11/23/2022

Quá trình bất thuận nghịch Entropy – số đo sự hỗn loạn

Entropy của hệ tăng theo số cấu hình vi
Ví dụ:
mô  :
– sự truyền nhiệt: nhiệt chỉ truyền từ nguồn nóng đến nguồn
lạnh.

– sự khuếch tán: các phân tử chỉ lan tỏa từ nơi mật độ cao đến
nơi mật độ thấp.
• Mỗi cấu hình vi mô ứng với một cách
• Đặc điểm:
hoán vị các phân tử.
– không trải qua các trạng thái cân bằng,
•  càng lớn hệ càng hỗn loạn: entropy
– không thể biểu diễn bằng một đường cong trên giản đồ PV.
là số đo mức độ hỗn loạn của hệ.

46 47

Entropy – số đo sự hỗn loạn Entropy – số đo sự hỗn loạn

1 = 6

2 = 2
1 >  2

trứng → gà: S > 0

gà → trứng:  S < 0:
không xảy ra
48 49

12
 11/23/2022

Độ biến thiên entropy Độ biến thiên entropy

Động cơ CARNOT Tích phân theo CLAUSIUS 𝛿𝑄 = 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ
ර ≤ 0ቋ
𝑇 < 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑘ℎô𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ
chia nhỏ quá trình thuận nghịch P
thành các quá trình Carnot nhỏ 1
P Q j, Tj có các quá trình đẳng nhiệt rất Quá trình thuận nghịch 1a2b1
ngắn a
Tích phân theo dấu “=“
e  e carnot
2 𝛿𝑄
Q'c T ර =0
1−  1− c 𝑇
Qh Th 1𝑎2𝑏1
b 𝛿𝑄 𝛿𝑄
Q'c T න + න =0
− − c 1𝑎2
𝑇 𝑇
2𝑏1
Qh Th Qi, Ti V 𝛿𝑄 𝛿𝑄
S là hàm trạng thái න =− න
Qc Q 𝑇 𝑇
− h V S là 1 đại lượng có tính cộng được Entropi của 1𝑎2 2𝑏1
Tc Th toàn hệ bằng tổng entropi từng phần của hệ. 𝛿𝑄 𝛿𝑄
𝑄𝑖 = 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ න = න
Qh Q ෍ ≤ 0ൡ Đơn vị S J/oK 𝑇 𝑇
+ c 0 𝑇𝑖 < 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑘ℎô𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ 1𝑎2𝑡ℎ𝑢𝑎𝑛𝑛𝑔ℎ𝑖𝑐ℎ 1𝑏2_𝑡ℎ𝑢𝑎𝑛𝑛𝑔ℎ𝑖𝑐ℎ
Th Tc 𝑖

Độ biến thiên entropy dS bằng nhiệt nhận 𝛿𝑄

𝛿𝑄 = 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ Δ𝑆 = න
ර ≤ 0ቋ được trong quá trình thuận nghịch chia cho 𝑇
𝑇 < 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑘ℎô𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ 1−2_𝑡ℎ𝑢𝑎𝑛𝑛𝑔ℎ𝑖𝑐ℎ
nhiệt độ tuyệt đối của hệ 𝛿𝑄𝑟𝑒𝑣.
𝑑𝑆 =
𝑇
50 51

Độ biến thiên entropy Độ biến thiên entropy

𝛿𝑄 = 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ 𝑡𝑟ạ𝑛𝑔 𝑡ℎá𝑖_2
Xét 1 quá trình không thuận nghịch ර ≤ 0ቋ Entropy S là hàm trạng thái
1a2: không thuận nghịch 𝑇 < 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑘ℎô𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ 𝛿𝑄𝑟𝑒𝑣.
Δ𝑆 = 𝑆2 − 𝑆1 = න
2b1: thuận nghịch 𝑇
Q
Tích phân Clausius theo dấu “<“
 T
0 P
1
𝑡𝑟ạ𝑛𝑔 𝑡ℎá𝑖_1
• độ biến thiên entropy trong quá trình
P 1a 2 b1 _ irrev.
1 Q Q a
a  T +  T 0 2
chỉ phụ thuộc điểm kết thúc
1a 2irrev. 2 b1 _ rev.
• độ biến thiên entropi không phụ thuộc
2 Q Q
b
 T −  T b
đường đi.
1a 2irr. 2 b1rev.
Q Q V
V  T   T S1a 2irrev. = S1b 2rev. = S12
Độ biến thiên entropy của 1 quá trình
1a 2 _ irr. 1b 2 _ rev. Q không thuận nghịch có thể được tính bằng
Q S12  

Δ𝑆 ≥ න
𝛿𝑄
ቑ
= 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ  T = S 1a 2
T
Q
cách tính entropy của 1 quá trình thuận
1− 2 rev.
𝑇 > 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑘ℎô𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ
1−2 Q
S12 =  T nghịch tương đương có cùng điểm đầu và
S   1b 2

1a 2 _ irr.
T 52
điểm cuối.
53

13
 11/23/2022

Độ biến thiên entropy Độ biến thiên entropy

𝛿𝑄 = 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ
Δ𝑆 ≥ න ቑ
𝑇 > 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑘ℎô𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ
1−2

Q rev
S12 =  T S >0; <0 or =0
12
> 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑘ℎô𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ
Hệ cô lập dQ=0 → Δ𝑆12 ≥ 0ሽ
= 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ

S > 0, 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑘ℎô𝑛𝑔 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ

S = 0, 𝑞𝑢á 𝑡𝑟ì𝑛ℎ 𝑡ℎ𝑢ậ𝑛 𝑛𝑔ℎị𝑐ℎ
S < 0, quá trình không diễn ra

Với quá trình nhiệt động thực tế xảy ra trong một hệ cô lập
54 entropi của hệ luôn tăng 55

Độ biến thiên entropy của khí lý tưởng Độ biến thiên entropy

Q rev
dS = V2
T P V nRT ln
S = nC v ln 2 + nCp ln 2
2
dQ Q12 V1 V2
dU = Q − PdV Đẳng nhiệt S =  = = = nR ln
P1 V1 T T T V1
Q = dU + PdV 1

dU + PdV i nRdT nR
dS = = + dV 2
nC v dT T
T 2 T V
Đẳng tích S =  = nC v ln 2
T2
i nRdT 2 nR
V T T1
S =  + dV 1
T
2 T V
V
1 1 i
U = nRT; PV = nRT 2
nCp dT T2
T2 V
= nC v ln + nR ln 2 2
Đẳng áp S =  = nCp ln
T1 V1 i T T1
Cv = R 1
P2 V2 V 2
= nC v ln + nR ln 2 i+2
P1V1 V1 Cp =
2
R = Cv + R Đoạn nhiệt S = 0 S = const
P V V Đẳng entropi
= nC v ln 2 + nC v ln 2 + nR ln 2 56 57
P1 V1 V1

14
 11/23/2022

Độ biến thiên entropy Độ biến thiên entropy

Độ biến thiên entropy trong chuyển pha nóng chảy Tìm độ biến thiên entropy của một vật khối lượng m khi nhiệt độ
1 vật rắn có nhiệt nóng chảy Lf nóng chảy ở nhiệt độ Tm. thay đổi từ Ti đến Tf.
Tính độ biến thiên entropi của hệ khi vật có khối lượng m nóng chảy
• Đặt vật tiếp xúc với một bình điều nhiệt và thay đổi nhiệt độ của
bình điều nhiệt thật chậm. Khi đó quá trình thay đổi nhiệt độ có
2
𝑑𝑄 thể coi là thuận nghịch.
Δ𝑆 = න
𝑇 • Độ biến thiên entropy của vật:
1
𝑇 = 𝑇𝑚𝑒𝑙𝑡 = 𝐶𝑜𝑛𝑠𝑡
𝑄 𝑚𝐿𝑓
Δ𝑆 = =
𝑇 𝑇𝑚𝑒𝑙𝑡 c là nhiệt dung riêng của vật.

58 59

Câu hỏi Câu hỏi

Độ biến thiên entropy bằng không trong:
A. các quá trình thuận nghịch đoạn nhiệt.
B. các quá trình thuận nghịch đẳng nhiệt.
C. các quá trình thuận nghịch trong đó không
có trao đổi công.
D. các quá trình thuận nghịch đẳng áp.
E. tất cả các quá trình đoạn nhiệt.

60 61

15