Ngân sách nhà nước

Tham khảo: Tài chính 101, chương 7

 Nội dung chính
Khái niệm

Thu & chi NSNN

Thuế

Chính sách tài khóa

 Khái niệm
Ngân sách nhà nước là một bản dự toán thu chi đã được cơ quan Nhà
nước có thẩm quyền phê duyệt và được thực hiện hàng năm để đảm
bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước
- Luật Ngân sách Nhà nước Việt Nam -

Ngân sách phân cấp: Ngân sách Trung ương & Địa phương

Quỹ NSNN: Cục/chi cục các cấp

Chu trình ngân sách: hiện thực hóa ngân sách từ dự toán
 Thu & chi NSNN
Vai trò
Huy động nguồn tài chính đảm bảo cho hoạt động của bộ máy nhà
nước

Là công cụ điều tiết vĩ mô về kinh tế, xã hội

• Phát triển kinh tế
• Thực hiện công bằng xã hội
 Thu & chi NSNN
Các nguồn thu từ NSNN
Thuế (VN 2019: 80% tổng thu NSNN)
Lệ phí
Hoạt động kinh tế của nhà nước
• Lợi nhuận từ công ty có vốn nhà nước; cổ phần hóa
• Tiền cho thuê đất
Vay nợ
• Phát hành tín phiếu, trái phiếu kho bạc
• Vay nước ngoài: vay trực tiếp (ODA), phát hành trái phiếu
Viện trợ: không hoàn lại và có hoàn lại
 Thu & chi NSNN
Các khoản chi từ NSNN
Chi thường xuyên (2019: 60%)
• Chi quản lý hành chính
• Chi sự nghiệp xã hội
• ...
Chi đầu tư phát triển (2019: 29%)

Trả nợ
 Thu & chi NSNN
Các nguyên tắc chi NSNN
Chi căn cứ trên cơ sở thu

Chi có hiệu quả

Chi có trọng điểm

 Thu & chi NSNN
Cân đối NSNN
Thâm hụt/Bội chi NSNN: chi vượt thu

Nguyên nhân:
• Thiên tai dịch bệnh
• Hiệu quả thấp của nền kinh tế
• Quản lý thu và chi ngân sách kém hiệu quả
• Nhà nước chi đầu tư lớn để phát triển kinh tế
 Thu & chi NSNN
Xử lý thâm hụt NSNN
Tăng thu, giảm chi

Vay nợ trong và ngoài nước

Phát hành tiền. Hậu quả?

Số vay nợ phải nhỏ hơn chi đầu tư phát triển.

 Thuế
Phân loại
Theo đối tượng đánh thuế
• Thuế thu nhập: cá nhân, doanh nghiệp
• Thuế tài sản: nhà đất, sử dụng đất nông nghiệp
• Thuế hàng hóa dịch vụ: VAT, nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt
Theo phương thức đánh thuế
• Thuế trực thu: người chịu thuế nộp trực tiếp
• Thuế gián thu: người khác nộp hộ thuế cho người chịu thuế (ví dụ: VAT)
Theo dạng thuế suất
• Thuế cố định
• Thuế lũy tiến
 Chính sách tài khóa
Tăng/giảm thuế suất

Tăng/giảm chi tiêu của chính phủ