1916 წელი

ჩემო ძვირფასნო ადამიანნო,

მე ვწერ ამ წერილს ვერდენის ომის გამოძახილის

ფონზე. სწორედ ამ ბრძოლამ მიმიყვანა პირველი
მსოფლიო ომის არეულობის გულში. ნება მომეცით
დაგანახოთ რეალობა, თუ როგორ შეიცვალა სამყარო
ჩვენ ირგვლივ.

უკან სახლში, გერმანიაში, დავკვირვებულვარ, რომ საზოგადოება შედგება სხვადასხვა ინტერესთა

ჯგუფის სხვადასხვა პერსპექტივით. მათ შორის არიან მილიტარისტები, რომლებიც მხარს უჭერენ
აგრესიული ომის პოლიტიკას, მრეწველები, რომლებიც ეძებენ ეკონომიკურ მოგებას, ნაციონალისტები,
რომლებიც მხარს უჭერენ გერმანიის საკითხს და
სოციალისტურ ჯგუფები, რომლებიც
ეწინააღმდეგებიან კონფლიქტს. ვფიქრობ, რომ ამ
განსხვავებულ დამოკიდებულებებს იწვევს
განსხვავებული ინტერესები და იდეოლოგიები.
მილიტარისტები და ნაციონალისტები უჭერენ მხარს
ომის მცდელობებს, თვლიან, რომ ეს აუცილებელია
გერმანიის ძლიერებისა და დიდებისათვის, რომ ეს
არის ჩვენი ცხოვრების წესის დასაცავად. ისინი
კონსერვატიული რწმენით, ამ კონფლიქტს აუცილებელ
ბრძოლად ხედავენ. მაგრამ არიან სხვები, შესაძლოა სოციალისტური იდეებით, რომლებიც ამაზე არც ისე
დარწმუნებულნი არიან. ისინი ეჭვქვეშ აყენებენ ომის მიზეზებს და აინტერესებთ არის თუ არა ომი სწორი
და აუცილებელი. ასე რომ, ქვეყანაში მართლაც აზრთა ნაზავია, რომელიც ჩვენს ხალხს მრავალფეროვანს
და, გარკვეულწილად, კონფლიქტურს ხდის.

ამ საზოგადოების გარკვეული ნაწილი, როგორც მე,

აქ აღმოჩნდება ჩვენი ქვეყნის წინაშე მოვალეობის
ძლიერი გრძნობითა და სამშობლოს სიყვარულით.

აქ, არტილერიის ჭექა-ქუხილი და გაზის

თავდასხმის შიში ყველას გვიპყრობს. ჩვენი საერთო
საზრუნავი მხოლოდ ერთია - გადარჩენა.

აუცილებლად უნდა აღვნიშნო, რომ ომმა

ნამდვილად შეცვალა ჩვენი, ჯარისკაცების,
ღირებულებები, პატივისცემითა და მადლირებით, კერძოდ, სწორედ ომის დროს დაიბადა ჩვენში
არნახული მეგობრობა, რომელიც დაგვეხმარა და ჯერ კიდევ გვეხმარება წინსვლაში. ჩემს გვერდით
ჯარისკაცი, მიუხედავად იმისა, საიდან მოვიდა ან რისი სწამს, ძმაა. ჩვენ ვუზიარებთ ერთმანეთს საკვებს,
ვამხნევებთ და ვერთიანდებით უბრალო მომენტებშიც კი...

საბოლოოდ, აი, ხედავთ სადამდე მოვედი? ჯერ კიდევ ცოცხალი ვარ და გიზიარებთ ჩემს მოსაზრებებს.
ვფიქრობ, რომ ეს ომი ყველას გვანადგურებს და იმედი მაქვს, რომ ის მალე ჩაივლის და, საბოლოოდ,
მშვიდობა დაისადგურებს თითოეულ ადამიანში...
1919 წელი

ჩემო ძვირფასნო ადამიანნო,

ღვთის წყალობით გადავურჩი ომს და ვაპირებ, რომ კიდევ ერთხელ გაგიზიაროთ ჩემი
მოსაზრება დღევანდელ რეალობაზე.

როდესაც ვფიქრობ 1914 წლის პირველი მსოფლიო

ომზე, ვიაზრებ, რომ მილიტარიზმმა, ალიანსებმა,
იმპერიალიზმმა და ნაციონალიზმმა გამოიწვა ის,
კერძოდ, ევროპული ქვეყნები ჩართულნი იყვნენ
შეიარაღების პროცესში, აძლიერებდნენ თავიანთ
სამხედრო ძალებს პოტენციური კონფლიქტების
მოლოდინში. ამან შექმნა გარემო, სადაც ომი სულ
უფრო მეტად განიხილებოდა, როგორც
სიცოცხლისუნარიანი გამოსავალი. კომპლექსურმა ალიანსის სისტემებმა, განსაკუთრებით სამმა
ანტანტამ (საფრანგეთი, რუსეთი და დიდი ბრიტანეთი) და სამმაგმა ალიანსმა (გერმანია,
ავსტრია-უნგრეთი და იტალია), რეგიონული კონფლიქტები უფრო ფართო ომში გადაზარდა.
იმპერიულმა ამბიციებმა და მეტოქეობამ კოლონიურ ტერიტორიებზე გაზარდა დაძაბულობა
ევროპულ ძალებს შორის. ინტენსიურმა ნაციონალიზმმა გააჩინა სიამაყისა და კონკურენციის
გრძნობა ერებს შორის, რამაც ხელი შეუწყო მათში მტრობას. სწორედ ამ ყველაფერმა გამოიწვია
ისეთი ომის წამოწყება, რომელმაც ევროპა ერთ-ერთ ყველაზე ბნელ ადგილად აქცია.

და შედეგად რა მოჰყვა ამას?.. განსაცვიფრებელი ადამიანური ზარალი, მილიონობით ჯარისკაცი

და მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა.
მსხვერპლთა მასშტაბის გამო ის ისტორიაში
ერთ-ერთ ყველაზე სასიკვდილო
კონფლიქტად აღინიშნა. ომმა ეკონომიკა
დაანგრია. ამ ომის შემდეგ ვერსალის
ხელშეკრულებამ, დაგვიწესა ჩვენ,
გერმანელებს, მკაცრი ჯარიმები. ასევე
შეიქმნა ერთა ლიგა, რათა მომავალი
კონფლიქტები დიპლომატიური გზით მოგვარდეს. ამ საშინელმა ომმა გამოიწვია მნიშვნელოვანი
ცვლილებები ევროპის რუკაში, იმპერიების დაშლის და ახალი ერების გაჩენის გამო…

ჩემო მკითხველო, მართალია პირველი მსოფლიო ომი უკვე დასრულდა, თუმცა არავინ ვიცით,
თუ ის ხელმეორედ როდის განმეორდება, ამიტომაც ჯერ კიდევ სჯობს რომ ვიყოთ ფხიზლად...