TYT DİL VE ANLATIM: EDAT (İLGEÇ) - BAĞLAÇ - ÜNLEM SADIK UYGUN YAYINLARI 08

EDAT (İLGEÇ) BAĞLAÇ ÜNLEM

Tek başına anlamı olmayan ancak kullanıldığı cümlede anlam kaza- Tek başına bir anlam olmayan; aynı görevdeki sözcük- Sevinç, acı, korku... vb. duyguları anlatan veya seslenme, buyruk, onaylama gibi durumları bildiren
nan ve diğer sözcükler arasında anlamsal bağ kuran sözcük türüdür. leri, söz öbeklerini, anlamca birbiriyle ilgili cümleleri sözcük türleridir.
Edatlar cümleden çıkarılınca anlam bozulur ya da değişir. birbirine bağlayan sözcük türleridir.
Bağlaçlar cümleden çıkarılınca cümlenin anlamı bozulmaz,
✓ Hey, buraya bak!
daralmaz.
Kadar ✓ Eyvah, ona haber vermeyi unuttuk!
• Karşılaştırma • Roman, öykü kadar ilgi görmedi. ✓ Vah vah, yazık oldu bu çocuğa!
• Yaklaşıklık • Elli kadar öğrencisi var. ✓ Tüh, nasıl unuttum seni!
anlam- Ve • “Leyla ve Mecnun” bir halk hikâyesidir.
• Ölçü • Keçi kadar inatçısın. ✓ Elveda, ey gençliğim !
larını • Yolunu gözlüyor lamba ve merdiven.
• Benzerlik • Cennet kadar güzel vatanımız. Ünlemler; cümle içinde değişik görevlerde bulunabilirler.
katar.
• Zaman • Akşama kadar çalıştı. ✓ Kimsenin ahını alma. (Ad)
✓ Amansız bir derde düştük. (Sıfat)
Veya • Annesi veya babası gelsin. ✓ Her işi vahlayarak yapma! (Zarf)
Gibi Ya da • Film izle ya da kitap oku.
• Benzerlik anlam- • Kesilmiş limon dilimleri gibiydi güneş.
larını
• Karşılaştırma katar. • Senin gibi birini görmedim!
ki • Martılar ki sokak çocuklarıdır.
Yalnız anlam- • Yalnız sen yoktun aramızda
• Sen ki vaktiyle çiğnendin ey kalbim! DİKKAT DİKKAT
larını “sadece”
• Tek, sadece katar. • Bana sadece o yardım etti. “Doğru, başka, karşı” sözcükleri cümle içinde
Yalnız anlamındaysa = Edat
ilgeç dışında farklı görevlerde de kullanılır.
Ancak “ama”
da / de
İçin
• Sana da bunları aldım. anlamındaysa = Bağlaç
Dahi • Sen de dinle anlatacaklarımı. Doğru
• Amaç-sonuç • Onu mutlu etmek için çok uğraştım. ✓ Yalnız sana inandım. (Edat) • Köye doğru ilerlemeye başladık. (Edat)
anlam-
• Neden-sonuç • Sıkıldığı için dışarı çıktı. ✓ Biliyorum yalnız anlatamıyorum. (Bağlaç) • Bütün sorunları doğru çözdü. (Belirteç)
larını
• Görelik • Senin için sorun yok tabii! ✓ Bunu ancak ben çözerim. (Edat) • Sonunda doğruyu gördüm. (Ad)
katar.
• ... Ne ... ne • Ne geldi ne de aradı. ✓ Söyledim ancak inanmadı. (Bağlaç) • Doğru tarafa mı gidiyoruz? (Sıfat)
• Ne annesini ne de abisini dinliyordu.
Üzere Karşı
• Şart anlam- • Geri vermek üzere kitabı alabilir miyim? • Sabaha karşı yola çıktık. (Edat)
• Burası karşıdan güzel görünüyor. (Ad)
• Zaman larını • Ders başlamak üzere. DİKKAT
• Şekilde katar. • Yemeği bildiğiniz üzere yapın. Hem ... hem • Hem sevindi hem sevindirdi. • Ailem karşı yakada oturuyor. (Sıfat)
Yalnız, ancak, bir, tek sözcükleri edat dışında
• Hem beni hem de arkadaşını üzdün.
farklı görevlerde de kullanılabilirler.
Başka
Göre ✓ Yalnız yaşamak istemiyorum. (Zarf)
• Senden başka sevemem kimseyi. (Edat)
• Karşılaştırma • Bu araba seninkine göre daha ucuz. ✓ O yalnız bir insandı. (Edat)
anlam- • Bana başka adres verdi. (Sıfat)
• Uygunluk • Anneme göre elbise bakıyorum. Ama • Okudum ama anlamadım. ✓ Ancak gelebildik. (Zarf)
larını • Olayı bana başkası anlattı. (Zamir)
• Görelik • Ona göre sen de haklısın. • Gelirim ama yardım edemem. ✓ Evde tek kaldım. (Zarf)
katar. • Size başka, bize başka anlatmış. (Belirteç)
• ... ✓ Bir şair söylemişti bunu. (Sıfat)

İle Ya ... ya • Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli.

• Durum • Üzüntüyle boynuma sarıldı. • Ya onunla git ya da bizimle gel.
anlam-
• Araç • Buraya kadar otobüsle gelmiş.
larını
• Birliktelik • Seninle sinemaya gidelim. DİKKAT
katar.
• Sebep • Misafirler gürültüyle irkildi.
İle • Ahmet ile Ayşe hastaymış. Yerine “ve” ya- = Bağlaç
• Ay ile güneş ezelden iki dosttur. zılabiliyorsa
ile
• Her şeye rağmen buradayım.
Yerine “ve” ya- = Edat
• -e rağmen • -e değin • Sabaha değin çalıştı. zılamıyorsa
• Karşın • -den dolayı • Bugün hava sıcak değil. Fakat, lakin, ancak, oysa, oysaki, madem, mademki, meğer,
✓ Şiirle müzik her zaman birbirinden beslenmiştir.
• Değil • Ancak • Bundan dolayı çocuğa kızılmaz ki! meğerki, öyleyse, çünkü, hatta, yoksa, ise, hâlbuki, bir...bir,
(Bağlaç)
• Bu soruyu ancak sen çözersin. gerek... gerek, ister... ister, olsun... olsun... vb.
✓ Elindeki boyayla her tarafı boyadı. (Edat)

www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT DİL VE ANLATIM KAVRAM HARİTALARI