Học online tại: https: //mapstudy.

vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

TÀI LIỆU CHUYÊN BIỆT

KỸ THUẬT VÒNG TRÒN LƯỢNG GIÁC
LÝ THUYẾT
Biểu diễn:

Phương trình li độ: x = Acos(ωt + φ0)

Được biểu diễn trên vòng tròn lượng giác như hình bên.

t=0

φ0
‒A O +A x

Bảng quy đổi thời gian:

Thời gian Độ Rad

T 3600 2π

T/2 1800 π

T/4 900 π/2

T/3 1200 2π/3

T/8 450 π/4

T/6 600 π/3

T/12 300 π/6

Công thức lượng giác cần nhớ:

3 1 1
cos 30 0 = cos 45 0 = cos60 0 =
2 2 2

sssss

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 1

 Học online tại: https: //mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

II. Các trường hợp đặc biệt

PHA BAN ĐẦU DƯƠNG

1. x = 4cos(πt) cm 2. x = 3cos(πt + π/2) cm 3. x = 8cos(πt + π/3) cm

t=0
t=0

t=0 900 600

‒4 O +4 x ‒A O +A x ‒8 O +8 x
4

4. x = 4cos(πt + π/4) cm 5. x = 2cos(πt + π/6) cm 6. x = 8cos(πt + 2π/3) cm

t=0 t=0
t=0
450 1200
30 0
‒4 O 2√2 +4 x ‒2 O √3 +2 x ‒8 O +8 x
−4

PHA BAN ĐẦU ÂM

1. x = 4cos(πt + π) cm 2. x = 3cos(πt − π/2) cm 3. x = 8cos(πt − π/3) cm

t=0 4
‒4 O x ‒3 O +3 x ‒8 O +8 x
+4 600
900

t=0
t=0
4. x = 4cos(πt − π/4) cm 5. x = 2cos(πt − π/6) cm 6. x = 8cos(πt − 2π/3) cm

2√2 ‒2 √3 +2 −4 O
‒4 O +4 x O 300 x ‒8 +8 x
45 0

t=0 1200
t=0 t=0

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 2

 Học online tại: https: //mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Đề bài: Một chất điểm dao động điều hòa với phương trình x = 4cos(πt + π/3) cm.

a. Thời điểm lần đầu tiên chất điểm tới vị trí cân bằng là…………………….………………………

b. Thời điểm đầu tiên chất điểm tới biên dương là……………………………………………………

c. Thời điểm đầu tiên chất điểm tới biên âm là……………………………………………...…………

d. Thời điểm lần thứ hai chất điểm có li độ x = −2 cm là………………………………………………

e. Thời điểm đầu tiên chất điểm có vận tốc bằng không là……………………………………………

Lời giải:

Biểu diễn phương trình dao động lên VTLG. Pha ban đầu (t = 0) như hình vẽ.

2π
Chu kì: T = = 2,0 s.
ω
a. Vị trí cân bằng có vecto biểu diễn như hình vẽ.
t=0
T 1
Góc quay: α = 30 0  t = = s. 300
12 6
600 x
‒4 O +4

b. Vị trí biên dương có vecto biểu diễn như hình vẽ.

t=0
5T 5
Góc quay: α = 300 0  t = = s.
6 3
600
x
‒4 O +4
3000

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 3

 Học online tại: https: //mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

c. Vị trí biên âm có vecto biểu diễn như hình vẽ.

t=0
T 2
Góc quay: α = 1200  t = = s.
3 3 1200
600 x
‒4 O +4

d. Vị trí x = −2 cm có vecto biểu diễn như hình vẽ.

t=0
T
Góc quay: α = 180 0  t = = 1,0 s.
2 1800
600 x
‒4 −2 600 O +4

e. Áp dụng mối quan hệ giữa x và v.

t=0
2 2 2 2
x v x 0
Ta có: 2
+ 2 = 1  2 + 2 = 1 x = A .
A vmax A vmax 1200
600 x
Vận tốc bằng 0 tại hai biên, có vecto biểu diễn như hình vẽ. ‒4 O +4
T 2
Góc quay: α = 1200  t = = s.
3 3

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 4

 Học online tại: https: //mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

BÀI TẬP CÓ LỜI GIẢI

Câu 1: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.

Thời gian ngắn nhất vật đi từ vị trí cân bằng đến biên là
T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 12

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất

T
vật đi từ vị trí cân bằng đến biên là
4
x
Chọn A
−A O A

Câu 2: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.
A
Thời gian ngắn nhất vật đi từ vị trí cân bằng đến vị trí có li độ là
2
T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 12

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

A T
từ vị trí cân bằng đến vị trí có li độ là x
2 12 O A/2
Chọn D −A 600 A

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 5

 Học online tại: https: //mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Câu 3: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.
A
Thời gian ngắn nhất vật đi từ vị trí cân bằng đến vị trí có li độ là
2

T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 12

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

A T
từ vị trí cân bằng đến vị trí có li độ là
2 8
x
Chọn C O
−A 450 A

Câu 4: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.

A 3
Thời gian ngắn nhất vật đi từ vị trí cân bằng đến vị trí có li độ là
2
T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 12

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

A 3 T
từ vị trí cân bằng đến vị trí có li độ là
2 6
x
Chọn B O
−A 300 A

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 6

 Học online tại: https: //mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Câu 5: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.
A A
Thời gian ngắn nhất vật đi từ vị trí có li độ đến vị trí có li độ − là
2 2
T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 3

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

A −A T
từ vị trí có li độ đến vị trí có li độ là
2 2 6 x
600
Chọn B
-A −A/2 O A/2 A

Câu 6: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.
A A
Thời gian ngắn nhất vật đi từ vị trí có li độ − đến vị trí có li độ là
2 2

T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 3

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

−A A T
từ vị trí có li độ đến vị trí có li độ là
2 2 4

Chọn A x
O
-A 450 A

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 7

 Học online tại: https: //mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Câu 7: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.

A 3 A 3
Thời gian ngắn nhất vật đi từ vị trí có li độ − đến vị trí có li độ là
2 2
T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 3

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

−A 3 A 3 T
từ vị trí có li độ đến vị trí có li độ là
2 2 3
Chọn D x
O
-A 300 A

Câu 8: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.

A 3 A
Thời gian ngắn nhất vật đi từ vị trí có li độ − đến vị trí có li độ là
2 2
T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 3

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

−A 3 A T
từ vị trí có li độ đến vị trí có li độ là
2 2 4
Chọn A x
O
-A 300 600 A

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 8

 Học online tại: https: //mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Câu 9: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.
A
Thời gian ngắn nhất vật đi từ biên dương đến vị trí có li độ − là
2
T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 3

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

−A T
từ biên dương đến vị trí có li độ là
2 3 x
600
Chọn D -A O A
−A/2

Câu 10: [VNA] Một chất điểm dao động điều hòa quanh vị trí cân bằng O với chu kỳ T, biên độ A.
A
Thời gian ngắn nhất vật đi từ biên âm đến vị trí có li độ − là
2
T T T T
A. B. C. D.
4 6 8 3

Hướng dẫn giải

Từ đồ thị ta thấy, thời gian ngắn nhất vật đi

−A T
từ biên âm đến vị trí có li độ là
2 6 x
−A/2
Chọn B -A 600 O A

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 9