Professional Documents
Culture Documents
Pagsasalin NG Kwentong Piksyon
Pagsasalin NG Kwentong Piksyon
Panimula:
Sa modyul na ito tatalakayin at ibibigay ang iba’t ibang uri ng akdang di-
piksyon na naisalin sa wikang Filipino.
• Kung ang isang salin ay hindi napuna ng mambabasa na ang kanyang binabasang akda ay
bunga ng isang salin masasabing ito ay maayos na pagkakasalin. Nagagawa ng tagapagsalin
na gawing natural ang daloy ng isinaling akdang pampanitikan kung ang idyomatikong
paraan sa Ingles ay naisalin sa wikang Filipino sa paraang natula at idyomatiko rin ang salin
ay masasabing mahusay.
• Sa aklat ni Santiago (p.207) ibinigay ni Savory ang tatlong pamatnubay na tanong na ayon sa
kanya ay dapat laging tinatanong ng tagapagsalin sa sarili habang nagsasagawa ng
pagsasalin.
Course Module
1. Ano ang sinsabi ng awtor?
2. Ano ba ang kanyang ibig sabihin?
3. Paano ba niya ito sinabi?
• Ang pamamaraan na inilahad ni Savory ay mahalaga lalo na kung ang isasalin ay mga
masining na akdang pampanitikan tulad na lamang ng maikling kwento. Karaniwan sa
ganitong mga uri ng panitikan ay naglalahad ng mga matatalinghagang pahayag na dapat na
maunawaan ng tagapagsalin upang hindi magkaroon ng suliranin sa kanyang salin.
• Ang Ikatlong tanong ay nakatuon sa kung paano ba isinulat ng manunulat ang kanyang akda.
Kung babalikan natin ang mga nakalipas na aralin, matatandaan na hindi dapat gamitin ng
tagapagsalin ang kanyang istilo bagkus dapat ay panatilihin niya ang istilo ng manunulat.
SEGMENTASYON
• Higit na magiging epektibo ang paraang segmentasyon kung ang tagapagsalin ay may sapat
na kaalaman sa pagbuo ng natural na ayos ng pangugusap. Ang kahusayan ng tagapagsalin sa
pagbabago-bago ng mga salita o segment upang makabuo ng wastong pangungusap ang
makapagpapahusay sa isinasagawang salin.
• Ang segmentasyo ay nahahati sa iba’t ibang hakbang batay sa aklat ni Alfonso Santiago
(p.209-211).
Pansinin ang bawat segment ay isang “thought unit” kung ang isang segment ay may
kahabaan, maari itong hatiin sa dalawa o higit pang segment upang walang makalimutang
diwa ng isasalin.
Hakbang 2- Pagsasalin sa nabuong segment
Segment salin
1. I’m not surprised 1. Hindi na ako
nagulat
2. Because 2. dahil
3. My mother claims to be an expert 3. Inangkin na mahusay siya
4. On the mountain shadows 4. Sa mga anino ng bundok
5. In the desert 5. Sa desyerto
Ang unang-unang dapat gawin ay tingnan kung ang pandiwang “inangkin” ay maaring nang
alisin upang maging natural o idyomatiko ang pangungusap.
Tingnan sa ibaba ang naging resulta pagkatapos alisin ang pandiwang “inangkin”.
Ipagpalagay nating ang mga pangungusap sa isang talata ay dumaan sa ganitong proseso ng
segmentasyon. Ang pinakahuling hakbang ay ang pagsasama-sama ng mga pangungusap
upang mabuo ang talata. Sa pagbubuong ito ay pagtutuunan ng pansin ng tagapagsalin ang
ilang bagay, tulad ng mga sumusunod:
2. Pag-alam kung may mga salitang paulit-ulit na ginamit kayat tingnan kung maaring
kaltasin o palitan.
1. Panimula- Dito nakasalalay ang kawilihan ng mga mambabasa. Dito rin kadalasang
pinapakilala ang mga tauhan sa loob ng kwento.
7. Wakas- makikita sa bahaging ito ang kinahinatnan ng mga suliranin na kinaharap ng mga
tauhan.
Course Module
• Matapos ang pagbuo ng unang burador simulan na itong muling isulat. Kailangan
maging obhektibo ang tagapagsalin upang makita niya ang kahinaan at kamalian ng
isinagawang salin.
• Sa pagwawasto ng isinagawang salin mas mainam kung itatabi muli ang orihinal at
ang salin, tapos ay basahin nang malakas upang madinig ng tagapagsalin ang mga
mali. Kung madulas ang pagbasa masasabi nating walang mali sa salin ngunit kung sa
bawat pagbasa ay natitigilan tiyak na may mali sa salin.
• Itala ang mga nakitang pagkakamali o ang mga salitang kinakailangang kaltasin, at
muling rebisahin ang salin. Hanggang sa mabuo ang pinal na kopya.
Kung nakikita niyo lang na nakaupo kami dito sa luma, gasgas-gasgas na gawang bahay na lamesa sa
aming kusina, malalaman niyong hindi kami mayaman.
Pero ang tatay ko, pilit na sinasabi sa akin na mayaman daw kami.
Hindi ba niya napapansin ang lumang sapatos ko na tagpi-tagpi? O kaya ang pantalon na may butas
ng kapatid kong nasa unang baitang sa elementarya? At bakit iniisip pa niya na may nakaparadang
sasakyan sa harap ng aming tahanan?
“Hindi niyo ko maloloko,” sabi ko. “Mahirap tayo! Ang mga mayayaman ba eh uupo sa ganitong klase
ng lamesa?”
Hinipo ng aking nanay ang parte ng lamesa at sinabing, “Aba, mayaman tayo at umuupo tayo dito
araw-araw.”
Minsan inisip ko na ako na lang ang bukod tangi sa pamilya na may ‘sense’ ang sinasabi.
Siguro dapat kong sabihin sa kanila na kinuha lang nila ang gamit ng paggawa ng lamesang ito sa
mga tinapon na bagay ng iba. Tapos nagdiwang pa sila nang natapos ito.
Naiintindihan ko naman, gusto ko naman ang lamesang ito. Ang sinasabi ko lang eh, hindi naman
siguro galing yan sa bilihan ng mga magagandang kagamitan. Hindi lang kasi talaga iyan tulad ng
mga lamesa kung saan umuupo ang mga mayayaman.
Pero ang iniisip ng nanay ko na kung ang lahat ng mga namumuno sa buong mundo ay magsasama-
sama sa isang palakaibigan na lamesang kahoy sa isang kusina, maaari nilang ma-solve ang kanilang
mga
PAGSASALING PAMPANITIKAN
Pagsasalin ng Kwentong Piksyon 7
problema wala pang isang oras ang makakalipas.
Ngunit ngayong gabi, ito ay aming kusina at aming pagtatalo at aming pamilyang pagpupulong at
ang aming tinapay na nakahain sa ginta ng aming lamesa.
Ako ang nagpatawag ng pagpupulong at ang pag-uusapan namin ay tungkol sa pera sapagkat hindi
na ito sapat sa amin.
Ang sabi ko sa aking mga magulang ay dapat magkaroon na silang pareho ng mas magandang
trabaho para makabili kami ng maraming magagandang bagong gamit. At sinabi ko ding mukha
akong kawawa sa aming paaralan.
“Ayoko ng ganoon,” ang sabi ko, “pero makakatulong kung magkakaroon po kayong pareho ng konte
pang ambisyon.”
Nagulat sila. Makikita mong hindi nila iniisip ang mga bagay na kailangan namin.
Mula dito, masasabi kong ang mga magulang ko ay may kakaibang pag-iisip tungkol sa
pagtratrabaho.
Ang iniisip nilang trabaho na karapat dapat sa kanila ay ang mga trabaho sa labas lamang.
Gusto nila ng disyerto, bundok, bulkan, gubat kapag sila ay nagtratrabaho. Gusto din nila na nakikita
ang magandang kulay ng kalangitan.
Palagi silang magkasamang nagtratrabaho, at ang paborito nilang ginagawa ay ang pagsasala ng
ginto.
Gustong gusto nilang naglalakad sa malawak na butas ng bulkas, tuyong daanan ng ilog, kung saan
ang maliliit na butil ng ginto ay natatagpuan.
Palagi nilang sinasabi na may truck daw na may alam kung saan ang daan para mahanap ang mga
ginto – pero hindi ako naniniwala.
Pagkatapos ng ilang buwan, palagi silang may ibinibentang maliliit na ginto, pero masasabi mong
hindi sila nito napapayaman.
Sa nakikita ko, isa na naman nila itong palusot para makapag-kampo sa isang maganda’t malawak
na lugar sa kagubatan.
Nagtatanim sila ng mga sweet corns. Kumukuha sila ng mga sili, kamatis, kalabasa. Nagtatayo ng
matibay
Course Module
Sinasabi nilang hindi nila kayang matutunan ang mga bagay o trabaho sa looban.
Ngayon, siyempre, tanong ng tatay ko, “ilang tao ang mapagpalang katulad natin?”
Pero pinatawag ko itong pagpupulong at sabi kong, “kung makakakuha ka ng pera kapag
nagtrabaho ka sa isang malaking gusali sa bayan.”
“Tandaan mo ang ating unang rule,” ang sabi niya. “Kailangan nating makita ang kalangitan.”
Sa wakas, nagsalita na ang nanay ko, “O sige, Mountain Girl. Ipapaliwanag na namin sa iyo kung
papaano natin kinukuha an gating pera. Kayo ang taga-lista ngayong gabi.”
Binigyan din niya ang aking bunsong kapatid, kahit na uupo lang siya doon at magkukunwaring
nagsusulat kapag kami ay magsusulat, o magguguhit ng mga taong nagsasayaw sa ilalim ng
kalangitan.
Yun lang ang tawag nila sa akin kasi pinanganak ako sa kubo sa gilid ng bundok kung saan ay
naghahanap sila ng ginto minsan sa Arizona.
Sabi nila, iyon daw ay isang mahiwagang lugar, ang pinakamagandang bundok na kanilang inakyat.
Siguro nga, pero alam mo naman kung gaano kakaiba ang pag-iisip nung dalawa.
Gusto nilang ang una kong masilayan ay ang gilid ng bundok na iyon kaya binuhat nila ako ng
nakataas ang kanilang kamay sa labas nang papasikat ang araw kung saan ay walong minuto pa
lamang ako.
At ang kapatid ko, ang tawag nila sa kanya ay Ocean Boy. Sabi nila, dahil nasa akin na ang
pinakamagandang bundok para sa una kong sulyap sa mundo, inisip nilang maghanap ng
pinakamagandang karagatan para sa bunso kong kapatid. Sa pagkakaalam ko, inikot nila ang buong
Mexico para maghanap ng karagatan na may kagubatan. At kailangan nilang hanapin ang may kulay
ube-asul na kalangitan at ang eksaktong kulay berdeng alon na gusto nila.
Itinaas din nila siya para makita ang mga alon na iyon para sa kanyang unang tingin.
Balang araw kaming lahat ay babalik sa berdeng karagatan ng aking kapatid at sa aking mataas ng
bundok. Pero sa ngayon (kahit na sinasabi nilang napakayaman namin) hindi nila kami madala kahit
PAGSASALING PAMPANITIKAN
Pagsasalin ng Kwentong Piksyon 9
saan man lang.
Naniniwala ka bang ang tatay ko ay nakaupo dito at tinitignan ako diretso sa mata at sinasabing,
“pero, Mountain Girl, akala ko alam mo kung gaano tayo kayaman.”
Ang sabi ko, “hindi naman tayo lalayo sa usapan kung hindi niyo aaminin na mahirap lamang tayo.”
“Papatunayan ko sa’yo ngayon din,” ang sabi niya. “Gumawa tayo ng listahan ng mga perang
nagagastos natin sa isang taon.”
Pero ang sabi niya, “huwag masyadong mabilis. Maraming bagay pa ang iisipin natin bago
pagsasama-samahin.”
Ang sabi ng nanay, “hindi lang naman natin pinangbabayad ang pera, anak. Meron tayong espesyal
na plano kung kaya’t nakakabayad din tayo sa paglubog ng araw at sa oras ng paglalakbay sa mga
bundok at paghahanap ng mga pugad ng ibon.”
Ang sabi ko, “pwede niyo ba akong bigyan muna ng numero na isusulat sa papel?”
Ganyan ang presyo na sinabi ni tatay sa pagtratrabaho niya sa labas, kung saan nakikita niya ang
kalangitan maghapon at nararamdaman ang hangin at naaamoy ang ulan isang oras bago pa tumulo
ang mga patak nito.
Sabi niya na ganoon daw ang halaga kung saan (kapag gusto niyang kumanta) maaari siyang
kumanta ng malakas na malakas, walang pipigil sa’yo.
Kasusulat ko pa lamang ng one million pesos ngunit ang sabi ni nanay, “Dapat pala one million and
five hundred thousand pesos kasi mga five hundred thousand ang halaga ng naririnig mong pag-
iyak ng coyote pabalik sa burol.”
At naalala di niya na gusto niyang makita ang malalayong bundok na nagbabago ang kulay mga
sampung beses sa isang araw.
Course Module
“Nagkakahalaga iyon ng two hundred fifty thousand pesos para sa akin,” ang sabi niya.
Hindi ako nagtaka kasi sinasabi ni nanay na mahusay siya sa mga anino ng bundok sa desyerto. Sabi
niya masasabi niya ang oras sa pagpapalit ng iyon ng kulay mula sa madaling araw hanggang sa
magdilim.
Pinagsama ko ang sinulat ko at ang kinalabasan ay one million seven hundred fifty thousand pesos.
Nag-isip pa si tatay ng iba. “Kapag namukadkad ang cactus, dapat nandoon ka at pinapanood mo
sapagkat maaaring iyon ang kulay na hindi mo na makikita muli sa mga susunod na araw ng iyong
buhay. Magkano sa tingin mo ang halaga ng kulay na iyon?”
Pero napagdesisyunan nila iyon ng isa pang two hundred fifty thousand pesos.
Nakalimutan ko pa pala na gusto ni tatay gayahin ang mga huni ng ibon. Kaya niyang gayahin kahit
anong uri ng ibon, pero ang pinakamaganda ay ang paggaya niya sa mga puting kalapati, raven, sa
mga pulang buntot ng hawks at quails. Magaling din siya sa tunog ng agila at ng kuwago. Siyempre,
kailangang pagsamahin ang pang-umagang ibon at pang-gabing ibon na nagkakahalaga ng
kalahating milyon.
Pinagsama-sama ko muli ang lahat at ang sinulat ko ay two million five hundred thousand pesos.
Ngayon ang sabi ni nanay, “Tignan natin kung magkano ang total ni Mountain Girl.”
Nagsisimula na akong mahuli ng malalim nilang pag-iisip kung kaya’t isinuggest ko na five hundred
thousand ang halaga ko kahit na nagsisimula ng tumawa ang kapatid ko.
“Huwag mong minamaliit ang sarili mo,” ang sabi ni tatay. “ Tandaan mo ang lahat ng magagandang
bagay na inilista mo para sa atin.”
Tama siya. Ginawa ko. Gumawa ako ng listahan ng pinakamagandang libro na nabasa na natin at
listahan ng mga librong gusto nating basahin muli. Gumawa din ako ng listahan ng mga hayop na
nakita na natin at ng mga hayop na gusto pa nating makita sa kagubatan – hindi sa zoo o kulungan.
Ang akin ay ang Mountain Lion. Napapanaginipan ko siya apat na beses, at nakikita ko ang mga
yapak niya. Ang pinili ni tatay ay ang mabangis na oso. Si nanay naman ay pinili ang wolf at gusto
niyang marinig ang tawag nito. At ang kapatid ko naman ay hindi malaman kung ano ang pipiliin sa
dolphin at whale. Natandaan ko ang lahat dahil isinulat ko sa listahan.
Ngayon ay meron nang four billion, two million and five hundred thousand pesos.
Sa huli, sabi ng kapatid ko na dapat may isang daang piso pa para sa pagtulog namin sa labas sa
ilalim ng mga bituin.
Sabi ng lahat na hindi sapat ang isang daan. Kinausap naming siya na gawin na lang twenty five
thousand pesos.
Ngayon, ang papel ko ay may four billion, two million and five hundred twenty five thousand pesos
– at hindi pa kami nagsisimulang magbilang ng totoong pera.
Sila ay lumabas ng bahay para makita ang maliwanag na buwan. Pero ako ay nakaupo pa rin sa
aming maganda’t gawang bahay na lamesang pangkusina na may isang tinapay na lamang ang
natira, at isinusulat ko ang kuwentong ito tungkol sa amin.
Tingin ko, ang magiging pamagat ng kuwento kong ito ay Ang Lamesa ng Mayaman.
1. Santiago, Alfonso O, (2003) Sining ng Pagsasaling Wika (sa filipino mula sa Ingles) Ikatlong
Edisyon:Rex book store, Nicanor Reyes Sr. St. Maynila
Course Module
1. Retorika:
https://books.google.com.ph/books?id=ehEBKKc18n0C&pg=PA55&lpg=PA55&dq
=tatlong+paraan+ng+pagsasalin+ng+panitikan&source
Date Accessed; November 20, 2018
2. Pagsasalin ng Prosa:
https://www.scribd.com/presentation/360533240/Pagsasalin-Ng-Prosa
Date Accessed: November 12, 2018
3. Maikling Kwento: https://pinoycollection.com/maikling-kwento/
Date accessed: November 26, 2018
4. PagsasalinMaikling Kwento: http://afaithlcawili.blogspot.com/2009/09/kung-
nakikita-niyo-lang-na-nakaupo-kami.html
Date Accessed: November 26, 2018