ÂAÛI HOÜC HUÃÚ

TRÆÅÌNG ÂAÛI HOÜC KINH TÃÚ

KHOA KÃÚ TOAÏN - TAÌI CHÊNH
--------

uế
H
tế
h
KHOÏA LUÁÛN TÄÚT NGHIÃÛP in
cK
PHÁN TÊCH CAÏC NHÁN TÄÚ AÍNH HÆÅÍNG
họ

ÂÃÚN CÁÚU TRUÏC VÄÚN CUÍA CAÏC CÄNG TY CÄØ PHÁÖN

NGAÌNH XÁY DÆÛNG NIÃM YÃÚT TRÃN THË TRÆÅÌNG CHÆÏNG KHOAÏN VIÃÛT NAM
ại
Đ
ng

Sinh viên thực hiện Giáo viên hướng dẫn

PHAN THỊ THANH HUYỀN PGS.TS. PHAN THỊ MINH LÝ
ườ

Lớp: K44B TCNH

Khóa học: 2010 - 2014
Tr

Huãú, 05/2014
 Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập ở giảng đường đại học đến nay, em
đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô, gia đình và bạn bè.

uế
Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, em xin gửi đến quý Thầy Cô ở Khoa Kế toán – Tài
chính Trường Đại học Kinh tế Huế, đã cùng với tri thức và tâm huyết của mình để

H
truyền đạt vốn kiến thức quý báu cho chúng em trong suốt thời gian học tập tại
trường.

tế
Em xin gởi lời cảm ơn chân thành và sự tri ân sâu sắc đối với các thầy cô
Trường Đại học Kinh tế Huế, đặc biệt là các thầy cô Khoa Kế toán – Tài chính đã tạo

h
điều kiện cho em thực tập ở Khoa để có nhiều thời gian cho khóa luận tốt nghiệp. Và

in
em cũng xin gửi lời cám ơn chân thành nhất đến PGS.TS Phan Thị Minh Lý, trong
suốt thời gian vừa qua đã không quản ngại khó khăn và đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp
cK
đỡ để em có thể hoàn thành tốt khóa thực tập và bài khóa luận tốt nghiệp này.
Trong quá trình thực tập, cũng như là trong quá trình làm bài báo cáo, khó
tránh khỏi sai sót, rất mong các Thầy, Cô bỏ qua. Đồng thời do trình độ lý luận cũng
họ

như kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế nên bài báo cáo không thể tránh khỏi những
thiếu sót, em rất mong nhận được ý kiến đóng góp của Quý Thầy, Cô để em có thể học
hỏi thêm được nhiều kinh nghiệm và hoàn thiện vốn kiến thức của mình hơn.
ại

Sau cùng, em xin kính chúc quý Thầy Cô trong Khoa Kế toán – Tài chính và đặc
Đ

biệt là Cô trưởng khoa PGS.TS Phan Thị Minh Lý thật dồi dào sức khỏe, niềm tin để
tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao đẹp của mình là truyền đạt kiến thức cho thế hệ mai sau.
Em xin chân thành cảm ơn!
ng

Huế, ngày 17 tháng 05 năm 2014

Sinh viên
ườ

Phan Thị Thanh Huyền

Tr
 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phan Thị Minh Lý

MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2

uế
3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................3

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..............................................................................3

H
PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..............................................4

tế
CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ CẤU TRÚC VỐN VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH
HƯỞNG ĐẾN CẤU TRÚC VỐN CỦA DOANH NGHIỆP.....................................4

h
1.1. Những vấn đề cơ bản về cấu trúc vốn. .....................................................................4

in
1.1.1. Khái niệm về cấu trúc vốn.....................................................................................4
cK
1.1.2. Đặc điểm các nguồn vốn của doanh nghiệp ..........................................................4

1.1.2.1. Nợ phải trả: .........................................................................................................4

họ

1.1.2.2. Nguồn vốn chủ sở hữu: ......................................................................................5

1.1.2.3. Sự khác nhau giữa nợ và vốn cổ phần................................................................5

ại

1.1.3. Các chỉ tiêu phản ánh cấu trúc vốn........................................................................6

1.2. Xác định cấu trúc vốn tối ưu trong doanh nghiệp. ...................................................7
Đ

1.2.1. Mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và giá trị doanh nghiệp ........................................7
ng

1.2.2. Khái niệm cấu trúc vốn tối ưu ...............................................................................8

1.3. Một số lý thuyết về cấu trúc vốn. .............................................................................8

ườ

1.3.1. Lý thuyết cấu trúc vốn theo quan điểm truyền thống............................................8
Tr

1.3.2. Lý thuyết cấu trúc vốn theo quan điểm của Modigliani và Miller ( Lý thuyết
M&M)..............................................................................................................................9

1.3.3. Lý thuyết đánh đổi (Trade-off Theory) ...............................................................10

1.3.4. Lý thuyết phát tín hiệu.........................................................................................11

1.3.5. Lý thuyết trật tự phân hạng (Pecking Order Theory) ..........................................12

Phan Thị Thanh Huyền – K44B TCNH i

 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phan Thị Minh Lý

1.3.6. Lý thuyết chi phí đại diện ....................................................................................12

1.4. Kết quả thực nghiệm của các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng tới cấu trúc
vốn của doanh nghiệp. ...................................................................................................13

1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp. .................................17

1.5.1. Quy mô doanh nghiệp .........................................................................................17

uế
1.5.2. Cấu trúc tài sản ....................................................................................................18

1.5.3. Tốc độ tăng trưởng ..............................................................................................19

H
1.5.4. Thuế thu nhập doanh nghiệp ...............................................................................20

tế
1.5.5. Tấm chắn thuế phi nợ vay. ..................................................................................20

1.5.6. Hiệu quả kinh doanh............................................................................................21

h
in
1.5.7. Rủi ro kinh doanh ................................................................................................22

1.5.8. Thời gian hoạt động.............................................................................................23

cK
1.5.9. Khả năng thanh khoản. ........................................................................................23

1.6. Giả thuyết và mô hình nghiên cứu .........................................................................24

họ

1.6.1. Cơ sở lựa chọn các nhân tố ảnh hưởng ...............................................................24

1.6.2. Xây dựng giả thiết và đo lường các nhân tố ảnh hưởng......................................25
ại

1.6.2.1. Xây dựng giả thiết ...........................................................................................25

Đ

1.6.2.2. Đo lường các nhân tố ảnh hưởng ....................................................................26

ng

1.6.3. Dữ liệu nghiên cứu ..............................................................................................27

1.6.4. Mã hóa biến nghiên cứu ......................................................................................27

ườ

1.6.5. Mô hình nghiên cứu.............................................................................................28

1.6.6. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................28

Tr

1.6.6.1. Mô hình Pooled OLS.......................................................................................29

1.6.6.2. Mô hình ảnh hưởng cố định (FEM)..................................................................29

1.6.6.3. Mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên (REM) ...........................................................30

1.6.6.4. Các kiểm định...................................................................................................30

Phan Thị Thanh Huyền – K44B TCNH ii

 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phan Thị Minh Lý

CHƯƠNG II. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CẤU TRÚC
VỐN CỦA CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN NGÀNH XÂY DỰNG NIÊM YẾT TRÊN
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM .......................................................32

2.1. Khái quát về các công ty cổ phần ngành xây dựng niêm yết trên TTCK Việt Nam.
.......................................................................................................................................32

2.1.1. Giới thiệu khái quát về ngành xây dựng..............................................................32

uế
2.1.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của ngành xây dựng giai đoạn 2008-2013. .....32

H
2.1.2.1. Tình hình hoạt động kinh doanh chung của ngành xây dựng. .........................32

2.1.2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của các công ty cổ phần ngành xây dựng đang

tế
niêm yết trên TTCK VN................................................................................................35

2.1.3. Thực trạng cấu trúc vốn của các công ty cổ phần ngành xây dựng niêm yết trên

h
Thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2008-2013. ............................................37

in
2.1.3.1. Cấu trúc tài sản của các doanh nghiệp ngành xây dựng...................................37
cK
2.1.3.2. Cơ cấu các nguồn vốn của các doanh nghiệp ngành xây dựng ........................38

2.2. Kết quả xác định các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của các công ty cổ phần
ngành xây dựng niêm yết trên Thị trường Chứng khoán VN. ......................................40
họ

2.2.1. Thống kê mô tả và ma trận tương quan giữa các biến. .......................................40

2.2.1.1. Các đại lượng thống kê mô tả...........................................................................40

ại

2.2.1.2. Ma trận tương quan giữa các biến.....................................................................43

Đ

2.2.2. Kết quả phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của các công ty cổ
phần ngành xây dựng niêm yết trên Thị trường Chứng khoán Việt Nam.....................47
ng

2.2.2.1. Tỷ suất nợ ngắn hạn trên tổng tài sản...............................................................47

ườ

2.2.2.2. Tỷ suất nợ dài hạn trên tổng tài sản..................................................................49

2.2.2.3. Tỷ suất tổng nợ trên tổng tài sản. .....................................................................50

Tr

2.3. Thảo luận: So sánh với các nghiên cứu trên thế giới và trong nước. .....................52

2.4. Kết luận...................................................................................................................61

2.5. Các yếu tố thuộc môi trường kinh tế vĩ mô............................................................63

2.5.1. Lạm phát ..............................................................................................................63

Phan Thị Thanh Huyền – K44B TCNH iii

 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phan Thị Minh Lý

2.5.2. Lãi suất ................................................................................................................64

CHƯƠNG III. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ ............................................66

3.1. Giảm nguồn vốn ngắn hạn, tăng nguồn vốn dài hạn, ổn định................................66

3.2. Ứng dụng lý thuyết trật tự phân hạng.....................................................................67

3.3. Xác định tác động của các nhân tố lên cấu trúc vốn của DN .................................68

uế
3.4. Minh bạch thông tin tài chính.................................................................................69

H
3.5. Không chỉ xem xét yếu tố đặc thù ngành mà còn xem xét tác động của môi trường
kinh tế vĩ mô. .................................................................................................................69

tế
3.6. Các nhà quản trị tài chính phải nhận thức rõ hoạch định cấu trúc vốn là một quá
trình chuyên nghiệp .......................................................................................................69

h
PHẦN III. KẾT LUẬN ...............................................................................................71

in
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................73
cK
họ
ại
Đ
ng
ườ
Tr

Phan Thị Thanh Huyền – K44B TCNH iv

 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phan Thị Minh Lý

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Ưu nhược điểm của các loại nguồn vốn của doanh nghiệp ............................6
Bảng 1.2. Tổng quan về các công trình nghiên cứu có liên quan .................................14
Bảng 1.3. Ảnh hưởng của quy mô đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp........................18
Bảng 1.4. Ảnh hưởng của cấu trúc tài sản đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp............19

uế
Bảng 1.5. Ảnh hưởng của tốc độ tăng trưởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp ......20

H
Bảng 1.6. Ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh nghiệp đến cấu trúc vốn.....................20
Bảng 1.7. Ảnh hưởng của tấm chắn thuế phi nợ vay đến cấu trúc vốn.........................21

tế
Bảng 1.8. Ảnh hưởng của hiệu quả kinh doanh đến cấu trúc vốn.................................22
Bảng 1.9. Ảnh hưởng của rủi ro kinh doanh đến cấu trúc vốn......................................22

h
Bảng 1.10. Ảnh hưởng của thời gian hoạt động đến cấu trúc vốn ................................23

in
Bảng 1.11. Ảnh hưởng của khả năng thanh khoản đến cấu trúc vốn ............................24
cK
Bảng 1.12. Chiều hướng tác động của các nhân tố lên đòn bẩy theo dự báo của các lý
thuyết .............................................................................................................................24
họ

Bảng 1.13. Đo lường các biến và chiều hướng tác động của các biến..........................26
Bảng 1.14. Mã hóa các biến nghiên cứu. ......................................................................27
Bảng 2.1. Cơ cấu nợ của các doanh nghiệp ngành xây dựng giai đoạn 2008-2013......38
ại

Bảng 2.2. Số lượng doanh nghiệp ngành xây dựng theo các nhóm tỷ suất nợ .............40
Đ

Bảng 2.3. Tóm tắt mô tả thống kê các biến ...................................................................41

Bảng 2.4. Tóm tắt mô tả thống kê các biến ...................................................................41
ng

Bảng 2.5. Tóm tắt mô tả thống kê các biến ...................................................................42

ườ

Bảng 2.6. Hệ số tương quan của các biến trong mô hình..............................................44

Bảng 2.7. Tóm tắt hệ số tương quan có ý nghĩa thống kê của các biến độc lập ...........46
Tr

Bảng 2.8. Tác động các biến giải thích đến tỷ lệ nợ ngắn hạn trên tổng tài sản. ..........47
Bảng 2.9. Tác động của các biến giải thích đến tỷ lệ nợ dài hạn trên tổng tài sản. ......49
Bảng 2.10. Tác động của các biến giải thích đến tỷ lệ tổng nợ trên tổng tài sản. .........51
Bảng 2.11. So sánh kết quả nghiên cứu với giả thiết đặt ra ..........................................60
Bảng 2.12. So sánh kết quả nghiên cứu với các nghiên cứu khác.................................60

Phan Thị Thanh Huyền – K44B TCNH v

 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phan Thị Minh Lý

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Tốc độ tăng trưởng GDP và ngành xây dựng giai đoạn 2008-2013. ........33
Biểu đồ 2.2. Quy mô các doanh nghiệp ngành xây dựng niêm yết trên TTCK VN giai
đoạn 2008-2013. ............................................................................................................35
Biểu đồ 2.3. Hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp ngành xây dựng niêm yết trên

uế
TTCK VN giai đoạn 2008-2013....................................................................................36

H
Biểu đồ 2.4. Khả năng thanh khoản của các DN ngành xây dựng niêm yết trên TTCK
VN giai đoạn 2008-2013. ..............................................................................................37

tế
Biểu đồ 2.5. Tỷ trọng đầu tư vào tài sản ngắn hạn của các doanh nghiệp ngành xây
dựng giai đoạn 2008-2013.............................................................................................38

h
Biểu đồ 2.6. Tỷ suất tổng nợ trên tổng tài sản bình quân năm 2008-2013 của các doanh

in
nghiệp ngành xây dựng..................................................................................................39
Biểu đồ 2.7. Tỷ suất nợ ngắn hạn trên tổng tài sản bình quân năm 2008-2013 của các
cK
doanh nghiệp ngành xây dựng.......................................................................................39
họ
ại
Đ
ng
ườ
Tr

Phan Thị Thanh Huyền – K44B TCNH vi

 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phan Thị Minh Lý

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DN Doanh nghiệp
M&M Lý thuyết Modigliani & Miller
TTCK VN Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam
HOSE Sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh
HNX Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội.

uế
WACC Chi phí sử dụng vốn bình quân gia quyền
CTTC Cấu trúc tài chính

H
ROA Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản

tế
ROE Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu
TSCĐ Tài sản cố định

h
TNDN Thu nhập doanh nghiệp

in
FEM Mô hình ảnh hưởng cố định
REM Mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên.
cK
TTS Tổng tài sản
DTT Doanh thu thuần
họ

TANG Tỷ trọng tài sản cố định hữu hình trên tổng tài sản
LIQ Khả năng thanh khoản hiện hành
GROWTA Tốc độ tăng trưởng Tổng tài sản
ại

GROWNO Tốc độ tăng trưởng Doanh thu thuần

Đ

TIME Độ tuổi của doanh nghiệp

DOL Đòn bẩy hoạt động
ng

EBIT Lợi nhuận trước thuế và lãi vay

TAX Tỷ trọng số thuế phải nộp trên EBIT
ườ

NDTS Tấm chắn thuế phi nợ vay

STD Tỷ lệ nợ ngắn hạn trên Tổng tài sản
Tr

LTD Tỷ lệ nợ dài hạn trên Tổng tài sản

TD Tỷ lệ Tổng nợ trên Tổng Tài sản

Phan Thị Thanh Huyền – K44B TCNH vii

 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phan Thị Minh Lý

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài

Năm 2013, nền kinh tế Việt Nam có những chuyển biến tích cực: chỉ số giá tiêu
dùng tăng 6,04%, là mức tăng thấp nhất trong 10 năm qua, lãi suất cho vay VNĐ giảm

uế
từ 3-4%/năm; tăng trưởng tín dụng tăng 8,83%... cho tín hiệu năm 2014 nền kinh tế sẽ

H
có nhiều khởi sắc hơn. Kết quả điều tra của Việt Nam Report cũng cho thấy năm 2014
chính là thời điểm bắt đầu phục hồi của các doanh nghiệp. Mặc dù vậy, doanh nghiệp

tế
Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn; số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt
động còn ở mức khá cao. Vấn đề được nói đến nhiều nhất hiện nay là tình trạng thiếu

h
vốn sản xuất kinh doanh và khó tiếp cận với vốn vay ngân hàng của doanh nghiệp.

in
Nguyên nhân không chỉ bắt nguồn từ điều kiện khách quan của nền kinh tế, mà còn do
cK
năng lực quản trị tài chính yếu kém và đa số các nhà quản trị chưa coi trọng việc xây
dựng cấu trúc vốn tối ưu cho DN mình. Để giải quyết khó khăn, đặc biệt là những vấn
đề bắt nguồn từ nội bộ doanh nghiệp và tạo cơ hội phát triển trong thời gian tới, các
họ

doanh nghiệp cần xem xét một cách nghiêm túc cơ cấu vốn của doanh nghiệp mình.
Doanh nghiệp đã xây dựng được một cấu trúc vốn phù hợp và đã sử dụng có hiệu quả
các nguồn vốn hiện có hay chưa? Doanh nghiệp cần làm gì để nâng cao giá trị và giải
ại

quyết vấn đề thiếu vốn trong giai đoạn hiện nay? Do đó, nhằm tìm hiểu nguyên nhân
Đ

từ bên trong doanh nghiệp và hướng tháo gỡ khó khăn về vốn, vấn đề cấu trúc vốn và
các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn đang được các nhà quản trị tài chính doanh
ng

nghiệp cũng như các nhà nghiên cứu kinh tế đặc biệt quan tâm.
ườ

Một cấu trúc vốn phù hợp là quyết định quan trọng với mọi doanh nghiệp,
không chỉ bởi nhu cầu tối đa hóa lợi ích của các cá nhân và tổ chức liên quan tới doanh
Tr

nghiệp và hoạt động của doanh nghiệp, mà còn bởi tác động của quyết định này tới
năng lực kinh doanh của doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh. Để đưa ra quyết
định cấu trúc vốn tối ưu nhất, nhà quản trị tài chính cần dựa trên những đặc trưng cơ
bản của doanh nghiệp mình cũng như các điều kiện của nền kinh tế vĩ mô. Đã có nhiều
nghiên cứu về cấu trúc vốn và các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn trong nước
cũng như trên thế giới. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu thực nghiệm thường không

Phan Thị Thanh Huyền – K44B TCNH 1