‫مواد موجود در آب و استانداردهای آنها‬

‫از جمله خصوصیات شیمیایی آب مواد حل شده در آن است که می توانند مفید و یا مضر باشند‪ .‬برای‬
‫رسیدن به آبی با خصوصیات مطلوب ابتدا باید مواد معدنی‪ ،‬م‪--‬واد آلی و س‪--‬ایر اج‪--‬زاء موج‪--‬ود در آب‬
‫را ش‪--‬ناخته و س‪--‬پس روش ه‪--‬ای مناس‪--‬بی ب‪--‬رای ح‪--‬ذف عوام‪--‬ل م‪--‬زاحم پی‪--‬دا ک‪--‬رد‪ .‬در زی‪--‬ر ب‪--‬رخی از‬
‫معمولترین مواد موجود در آب شرح داده شده اند‪.‬‬

‫‪-2-1‬مواد معدني‬
‫اجسام جامد حل شده در آب اج‪--‬زاء ك‪--‬اني آن‪--‬را تش‪--‬كيل مي دهن‪--‬د‪ .‬اين م‪--‬واد ش‪--‬امل كليه آنيون ه‪--‬ا و‬
‫كاتيون هاي قابل حل و سيليس و سيليكات هاي موجود مي باشند‪ .‬معموًال نتايج آناليز مواد ش‪--‬يميائي‬
‫بر اساس ‪ mg/lit‬بيان مي شوند‪ .‬كاتيون ها شامل كلسيم‪ ،‬منيزيم‪ ،‬سديم و پتاس‪--‬يم و آنيون ه‪--‬ا ش‪--‬امل‬
‫كربنات يا بيكربنات‪ ،‬سولفات‪ ،‬كلرور‪ ،‬فسفات‪ ،‬نيترات و سيليكات مي باشند‪.‬‬

‫‪ -2-1-1‬كاتيون ها‬

‫‪ -‬كلسيم‬
‫كلسيم در غالب آبهاي طبيعي يافت مي شود و ميزان آن بستگي به گونه سنگ هایی دارد كه آب‬
‫از روی آنها گذر مي نمايد‪ .‬كلسيم معموًال به صورت كربن‪--‬ات‪ ،‬بيكربن‪--‬ات و س‪--‬ولفات ظ‪--‬اهر مي‬
‫شود‪ ،‬اگر چه در آبهاي پر نمك كلرور و نيترات كلسيم را نيز مي توان پيدا كرد‪ .‬كلسيم همراه با‬
‫بيكربنات سختي موقت يا سختي بيكربناتي آب را باعث مي شود‪ .‬سولفاتها‪ ،‬كلروره‪--‬ا و نيترات‬
‫ها تشكيل سختي دائم يا سختي غير كربن‪--‬اتي را مي دهن‪--‬د‪ .‬كلس‪--‬يم يكي از عناص‪--‬ر اص‪--‬لي غ‪--‬ذاي‬
‫انسان را تشكيل مي دهد‪ .‬ارزش غذائي كلسيم موج‪--‬ود در آب در مقايس‪--‬ه ب‪--‬ا س‪--‬اير من‪--‬ابع غ‪--‬ذائي‬
‫ناچيز است و از نظر تندرستي زياد بودن غلظت آن در آب چندان اهميت ندارد و زيادي كلس‪-‬يم‬
‫به صورت رسوب در آب ته نشين مي گردد‪ .‬سازمان بهداشت جهاني‪ ،‬حداكثر غلظت كلس‪--‬يم را‬
‫‪ mg/lit 200‬بر حسب ‪ mg/lit 500( ++Ca‬بر حسب كربنات كلسيم) پيشنهاد مي نمايد كه مازاد‬
‫بر اين به صورت رسوب مي تواند باعث ايجاد مشكالتي گردد‪.‬‬

‫‪ -‬منيزيم‬
‫‪1‬‬
‫منيزيم يكي از عناصر معمولي آب مي باشد كه نمكهاي محل‪--‬ول تش‪--‬كيل مي ده‪--‬د‪ .‬من‪--‬يزيم در آب‬
‫هم سختي كربناتي و هم بيكربناتي تشكيل داده كه معموًال غلظت آن در مقايسه با اج‪--‬زاء تركيبي‬
‫كلسيم كمتر است‪ .‬غلظت زياد منيزيم در آبهاي مصرفي منازل به علت تشكيل ج‪--‬رم در ظ‪--‬روف‬
‫و همچنين به علت خاصيت مدر و مس‪-‬هلي من‪-‬يزیم ( ب‪-‬ويژه اگ‪-‬ر ب‪-‬ا مق‪-‬دار زيادي س‪-‬ولفات ت‪-‬وأم‬
‫باشد) قابل قبول نيست‪.‬‬
‫اس‪-‬تانداردهاي بين المللي س‪-‬ازمان بهداش‪-‬ت جه‪-‬اني ‪ 1971‬م‪-‬يزان من‪-‬يزيم مع‪-‬ادل ‪ mg/lit 30‬را‬
‫براي سولفات هاي بيش از ‪ mg/lit 250‬و ح‪--‬داكثر غلظت مج‪--‬از ‪ mg/lit 150‬را بش‪--‬رط اينك‪--‬ه‬
‫غلظت سولفات كمتر باشد‪ ،‬پيشنهاد مي كند‪ .‬هيدروكسيد منيزيم به مق‪--‬دار كمي در ‪ ‍pH‬ب‪--‬اال (‪pH‬‬

‫برابر ‪ 10‬و باالتر) قابل حل مي باشد‪.‬‬

‫‪ -‬سديم‬
‫عنصر سديم عالوه بر اينكه يكي از عناصر ف‪--‬راوان مي باش‪--‬د‪ ،‬ب‪--‬ه علت حالليت زياد آن در آب‬
‫در بيشتر منابع آب طبيعي يافت مي ش‪--‬ود‪ .‬مق‪--‬دار س‪--‬ديم از يك ت‪--‬ا ص‪--‬دها ميلي گ‪--‬رم در ليتر در‬
‫آبهاي نمكدار مي رسد‪.‬‬
‫دس‪--‬تورالعملهاي مجم‪--‬ع اروپ‪--‬ائي‪ ،‬از س‪--‬ال ‪ 1984‬غلظت مع‪--‬ادل‪ mg/lit 20‬را بعن‪--‬وان راهنم‪--‬ا‬
‫پيشنهاد مي كند و حداكثر غلظت ‪ 175‬را به ‪ mg/lit 150‬كاهش داده است‪.‬‬

‫‪ -‬پتاسیم‬
‫پتاسيم با وج‪--‬ود اينك‪--‬ه يكي از عناص‪--‬ر ف‪--‬راوان مي باش‪--‬د‪ ،‬غلظت آن در اغلب آبه‪--‬اي ط‪--‬بيعي از‬
‫‪ mg/lit 20‬افزايش نمي يابد‪ .‬دستورالعمها حداكثر غلظت را ‪ mg/lit 12‬و غلظت ‪ mg/lit 10‬را‬
‫بعنوان مقدار مورد قبول پيشنهاد مي كنند‪.‬‬

‫‪-2-1-2‬آنيون ها‬
‫‪ -‬دي اكسيد كربن‪ ،‬بيكربنات و كربنات‬
‫دي اكسيد كربن يكي از اجزاء تعادل كربن‪--‬ات در آب مي باش‪--‬د‪ .‬مق‪-‬دار دي اكس‪--‬يد ك‪--‬ربن آزاد در‬
‫آب بس‪--‬تگي ب‪--‬ه ‪ pH‬و قليائيت آن دارد و روی م‪--‬یزان خورن‪--‬دگي آب نقش مهمي ايف‪--‬ا می نمايد‪.‬‬
‫آبهاي سطحي معموًال كمتر از ‪ mg/lit 10 CO2‬آزاد دارند ه‪--‬ر چن‪--‬د ك‪--‬ه ب‪--‬رخي از آبه‪--‬اي زير‬

‫‪2‬‬
‫زميني مربوط به حفاريهاي عميق حاوي بيش از ‪ mg/lit 100 CO2‬مي باشند‪.‬یک روش س‪-‬اده‬
‫براي كاهش ميزان دي اكسيد كربن در اين گونه آبها‪ ،‬هوا دهي پي در پي آنهاست‪.‬‬
‫انيدريد كربنيك ضمن انحالل در آب با عوامل موجود در آن تركيب مي شود و يا در ت‪--‬ركيب ب‪--‬ا‬
‫آب‪ ،‬قسمتي از آن ب‪-‬ه ص‪--‬ورت اس‪-‬يد كربنيك در آم‪-‬ده و قس‪-‬متي ديگ‪-‬ر ب‪-‬ه يون ه‪-‬اي كربن‪-‬ات و‬
‫بيكربنات تبديل مي شود‪ .‬در آبهاي طبيعي كه ‪ pH‬آنها در حدود ‪ 8‬باشد بين كربنات و بيكربن‪--‬ات‬
‫كلسيم موجود در آب تع‪-‬ادلي در اث‪-‬ر وج‪-‬ود ‪ CO2‬ايج‪-‬اد مي ش‪-‬ود ك‪-‬ه از رس‪-‬وب كربن‪-‬ات كلس‪-‬يم‬
‫جلوگيري مي نمايد‪ .‬آن قسمت از ‪ CO2‬آزاد كه باعث تعادل كربنات مي گردد بنام ‪ CO2‬متعادل‬
‫كننده و مازاد بر آن را ‪ CO2‬آزاد موثر مي نامند‪ CO2 .‬تام مجموع ‪ CO2‬متعادل كننده‪ CO2 ،‬متعلق‬
‫به كربنات و بيكربنات و ‪ CO2‬آزاد مي باشد‪.‬‬

‫‪ -‬كلر‬
‫كلر بعنوان يك ماده شيميائي براي گندزدائي و از بين بردن موجودات مضر بك‪--‬ارمي رود‪ .‬ح‪--‬داكثر‬
‫مقدار كلر باقيمانده مجاز كه ممكن است در آب يافت شود تابعي از مزه‪ ،‬بو و خورن‪--‬دگي مي باش‪--‬د‪.‬‬
‫يكي از معايب كلر زدن آب ايجاد مزه كلري و كلروفنل است‪ .‬ميزان كلر باقيمانده در آب آش‪--‬اميدني‬
‫مي تواند تا حدود ‪ mg/lit 2/0‬باشد و در مواقع ضروري كه آب استريل م‪--‬ورد نياز باش‪--‬د‪ ،‬مق‪--‬دار‬
‫كلر باقيمانده تا ‪ mg/lit 2‬يا بيشتر قابل قبول است‪.‬‬

‫‪ -‬كلرور‬
‫كلرور‪ ،‬يعني تركيبات كلر با ساير عناصر و راديكال ها تقريبًا در كليه آبهاي طبيعي يافت مي شود‬
‫كه غلظت آنها مي تواند بسيار متفاوت باشد‪ ،‬ولي غ‪-‬الب تركيب‪-‬ات كل‪-‬ر ب‪-‬ا س‪-‬ديم (نم‪-‬ك طع‪-‬ام) و در‬
‫درجه بعد با كلسيم و منيزيم مي باشد‪.‬‬
‫اغلب رودخانه ها و درياچه ها داراي غلظت كلرور كمتر از ‪ mg/lit50‬ب‪--‬ر حس‪--‬ب‪ Cl-‬مي باش‪--‬ند و‬
‫هر گونه افزايش قاب‪-‬ل توج‪-‬ه غلظت كل‪-‬رور در آب‪ ،‬نش‪-‬انه اي از آل‪-‬ودگي احتم‪-‬الي بش‪-‬مار مي آيد‪.‬‬
‫مقدار كلرور فاضالبها در شرايط هواي خشك احتماًال بيشتر از ‪ mg/lit 70‬يعني بيش از غلظت آن‬
‫در منبع اصلي آب مي باشد‪ .‬با وجود اينكه كلرورها معموًال براي سالمتي انس‪--‬ان مض‪--‬ر نمي باش‪--‬ند‬
‫ولي مقدار نمك معمولي يا كلرور سديم براي بيماران قلبي و كليوي بايد محدود گردد‪ .‬گرچه م‪--‬يزان‬

‫‪3‬‬
‫دريافت نمك از آب آشاميدني در مقايسه با نمك مواد غ‪--‬ذائي بس‪--‬يار كم‪--‬تر اس‪--‬ت‪ ،‬ولي ب‪--‬ا وج‪--‬ود اين‬
‫كوشش مي شود كه غلظت كلرور در آب پائين نگه داشته شود‪.‬‬
‫طبق استانداردهاي بين المللي سازمان بهداشت جهاني ‪ 1971‬ح‪-‬داكثر غلظت مطل‪-‬وب كل‪-‬رور ‪200‬‬
‫و ح‪--‬داكثر غلظت مج‪--‬از آن ‪ mg/lit 600‬مي باش‪--‬د‪ .‬دس‪--‬تورالعملهاي مجم‪--‬ع اروپ‪--‬ائي و راهنم‪--‬اي‬
‫سازمان بهداشت جهاني سال ‪ 1983‬مقدار كمتري كلرور معادل‪ mg/lit 25‬را توصيه مي نمايند و‬
‫معتقدند كه اثرات نامطلوب مي تواند باالي غلظت‪ mg/lit 200‬رخ دهد‪ .‬مقادير پيشين معادل‪mg/lit‬‬

‫‪ 200‬و ‪ mg/lit 600‬در رابطه با مزه و خورندگي در سيستم هاي آب گرم تعيين شده بودن‪--‬د ك‪--‬ه در‬
‫حال حاضر نيز معتبر مي باشند‪ .‬حس چشائي حساس مي تواند مقدار كلرور معادل ‪ mg/lit 150‬را‬
‫احساس نمايد‪ .‬غلظتهاي باالي ‪ mg/lit 150‬مي تواند باعث شور شدن مزه آب گ‪--‬ردد‪ .‬ه‪--‬ر چن‪--‬د ك‪--‬ه‬
‫آبه‪--‬اي ح‪--‬اوي بيش از ‪ mg/lit 600‬در ب‪--‬رخي از من‪--‬اطق لم يزرع و يا نيم‪--‬ه خش‪--‬ك ك‪--‬ه ت‪--‬أمين آب‬
‫آشاميدني در آنجا مشكل مي باشد مورد مصرف قرار مي گيرند‪.‬‬

‫‪ -‬سولفات‬
‫غلظت سولفات در آبهاي طبيعي از چند ميليگرم ت‪--‬ا چن‪--‬د ه‪--‬زار ميليگ‪--‬رم در ليتر متغ‪--‬ير مي باش‪--‬د‪.‬‬
‫سولفات درآب آشاميدني س‪-‬هم عظيمي درس‪-‬ختي دائم يا غ‪-‬ير كربن‪-‬اتي دارد‪ .‬غلظت ب‪-‬االي س‪-‬ولفات‬
‫درتغيیر طعم آب موثر بوده واگر با كاتيون هاي منيزيم و سديم تركيب شده باشد اثر ملين دارد‪0‬‬
‫درمناطقي كه ساكنين آنها ناچار به مصرف آبهاي باغلظت باالي سولفات هس‪--‬تند و هيچگون‪--‬ه منب‪--‬ع‬
‫آب ديگري دردسترس ندارند به غلظت باالي سولفات عادت مي كنن‪--‬د و مس‪--‬اله اي ب‪--‬راي آنه‪--‬ا پيش‬
‫نمي آيد‪ .‬احياي سولفات بوسيله باكترهاي بي هوازي توليد هيدروژن سولفوره با ب‪--‬وي ب‪--‬د تخم م‪--‬رغ‬
‫گنديده مي نمايد ‪ .‬اين گاز درآب چاههاي عميق نيز توليد مي شود كه با هوا دادن ك‪--‬افي ب ‪-‬ه س‪--‬رعت‬
‫بوي آن بر طرف مي گردد‪0‬‬

‫‪ -‬تركيبات ازته آمونياكي‬

‫‪4‬‬
‫آمونياك يكي از اش‪--‬كال ازت اس‪--‬ت ك‪--‬ه درآب آش‪--‬اميدني يافت ميش‪--‬ود ومعم‪--‬وال ب‪--‬ر حس‪--‬ب ميليگ‪--‬رم‬
‫درليتر بيان ميگ‪--‬ردد‪ .‬آمونياك آزاد موج‪--‬ود درآب برحس‪--‬ب م‪--‬يزان ازت ميتوان‪--‬د ب‪--‬ه ص‪--‬ورت ازت‬
‫آمونياكي‪ ،‬آمونياك نمك دار و يا آمونياك آزاد وجود داشته باشد‪0‬‬
‫آبهاي چاه هاي عميق با كيفيت آب خوب ميتواند حاوي مقدار زيادي آمونياك آزاد باشند كه ممكن‬
‫است دراثراحياي نيترات ها يا بوسيله باكتريها ويا گذرآب از اليه هاي سنگي زمين بوجود آمده‬
‫باشد‪ .‬وجود آمونياك درآب گواه برآلودگي آن ازطريق فاضالب خانگي يا صنعتي مي باشد ‪0‬‬

‫مقدار آمونياك درآب پااليش نشده از نظر تعيین مقدار كلر براي گند زدائي حائز اهميت است‪0‬‬
‫دراين مورد تا ميزان ‪ mg/lit 3‬ازت آمونياك را ميتوان صرف نظر نمود و در مورد مقادير بيشتر‬
‫معموال بايد منابع تركيبات آمونياكي را به منظور پائين نگهداشتن خطر آلودگي باكتريائي بيشتر‬
‫بررسي نمود‪0‬‬

‫ميزان آمونياك تا‪ mg/lit 4/0‬درآبهاي تصفيه شده اي كه وارد سيستم آبرساني ميگردد قابل قبول‬
‫است‪.‬‬

‫‪ -‬نيتريت ونيترات‬

‫نيتريت (‪ )NO2‬و نيترات (‪ )NO3‬معموال بر اساس ميلي گرم درليتر برحسب ازت بيان مي شوند‬
‫‪0‬كل ازت اكسيد شده برابر با مجموع ازت نيتريت ونيترات مي باشد‪ .‬آبهاي سطحي بندرت بيش از‬
‫‪ mg/lit 1/0‬بر حسب ازت‪ ،‬نيتريت دارند‪ ،‬مگر اينكه به شدت با فاضالب آلوده شده باشند‪.‬‬

‫دستورالعملهاي مجمع اروپائي ‪ ،‬به عنوان راهنما مقدار نيترات برحسب ‪ NO3‬را معادل ‪mg/lit‬‬

‫‪ mg/lit 6/5( 25‬برحسب ازت) پيشنهاد مي نمايد ‪ .‬حداكثر غلظت مجاز معادل ‪ mg/lit 50‬برحسب‬
‫‪ mg/lit 3/11( NO3‬برحسب ازت ) وحداكثر غلظت مجاز نيتريت معادل ‪ mg/lit 1/0‬برحسب‬
‫‪ mg/lit 03/0( NO2‬برحسب ازت ) درآب تصفيه شده تعيين گرديده است‪0‬‬

‫‪-‬فسفات‬

‫‪5‬‬
 ‫فسفات از طريق فاضالبهاي خانگي كه حاوي پاك كننده هاي سنتتيك تهيه شده از فسفات مي باشند‬
‫يا از پساب هاي كشاورزي كه از زمين هاي با كود معدني عبور كرده باشند و سرانجام ازفاضالب‬
‫هاي صنعتي وارد آبهاي سطحي مي شود‪ .‬آبهاي زير زميني معموال مقدار جزئي فسفات دارند‬
‫مگر اينكه به عللي آلوده شده باشند‪0‬‬

‫‪ -‬سيليس‬
‫سيليس به اشكال مختلف درآب يافت مي شود كه حاصل تجزيه سنگهاي حاوي سيليس مانند كوارتز‬
‫و سنگ سياه مي باشد‪ .‬سيليس ممكن است يك ميلي گرم در ليتر درآبهاي سبك مناطق ذغال سنگي‬
‫تا‪ mg/lit 40‬در آبهاي سخت وجود داشته باشد‪ .‬آبهاي مناطق آتشفشاني و معدني داراي ميزان‬
‫باالي سيليس مي باشند‪ .‬اگرچه دليلي بر خطرناك بودن سيليس در آب آشاميدني دردست نيست؛‬
‫ولي درمورد بعضي از صنايع مشكالتي ايجاد مي نمايد زيرا سيليس يك پوسته خيلي سخت تشكيل‬
‫می دهد كه جدا سازي آن مشكل مي باشد‪0‬‬

‫‪ -2-2‬مواد آلي‬
‫مواد آلي موجود در آب مي تواند از منابع گوناگوني چون گياهان‪ ،‬جانوران‪ ،‬فاضالب هاي خانگي‬
‫كامال تصفيه نشده و فاضالبهاي صنعتي ناشي شود‪ .‬كل مواد آلي موجود در آب را مي توان از‬
‫طريق اندازه گيري ‪( BOD‬اكسيژن الزم براي واكنشهاي بيوشيميائي) تخمين زد‪ COD.‬و ‪BOD‬‬

‫مقدار اكسيژن الزم براي تجزيه مواد آلي را مشخص كرده ولي مستقيما مقدار مواد آلي را معين نمي‬
‫كنند‪ .‬تركيبات آلي مثل سموم دفع آفات و تري هالومتان ها با روشهاي خاص در آب تشخيص داده‬
‫مي شوند‪ .‬تركيبات آلي زيادي درآب و فاضالبها وجود دارند كه در اثر تجزيه بيوشيمیائي حاصل مي‬
‫گردند ولي نسبتًا بي آزار هستند‪0.‬‬

‫‪ -2-2-1‬سموم دفع آفات‬

‫سموم دفع آفات شامل تركيباتي مثل حشره كش ها‪ ،‬علف كش ها‪ ،‬مواد ضد قارچ ومواد ضد‬
‫جلبك مي باشند‪ .‬ورود سموم دفع آفات به آبهاي طبيعي از طرق مختلف صورت مي گيرد‪ :‬بكار‬
‫‪6‬‬
 ‫بردن مستقيم آنها براي كنترل گياهان و حشرات در آب‪ ،‬به علت عبور آب از زمينهاي‬
‫كشاورزي و از فاضالبهاي صنعتي‪ .‬مواد آلي حتي در مقادير كم بالقوه سمي هستند و بعضي از‬
‫آنها مانند هيدروكربورهاي كلردار در برابر تجزيه شيميائي و بيوشيميائي خيلي مقاوم می‬
‫باشند‪ .‬بنابر اين سموم دفع آفات در بدن تجمع يافته در دراز مدت اثر كرده و مشكالتي را‬
‫بوجود مي آورند‪ .‬از آنجائي كه سموم دفع آفات و ضد جلبك در مورد كنترل آبزيان بكار مي‬
‫روند‪ ،‬ميتوانند سبب تجزيه گياهان شده و اكسيژن آب را كم كنند كه بدنبال كاهش اكسيژن آب‬
‫مسايلي مانند حل شدن آهن و منگنز و در نتيجه توليد بو و طعم در آب بوجود مي آيد‪.‬‬

‫‪ -2-2-2‬تركيبات فنلي‬

‫تركيبات فنلي كه درآبهاي سطحي پيدا ميشوند معموًال نتيجه آلودگي ناشي از فضوالت صنايع‬
‫مانند صنعت پتروشيمي‪ ،‬شستشوي حاصل از آسفالت جاده ها‪ ،‬گازهاي مايع مي باشد‪0‬‬

‫فنل ها درآبهاي زير زميني بخصوص درنواحي نفت خيز نيز وجود دارند‪ .‬بيشتر تركيبات فنلي‬
‫درغلظتهاي كم با كلر حاصل از كلرينه كردن آب تركيبات فنلي كلردار ( كلروفنل ها ) مي دهند‬
‫كه دربو وطعم آب موثر مي باشند‪.‬‬
‫طبق« استاندارد هاي بين المللي سازمان بهداشت جهاني سال ‪ » 1971‬حداكثر غلظتي‬
‫ازتركيبات فنلي كه مشكلي درآب ايجاد نمي كند ‪ mg/lit 001/0‬ميباشد ‪0‬‬

‫‪-2-2-3‬تري هالومتان ها‬

‫زماني كه كلر بعنوان ضد عفوني كننده درتصفيه آب بكار مي رود‪ ،‬تركيبات آلي كلردار در اثر‬
‫تركيب كلر با مواد آلي تشكيل ميشود‪ .‬دسته اي از اين تركيبات كه اخيرًا مورد توجه بسيار‬
‫قرارگرفته اند‪ .‬تري هالومتان ها يا هالوفرم ها مي باشد‪ .‬اين تركيبات از تركيب كلر با مواد آلي‬
‫آب مثل اسيد فولويك و اسيد هوميك كه درآبهاي رنگي يافت مي گردند‪ ،‬بوجود مي آيند‪ .‬تري‬
‫هالومتان هاي اصلي عبارتند از كلروفرم‪ ،‬برمودي كلرومتان‪ ،‬دي بروموكلرومتان و بروموفرم‪.‬‬
‫شواهدي دردست است كه اين تركيبات خاصيت سرطان زايي دارند‪0‬‬

‫‪7‬‬
‫دستورالعملهاي مجمع اروپائي غلظت ‪ mg/lit 001/0‬را به عنوان راهنما براي تركيبات كلره آلي‬
‫پيشنهاد مي كند و معتقد است كه غظلت هالوفرم ها حتي اال مكان بايد كم باشد‪.‬‬

‫‪-2-2-4‬پاك كننده ها‬

‫پاك كننده ها يا مواد فعال كننده سطحي از جمله موادي مي باشند كه درآب توليد كف مينمايد‪.‬‬
‫اشكاالت مهمي كه مصرف پاك كننده ها و تخليه آنها از طريق فاضالب در رودخانه بوجود مي‬
‫آورد عبارتند از‪:‬‬

‫‪ -1‬ايجاد كف‬

‫‪ -2‬اثر بر روي مزه و بوي آب‬

‫‪ -3‬اشكال درامر انعقاد و ته نشيني و صاف كردن درتصفيه هاي آب‬

‫‪-4‬ايجاد واكشنهاي فيزيولوژيكي درانسان‬

‫‪-5‬اثر سوء بر روي موجودات زنده‪0‬‬

‫دستورالعملهاي مجمع اروپائي حداكثر غلظت اين مواد را درآبهاي تصفيه شده‪mg/lit 2/0‬‬

‫پيشنهاد مي كند‬

‫عالوه بر موارد ذکر شده مواد آلی دیگری هم در آب وجود دارند که از آن جمله می توان به پلی‬
‫کلرو بی فنیل ها‪ ،‬هیدرو کربور های پلی سیکلیک اشاره کرد ‪.‬‬

‫‪ -2-3‬عناصر سمي‬

‫عناصري مانند آرسنيك‪ ،‬سيانيد ومواد آفت كش از مواد سمي موجود درآب محسوب مي شوند‪ .‬سميت‬
‫يك عنص‪-‬ر درآب بس‪-‬تگي ب‪-‬ه عوام‪-‬ل مختل‪-‬ف دارد و ب‪-‬ا س‪-‬ميت واقعي آن متف‪-‬اوت مي باش‪-‬د‪ ،‬چناچ‪-‬ه‬
‫بعضي از عناصر سمي ممكن است درآب به محصوالت غير سمي و بي خط‪-‬ر تب‪-‬ديل ش‪-‬وند‪ ،‬هرچن‪-‬د‬

‫‪8‬‬
‫خود بالقوه سمي وخطرناك باشند‪ .‬اغلب عناصر سمي به علت تصفيه ن‪--‬اقص آب ويا كن‪--‬ترل ض‪--‬عيفي‬
‫كه بر دفع فاضالبهاي صنعتي مي ش‪--‬ود وارد من‪--‬ابع آب آش‪--‬اميدني مي گردن‪--‬د‪ .‬از آنج‪--‬ائي ك‪--‬ه مراح‪--‬ل‬
‫مختلف تصفيه آب اث‪--‬ر ن‪--‬اچيزي دركم ك‪--‬ردن غلظت اين م‪--‬واد دارد‪ ،‬ح‪--‬داكثر غلظت مج‪--‬از ب‪--‬راي اين‬
‫شود‪..‬‬ ‫عناصر معموًال هم براي آب تصفيه شده و هم تصفيه نشده درنظر گرفته مي‬

‫‪ -‬آرسنيك‬

‫آرسنيك عنصري سمي است كه اگر در آب پيدا شود بايد به آن توجه و دقت الزم بشود‪ .‬حداكثر‬
‫غلظت مجاز آرسنيك در آب آشاميدني ‪ mg/lit 05/0‬است‪ .‬آرسنيك در آبهاي سطحي و در‬
‫مناطقي كه معادن سنگ فلزات آهني وجود دارد يافت مي شود ودربيشتر مواقع درنتيجه‬
‫مصرف مواد ضد آفات نباتي و حشره كش ها كه حاوي آرسنيك مي باشند و همچنين از طريق‬
‫پس مانده هاي معادن وارد آب مي گردد‪0‬‬

‫استانداردهاي بين المللي سازمان بهداشت جهاني سال ‪ 1971‬چنين اظهار مي دارد كه ارقام‬
‫بزرگتري از آنچه در استانداردها آمده است درتعدادي از كشورهاي آمريكاي التين بدست آمده‬
‫و تاكنون ميزان تا ‪ mg/lit 02/0‬اشكاالتي بوجود نياورده است‪0‬‬

‫آرسنيك درگياهان و موج‪-‬ودات آبي مانن‪-‬د ميگ‪-‬و ك‪-‬ه اغلب جنب‪-‬ه غ‪-‬ذائي ب‪-‬راي انس‪-‬ان دارن‪-‬د‪،‬‬
‫وجود دارد كه دراثر مصرف اين موجودات توسط انسان خود به خود وارد بدن شده و تجمع‬
‫يافته و ايجاد مسموميت مي نمايد‪0‬‬
‫آرسنيك قادراست از عمل آنزيمها ممانعت بعمل آورده و باعث بلوكه شدن آنها گردد‪ .‬امالح آن‬
‫درمعده جذب شده و از راه پوست و ششها نيز قابليت جذب دارند‪ .‬مهمترين اثرات مسموم‬
‫كنندگي آرسنيك بي اشتهائي‪ ،‬كم شدن وزن بدن‪ ،‬اسهال‪ ،‬بهم خوردگي معده و ناراحتي هاي‬
‫عصبي مي باشد‪ .‬دركارگراني كه بطور دائم با تركيبات آرسنيك سروكار دارند‪ ،‬سرطان پوست‬
‫وريه ديده شده و از اين رو خاصيت سرطان زائي آن چندان بي پايه نمي باشد‪0‬‬

‫‪ -‬سيانور‬

‫‪9‬‬
 ‫سيانور و تركيبات آن فقط در آبهاي صنعتي و يا معدني كه از اين عنصر استفاده مي كنند يافت‬
‫مي شود‪ .‬زماني كه ‪ pH‬آب برابر ‪ 8‬يا پائين تر باشد‪ ،‬به صورت هيدروژن سيانيد يا اسيد‬
‫سيانيدريك در مي آيد كه براي آبزيان در مقايسه با يون آن به مراتب سمي تر است‪ .‬اكثر تركيبات‬
‫سيانور براي موجودات زنده كشنده است‪.‬‬

‫‪ -‬سرب‬

‫سرب يكي از عناص‪--‬ر س‪-‬مي قاب‪-‬ل تجم‪-‬ع ب‪-‬راي ب‪-‬دن ب‪-‬ه ش‪-‬مار مي آيد و طي س‪-‬اليان بي ش‪-‬ماري‬
‫خطرات ناشي از آن به اثبات رس‪--‬يده اس‪--‬ت‪ .‬مق‪--‬دار س‪--‬رب در غ‪--‬الب آبه‪--‬اي ط‪--‬بيعي ن‪--‬درتًا بيش از‬
‫‪mg/lit 02/0‬مي باشد‪ .‬ميزان سرب به اندازه ‪ mg/lit 05/0‬درآب آشاميدني‪ ،‬معادل تقريب‪ً-‬ا ‪%25‬‬
‫دريافت روزانه سرب درآب بوس‪--‬يله مص‪--‬رف روزان‪--‬ه دو ليتر آب مي باش‪--‬د‪ .‬منب‪--‬ع اص‪--‬لي س‪--‬رب‬
‫درآب مصرفي از حل شدن آن درلوله كشي هاي قديمي ناشي ميشود‪0‬‬
‫استانداردهاي بين المللي سازمان بهداشت جهاني سال ‪ 1971‬به طورآزمايشي مق‪--‬دار س‪--‬رب را از‬
‫‪ mg/lit 05/0‬افزايش داده است‪ .‬افزايش ب‪--‬راين پايه انج‪--‬ام گرفت‪--‬ه ك‪--‬ه مق‪-‬ادير بيش‪--‬تري س‪--‬رب در‬
‫بسياري از كشورها براي ساليان دراز مورد مص‪--‬رف ق‪--‬رار گرفت‪--‬ه اس‪--‬ت ب‪--‬دون اينك‪--‬ه اث‪--‬ري ب‪--‬ر‬
‫سالمتي انسان داشته باشد و دليل ديگر اين بوده كه امكان پائين نگه داشتن مقدار سرب درمناطقي‬
‫كه از لوله هاي سربي استفاده مي كنند با مشكالتي روبرو شده است‪.‬‬
‫‪ -‬جيوه‬
‫جيوه از طريق استخراج معادن جيوه‪ ،‬كارخانجات تهيه كلر و سود‪ ،‬كاغذ سازي ‪ ،‬پالستيك سازي‬
‫‪ ،‬تهيه دفع آفات نباتي و بيمارستانها وارد محيط زيست انسان مي شود‪0‬‬

‫‪ -2-4‬عناصر كمياب‬
‫‪-‬آلومينيوم‬
‫آلومينيوم دربسياري ازآبهاي طبيعي به گونه اي آشكار يافت مي ش‪--‬ود‪ .‬غالب ‪ً-‬ا ورود آلومينيوم در‬
‫آب آش‪--‬اميدني از خ‪--‬ورده ش‪--‬دن ظ‪--‬روف آلومين‪--‬ومي مخ‪--‬ازن و يا لول‪--‬ه ه‪--‬ا و همچ‪--‬نين از اف‪--‬زايش‬
‫نادرست سولفات آلومينيوم بعنوان منعقد كننده درتصفيه خان‪--‬ه ه‪--‬ا حاص‪--‬ل مي ش‪--‬ود‪ .‬آب آش‪--‬اميدني‬
‫درحالت ايده آل خود مي بايد داراي كمتر از ‪ mg/lit 05/0‬آلومينيوم برحسب ‪ Al‬و حداكثر غلظت‬

‫‪10‬‬
‫قابل قبول ‪ mg/lit 2/0‬باشد‪ .‬غلظت آلومينيوم درآب آشاميدني براي كساني كه بيماري كليه دارن‪--‬د‬
‫ومجبورند از دياليز استفاده كنند از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد‪.‬‬

‫‪ -‬برومور‬
‫آب دريا داراي ‪ 50‬تا ‪ mg/lit 60‬برومور است‪ .‬وجود برومور درچاههاي آب نزديك سواحل دريا‬
‫از اينجا ناشي مي شود‪ .‬مح‪--‬دوديتي ب‪--‬راي بروموره‪--‬ا پيش‪--‬نهاد نش‪--‬ده ولي مق‪--‬دار تج‪--‬ربي آن درآب‬
‫مصرفي ناچيز مي باشد‪0‬‬

‫‪ -‬مس‬
‫مس درآبهاي آلوده نشده و طبيعي بندرت يافت مي شود‪ .‬نمكهاي مس ب‪--‬راي كن‪--‬ترل رش‪--‬د جلبكه‪--‬ا‬
‫درمخازن آب بكار مي روند ودرنتيجه ‪ ،‬اين منبعي براي ورود مس درآبهاي سطحي بشمار مي‬
‫آيد‪ .‬مقدار ‪ 5/0‬ميلي گرم درليتر نمك مس را به عنوان دوز‪ 1‬اوليه و ‪ 1‬ت‪--‬ا ‪ mg/lit 2‬بعن‪--‬وان دوز‬
‫بعدي به مدت يك روز بكار مي برند‪ .‬مسي كه معموًال درآب مص‪--‬رفي خان‪--‬ه ه‪--‬ا پيدا مي ش‪--‬ود از‬
‫خورندگي مس و آلياژهاي آن كه بعنوان لوله واتصاالت آن مص‪--‬رف دارد ناش‪--‬ي مي گ‪--‬ردد‪ .‬مس‬
‫بعنوان يك عنص‪--‬ر اص‪--‬لي درغ‪--‬ذاي انس‪--‬ان بش‪--‬مار مي آيد ولي درغلظته‪--‬اي بيش از ‪ 20‬ميليگ‪--‬رم‬
‫درليتر براي سالمتي انسان مضر مي باشد‪.‬‬

‫‪ -‬فلوئور‬
‫فلوئور ممكن است بطور طبيعي درآب وجود داشته باشد و يا درطول تصفيه به اندازه كنترل شده‬
‫به آب اضافه شود‪ 0‬امروزه اين واقعيت دركل مورد قبول قرار گرفته ك‪--‬ه اف‪--‬زودن فلوئ‪--‬ور ب‪--‬ه آب‬
‫آشاميدني به ميزان ‪ 1‬ميلي گرم درليتر برحسب‪ ،F -‬هم سالم وهم براي ك‪--‬اهش فس‪--‬اد دن‪--‬دان م‪--‬وثر‬
‫مي باشد‪ .‬چانچه آب فلوئور دار درزمان كودكي ودرط‪--‬ول دوران دن‪--‬دان درآوردن مص‪--‬رف ش‪--‬ود‬
‫احتمال فساد دندان كاهش مي يابد‪.‬‬

‫‪Dozage 1‬‬

‫‪11‬‬
‫ميزان فلوئور مورد نياز براي جلوگيري از پوسيدگي و همچنين ممانعت از مخط‪--‬ط ش‪--‬دن دن‪--‬دانها‬
‫را ‪ 6/0‬تا ‪ 7/1‬ميلي گرم درليتر نوشته اند‪0‬‬

‫‪ -‬يــد‬
‫غالب آب هاي طبيعي مقدارخيلي ن‪--‬اچيز‪ ،‬ح‪--‬دود ‪001/0‬گ‪--‬رم درليتر يـد دارن‪--‬د‪ .‬غلظته‪--‬اي بيش‪--‬تر‬
‫درآبهاي نمك دار ويا درآبهاي تصفيه شده با يد‪ ،‬بعنوان گنـد زدا يافت مي شود‪.‬‬
‫وجود اين عنصر درآ ب از نظر ص‪--‬نعتي اهميت چن‪--‬داني ن‪--‬دارد ولي درآبه‪--‬اي آش‪--‬اميدني ب‪--‬ه علت‬
‫احتياج غده تيروئيد براي ساختن تيروكسن نهايت ضرورت را دارد و اصوًال تائيد ش‪--‬ده ك‪--‬ه ع‪--‬دم‬
‫وجود يد درآبهاي آشاميدني حتي به مقدار كمتر از ‪ 01/0‬ميليگرم درليتر عارضه گ‪--‬واتر ب‪--‬دنبال‬
‫خود دارد واگر مقدار آن از حد معين تجاوز نمايد درمصرف كنندگان توليد يديسم مي نمايد ‪0‬‬

‫‪ -‬آهـن‬
‫آهن درغالب آبهاي خ‪--‬ام ومق‪--‬دار ن‪--‬اچيزي از آن معم‪--‬وال درش‪--‬بكه ه‪--‬اي آبرس‪--‬اني درج‪--‬ائي ك‪--‬ه آب‬
‫درتماس با لوله هاي آهني قرارگرفته باشد يافت مي شود‪ .‬آهن مي توان‪--‬د ب‪--‬ه ش‪--‬كل ه‪--‬اي گون‪--‬اگون‬
‫درآب پيدا شود‪ .‬درمحلولها به صورت مواد كلوئيدي معلق و به صورت كمپلكس با كانيها يا م‪--‬واد‬
‫آلي‪ .‬اين عنصر چن‪--‬دان مض‪--‬ر نيس‪--‬ت ولي ازنظ‪--‬ر خ‪--‬واص ظ‪--‬اهري آب مناس‪--‬ب نمي باش‪--‬د‪ ،‬زيرا‬
‫چنانچه به مقدار زياد درآب وجود داشته باشد مزه تلخي به آن داده و آب را ناگوارا مي سازد‪0‬‬
‫استاندارهاي بين المللي سازمان بهداشت جهاني سال ‪ 1971‬مقدار آهن قابل قبول را ‪ 1/0‬و‬
‫حداكثر غلظت مجاز آن را ‪ 1‬ميلي گرم درليتر پيشنهاد مي كند‪ .‬دستورالعملهاي مجمع اروپائي‬
‫ميزان ‪ 05/0‬ميلي گرم درليتر رابه عنوان راهنما وحداكثر غلظت را ‪ 2/0‬ميلي گرم در ليتر‬
‫مقرر مي دارد‪ .‬بايد ياد آوري شود كه مقادير كمتر پيشنهاد شده از طرف مجمع اروپائي مي تواند‬
‫دررابطه با طبيعت زميني كه آب از آن گرفته مي شود‪ ،‬قرار گيرد وآبهاي زير زميني كه كيفيت‬
‫خوبي دارند حتي مي توانند بيش از ‪ 2/0‬ميلي گرم درليتر آهن داشته باشند‪0‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪ -‬منگنز‬
‫منگنز حتي به مقدار كم عنصر زيان آوري درآب به شمار مي آيد‪ .‬منگنز مي تواند درحضور‬
‫اكسيژن و يا پس از كلر زدن آب از آن جدا شده و ته نشين گردد كه درشبكه آبرساني اليه لجني‬
‫سياه رنگي تشكيل مي دهد‪ .‬اين اليه گاهي از آب جدا شده و باعث ايجاد طعم بد وظاهر ناخوشايند‬
‫مي شود‪0‬‬
‫غلظت منگنز درآب چاه ها ندرتًا از يك ميلي گرم درليتر افزون مي گردد‪ .‬ب‪--‬اوجود اين غلظته‪--‬اي‬
‫باالتري دراثر شرايط ويژه اي درآبهاي زير زميني پيدا مي ش‪--‬ود‪ .‬اگ‪--‬ر آب مخ‪--‬ازن فاق‪--‬د اكس‪--‬يژن‬
‫شود منگنز از ته نشينهاي كف آنها جدا شده و وارد آب مي گردد‪0‬‬
‫دستورالعمل هاي مجمع اروپائي مقدار ‪ 02/0‬ميلي گرم درليتر را بعنوان ميزان راهنما و ح‪--‬داكثر‬
‫غلظت مجاز را ‪ 05/0‬ميلي گرم درليتر پيشنهاد مي كند‪0‬‬

‫‪ -‬روي‬
‫روي به مقدار جزئي درآبهاي سطحي و زير زميني آلوده نشده يافت مي شود‪ .‬روي درنتيجه‬
‫خوردگي تانك ها و لوله هاي ازجنس آهن گالوانيزه واتصاالت برنجي وارد آبهاي آشاميدني مي‬
‫گردد‪ .‬غلظت هائي از روي كه معموال درآب آشاميدني يافت مي شود براي سالمتي انسان مضر‬
‫نمي باشد‪ .‬حد آستانه طعم روي تقريبًا ‪ 5‬ميلي گرم درليتر مي باشد‪0‬‬

‫‪ -2-5‬مواد راديو اكتيو‬

‫تعداد زيادي ازمنابع آب مقدار جزئي مواد راديو اكتيو دارند كه به طور طبيعي بوجود آمده‬
‫وايزوتوپ راديو اكتيو عناصر طبيعي مي باشند‪ .‬آبهاي جاري درزمين هاي گرانيتي مقدار خيلي‬
‫جزئي راديوم دارند ( راديوم عنصر راديو اكتيوي است كه از اورانيوم توليد مي شود )‪ 0‬معموال‬
‫ميزان مواد راديو اكتيو طبيعي درآب آشاميدني آنقدر پائين است كه سالمتي مصرف كننده را تهديد‬
‫نمي كند‪ .‬چندين سال است به اين مساله پي برده اند كه آب بعضي از چشمه هاي معدني مقدار‬
‫جزئي مواد راديو اكتيو دارند‪0‬‬

‫‪13‬‬
‫سازماني كه پيشنهاداتي درمورد كنترل مواد راديو اكتيو مي ده‪--‬د وهمچ‪--‬نين غلظت قاب‪--‬ل قب‪--‬ولي از‬
‫مواد راديو اكتيو رانيز مشخص مي كند‪ ،‬كميسيون بين المللي حفاظت محيط زيست از م‪--‬واد راديو‬
‫اك‪--‬تيو مي باش‪--‬د‪ 0‬اين پيش‪--‬نهادات ب‪--‬ه ص‪--‬ورت ح‪--‬داكثر غلظت قاب‪--‬ل قب‪--‬ول م‪--‬واد راديواك‪--‬تيو درآب‬
‫آشاميدني‪ ،‬درسال‪ 1971‬دراستانداردهاي بين المللي سازمان بهداشت جه‪--‬اني آورده ش‪--‬ده اس‪--‬ت‪ .‬اين‬
‫مقادير بر اساس مصرف ‪ 2/2‬ليتر آب درروز پيشنهاد شده وشامل مواد راديو اكتيو بامنش‪--‬ا ط‪--‬بيعي‬
‫ومصنوعي مي باشد‪.‬‬
‫حداكثر غلظت صادر كننده هاي اشعه آلفا وبتا ب‪--‬ه ت‪--‬رتيب ‪ 3‬و ‪ 30‬پيك‪--‬و ك‪--‬وري درليتر پيش‪--‬نهاد‬
‫شده است‪.‬‬
‫س‪---‬ازمان بهداش‪---‬ت جه‪---‬اني درس‪---‬ال ‪ 1983‬ن‪---‬يز همين مق‪---‬دار را ب‪---‬ر اس‪---‬اس بكل‪---‬ر پيش‪---‬نهاد‬
‫مي كند ( پيكو كوري =‪  7/3 10 -2‬بكلر)‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -2-6‬اكسيژن الزم براي واكنشهاي بيو شيميائي‬
‫‪ BOD‬عبارت است از مقدار اكسيژن الزمی كه بايد به آب داده شود تا باكتري هاي هوازي‪ ،‬مواد‬
‫آلي موجود را اكسيد نموده و به موادي پايدار نظير نمكهاي معدني تبديل كنند‬

‫‪2‬‬
‫‪ -2-7‬اكسيژن الزم براي انجام واكنشهاي شيميايي‬
‫‪ COD‬عبارت است از مقدار مواد اكسيد كننده الزم براي اكسيداسيون مواد آلي و م‪--‬واد اكس‪--‬يد پ‪--‬ذير‬
‫موجود درآب‪ ،‬كه براي تعيين آن از اكسيد كننده هاي قوي مانند پرمنگنات پتاس‪--‬يم و يا دي كلروم‪--‬ات‬
‫پتاسيم استفاده مي شود‪0‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ –2-8‬میزان ترکیبات آلی کربن دار‬
‫‪Demand Biochemical Oxygen )BOD( 1‬‬

‫‪Chemical Oxygen Demand (COD) 2‬‬

‫‪Total Organic Carbon(TOC) 3‬‬

‫‪14‬‬
‫‪ TOC‬عبارت است از مقدار تركيبات كربن دار آلي موجود درآب‪ ،‬كه ب‪-‬راي ان‪-‬دازه گ‪-‬يري آن بايد‬
‫فاضالب را تا سرحد سرخ شدن سوزانيد وگاز كربنيك توليد شده را اندازه گيري نمود‪0‬‬

‫‪ -2-10‬جمع بندی‬

‫عوامل غیر سمی موجود در آب هرچند برای بدن انسان و حیات او الزم و ضروری هستند‪ ،‬اما‬
‫میزان باالتر از حد مجاز آنها باعث بروز مشکالت فراوانی می شود‪.‬‬

‫در جدول ‪ 1-2‬به صورت اجمالی به برخی از عوامل موجود در آب‪ ،‬استاندارد های آنها و خطرات‬
‫احتمالی آنها برای انسان پرداخته شده است‪.‬‬

‫جدول ‪ :1-2‬استانداردهای ّآب‬

‫خطرات زیستی‬ ‫ماکزیمم حد‬ ‫کمترین میزان‬ ‫آلودگی‬

‫مجاز (‪)mg/lit‬‬ ‫بحرانی (‬
‫‪)mg/lit‬‬

‫افزایش احتمال سرطان‬ ‫‪01/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫برومات‬

‫کم خونی‪ ،‬در اطفال اثر روی سیستم عصبی‬ ‫‪0/1‬‬ ‫‪8/0‬‬ ‫کلریت‬
‫خارش چشم و بینی‪ ،‬کم خونی‪ ،‬مشکالت گوارشی‬ ‫‪0/4‬‬ ‫‪0/4‬‬ ‫کلرآمین ها‬
‫سوزش چشم و بینی‪ ،‬مشکالت گوارشی‬ ‫‪0/4‬‬ ‫‪0/4‬‬ ‫کلرین‬
‫کم خونی‪ ،‬در اطفال مشکالت سیستم عصبی‬ ‫‪8/0‬‬ ‫‪8/0‬‬ ‫دی اکسید کلر‬
‫افزایش کلسترول خون و کاهش قند خون‬ ‫‪006/0‬‬ ‫‪006/0‬‬ ‫آنتیموان‬
‫آسیب های پوستی‪ ،‬مشکل در سیستم گردش خون‪،‬‬ ‫‪010/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫آرسنیک‬
‫احتمال افزایش ر یسک سرطان‬
‫افزایش احتمال انسداد روده‬ ‫‪ 7‬میلیون فیبر‬ ‫‪ 7‬میلیون فیبر‬ ‫آزبست (فیبر های‬
‫در لیتر‬ ‫در لیتر‬ ‫باالی ‪10‬‬
‫میکرومتر)‬

‫‪15‬‬
 ‫افزایش فشار خون‬ ‫‪0/2‬‬ ‫‪0/2‬‬ ‫باریم‬
‫جراحت روده‬ ‫‪004/0‬‬ ‫‪004/0‬‬ ‫بریلیم‬
‫آسیب به کلیه‬ ‫‪005/0‬‬ ‫‪005/0‬‬ ‫کادمیوم‬
‫آلرژی های پوستی‬ ‫‪1/0‬‬ ‫‪1/0‬‬ ‫کروم‬
‫کوتاه مدت‪ :‬درد روده‬ ‫‪3/1‬‬ ‫‪3/1‬‬ ‫مس‬
‫طوالنی مدت‪ :‬آسیب به کلیه‬
‫آسیب عصبی یا مشکالت تیروئیدی‬ ‫‪2/0‬‬ ‫‪2/0‬‬ ‫سیانید‬
‫درد استخوان (درد و شکندگی استخوان)‬ ‫‪0/4‬‬ ‫‪0/4‬‬ ‫فلوراید‬
‫در اطفال احتمال پسیدگی دندان‬
‫در اطفال تاخیر در پیشرفت های جسمی و روحی‬ ‫‪015/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫سرب‬
‫در بزرگساالن‪ :‬آسیب کلیه‪ ،‬افزایش فشار خون‬
‫آسیب کلیه‬ ‫‪002/0‬‬ ‫‪002/0‬‬ ‫جیوه‬
‫اطفال کمتر از ‪ 6‬ماه‪ :‬مریضی سخت و احتمال مرگ‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫نیترات‬
‫اطفال کمتر از ‪ 6‬ماه‪ :‬مریضی سخت و احتمال مرگ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫نیتریت‬
‫ریزش مو و ناخن‪ ،‬بی حس شدن انگشتان دست و پا‬ ‫‪05/0‬‬ ‫‪05/0‬‬ ‫سلنیوم‬
‫ریزش مو‪ ،‬تغییرات در خون‪ ،‬مشکالت روده یاکبد و یا‬ ‫‪002/0‬‬ ‫‪005/0‬‬ ‫تالیوم‬
‫کلیه‬
‫مشکالت خونی یا سیستم عصبی‪ ،‬افزایش احتمال‬ ‫‪0/0‬‬ ‫آکریل آمید‬
‫سرطان‬
‫مشکالت سیستم عروق و سیستم تناسلی‬ ‫‪003/0‬‬ ‫‪003/0‬‬ ‫آترازین‬
‫کم خونی‪ ،‬افزایش پالکت خون‪ ،‬افزایش اختمال سرطان‬ ‫‪005/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫بنزن‬
‫مشکالت کلیوی‪ ،‬افزایش احتمال سرطان‬ ‫‪005/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫تترا کلرید کربن‬
‫آسیب به کلیه یا کبد‬ ‫‪1/0‬‬ ‫‪1/0‬‬ ‫کلرو بنزن‬
‫مشکالت تناسلی‪ ،‬افزایش احتمال سرطان‬ ‫‪002/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫دی برمو کلرو‬
‫پروپان‬
‫مشکالت کلیوی‪ ،‬کبد و یا تناسلی‬ ‫‪6/0‬‬ ‫‪6/0‬‬ ‫اورتو دی کلرو‬
‫بنزن‬
‫کم خونی‪ ،‬آسیب به کبد‪ ،‬کلیه یا طحال‪ ،‬تغییرات در خن‬ ‫‪075/0‬‬ ‫‪075/0‬‬ ‫پارا دی کلرو بنزن‬
‫افزایش ریسک سرطان‪ ،‬مشکالت کبدی‬ ‫‪005/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫دی کلرو متان‬
‫افزایش احتمال سرطان‬ ‫‪005/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫دی کلرو پروپان‬

‫‪16‬‬
 ‫مشکالت کبد یا کلیه‬ ‫‪7/0‬‬ ‫‪7/0‬‬ ‫اتیل بنزن‬
‫مشکالت کبد‪ ،‬شکم‪ ،‬سیستم تناسلی‪ ،‬کلیه ها‪ ،‬افزایش‬ ‫‪00005/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫دی برمید اتیلن‬
‫احتمال سرطان‬
‫مشکالت کلیوی‪ ،‬کبد و یا تناسلی‬ ‫‪1/0‬‬ ‫‪1/0‬‬ ‫استایرن‬
‫مشکالت کلیوی‪ ،‬افزایش احتمال سرطان‬ ‫‪005/0‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫تترا کلرواتیلن‬
‫آسیب به سیستم عصبی‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫زایلن‬

‫‪17‬‬