Contabilidade e fiscalidade O método contable.

Introdución

1) CONCEPTO DE PATRIMONIO

O patrimonio dunha empresa está integrado pola diferenza entre o conxunto de bens e dereitos
que lle pertencen e o conxunto de obrigacións ás que ten que facer fronte.

Entre os bens que poden pertencer a unha empresa atópanse: edificios, solares, mobles,
mercadorías....

Entre os dereitos poden figurar tanto as débedas que teñan con ela os clientes que comprasen
mercadorías deixándoas a deber, como as débedas que teñan coa empresa aquelas persoas a
quen prestase diñeiro.

Entre as obrigacións a que ha de facer fronte a empresa cabe falar das débedas cos bancos que
lle prestaran diñeiro, así como as débedas cos provedores a quen se lle comprou a crédito.

Estes bens, dereitos e obrigacións deben ser valorados, é dicir, expresados conforme a unha
unidade monetaria (España: euro), para poder calcular o valor do patrimonio na súa integridade.

Os bens e dereitos representan a vertente positiva do Patrimonio e as obrigacións a negativa.

Así o valor do patrimonio determínase pola diferenza entre o valor do conxunto de bens e
dereitos por unha banda e o valor das obrigacións por outro. Ao valor do patrimonio tamén se
lle denomina Neto Patrimonial ou Patrimonio Neto.

Bens e Dereitos - Obrigacións = Patrimonio Neto

2) O INVENTARIO

O inventario consiste nun reconto físico que conduce á descrición e valoración dos diferentes
compoñentes do patrimonio dunha empresa nun momento dado.

Para realizar o inventario correctamente, é necesario comprobar se cada un dos bens existen,
visitando os edificios, cotexándoos coas escrituras, vendo os vehículos, examinando os mobles,
confirmando a existencia de produtos, contando as moedas e billetes en caixa, verificando o
diñeiro que hai depositado no banco...

Esa descrición e valoración detállase nun documento que se denomina ESTADO DE INVENTARIO
ou Balance extracontable. Trátase dunha relación pormenorizada de bens, dereitos e
obrigacións, na que aparecen os correspondentes valores.

3) Os ELEMENTOS PATRIMONIAIS

O patrimonio dunha empresa está integrado por unha serie de bens, dereitos e obrigacións.

Cada un destes compoñentes que forman o patrimonio denomínanse ELEMENTOS

PATRIMONIAIS, os cales van ser representados e medidos pola contabilidade por uns
instrumentos denominados contas.

Os elementos patrimoniais poden estar constituídos, por bens (mercadorías, diñeiro,

edificios...), por dereitos (créditos sobre clientes...) ou por obrigacións (débedas con
provedores...).

páx. 1
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

A título informativo, podemos sinalar como elementos patrimoniais dunha unidade económica,
entre outros:

TERREOS E BENS NATURAIS (210): Solares de natureza urbana, leiras rústicas, outros terreos
non urbanos, minas e canteiras.

CONSTRUCIÓNS (211): Edificacións en xeral, calquera que sexa o seu destino.

MAQUINARIA (213): Conxunto de máquinas ou bens de equipo mediante as cales se realiza a

extracción ou elaboración de produtos.

Nesta conta figurarán todos aqueles elementos de transporte interno que se destinen ao
traslado de persoal, animais, materiais e mercadorías dentro de factorías, talleres, etc. sen saír
ao exterior.

MOBILIARIO (216): Mobiliario, material e equipos de oficina, con excepción dos que deban
figurar na conta 217.

EQUIPOS PARA PROCESOS DE INFORMACIÓN (217): Computadores e demais conxuntos

electrónicos.

ELEMENTOS DE TRANSPORTE (218): Vehículos de todas clases, utilizables para o transporte

terrestre, marítimo ou aéreo de persoas, animais, materiais ou mercadorías, excepto os que se
deban rexistrar na conta 213.

MERCADORÍAS (300): Bens adquiridos pola empresa e destinados á venda sen transformación.

CAIXA, EUROS (570): Dispoñibilidades de medios líquidos en caixa.

BANCOS C/C (572): Diñeiro que ten depositado a empresa en c/c á vista de dispoñibilidade
inmediata en Bancos e Institucións de Crédito (Caixas de Aforro, Caixas Rurais, ...)

CAPITAL SOCIAL (100): Capital escriturado nas sociedades que revistan forma mercantil.

DÉBEDAS A L/P CON ENTIDADES DE CRÉDITO (170): Débedas contraídas con bancos e outras
entidades de crédito por préstamos recibidos e outros débitos con vencemento superior ao ano.

DÉBEDAS A C/P CON ENTIDADES DE CRÉDITO (520): As contraídas con entidades de crédito por
préstamos recibidos e outros débitos, con vencemento non superior a un ano.

CLIENTES (430): Créditos con compradores de mercadorías e demais bens definidos no grupo 3,
así como cos usuarios dos servizos prestados pola empresa, sempre que constitúan unha
actividade principal.

Dereitos de cobranza sobre clientes por operacións normais da empresa, tales como vendas de
mercadorías, envases, embalaxes ou por vendas de servizos prestados pola empresa, sempre que
constitúan a súa actividade principal, documentados con instrumentos non formais de cobranza
(facturas).

CLIENTES, EFECTOS COMERCIAIS A COBRAR (431): Créditos con clientes, formalizados en

efectos de xiro aceptados.

Dereitos de cobranzas sobre clientes, documentados con instrumentos formais, como letras de
cambio, ou pagarés, con orixe en operacións de tráfico aceptado polos indicados clientes.

páx. 2
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

PROVEDORES (400): Débedas con subministradores de mercadorías e dos demais bens

definidos no grupo 3.

Nesta conta incluiranse as débedas con subministradores de servizos utilizados no proceso

produtivo.

Obrigacións de pago contraídas con subministradores de mercadorías, materias primas,

envases, embalaxes..., documentadas con instrumentos non formais de pago (facturas).

PROVEDORES, EFECTOS COMERCIAIS A PAGAR (401): Débedas con provedores, formalizadas

en efectos de xiro aceptados.

Débedas contraídas con provedores de mercadorías, materias primas e por iso con orixe en
operacións de tráfico, documentadas con instrumentos formais de pago (letras de cambio,
pagarés) aceptados.

ACREDORES POR PRESTACIÓNS DE SERVIZOS (410): Débedas con subministradores de servizos

que non teñen a condición estrita de provedores, é dicir, derivados de prestacións exteriores,
como arrendamentos, reparacións e conservación, servizos de profesionais independentes,
transportes, primas de seguro, publicidade..., documentadas con títulos non formais de pago
(facturas).

ACREDORES, EFECTOS COMERCIAIS A PAGAR (411): Débedas con subministradores de servizos

que non teñen a condición estrita de provedores, formalizadas en efectos de xiro aceptados.

Débedas da empresa por prestacións de servizos varios, apoiadas por documentos formais de
pago (letras de cambio, pagarés...) aceptados.

PROVEDORES DE INMOBILIZADO A LONGO PRAZO (173): Débedas con subministradores de

bens definidos no grupo 2, con vencemento superior a un ano.

PROVEDORES DE INMOBILIZADO A CURTO PRAZO (523): Débedas con subministradores de

bens definidos no grupo 2, con vencemento non superior a un ano.

…………….

4) As MASAS PATRIMONIAIS: Activo, Pasivo e Neto

As masas patrimoniais son grupos de elementos patrimoniais. Hai tres grandes masas
patrimoniais.

O Activo estará constituído polo conxunto de bens e dereitos que pertencen á empresa.

O Pasivo estará formado polas obrigacións que ten a empresa.

O Neto estará formado polo valor dos fondos que o empresario ou accionistas achegaron á
unidade económica. Ao neto chámaselle tamén Pasivo non esixible, Capitais propios, Fondos
propios, Recursos propios, Fuentes de financiamento propias.

Ao Pasivo denomínaselle tamén Fontes de financiamento alleas xa que representa recursos

financeiros alleos á empresa. O Pasivo xunto co Neto constitúen a estrutura financeira da
empresa, as súas fontes de financiamento.

páx. 3
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

O Activo ou estrutura económica representa o emprego dado aos recursos financeiros dunha
empresa.

A relación que existe entre as tres grandes masas patrimoniais denomínase ECUACIÓN
FUNDAMENTAL DO PATRIMONIO, e exprésase da seguinte maneira:

ACTIVO = PASIVO + NETO

**********************************************************************

"ASPECTOS BÁSICOS DO MÉTODO CONTABLE "

5) A CONTA E O CONVENIO DE CARGO E ABONO.

A conta é un instrumento de representación e medida dun elemento patrimonial, que capta a

situación inicial deste e as variacións que posteriormente se vaian producindo no mesmo.

A conta divídese en dous partes, unha delas destínase a recoller os aumentos de valor e outra,
as diminucións.

O esquema de conta represéntase por unha T que responde a un extracto da súa disposición
gráfica normal.

Imos establecer un convenio consistente en que a parte esquerda da conta vai chamarse DEBE,
e á parte da dereita HABER, en abreviatura represéntanse por D e H respectivamente.

a) Convenio de cargo e abono nas contas de ACTIVO.

Son contas de ACTIVO as que representan elementos patrimoniais que signifiquen bens ou
dereitos propiedade da empresa.

A teoría xeral do cargo e abono establece que nas contas de Activo os valores iniciais e os
aumentos anótense ao Debe e as diminucións ao Haber.

Debe Contas de ACTIVO Haber

Vº dos bens e dereitos

___
+

páx. 4
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

b) Convenio de cargo e abono das contas. de PASIVO.

O PASIVO ESIXIBLE agrupa aqueles elementos que signifiquen débedas ou obrigacións de pago
da empresa.

O pasivo esixible constitúe as fontes de financiamento alleas da unidade económica.

O Pasivo esixible e o Neto constitúen a masa patrimonial denominada PASIVO, que representa
o capital segundo a súa orixe.

O convenio de cargo e abono establecido para as contas de Pasivo esixible e Neto pode
esquematizarse na forma seguinte:

Debe Contas PASIVO ESIXIBLE Haber

Vº das débedas

__ +

Debe Contas de NETO Haber

Vº

__ +

c) Tecnicismo das contas

Chámase cargar, adebedar ou debitar unha conta a verificar unha anotación no Debe da mesma,
é dicir, na súa parte esquerda.

Debe Haber

Cargo---> 100

Denomínase descargar, abonar ou acreditar unha conta para practicar unha anotación no Haber
da mesma, é dicir, no seu parte dereita.

Debe Haber

Abono----> 150

páx. 5
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

Chámase SALDO dunha conta á diferenza existente entre as sumas do Debe e as sumas do Haber
nun momento determinado.

Se o D>H ---> D-H= Saldo debedor Sd

Se o D<H ---> H-D= Saldo acredor Sa

Se o D=H ---> D-H= Saldo cero S0

Para saldar unha conta colócase o saldo no lado que sume menos para equilibrar a mesma.

Pechar unha conta significa sumar ambos os lados despois de saldala.

d) Pasos para a contabilización

Na contabilización dos feitos económicos podemos seguir os seguintes pasos:

-Interpretar: entender con claridade o que ocorre na empresa e a que elementos patrimoniais
afecta (contas).

-Analizar: ver se os elementos patrimoniais aumentan ou diminúen e aplicar o convenio de cargo

e abono.

-Realizar as anotacións no LIBRO DIARIO e nos LIBROS MAIORES.

EXEMPLO 1: A empresa compra unha furgoneta por 7.813,00 € que paga en efectivo.

Interpretación:

* a empresa é a partir de agora propietaria dunha furgoneta, rexístrase na conta ELEMENTOS

DE TRANSPORTE

* o diñeiro que a empresa tiña na caixa diminuíu, porque pagou a furgoneta. A conta é CAIXA,
EUROS

Análise:

Conta A, P ou N + ou - Debe ou Haber

Elementos de transporte A + Debe

Caixa, euros A - Haber

LIBRO DIARIO:

Debe 1 Haber

7.813,00 Elementos de transporte a Caixa euros 7.813,00

páx. 6
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

LIBROS MAIORES:

D Elementos de transporte H D Caixa, euros H

7.813,00 7.813,00

EXEMPLO 2: A empresa compra mercadorías por valor de 2.404,00 € pagando o seu importe en
man.

Interpretación:

* a empresa adquiriu mercadorías. A conta é MERCADORÍAS

* o diñeiro que a empresa tiña na caixa diminuíu, porque pagou as mercadorías. A conta é CAIXA,
EUROS

Análise:

Conta A, P ou N + ou - Debe ou Haber

Mercadorías A + Debe

Caixa, euros A - Haber

LIBRO DIARIO:

Debe 2 Haber

2.404,00 Mercadorías a Caixa, euros 2.404,00

LIBROS MAIORES:

D Mercadorías H D Caixa, euros H

2.404,00 2.404,00

EXEMPLO 3: A empresa vende mercadorías a crédito por valor de 1.202,00 €

Interpretación:

* a empresa vendeu mercadorías. A conta é MERCADORÍAS

* a empresa ten un dereito de cobranza sobre o cliente, porque se lle permitiu levar as
mercadorías sen pagalas, é dicir, déuselle crédito. A conta que o reflicte é CLIENTES.

Análise:

páx. 7
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

Conta A, P ou N + ou - Debe ou Haber

Mercadorías A - Haber

Clientes A + Debe

LIBRO DIARIO:

1.202,00 Clientes a Mercadorías 1.202,00

LIBROS MAIORES:

D Mercadorías H D Clientes H
1.202,00 1.202,00

Segue os pasos descritos para os seguintes exemplos:

EXEMPLO 4: A empresa vende mercadorías por 480,81 € aceptando o cliente unha Letra de
cambio.

EXEMPLO 5: A empresa cobra a Letra anterior a través do seu banco.

EXEMPLO 6: A empresa compra mercadorías por 402,68 € e págaas por transferencia bancaria.

EXEMPLO 7: A empresa vende mercadorías por 901,52 €.

EXEMPLO 8: A empresa cobra a venda anterior en efectivo.

EXEMPLO 9: A empresa compra un computador para a oficina por 1.894,00 € que paga a través
de cheque bancario.

EXEMPLO 10: A empresa retira da súa c/c 210,35 € e ingrésaas na súa caixa.

EXEMPLO 11: A empresa compra mercadorías a crédito en 601,01 €

Interpretación:

* a empresa adquire mercadorías. A conta é MERCADORÍAS

* non paga neste momento, polo que ten unha débeda cos seus provedores. A compra está
documentada nunha factura (sempre ten que estar documentada nunha factura).

Análise:

Conta A, P ou N + ou - Debe ou Haber

páx. 8
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

Mercadorías A + Debe

Provedores P + Haber

LIBRO DIARIO:

601,01 Mercadorías a Provedores 601,01

LIBROS MAIORES:

D Mercadorías H D Provedores H
601,01 601,01

EXEMPLO 12: A empresa paga a débeda anterior a través de transferencia bancaria.

Interpretación:

* a empresa paga unha débeda, polo que esta se reduce. A conta que reflicte a débeda é
PROVEDORES

* o diñeiro para pagar sae da c/c do Banco. A conta é BANCOS C/C.

Análise:

Conta A, P ou N + ou - Debe ou Haber

Provedores P - Debe

Bancos c/c A - Haber

LIBRO DIARIO:

601,01 Provedores a Bancos c/c 601,01

LIBROS MAIORES:

D Provedores H D Bancos c/c H

601,01 601,01

páx. 9
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

EXEMPLO 13: A empresa compra un computador por 3.906,58 € que pagará dentro de 14 meses.

Interpretación:

* a empresa posúe agora un elemento máis de inmobilizado. A conta que o reflicte é EQUIPOS
PARA PROCESOS DE INFORMACIÓN,

* ten unha débeda coa empresa que lle vende o computador, a longo prazo (14 meses). A conta
é PROVEDORES DE INMOBILIZADO A L/P

Análise:

Conta A, P ou N + ou - Debe ou Haber

Equipos para procesos de información A + Debe

Provedores de inmobilizado a l/p P + Haber

LIBRO DIARIO:

3.906,58 Eq. para proc de inf a Provedores de inmob a l/p 3.906,58

LIBROS MAIORES:

D Equipos para proc de información H D Provedores de inmobizado a l/p H

3.906,58 3.906,58

EXEMPLO 14: A empresa compra mercadorías por 1.081,82 € que pagará a través dunha Letra
de cambio.

EXEMPLO 15: A empresa paga a Letra anterior a través do seu banco.

EXEMPLO 16: A empresa compra materias primas por 1.604,70 € e págaas en efectivo.

EXEMPLO 17: A empresa obtén un préstamo do banco por 24.040,48 € que o banco abona na
súa c/c. O prazo para a súa devolución é de 3 anos.

EXEMPLO 18: A empresa constitúese coa achega do empresario (individual) por 18.030,36 € que
ingresa na c/c da empresa.

Interpretación:

* a empresa ten ese diñeiro no seu c/c. BANCOS C/C

* a achega recóllese na conta de Neto CAPITAL.

Análise:

páx. 10
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

Conta A, P ou N + ou - Debe ou Haber

Bancos c/c A + Debe

Capital N + Haber

LIBRO DIARIO:

18.030,36 Bancos c/c a Capital 18.030,36

LIBROS MAIORES:

D Bancos c/c H D Capital H

18.030,36 18.030,36

Podes observar que utilizamos as contas de existencias para rexistrar as compras e as vendas.
Nun primeiro momento é máis fácil entender o movemento das contas se só usamos as contas
dos grupos 1 a 5.

Como poderás observar nos materiais seguintes, as compras rexistraranse na conta de gastos
correspondente (grupo 6) e as vendas na de ingresos (grupo 7).

Solucións:

EXEMPLO 4: A empresa vende mercadorías por 480,81 € aceptando o cliente unha Letra de
cambio.

480,81 Cltes ef com a cobrar a Mercadorías 480,81

EXEMPLO 5: A empresa cobra a Letra anterior a través do seu banco.

480,81 Bancos c/c a Cltes ef com a cobrar 480,81

EXEMPLO 6: A empresa compra mercadorías por 402,68 € e págaas por transferencia bancaria.

402,68 Mercadorías a Bancos c/c 402,68

páx. 11
Contabilidade e fiscalidade O método contable. Introdución

EXEMPLO 7: A empresa vende mercadorías por 901,52 €. (Ao non dicir nada é a crédito)

901,52 Clientes a Mercadorías 901,52

EXEMPLO 8: A empresa cobra a venda anterior en efectivo.

901,52 Caixa, euros a Clientes 901,52

EXEMPLO 9: A empresa compra un computador para a oficina por 1.894,00 € que paga a través
de cheque bancario.

1.894,00 Eq. para proc de información a Bancos c/c 1.894,00

EXEMPLO 10: A empresa retira da súa c/c 210,35 € e ingrésaas na súa caixa.

210,35 Caixa, euros a Bancos c/c 210,35

EXEMPLO 14: A empresa compra mercadorías por 1.081,82 € que pagará a través dunha Letra
de cambio. (Non usamos a conta Provedores efectos comerciais a pagar porque non nos di que
a letra estea aceptada)

1.081,82 Mercadorías a Provedores 1.081,82

EXEMPLO 15: A empresa paga a Letra anterior a través do seu banco.

1.081,82 Provedores a Bancos c/c 1.081,82

EXEMPLO 16: A empresa compra materias primas por 1.604,70 € e págaas en efectivo.

1.604,70 Materias primas a Caixa, euros 1.604,70

EXEMPLO 17: A empresa obtén un préstamo do banco por 24.040,48 € que o banco abona na
súa c/c. O prazo para a súa devolución é de 3 anos.

24.040,48 Bancos c/c a Débedas a l/p con entidades de crédito 24.040,48

páx. 12