რიდერი

საგანი: შესავალი მასკომუნიკაციაში

საგნის ხელმძღვანელი: თამთა ჰაგერი

თბილისი
„ალტერბრიჯი“
2023
 შინაარსი:

1. მიმოხილვა
2. გამოწვევები
3. ქუქი-ფაილები
4. მასკომუნიკაცია ახლებურად Gen Z-თვის
5. ღირებულების გაცვლა ციფრულ კონტენტზე
6. მასკომუნიკაციის გაციფრულება ბიზნესისთვის.ახალი შესაძლებლობების
ფანჯარა
7. საინტერესო ამბები
8. დიდი ციფრული მედია კომპანიები
9. კომერციული კულტურა მასობრივ კომუნიკაციაში
10. აუდიტორიის ,,თარგეთირება,,
11. რა არის თარგეთი და სამიზნე აუდიტორია მარკეტინგში?
12. მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების გავლენა და ეფექტები .
13. მედიასისტემების მოდელები-წყარო: დენიელ ჰელინი, პაოლო მანჩინი
 თავი 1.

ციფრული ტრანსფორმაცია გავლენას ახდენს ყველა ინდუსტრიაზე,მათ შორის

მედიაზეც.კომუნიკაციის გაციფრულებამ სრულად ახალი შესაძლებლობები შექმნა
აუდიტორიისთვის. ადამიანებს ხელი მიუწვდებათ ყველა სახის ინფორმაციასა და
კონტენტზე ერთ სივრცეში. ტრადიციული მედიაც იძულებულია დანერგოს
ციფრული ინოვაციები ინფორმაციის გასავრცელებლად და მიწვდეს ყველა
დაინტერესებულ მხარეს.
მასკომუნიკაციის საშუალებების ციფრულ სივრცეში გადასვლამ რამდენადმე
შეცვალა კომუნიკაციის შინაარსი და ფორმა მედია ორგანიზაციებისთვის. თუ ადრე
ხალხი ინფორმაციის მისაღებად მხოლოდ ტრადიციულ არხებს იყენებდა, დღეს
ინფორმაციის მიღება მობილურზე ერთი დაწკაპუნებით წამის მეასედებშია
შესაძლებელი.
სოციალური მედიის აპლიკაციები და საიტები, მათ შორის ფეისბუქი, ტვიტერი და
ინსტაგრამი, ახალი ამბებისა და ინფორმაციის მიწოდების წყაროა.
ციფრულმა ტრანსფორმაციამ ახალი შესაძლებლობები გააჩინა რეკლამის
დამკვეთებისთვისაც. რეკლამის განმთავსებლებს შეუძლიათ მომხმარებლებთან
მარტივად კომუნიკაცია და კავშირი, და მათ ფიდზე გამოჩენა ინდივიდუალური
ინტერესების გათვალისწინებით. შეიცვალა მედიის მოხმარების ჩვევებიც.
ყველაზე ფოკუსირების ნაცვლად, რეკლამის განმთავსებლებს ახლა შეუძლიათ
აჩვენონ რეკლამები, რომლებიც მიმართავს ინდივიდუალურ ინტერესებს.
გაციფრულებული მასკომუნიკაციის საშუალებები მომხმარებელთა მონაცემების
ხედვის,მათი თარგეთირების საშუალებას იძლევა.
ინფორმაციის გაციფრულება მარკეტოლოგებს აწვდის უზარმაზარ ინფორმაციას
აუდიტორიის შესახებ, რათა მათ შეძლონ პროგნოზების გაკეთება და უფრო
ჭკვიანური გადაწყვეტილებები.დღეს კომუნიკაცია მყისიერია სოციალური
მედიის, ელექტრონული ფოსტისა და ტექსტური შეტყობინებების დახმარებით.
ჩვენ შეგვიძლია გაგზავნოთ შეტყობინება და მივიღოთ პასუხი წამებში. ციფრული
კომუნიკაცია ასევე გვაძლევს საშუალებას, მყისიერად გავაზიაროთ ფოტოები,
ვიდეოები და ისტორიები.

ციფრულმა ტექნოლოგიებმა ასევე შეცვალა ბიზნესის ფუნქციონირებაც.

ბიზნესისთვის ტექნოლოგიებმა გააუმჯობესა თანამშრომლობა, ხარჯები და
თანამშრომლებთან კომუნიკაცია. დღეს, სამუშაო გუნდებს აქვთ რამდენიმე
ვარიანტი პირისპირ კომუნიკაციისთვის, მათ შორის ელექტრონული ფოსტით,
მყისიერი და პირდაპირი შეტყობინებების და ჯგუფური თანამშრომლობის
პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებით. ვიდეო კონფერენცია და
დისტანციური მუშაობა ძალიან ჩვეულებრივი სამუშაო ფორმა გახდა
განსაკუთრებით მას შემდეგ რაც მთელ მსოფლიოში ადამიანები მუშაობდნენ
სახლიდან კორონავირუსის პანდემიის დროს.

გამოწვევები

ციფრული ეპოქის ინდუსტრიების უმეტესობის მსგავსად, საგამომცემლო

ინდუსტრია ვითარდება და იცვლება განსაცვიფრებელი სისწრაფით, რათა თვალი
ადევნოს უახლეს ტენდენციებს.

გასული ათწლეულის განმავლობაში, მედია ჯგუფები მზარდ გამოწვევებს

აწყდებიან ციფრული ტრანსფორმაციისკენ მიმავალ გზაზე: აუდიტორიის
შემცირება ტრადიციულ მედიაში, ახალი ამბების ადაპტაცია ახალ
სადისტრიბუციო არხებთან და ფორმატებთან, კონტენტის მონეტიზაციის
სირთულეები, სასტიკი კონკურენცია სოციალური მედიის არხებიდან და ა.შ.

Procter & Gamble-ის ყოფილმა აღმასრულებელმა დირექტორმა, როდესაც

განიხილავდა მათსა და მომხმარებლებს შორის მანძილს, თქვა : „დროა მივიღოთ
ის ფაქტი , რომ საცალო მოვაჭრეებმა ახლა უფრო მეტი იციან P&G-ის
მომხმარებლების შესახებ, ვიდრე ჩვენ. სამომხმარებლო ბრენდები ინვესტიციას
ახდენენ თავიანთ ციფრულ არხებში ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში და
განსაკუთრებით პირველი და ნულოვანი მხარის მონაცემთა სტრატეგიებში. ახალი
და ინოვაციური გადაწყვეტილებებია საჭირო საგამომცემლო ინდუსტრიაში, რათა
მოერგოს სწრაფ და ყოვლისმცოდნე ციფრულ ეკოსისტემას, ახალი
ინსტრუმენტებით, აუდიტორიის უკეთესი ცოდნით და სეგმენტირებით და ახალი
მიდგომებით.

ქუქი-ფაილები

ქუქი-ფაილები არის საფრთხე, რომლის იგნორირება გაციფრულებულ სამყაროში

შეუძლებელია.

მიუხედავად იმისა, რომ ქუქი-ფაილების შეგროვების სტანდარტები

დაიხვეწა,სიფრთხილეა საჭირო რა სახის ინფორმაციაზე აძლევთ თანხმობას ამა თუ
იმ სტატიის კითხვისას,მუსიკის მოსმენისას თუ უწყინარი აპლიკაციის
გადმოწერისას.
ეს ერთის მხრივ,შესანიშნავი შესაძლებლობაა რეკლამის განმთავსებლებისთვის
შეიძინონ მდგრადი მედია არხი, რომელიც უზრუნველყოფს რეალურ შედეგებს.

გამომცემლებისა და მედია ჯგუფებისთვის ქუქის შეგროვება და შემდეგ მისი

გააზრებული გამოყენება მარკეტინგულ გეგმებში, ძალიან შედეგნიანია,რადგან ასე
ადვილად იცნობენ თავინათ აუდიტორიას, აუმჯობესებენ მათთან პირდაპირ
კომუნიკაციას და სთავაზობენ სასურველ პროდუაციას,მაგრამ მეორე მხრივ,
იღებენ წვდომას მომხმარებლების ციფრულ კვალზე და მათ გარკვეულ
ქარგაში,გარკვეულ ბაბლში გატარებულ ინფორმაციას აწვდიან.

მასკომუნიკაცია ახლებურად Gen Z-თვის

ჯენზის თაობისთვის ინტერნეტი და მობილური მოწყობილობები არ არის

მბზინავი და საინტერესო ახალი გაჯეტები, არამედ უბრალოდ ცხოვრების წესია.
სულ უფრო ცხადი ხდება, რომ ისინი უფრო მეტს ელიან თავიანთი ციფრული
გამოცდილებისგან, ვიდრე წინა თაობები. მათ სურთ, რომ ინფორმაციის შინაარსი
იყოს ულტრა პერსონალიზებული და ბევრად უფრო სავარაუდოა, რომ იპოვონ
თავიანთი ახალი ამბების წყაროები სოციალური მედიის არხებზე, ვიდრე
ტრადიციულ მედიაში ან ტრადიცული არხების ციფრულ არხებზე. ისინი ასევე
მზად არიან გადაიხადონ კარგი ხარისხის და საიმედო კონტენტისთვის, რადგან
მიჩვეულები არიან გადაიხადონ მოხმარების სერვისებისთვის, როგორიცაა Netflix
ან Spotify. ასე რომ, აქ ნამდვილად არის გამომცემლებისთვის უზარმაზარი
შესაძლებლობა, გამოიყენონ ეს დამოკიდებულება ღირებულების გაცვლაზე, და
მოახდინონ კონტენტის და კომუნიკაციის მოდელების ადაპტირება.

Gen Z- თაობის წარმომადგენლები სკეპტიკურად უყურებენ რაიმე არაავთენტურს

და ყოველთვის ეძებენ მედიისა და ახალი ამბების წყაროებს, რომლებიც მოქნილი
და მიმზიდველია.

Gen Z ხვალინდელი მომხმარებლები და გადამწყვეტები არიან, ამიტომ

გამომცემლებისთვის მნიშვნელოვანი იქნება მკითხველთა ამ თაობის გაცნობა და
გაგება. ისინი არ ჰგვანან არცერთ თაობას, რომელიც მათამდე იყო, ციფრულ
სამყაროში მათთან კომუნიკაცია და მათი მოლოდინებისა და მოთხოვნილებების
ამაღლება ინდუსტრიის ყველა აქტორის მთავარი პრიორიტეტი უნდა იყოს.

ღირებულების გაცვლა ციფრულ კონტენტზე

მასობრივი კომუნიკაციის გაციფრულების პროცესში ღირებულების გაცვლის
კონცეფცია ძალზე მნიშვნელოვანია. სანდო, მაღალი ხარისხის და სანდო
ინფორმაციისა და შინაარსის მიწოდებით, ბრენდის უნაკლო გამოცდილებასთან
ერთად, გამომცემელი ასრულებს ,,გაცვლის’’ ნახევარს. ამრიგად, წაახალისებს
მკითხველს,მსმენელს,აუდიტორიას გააზიაროს თავისი პერსონალური
მონაცემები, (მისცეს ქუქი-ფაილები) იმის სანაცვლოდ, რასაც გამომცემელი
სთავაზობს.

მასკომუნიკაციის გაციფრულება ბიზნესისთვის.ახალი შესაძლებლობების

ფანჯარა

ციფრულმა ტრანსფორმაციებმა ბევრი კომპანია დააყენა არჩევანის წინაშე "ან

გაციფრულდი - ან დაიხურე". მსგავსმა ვითარებამ და ოპტიმალური გამოსავლის
ძიებამ ბიზნესი "აიძულა" ახლებურად შეეხედა თავისი საქმიანობისთვის.
პირველი რაც ამ დროს გაირკვა იყო ის, რომ მსგავს კრიზისულ ვითარებაში ბიზნესს
გადარჩენის მხოლოდ ერთი გზა აქვს - ეს სწრაფი რეაგირების და გადაწყობის
უნარია, რაც დღეს ბიზნესის გაციფრულების გარეშე შეუძლებელია.

ბიზნესის გაციფრულება - ეს არის ბიზნესის ღრმა ტრანსფორმაცია, რომელიც

გულისხმობს ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენებას ბიზნეს პროცესების
ოპტიმიზაციისთვის, კომპანიის პროდუქტიულობის გაზრდისთვის და
მომხმარებელთა ურთიერთქმედების გაუმჯობესებისთვის.
გაციფრულების ერთ-ერთი მთავარი საფეხური მომხმარებელთა
მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებაა, (ადამიანების სურვილები და მოთხოვნები
ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად იცვლება)კერძოდ კი ადამიანსა და
კომპანიას შორის უფრო კომფორტული, ახლო და ეფექტური ურთიერთქმედების
შექმნა.

ბიზნესის გაციფრულება მოიცავს:

• პროდუქტის/ სერვისის გაუმჯობესებას: ხარისხი, მიმზიდველობა,

გამოყენებადობა და მიწოდება;
• წარმოების და სხვა შიდა პროცესების ავტომატიზაციას;
• შიდა და გარე კომუნიკაციების გამარტივებას.
დღეს უფრო და უფრო მეტი ბიზნეს ლიდერი და მეწარმე აცნობიერებს თავიანთი
ბიზნესის ცვლილების აუცილებლობას.
პროგრესთან ბრძოლა ან მისი შეჩერება შეუძლებელია, ამიტომ რაც უფრო მალე
მიხვდება ბიზნესი გაციფრულების აუცილებლობას მით უფრო სწრაფად შეძლებს
წინსვლას და საკუთარი პროდუქციის/მომსახურების გაუმჯობესებას. სწორედ ეს
არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი სფერო, რომელიც ხელს უწყობს ახალ
ტექნოლოგიურ გარღვევას გლობალურ ეკონომიკაში.
კომპანიებს, რომლებიც არ დაიწყებენ გაცირფულებას ექმნებათ უამრავი პრობლემა
ბაზარზე პოზიციების შესანარჩუნებლად, რადგან ისინი ვერ უწევენ კონკურენციას
უკვე გაციფრულებული კომპანიებს და ბაზარზე წარმოქმნილ ახალ გამოწვევებს.

რა ეტაპებს მოიცავს გაციფრულების პროცესი:

1. ანალიზი, მიზნების დასახვა და სტრატეგიის შემუშავება

2. ციფრული ტექნოლოგიების დანერგვა

3. შედეგების ანალიზი

დაიმახსოვრეთ: ციფრული გარდასახვა კომპანიის, როგორც ერთი მთლიანი

ორგანიზმის ტრანსფორმაციას გულისხმობს და არა მხოლოდ მისი განყენებული,
რომელიმე ერთი ნაწილის ცვლილებას. ასევე ტრანსფორმაცია ხდება არა დროის
კონკრეტულ მომენტში, არამედ იგი მუდმივ და უწყვეტ პროცესს წარმოადგენს,
რომელიც მიმართულია კომპანიის მუდმივი განვითარებისკენ.

სამყარო, რომელშიც დღეს ბიზნესი ოპერირებს ციფრულია და შესაბამისად,

უბიძგებს კომპანიებს გაციფრულებისკენ. მათ დღის წესრიგში უკვე აღარ დგას
შეკითხვა „უნდა გაციფრულდნენ თუ არა?“. ახლა აქტუალურია იმის გარკვევა თუ
„როგორ უნდა გაციფრულდნენ ეფექტურად“, რაც კომპანიის განვითარებისთვის,
მნიშვნელოვან ნაბიჯს წარმოადგენს.

კომპანიის ციფრული ტრანსფორმაცია არის ერთგვარი მეტამორფოზა, რომელიც

ფუნდამენტურად ცვლის ორგანიზაციის საქმიანობის წესს და გავლენას ახდენს მის
სამუშაო პროცესზე, საკომუნიკაციო არხებზე, იმპლემენტირებულ სისტემებზე,
ორგანიზაციულ სტრუქტურასა და კულტურაზე.
ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენების სპექტრი ძალიან ფართო, ხოლო მათი
გამოყენებით მიღებული ბენეფიტები მრავალფეროვანია. ციფრული რევოლუცია
ახლებურად აკავშირებს ადამიანებს, პროცესებსა და ტექნოლოგიებს. კომპანიებსა
და მათ მომხმარებლებს საშუალებას აძლევს ერთ სივრცეში, ერთ ენაზე ისაუბრონ.

ციფრული ტრანსფორმაცია ბევრად მეტს ნიშნავს, ვიდრე უბრალოდ, პრობლემის

გადაჭრის ახლებური გზაა - ის ახალ ღირებულებებსა და ფასეულობებს სძენს
კომპანიებს. ციფრული მეტამორფოზა კომპანიის, როგორც ერთი მთლიანი
ორგანიზმის ტრანსფორმაციას გულისხმობს და არა მხოლოდ მისი განყენებული,
რომელიმე ერთი ნაწილის ინოვაციას.

საინტერესო საკითხავი:
ედოარდო კელესტე არის დუბლინის City University-ის სამართლის პროფესორი.
მისი საკვლევი სფეროა კონსტიტუციონალიზმი და ციფრული უფლებები,
სოციალური მედიის პოლიტიკა და რეგულაცია, პერსონალური ინფორმაციის
დაცვა, ევროკავშირის ციფრული პოლიტიკა და ციფრული ეკონომიკა. ამჟამად იგი
არის Facebook Research-ის მიერ დაფინანსებული პროექტის „ციფრული
კონსტიტუციონალიზმი: კონტენტის მართვის სტანდარტის ძიებაში“ მთავარი
მკვლევარი, რომელიც Facebook-ის საზედამხედველო საბჭოსთვის ხორციელდება.
ბოლო წლებში ედოარდო იყო ციურიხის საინფორმაციო ტექნოლოგიებისა და
სამართლის ცენტრის (ITSL), ბერლინის ჰუმბოლდტის სახელობის ინტერნეტის
ინსტიტუტის (HIIG) წამყვანი მკვლევარი.

ედორადო კელესტესთან ინტერვიუ ჩაწერა კომუნიკაციების კომისიის

მედიაწიგნიერების დეპარტამენტის წარმომადგენელმა, სექტორ 3-ის მკვლევარმა
და სოციალური მედიის იურისტმა ნინი შენგელიამ.

1. თქვენს აკადემიურ პუბლიკაციებში თქვენ საუბრობთ თანამედროვე

საკონსტიტუციო მომენტზე. თქვენ ასევე, აღნიშნავთ, რომ
კონსტიტუციონალიზმის შემდგომი ეტაპი აუცილებლად ციფრული იქნება. რა
რეალისტური მოლოდინები არსებობს ამ მხრივ და ნიშნავს თუ არა ეს მართლაც
ინტერნეტის რეგულირებას?
კონსტიტუციები იცვლება. მიუხედავად იმისა, რომ ისინი ზოგადად გათვლილია
ხანგრძლივი დროის პერიოდზე, ჩვენი ფუნდამენტური წესდებები არ შეიძლება
იქნას მიჩნეული შეუცვლელ კანონის ცხრილებად. კონსტიტუციონალიზმის
ღირებულებები, რომელიც წარმოადგენს კონსტიტუციის შექმნის იდეაზე
დამყარებულ იდეოლოგიას, დროთა განმავლობაში ვითარდებოდა. საკმარისია
დავფიქრდეთ განსხვავებებზე საფრანგეთის და ამერიკის რევოლუციების დროს
წარმოქმნილ თავდაპირველ საკონსტიტუციო ინსტრუმენტებსა და ჩვენს
ამჟამინდელ კონსტიტუციებს შორის. პრინციპები, როგორიცაა ყველა პიროვნების
თანასწორობა, სახალხო სუვერენიტეტი ან გაფიცვის უფლება, მხოლოდ ამ
ეპოქალური ცვლილებებიდან მრავალი წლის შემდეგ წარმოიშვა, რაც
მნიშვნელოვანი საზოგადოებრივი ტრანსფორმაციების გამომხატველია. ამრიგად,
ძალზე მნიშვნელოვანია, არ შეგვაშინოს იმ აზრმა, რომ კონსტიტუციები შეიძლება
შეიცვალოს და განვითარდეს: ეს კონსტიტუციების ბუნებაში ძევს.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ ჩვენ ახლა ახალი საკონსტიტუციო
მომენტის მოწმენი ვართ, როდესაც საკონსტიტუციო პარადიგმა მნიშვნელოვან
განვითარებას განიცდის. ისევე, როგორც თავის დროზე ინდუსტრიულმა
რევოლუციებმა განაპირობა ახალი სოციალური და სამოქალაქო უფლებების
წარმოშობა, დღეს ციფრული რევოლუცია ცვლის ამჟამინდელ საკონსტიტუციო
სისტემას. ციფრულმა ტექნოლოგიებმა მკვეთრად გარდაქმნა ჩვენი ცხოვრება. ჩვენ
ახლა, ჩვენი არსებობის ნაწილით ციფრულ გარემოში ვცხოვრობთ. ჩვენ ჩვენს
ფუნდამენტურ უფლებებს ტექნოლოგიური ინსტრუმენტების საშუალებით
ვახორციელებთ და ამავე დროს, ეს ახალი ვირტუალური გარემო ახალ რისკებს
ქმნის ჩვენთვის. გულუბრყვილობა იქნება ვიფიქროთ, რომ იმ კონსტიტუციურმა
სტრუქტურებმა, რომელიც ჩვენ შევქმენით იმ დროს არსებული სამყაროსთვის,
შეიძლება უპასუხოს ციფრული საზოგადოების მოთხოვნებს. ჩვენ ვხედავთ, რომ
ჩვენი კონსტიტუციური ნორმებით ძნელდება ციფრული რევოლუციის ყველა ახალ
გამოწვევაზე პასუხის გაცემა. ამ მიზეზით, საკონსტიტუციო ეკოსისტემა
რეფლექსიისა და ცვლილების მომენტს განიცდის. იგი ახდენს თავისი მთავარი
ფასეულობებისა და პრინციპების ადაპტირებას იმ საკითხებთან გასამკლავებლად,
რომლებსაც ახალი ციფრული საზოგადოება წარმოქმნის.
რეალურად, ჩვენ ახალი საფრანგეთის რევოლუციის მოწმენი ვერ გავხდებით. ჩვენ
ვარღვევთ კონსტიტუციონალიზმის ცენტრალურ პრინციპებს. საკონსტიტუციო
პრინციპები ვითარდება ციფრული საზოგადოების საჭიროებების
გათვალისწინებით. ეს არსებითად ნიშნავს, რომ ჩვენ არ დაგვჭირდება
რადიკალურად ახალი კონსტიტუციების მიღება და არც იმას ნიშნავს, რომ
ცვლილება აუცილებლად მეტ რეგულირებას გულისხმობს. ჩვენი
კონსტიტუციების განახლება ავტომატურად არ გულისხმობს უფრო მეტი კანონის
შემოღებას. ზოგჯერ, საკმარისი იქნება მკვეთრად ახალი საკონსტიტუციო
პრინციპების დაწესება, კონკრეტული სფეროს შემდგომი რეგულირების
საჭიროების გარეშე და პირიქით, შეიძლება ისე მოხდეს, რომ ახალი რეგულაციები
საჭირო გახდეს იმ სფეროში, სადაც ძველი, „ანალოგიური“ კონსტიტუციური
პრინციპები კვლავ გადმოსცემენ თავიანთ სათქმელს.
ნებისმიერ შემთხვევაში, განხილულ უნდა იქნას ფუნდამენტური კითხვა: რომელია
ის პრინციპები და ფასეულობები, რომლითაც ჩვენი საზოგადოება
იხელმძღვანელებს ციფრულ ხანაში? მხოლოდ ამ კითხვაზე პასუხის გაცემით
შევძლებთ რეგულირების თვალსაზრისით სტრატეგიული არჩევანის გაკეთებას.

2. თქვენ ამჟამად ხართ Facebook Research-ის მიერ დაფინანსებული პროექტის

„ციფრული კონსტიტუციონალიზმი: კონტენტის მართვის სტანდარტის ძიებაში“
მთავარი მკვლევარი. ეს პროექტი ფეისბუქის ახლად შექმნილი საზედამხედველო
საბჭოსთვის არის გამიზნული. რა გეგმები გაქვთ ამ მხრივ?
გლობალური კონტენტის მართვის ერთ–ერთი მთავარი საკითხი ეხება ონლაინ
კონტენტის მოდერაციის წესების განსაზღვრას. შეიძლება ვიფიქროთ, რომ
საკმარისია ადამიანის უფლებების არსებული წესების დაცვა, მაგრამ უფრო ღრმა
ანალიზი გვიჩვენებს, რომ ადამიანის უფლებების ერთიანი სტანდარტი არ
არსებობს. იდენტური დებულებები და პრინციპებიც კი მსოფლიოში
სხვადასხვაგვარად არის განმარტებული სასამართლოების მიერ.
ფეისბუქმა თავისი საკუთარი წესები დაადგინა - საზოგადოებრივი სტანდარტები
(Community Standards), რომლის მიზანია ”გამოხატვისთვის სივრცის შექმნა და
ხალხისთვის ხმის მინიჭება”. ამასთან, საკუთარი ენის, ფასეულობებისა და
პარამეტრების დაწესების შედეგად, საზოგადოებრივი სტანდარტები კრიტიკის
ობიექტი გახდა მრავალი მიზეზის გამო. რატომ უნდა ჩამოაყალიბოს ფეისბუქის
მსგავსმა კერძო კომპანიამ ისეთი წესები, რომლებსაც შეუძლია ონლაინ სივრცეში
ჩვენი თავისუფალი სიტყვის მართვა? არის თუ არა ლეგიტიმური ადამიანის
უფლებების მინიმალური სტანდარტებისგან დაშორება და უფრო მკაცრი წესების
დაწესება? საზოგადოებრივი სტანდარტები უფრო მეტად არ უნდა ეფუძნებოდეს
ადამიანის უფლებების არსებულ კანონს?
ციფრული კონსტიტუციონალიზმი იკვლევს ახალ ინიციატივებს, რომლებიც
წარმოიშვება სოციალურ დონეზე ციფრული ხანის უფლებებისა და პრინციპების
გამოსახატად. მაგალითები მოიცავს ინტერნეტის ფემინისტურ პრინციპებს
(https://feministinternet.org), აფრიკის დეკლარაციას ინტერნეტის უფლებებისა და
თავისუფლებების შესახებ (https://africaninternetrights.org/about/) და ევროკავშირის
ფუნდამენტური ციფრული უფლებების ქარტიას (https://digitalcharta.eu). ჩვენი
წინასწარი კვლევა აჩვენებს, რომ ამ დოკუმენტების საერთო რაოდენობა ორასზე
მეტს შეადგენს. ამ ინიციატივების თავისებურებაა ის, რომ ისინი ტრადიციული
ინსტიტუციონალიზებული პოლიტიკური პროცესების გარეთ გადიან. ისინი
შეიძლება ჩაითვალოს იმ საზოგადოებების „ხმის“ გამოხატვად, რომლებიც
ტრადიციულ ინსტიტუციონალურ საშუალებებში ინოვაციური გზავნილის
შეთავაზებას ცდილობენ. ამრიგად, ჩვენ გადამწყვეტად მიგვაჩნია იმ სოციალური
ფასეულობების ანალიზი, რომლებიც ქვემოდან ზემოთ არის მიმართული და
კონსტიტუციის წყაროს წარმოადგენს. ჩვენ დარწმუნებულნი ვართ, რომ იმ
ნორმების ერთობლიობის მხედველობაში მიღება, რომელიც ასახავს მსოფლიო
საზოგადოებების მისწრაფებებს, საბოლოოდ გააძლიერებს ონლაინ
პლატფორმების კონტენტის წესების და გადაწყვეტილებების ლეგიტიმურობის
დონეს.
ჩვენი პროექტი მიზნად ისახავს იმის გაგებას, თუ რა შეუძლია ფეისბუქის
კონტენტის მმართველობას, სახელდობრ კი საზოგადოების სტანდარტებს
(Community Standards) ისწავლოს იმ წესდებების, დეკლარაციებისა და
მანიფესტებისაგან, რომლებიც გამოხატავენ ციფრული კონსტიტუციონალიზმის
იდეალებსა და ფასეულობებს. ზოგიერთი ეს ინიციატივა ასახავს უფლებებს და
პრინციპებს, რომლებიც პირდაპირ არის მორგებული სოციალური მედიის
გარემოზე, სხვა დოკუმენტები უფრო ფართო განზომილებისაა და მათი სამიზნე
ზოგადად, ციფრული საზოგადოებაა. საინტერესო ის არის, რომ ამ ყველაფრის
გათვალისწინებით, ამ ტექსტებს შეუძლიათ შექმნან აზრი იმის შესახებ, თუ
ადამიანის უფლებების რომელი სტანდარტია ამჟამად მხარდაჭერილი მსოფლიოში
ამ საზოგადოებების მიერ.
ჩვენი პროექტი სახელდობრ გამოიკვლევს: 1) ჩნდება თუ არა სოციალურ დონეზე
კონსენსუსი ონლაინ კონტენტის მოდერაციის კონტექსტის შესაბამისი
სპეციფიკური პრინციპებისა და ფასეულობების გარშემო ევროპული, ჩრდილოეთ
ამერიკის და აფრიკული ინიციატივების შედარების ფონზე; 2) ასახავს თუ არა ეს
პრინციპები და ფასეულობები ადამიანის უფლებების სპეციფიკურ არსებულ
სტანდარტს; 3) რამდენად ასახავს ან დაშორებულია ასეთ სტანდარტისგან
ფეისბუქის ონლაინ კონტენტის მოდერაციის წესები. პროექტის საბოლოო მიზანი
იქნება რეკომენდაციების სერიის ჩამოყალიბება, რათა გაიზარდოს Facebook–ის
საზოგადოებრივი სტანდარტების (Community Standards) უნარი, რომ ასახოს
საზოგადოების მოთხოვნები ციფრული უფლებების სფეროში და ამ გზით
გააძლიეროს მათი ლეგიტიმაციის დონე.

3. დღეს ახალი ამბების გაყალბების პრობლემა ფართოდ განიხილება მთელ

მსოფლიოში. დეზინფორმაციის წინააღმდეგ ბრძოლის მიზნით სხვადასხვა
ქვეყნები სხვადასხვა მეთოდებს იყენებენ. დეზინფორმაციის წინააღმდეგ ბრძოლის
ერთ-ერთი გზა მედიაწიგნიერებაა. საქართველოს მედიის მარეგულირებელი
ორგანო - კომუნიკაციების კომისია წამყვან როლს ასრულებს საქართველოს
ინტერნეტ მომხმარებელთა შორის მედიაწიგნიერების გასაძლიერებლად. ამ
თვალსაზრისით, რას მიიჩნევთ საუკეთესო სტრატეგიად?

ისტორიულად, დეზინფორმაცია ყოველთვის არსებობდა. ამასთან, ამ თემამ,

სოციალური მედიის გაჩენასთან ერთად გიგანტური განზომილებები შეიძინა.
ადამიანები თავიანთი ყოველდღიური ცხოვრების მნიშვნელოვან ნაწილს ატარებენ
ამ პლატფორმებზე, რომლებიც, თავის მხრივ, გადამწყვეტ როლს ასრულებენ,
როგორც საინფორმაციო საშუალება და შეუძლიათ ჩაანაცვლონ ისეთი
ტრადიციული მედია, როგორიცაა ტელევიზია და გაზეთები. როგორ ვებრძოლოთ
დეზინფორმაციას? როგორც თქვენ აღნიშნეთ, რეგულირების მრავალი ვარიანტი
არსებობს. უკიდურეს შემთხვევაში არსებობს გამოსავალი, რომ სოციალური
მედიის პლატფორმებს მოვთხოვოთ ‘საპოლიციო ზედამხედველობა’ დაამყარონ
თავიანთი ტერიტორიაზე. ეს ზომა შეიძლება გააკრიტიკონ ორი მიზეზის გამო.
პირველ რიგში იმის გამო, რომ ეს გულისხმობს სიმძიმის გადატანას
სახელმწიფოდან კერძო კომპანიებზე და მეორე, ამან შეიძლება გამოიწვიოს
გამოხატვის თავისუფლებისთვის საზიანო ეფექტი.კერძო კომპანიებს შეიძლება
შეეშინდეთ არ გახდნენ მკაცრი ჯარიმების ობიექტი, თუ ვერ მოახდენენ თავიანთ
პლატფორმებზე კანონის დაცვას. ამ თვალსაზრისით, საქართველოს
კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ შემუშავებული პოლიტიკა ორმაგად
იმედისმომცემია. უპირველეს ყოვლისა, სახელმწიფო ინარჩუნებს მთავარ როლს
ფუნდამენტური უფლებების პოპულარიზაციასა და გარანტირებულ დაცვაში.
მეორეც, გამოხატვის თავისუფლება ნებისმიერ შემთხვევაში არის დაცული, ხოლო
მოქალაქეები უფრო მეტად ხვდებიან, რომ ყველაფერი, რასაც ინტერნეტით
კითხულობენ, მართალი არ არის. ამ გადაწყვეტილებამ შეიძლება შექმნას ქმედითი
წრე, რომლის საშუალებითაც მოქალაქეებს სტიმული მიეცემათ, გახდნენ აქტიურნი
და კრიტიკულად მოაზროვნენი. მეტაფორულად რომ ვთქვათ, ქართული
მარეგულირებელი ხალხს ასწავლის "გახეთქოს" ბუშტი, რომელშიც სხვა
შემთხვევაში ხაფანგში მოექცეოდნენ.

4. სიძულვილის ენა სოციალურ მედიაში ფართო დისკუსიის საგანია როგორც

საქართველოში, ასევე გლობალურ დონეზე. სხვადასხვა ქვეყნები სხვადასხვა
მეთოდებს იყენებენ სიძულვილის ენის წინააღმდეგ საბრძოლველად. თქვენი
აზრით, რამდენად ეფექტურია ის სტრატეგიები, რომლებიც უკვე დაინერგა
ევროკავშირის წამყვანი სახელმწიფოების მიერ?

დეზინფორმაციის მსგავსად, სიძულვილის ენა ციფრული საზოგადოების ჭირია.

იგი იმ სამყაროში, სადაც ჩვენ ვცხოვრობთ ყოველთვის არსებობდა, მაგრამ
ინტერნეტმა ამ ფენომენით გამოწვეული შედეგები გააძლიერა. ციფრული
ტექნოლოგია, ზოგადად, საშუალებას აძლევს ხალხს თავიანთი ხმა გააგონონ
მსოფლიო დონეზე. 1997 წელს, ჯასთის სტივენსმა აშშ-ს უზენაესი სასამართლოს
ისტორიულ განაჩენში - რენო ამერიკის სამოქალაქო თავისუფლებების კავშირის
წინააღმდეგ, დაწერა, რომ ”ნებისმიერ ადამიანი, რომელსაც აქვს სატელეფონო
ხაზი, შეიძლება გახდეს ახალი ამბების გამავრცელებელი ქალაქში ისეთი ძლიერი
ხმით, რომლის რეზონანსიც უფრო შორს ვრცელდება, ვიდრე მას შეუძლია
გავრცელება ტრიბუნიდან”. ამ უპრეცედენტო ძალას, რა თქმა უნდა, უფრო მეტი
პასუხისმგებლობაც მოაქვს. შეუზღუდავი გამოხატვის თავისუფლება არ
შეესაბამება კონსტიტუციურ სისტემას, სადაც სხვა ინტერესებსა და უფლებებს
საფრთხე ემუქრება.სიძულვილის ენა გამოხატვის ერთ-ერთი ყველაზე აშკარა
მაგალითია, რომლის მიმართ თანამედროვე დემოკრატია ვერ იქნება
შემწყნარებლური. თუმცა, პრაქტიკულად, სიძულვილის ენასთან ბრძოლა
გაცილებით რთულია, გამომდინარე იქიდან, რომ კანონიერ გამოხატულებასა და
სიძულვილის ენას შორის საზღვრები ყოველთვის არ არის ნათელი. სიძულვილის
ენის ინტერნეტით შეზღუდვის სრულყოფილი რეცეპტი არ არსებობს. ევროპა ჯერ
კიდევ რეგულირების ვარიანტების ძიების ლაბორატორიას წარმოადგენს.
მიუხედავად ამისა, დარწმუნებული ვარ, რომ გამოსადეგი ვარიანტი
მედიაწიგნიერებაა. მოქალაქეებმა პირველ რიგში უნდა ისწავლონ თავიანთი
უფლებების შესახებ და მათ უნდა აუხსნან, რომ ინტერნეტშიც ასევე არავის აქვს
უფლება იმოქმედოს სრულად შეუზღუდავად. ეს არის გაკვეთილი, რომელიც ჩვენ
ვისწავლეთ იმ გარემოსგან, სადაც ვცხოვრობთ და მას პატივი ციფრულ სფეროშიც
უნდა ვცეთ.

5. საქართველო ერთ-ერთია იმ ქვეყნებს შორის, სადაც სიტყვისა და გამოხატვის

თავისუფლება შეზღუდული არ არის. საქართველოში ინტერნეტი პრაქტიკულად
თავისუფალია ცენზურისგან. თქვენი აზრით, მსოფლიო დონეზე საუკეთესო
პრაქტიკის გათვალისწინებით და ზოგადად, რა სახის საკანონმდებლო ან სხვა
ტიპის ცვლილებებია საჭირო, სიტყვის თავისუფლებასა და უსაფრთხო ინტერნეტს
შორის ბალანსის დასაცავად?

თანამედროვე საკონსტიტუციო სამართლის ერთ-ერთი ყველაზე

დამახასიათებელი ნიშანია მცდელობა, შეინარჩუნოს წონასწორობა
ურთიერთსაწინააღმდეგო ძალაუფლებებს, უფლებებსა და ინტერესებს შორის.
ფრანგი ფილოსოფოსის, მონტესკიეს მიერ მხარდაჭერილი ცნობილი
„ხელისუფლებათა გამიჯვნა“ სინამდვილეში სამი ფუნდამენტური
ხელისუფლების - აღმასრულებელი, საკანონმდებლო ორგანოსა და სასამართლო
სისტემის დაბალანსების მცდელობაა. ანალოგიურად, ეს ეხება თითქმის ყველა
უფლებას, ისინი არ წარმოადგენენ აბსოლუტურ უფლებას. სიცოცხლის უფლების
გარდა, სხვა უფლებების უმეტესობას აქვს შეზღუდვები. ეს ჩვენი სოციალური
ცხოვრების ბუნებრივი ასპექტია.პიროვნებას თავისუფლად შეუძლია მოქმედება
მანამ, სანამ იგი არ არღვევს სხვა პირის უფლებას. შესაბამისად, შეუზღუდავი
გამოხატვის თავისუფლება შეიძლება ეწინააღმდეგებოდეს ჩვენს კონსტიტუციებში
გათვალისწინებულ ზოგიერთ ღირებულებას. მაგალითად, არ შეიძლება
ინტერნეტით ბავშვთა პორნოგრაფიის დაშვება; ან სიძულვილის ენის უკიდურესი
ფორმები, როგორც უკვე ითქვა, არ უნდა იქნას დაშვებული. იმისათვის, რომ
ინტერნეტი მართლაც უფრო უსაფრთხო გახდეს, სადაც ყველას შეეძლება თავისი
უფლებების სრულად განხორციელება, საჭიროა ინტერესების დაბალანსება. ამ
კონტექსტში, სახელმწიფოს მოქმედება არის მთავარი, მაგრამ, რა თქმა უნდა,
მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ აგრეთვე, ინდივიდები და კომპანიები.
ინტერნეტი, მართლაც, გლობალური მედიუმია. სახელმწიფო ტერიტორიული
საზღვრები თითქმის არ არის დაცული ინტერნეტით. თუმცა, პლურალიზმის
აღიარება და სხვა კულტურებისადმი პატივისცემა ის ფუნდამენტური
ღირებულებებია, რომელიც უნდა შევინარჩუნოთ, თუ ჩვენ ნამდვილად გვინდა,
რომ სხვები, თავის მხრივ, პატივს სცემდნენ ჩვენს უფლებებს. დასკვნის სახით,
შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ინტერნეტი გვთავაზობს უპრეცედენტო შესაძლებლობებს,
ჩვენი ფუნდამენტურ ი უფლებების, განსაკუთრებით კი გამოხატვის
თავისუფლების გამოსაყენებლად. მიუხედავად ამისა, მოქალაქეებმა უნდა
იცოდნენ თავიანთი უფლებების ზღვარი და ის პოტენციური რისკები, რომლებსაც
ზოგჯერ ეს გლობალური სივრცე მალავს. საბოლოო ჯამში, ყველა ჩვენგანის
მოწოდებაა წვლილი შეიტანოს იმ უდიდესი საზოგადოებრივი სივრცის
წარმატებაში, რომელიც კაცობრიობას ოდესმე ჰქონია.

დიდი ციფრული მედია კომპანიები

რაკი ციფრულმა სამყარომ თანამედროვე ბიზნეს ლანდშაფტი დაიპყრო,

მსოფლიოში რამდენიმე გიგანტი კომპანია ჩამოყალიბდა ტექნოლოგიების
სფეროში. ამ კომპანიებს შორის მრავალფეროვანია ინტერესები და
მიმართულებები, მათ შორის სხვადასხვა ფორმის ციფრული მედიისა და მასთან
დაკავშირებული წარმოების სახეობები. როგორც ასეთი, ციფრული მედიის
წამყვანი კომპანიები დედამიწის უდიდეს კორპორაციებს შორის არიან.

Google

Google, რომელიც 1998 წელს დაარსდა ლერი პეიჯის და სერგეი ბრინის მიერ,
ჩამოყალიბდა რევოლუციურ საძიებო სისტემად, რამაც ხელი შეუწყო მსოფლიოში
ერთ-ერთი ყველაზე ღირებული ბრენდის ზრდას (2019 წელს 309 მილიარდი
დოლარი, CNBC-ს მიერ გამოქვეყნებული სტატისტიკის მიხედვით). Google გახდა
მასიური, მრავალეროვნული ტექნოლოგიური კომპანია, რომელიც ავითარებს
ინტერნეტთან დაკავშირებულ ყველაფერს, მათ შორის საკუთარი ვებ ბრაუზერს
(Chrome), ლეპტოპებს (Chromebook), ჭკვიან სათვალეებს და ინტერნეტ
ტელევიზიის ნაკადებს (Chromecast). 2015 წელს Google- მა გამოაცხადა, რომ
აყალიბებს მშობელ კომპანიას Alphabet, რათა აწარმოოს ორგანიზაციის სხვადასხვა
დეპარტამენტები Google-თან, როგორც შვილობილ კომპანიასთან ერთად.

Netflix

Netflix ამუშავდა 1997 წელს, როგორც ონლაინ ფილმების გაქირავების სერვისი,

სადაც ხალხს შეეძლო DVD-ების შეკვეთა და მათი სახლში გამოძახება.
მომხმარებლები შეადგენდნენ ფილმების სასურველ სიას და Netflix მათ DVD-ებს
უგზავნიდა. მომხმარებლებს შეეძლოთ DVD დისკების შენახვა, რამდენხანსაც
მოისურვებდნენ, შემდეგ ფილმს კი მიიღებდნენ სიაში პირველის
დაბრუნებისთანავე. შემდეგ Netflix ფილმების დისტრიბუტორობიდან გადაიქცა
ონლაინ სტრიმინგის გიგანტად, 150 მილიონზე მეტი აბონენტი ფულს იხდის
სატელევიზიო, ფილმებისა და ორიგინალური შინაარსის მიქსის გამოწერაში.
ბრენდმა შექმნა პოპ-კულტურის ისეთი სენსაციები, როგორიცაა “Orange Is the New
Black,” “Stranger Things” და “BoJack Horseman”.
Apple

Apple გადაიქცა ელეგანტური მარკეტინგის მქონე კომპიუტერული კომპანიიდან

პლანეტის ერთ-ერთ დომინანტ ტექნოლოგიურ ძალად. სტივ ჯობსისა და სტივ
ვოზნიაკის მიერ 1976 წელს დაარსებულმა, Apple-მა თავისი არსებობის პირველი
მეოთხედი საუკუნე გაატარა როგორც უახლესმა, თუმცა გაჭირვებულმა
კომპიუტერულმა კომპანიამ, რამდენიმე შთამბეჭდავი პროდუქტით, რომლებიც არ
ყოფილა განსაკუთრებული შედეგის მომტანი. შემდეგ, 1998 წელს, iMac-ის შექმნით,
რომელსაც iPod მოჰყვა სამი წლის შემდეგ, ჯობსის ბრწყინვალე სტრატეგიებით,
რომელიც ინტრიგას და მოთხოვნას აღძრავს, Apple გადავიდა გაჯეტების ბაზრის
სათავეში. წლების შემდეგ, ისეთმა პროდუქტებმა, როგორებიცაა iPhone, iPad და
Apple Watch, გააგრძელეს Apple-ის წარმატება. მილიონობით ამერიკელი და
მილიარდობით სხვა ქვეყნების მოქალაქე ყოველდღიურად მოიხმარს დიდი
რაოდენობით ციფრულ მედიას მათი Apple პროდუქტის საშუალებით,
როგორიცაა iTunes და Apple TV.

Facebook და Twitter

Facebook და Twitter ორი უდიდესი სოციალური მედიის ვებსაიტია. Instagram- ს,

YouTube- ს, Snapchat-სა და TikTok- ს ასევე გააჩნიათ ასობით მილიონით ან მეტი
მომხმარებლის მნიშვნელოვანი ინფორმაციების ბაზები. 2018 წლის Pew Research-
ის კვლევის თანახმად, აშშ-ს მოზრდილთა 75% იყენებს YouTube-ს და 68%
Facebook-ს. 18-დან 24 წლამდე ასაკის 94% -ზე მეტი იყენებს YouTube- ს, ხოლო მათი
80% იყენებს Facebook-ს. ბიზნეს ბრენდის ძირითადი მოთამაშეები ფლობენ ამ
ბრენდებს. მაგალითად, Facebook ფლობს Instagram-ს და სხვა პლატფორმებს,
როგორიცაა WhatsApp. გარდა ამისა, Google ფლობს მრავალ ვებსაიტს, მათ შორის
YouTube-ს. სოციალური მედიის ეპოქაში დაბადებული თაობების ზრდასთან
ერთად, ახალი მომხმარებლები ჩნდებიან, რაც ამ პლატფორმებზე ადამიანთა
რიცხვს დღითიდღე ზრდის.

Amazon

Amazon რჩება ციფრული კომერციის ტიტანად, უზარმაზარი წარმომადგენლობით

ციფრული მედიის სფეროში. კომპანია, ფაქტობრივად, მსოფლიოში ერთ-ერთი
უდიდესია საბაზრო ღირებულებით Investopedia-ს თანახმად. Amazon Prime-დან
და მისი თანმხლები სტრიმინგის მომსახურებიდან დაწყებული პირადი
ასისტენტებით, ქლოუდ სერვისითა და ციფრული რეკლამირებით
გაგრძელებული, კომპანია ფართოდ მოიცავს ინტერნეტს. ეს აისახა მის ზრდაშიც,
2017-დან 2018 წლამდე შემოსავლების გაორმაგებით, 117,9 მილიარდი დოლარიდან
232,9 მილიარდ დოლარამდე.
 კომერციული კულტურა მასობრივ კომუნიკაციაში

კომერციულ კულტურაში ძირითადად იგულისხმება კულტურა, რომელიც

შექმნილია პროდუქტის გასაყიდად.ამ გაგებით,რეკლამა არის კომერციული
კულტურის ძირითადი საყრდენი.სარეკლამო ინდუსტრია ვითარდებოდა
მასობრივი კომუნიკაციის ფორმების და საშუალებების განვითარების
პროპორციულად.
რეკლამის ისტორიაში პირველი დაწერილი რეკლამა აღმოაჩინეს ეგვიპტეში, თებეს
ნანგრევებში. ეს იყო პაპირუსი, რომელიც შეიქმნა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 3000
წელს მონათმფლობელის მიერ, რომელიც გაქცეული მონის პოვნას ცდილობდა.
თავიდან სარეკლამო ტექსტები ვერბალურად გადაიცემოდა, არსებობდნენ ე.წ.
,,მაცნეები,, რომლებიც ადამიანებს ამცნობდნენ ამა თუ იმ პროდუქტის დადებით
თვისებებზე.

დასაწყისი (1700-დან 1900 წლამდე)

მომხმარებლებთან კომუნიკაცია დაიწყო ზეპირი რეკლამით და

გაგრძელდა/განვითარდა ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად.

პირველი საგაზეთო რეკლამა 1704 წელს აშშ-ში დაიბეჭდა. 1800-იანი წლების

დასაწყისში საგაზეთო სარეკლამო განცხადებებს დაემატა ბილბორდები, რომელიც
მალევე აიტაცეს სარეკლამო კოპმანიებმა.

პირდაპირი რეკლამა, რომელიც გულისხმობს უშუალოდ პოტენციურ

მომხმარებლებთან დაკავშირებას, ინტერნეტამდე ძვირადღირებულ ფუფუნებად
ითვლებოდა. ამიტომაც ბევრი ორგანიზაცია არაპირდაპირ რეკლამას
ამჯობინებდა, რადგან ის უფრო ხელმისაწვდომი იყო. მაგალითად, დიდი აბრები
და პლაკატები მაღაზიის წინ არაპირდაპირ რეკლამად ითვლებოდა.

Sears - კომპანია, რომელმაც პირველმა დაიწყო პირდაპირი კომუნიკაცია

პოტენციურ მყიდველებთან და 1892 წელს წამოიწყო პირდაპირი ფოსტის კამპანია,
რომლის ფარგლებშიც კომპანიამ გამოაქვეყნა რვა ათასზე მეტი საფოსტო
ბარათი.შედეგად, 2000 ახალი შეკვეთა მიიღეს. ამ ფაქტმა სხვა ორგანიზაციები
წაახალისა რომ მათაც გამოეყოთ მეტი სარეკლამო ბიუჯეტი.

ოქროს ხანა (1900-2000 წწ.)

რადიოსადგურებისა და ტელევიზიის შექნასთან ერთად რეკლამამ უფრო
პერსონალიზებული სახე მიიღო,რადგან შესაძლებელი გახდა პირდაპირი
კომუნიკაცია მომხარებელსა და ბრენდს შორის.

რადიოში რეკლამების განთავსება 1922 წელს დაიწყო. ეფექტიანი შედეგების გამო

კომპანიებმა აქტიურად დაიწყეს სოლიდური თანხების გამოყოფა რადიოში
რეკლამის განსათავსებლად.

რადიო რეკლამებს მოჰყვა სატელევიზიო რეკლამა. პირველი სატელევიზიო

რეკლამა 1941 წელს გავიდა. პირველი სატელევიზიო რეკლამა Bulova Watch
Company-ის 10 წამიანი რეკლამა იყო.

სატელევიზიო რეკლამის ოქროს ხანა სწორედ აქედან დაიწყო. ბრენდები დიდ

ინვესტიციას დებდნენ რეკლამებში, რათა მეტი ადამიანისთვის ემცნოთ თავიანთი
ბრენდების უნიკალურობაზე.

ტელევიზიისა და რადიოს პოპულარობის მიუხედავად, რეკლამის

განმთავსებლებს არ დავიწყებიათ მასობრივი კომუნიკაციის სხვა
საშუალებები:გაზეთები და ჟურნალები.პარალელურად,იყენებდნენ
ბილბორდებსაც.

ონლაინ რეკლამა (2000 - დღემდე)

ინტერნეტი რეკლამის განმათავსებლებისთვის სრულიად ახალი და უნიკალური

შესაძლებლობა აღმოჩნდა. მეტიც, ზოგი კომპანიისთვის ციფრული რეკლამა
ტრადიციული არხების სრული ალტერნატივა გახდა.

როდესაც ინტერნეტი უფრო ხელმისაწვდომი გახდა მობილური

მოწყობილობებისთვის,რეკლამის ფორმატიც მოერგო ტექნოლოგიებს. ინტერნეტ
რეკლამა მობილური რეკლამის ანალოგის გარეშე დღეს წარმოუდგენელია.

მობილური რეკლამა (2008 - დღემდე)

პირველი მობილური რეკლამა მომხმარებლებს 2000 წლის დასაწყისში

წარუდგინეს. მობილური რეკლამა არის უნიკალური რეკლამა, რომლის ზომა და
ფორმატი მორგებულია მობილურ ტელეფონებს.
რეკლამის შინაარსის ცვლა/ კომერციული კულტურის ცვლა.

უილიამ ბერნბახი: ორიგინალური ,,შეშლილი,, კაცი

უილიამ ბერნბახმა შეცვალა რეკლამაში არსებული წესები. ადრინდელ რეკლამებში

დიდი ზომის ტექსტებს იყენებდნენ. ბერნბახს კი სჯეროდა, რომ სარეკლამო ქოფი
რაც შეიძლება მოკლე უნდა ყოფილიყო,რათა შეტყობინებები ადვილად
დამახსოვრებოდათ.

ინტერვიუში მან თავისი უზარმაზარი წარმატება რეკლამის შესახებ

ფუნდამენტური განათლების ნაკლებობას მიაწერა: „ვფიქრობ,ჩემი უპირატესობა
ის იყო რომ რეკლამის წესები არ ვიცოდი და ამიტომ შემეძლო უფრო ახალი და
ორიგინალური იდეების მოფიქრება. როგორც კი წესების მონა ხდები, აკეთებ იმას,
რასაც ყველა აკეთებს; როცა აკეთებ იმას, რასაც ყველა აკეთებს, არ გამოირჩევი."

აუდიტორიის ,,თარგეთირება,,

თარგეთი-სამიზნე აუდიტორიის განსაზღვრა და მათთვის პერსონიფიცირებული

სარეკლამო კონტენტის შექმნა-შეთავაზება კომერციული კულტურის
ნაწილია,რომელიც სოც. ქსელების გაჩენამ გახადა შესაძლებელი.

ეს არის მარტივი ვერსია - მრავალრიცხოვანი აუდიტორიიდან კომპანიებმა

შეარჩიონ კონკრეტული სეგმენტი და მათკენ მიმართონ ძალისხმევა.

თარგეთირებისას ადამიანები ჯგუფდებიან მათი განათლების, მიზნების,

ინტერესების და ა.შ. პარამეტრების მიხედვით,რომელიც კომპანიებს უადვილებთ
ერთი მხრივ,ხმა მიაწვდინონ ,მეორე მხრივ კი უკეთ შეისწავლონ მათი
ჩვევები,მოთხოვნილებები,მიიღონ უკუკავშირი და საჭიროების შემთხვევაში
შეცვალონ რეკლამის შინაარსი-მიწოდების ფორმა ან თვითონ ეს პროდუქტი.

რა არის თარგეთი და სამიზნე აუდიტორია მარკეტინგში?

სამიზნე აუდიტორია შედგება იმ ადამიანებისგან, რომლებიც ყველაზე მეტად

დაინტერესდებიან კონკრეტული სერვისით ან პროდუქტით. ისინი ერგებიან
კონკრეტულ დემოგრაფიულ მდგომარეობას ან ავლენენ ქცევების ერთობლიობას,
რაც კარგად ერგება თქვენს შეთავაზებებს.
ძირითადი ფაქტორები, რომლებიც გათვალისწინებელია სამიზნე აუდიტორიის
ანალიზისას არის:

ასაკი
სქესი
მდებარეობა
ენა
კარიერა
სოციოეკონომიკური სტატუსი
ცხოვრების წესი
ინტერესები და აქტივობები
ცხოვრების ეტაპი
მოტივაცია და პრიორიტეტები
სამიზნე აუდიტორია სამიზნე ბაზრის წინააღმდეგ

სამიზნე აუდიტორია არის სამიზნე ბაზრის ქვეჯგუფი.

რაც უფრო კონკრეტულად იღებს კომპანია ინფორმაციას მომხმარებელზე, მით

უფრო კარგად შეუძლია კომპანიას განსაზღვროს ბიზნეს სტრატეგიები.

მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების გავლენა და ეფექტები .

ნათარგმნია: The influence and effects of mass media. Denis Mcquail

საკითხი კვლავ სადავოა - როგორც ზოგადად მასმედიის მნიშვნელობის შესახებ,
ასევე განსაკუთრებით მასობრივი კომუნიკაციების მოცემული შემთხვევების
სავარაუდო ეფექტზე. ეს დისკუსია აუცილებლად უნდა დაიწყოს ტერმინების
გარკვეული გარკვევით, რადგან საქმეში ერთ-ერთი მრავალწლიანი სირთულე იყო
კომუნიკაციის ნაკლებობა მათ შორის, ვინც გამოიკვლია მედიის გავლენის
საკითხი, ერთი მხრივ, და, მეორე მხრივ, საზოგადოებას შორის.
მასმედია ძალიან მრავალფეროვანია შინაარსითა და ორგანიზაციის ფორმებით და
მოიცავს აქტივობების ძალიან ფართო სპექტრს, რომელსაც შეუძლია გავლენა
მოახდინოს საზოგადოებაზე.
პირველ რიგში, შეგვიძლია განვასხვავოთ ეფექტი და ეფექტურობა, პირველი
გულისხმობს მასმედიის მოქმედების ნებისმიერ შედეგს, მეორე - მოცემული
მიზნების მიღწევის შესაძლებლობას, იქნება ეს დიდი აუდიტორიის მოზიდვა თუ
აზრზე და ქცევაზე ზემოქმედება.
მნიშვნელოვანია რა დონეზე ვლინდება ეფექტები, იქნება ეს ინდივიდის, ჯგუფის,
ინსტიტუტის, მთელი საზოგადოების თუ კულტურის დონეზე. თითოეულზე ან
ყველაზე შეიძლება რაიმე სახის გავლენა იქონიოს მასობრივმა კომუნიკაციამ.
დონის განსაზღვრისთვის უნდა ვახსენოთ ფენომენების სახეები, რომლებზეც
შეიძლება გავლენა იქონიოს. განსაკუთრებით აზრი და რწმენა, რომელიც შეიძლება
იყოს როგორც ინდივიდუალური აზრის, ასევე ინსტიტუტებისა და
საზოგადოებების კოლექტიური გამოხატვის საკითხი. მეორეს მხრივ, მედიის
გავლენის შესასწავლად ინსტიტუტების ფუნქციონირებაზე, საჭიროა გადავხედოთ
ადამიანებს შორის ურთიერთობებს, რომლებიც იკავებენ სხვადასხვა როლებს და ამ
როლების სტრუქტურასა და შინაარსს. პოლიტიკა კარგ მაგალითს გვაძლევს, სადაც
მასმედია შესაძლოა გავლენა იქონიოს არა მხოლოდ ცალკეულ პოლიტიკურ
შეხედულებებზე, არამედ პოლიტიკის წარმართვაზე და მის ძირითად
საქმიანობაზე.
ცვლილებები კულტურასა და საზოგადოებაში ყველაზე ნელა ხდება. ცვლილება,
რომელიც გავლენას ახდენს ინდივიდებზე, სწრაფად ხდება. აქედან გამომდინარე,
ჩვენ მიდრეკილნი ვართ ვიპოვოთ სიტუაცია, რომელშიც მედიის ეფექტის უფრო
დიდი და მნიშვნელოვანი საკითხები ყველაზე მეტად ექვემდებარება
ურთიერთსაწინააღმდეგო ინტერპრეტაციას და ყველაზე გარკვეული ცოდნა, რაც
ჩვენ გვაქვს, ნაკლებად სასარგებლოა, როგორც განზოგადების საფუძველი.
შესაძლოა, სასარგებლო იყოს სხვა განსხვავებების დამატება, რომლებიც უნდა
გაკეთდეს ადრეულ ეტაპზე, მიუხედავად ანალიზის დონისა. მედია ცვლის
რაღაცას, ხელს უშლის რაღაცას, ხელს უწყობს რაღაცას თუ აძლიერებს და
ადასტურებს რაღაცას? კითხვის მნიშვნელობა აშკარაა, მაგრამ დისკუსიის
დასაწყისში ღირს ხაზგასმით აღვნიშნოთ, რომ „არავითარი ცვლილების ეფექტი
შეიძლება იყოს ისეთივე მნიშვნელოვანი, როგორც მისი საპირისპირო და
ეჭვგარეშეა, რომ მედია გარკვეულწილად აფერხებს და ხელს უწყობს ცვლილებას.
მასობრივი კომუნიკაციის ეფექტების კვლევის ისტორია
... [ჩვენ შეგვიძლია დავახასიათოთ მედიის ეფექტისადმი ინტერესის 50 ან მეტი
წელი სამი ძირითადი ეტაპის მიხედვით. პირველ ფაზაში, რომელიც გრძელდება
საუკუნის დასაწყისიდან XIX ოცდაათიანი წლების ბოლოს, მედიას, რომელიც
განვითარდა ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში, მიენიჭა მნიშვნელოვანი ძალა
აზრისა და რწმენის ჩამოყალიბებაში, ცხოვრებისეული ჩვევების შეცვლაში, ქცევის
აქტიურად ჩამოყალიბებაში.ასეთი შეხედულებები არ იყო დაფუძნებული
მეცნიერულ კვლევაზე, არამედ ეფუძნებოდა ემპირიულ დაკვირვებას
აუდიტორიის უეცარ გაფართოებაზე და პოპულარული პრესის, კინოსა და რადიოს
დიდ მიმზიდველობაზე. მედიის ძალაუფლების აღებაზე ასევე იმოქმედეს როგორც
რეკლამის განმთავსებლებმა, სამთავრობო პროპაგანდისტებმა პირველ მსოფლიო
ომში, გაზეთების მფლობელებმა, ტოტალიტარული სახელმწიფოების
მმართველებმა
არ არის შეუსაბამო, რომ აზროვნების ეს ეტაპი დაემთხვა სოციალური მეცნიერების
ძალიან ადრეულ ეტაპს, როდესაც მხოლოდ ვითარდებოდა ამ ფენომენების
გამოკვლევის მეთოდები და კონცეფციები.
მეორე ეტაპი ვრცელდება დაახლოებით 1940 წლიდან 1960-იანი წლების
დასაწყისამდე და იგი ძლიერად არის ჩამოყალიბებული მასობრივი
კომუნიკაციების კვლევის ზრდის შედეგად.
ეფექტების მტკიცებულება
მასმედიის ეფექტების კვლევის შედეგების აზრობრივად განხილვის მიზნით,
შეიძლება სასარგებლო იყოს პრობლემის დაყოფა სათაურების ერთობლიობაში,
რომელიც კომპოზიტურად ასახავს სხვადასხვა განსხვავებებს. ძირითადად
მითითებულია მედია სიტუაციების ან პროცესების ერთობლიობა, რომლებსაც
აქვთ გამორჩეული ნიშნები და საჭიროებენ ცალკე შეფასებას. ყველაზე
მნიშვნელოვანი მედია სიტუაციებია: (1) კამპანია; (2) სოციალური რეალობისა და
სოციალური ნორმების განსაზღვრა; (3) მყისიერი პასუხი ან რეაქცია; (4)

მედიასისტემების მოდელები
წყარო: დენიელ ჰელინი, პაოლო მანჩინი
გამოყენებული ლიტერატურა:

1. ნათარგმნია https://qualifio.com სტატია.

2. https://www.recursosdeautoayuda.com/ka/anuncio-publicitario/ სტატია
3. ნათარგმნი სტატიები:
4. History of Advertising:What you need to know- Sagar Joshi
5. The problem-agitation-solution marketing model-Austin Denison
6. What is a target audience and how to define yours through target market analysis-
Machialle Thomas https://sbigrowth.com/insights/how-strong-is-your-commercial-
culture
7. მედიასისტემების შეადარება:მედია და პოლიტიკური სიტემების სამი მოდელი-
ჰელინი, დ.; მანჩინი, პ.. 2015