Professional Documents
Culture Documents
I. SUSING KONSEPTO
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
II. KASANAYANG PAMPAGKATUTO
Nagagamit sa pagsulat ng resulta ng pananaliksik ang awtentikong datos na
nagpapakita ng pagpapahalaga sa katutubong kulturang Pilipino.
F8PU-Ii-j-23
ANG MINDANAO
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
Ang Kuwentong Bayan (Folklore) ay isang uri ng panitikan na ang bawat salaysay ay
pawang mga likhang isip at ginagampanan ito ng mga tauhang karaniwan ay kumakatawan sa
isang pamayanan, bansa, at saloobin.
Naipalalaganap ang ganitong uri ng panitikan sa tinatawag nating oral tradition kung saan
naililipat ang bawat konsepto at istorya sa ibang mga tao at henerasyon at sa ibang lugar.
Kung komersyo at turismo ang pag-uusapan, hindi magpapahuli ang Iligan City. Dito
matatagpuan ang mahigit na 20 talon sa loob at paligid ng lungsod. Ang pinakasikat na talon sa
Iligan City ay ang Maria Cristina Falls, na pinakamataas na talon sa Pilipinas at isa sa mga
pinagmumulan ng elektrisidad ng lungsod. Ang isa pang sikat na talon dito ay ang Tinago Falls.
Camiguin Island
Tinaguriang “Island Born of Fire” dahil dito matatagpuan ang pitong bulkan kabilang ang
pinakasikat na Hibok Hibok Volcano. Kilala ang Camiguin sa napakatamis na Mambajao
Lanzones at napakasarap na pastel. Ang pinakatanyag na tourist spot sa Camiguin ay ang Sunken
Cemetery.
Davao City
Isa sa mga pinakamaunlad at urbanisadong lungsod ng Mindanao. Dito matatagpuan ang
Eden Nature Park kung saan napakagandang lugar para sa mga nature lovers at mahilig sa
outdoor activities. Pwedeng subukan ang mga tourist attractions gaya ng cable cycling, zipline,
horseback riding at iba pa. Matatagpuan ang Eden Nature Park sa Toril, Davao City. Isa sa mga
pinupuntahan din ng karamihan ay ang Philippine Eagle Foundation at Davao Crocodile Park.
Isinunod ang pangalan ng Mindanao sa mga Maguindanaon na bumubuo sa
pinakamalaking Kasultanan ayon sa kasaysayan, at makikita sa mga mapa na ginawa noong ika-
17 at ika-18 dantaon na nagmumungkahi na ang pangalan ay ginamit upang tukuyin ang pulo ng
mga makapangyarihang katutubo ng panahong iyon. Unang lumaganap ang Islam sa rehiyon
noong ika-13 dantaon sa pamamagitan ng mga mangangalakal na Arabe mula sa kasalukuyang
Malaysia at Indonesia. Bago pa man maganap ito, ang mga katutubo ay pangunahing mga
animista na naninirahan sa mga maliliit na pamayanan. Karamihan sa mga taal na populasyon ng
mga Tausug, Maranao at Maguindanaon ay agad na lumipat sa pananampalatayang Islam
maliban sa mga mailap na Subanon, Talaandig, Higaonon at ilang maliliit na mga tribo na
tumangging makipag-ugnayan sa mga Arabeng misyonero ng Islam.
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
A. Sagutan nang may pang-unawa ang mga katanungan. Bawat bilang ay bibigyan
ng dalawang puntos. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
Halika! Ating Tuklasin ang Kagandahan ng Vigan!
Umpisahan natin ang ating pagtuklas sa kasaysayan at pinagmulan nito.
Ang Lungsod ng Vigan ay dating isla na napapalibutan ng Ilog Abra, Ilog Govantez at
Ilog Meztizo na umiikot sa paligid nito. Ang pangalan ng lungsod na ito ay nagmula at nakuha sa
pangalan ng isang uri ng halaman na tinatawag na "Biga-a" na tumutubo sa pampang ng mga
ilog dito at kadalasang nakikita sa mga ilog noon. Ang halamang "Biga-a" ay kauri/kalahi ng
isa ring uri ng halaman na "gabi". Nakuha ang pangalang Vigan
dahil sa isang kuwento o anekdota na galing pa sa mga nakalipas
na henerasyon, na meron daw isang Kastila na may nakasalubong
na isang katutubo at tinanong niya dito kung ano ang pangalan
ng lugar, ngunit hindi ito maintindihan ng isang katutubo at sa
kanyang pag-aakala na ang tinatanong ng Kastila ay ang
Image Source: Pdfcoffee.com
halamang Biga-a, at sumagot ang katutubo sa salitang
Ilocano na "Biga-a Apo". Ngunit hindi ito masabi ng isang Kastila, kaya naging Vigan
ang pangalan ng lungsod na ito.
Bago pa man ang pagdating ng mga Kastila sa ating bansa, ang Lungsod ng
Vigan ay kilala na bilang isang pook-pangkalakalan o sentro ng kalakalan sa pagitan ng
ating mga katutubo at mga dayuhang Intsik na sakay ng kani-kanilang barko na bumabagtas sa
Ilog Meztizo upang makipagpalitan ng kanilang mga produkto na katulad ng mga "exotic goods"
na galing sa kaharian ng Asya, para sa mga ginto, silk, beeswax at iba pang produkto na galing
naman sa bundok ng Cordillera. Ang mga dayuhan na karamihan ay mga Instik ay nanirahan at
nanatili doon at nakapag-asawa ng mga katutubo at doon nagsimula ang "multi-cultural" na lahi
ng mga Biguenyo.
Sa panahon ng pananakop ng mga Kastila, nang matapos si Don Juan de Salcedo na
kilalang mananakop na Español sa matagumpay niyang paglalakbay at pagtuklas sa Norte,
ginantimpalaan siya ng hari ng Españya para sa kanyang paglilingkod. Ibinigay at ipinagkaloob
sa kanya ang lumang lalawigan ng Ilocos bilang kanyang encomienda. Nang siya ay
encomiendero na at Justicia Mayor ng Ilocos, ay nagbalik siya sa Vigan na una niyang
natuklasan noong Hunyo 12, 1572. Mainit at malugod ang pagsalubong sa kanya ng mga
katutubo roon dahil sa naging mabuting pagtrato sa kanila ni Don Juan de Salcedo noon. Ginawa
niyang kapital ang Vigan ng buong Ilocos na noon ay binubuo ng Ilocos Sur, Ilocos Norte, Abra,
La Union at ilang bahagi ng Mountain Province. Noong Enero 1574, nagsama siya ng mga
misyonerong Agostino upang mangaral tungkol sa ebanghelyo at itinatag niya ang Vigan bilang
isang Kastilang lungsod upang mangibabaw sa mga kalapit-bansa ng Pilipinas.
Ang Calle Crisologo o Kalye Mena, Crisologo sa Meztizo District ay isa sa mga
pinakamahalaga at pinakapangunahing lugar sa Vigan. Ito ay dinarayo ng maraming turista.
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
Sa Calle Crisologo ng Vigan ay naroon ang humigit-
kumulang sa 150 na bahay na bato. Makikita sa mga ito
ang husay at galing ng mga artisanong Pilipino bago pa
dumating ang panahon ng modernong materyales, kagamitan at
teknolohiya sa pagtatayo ng gusali. Ang mga bahay na bato
lamang ang nakatatagal sa lindol at bagyo na madalas tumatama
Image Source:
greentravelphilippines.wordpress.com sa rehiyon ng Ilocos. Yari ang bubong nito sa tisa at yari naman
sa kahoy ang ikalawang palapag at ang sahig nito. Marami sa
mga ito ay nasa maayos pang kalagayan at ang ilan ay ginawang mga hotel, museo, tindahan ng
mga souvenir, kainan o bar.
Ang St. Paul Metropolitan Cathedral na ipinatayo ng mga prayleng Agostino at
nakumpleto noong 1790 ay ginamitan ng katangi-tangi lamang sa mga Ilokano na estilong
Earthquake Baroque dahil sa mga lindol na naranasan
noon sa Ilocos at may disenyong paulit-ulit na ginamit
sa kabuuan na estilong Neo-Gothic at
Romanesque. Sa Plaza Burgos matatagpuan ito, ang
kampanaryo (mahigit isang dantaon nang naitayo) nito at
ang bahagi ng seminaryo ng Vigan na hindi tinupok ng
apoy. Ang loob ng simbahan ay may tatlong (3) nabe
(nave), labindalawang (12) altar at isang (1) choir loft. Image Source: en.wikepedia.org
Ang impluwensya ng tsino ay makikita sa altar sa
baptistry, sa pinanday na tansong communion handrail, sa dalawang asong Fu sa labas lamang ng
katedral at sa hugis octagon ng pinakaulo (dome) ng katedral.
Nasa pangangasiwa ng Pambansang Museo ang Museo Crisologo ng Vigan na
nag-iingat ng memorabilia ng yumaong Kongresista Floro Crisologo at ng mga orihinal
na kagamitan dating nakikita sa mga bahay sa Vigan.
Nasa loob ng palasyo ng arsobispo ang Museo
Nueva Segovia na may koleksyon ng mga
mamahaling antigong kagamitang pansimbahan at
relikya mula sa mga simbahan sa rehiyon ng Ilocos.
Ilan sa mga ito ay ang mga larawan ng mga sinaunang
Image Source: viajeroyaletravels.wordpresscom
obispo, mga imaheng kahoy ng mga santo, mga kasuotan
ng pari at obispo at isang sambahang pilak na ginagamit hanggang ngayon tuwing Semana
Santa. Naroon din ang artsibo ng arkidiyosesis at ang throne room. Ang Palasyo (Arzobizpado)
ang nagsilbing punong-himpilan ni Heneral Emilio Aguinaldo noong 1889.
Makikita sa silangang bahagi ng katedral ang Museo San Pablo. Mga kagamitang
panrelihiyon, mga materyales sa paggawa ng mga bahay Vigan at mga larawan ng
Vigan noong ika-19 na siglo ang makikita rito.
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
Narito pa ang iba’t ibang pook pasyalan na puwede mong puntahan:
S’yempre, atin namang tuklasin ang mga masasarap na pagkain at lutuin sa Vigan
Ang Vigan ay kilala rin sa iba’t ibang masasarap at espesyal na pagkain. Halika at alamin
kung ano-ano ang mga ito.
Dalawa ang pinakapangunahing pagkain ng Vigan, ito ang:
Longganisa ng Vigan
Image source: www.grouprecipes.com
Empanada ng Vigan
Image source: www.pinoyrecipes .net
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
At narito pa ang ibang masasarap na pagkain sa Vigan:
Panahon
Dalawa ang panahon sa Vigan: ang tag-araw na nagsisimula sa buwan ng Nobyembre
hanggang sa buwan ng Abril at ang tag-ulan na mula sa buwan ng Mayo hanggang Oktubre.
1. Pagtiyak sa paksa:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
2. Paghanap ng sanligang impormasyon:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Pamantayan 5 4 3 2 1
1. Panghikayat ng pamagat ng pabalat
2. Kasiningan ng presentasyon
a. Pang-akit ng layout (disenyo, kulay at anyo)
b. Materyales na ginamit
c. Lengguwaheng ginamit
d.Orihinalidad
3. Kalinawan ng konsepto at tema
a. Pagsusulong ng Kulturang Pilipino
b. Panghikayat at Panturismo
4. Kahusayan ng pananaliksik (awtentikong datos)
a. Kahalagahan at katiyakan ng mga impormasyon
b. Pagkakaugnay ng mga impormasyon
c. Pakikipanayam
5. Kalinawan ng sariling katangian sa binuong proyektong
panturismo.
6. Kaayusan ng mga pahayag at kawastuhan ng ginamit na mga
salita at bantas sa kabuuan.
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
Interpretasyon:
A.
1. Mindanao
2. Maaaring nakuha ang mga impormasyon sa iba’t ibang saligan katulad na lamang ng
libro/aklat na mula sa library ng munisipyo o paaralan, magasin, peryodiko, internet mula
sa iba’t ibang search engines katulad ng mga blogsites, telebisyon, at mga tao na nakatira
sa Mindanao na pwedeng kapanayamin.
Masasabi kong awtentiko ang mga datos dahil hindi basta-basta ang mga impormasyon at
may mga saligang datos.
Ito ay mapatutunayan sa pamamagitan ng mga larawang ipinakita, mga katawagan sa
lugar at maging ang mga binanggit na sikat na programa na mapapanood sa kasalukuyan,
mga natatago at tanyag na kuwentong bayan sa pulo.
3. (Isasalaysay ng mag-aaral ang nasa huling talata na nabanggit.)
Isinunod ang pangalan ng Mindanao sa mga Maguindanaon na bumubuo sa
pinakamalaking Kasultanan ayon sa kasaysayan, at makikita sa mga mapa na ginawa
noong ika-17 at ika-18 dantaon na nagmumungkahi na ang pangalan ay ginamit upang
tukuyin ang pulo ng mga makapangyarihang katutubo ng panahong iyon. Unang
lumaganap ang Islam sa rehiyon noong ika-13 dantaon sa pamamagitan ng mga
mangangalakal na Arabe mula sa kasalukuyang Malaysia at Indonesia. Bago pa man
maganap ito, ang mga katutubo ay pangunahing mga animista na naninirahan sa mga
maliliit na pamayanan. Karamihan sa mga taal na populasyon ng mga Tausug, Maranao at
Maguindanaon ay agad na lumipat sa pananampalatayang Islam maliban sa mga mailap na
Subanon, Talaandig, Higaonon at ilang maliliit na mga tribo na tumangging makipag-
ugnayan sa mga Arabeng misyonero ng Islam.
Walang ispesipikong sanggunian na nabanggit.
4. Sa aking palagay oo. Dahil sa mga larawang nakuha at mga nabanggit na sikat na
programa ng kilalang tao.
5. Para sa akin, tama lang ang mga impormasyon, nagkulang lang sa mga sanggunian o ano
mang saligan ng kanilang impormasyon.
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
(Bigyang-Pansin: Maaaring magdagdag ng iba pang kasagutan ang mga mag-aaral na malapit
sa pinakatumpak na sagot.)
B.
1. Ang Lungsod ng Vigan
2. Ang maaaring pinagkunan ng impormasyon ay ang mga sumusunod: libro/aklat na mula
sa library ng munisipyo o paaralan, magasin, peryodiko, internet mula sa iba’t ibang search
engines katulad ng mga blogsites, telebisyon at mga tao na nakatira sa Mindanao na pwedeng
kapanayamin.
3. Walang nabanggit na mga aklat sa proyektong panturismong binasa ngunit may mga
nabanggit na sites na nagpapatunay na gumamit ng internet sa pagkalap ng impormasyon ang
mga mananaliksik.
4. Maaaring gumamit ng peryodiko subalit walang nabanggit.
5. Meron, dahil may mga websites na pinagkunan ang mga larawang inilagay.
V. REPLEKSIYON
Dugtungan ang mga parirala upang makabuo ng makatotohanang pahayag.
VI. SANGGUNIAN
Filipino 8 Modyul para sa Mag-aaral, Unang Edisyon, 2013, Department of Education-
Instructional Materials Council Secretariat (DepEdIMCS) Office Address: 2nd Floor
Dorm G, Philsports Complex, Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600 Telefax:
(02) 634-1054 o 634-1072 Email Address: imcsetd@yahoo.com
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
Learning resources Management and Development System (CLMDS-LRMDS),
Regional Center Site, Rawis Legaspi City, 4500
Proyektong Panturismo,Kagandahan ng Lungsod ng Vigan ( January 1, 2016) from
https://kagandahanngvigangroup3.blogspot.com/2016/01/kagandahan-
ngvigan.html?m=1
Proyektong Panturismo ng Mindanao ( August 4, 2017) from
http://pangkat4pythagoras1718.blogspot.com/2017/08/proyektongpanturismo.html?m
=1Proyektong panturismo ng Mindanao
Proyektong Panturismo ng Mindanao (August 4, 2017) from https://brainly. ph
/question/574392https://tl.wikipedia.org/wiki/Mindanao
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7
Proyektong Panturismo, Kagandahan ng Lungsod ng Vigan .PLAZA BURGOS,
VIGAN Image from http://www.libotero.com/plaza-burgos-plaza-salcedo- mcdonalds-
viganilocos
Proyektong Panturismo, Kagandahan ng Lungsod ng Vigan Image from e:www.
grouprecipes.com
Proyektong Panturismo, Kagandahan ng Lungsod ng Vigan, Empanada ng Vigan
Image from :www.pinoyrecipe.net
Inihanda ni:
TERESA O. CAGUICLA
Guro III, Manunulat
Pambansang Mataas na Paaralan ng Sipocot
DO_Filipino_Baitang 8_K1_LP 7