1

Edukasyon Sa
Pagpapakatao
Ikaduha nga Markahan – Modyul 3
Pagpakita sang Pagrespeto sa Pamilya kag
sa Isigkatawo
(Hiligaynon)

Kagawaran ng Edukasyon • Republika ng Pilipinas

Edukasyon sa Pagpapakatao (ESP) – Una nga Halintang
Alternative Delivery Mode
Ikaduha nga Markahan – Modyul 3: Pagpakita sang pagrespeto sa pamilya kag sa
isigkatawo
First Edition, 2020

Ginahambal sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 nga: Indi

pwede magpanag-iya sang karapatang-sipi sa anomang pagsulat ang
Gobyerno sang Pilipinas. Apang, kinanglan anay sang pahatnugot sang
ahensiya o tanggapan sang gobyerno nga naghanda sang pagsulat kung ini
ay pagkakitaan. Ginlakip sa mga pwede himuon sang ahensiya o tanggapan
ay ang pagbutang sang nagasanto nga bayad.

Ang mga buluhaton (kuwento, seleksiyon, tula, kanta, laragway, ngalan

sang produkto o brand name, tatak o trademark, palagwaon sa telebisiyon,
pelikula, atbp.) nga gingamit sa modyul nga ini ay ginapanag-iyahan sang
karapatang-ari sang mga ini. Ginpangabudlayan mausoy ang mga ini para
makuha ang pagpasugot sa paggamit sang materyales. Wala gina-angkon
sang mga manugbantala kag manugsulat ang karapatang-ari. Ang anomang
gamit luwas sa modyul nga ini ay kinahanglan sang pagpasugot halin sa
orihinal nga nagsulat sang mga ini.
Walang anomang parte sang materyales nga ini ang pwede kopyahon o
pag-imprinta sa anuman nga pamaagi sang wala pahatnugot sa Kagawaran.

Development Team of the Module

Author: Rowena O. Cosino
Editor: Ma. Grefe Magbanua
Reviewers: Carmelita R. Segara
Illustrator:
Layout Artists: Raulito D. Dinaga, Othelo M. Beating
Management Team: RD Ma. Gemma M. Ledesma, ARD Josilyn S. Losana
Elena P. Gonzaga, Reg’l Chief-CLMD
Donald T. Genine, Reg’l EPS-LRMS; Miriam T. Lima; Reg’l EPS-ESP
SDS Marsette D. Sabbaluca, CESO VI
ASDS Dennis G. Develos, ASDS Ma. Teresa P. Geroso
Zaldy H. Reliquias PhD, Chief-CID
Raulito D. Dinaga, EPS-LRMS
Carmelita R. Segara, EPS-ESP
Othelo M. Beating, PDO II-LRMS

Ininlimbag sa Pilipinas ng:

Department of Education – Region VI – Western Visayas
Office Address: Duran St. Iloilo City, Philippines
Telefax: (033) 336-2816, (033) 509-7653
E-mail Address: deped6@deped.gov.ph
 1
Edukasyon Sa
Pagpapakatao
Ikaduha nga Markahan – Modyul 3
Pagpakita sang Pagrespeto sa Pamilya kag
sa Isigkatawo
(Hiligaynon)
Panugod nga mga Tinaga

Para sa manugdumala:

Gina-abiabi sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao 1 ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul para Makilal-an ang mga ginahimo kag
hilikuton nga nagapakita sang pagpakita sang pagrespeto sa pamilya kag
sa isigkatawo.
Ang modyul nga ini ay ginbuligan idesinyo,nilinang kag ginbinagbinag
sang mga manunudlo halin sa pampubliko kag pampribadong institusyon
para giyahan ka, ang maestra nga manugdumala para mabuligan madab-
ot sang estudyante ang mga talaksan nga ginpahamtang sang Kurikulum
sang K to12 para sila magmadinalag-on ang kaugalingon, katilingban kag
ekonomiya sa mga pagtilaw sa pag-eskwela.

Ang bulig sa pagtuon nga ini nagalaum nga mahimo maangot sang
mga estudyante sa paggiya kag pagtuon sang mga hilikuton suno sa ila nga
ikasarang, kadasigon kg oras. Katuyuan man sini nga magbuligay ang
estudyante para matigayon ang mga pagtuon pang-21 siglo samtang
ginabinabinag ang ila nga kinahanglanon kag kahimtangan.

Dugang pa sa materyal sang panguna nga tulun-an, makita ninyo ang

kahon nga ini sa sulod sang modyul:

Mga Tulun-an Para sa Maestra

Ini nagaunod sang mga pahanumdom, bulig ukon
estratehiyang nga magamit sa paggiya sa mga estudyante.

Bilang tagadumala, ginalauman nga mahatagan mo sang imo

nahibaluan ang mga estudyante kung paano gamiton ang modyul nga ini.
Kinahanglan man mahibaluan kg ilista ang mga hitabo sa ila samtang
ginatugutan sila nga magdumala sang ila kaugalingon nga pagtuon. Luwas
sini, ginapaabot halin sa imo nga dugang nga pagpalig-on kag giyahan ang
estudyante samtang ginahimo ang mga hilikuton sa sulod sang modyul.

ii
Para sa estudyante:

Pag-abiabi sa Edukasyon sa Pagpapakatao 1 ng Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul ukol sa Makilal-an ang mga ginahimo kag hilikuton nga
nagapakita sang pagpalangga kag pag-atipan sa mga myembro sang
pamilya!

Ang modyul nga ini ginhimo para sabat sa imo kinahanglanon.

Katuyuan sini nga mabuligan ka sa imo pag-eskwela samtang wala ka sa
sulod sang imo eskwelahan. Handum man sini nga mahatagan ka sang
mapuslanon nga kahigayunan sa pagtuon.

Ang modyul nga ini ay may mga parte kag laragway nga dapat mo
maintyendihan.

Hibaluon Sa bahin nga ini,mabal-an mo ang mga

dapat mo matun-an sa modyul.

Tinguhaon Sa pagtilaw nga ini, makita naton kung ano

na ang nahibaloan mo sa leksyon sa
modyul. Kung nakuha mo ang tanan nga
insakto nga sabat (100), pwede mong
laktawan ang ini nga bahin sang modyul.

Balikon Ini isa ka manubo nga paghanas o

pagrepaso para mabuligan ka nga iangot
ang subong nga leksyon sa nauna nga
leksyon.

Diskubreha Sa bahin nga ini, ang bag-o nga leksyon ay

ipakilala sa imo sa madamo nga pamaagi
parehos sa isa ka sugilanon, hilikuton o isa ka
sitwasyon.

Usisa-a Sa bahin nga ini, tagaan ka sang manubo

nga pagpa-athag sa leksyon. Katuyuan sini
nga mabuligan ka sa paghangop sang
bag-o nga konsepto kag mga paghanas.

iii
 Pasanyugon Nagalakip sang mga hilikuton para sa
paggiya kag pagbuhat para mapabakod
ang imo paghangop kag ikasarang sa
topiko. Pwede mo tadlongon ang mga
sabat mo sa paghanas gamit ang yabi sa
pagsabat sa ulihi nga bahin sang modyul.

Panumdumon Naga-unod ini sang mga pamangkot o

dugangan ang blangko sang dinalan o
tinaga para maproseso kung ano ang
natun-an mo sa imo leksyon.

Pagabuhaton Ini naga-unod sang mga hilikuton nga

makabulig sa imo para maisaylo ang bag-o
nga ihibalo o kahanasan sa matuod nga
sitwasyon sang kabuhi.

Pagtakus sang imo Ini ay hilikuton nga ginatuyo nga

Ihibalo pagpauswag kag matakos ang kadamuon
sang natun-an sa pagdab-ot sang natun-
an nga kompetensi.

Dugang nga Sa bahin nga ini, may ihatag sa imo nga

Hilikuton bag-o nga ulubrahon para madugangan
ang imo ihibalo o ikasarang sa natun-an
nga leksyon.

Talamdan sang Naga-unod ini sang mga insakto nga sabat

Husto nga Mga sang mga ulubrahon sa modyul.
Sabat

iv
 Sa katapusan sang modyul nga ini, makita mo man ang:

Reperensya Ini ang rekord sang tanan nga

ginhalinanan sang pag-ubra sang
modyul nga ini.

Ang mga masunod amo ang mga importante nga pahanumdom sa

paggamit sang modyul nga ini:

1. Gamiton ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutangan sang

anuman nga marka o sulat sa diin man nga parti sang modyul.
Maggamit sang lain nga papel sa pagsabat sang mga ulubrahon.
2. Indi pagkalimtan sabton ang Himuon antes magsaylo sabat sa iban nga
ulubrahon.
3. Basaha sang maayo ang mga direksyon bag-o umpisahan ang kada
ulubrahon.
4. Obserbahan ang katampad kag integridad sa pagbuhat sang mga
hilikuton kag pagtadlong sang mga sabat.
5. Tapuson ang gina-ubra nga hilikuton bag-o magkadto sa iban nga
paghanas.
6. Pakibalik ang modyul nga ini sa imo nga maestra o manugdumala kung
tapos na sabton ang tanan nga paghanas.
Kung nabudlayan magsabat sang mga ulubrahon sa modyul nga ini, indi
mag-duhaduha nga mamangkot sa imo maestra. Pwede man makapangayo
bulig kay nanay o tatay, o sa mga magulang o sin-o man sa imo mga upod
sa balay nga magulang sa imo. Pirme ibutang sa pinsar nga wala ka
nagaisahanon.

Nagalaum kami nga paagi sa modyul nga ini, makaangkon ka sang

makabulohan nga pagtuon kag makakuha ka sang madalom nga pag-
intyendi nga kaangot nga mga kompetensi. Masarangan mo ini!

v
 Hibaluon

Ang modyul nga ini magatudlo sa inyo sang mga pamaagi sa

pagpakita sang pagtahod sang pamilya kag isigkatawo , paagi sa; pagbisa
ukon paghalok sa kamot sang mga tigulang bilang pagtamyaw, pagpamati
samtang may nagahambal, pagsabat sang may pagtahod kag paggamit
sang mga tinaga nga “palihog” kag “salamat”. Importante nga matun-an
ninyo ang pagpakita sang pagrespeto sa inyo pamilya kag sa iban nga tao
katulad sang mga kasilingan, abyan kag mga tigulang. Ini nga mga giho
ang nagapabutyag sang maayo nga pagpadaku kag pagtudlo sa aton nga
panimalay. Ini nga mga pamatasan ang nagakadapat naton nga
maangkon bilang isa ka Filipino kag dapat sigehon bilang parte sang aton
kultura.

Tinguhaon

A. Butangan sang tsek (/) ang blangko antes sa numero kon ang dinalan
nagapaathag sang pagrespeto sa pamilya kag isigkatawo kag ekis(x) kon
wala nagarespeto.

_____1. Si Ana nagabisa sa iya ginikanan kada gab-i.

_____2. Wala nagagamit sang palihog si Rene kon magsugo sa iya utod.

_____3. Nagpasalamat si Kathy sa iya ginikanan bangud ginhatagan siya

sang hampanganan nga luyag niya..

_____4. Nagapasalamat si Manang sa iya iloy kon ginahatagan sya sang

kwarta nga iya balon kon mag-eskwela.

1
_____5. Nagapamati si Rena kon ginasugilanon sia sang tigulang nga ila
kasilingan.

B. Magsulat sang tatlo (3) ka dinalan nga nagapakita sang pagrespeto sa pamilya
kag duha (2) man ka dinalan para sa pagrespeto sa isigkatawo.

b. 1) Pagrespeto sa pamilya

6.______________________________________________________________________________

7.______________________________________________________________________________

8.______________________________________________________________________________

b. 2 ) Pagrespeto sa isigkatawo

9._____________________________________________________________________________

10.____________________________________________________________________________

Balikon

Ihambal kung ano ang ginapakita sang laragway.

1.

_______________________________________________________________________________

2.

___________________________________________________________________________

3. _____________________________________________________

2
4. ______________________________________________________

5.
____________________________________

Diskubreha

Basahon ang istorya sa idalom kag sabtan ang mga pamangkot.

Si Lupe
Si Lupe isa ka mabuot kag matinahuron nga bata. Siya naga-eskwela
sa una nga halintang. Isa ka adlaw, sa eskwelahan nasugata niya ang
tigulang nga dyanitor nga si Manong Greg.

Lupe: Maayong aga, Manong Greg! Kamusta ang adlaw mo subong?

Manong Greg: Maayong aga man Lupe. Temprano ka subong ah!

3
Lupe: Oo Manong Greg, nag-istoryahanay kami ni Ma’am Vicky nga mabulig
ko sa iya subong, kay-ohon namon ang mga guba nga libro.

Mang Greg: Amo bala, mapisan ka gid nga bata Lupe.

Narrator: Dugay-dugay nag-abot si Ma’am Vicky nga may dala nga duha ka
bag. Ginkuha ni Lupe ang isa ka bag.

Lupe: Ma’am Vicky, ako ang madala sang isa mo ka bag. Kagamay lang man
kag mamag-an pa.

Ma’am Vicky: O sige Lupe, bitbita ining isa ka bag.Madamo nga salamat. May
dala ko di gali nga Fudgee Bar para snacks mo karon mag-recess.

Lupe: Wow, kanamit sini.! Madamo nga salamat Ma’am Vicky.

Narrator: Malipayon si Lupe bilog nga adlaw, bangud nagbulig man ang iya
mga klasmeyt sa pagkay-o sang mga guba nga libro upod si Ma’am Vicky.
Hapon na natapos ang klase, nagpauli si Lupe. Naabtan niya ang iya
ginikanan sa balkon sang ila balay.

Lupe: Bisa ko Tay, Nay. Maayong gab-i sa inyo Tay, Nay.

Tatay: Maayong gab-i man Lupe. Kaloy-an ka sang Diyos.

Lupe: Salamat Tay, Nay. Ngaa man Nanay nagabisa kami kag nagahalok sa
inyo mga kamot?

Nanay: Lupe amo ini ang timaan nga ang isa ka bata may respeto kag
pagpalangga sa iya mga ginikanan. Ang bata nga may respeto sa ginikanan,
swerte sang ginikanan. Nagapakita ini nga may disiplina ang isa ka
panimalay.

Usisa-a

1. Sin-o ang estudyante sa istorya?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4
 2. Ilaragway si Lupe bilang isa ka estudyante.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Ano ang ginhambal ni Lupe sang masugata si Manong Greg nga
dyanitor?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Ano ang ginhambal ni Lupe sang ginhatagan siya pamahaw ni
Ma’am Vicky?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Ano ang pamatasan nga ginapakita ni Lupe sang ginkuha niya ang
dala nga bag ni Ma’am Vicky?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Kon ikaw si Lupe, himuon mo man ayhan ang ginhimo niya?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Pasanyugon

Panuto: Tun-i ang kada laragway para masabtan ang mga pamangkot sa idalom.

A B
5
1. Ano ang ginapakita sa kada laragway?

_______________________________________________________________________________

2. Ginahimo mo man bala ini sa iban nga tawo? Ngaa?

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

3. Ano ang ginapabutyag sini, nagapakita bala ini sang pagrespeto?

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

4. Sa inyo pamilya lang bala dapat maghatag sang respeto?

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

5. Ano ang ginapakita nga pamatasan kon nagarespeto kita sa aton pamilya kag
sa iban pa nga tawo?

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

Panumdumon

Bulohaton 1

Basahon ang istorya kag sabtan ang mga pamangkot sa Bulohaton 2.

Ang pagpakita sang pagrespeto sa isa ka tawo mangin kasubong sang

paghatag importansya sa iya bilang tawo. Ini nagakahulugan nga ginhatagan mo
importansya ang iya balatyagon bilang isa ka tawo. Nabaton mo ang iya kinaiya.
Nagapakita man ini nga ang tawo palareho sa mata sang Diyos anuman ang imo
kina-ugali ukon kinaiya.

6
 Sa puluy-an una nga matun-an ang pagrespeto sa kada miyembro. Ini ang
importante nga elemento sa matawhay kag malinong nga pagpangabuhi para
magsundanay kag mag-intiendihanay.

Buluhaton 2

Ipaathag ang kahulugan sang dinalan nga ara sa speech bubbles sa idalom.

Ang pagrespeto sa isa Sa puluy-an una nga

ka tawo mangin matun-an ang
kasubong sang pagrespeto sa kada
paghatag importansya miyembro
sa iya bilang tawo.

Pagabuhaton

Buluhaton 1

Butangan sang tsek (/) ang dapat himuon kag ekis (X) naman ang indi.

_____ 1. Si Lani nagabisa sa mga tigulang.

_____ 2. Wala nagasabat si Lenlen kon ginapamangkot ni Lola Iska.

_____ 3. Nagapangayo pasensya si Gina kon siya nakasala.

7
 _____ 4. Nagapasalamat si Andy sa iya iloy bangud ginhatagan siya sang
balon.

_____ 5. Nagahampang si Rona sang tablet samtang gina-istorya sang iya

iloy.

Buluhaton 2

Bilugan ang tinaga nga nagapakita sang pagrespeto sa isigkatawo.

Madamo nga salamat! Pwede bala ako makaguwa?

Bisa ako Pasensya gid ha

Maayong aga! Maayong adlaw! Sige po

Tinguhaon

A. Ano ang inyo himuon sa sini nga sitwasyon? Isulat ang maayo nga
pamatasan nga dapat himuon sa kada sitwasyon sa blangko.

1. Gab-i ka na nag-abot sa inyo balay. Ano ang imo ihambal sa imo

ginikanan?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
__________________________

2. Indi hungod nga natapakan mo ang tiil sang imo abyan. Ano ang
imo ihambal?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_________________________

8
 3. Ginhatagan ka sang imo manunudlo sang mataas nga grado. Ano
ang imo ihambal?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_______________________
4. Nagasermon ang pari sa simbahan. Ano ang imo himuon?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________

Dugang nga Hilikuton

A. Maghimo sang isa ka scrapbook nga nagapakita sang pagrespeto sa

pamilya kag sa isigkatawo.

B. Maglista sang mga tinaga nga nagapakita sang pagrespeto sa pamilya

kag sa isigkatawo.
Pagpakita Respeto sa Pamilya Pagpakita Respeto sa Isigkatawo
1. 6.

2. 7.

3. 8.

4. 9.

5. 10.

9
 10
Pagabuhaton Tinguhaon
Buluhaton 1 A.
1. / 1. /
2. X 2. x
3. / 3. /
4. / 4. /
5. x 5. /
Buluhaton 2 B.
6.Pagbisa sa mga tigulang
Tingahaon 7.Pagpasalamat
1. Bisa ko tay,nay.. 8.Nagapamati kon ginasugilanon ka sang
2. Pasayloha ako.Indi ko hungod. iban
3..Madamo gid nga salamat Maam. 9.Nagapangayo sang pasaylo
4.Mamati sa sermon sang pari 10.Pagamit sang tinaga nga po kag opo
Dugang nga mga Hilikuton Balikon
1.Pagbisa okon paghalok sa kamot sang
1.Paggamit sang po kag opo nga tinaga mga tigulang
2.Paggamit sang pangabay nga tinaga 2.Nagapamati sa nagabasa sang estorya
3. Pagpapasalamat 3. Pagabri sang puertahan para sa tigulang
4.Pagpasaylo 4. Pagpangabay/pagpakitluoy kag
5. Pagpamati sa nagahambal pagpasalamat
6. Maghipos kon may nagakatulog 5. Pagpangayo sang pasaylo
7.Pagbisa sa mga tigulang
8. Ang tugon ni nanay kg tatay magpuli Usisa-a
timprano sa balay 1. Lupe
9.Pagsunod sang sugo sang mga 2. Si Lupe mabu-ot kag matinahuron nga
ginikanan bata.
10. Maghulat sa husto nga tion nga 3.”Maayong aga po Manong Greg.”
nagalinya 4. “Maraming Salamat po, Titser
Vicky.”/madamo gid nga salamat Maam
Vicky
5. Si Lupe mabinuligon nga bata
6. Huo
Pasanyugon
1. Ginbuksan sang bata ang puertahan kay
masulod ang tigulang
2. Huo kay siya ang isigkatawo ko
3. Nagapakita ini sang pagrespeto.
4. Maghatag man respeto sa isigkatawo.
5. a) pagbisa sa kamot sang mga tigulang.
b) nagapamati kon ginasugilanon
c) nagabulig sa mga tigulang
d) nagapangabay/nagapakitluoy kag
nagapasalamat
e) nagapangayo sang pasaylo
Sabat
Talamdam sang Husto nga mga
For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education - Division of Negros Occidental

LRMS, Curriculum Implementation Division
Cottage Road, Bacolod City
Telefax: (034) 435-3960
Email Address: negros.occidental001@deped.gov.ph
Website: www.depednegrosoccidental.weebly.com