي کخل کىم ڇه په ىػي کي ابغاج وي اخغام صيااو حاصو‬
‫به په حاصو بانضي نه زخمىي ابقکه قغعي صم بانضي او صٖاء بانضيا او‬
‫مباح صواګانى او حجامذ بانضي به ٖالج کیضلي ش ي‪.‬‬
‫‪( ‬صخغام کړي قىي ن‪ٟ‬ـ ‪٢‬خقى‪ :) ٫‬ى‪ٛ‬ه که مؿقماو وي او که مٗاىض وي‬
‫او که طم ي وي او که مؿخامن وي‪.‬‬

‫‪050‬‬
 ‫اوولؿْ صعؽ قغح‬

‫‪ ( ‬م ګ ددغ ح دداةؼ َغی ‪ ٣‬دده با ن ددضي )‪ :‬صڇا ڇ دده ‪٢‬خ ق ددى‪ ٫‬ح دداةؼ صي ى ‪ ٛ‬دده صعي ‪ ٢‬ؿ ددمه صي‪:‬‬
‫صن ‪ ٟ‬د ددـ بض ل د دده ک د ددي ن‪ٟ‬ـا ب د ددىډا ( ق د دداصي ق د ددضو) ػنا ک د دداعا صص ی د ددن پغی ښ د ددىصونکي ص‬
‫الخاس ُن لذًىه ْاملُ َفاس ُق ل ْل َج َم َ‬
‫اغ ِت»‪.‬‬
‫َ َّ‬ ‫الى ْف َ َّ ّ ُ َّ‬ ‫َّ ْ ُ َّ‬
‫ِ ِ‬ ‫س‪ ،‬والث ِِب الض ا ِوي‪ ،‬و ِ ِ ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫حماٖذ نه وجىنکي‪ .‬الىفس ِب‬
‫‪ ( ‬ی د د ددیْ )‪ :‬صا ى ‪ ٛ‬د دده څ د ددىک صي ڇ د دده پ د ددالع ي د ددي م د ددړ ق د ددىي وي ااو ب ق د ددى‪ ٙ‬ج د دده ن د دده وي‬
‫عؾیضلي‪.‬‬
‫ص حَګ نه جسخیض‪ : ٫‬مغاص وعنه ص هللا په العو کي ص ‪ٚ‬اػیانى ‪ٞ‬ىج صي‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫(پاکى ػنانه بانضي ته مدذ ل ګدى‪ : ) ٫‬یٗ ندي اػاصي ښدځيا واصو قدىي وع نده مدغاص نده‬ ‫‪‬‬
‫صي بقکه اػاصي ښځي‪.‬‬
‫صصعو ‪ٚ‬ددى ‪ ٢‬ؿددْ ‪ :‬ىمضاعن ګدده ص هللا ندده ب‪ ٛ‬حددر پدده بددل ڇددا با نددضي ‪ ٢‬ؿددْ کددى‪ . ٫‬ل کدده ص‬ ‫‪‬‬
‫پی‪ٛ‬م ب د ددر پ د دده طاث ن د ددىم با ن د ددضي ‪ ٢‬ؿ د ددْ ک د ددى‪ ٫‬ا او ق د ددغ‪ ٝ‬او ٖ د ددؼث ػن د ددضګێا ‪ ٢‬بد د ددر‬
‫بىډوالي و‪ٚ‬حرو بانضي ‪٢‬ؿْ کى‪.٫‬‬
‫ص ‪ ٢‬م دداع ل ددىبي ک ددى‪ : ٫‬او صی خ دده می ؿ ددغ ى ددْ وا ي ددي‪ :‬ى ددغ ى ‪ ٛ‬دده مٗام ق دده ڇ دده ص ګ ټ ددي او‬ ‫‪‬‬
‫ن‪٣‬هاو ؾغو يي حٗق‪ ٤‬وي‪.‬‬
‫‪ٚ‬ی ب ددذ‪ :‬عؾ ددى‪ ٫‬هللا س ي ددي صا سد د ي ح ٗغی دد‪ ٠‬ک ددړي صي‪ :‬ص ز پ ددل وعوع پ دده ى ‪ ٛ‬دده څ دده‬ ‫‪‬‬
‫بانضي طکغ کى‪ ٫‬ڇه ى‪ٛ‬ه يي بضو ګڼي‪.‬‬
‫ڇ‪ٛ‬ل زىعي‪ :‬ص زقکى مَځ کي یى بل جه زبري ن‪٣‬قى‪٫‬‬ ‫‪‬‬

‫صمؿاب‪٣‬ي خکْ‬

‫ب‪ٛ‬حر ص ٖىى نه حاةؼ‬ ‫مُق‪ ٤‬خغام‪:‬‬ ‫ٖىى (بض‪ )٫‬و‪ٚ‬حرو په‬

‫صي او ص ٖىى ؾغو نه‬ ‫نغص ا قُغنج او‬ ‫نىعث حاةؼ صي‪:‬‬
‫صي حاةؼ‪:‬‬ ‫ص اوښانى او اؾىنى او‬
‫صصي په عنګه لىبي‪.‬‬ ‫‪ٚ‬كى مؿاب‪٣‬ه‪ :‬صعؾى‪٫‬‬
‫صطکغ قىي قیانى‬ ‫َ‬
‫هللا س ص ‪٢‬ى‪ ٫‬مُاب‪ً« : ٤‬ل‬
‫ٖالوو ټى‪٫‬‬ ‫َ‬ ‫ُ ّ َ‬ ‫َ ْ َ َّ‬
‫ف أ ْو َحا ِف ٍشأ ْو‬‫سبم ِإًل ِفي خ ٍ‬
‫َه ْ‬
‫ط ٍل»‪.‬‬

‫‪052‬‬
 ‫صاجقؿْ صعؽ قغح‬

‫اجقؿْ صعؽ‬

‫صمړي جیاعو‪ ٫‬إلاىنځ وع بانضي کى‪ ٫‬او ص‪َٞ‬ى‪. ٫‬‬

‫صصي ج‪ٟ‬هیل صاس ي صي‪:‬‬
‫اولني زبرو ‪ :‬ص مغګ په وزذ کي ص کقمي (ال اله الا هللا) جق‪٣‬حو کى‪ ٫‬مكغوٕ زبرو‬
‫صوالکه څَګه ڇه عؾى ‪ ٫‬هللا س ‪ٞ‬غماییلي صي‪( :‬ل‪َ٣‬ىا مىجاکْ ال اله الا هللا) ص لخه‬
‫مغاص ص مړو نه ى‪ٛ‬ه څىک صي ڇا بانضي ڇه ص مغګ ٖالماث ښکاعو قىي وي ‪.‬‬
‫صویمه زبرو ‪ :‬کقه ڇه يي مغګ ی‪٣‬یني قى ڇه و‪ٞ‬اث قى نى ص ى‪ٛ‬ه صواړو ؾترګي به‬
‫بَضي کړي ش ي او ػنه به يي وجړي لکه څَګه ڇه ؾنذ کی زابذ صي‪.‬‬
‫صعیمه زبرو‪ :‬مؿقماو مړي له ‪ٚ‬ؿل وعکى‪ ٫‬واحب صي مګغ ى‪ٛ‬ه ڇه ص حَګ په‬
‫میضاو کي قهیض قىي وي نى ىػي له به ‪ٚ‬ؿل نه وعکى‪ ٫‬کحږي او نه به وعبانضي‬
‫حَاػو کحږيا بقکه ص قهاصث په کپړو کي به ص‪ٞ‬ن کحږيا لکه څَګه ڇه عؾى‪ ٫‬هللا‬
‫س هخض قهضاو له نه ‪ٚ‬ؿل وعکړو او نه يي وعبانضي إلاىنځ وکړو‪.‬‬
‫څقىعم ‪ :‬مړي له ص ‪ٚ‬ؿل وعکىلى َغی‪٣‬ه‪ :‬صمړي قغمګاو به پټه کړي ش يا او بیا به‬
‫لږ اوڇذ کړي ش ي او په زيټه به يي نغمێ ؾغو لږ ػوع وکړي ش يا بیا صي ‪ٚ‬ؿل‬
‫کىنک ي زپل الؽ نه کپړو یا څه ش ي جاو کړي او بیا صي ى‪ٛ‬ه ن‪ٟ‬ا کړي ابیا صي‬
‫وعله صإلاىنځ ص اوصؽ په عنګه اوصؽ وعله وکړي ا بیا صي ص بحري و‪ٚ‬حرو اوبى بانضي‬
‫ص ى‪ٛ‬ه ؾغ او ږیغو ویَځيابیا ص ص ى‪ٛ‬ه ض ي َغ‪ ٝ‬او بیا ګـ َغ‪ ٝ‬ویَځي‬
‫ىمضاعنګه صي صویْ ځل او صعیْ ځل ویَځيااو په ىغ ځل صي وعله په زیټه‬
‫بانضي الؽ عاښکاږي که ڇغجه ځه ش ي وعنه اوجل نى ن‪ٟ‬ا کىي صيا او ص عاوجقى‬
‫ځاي صي په مالىڇى و‪ٚ‬حرو بانضي بَض کړي ا که مالىچ نه وي ا که بیا ىْ نه‬
‫بَضیږي بیا زالو زاوعو(زټه) بانضي او یا نىي (میډیکل) ډاکټري ؾامانىنى‬
‫بانضي(پټۍ و‪ٚ‬حرو) صي بَض کړي ااو اوصؽ به وعله صوباعو وکړي ا که په صعي ځل يي‬
‫ن‪ٟ‬ايي خانقه نه ش ي نى پَځه نه جغ اووو ځل پىعي صي ویَځل ش يا او په کپړو‬
‫بانضي صي وچ کړي ش يابیا صي وعله ب‪ٛ‬قىنى حىړونى کي (صپَډیى او الؾىنى) او ص‬
‫سجضي ځایىنى بانضي زىقبىيي ولګىي ااو که ټى‪ ٫‬بضو بانضي يي زىقبىيي‬
‫ولګىله نى ډیغو ښه صوااو ک‪ٟ‬ن بانضي صي ىْ بسىع اؾخٗما‪ ٫‬کړي ش ياکه نىکاو‬
‫او بغیخىنه‬

‫‪053‬‬
 ‫صاجقؿْ صعؽ قغح‬

‫يي ‪ ٚ‬وو نى واړو صي کړي او کَه پغیږصي يي ىْ څه زبرو نكخه پکي‪.‬او‬

‫ویښخى کي ص ږمَځ نه و ي او نه صي ص نام نه النضي ویښخه ک کىي ااو نه‬
‫صي ؾنذ (زخَه)کىي ‪ .‬ځکه په صي بانضي کىم صلیل نه صي زابذ‪.‬او ص ښ ځى‬
‫به ص ویښخى نه صعي کمڅۏ حىړي کړي ش ي او قا جه به يي واړو‪ ٫‬ش ي‪.‬‬
‫پَځْ‪ :‬مړي له ک‪ٟ‬ن وعکى‪: ٫‬بهترو صاصو ڇه ؾړي له صعي ؾپیَى کپړو نه ک‪ٟ‬ن‬
‫وعکړ‪ ٫‬ش ياڇه په صي کي ‪٢‬میو او ٖمامه نه وي الکه څَګه ڇه عؾى‪ ٫‬هللا‬
‫س له ک‪ٟ‬ن وعکړ‪ ٫‬قىي ووااو صا کپړي به یى بل کي وعصنَه کىي ‪ .‬او که په‬
‫‪٢‬میو اػاع او ل‪ٟ‬ا‪ٞ‬ه کي ک‪ٟ‬ن وعکړ‪ ٫‬ش ي ىْ څه خغج نكخه پکي‪.‬‬
‫او ػنانه له به پَځه کپړو کي ک‪ٟ‬ن وعکىلي ش يا‪٢‬میوالىپټها اػاع او صوو‬
‫ل‪ٟ‬افيااو ماقىم له به ص یىي نه جغ صعي کپړوپىعي ک‪ٟ‬ن وعکى‪ ٫‬کیضلي‬
‫ش يااو ماقىمي حینۍ له به ‪٢‬میو او صوو ل‪ٟ‬ا‪ٞ‬ى کي ک‪ٟ‬ن وعک ى‪ ٫‬کحږي‪ .‬او‬
‫ټى‪ ٫‬په یىو ‪ٚ‬ټه کپړو کي پټى‪ ٫‬واحب صياصټىلى لپاعو‪ .‬لکن که ڇغجه مړي‬
‫مدغم وو ص اخغام په خالذ کي ووا نى صا به په اوبى او بحرو بانضي به ‪ٚ‬ؿل‬
‫وعکى‪ ٫‬کحږي‪ .‬نى په ى‪ٛ‬ه څاصع او اػاع کي به ک‪ٟ‬ن وعکى‪ ٫‬کحږي یا صصي نه‬
‫ب‪ٛ‬حر که بل څه وي ‪.‬مش او ؾغ به وعله نه پټىي ااو نه به وعبانضي زىقبىيي‬
‫لګىي ا ځکه ى‪ٛ‬ه به ص ‪٢‬یامذ په وعځ جقبیه ویىنکي عاپاڅحږيا لکه څَګه ڇه‬
‫خیذ خضیث کي صعؾى‪ ٫‬هللا س نه زابذ صيا او که ڇغجه ښځه صاخغام په‬
‫خالذ کي وو صي له به ص نىعو کپړو په عنګه ک‪ٟ‬ن وعکى‪ ٫‬کحږي لکن‬
‫زىقبىيی به وعبانضي نه لګىي امش به وعله په ن‪٣‬اِّ بانضي نه پټىي ا اونه‬
‫الؾىنه په صؾخانى بانضيا لیکن مش او الؾىنه به يي په ک‪ٟ‬ن بانضي پ کړي‬
‫ش ي لکه څَګه ڇه مسکي صښځي له ص ک‪ٟ‬ن وعکى‪َ ٫‬غی‪٣‬ه کي طکغ قى‪.‬‬
‫قپږم ‪ :‬مړي له ص ‪ٚ‬ؿل وعکى‪ ٫‬او ى‪ٛ‬ه بانضي ص إلاىنځ کى‪ ٫‬ډیغ مؿخد‪:٤‬‬

‫اول نددي ى ‪ٛ‬دده کددـ ڇدده ص ڇددا بدداعو کددي یددي ونددیذ کددړي وي اب یددا پددالع ب یددا نی کدده‬
‫ب یددا نددژصي زپ قددىاو ص مددړي ص ٖ هددبىو ندده‪ .‬او ډ یددغ م ؿددخد‪ ٤‬ص ‪ ٚ‬ؿددل وعکىلددى ښددځي‬
‫لددها ى ‪ٛ‬دده څددىک صي ڇدده ونددیذ يددي وعبا نددضي کددړي وي ا ب یددا مددىع ب یددا ن یددا ب یددا نددژصي‬
‫زپقىاو ص ښځي‪.‬‬

‫‪054‬‬
 ‫صاجقؿْ صعؽ قغح‬

‫او ىمضاعنګه ښځه او زاونض یىبل له ‪ٚ‬ؿل وعکىلي ش ياځکه ابى بکغ‬
‫الهضی‪ ٤‬عض ي هللا حٗالی َٖه له يي ښځي ‪ٚ‬ؿل وعکړي ووااو ٖلي عض ي هللا‬
‫حٗالی َٖه زپقه ښځه (‪ٞ‬اَمت عض ي هللا حٗالی ٖنها ) له ‪ٚ‬ؿل وعکړي وو‪.‬‬
‫اووم‪ :‬په مړي ص حَاػي اصاء کىلى َغی‪٣‬ه‪ :‬ص حَاػی إلاىنځ کي څقىع‬
‫جکبحرونه صياص او‪ ٫‬جکبحر نه وعوؾخه ؾىعث ‪ٞ‬اجده او یا که لَډ ایخىنه‬
‫یى صوو اوايي ىْ ښه صوالکه څَګه ڇه صابن ٖباؽ هنع هللا يضر نه خیذ عوایذ کي‬
‫صي‪ .‬بیا به صویْ جکبحر وکړي ااو په عؾى‪ ٫‬هللا س به صعوص اواييالکه څَګه‬
‫ڇه يي حكهض کي واييابیا به صعیْ جکبحر وکړي ااوصا صٖاء به اوايي‪ ( :‬القهْ‬
‫ا‪ٟٚ‬غ لخیَا ومیدَا وقاىضنا و‪ٚ‬اةبَا ون‪ٛ‬حرن ا وکبحرناوطکغنا وانثانااالقهْ‬
‫من هخییخه مَا ‪ٞ‬اخیه ٖلی الاؾالم ومن جى‪ٞ‬یخه مَا ‪ٞ‬خى‪ٞ‬ه ٖلی ٖلی‬
‫الایماواالقهْ ا‪ٟٚ‬غله واعخمهاوٖا‪ٞ‬هاواٖ‪َٖ ٠‬هاواکغم نؼلهاووؾ٘‬
‫مضزقهاوا‪ٚ‬ؿقه باإلااء والثلج والبرصاون‪٣‬ه من السُایا کما یَ‪٣‬ی الثىِّ‬
‫ألابیٌ من الضنـاوابضله صاعا زحرا من صاعوا وهىال زحرا من هىقهاواصزقه‬
‫الجَتاوهٖظو من ٖظاِّ ال‪٣‬براوٖظاِّ الَاعاوا‪ٞ‬سر له في ‪٢‬برواونىعله‬
‫‪ٞ‬یهاالقهْ ال جدغمَا احغواوال جًقَا بٗضوا) بیا به څقىعم جکبحر وکړي ا او‬
‫ض ي َغ‪ ٝ‬جه به یى ؾالم وګغځىي ‪.‬‬
‫او ص ىغ جکبحر ؾغو الؽ اوڇخى‪ ٫‬مؿخدب صي‪.‬‬
‫او که ڇغجه مړي ػنانه وي ا نى بی ا طکغ قىي صٖاء کي ( القهْ ا‪ٟٚ‬غلها ‪)....‬‬
‫وايي‪.‬‬
‫او که حَاػی صوو وي بیا صي ‪(:‬القهْ ا‪ٟٚ‬غلهما) وايي‪.‬‬
‫او که حَاػي ډیغي وي نى بیا به‪( :‬القهْ ا‪ٟٚ‬غلهْ) وايي‪.‬‬
‫او که ڇغجه مړي ماقىم وي نى بیا به صصٖاء په ځاي صا اوايي‪ (:‬القهْ‬
‫احٗقه ‪ٞ‬غَا وطزغا لىالضیهاوق‪ٟ‬یٗا مجابااالقهْ ز‪٣‬ل به‬
‫مىاػینهمااوهْٖٓ به هحىعىمااوهلخ‪٣‬ه بهالر ؾق‪ ٠‬اإلاإمَحواواحٗقه في‬
‫ک‪ٟ‬الت‬

‫‪055‬‬
 ‫صاجقؿْ صعؽ قغح‬

‫ابغاىیْ ٖقیه الهالة والؿالما و‪٢‬ه بغخمخک ٖظاِّ الجخیْ‪.).‬‬

‫او امام له ص ؾړي ؾغ جه او ص ښځی مَځ بغابغ جه وصعیض‪ ٫‬ؾنذ صيااو که‬
‫احخماعي حَاػو وي نى ؾړي به ص امام مخي جه وي او ػنانه به ص ‪٢‬بلي مخي جها او‬
‫که ماقىماو پکي وي نى ماقىم به ص ػنانه نه مسکي کىي ا بیا ښځهابیا ماقىمه‬
‫حینۍ او ص ماقىم ؾغ به ص ؾړي ص ؾغ ؾغو بغابغ وي ااو ص ښځي مَځ به ص ىْ ص‬
‫ؾړي ص ؾغ ؾغو بغابغ وي اىمضاعنګه ص ماقىمي ؾغ به ص ښځي ؾغ ؾغو بغابغ‬
‫وي ااو مَځ به يي ص ؾړي ص ؾغ بغابغ وي ا او م‪٣‬خضیاو به ټى‪ ٫‬ص امام نه وعوؾخه‬
‫والړویا مګغ که ڇغجه یى م‪٣‬خضي وي نىع نه وي ا او یا عوؾخه ځاي نه وي نى ص‬
‫امام ض ي َغ‪ ٝ‬جه وصعیږي ‪.‬‬
‫اجْ ‪ :‬ص مړی صص‪ٞ‬ن کىلى َغی‪٣‬ه‪:‬‬
‫‪٢‬بر بایض ص ؾړي ص مال پىعي حىع وکنؿخل ش يااو ص ‪٢‬بلي َغ‪ ٝ‬جه به لخض وي ااو‬
‫مړي به په لخض کي په ض ي َغ‪ ٝ‬بانضي کیښىصلي ش يااو ص ک‪ٟ‬ن ‪ٚ‬ىټي به کىالو‬
‫کړي ااو ىمض‪ٚ‬س ي صي پغیښىص‪ ٫‬ش يا او مش به وعله نه ښکاعو کىي که مړي ؾړي‬
‫وي او که ښځهابیا صي په لخضبانضي کچه زاوعي ښستي کیضيا بیا صي په زټه‬
‫بانضي بَض کړي ش ي ڇه مٓبىٍ ش ي او صنَه زاوعو نه وعځيا او که ص زاوعي‬
‫ښستي نه وي نى بیا وعبانضي جستي ىْ کیسىصلي ش يایا کاڼيااو یا لغګي ڇه ص‬
‫زاوعي ص وعجققى نه يي وؾاحيابیا صي وعبانضي زاوعي واڇى‪ ٫‬ش يا او صي وزذ‬
‫کي صا صٖاء وییل مؿخدب صي (باؾْ هللا وٖلی مقت عؾى‪ ٫‬هللا) او ‪٢‬بر به ص یى‬
‫لىیكذ بغابغ اوڇخىلي ش يااو که کیضلي ش ي نى واړو کاڼي صي وعبان ضي کیښىص‪٫‬‬
‫ش يااو ص اوبى ڇڼکاو صي وعبانضي وکړي ‪ .‬او زپقىانى له صا حاةؼ صي ڇه ص‪٢‬بر‬
‫‪ٞ‬اع‪ٚ‬یضلى نه وعوؾخه ‪٢‬بر ؾغو وصعیږي او مړي جه صٖاء وکړي اځکه عؾى‪ ٫‬هللا‬
‫س ڇه کقه به ص مړي ص ص‪ٞ‬ن کىلى نه ‪ٞ‬اع‪ ٙ‬قى نى په ‪٢‬بر به وصعیضلى او وییل به‬
‫يي‪( :‬اؾخ‪ٟٛ‬غوا ألزیکْ واؾألىا له الخثبیذا ‪ٞ‬انه آلاو یؿأ‪ .)٫‬زپل وعوع لپاعو‬
‫مىص م‪ٟٛ‬غث صٖاء وکړۍ او ص هللا نه اؾخ‪٣‬امذ وعله ‪ٚ‬ىاړۍ ځکه ڇه ص ى‪ٛ‬ه ؾغو‬
‫به اوؽ ؾىا‪ ٫‬حىاِّ کحږي‪.‬‬
‫ن هددْ‪ :‬کدده ڇ ددا ندده ص ح َ دداػی إلاددىنځ پ دداحي قددىي وي ا نددى ى ‪ ٛ‬دده لدده ح دداةؼ صي ڇدده ‪ ٢‬ب ددر‬
‫بانضي یي حَاػو وکړي اصص‪ٞ‬ن کیضلى نه وعوؾخهاځکه نبي س صاس ي کړي صيا‬

‫‪056‬‬
 ‫صاجقؿْ صعؽ قغح‬

‫زى صا به په یى میاقذ کي صنَه وي ا که ڇغجه ص یىمیاقذ نه يي ډیغ وزذ قىي‬

‫وي نى بیا وعله ‪٢‬بر بانضي إلاىنځ کى‪ ٫‬حاةؼ نه صيا ځکه صنبي س نه ص یى میاقذ‬
‫نه وعوؾخه به ‪٢‬بر بانضي ص حَاػي إلاىنځ کى‪ ٫‬زابذ نه صي‪.‬‬
‫لؿْ ‪ :‬ص مړي کىع والا له پکاع نه صي ڇه زقکى له عوټێ جیاعو کړي ا ص ابن حغیغ‬
‫ٖبضهللا البجلي هنع هللا يضر ص عوایذ مُاب‪ ٤‬ڇه حقیل ال‪٣‬ضع خابي صيا ‪ٞ‬غمايي‪ :‬ڇه مىنږ‬
‫به ص مړي په کىع کي عاټىلیض‪ ٫‬او الخه عوټێ زىړ‪ ٫‬ص نیاخذ (مړي بانضي ژړا) نه‬
‫خؿابىلها البخه ص مړي کىع والا او م یقمَى له يي عوټێ جیاعولى کي څه خغج نكخه‬
‫اوزپقىانى او ګاونډیانى له يي صا پکاع صي او حاةؼ صيا ڇه ص مړي کىع لپاعو‬
‫عوټێ جیاعو کړي ا ځکه نبي س جه ڇه کقه ص حابغ هنع هللا يضر ص و‪ٞ‬اث زبر عاغياڇه په قام‬
‫کي ووا نى زپل اىل جه يی خکْ وکړوا ڇه ص حٗ‪ٟ‬غ ص کىع ص زقکى لپاعو عوټێ‬
‫جیاعو کړي ا او صا يي اوییل ڇه ى‪ٛ‬ىۍ له صاس ي ‪ ْٚ‬عا‪ٚ‬لي صي ڇه مك‪ٛ‬ىله کړي يي‬
‫صي‪ .‬او ص مړی کىع والا کىلي ش ي ڇه کىمه عوټێ ڇه وعله عا‪ٚ‬لي صو ڇه ىػي کي‬
‫زپل زپقىاو او ګاونډیانى له ىْ صٖىث وعکړي ‪.‬‬
‫یىولؿْ‪ :‬ښځي له حاةؼ نه صي ڇه ى‪ٛ‬ه په مړي بانضي صص عي وعځى نه ډیغ ‪ْٚ‬‬
‫وکړي ‪.‬مګغ ى‪ٛ‬ه ښځه ڇه زاونض يي و‪ٞ‬اث قىي نى ىػي له پکاع صو ڇه څقىع‬
‫میاقتي او لـ وعځي ص ػیب او ػینذ نه ځاو لغي وؾاحي‪ .‬او که خامقه وي نى جغ‬
‫خمل زخمیضلى پىعي به وي اځکه ڇه صي بانضي خیذ اخاصیث صعؾى‪ ٫‬هللا نلی‬
‫هللا ٖقیه وؾقْ نه زابذ قىي صي‪ .‬اما ى غ ڇه ؾړي صي نى ى‪ٛ‬ه له نه صو پکاع ڇه‬
‫په زپقىانى یا و‪ٚ‬حرو بانضي صاس ي ‪ ْٚ‬وکړي ‪.‬‬

‫صولؿْ‪ :‬ؾړو له پکاع صي ڇه وزذ جغ وز خده ص ‪ ٢‬بدر ػیداعث وکدړي ى ‪ٛ‬دىي جده ص ٖداء‬

‫وکد ددړي ا او ص هللا ن د دده ص عخ م د ددذ َ قد ددب وک د ددړي ‪ .‬او م د ددغګ او ص مد ددغګ ن د دده وعوؾ د ددخه خ د دداالث‬

‫یدداصکړي ا عؾددى‪ ٫‬هللا س ‪ٞ‬غمددايي‪( :‬ػوعوا ال‪ ٣‬بددىع ‪ٞ‬ان هددا جددظکغ آلازددغة) ص‪٢‬برو نددى ػیدداعث‬

‫ددخابى ج دده ب دده ي ددي صا حٗ ق ددیْ وعکىل ددى‬ ‫کددىۍ ځ ک دده ڇ دده صا ان ؿ دداو ج دده ا ز ددغث ی دداصوي ‪ .‬او‬

‫ڇد دده ک قد دده بد دده يد ددي ص ‪٢‬برو ند ددى ػید دداعث کىلد ددى ڇد دده صا ص ٖد دداء اوا يد ددي‪ (:‬ال ؿد ددالم ٖ قد ددیکْ ا ىد ددل‬

‫ا لددضیاع مددن ا إلاددإمَحو واإلا ؿددقمحوا وا نددا او قدداء هللا ب کددْ الخ ‪٣‬ددىو ا ن ؿددا‪ ٫‬هللا ل َددا ول کددْ‬

‫الٗا‪ ٞ‬ی د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددتا ی د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددغخْ هللا اإلا ؿ د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددخ‪٣‬ضمحو مَاواإلا ؿ د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددخأزغین)‪.‬‬

‫‪057‬‬
 ‫صاجقؿْ صعؽ قغح‬

‫او ىغ ڇه ښځي صي ص ى‪ٛ‬ىۍ لپا عو ص ‪٢‬برونى ػیا عث کى‪ ٫‬نكخها ځکه‬

‫عؾى‪ ٫‬هللا س ص‪٢‬بر ػیا عث کىنکى ښځى بانضي لَٗذ وییلي صي‪ .‬او‬
‫ځکه ڇه صصوۍ ص ػیا عث کىلى کي ص ‪ٞ‬خني اوصنبر ص کمىالي یغو صو‪.‬‬
‫ىمضا عنګ ه ښځى له نه صي پکاع ڇه حَاػو ؾغو ‪٢‬بر پىعي الړي ش يا‬
‫ځکه عؾى‪ ٫‬هللا س صصي نه مَٗه کړي صيا اما ص حَاػي إلاىنځ په‬
‫حىماث کي یا په مهلی کي ښځى او ؾړو ټىلى لپا عو حاةؼ صي‪.‬‬
‫ىظا َزغ ما جیؿغ حمٗها وس ٖلی نبیَا دمحما وَله و خبه ‪.‬‬

‫ص‪٢‬بر ونى صػیاعث کىلى ‪٢‬ؿمىنه‬

‫قغک والا ػیاعث‪:‬‬ ‫بضعي ػیا عث‪:‬‬ ‫قغعي ػیا عث‪:‬‬

‫په صي ػیاعث کي ص ‪٢‬بر والا‬ ‫صصي نه م‪٣‬هض ى‪ٛ‬ه‬ ‫صا ى‪ٛ‬ه صي ڇه صي کي ص‬
‫نه ص څه ‪ٚ‬ىښخني نیذ وي‬ ‫ػیاعث صي کىم کي ڇه‬ ‫ازغث صیاصولى نیذ‬
‫نى صا قغک صي‪.‬‬ ‫‪٢‬بر ؾغو ص هللا نه صصٖاء‬ ‫وکړي ش يااو صصي لپاعو‬
‫کىلى نیذ کړي قىي‬ ‫صی ص ؾ‪ٟ‬غ جیاعی نه‬
‫وي یٗني الخه ص هللا نه‬ ‫کىي ا او کىمي صٖاګاني‬
‫صصٖاء ‪ٚ‬ىښخقى په نیذ‬ ‫ڇه واعص صي ى‪ٛ‬ه‬
‫بانضي وي ‪.‬‬ ‫صٖاګاني وکړي ا او ص‬
‫قغیٗذ مسال‪ ٠‬کىم کاع‬
‫ص پکي نه کىي ‪.‬‬

‫‪058‬‬
 ‫سُالُوً‬

‫صجحر قىي صعؾىنى مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‬

‫خیذ ‪-‬‬ ‫‪ .1‬په قغعي اصابى او نٓام بانضي پابَضي کى‪ ٫‬ص مؿقماو ص ازال‪٢‬ى نه صي‪( .‬‬
‫زُا)‬
‫‪ .2‬ػما صین ماجه صا خکْ کىي ڇه ص بضو زقکى مقګغجیاوکړم او ص نیکى زقکى نه لغي قْ‪.‬‬
‫( خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .3‬اؾال مىنږ جه صا عاښىصلي صي ڇه ص ٖمالى او زضم خګاعانى ؾغو ښه ازال‪ ١‬او مٗامقه‬
‫وکړو‪ ( .‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .4‬څىک ڇه زقکى له په ژبه او الؽ بانضي جکقی‪ ٠‬وعکىي ص ىػي صوؾتي وکړم‪ ( .‬خیذ‬
‫– زُا)‪.‬‬
‫‪ .5‬ڇا ڇه عاجه کَظلي وکړي ػو يي ىْ وعجه کىم او زىنض وعنه ازقْ‪ ( .‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .6‬اؾالم صا عاښىصلي صي ڇه مدخاج او يٗی‪ٟ‬انى ؾغو مضص وکړم‪ ( .‬خیذ – زُا)‬
‫‪ .7‬صیى مؿقماو به بل مؿقماو بانضي صا خ‪ ٤‬صي ڇه صمغى په وزذ کي يي جپىؽ وکړي‬
‫او ص ق‪ٟ‬ا لپاعو وعجه صٖاء وکړي ‪ (.‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .8‬ص ګاونډیانى اؾغاع او پټى عاػونى بانضي ځاو زبرو‪ ٫‬ص مىمن ن‪ٟ‬اث صي‪ (.‬خیذ –‬
‫زُا)‪.‬‬
‫‪ .9‬هللا جه په زقکى کي مدبىِّ جغین ى‪ٛ‬ه ځىک صی ک ىم ڇه زقکى جه ‪ٞ‬ایضو عؾىي ‪ (.‬خیذ‬
‫– زُا)‪.‬‬
‫‪ .11‬ص کىع نه صوجقى صٖاء‪ ( :‬بؿْ هللا ولجَا وبؿْ هللا زغحَا وٖلی عبَا جىکقَا)‪ (.‬خیذ –‬
‫زُا)‪.‬‬
‫‪ .11‬څىک ڇه ص پغنجي حىاِّ عاکړي نى ػو به وعجه‪ (:‬یهضیکْ هللا ویهلر بالکْ)‬
‫وایْ‪ (.‬خیذ – زُا)‪.‬‬
‫‪ .12‬اطکاع وییل ص مؿقماو لپاعو خ‪ٟ‬اْذ او هللا جه نژصي والي صي‪ ( .‬خیذ – زُا)‪.‬‬

‫‪059‬‬
 ‫سُالُوً‬
‫‪ .13‬ص زپل مؿقماو وعوع ؾغو صي ص مدبذ نښه څه صو ؟‬
‫‪................................................................................‬‬

‫‪ .14‬ص مؿقماو وعوع ؾغو خؿض کى‪ ٫‬ص ایماو ص کمىالي نښه صو‪ ( .‬خیذ – زُا)‪.‬‬

‫‪ .15‬ص مدبذ ص خانقىلى اؾباِّ څه صي ؟‬

‫‪................................................................................‬‬

‫‪ .16‬نكه کىنکي قیانى کي خغام ى‪ٛ‬ه صي کىم جه ڇه قغاِّ وییلي ش ي‪ (.‬خیذ – زُا)‪.‬‬

‫‪ .17‬په زىعاک یا څښاک کي پىکي کى‪ ٫‬مکغوو صي‪ ( .‬خیذ – زُا)‪.‬‬

‫‪ .18‬ص زددىعاک ندده وعوؾددخه او ص الؽ ویَځ قددى ندده مس کددي ګددىحي څ ټ د ل م ؿددخدب صي‪ (.‬ددخیذ –‬
‫زُا)‪).‬‬

‫‪ .19‬زىعاک څښاک لباؽ کي وؾُیذ مُقىِّ صي‪ (.‬خیذ – زُا)‪.‬‬

‫‪ .21‬خ‪٣‬ضاع ص مړي له ص ‪ٚ‬ؿل وعکىلى ‪ .‬حَاػي کىلىا او ص‪َٞ‬ىلى‬

‫‪..........................................‬بیا‬
‫‪.........................‬بیا‪.....................‬بیا‪.....................‬‬
‫‪ُ O‬م ٌ‬ ‫ٌ‬
‫باح صي‪.‬‬ ‫واحب صي‪َ O .‬مؿَىو صي‪.‬‬
‫ٌ‬ ‫‪ .21‬صمړي نه ‪ ٢‬غى اصاء کى‪O : ٫‬‬

‫‪ٞ O‬غى ‪ٟ٦‬ايي‪.‬‬ ‫‪ O‬واحب‪.‬‬ ‫‪ .22‬ص مړي ص‪ٞ‬ن کىلى خکْ‪ O :‬ؾنذ‪.‬‬

‫‪ O‬ؾنذ‪ O .‬خغام‪.‬‬ ‫‪ .23‬مړي جه کقمه جق‪٣‬حو کى‪ O :٫‬واحب‪.‬‬

‫‪ .24‬مړي له ‪ٚ‬ؿل وعکىلى والا نه ب‪ٛ‬حر ص نىعو زقکى عاحم٘ کیض‪:٫‬‬

‫‪َ O‬م‪٨‬غوو‪.‬‬ ‫‪ُ O‬مباح‪.‬‬ ‫‪ O‬خغام‪.‬‬

‫‪061‬‬
 ‫سُالُوً‬
‫‪ .25‬ک ق د دده ڇ د دده م د ددړی ‪ ٢‬ب د ددر ج د دده صن َ د دده ک د ددړي ش د د ي ن د ددى ص ک ‪ ٟ‬د ددن ‪ ٚ‬د ددىټي ب د دده وع ل د دده ک د ددىالو ک د ددړي‬
‫ش ي‪ (.‬خیذ – زُا)‪.‬‬

‫‪ .26‬ښځه او زاونض یى بل به نه إلابىي ځکه ڇه ص مغګ ؾغو يي نګاح زخمه قىو‪.‬‬

‫خیذ – زُا)‪.‬‬ ‫(‬

‫‪ .27‬ؾړي او ښځي به ‪ٚ‬ؿل وع کىي ى‪ٛ‬ه ڇاله ڇه‪.............................................‬‬

‫‪ .28‬ڇا ن د دده ڇ د دده ص ح َ د دداػي إلا د ددىنځ پ د دداحي شد د د ي ن د ددى ى ‪ ٛ‬د دده ص ‪ ...............................‬اوصا ب د دده‬
‫‪.........................‬کىي ‪.‬‬

‫خیذ – زُا)‪.‬‬ ‫‪ .29‬مړي بانضي ژړ ا کى‪ ٫‬مُق‪ ٤‬حاةؼ صي‪( .‬‬

‫‪ .31‬مد د د ددړي بد د د دده پد د د دده ل خد د د ددض کد د د ددي ‪٢‬ب لد د د ددي جد د د دده م سد د د ددامش کی ښد د د ددىصلي ش د د د د ي‪ ( .‬د د د ددخیذ ‪ -‬ز ُد د د ددا)‪.‬‬

‫‪060‬‬
 ‫صمىيىٖاجى ‪ٞ‬هغؽ‬

‫صمىيىٖاجى ‪ٞ‬هغؽ‬

‫ص م‪٣‬ضمی قغح ‪2 ................................................................‬‬

‫صاولني صعؽ قغح‪ :‬ؾىعة ‪ٞ‬اجده اوص لَډو ؾىعجىنى ج‪ٟ‬هیل ‪4 ..............‬‬
‫ص ج‪ٟ‬ؿحر (جیؿحر الکغیْ الغخمن )نه ځیني م‪٣‬خُ‪ٟ‬اث ‪6 .....................‬‬
‫ص م‪٣‬ضمي او ج‪ٟ‬ؿحر مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه ‪31 .........................................‬‬
‫صصویْ صعؽ قغح‪ :‬ص اؾالم اعکاو ‪46 ............................................‬‬
‫صصعیْ صعؽ قغح‪ :‬صایماو اعکاو ‪56 .............................................‬‬
‫صڅقىعم صعؽ قغح‪ :‬صجىخیض ا‪٢‬ؿاما او ص قغک ا‪٢‬ؿام ‪61 .................‬‬
‫ص پَڅْ صعؽ قغح‪ :‬اخؿاو ‪66 ..................................................‬‬
‫صجىخیض مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه ‪66 .....................................................‬‬
‫صقپږم صعؽ قغح‪ :‬صإلاىنځ قغَىنه ‪63 .........................................‬‬
‫ص اوم صعؽ قغح‪ :‬صإلاىنځ اعکاو ‪66 ...............................................‬‬
‫صاجْ صعؽ قغح‪:‬صإلاىنځ واحباث ‪66 .............................................‬‬
‫صنهْ صعؽ قغح‪:‬ص حكهض بیاو ‪61 ...............................................‬‬
‫صلؿْ صعؽ قغح ‪61 .............................................................‬‬
‫صیىلؿْ صعؽ قغح‪ :‬صإلاىنځ ؾنخىنه ‪63 .........................................‬‬
‫صسجضو ؾهى اخکام ‪65 .........................................................‬‬
‫صإلاىنځ مسخهغو َغی‪٣‬ه په جهىیغانى کي‪66 ....................................‬‬
‫صإلاىنځ ص او ص اخکامى زالنه ‪66 ...............................................‬‬
‫صإلاىنځ مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه ‪66 .......................................................‬‬

‫‪062‬‬
 ‫صمىيىٖاجى ‪ٞ‬هغؽ‬
‫صصولؿْ صعؽ قغح‪ :‬صاوصؽ قغَىنه ‪114 ......................................‬‬
‫صصیاعلؿْ صعؽ قغخه‪:‬صاوصؽ ‪ٞ‬غيىنه ‪116 ...................................‬‬
‫صڅىاعلؿْ صعؽ قغح‪:‬صاوصؽ نىا‪116 ..................................... ٌ٢‬‬
‫صاوصؽ مسخهغو َغی‪٣‬ه په جهىیغانى کي ‪116 ..................................‬‬
‫صپاکىالي (َهاعث ) مخٗق‪ ٤‬ځیني زبري ‪112 ......................................‬‬
‫صپاکىالي مخٗق‪ ٤‬ځیني ؾىالىنه ‪116 ..............................................‬‬
‫ص ػکاث ص اخکامى بیاو‪116 ........................................................‬‬
‫صػکاث مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه ‪124 .......................................................‬‬
‫صعوژي بیاو‪126 ....................................................................‬‬
‫صعوژي مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه ‪135 .......................................................‬‬
‫صحج او ٖمغی بیاو ‪136 ...........................................................‬‬
‫صحج مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه‪146 .........................................................‬‬
‫صپَځقؿْ صعؽ قغح‪ :‬قغعي ازال‪٢‬ى بانضي ښایؿخه کیض‪146 .............. ٫‬‬
‫صقپاړؾْ صعؽ قغح‪ :‬اؾالمي اصابى بانضي ښایؿخه کیض‪151 ............... ٫‬‬
‫ص اولؿْ صعؽ قغح‪:‬صقغک او ګَاىىنى نه ځاو ؾاجل ‪152 ....................‬‬
‫صاجقؿْ صعؽ قغح‪ :‬ص مړي جیاعو‪154 ...........................................٫‬‬
‫صاصابى او حَاػي مخٗق‪ ٤‬ؾىالىنه ‪161 ...........................................‬‬

‫‪063‬‬
 ‫صمىيىٖاجى ‪ٞ‬هغؽ‬

‫مهاصع او مغاح٘‬

‫ٖانْ‪.‬‬
‫ٍ‬ ‫خ‪ٟ‬و ٖن‬
‫ٍ‬ ‫[‪« .]1‬ال‪٣‬غَو ال‪٨‬غيْ»ا بغوايت‬

‫سخهددغ مددن ُهمددىع عؾددى‪ ٫‬هللا س ُ‬

‫وؾددنَه وهيامدده»ا لإلمددام‬
‫ُ‬
‫امل َ‬ ‫ُ‬
‫[‪« .]2‬الجددام٘ اإلاؿد َدَض الحددخيذ‬
‫ّ‬
‫الجٗ‪ٟ‬ي ‪( $‬ث ‪256‬ىد)‪.‬‬
‫ِ‬ ‫هبي ٖبض هللا مدمض بن ئؾماٖيل البساع ّ ِي‬
‫[‪« .]3‬الجام٘ اإلاُ َ‬
‫ؿَض الحخيذ»ا لإلمام هبدي الخؿدحو مؿدقْ بدن الدجداج الَِّؿدابىي ‪( $‬ث‬
‫‪ 261‬ىد)‪.‬‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫نالر الٗثيمحو ‪( $‬ث ‪1421‬ىد)‪.‬‬
‫[‪« .]4‬الكغح اإلامخ٘ ٖلل ػاص اإلاؿخ‪»َ٘٣‬ا لقكيش مدمض بن ٍ‬

‫[‪« .]5‬ال‪٣‬د ددى‪ ٫‬اإلا‪ٟ‬يد ددض ٖل د ددل ‪٦‬خد دداِّ الخىخي د ددض»ا لقكد دديش مدمد ددض ب د ددن ند د ٍ‬
‫دالر الٗثيم د ددحو ‪( $‬ث‬
‫‪1421‬ىد)‪.‬‬

‫[‪« .]6‬جِّؿ ددحر ال‪ ٨‬ددغيْ ال ددغخمن ف ددي ج‪ٟ‬ؿ ددحر ‪ ٦‬ددالم اإلاَ دداو»ا لقك دديش ٖب ددض ال ددغخمن ب ددن نان ددغ‬
‫ٗضي ‪( $‬ث ‪1376‬ىد)‪.‬‬ ‫ِّ ّ‬
‫الؿ ِ‬

‫‪064‬‬