Professional Documents
Culture Documents
COM
Mục Lục
Lời Mở Đầu...........................................................................................................4
Chương 1...............................................................................................................6
TỔNG QUAN HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG..........................................................6
1.Vai trò, sơ đồ, nhiệm vụ, phân loại hệ thống khởi động.................................6
1.1. Vai trò......................................................................................................6
1.2. Sơ đồ tổng quan hệ thống khởi động:......................................................8
1.3. Nhiệm vụ..................................................................................................9
1.4. Phân loại:................................................................................................9
1.4.1. Loại giảm tốc..................................................................................10
1.4.2. Loại bánh răng đồng trục................................................................11
1.4.3. Loại bánh răng hành tinh.................................................................12
2. Các yêu cầu kỹ thuật đối với hệ thống khởi động........................................13
3. các biện pháp cải thiện đặc tính làm việc của hệ thống khởi động trên ôtô.13
3.1 dùng bi-gi có hệ thống sấy......................................................................13
3.2 phương pháp đổi nối tiếp điện áp trong quá trình khởi động................14
Chương 2.............................................................................................................16
CẤU TẠO NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỒNG KHỞI ĐỘNG....16
1. Nguyên lý hoạt động của máy khởi động:..................................................16
1.1 Nguyên lý tạo ra mô men:.......................................................................16
1.2 Nguyên lý quay liên tục..........................................................................18
1.3. Lý thuyết trong động cơ điện thực tế.....................................................19
2. Hoạt động của hệ thống khởi động..............................................................21
3. Các chế độ làm việc của máy khởi động:....................................................24
Chương 3.............................................................................................................25
PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU CỦA HỆ THỐNG MÁY KHỞI ĐỘNG 25
1. Công tắc từ < Rơle gài khớp>...................................................................27
2. Phần ứng và ổ bi...........................................................................................30
3. Phần Cảm.....................................................................................................30
4. Chổi than và giá đỡ chổi than......................................................................31
5. Hộp số giảm tốc...........................................................................................32
6. Ly hợp một chiều.........................................................................................32
7. Bánh răng bendix và trục xoắn ốc................................................................33
8. Động cơ điện khởi động..............................................................................34
9. Kiểm tra 1 số hư hỏng thường gặp đối với hệ thống khởi động.................36
9.1 Đèn báo nạp sáng tối nhưng bấm nút khởi động thì động cơ không quay.
......................................................................................................................36
9.2 Đèn sáng lờ mờ nhưng động cơ không quay.........................................37
9.3 Bánh răng khởi động tách ra khỏi vành răng bánh đà chậm sau khi
khởi động và có tiếng ồn không bình thường khi khởi động........................39
9.4 Tìm Pan trên từng chi tiết.......................................................................40
KẾT LUẬN.........................................................................................................43
1
EBOOKBKMT.COM
Chương 2
CẤU TẠO NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG
KHỞI ĐỘNG
Hình 1.1.1 Chiều đường sức từ......................................................16
Hình 1.1.2 Các đường sức từ........................................................17
Hình 1.1.3 Khung dây trong từ trường..........................................17
Hình 1.1.4 Đường sức từ trong khung dây....................................18
Hình 1.2.1Nguyên lý......................................................................19
Hình 1.2.2 Cổ góp, chổi than....................................................... 19
Hình 1.3.1 Tăng mômen ............................................................. 20
Hình 1.3.2 Tăng từ thông.............................................................20
Hình 1.3.3 Dùng nam châm điện.................................................21
Hình 1.4: Sơ đồ nguyên lý của hệ thống máy khởi động.............21
2
EBOOKBKMT.COM
Chương 3
PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU CỦA HỆ THỐNG
MÁY KHỞI ĐỘNG
Hình 1.1 Công tắc từ..................................................................27
Hình 1.2 Giai đoạn 1.............................................................................28
Hình1.3 Giai đoạn 2..............................................................................29
Hình 1.4 Giai đoạn 3.............................................................................29
Hình 2.1. Phần ứng và ổ bi.........................................................30
Hình 3.1 Phần Cảm.....................................................................31
Hình 4.1 Chổi than và giá đỡ chổi than......................................31
Hình5.1. Hộp số giảm tốc...........................................................32
Hình 6.1 Ly hợp một chiều..........................................................32
Hình 7.1 Bánh răng bendix và trục xoắn ốc...............................33
Hình 9.1 Kiểm tra chổi than..................................................................36
Hình 9.2 Kiểm tra cuộn hút..................................................................36
Hình 9.3 kiểm tra cuộn giữ...................................................................37
3
EBOOKBKMT.COM
Lời Mở Đầu.
T
heo xu hương phát triển toàn cầu hoá, nền kinh tế Việt Nam đang tiến
sang một thời kì mới thời kỳ Công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước
gắn liền với việc mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế với các nước trong
khu vực và trên toàn thế giới.Sự chuyển đổi này đã ảnh hưởng rõ rệt đến hoạt
động kinh tế cũng như những hoạt động khác của xã hội.Trong nhiều năm gần
đây cùng với sự phát triển của kinh tế,khoa học kỹ thuật và nhu cầu của con
người tốc độ gia tăng số lượng và chủng loại ô tô ở nước ta khá nhanh. Nhằm
thỏa mãn càng nhiều nhu cầu về giao thông vận tải và thị hiếu của con người.
Nhiều hệ thống trang thiết bị cũ kỹ trên ô tô đã dần được thay thế bởi các hệ
thống kết cấu hiện đại.. Tuy vậy chúng ta cũng gặp không ít khó khăn trong việc
khai thác sử dụng và làm quen với các hệ thống đó. Hơn nữa khi công nghệ sản
xuất ô tô liên tục được nâng lên theo xu thế cạnh tranh kéo theo sự thay đổi cơ
bản trong công nghệ sửa chữa thì một số thói quen trong sử dụng, sửa chữa cũng
không còn thích hợp. Chuyển từ việc sửa chữa chi tiết sang sửa chữa thay thế.
Do đó trong quá trình khác thác nhất thiết phải sử dụng kỹ thuật chuẩn đoán.
Trên thị trường Việt Nam hiện nay đã xuất hiện nhiều chủng loại xe khác
nhau của các hãng như Toyota,Camry,Honda,Mekong Auto, Isuzu... Mỗi hãng
xe khác nhau có công nghệ sản xuất khác nhau,thậm chí cùng 1 hãng xe ở những
dòng xe khác nhau cũng có cấu tạo và kỹ thuật chuẩn đoán khác nhau. Do vậy
để làm tốt công tác quản lý chất lượng ô tô, có thể quyết định nhanh chóng các
tác động kỹ thuật tiếp sau, cần thiết phải nắm vững kỹ thuật chuẩn đoán trên ô tô
ngày nay.Chuẩn đoán trên ô tô là một công tác phức tạp cần đòi hỏi người tiến
hành phải nắm được kết cấu cụ thể. Cũng để giúp cho các sinh viên của trường
ĐH CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI có thể tìm hiểu sâu hơn vấn đề này các giảng viên
của khoa CN ô tô đã giao cho em tìm hiểu đề án môn học “Nghiên cứu hệ thống
khởi động trên xe Toyota TOYOTA CAMRY 2.0”.
Do thời gian, điều kiện nghiên cứ và trình độ còn nhiều hạn chế nên đồ án
môn học của em không tránh khỏi những thiếu sót.Em rất mong nhân được sự
giúp đỡ của các thấy cô giáo và bạn đọc.
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo đã giúp đỡ em hoàn thành bản đồ án
môn học này.
4
EBOOKBKMT.COM
5
EBOOKBKMT.COM
Chương 1
TỔNG QUAN HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG
1.Vai trò, sơ đồ, nhiệm vụ, phân loại hệ thống khởi động
1.1. Vai trò
- Hệ thống khởi động đóng vai trò quan trọng nhất trong hệ thống điện
ôtô.Hệ thống khởi động sử dụng năng lượng từ bình accu và chuyển năng lượng
này thành cơ năng quay máy khởi động. Máy khởi động truyền cơ năng này cho
bánh đà trên trục khuỷu động cơ thông qua việc gài khớp. Chuyển động của
bánh đà làm hỗn hợp khí nhiên liệu được hút vào bên trong xylanh, được nén và
đốt cháy để quay động cơ. Hầu hết các động cơ đòi hỏi tốc độ quay khoảng
200rpm.
- Khi bạn khởi động động cơ nó không thể tự quay với công suất của nó.
Trước khi tia lửa điện xuất hiện ta phải dùng lực từ bên ngoài để làm quay động
cơ. Máy khởi động thực hiện công việc này. Máy khởi động sẽ ngừng hoạt động
khi động cơ đã nổ
- Có hai hệ thống khởi động khác nhau được dùng trên xe.Cả hai hệ thống
này đều có mạch điện riêng…một mạch điều khiển và một mạch motor.Một hệ
thống có motor khởi động riêng. Hệ thống này được dùng trên hầu hết các dòng
xe đời cũ. Loại còn lại có motor khởi động giảm tốc. Hệ thống này được dùng
trên hầu hết các dòng xe hiện nay.Một công tắc từ công suất lớn hay Solenoid sẽ
đóng mở motor.Nó là thành phần của cả hai mạch điều khiển và mạch motor.
- Cả hai hệ thống được điều khiển bởi công tắc máy và được bảo vệ qua cầu
chì.Trên một số dòng xe, một rơrle khởi động đựơc dùng để khởi động mạch
điều khiển.Trên xe hộp số tự động có một công tắc khởi động trung gian ngăn
trường hợp khởi động xe khi đang cài số.Trên xe hộp số thường có công tắc ly
hợp ngăn trường hợp khởi động xe mà không đạp ly hợp.Trên các dòng xe đặc
biệt có công tắc an toàn cho phép xe khởi động trên đường đồi dốc mà không
cần đạp ly hợp.
6
EBOOKBKMT.COM
7
EBOOKBKMT.COM
8
EBOOKBKMT.COM
1.3. Nhiệm vụ
Hệ thống khởi động trên ô tô có nhiệm vụ khởi động động cơ bằng cách
kéo động cơ quay với tốc độ cần thiết, đảm bảo cho động cơ có thể tạo hòa khí
và nén hòa khí đến nhiệt độ thích hợp để quá trình cháy hòa khí và sinh công
diễn ra.
Tốc độ vòng quay khởi động tối thiểu của động cơ xăng khoảng 50-100 v/p
và của động cơ diesel khoảng 100- 200 v/p.
9
EBOOKBKMT.COM
Motor khởi động bao gồm các thành phần được chỉ rõ hình vẽ dưới. Đó là
kiểu của bộ khởi động có sự kết hợp, tốc độ motor cao và sự điều chỉnh của
bánh răng giảm tốc. Toàn bộ motor nhỏ hơn và nhẹ hơn motor khởi động thông
thường, nó vận hành ở tốc độ cao hơn. Bánh răng giảm tốc chuyển mô men xoắn
tới bánh răng chủ động ở 1/4 đến 1/3 tốc độ motor. Bánh răng chủ động quay
10
EBOOKBKMT.COM
nhanh hơn bánh răng trên bộ khởi động thông thường và mô men xoắn lớn hơn
rất nhiều (công suất khởi động).
Bánh răng giảm tốc được gắn trên một vài trục như bánh răng chủ
động. Và khác với bộ khởi động thông thường, công tắc từ đẩy trực tiếp bánh
răng chủ động(không qua cần dẫn động) tới ăn khớp với vòng răng bánh đà.
Động cơ điện nhỏ gọn với tốc độ cao được sử dụng để quay hộp số giảm
tốc, như vậy sẽ làm tăng momen khởi động.
Khi động cơ bắt đầu khởi động khớp ly hợp một chiều ngắt nối bánh răng
chủ động ngăn cản mô men động cơ làm hỏng motor khởi động.
Công suất đầu ra là 0.8, 0.9 và 1KW. Trong hầu hết trường hợp thay thế bộ
khởi động cho motor cũ bằng motor có bánh răng giảm tốc.
Lực của công tắc từ đẩy bánh răng bendix nhờ đòn dẫn hướng.
11
EBOOKBKMT.COM
Bánh răng hành tinh cũng dùng để giảm tốc nhằm tăng momen quay.
Trục rotor sẽ truyền lực qua bánh răng hành tinh đến bánh răng bendix.
Nhờ trọng lượng nhỏ momen lớn, ít tiếng ồn. Nên được sử dụng ở nhiều
loại xe nhỏ đến trung bình.
12
EBOOKBKMT.COM
3. các biện pháp cải thiện đặc tính làm việc của hệ thống khởi
động trên ôtô
3.1 dùng bi-gi có hệ thống sấy
hiệu quả lamg việc của hệ thống khởi động phụ thuộc rất nhiều vào nhiệt độ
của động cơ ôtô khi khởi động. Ở nhiệt độ thất, việc khởi động động cơ rất khó
khăn do các nguyên nhân sau:
13
EBOOKBKMT.COM
độ nhớt của dầu bôi trơn lớn, làm tăng trị số mômen cản (Mc) đặt trên trục
động cơ khởi động.
độ nhớt cuat nhiên liệu tăng lên, làm giảm khả năng bay hơi để hoà trộn với
không khí trong quá trình hình thành hỗn hợp công tác trong xilanh của động cơ
ôtô, làn tăng trị số tốc độ thấp nhất khi khởi động(nmin)
giảm trị số áo suất và nhiệt độ trong xilanh của động cơ ôtô ở chu kỳ nén,
ảnh hưởng xấu đến khả năng bén lửa, cháy và giãn nở sinh công của hỗn hợp
công tác.
để cải thiện đặc tính làm việc của hệ thống khởi động ngưởi ta sử dụng
nhiều biện pháp khác nhay hỗ trợ cho qua trình khởi động khi nhiệt độ môi
trường thấp. một trong những biện pháp trên được áp dụng rộng rãi là dùng bu-
gi có bộ phận sấy.
Bu-gi có bộ phận sấy gồm 1 lõi làm bằng vật liệu gốm (sứ) chịu nhiệt, bên
ngoài lõi có quấn dây điện trở, ống bọc ngoà có phủ 1 lớp chất cách điện và
chịu nhiệt. Bu-gi có bộ phận sấy được lắp vào trong buồng đốt( trong xilanh của
động cơ ôtô), có chức năng sấy nóng không khí trong xilanh tạo điều kiện thuận
lợi cho việc bốc hơi, hoà trộn của nhiên liệu với không khí trong quá trình hình
thành hỗp hợp công tác(đối với động cơ xăng), cong đối với động cơ điêzen tạo
điều kiện thuận lợi cho việc bộc hơi, hoà trộn và bốc cháy cuả nhiên liệu khi vòi
phun nhiên liệu vào buồng đốt.
Để điều kiển thời gian sấy cần thiết của bu-gi, có thể sử dụng phương pháp
đơn giản ( phương pháp điều kiển bằng tay) hoặc phương pháp điều kiển dùng
mạch định thời gian sấy.
3.2 phương pháp đổi nối tiếp điện áp trong quá trình khởi động
Dòng điện khi khởi động rất lớn, vì vậy tổn thất điện áp trên đường dây nối
từ ắc quy đến máy khởi động, trong ắc quy và máy khởi động là đánh kể, nên
ảnh hưởng đến chất lượng làm việc của hệ thống khởi động. một trong những
14
EBOOKBKMT.COM
biện pháp giảm tổn thất điện áp trên các bộ phận trên trong hệ thống khởi động
là nâng trị số điện áp cấp cho máy khởi động khi khởi động. Nguyên tăc chung
của biện pháp này là: ở chế độ bình thường, các thiết bị điện trên xe được cung
cấp nguồn điện có trị số điện áp bằng 12V(đối với xe mà hệ thống cung cáp điện
có điện áp định mức 12V). Khi khởi động, riêng hệ thống khởi động được cung
cấp nguồn điện có trị số điện áp bằng 24V ( hoặc cao hơn) trong khi đó các phụ
tải điện khác vẫn được cung cấp nguồn có trị số điện áp bằng 12V.
15
EBOOKBKMT.COM
Chương 2
CẤU TẠO NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ
THỒNG KHỞI ĐỘNG
Mỗi đường sức từ không thể cắt ngang qua đường sức khác.Nó dường như
trở thành ngắn hơn và cố đẩy những đưòng sức gần nó ra xa. Đó là nguyên nhân
làm nam châm ở giữa quay theo chiều kim đồng hồ.
16
EBOOKBKMT.COM
Khi dòng chạy xuyên qua khung dây từ thông sẽ bao quanh khung dây.
17
EBOOKBKMT.COM
Khi chiều của từ trường trùng nhau, đường sức từ trở nên mạnh hơn <dày
hơn>.
Khi chiều của từ trường đối ngược thì đường sức từ trở nên yếu đi <thưa
hơn>.
Những đường sức cùng chiều trở nên dày, trong khi những đường sức
ngược chiều trở nên mỏng.
Lực sinh ra trong khung dây cung cấp năng lượng làm quay động cơ điện.
18
EBOOKBKMT.COM
Khi khung dây có gắn cổ góp và chổi than được quay, dòng điện chạy qua
dây dẫn từ sau đến trước phía cực bắc của nam châm.Trong khi dòng chạy từ
trước ra sau phía cực nam của nam châm. Điều đó làm khung dây tiếp tục quay.
19
EBOOKBKMT.COM
Trước tiên ta phải quấn nhiều khung để tăng từ thông để sinh ra momen
lớn. Tiếp theo ta đặt một lõi sắt bên trong các khung dây cũng nhằm tăng từ
thông để tạo ra momen lớn.
Thay vì sử dụng nam châm vĩnh cửu, ta có thể dùng nam châm điện.
Để tốc độ của động cơ điện quay cao và quay êm người ta thường dùng
nhiều khung dây.
20
EBOOKBKMT.COM
21
EBOOKBKMT.COM
Công tắc khởi động 11. Cuộn dây hút của Rơle kéo
Rơle khởi động 12. Cuộn dây giữ của Rơle kéo
Khi quay chìa khoá trong ổ khoá khởi động ( công tắc ) 3 sang bên phải
(hoặc nhấn nút khởi động nếu có trên ôtô), cuộn hút của rơle khởi động 4 có
điện, rơle kkởi động tác động cặp tiếp điểm 5 của nó đóng lại. Khi đó cuộn dây
hút 11, cuộn dây kích từ 16 và phần ứng 15 của động cơ điện khởi động được
cấp điện theo mạch từ cực dương ắcquy (+A) →cặp tiếp điểm 5 của rơle khởi
động → cuộn hút 11 của rơle → cuộn dây kích từ 16 của động cơ điện khởi
động → phần ứng 15 của động cơ điện khởi động→ mát ( vỏ máuy ). Còn cuộn
dây giữ 12 của rơle kéo đựơc cấp nguồn theo mạch từ dương cực ắc quy
(+A )→cặp tiếp điểm 5 của rơle khởi động →cuộn giư 12 của rơle kéo → mát
máy ( vỏ máy ). Trong trường hợp này, từ thông sinh ra trong cuộn hút 11 và
trong cuộn giữ 12 tác dụng cùng chiều nhau, lực điện từ của rơle kéo sẽ kéolõi
thép 13 chuyển động sang bên trái, cánh tay đòn sẽ làm cho bánh răng khởi
động 14 ăn khớp với bánh răng bánh đà động cơ ôtô. Khi bánh răng đã ăn khới
với bánh đà của động cơ lõi thép 13 đẩy đĩa tiếp xúc 8 sang trái làm cho tiếp
điểm 7, 9, 10 kín. kết quả là cuộn dây hút 11 của rơle khởi động bị ngăn mạch
22
EBOOKBKMT.COM
phần ưng 15 của cuộn dây kích từ của động cơ khởi động được đấu điện trực
tiếp với ắc quy ( dòng điện không đi qua cuộn hút 11 của rơle khởi động ) theo
mạch : từ dương cực ắc quy( +A)→ cặp tiếp điểm 9, 10 của rơle kéo → cuộn
dây kích từ 16 của động cơ điện khởi động → phần ứng 15 của động cơ điện
khởi động → mát ( vỏ máy ). Sau khi khởi động máy phát 1 phát ra điện dòng
điện trong cuộn dâyộn dây 4 của rơle khởi động giảm xuống , vì điện ấp đặt lên
cuộn dây 4 của rơle khởi động trong trường hợp này bằng:
Trong đó: URKĐ - điện áp đặt lên cuộn dây 4 của rơle khởi động, V.
Vì vậy, rơle khởi động không tác động, cặp tiếo điểm 5 của nó ra dẫn đến
cuộng đay giữ 12 của rơle kéo khoong được cấp điện, Từ thông tác dụng lên lõi
thép 13 giảm xuống đột ngột và dưới lực kéo của lò xo hồi làm cho lõi thép 13
di chuyễn sang bên phải( về vị trí ban đầu). Các tiếp điểm 7, 9 và 10 hở ra, cắt
nguồn cấp cho động cơ điện khởi động (phần cảm ứng 15 và cuộn dây kích từ
10 của động cơ điện khở động bị cắt điện).
Tiếp điểm 7 dùng để ngắn mạch điện trở phụ đấu nối tiếp với cuộn dây so
cấp của biên áp đánh lửa khi khởi động động cơ ôtô.
Khi động cơ đã nổ thì tốc độ của nó tăng lên. Nếu người lái chưa kịp ngắt
công tắc khởi động 2 thì bánh đà quay nhanh hơn lúc được bánh răng khởi động
kéo và vành răng bánh đà trở thành chủ động dẫn động bánh răng khởi động
quay theo với tốc độ nhanh hơn tốc độ của ly hợp 11. Do đó ly hợp trượt và cho
phép bánh răng khởi động quay trơn không ảnh hưởng đến máy khởi động.
Khi người lái ngắt công tắc khởi động 2 ,dòng kích từ của cuộn dây nam
châm điện 6 mất nên lò xo hồi về đẩy lõi sắt và nạng gạt trở lại vị trí ban đầu.
23
EBOOKBKMT.COM
đĩa công tắc 4 tách khỏi các đầu công tắc 3 ngắt dòng điện vào máy khởi động
và đầu nạng gạt 8 kéo bánh răng khởi động 10 tách khỏi vành răng bánh đà 9 .
Quá trình khởi động kết thúc.
- chế độ hãm
a. chế độ hãm là chế độ mà khi đó trị số dòng khởi động đạt bằng trị số cực
đại ( Ikd= Ikdmax), mômen điện từ (Mdt) và mômen (M2) của động cơ điện
khởi động đạt giá trị lớn nhất, tương ứng với thời điểm bánh răng khởi
động của động cơ khởi động bắt đầu làm quay bánh đà của động cơ ôtô
b. chế độ quay vòng tua la chế độ mà khi đó công suất truyền từ động cơ
điện khởi động sang động cơ ôtô đạt giá trih cực đại. với giá trị này,
mômen động cơ (M2) trên trục động cơ khởi động không được bé hơn
mômen cản khi khởi động (Mc), ứng với tốc độ vòng quay khi khởi động
bé nhất (nmin).
c. chế độ không tải là khi động cơ đã làm việc tự lập, lúc này mômen cản
trên truch động cơ khởi động rất nhỏ (mômen cản trong trường hợp này
chủ yếu là do lực ma sát trong các ổ đỡ gây ra), tốc độ quay của động cơ
điện khởi động đạt giá trị cực đại. chế độ này ảnh hưởng lớn đến độ bền
của cổ góp và các ổ đỡ của động cơ điện khởi động
24
EBOOKBKMT.COM
Chương 3
Hệ thống khởi động đòi hỏi yêu cầu không cao về bảo dưỡng. Đơn giản,
chỉ cần ắc quy được nạp điện đầy đủ và tất cả các mối nối điện sạch và không gỉ
kín.
Chuẩn đoán về hệ thống khởi động là tương đối dễ. Hệ thông tổ hợp điện
và cơ khí. Nguyên nhân của sự cố khởi động có lẽ là do phần điện (vd… công
tắc bị
hỏng), hay là do phần cơ(cung cấp sai nhiên liệu ,hay là hỏng răng bánh
đà).
Triệu chứng đặc trưng của sự cố về hệ thống khởi động bao gồm:
Máy khởi động không cài khớp hoặc không nhả dứt khoát.
Máy khởi động bao gồm: Công tắc từ < rơ le gài khớp>, phần ứng và ổ bi,
phần cảm, chổi than và giá đỡ chổi than, hộp số giảm tốc, ly hợp một chiều,
banh răng bendix và trục xoắn ốc.
25
EBOOKBKMT.COM
26
EBOOKBKMT.COM
1. Cuộn hút
2. Cuộn giữ
3. Bi thép
4. Lò xo hoàn lực
5. Trục lõi
6. Lõi
7. Lò xo dẫn động
Công tắc từ có chức năng là kéo và đẩy bánh răng bendix ra khi đề, nó
có tác dụng như công tắc đóng mở dòng điện cho động cơ điện
27
EBOOKBKMT.COM
Khi khởi động động cơ công tắc từ thực hiện theo 3 bước:
1. Hút
2. Giữ
3. Hồi vị.
Khi khoá điện ở vị trí Star lõi của công tắc từ được hút bởi sức từ động của
cuộn hút và cuộn giữ.
Công tắc ở vị trí Star → Dòng điện qua cuộn hút và cuộn giữ→ Cuộn hút
và cuộn giữ sinh từ→ Lõi bị hút vào→ Tiếp điểm chính đóng→ Bắt đầu quay.
28
EBOOKBKMT.COM
Khi tiếp điểm chính đóng, động cơ điện quay để khởi động động cơ. Khi
tiếp điểm chính đóng lõi được giữ bằng sức từ động của cuộn giữ.
Tiếp điểm chính đóng →Cuộn hút bị ngắt điện→ Chỉ có cuộn giữ làm
việc→ Động cơ điện quay→ Động cơ khởi động.
Khi động cơ đã nổ, trả công tắc máy về vị trí off. Lõi trả về làm tiếp điểm
hở ra, máy khởi động ngừng quay.
29
EBOOKBKMT.COM
Công tắc từ khởi động ở vị trí off→ Cuộn hút và cuộn giữ có dòng điện→
Lực từ của hai cuộn khử nhau→ Lõi trở về nhờ lò xo hoàn lực→ Tiếp điểm
chính hở→ Ngừng quay < kết thúc>.
Ổ bi
Cổ góp
Phần ứng và ổ bi có chức năng sinh ra mô men đồng thời giữ cho đông cơ điện ở
tốc độ cao.
3. Phần Cảm.
Phần cảm có chức năng tạo ra từ trường cần thiết cho động cơ điện và là
chỗ bố trí cuộn dây kích từ, lõi cực của nó đồng thời là nơi đi qua của đường sức
Cả cực và lõi cực được chế tạo bằng lõi sắt, nghĩa là chúng dễ dàng dẫn từ.
Có 3 kiểu đấu dây cuộn kích: Nối tiếp, song song và hỗn hợp.
Phần cảm
Chổi than
Lõi cực
30
EBOOKBKMT.COM
Lõ xo chổi than
Chổi than.
Chổi than và giá đỡ chổi than cho phép dòng điện chạy qua phần ứng một
chiều, đồng thời giữ ổn định lõi ép chổi than
Chổi than được chế tạo bằng hợp kim đồng và cacbon <60÷70 đồng>. Cho
phép dẫn nhiệt tốt và chống mòn.
31
EBOOKBKMT.COM
Lực của lò xo chổi than ép chổi than ngăn roto quay quá nhanh.
Bi đũa.
Lò xo ly hợp.
Chốt trục.
Khi động cơ đang khởi động, một áp lực lớn đặt lên mặt tiếp xúc lên răng
của bánh răng bendix và vòng răng bánh đà. Một khi động cơ đã nổ, hoạt động
của bộ ly hợp quá tốc < ly hợp một chiều >. Làm bánh đà quay trơn bánh răng
bendix và momen từ bánh đà của động cơ không thể truyền đến máy khởi động.
32
EBOOKBKMT.COM
Áp suất trên bề mặt răng của bánh răng trở nên nhỏ hơn, cho phép bánh
răng bendix dễ ra khớp với bánh đà
Ly hợp một chiều truyền momen quay của động cơ điện đến động cơ quay
bánh răng bendix.
Bi đũa được đặt bên trong hộp truyền động, cho phép bánh răng bendix
quay trơn theo chỉ một chiều.
Bánh răng bendix và trục xoắn ốc truyền momen của khởi động cho động
cơ.
Đưa bánh răng bendix ăn khớp với vòng răng bánh đà.
Bánh răng bendix được vát mặt để dễ vào khớp với vòng răng bánh đà.
Trục xoắn chuyền lực quay của động cơ điện thành lực đẩy bánh răng.
Tỉ số truyền của cặp bánh răng: Bánh răng của máy khởi động và vành
bánh răng bánh đà của động cơ ôtô thường chọn bằng( i=9-18). Để tránh hiện
tượng cắt chân răng ở bánh răng của bánh răng này thường chọn từ 9 đến 11
răng. Để hạn chế kích thước của vành bánh răng bánh đà đối với một số động cơ
33
EBOOKBKMT.COM
điện khởi động công suất lớn thường có thêm bộ truyền bánh răng trung gian.
Bộ truyền này có thề là một cặp bánh răng trụ hoặc bộ truyền bánh răng hành
trình.
Khớp truyền động là cơ cấu truyền mômen từ động cơ điện của máy khởi
động (MKĐ) đến vành bánh răng bánh đà của động cơ ôtô. Với tỷ số truyền trên
bánh răng của MKĐ phải quay 10 hoặc 20 vòng để kéo vành bánh răng bánh đà
quay được 1 vòng. Khi hoạt động, tốc độ của rôto động cơ điện đạt trị số trong
khoảng(2000-3000) vòng/phút sẽ kéo trục khuỷu của động cơ ôtô quay khoảng
200 vòng/ phút đủ cho động cơ ôtô khởi động được.
Sau khi động cơ đã nổ, số vòng quay độc lập của nó có thể lên đến (3000-
4000) vòng/ phút. Nếu lúc này bánh răng của động cơ điện trong MKĐ còn ăn
khớp với vành bánh răng bánh đà, rôto của động cơ điện trong MKĐ sẽ bị cuốn
theo với vận tốc (3000-4000) vòng/ phút. Với tốc độ lớn như vậy, lực li tâm do
nó tạo ra cực mạnh sẽ làm bung tất cả dây quấn ra khỏi rãnh của rôto và phá
hỏng cổ góp của động cơ điện trong MKĐ.
- Truyền mômen của MKĐ làm quay vành bánh răng bánh đà động cơ
ôtô.
- Bảo vệ MKĐ bằng cách tách rôto của động cơ điện khỏi động ra khỏi
vành bánh răng bánh đà khi động cơ ôtô đã nổ được. Cơ cấu truyền động
được được thiết kế theo hai kiểu:
+ Kiểu văng ra: Khi khởi động, bánh răng của khớp truyền động sẽ văng
từ trong rôto ra ngoài để ăn khớp với vành bánh răng bánh đac của đông
cơ ôtô.
34
EBOOKBKMT.COM
Động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp có mômen khởi động lớn song có
nhược điểm là tốc độ không tải(ω0) quá lớn, ảnh hưởng đến độ bền và tuổi thọ
làm việc của động cơ. Động cơ điện một chiều kích từ hỗn hợp tuy mômen khởi
động không lớn bằng so với động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp nhưng trị số
tốc độ không tải bé hơn.
Khi hệ thống khời động làm việc, dòng điện khởi động có trị số rất lớn( từ
150 đến 300 A đối với động cơ của xe du lịch, với động cơ trên xe vận tải dòng
điện khởi động có thể đạt tới 1600-1800). Để đảm bảo truyền được công suất từ
động cơ điện khởi động sang động cơ ô tô, tránh tổn thất điện áp trên đường dây
nối từ ácquy đến động cơ điện khởi động và ở các chỗ tiếp xúc, yêu cầu điện trở
của động cơ điện khởi động và ở các chỗ tiếp xúc, yêu cầu điện trở của động cơ
điện khởi động phải đủ nhỏ( khoảng 0,02Ω), sụt áp ở vùng tiếp xúc giữa chổi
than va cổ góp của động cơ điện khởi động cho phép trong khoảng(1,5-2)V. Các
chổi than tiếp điện của động cơ khởi động thường làm bằng đồng đỏ.
Công suất điện từ của động cơ điện khởi động được tính theo công thức
sau:
1
P 1=P 2
η
η _ Hiệu suất của động cơ điện khởi động. Trị số này thường
lấy bằng (0,85-0,88).
35
EBOOKBKMT.COM
9. Kiểm tra 1 số hư hỏng thường gặp đối với hệ thống khởi động
9.1 Đèn báo nạp sáng tối nhưng bấm nút khởi động thì động cơ không quay.
Nguyên nhân là do không có điện vào máy khởi động do hở mạch tại công
tắc từ trong máy, rơle, cầu chì.
Để khắc phục kiểm tra ta dùng đồng hồ điện vạn năng kiểm tra mạch điện
khởi động theo cách phân đoạn.
1Ω. nếu kết quả không như hình 9.1 kiểm tra chổi than
khởi động.
Nếu kết quả không như tiêu chuẩn hình 9.2 kiểm tra cuộn kéo
36
EBOOKBKMT.COM
Nếu kết quả không như tiêu chuẩn ta phải thay công tắc từ.
Hình 9.3 kiểm tra cuộn giữ
Ta tiến hành kiểm tra nạp ắc quy và sửa chữa máy khởi động, thay thế chi
tiết hỏng, làm sạch cổ góp điện và chổi than.
Nếu kết quả không như tiêu chuẩn ta phải thay ro to.
Điện trở tiêu chuẩn là dưới 10kΩ trở lên. Nếu kết quả không như tiêu chuẩn
ta thay rôto
Kiểm tra bề mặt cổ góp không bị bẩn hoặc cháy, nếu bề mặt bị bẩn ta dùng
giấy ráp hoặc dùng máy tiện.
Đặt cổ góp lên khối chữ v dùng đồng hố so đo độ đảo của cổ góp
Nếu độ đảo cổ góp lớn hơn giá trị lớn nhất ta gia công lại bằng máy tiện
37
EBOOKBKMT.COM
Nếu đường kính nhỏ hơn giá trị nhỏ nhất hay thay thế cụm ro to.
Nếu chiều sâu của rãnh cắt nhỏ hơn giá trị nhỏ nhất hãy sửa nó bằng lưỡi
cưa.
Nếu chiều dài nhỏ hơn giá trị nhỏ nhất hãy thay cụm giá đỡ chổi than và
cụm càng máy khởi động
Đo điện trở giữa cực (+) và (-) của các giá đỡ chổi than .
Nếu kết quả không như tiêu chuẩn thay cụm giá đỡ chổi than.
Dùng cân kéo đọc giá trị ngay khi lò xo chổi than tách ra khỏi lò xo chổi
than.
38
EBOOKBKMT.COM
Nếu tải lắp lò xo nhỏ hơn giá trị nhỏ nhất ta thay cụm giá đỡ chổi than.
9.3 Bánh răng khởi động tách ra khỏi vành răng bánh đà chậm sau khi khởi
động và có tiếng ồn không bình thường khi khởi động.
Nguyên nhân là do kẹt lõi sắt của rơle ly hợp một chiều hỏng hoặc kẹp trên
trục roto, nặng gạt yếu.
Khe hở ăn khớp của bánh răng khởi động và vành răng bánh đà quá lớn
Quay bánh răng chủ động theo chiều kim đồng hồ và kiểm tra quay tự do của
chúng. Thử quay theo chiều ngược lại và kiểm tra nó xem có bị khóa không .
39
EBOOKBKMT.COM
Triệu
chứng Căn Nguyên nhân có
hư nguyên Phương pháp kiểm thể Cách khắc
hỏng tra phục
40
EBOOKBKMT.COM
41
EBOOKBKMT.COM
* Tiếng Có một Kiểm tra công tắc -Hở mạch cuộn giữ Thay công
kêu Pan về từ, Tháo cọc C và piston được cuộn tắc từ.
lạch điện vì kiểm tra thông hút kéo vào nhưng
cạch. piston mạch giữa sau đó bị trả lại vì
không cọc 50 và vỏ. dòng không qua
được giữ. cuộn hút nữa khi
tiếp điểm đóng gây
42
EBOOKBKMT.COM
KẾT LUẬN
Ô tô đang được sự dụng rộng rãi ở nước ta như một phương tiện đi lại cá
nhân cũng như vận chuyển hành khách và hàng hóa. Sự gia tăng nhanh chóng số
lượng ô tô trong một vài năm trở lại đây, đặc biệt là các ô tô đời mới đang kéo
theo nhu cầu đào tạo rất lớn về nguồn nhân lực bão dưỡng, sữa chữa ô tô.
Xuất phát từ nhu cầu trên tôi đã được khoa giao cho nghiên cứu Đề tài về
Hệ thống Khởi động trên xe TOYOTA, nhằm cung cấp cho mọi người kiến thức
cơ bản về lý thuyết và thực hành bão dưỡng sữa chữa hệ thống trên xe
TOYOTA. Kiến thức trong Đề tài này được sắp xếp theo thứ tự: Tổng quan hệ
thống nạp và khởi động; Cấu tạo và nguyên lý làm việc; Hư hỏng, nguyên nhân,
cách khắc phục và kiểm tra hệ thống; Cơ sở thiết lập mô hình hoạt động thực tế.
Từng bộ phận được phân tích thứ tự rõ ràng. Do đó người đọc có thể dể dàng
hiểu được.
Trong quá trình thực hiện Đề tài này tôi đã kết hợp kinh nghiệm thực tiễn,
lý thuyết vễ sữa chữa ô tô để cố gắng cập nhật những kiến thức mới nhất. Nhằm
đáp ứng yêu cầu sữa chữa trên xe TOYOTA.
Mặc dù thời gian thực hiện Đề tài rất hạn chế nhưng được sự giúp đỡ của
thầy giáo hướng dẫn, các thầy giáo trong Khoa Công nghệ ô tô cùng bạn bè. Đến
hôm nay tôi đã hoàn thành Đề tài tốt nghiệp của mình. Trong Đề tài này tôi đã
cố gắng rất nhiều nhưng không thể tránh khỏi những sai sót, rất mong được sự
đóng góp ý kiến để Đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.
43
EBOOKBKMT.COM
44
EBOOKBKMT.COM
Mục Lục
Lời Mở Đầu...........................................................................................................4
Chương 1...............................................................................................................6
TỔNG QUAN HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG..........................................................6
1.Vai trò, sơ đồ, nhiệm vụ, phân loại hệ thống khởi động.................................6
1.1. Vai trò......................................................................................................6
1.2. Sơ đồ tổng quan hệ thống khởi động:......................................................8
1.3. Nhiệm vụ..................................................................................................9
1.4. Phân loại:................................................................................................9
1.4.1. Loại giảm tốc..................................................................................10
1.4.2. Loại bánh răng đồng trục................................................................11
1.4.3. Loại bánh răng hành tinh.................................................................12
2. Các yêu cầu kỹ thuật đối với hệ thống khởi động........................................13
3. các biện pháp cải thiện đặc tính làm việc của hệ thống khởi động trên ôtô.13
3.1 dùng bi-gi có hệ thống sấy......................................................................13
3.2 phương pháp đổi nối tiếp điện áp trong quá trình khởi động................14
Chương 2.............................................................................................................16
CẤU TẠO NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỒNG KHỞI ĐỘNG....16
1. Nguyên lý hoạt động của máy khởi động:..................................................16
1.1 Nguyên lý tạo ra mô men:.......................................................................16
1.2 Nguyên lý quay liên tục..........................................................................18
1.3. Lý thuyết trong động cơ điện thực tế.....................................................19
2. Hoạt động của hệ thống khởi động..............................................................21
3. Các chế độ làm việc của máy khởi động:....................................................24
Chương 3.............................................................................................................25
PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU CỦA HỆ THỐNG MÁY KHỞI ĐỘNG 25
1. Công tắc từ < Rơle gài khớp>...................................................................27
2. Phần ứng và ổ bi...........................................................................................30
3. Phần Cảm.....................................................................................................30
4. Chổi than và giá đỡ chổi than......................................................................31
5. Hộp số giảm tốc...........................................................................................32
6. Ly hợp một chiều.........................................................................................32
7. Bánh răng bendix và trục xoắn ốc................................................................33
8. Động cơ điện khởi động..............................................................................34
9. Kiểm tra 1 số hư hỏng thường gặp đối với hệ thống khởi động.................36
9.1 Đèn báo nạp sáng tối nhưng bấm nút khởi động thì động cơ không quay.
......................................................................................................................36
9.2 Đèn sáng lờ mờ nhưng động cơ không quay.........................................37
9.3 Bánh răng khởi động tách ra khỏi vành răng bánh đà chậm sau khi
khởi động và có tiếng ồn không bình thường khi khởi động........................39
9.4 Tìm Pan trên từng chi tiết.......................................................................40
KẾT LUẬN.........................................................................................................43
45
EBOOKBKMT.COM
Chương 2
CẤU TẠO NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG
KHỞI ĐỘNG
Hình 1.1.1 Chiều đường sức từ......................................................16
Hình 1.1.2 Các đường sức từ........................................................17
Hình 1.1.3 Khung dây trong từ trường..........................................17
Hình 1.1.4 Đường sức từ trong khung dây....................................18
Hình 1.2.1Nguyên lý......................................................................19
Hình 1.2.2 Cổ góp, chổi than....................................................... 19
Hình 1.3.1 Tăng mômen ............................................................. 20
Hình 1.3.2 Tăng từ thông.............................................................20
Hình 1.3.3 Dùng nam châm điện.................................................21
Hình 1.4: Sơ đồ nguyên lý của hệ thống máy khởi động.............21
46
EBOOKBKMT.COM
Chương 3
PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU CỦA HỆ THỐNG
MÁY KHỞI ĐỘNG
Hình 1.1 Công tắc từ..................................................................27
Hình 1.2 Giai đoạn 1.............................................................................28
Hình1.3 Giai đoạn 2..............................................................................29
Hình 1.4 Giai đoạn 3.............................................................................29
Hình 2.1. Phần ứng và ổ bi.........................................................30
Hình 3.1 Phần Cảm.....................................................................31
Hình 4.1 Chổi than và giá đỡ chổi than......................................31
Hình5.1. Hộp số giảm tốc...........................................................32
Hình 6.1 Ly hợp một chiều..........................................................32
Hình 7.1 Bánh răng bendix và trục xoắn ốc...............................33
Hình 9.1 Kiểm tra chổi than..................................................................36
Hình 9.2 Kiểm tra cuộn hút..................................................................36
Hình 9.3 kiểm tra cuộn giữ...................................................................37
47