You are on page 1of 105

CHƯƠNG 6

LUẬT HÌNH SỰ
TỐ TỤNG HÌNH SỰ
LUẬT PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


PHẦN 1 - LUẬT HÌNH SỰ

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NỘI DUNG PHẦN 1

1. Khái niệm,
đối tượng điều 2. Khái niệm 4. Trách nhiệm
3. Một số tội 5. Các biện
chỉnh, phương tội phạm, phân hình sự và
phạm cụ thể pháp tư pháp
pháp điều loại tội phạm hình phạt
chỉnh của LHS

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


I. KHÁI NIỆM, ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU CHỈNH CỦA LUẬT HÌNH SỰ

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


1.1. KHÁI NIỆM LUẬT HÌNH SỰ

Luật Hình sự là một ngành luật trong hệ thống pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam. Luật Hình sự bao gồm hệ thống những quy phạm pháp luật do cơ quan

Nhà nước có thẩm quyền ban hành, xác định những hành vi nguy hiểm cho xã hội nào

là tội phạm, đồng thời quy định hình phạt đối với những tội phạm ấy.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


1.2. ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU CHỈNH CỦA LUẬT HÌNH SỰ

LUẬT Quan hệ giữa nhà nước và


HÌNH SỰ người phạm tội

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


1.3. PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHỈNH CỦA LUẬT HÌNH SỰ

Phương pháp
quyền uy

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


II. KHÁI NIỆM TỘI PHẠM

Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Luật Hình sự, người

thực hiện hành vi đó có lỗi và phải chịu hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
PHÂN LOẠI TỘI PHẠM

Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm:

TP đặc biệt
TP rất nghiêm
nghiêm trọng trọng
TP nghiêm
trọng

TP ít nghiêm
trọng

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


III. MỘT SỐ TỘI PHẠM CỤ THỂ

• Các tội xâm phạm đến an ninh quốc gia

• Các tội xâm phạm đến tính mạng; sức khoẻ; nhân phẩm, danh dự của con người

• Các tội xâm phạm đến quyền tự do của con người, quyền tự do, dân chủ của công dân

• Các tội xâm phạm quyền sở hữu

• Các tội xâm phạm đến chế độ hôn nhân và gia đình

• Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


III. MỘT SỐ TỘI PHẠM CỤ THỂ

• Các tội phạm về môi trường


• Các tội về ma tuý
• Các tội xâm phạm đến an toàn công cộng, trật tự công cộng
• Các tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính
• Các tội phạm về chức vụ
• Ngoài ra, còn có các loại tội như : Các tội xâm phạm đến hoạt động tư pháp; Các tội
xâm phạm nghĩa vụ và trách nhiệm của quân nhân; Các tội phá hoại hoà bình; Tội
chống loài người; Tội phạm chiến tranh…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội xâm phạm đến an ninh quốc gia gồm:
Tội phản bội tổ quốc; Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Tội
gián điệp; Tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; Tội bạo loạn; Tội khủng bố nhằm
chống chính quyền nhân dân; Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên
truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước cộng hoà xã hội
chủ nghĩa Việt Nam…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


PHÂN BIỆT

• Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân >< Tội bạo loạn

• Tội bạo loạn >< Tội hoạt động phỉ

• Tội gián điệp >< Tội phản bội tổ quốc

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội xâm phạm đến tính mạng; sức khoẻ; nhân phẩm, danh dự
của con người gồm:
Tội giết người; Tội giết hoặc vứt con mới đẻ; Tội giết người trong
trạng thái tinh thần bị kích động mạnh; Tội vô ý làm chết người; Tội
bức tử; Tội xúi giục người khác hoặc giúp người khác tự sát; Tội đe
doạ giết người; Tội cố ý gây thương tích; Tội hiếp dâm; Tội cưỡng
dâm; Tội dâm ô với trẻ em; Tội làm nhục người khác…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


PHÂN BIỆT

• Tội lây truyền HIV cho người khác >< Tội cố ý truyền HIV cho người
khác

• Anh A (y tá bệnh viện X), trong một truyền máu cho B, A do thiếu tinh
thần trách nhiệm cũng như cẩu thả mà truyền máu đã bị nhiễm HIV cho
B. Vậy A phạm tội gì?

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
Các tội xâm phạm đến quyền tự do của con người, quyền tự do, dân chủ của
công dân gồm:
Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật; Tội xâm phạm chỗ ở của người khác;
Tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc trao đổi thông tin
riêng tư của người khác; Tội xâm phạm quyền tự do tín ngưỡng; Tôn giáo của người
khác; Tội xâm phạm quyền của công dân về bầu cử, ứng cử hoặc biểu quyết khi Nhà
nước trưng cầu ý dân; Tội xâm phạm quyền bình đẳng giới; Tội xâm phạm quyền
khiếu nại, tố cáo; Tội xâm phạm quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông
tin, quyền biểu tình của công dân…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội xâm phạm quyền sở hữu gồm:
Tội cướp tài sản; Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; Tội cướp giật tài sản; Tội công
nhiên chiếm đoạt tài sản; Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản; Tội huỷ hoại tài
sản; Tội sử dụng trái phép tài sản…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


PHÂN BIỆT

• Tội trộm cắp tài sản >< Tội cướp tài sản

• Tội cưỡng đoạt tài sản >< Tội cướp tài sản

• Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản >< Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội xâm phạm đến chế độ hôn nhân và gia đình gồm:
Tội cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn
tự nguyện; Tội vi phạm chế độ một vợ một chồng; Tội tổ chức tảo hôn; Tội loạn luân;
Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha, mẹ, vợ, chồng, con, cháu; Tội từ chối nghĩa
vụ cấp dưỡng; Tội tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại...

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế gồm:
Tội buôn lậu; Tội vận chuyển trái phép hàng hoá, tiền tệ qua biên giới; Tội sản xuất,
buôn bán bán hàng cấm; Tội sản xuất buôn bán hàng giả; Tội kinh doanh trái phép; Tội
đầu cơ; Tội trốn thuế; Tội lừa dối khách hàng…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


PHÂN BIỆT

• Tội buôn lậu >< Tội vận chuyển trái phép hàng hoá, tiền tệ qua biên giới

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội phạm về môi trường gồm:
Tội gây ô nhiễm môi trường; Tội vi phạm quy định về quản lý chất thải
nguy hại; Tội vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố
môi trường; Tội đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam; Tội làm lây lan dịch
bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người; Tội làm lây lan dịch bệnh nguy
hiểm cho động vật, thực vật; Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản; Tội hủy hoại
rừng…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội về ma tuý gồm:

Tội trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các cây khác có

chứa chất ma tuý; Tội sản xuất trái phép chất ma tuý; Tội tràng trữ trái

phép chất ma tuý; Tội mua bán trái phép chất ma tuý; Tội chiếm đoạt

chất ma túy; Tội tổ chức sử dụng chất ma túy; Tội chứa chấp việc sử

dụng trái phép chất ma tuý…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội xâm phạm đến an toàn công cộng, trật tự công cộng gồm:
Tội xâm phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ; Tội cản trở giao
thông đường bộ; Tội đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông cơ giới
đường bộ, xe máy chuyên dùng không bảo đảm tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật
tham gia giao thông; Tội tổ chức đua xe trái phép; Tội đua xe trái phép; Tội sản
xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho công cụ, thiết bị, phần mềm để sử dụng
vào mục đích trái pháp luật; Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt
động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử; Tội vi phạm
quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở những nơi đông
người; Tội khủng bố; Tội tài trợ khủng bố, bắt cóc con tin…
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
Các tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính gồm:
Tội chống lại người thi hành công vụ; Tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự…

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Các tội phạm về chức vụ gồm:

Tội tham ô; Tội nhận hối lộ; Tội đưa hối lộ, môi giới hối lộ; Tội

tham ô tài sản; Tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành

công vụ; Tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ; Tội thiếu trách

nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, …

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

• Trách nhiệm hình sự là trách nhiệm của người phạm tội phải chịu những hậu quả pháp
lý bất lợi do hành vi phạm tội của mình.
• Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lý, bao gồm: nghĩa vụ phải chịu sự
tác động của hoạt động truy cứu trách nhiệm hình sự, chịu bị kết tội, chịu biện pháp
cưỡng chế của trách nhiệm hình sự (hình phạt, biện pháp tư pháp) và chịu mang án
tích.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


TUỔI CHỊU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

không phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi hành


Dưới 14 tuổi
vi vi phạm pháp luật

chịu trách nhiệm hình sự do lỗi cố ý đối với tội rất


Từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi
nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng

chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi loại tội


Từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm, nhưng không bị áp dụng hình phạt chung
thân, tử hình.

Từ đủ 18 tuổi trở lên chịu trách nhiệm hình sự với mọi loại tội phạm

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


THỜI HIỆU TRUY CỨU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là thời hạn do Bộ luật hình sự quy
định mà khi hết thời hạn đó thì người phạm tội không bị truy cứu trách
nhiệm hình sự.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


THỜI HIỆU TRUY CỨU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

Tội phạm ít nghiêm trọng 5 năm

Tội phạm nghiêm trọng 10 năm

Tội phạm rất nghiêm trọng 15 năm

Tội phạm đặc biệt


20 năm
nghiêm trọng
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NHỮNG TRƯỜNG HỢP LOẠI TRỪ TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

• (i) Sự kiện bất ngờ; • (vi) rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm,

• (ii) tình trạng không có năng lực TNHS; áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và

• (iii) phòng vệ chính đáng; công nghệ và

• (iv) tình thế cấp thiết; • (vii) thi hành mệnh lệnh của người chỉ

• (v) gây thiệt hại trong khi bắt giữ người huy hoặc của cấp trên.

phạm tội;

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


SỰ KIỆN BẤT NGỜ

Người thực hiện hành vi gây hậu quả nguy hại cho xã hội trong trường

hợp không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước hậu quả của

hành vi đó, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


TÌNH TRẠNG KHÔNG CÓ NĂNG LỰC TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

Năng lực trách nhiệm hình sự là khả năng của


một người khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho
xã hội, nhận thức được tính nguy hiểm cho xã
hội của hành vi của mình và điều khiển được
hành vi ấy.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


TÌNH TRẠNG KHÔNG CÓ NĂNG LỰC TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

Một người được coi là không có năng lực trách nhiệm hình sự khi đang mắc
bệnh tâm thần hoặc đang mắc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức
hoặc khả năng điều khiển hành vi.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


PHÒNG VỆ CHÍNH ĐÁNG

Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền

hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi

ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả một

cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích

nói trên.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


TÌNH THẾ CẤP THIẾT

Tình thế cấp thiết là tình thế của một người vì muốn tránh một nguy cơ
đang thực tế đe doạ lợi ích của nhà nước, của tổ chức, quyền và lợi ích
chính đáng của mình hoặc của người khác mà không còn cách nào khác là
gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Hành vi gây thiệt hại
trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Phân biệt phòng
vệ chính đáng với
tình thế cấp thiết

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


Phòng vệ chính đáng Tình thế cấp thiết

Nguồn gây ra nguy hiểm Hành vi nguy hiểm của con người xâm phạm Đa dạng (do thiên tai, do súc vật, do sự cố kỹ
đến lợi ích chính đáng của Nhà nước, của tập thuật gây ra, do hành vi của con người gây ra)
thể, quyền và lợi ích chính đáng của mình hoặc
của người khác

Phương pháp loại trừ nguy Chống trả lại người đang có hành vi xâm phạm Khắc phục, loại trừ sự nguy hiểm bằng cách gây
hiểm lợi ích hợp pháp một cách cần thiết một thiệt hại nhất định cho một lợi ích để bảo vệ
lợi ích lớn hơn đang bị đe dọa

Mức độ thiệt hại mà người Gây thiệt hại cho chính người có hành vi xâm Mức độ thiệt hại do người thực hiện hành vi
phòng vệ chính đáng hoặc phạm đến lợi ích hợp pháp ở mức độ cần thiết trong tình thế cấp thiết gây ra bắt buộc phải nhỏ
người có hành vi trong tình hơn thiệt hại cần ngăn ngừa
thế cấp thiết gây ra

Đối tượng bị hành vi khắc Gây ra thiệt hại cần thiết cho chính người đang Đối tượng bị hành vi khắc phục tình trạng nguy
phục sự nguy hiểm gây ra có hành vi xâm phạm lợi ích hợp pháp chứ hiểm thiệt hại là một lợi ích
thiệt hại không gây thiệt hại cho người khác
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
HÌNH PHẠT

Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nhà nước nghiêm


khắc nhất được quy định trong luật hình sự do toà án
nhân danh nhà nước áp dụng đối với người thực hiện
tội phạm theo một trình tự riêng biệt, nhằm trừng trị,
cải tạo, giáo dục người phạm tội và ngăn ngừa tội
phạm.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


HỆ THỐNG HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI CÁ NHÂN
Cảnh cáo.

Phạt tiền.

Cải tạo không giam giữ.

HÌNH PHẠT CHÍNH Trục xuất.

Tù có thời hạn.

Tù chung thân.

Tử hình.
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
HỆ THỐNG HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI CÁ NHÂN

Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công
việc nhất định;

cấm cư trú;

quản chế;
HÌNH PHẠT BỔ
SUNG tước một số quyền công dân;

tịch thu tài sản;

phạt tiền;

trục xuất.
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
HỆ THỐNG HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI PHÁP NHÂN THƯƠNG MẠI

Phạt tiền;

Hình phạt chính Đình chỉ hoạt động có thời hạn;

Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.


PHÁP NHÂN
THƯƠNG MẠI
Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong
một số lĩnh vực nhất định;

Hình phạt bổ sung Cấm huy động vốn;

Phạt tiền (khi không áp dụng là hình phạt


chính).
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
HÌNH PHẠT CAO NHẤT ĐỐI VỚI TỪNG LOẠI TỘI PHẠM

phạt tiền, phạt cải tạo không giam


Tội phạm ít nghiêm trọng
giữ hoặc phạt tù đến 03 năm

Tội phạm nghiêm trọng từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù

Tội phạm rất nghiêm trọng từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù

Tội phạm đặc biệt từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù
nghiêm trọng chung thân hoặc tử hình
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
V. CÁC BIỆN PHÁP TƯ PHÁP

• Biện pháp tư pháp đối với tội phạm là cá nhân: Tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan
đến tội phạm; Trả lại tài sản, sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại; buộc công khai xin lỗi;
Bắt buộc chữa bệnh.
• Biện pháp tư pháp đối với pháp nhân thương mại phạm tội bao gồm: Tịch thu vật,
tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm; Trả lại tài sản, sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại;
buộc công khai xin lỗi; Khôi phục lại tình trạng ban đầu; Thực hiện một số biện pháp
nhằm khắc phục, ngăn chặn hậu quả tiếp tục xảy ra.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


MIỄN CHẤP HÀNH HÌNH PHẠT

Miễn chấp hành hình phạt là trường hợp người bị kết án được Toà án quyết
định cho họ không phải chấp hành một phần hoặc toàn bộ hình phạt của
bản án đã tuyên khi họ có đủ các điều kiện do Bộ luật Hình sự quy định.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
PHẦN 2 - LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


KHÁI NIỆM TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Tố tụng hình sự là toàn bộ hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành
tố tụng, những người tham gia tố tụng và của các cá nhân, cơ quan, tổ chức khác thực
hiện trong suốt quá trình giải quyết một vụ án hình sự theo quy định của Bộ luật tố tụng
hình sự, qua các giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


KHÁI NIỆM LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Luật tố tụng hình sự là một ngành luật độc lập trong hệ thống pháp luật
Việt Nam, là tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã
hội phát sinh trong quá trình hoạt động tố tụng, từ khởi tố, điều tra, truy tố,
xét xử và thi hành án hình sự.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU CHỈNH CỦA LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ

• Những quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình giải quyết vụ án hình sự giữa các chủ

thể của quan hệ pháp luật hình sự.

• Trong đó, chủ yếu là mối quan hệ giữa cơ quan tiến hành tố tụng với các cơ quan tiến

hành tố tụng, giữa cơ quan tố tụng với các các chủ thể khác.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHỈNH CỦA LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Phương pháp quyền uy và phối hợp, chế ước lẫn nhau giữa các cơ quan
tiến hành tố tụng để điều chỉnh các quan hệ tố tụng hình sự

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


CÁC GIAI ĐOẠN CỦA HOẠT ĐỘNG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Khởi tố, điều tra

Truy tố

Xét xử vụ án hình sự

Thi hành bản án


và quyết định của Tòa án NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
KHỞI TỐ

Khởi tố là giai đoạn đầu của tố tụng hình sự, trong đó các cơ quan có thẩm quyền xác
định có hay không có dấu hiệu tội phạm để ra quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án
hình sự. Giai đoạn này được bắt đầu từ khi các cơ quan có thẩm quyền nhận được tin báo
hoặc tố giác về tội phạm và kết thúc khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
CÁC CƠ QUAN CÓ THẨM QUYỀN KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ

• Cơ quan điều tra


• Viện kiểm sát
• Hội đồng xét xử
• Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm
ngư được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra
• Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một
số hoạt động điều tra

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


SO SÁNH BỊ CAN - BỊ CÁO

BỊ CAN BỊ CÁO

là người hoặc pháp nhân đã bị Tòa án quyết định đưa


là người hoặc pháp nhân bị khởi tố hình sự
ra xét xử.

Bị can có nghĩa vụ phải có mặt theo giấy triệu tập của bị cáo phải có mặt theo giấy triệu tập của Toà án…
Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


SO SÁNH TỰ THÚ VỚI ĐẦU THÚ?
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ

TỰ THÚ ĐẦU THÚ

Giống - Tự nguyện khai báo, trình báo

Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố vụ án và


Hành vi phạm tội của tội phạm hoặc người
Thời điểm họ đã phát hiện ai thực hiện hành vi phạm tội; đã
phạm tội chưa bị phát hiện.
truy nã…

Là cơ sở để khởi tố vụ án hình sự (thông tin


mà người phạm tội cung cấp cho cơ quan có Không là cơ sở khởi tố vụ án hình sự.
thẩm quyền là nguồn thông tin ban đầu).
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
ĐIỀU TRA

• Tiến hành các hoạt động điều tra để thu thập chứng
cứ, xác định hành vi tội phạm.
• Nhiệm vụ của giai đoạn điều tra là: xác định tội
phạm và người thực hiện tội phạm; xác định thiệt
hại do tội phạm gây ra; xác định nguyên nhân và
điều kiện phạm tội, yêu cầu cơ quan, tổ chức hữu
quan áp dụng biện pháp khắc phục và ngăn ngừa.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
CÁC CƠ QUAN CÓ THẨM QUYỀN ĐIỀU TRA

• Cơ quan điều tra của Công an nhân dân.

• Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân.

• Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Cơ quan điều tra Viện kiểm sát quân

sự trung ương.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


CÁC CƠ QUAN CÓ THẨM QUYỀN ĐIỀU TRA

Cơ quan điều tra có thẩm quyền điều tra những vụ án hình sự mà tội phạm xảy
ra trên địa phận của mình. Trường hợp tội phạm được thực hiện tại nhiều nơi
khác nhau hoặc không xác định được địa điểm xảy ra tội phạm thì việc điều tra
thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra nơi phát hiện tội phạm, nơi bị can cư trú
hoặc bị bắt.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


TRUY TỐ

• Truy tố bị cáo trước tòa bằng bản cáo trạng


• Trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung
• Đình chỉ vụ án
• Tạm đình chỉ vụ án
• Nếu xét thấy vụ án không thuộc thẩm quyền, Viện kiểm sát phải chuyển ngay vụ án cho
Viện kiểm sát có thẩm quyền

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
XÉT XỬ VỤ ÁN HÌNH SỰ

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


XÉT XỬ SƠ THẨM

• Trình tự xét xử tại phiên tòa bao gồm : Khai mạc, xét hỏi, tranh luận trước
tòa, nghị án và tuyên án; chỉ xét xử những bị cáo, những hành vi theo tội danh
mà Viện kiểm sát truy tố và Tòa án đã có quyết định đưa ra xét xử. Khi kết
thúc Hội đồng xét xử ra bản án hoặc các quyết định.
• Về nguyên tắc, Tòa án xét xử công khai (trừ một số trường hợp phải xét xử
kín, nhưng khi tuyên án phải công khai).

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


XÉT XỬ SƠ THẨM

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


THẨM QUYỀN XÉT XỬ CỦA TOÀ ÁN

Tòa án nhân dân cấp huyện và Tòa


án quân sự khu vực
Theo cấp
Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án
quân sự cấp quân khu
THẨM QUYỀN
Tòa án có thẩm quyền xét xử vụ án
hình sự là Tòa án nơi tội phạm được
thực hiện.
Theo lãnh thổ
Trường hợp bị cáo phạm tội ở nước
ngoài

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
XÉT XỬ PHÚC THẨM

• Phúc thẩm là việc Tòa án cấp trên trực tiếp xét xử lại những bản án hoặc quyết định sơ

thẩm chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị.

• Tòa phúc thẩm có thể ra một trong các quyết định sau : bác kháng cáo, kháng nghị giữ

nguyên bản án sơ thẩm, sửa một phần án sơ thẩm; hủy án sơ thẩm để điều tra hoặc xét

xử lại; hủy án sơ thẩm và đình chỉ vụ án.

• Bản án phúc thẩm có hiệu lực ngay sau khi tuyên án.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NGƯỜI CÓ QUYỀN KHÁNG CÁO

• Bị cáo, bị hại, người đại diện của họ

• Người bào chữa

• Nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người đại diện của họ

• Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người đại diện của họ

• Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự là người dưới 18
tuổi hoặc người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


XÉT LẠI CÁC BẢN ÁN VÀ QUYẾT ĐỊNH CÓ HIỆU LỰC PHÁP LUẬT CỦA TÒA
ÁN THEO TRÌNH TỰ GIÁM ĐỐC THẨM, TÁI THẨM

• Bản án và quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật mà có căn cứ

theo quy định pháp luật.

• Việc xem xét lại bản án theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm chỉ là một

thủ tục xem xét lại, không phải là một giai đoạn xét xử.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


CĂN CỨ ĐỂ KHÁNG NGHỊ THEO THỦ TỤC GIÁM ĐỐC THẨM

Kết luận trong bản án, quyết định của Tòa án không
phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án;

Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều


GIÁM ĐỐC THẨM tra, truy tố, xét xử dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong
việc giải quyết vụ án;

Có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp


luật.
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
CĂN CỨ ĐỂ KHÁNG NGHỊ THEO THỦ TỤC TÁI THẨM

Có căn cứ chứng minh lời khai của người làm chứng, kết luận giám định, kết
luận định giá tài sản, lời dịch của người phiên dịch, bản dịch thuật có những
điểm quan trọng không đúng sự thật;

Có tình tiết mà Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm do không
biết được mà kết luận không đúng làm cho bản án, quyết định của Tòa án đã có
hiệu lực pháp luật không đúng sự thật khách quan của vụ án;
TÁI THẨM
Vật chứng, biên bản về hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, biên bản hoạt động tố
tụng khác hoặc những chứng cứ, tài liệu, đồ vật khác trong vụ án bị giả mạo
hoặc không đúng sự thật;

Những tình tiết khác làm cho bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp
luật không đúng sự thật khách quan của vụ án.
NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ
THI HÀNH BẢN ÁN VÀ QUYẾT ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Là giai đoạn hoạt động tố tụng của các cơ quan công an, kiểm sát, tòa án, các cơ quan

nhà nước khác và tổ chức xã hội được nhà nước trao quyền nhằm bảo đảm cho bản án

và quyết định có hiệu lực của Tòa án được thi hành một cách chính xác, kịp thời.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


PHẦN 3 - LUẬT PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


NỘI DUNG PHẦN 3

Các hành vi tham


Cơ quan giám sát
Định nghĩa tham Những đặc trưng nhũng theo quy
phòng, chống
nhũng của tham nhũng định của pháp luật
tham nhũng
hiện hành

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


I. ĐỊNH NGHĨA THAM NHŨNG

Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn
đó vì vụ lợi.
(Khoản 1 Điều 3 Luật phòng, chống tham nhũng 2018)

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


II. NHỮNG ĐẶC TRƯNG CỦA THAM NHŨNG

Mục đích của hành vi


Chủ thể tham nhũng
ĐẶC tham nhũng là
lợi dụng chức vụ,
TRƯNG vụ lợi
quyền hạn được giao
CỦA THAM
NHŨNG

Chủ thể tham nhũng là người có chức vụ,


quyền hạn

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


II. NHỮNG ĐẶC TRƯNG CỦA THAM NHŨNG

Người có chức vụ, quyền hạn?

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


II. NHỮNG ĐẶC TRƯNG CỦA THAM NHŨNG

Người có chức vụ, quyền hạn bao gồm: Cán bộ, công chức, viên chức; Sĩ
quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong
cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân; Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ,
sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, công nhân công an trong cơ
quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân; Người đại diện phần vốn nhà nước
tại doanh nghiệp; Người giữ chức danh, chức vụ quản lý trong doanh
nghiệp, tổ chức; Những người khác được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ
và có quyền hạn trong khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ đó.
(Khoản 2 Điều 3 Luật Phòng, chống tham nhũng 2018).

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


III. CÁC HÀNH VI THAM NHŨNG

Nhóm hành vi Nhóm hành vi


tham nhũng tham nhũng
trong khu vực ngoài khu vực
Nhà nước Nhà nước

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


3.1. NHÓM HÀNH VI THAM NHŨNG TRONG KHU VỰC NHÀ
NƯỚC

• Tham ô tài sản • Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh
• Nhận hối lộ hưởng đối với người khác để trục lợi
• Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt • Giả mạo trong công tác vì vụ lợi
tài sản
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi
hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi
• Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ,
công vụ vì vụ lợi

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


3.1. NHÓM HÀNH VI THAM NHŨNG TRONG KHU VỰC NHÀ NƯỚC

• Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc
địa phương vì vụ lợi
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi
• Nhũng nhiễu vì vụ lợi
• Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì vụ
lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán,
điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


3.2. NHÓM HÀNH VI THAM NHŨNG NGOÀI KHU VỰC NHÀ NƯỚC

1. Tham ô tài sản;


2. Nhận hối lộ;
3. Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp,
tổ chức mình vì vụ lợi.

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ


IV. CƠ QUAN GIÁM SÁT PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG

• Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc

• Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội,

• Ủy ban Tư pháp của Quốc hội,

• Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội

• Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban của Hội đồng nhân dân,

Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân

NSC.THS. TRẦN NGUYỄN QUANG HẠ

You might also like