!

"ด (LIPID)
 !กษณะเ'นของเ,อ-ววา0ว 1อ
2ลายไข6นแทรกค;ายลาย<น=อน
2>ณ?าทางโภชนาการCง
2ไข6นไDEมGวเHงเIยวJงเKนไข6นLMCง
รสชาOอPอย QมราวRบละลายในปาก
Vง2ราคาCงมาก
WไมXYด2[งสถานะLเKนของแ]งและของเหลว

ไข6น (Fat) _6น (Oil)

 !"ด (lipid) เKนสาร`นทabLประกอบcวยธาeห!ก 1อ
ออกfเจน คาhบอน และไฮโดรเจน โดย2อะตอมของ C:H:O
kอยกlาคาhโบไฮเดรต XYดไDละลาย_แmละลายในGวW
ละลาย`นทab

แrงXYดตามโครงสsางทางเค2ออกเKน 3 ประเภท

1. XYดเHงเIยว (Simple lipid)

2. XYดเHงnอน (complex lipid)
3. อopนqXYด (derived lipid)
1. XYดเHงเIยว (Simple lipid)
XYดเHงเIยว (simple lipid) หมายtง XYดLเKนเอสเทอhของกรดไข6นRบ
กuเซอรอลหwอแอลกอฮอxGวyน -ข

XYดเHงเIยว
ประกอบcวย

-C- R ไข&นแ) *+งห.อไข (wax)

ประกอบcวย เzน

ไข&น (Fat) 1ว3น

และ

0&น (Oil)
 1. XYดเHงเIยว (Simple lipid)
• ไข6นแ{ (ture lipid) เKนการรวมRนของกรดไข6นและกuเซอรอล หwอเaยกlา
กuเซอไร| }ากuเซอรอล~กแทนLcวยกรดไข6น 3 โมเล•ล เaยกlา ไตรกuเซอไร|

กรดไข&น
กรดไข6น
กuเซอรอล

6ม8ว
กรดไข6น
กรดไข6น

กuเซอรอล
กรดไข6น กรดไข6น

กรดไข6น

ไ96ม8ว

กรดไข6น

กuเซอรอล
กรดไข6น

กรดไข6น
กรดไข&น6ม8ว
กรดไข&น6ม8ว (saturated fatty acid)
1อ กรดไข6นLคาhบอนmอRบคาhบอนcวย :นธะเ>ยว
เzน กรดปาล€Oก (C15H31COOH),
กรดสเ•ย‚ก (C17H35COOH)

กรดไข6น
ไตรกuเซอไร|ในƒต„จะ2
กรดไข6นEมGว

กuเซอรอล
กรดไข6น
เKน…วนให†Vง6กเKน
กรดไข6น ของแ]งหwอค‡งแ]ง
ค‡งเหลวLˆณห‰€Šอง เaยก
ไตรกuเซอไร|ในƒต„lา
ไข&น (fat)

พบใน 0&นจากEตG เHน 0&นหI เนย

0&นปาKม และ 0&นมะพMาว
กรดไข&นไ96ม8ว
กรดไข&นไ96ม8ว (unsaturated fatty acid) 1อ
กรดไข6นL2คาhบอนบางอะตอมmอRนcวย:นธะN
WใŠโมเล•ลไข6น‹บไฮโดรเจนไcลดลง 2 อะตอม
mอpนธะŒ 1 pนธะ เzน กรดโอเล`ก (C17H33COOH)

กรดไข6น ไตรกuเซอไร|ใน•ช…วนให†

กuเซอรอล กรดไข6น
จะเKนของเหลวและ2Žดหลอมเหลว•
เ•องจาก2กรดไข6นช‘ดไDEมGว
กรดไข6น
เKนอง’ประกอบอ“Vง6กเaยกlา
0&น (oil)

พบใน 0&นจากOช เHน 0&นมะกอก 0&นQวเหRอง

0&นSาวโพด ยกเUน 0&นปาKม และ 0&นมะพMาว
0&น8บปลา
 ”อแตกmางของ
กรดไข6นEมGว กรดไข6นไDEมGว
กรดไข6น
•นวน C : H 2•นวนมากกlา 2•นวนkอยกlา

pนธะของ Side chain pนธะเIยว pนŒ

Žดเ–อด - Žดหลอมเหลว Cงกlา •กlา

การเKนไข พบ ไDพบ
สถานะLˆณห‰€Šอง ของแ]ง ของเหลว

การเ0ดก˜น™น ไDพบ พบ
พบในไข6น•ช เzน
พบในไข6นƒต„ ไข6น
”าวโพด ทานตะ-น›ว
แหšงLพบ •ชบางช‘ด เzน
เหœอง •”าว ยกเžน
มะพsาว ปาxม
มะพsาว ปาxม
1. XYดเHงเIยว (Simple lipid)
• Ÿ งหwอไข (wax) เKนXYดLประกอบcวยกรดไข6นRบแอลกอฮอxyนL
ไ9ใHกVเซอรอล JงตามปกOจะเKนของแ]ง
• พบไcL ¡วนอกของเปœอกไ¢
กรดไข6น • ¡วใบไ¢
สารเคœอบ£กแมลง
แอลกอฮอx

•
• และขนของƒต„£ก
กรดไข6น • ปลาวาฬจะสะสมไขไžใ¥เKนพ!งงาน
แทนไตรกuเซอไร|
กรดไข6น
2. XYดเHงnอน (complex lipid)

XYดเHงnอน (complex lipid) หมายtง XYดL2สารyนประกอบอ“cวย

อาจเKนสารพวกคาhโบไฮเดรต ฟอสเฟต หwอสารประกอบของไนโตรเจน
แrงออกเKน 3 ประเภทให†ๆ 1อ

ฟอสโฟ!"ด (phospholipid) ไcแ¨ XYดLประกอบcวยไข6นเHงเIยว

รวมอ“Rบฟอสเฟต

กรดไข6น
กuเซอรอล

กรดไข6น

PO43-
2. XYดเHงnอน (complex lipid)

ฟอสโฟ!"ด (phospholipid) เKน…วนประกอบ©ªญ ของเ¬อ-มเซลx

2. XYดเHงnอน (complex lipid)

ไกลโค!"ด (glycolipid) เKนไข6นLประกอบcวยกรดไข6น

คาhโบไฮเดรตและสารประกอบเบสL2ไนโตรเจนเKนอง’ประกอบ

กรดไข6น เKนอง’ประกอบห!ก
กuเซอรอล

ของเ,อเ¬อประสาท
กรดไข6น

คา[โบไฮเดรต
2. XYดเHงnอน (complex lipid)

!โพโปร]น (lipoprotein) เKนXYดL2สารโปร•น‹บรวมGวอ“cวย

พบอ“ใน_เœอด WหkาLขน…งพวกXYดในเœอดไป®งเซลxmางๆ
¯วPางกาย

กรดไข6น
กuเซอรอล

กรดไข6น

ADL
โปร]น

LDL.
 3. อopนqXYด (derived lipid)

อ^:น_ของ!"ด (derived lipid) ไDไcเ0ดจากกรดไข6นและกuเซอรอล

แm2สม°Oทางกายภาพเห±อนไข6น 1อ ไDละลาย_ เzน คอเลสเทอรอล
สเ•ยรอย|
 ประโยชÂและหkาLของXYด

1. เKน…วนประกอบของโครงสsางของเซลxและเ,อเ¬อโดยเฉพาะอ³าง´ง…วนL
เKน เมมเบรนmางๆ
2. zวยในการµเuยงสารLโมเล•ลไD2¶ว (non – polar molecule) ·านเ”าออก
เซลx
3. เKนแหšงสะสมพ!งงานของPางกาย การสะสม¸จะเหมาะสม เ•องจากXYดใŠ
พ!งงานCงVงไDเปœองเ,อL นอกจาก¸®งสามารถขน…งไป®งแหšงmางๆไc
¹าย โดยวงจรหºนเ»ยนโล<ต
4. WหkาL¼องRนอ-ยวะmางๆ ไDใŠเ0ดการกระทบกระเ½อนโดยWหkาLเห±อน
เบาะหwอนวม¾อ-มอ-ยวะmางๆ ไž
5. เKนสาร¿นตอของÀตา€นและฮอhโมนหลายช‘ด เzน Àตา€น M Á)