Directive On To Determine The Presentation of Audit and Performance Reporting of

የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ የሲቪል ማኅበረሰብ ድርጅቶች ባለሥልጣን
The Federal Democratic Republic of Ethiopia Authority for Civil Society Organizations
የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቶች የኦዱትና የሥራ ክንውን Directive on to determine the presentation of audit and
ሪፖርት አቀራረብን ሇመወሰን performance reporting of civil society organizations no
የወጣ መመሪያ ቁጥር 972/2015
972/2023
በአዋጁ አንቀጽ 6 (3) መሰረት ባሇስሌጣኑ የዴርጅቶችን According to Article 6 (3) of the proclamation, the
አመታዊ የስራ ክንውን እና የሂሳብ ሪፖርት authority has been given the authority to examine the
የመመርመር ስሌጣን የተሰጠው በመሆኑ፤ annual performance and financial report of the companies;
በአዋጁ አንቀጽ 72 እና 73 መሰረት ዴርጅቶች According to articles 72 and 73 of the proclamation,

አመታዊ የስራ ክንውን እና የሂሳብ
ሪፖርት organizations shall submit an annual performance and
ሇባሇስሌጣኑ ማቅረብ ያሇባቸው በመሆኑና ይህንን accounting report to the authority and it is necessary to
ሇማስፇጸም መመሪያ ማውጣት አስፇሊጊ በመሆኑ issue guidelines to implement this.
የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቶች በአዋጁ መሰረት Since it is necessary to clarify the issues that shall be
የሚያቀርቡት የኦዱትና የሥራ ክንውን
ሪፖርት included in the audit and performance report submitted by
ማካተት የሚገባቸውን ጉዲዮች የበሇጠ ግሌጽ ማዴረግና civil society organizations according to the proclamation
and to establish a uniform operating system;
ወጥ የሆነ የአሰራር ሥርዓት መዘርጋት አስፇሊጊ
በመሆኑ፤
የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቶች ሥራቸውን ከዓሊማቸው Audit and performance reports are one of the ways to
አንጻር ማንቀሳቀሳቸውንና የኅብረተሰቡን የሊቀ ensure that civil society organizations operate in
ተጠቃሚነት ከሚረጋገጥባቸው መንገድች አንደ accordance with their goals and benefit the society.
የኦዱትና የሥራ ክንውን ሪፖርት በመሆኑ
የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቶች ባሇስሌጣን በሲቪሌ The Authority of Civil Society Organizations has issued
ማኅበረሰብ ዴርጅቶች አዋጅ ቁጥር 1113/2011 አንቀጽ this directive in accordance with the power given by the
89 ንዐስ አንቀጽ (2) በተሰጠው ሥሌጣን መሠረት Civil Society Organizations Proclamation No. 1113/2011,
ይህን መመሪያ አውጥቷሌ፡፡ Article 89, Sub-Article (2).
ክፌሌ አንዴ Part One
ጠቅሊሊ General
1. አጭር ርዕስ 1. Short Title

ይህ መመሪያ “የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቶች የኦዱትና This directive may be cited as "Civil Society
የሥራ ክንውን ሪፖርት አቀራረብን ሇመወሰን የወጣ Organizations Audit and Performance Reporting
መመሪያ ቁጥር 972/2015” ተብል ሉጠቀስ ይችሊሌ፡፡ Guidelines No. 972/2023.”
2. ትርጓሜ 2. Definitions
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ

Unless the context dictates otherwise, in this directive;
በስተቀር፣ በዚህ መመሪያ ውስጥ፤
1) “አዋጅ” ማሇት የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቶች 1) "Proclamation" means Civil Society Organizations
አዋጅ ቁጥር 1113/2011 ነው፤ Proclamation No. 1113/2019;
2) “ዴርጅት” ማሇት በሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቶች 2) "Organization" means a civil society organization as
አዋጅ ቁጥር 1113/2011 አንቀጽ 2 ንዐስ defined in article 2 sub-article (1) of Civil Society
አንቀጽ (1) ትርጓሜ የተሰጠው የሲቪሌ Organizations Proclamation No. 1113/2019;
ማኅበረሰብ ዴርጅት ነው፤
3) “ባሇስሌጣን” ማሇት በአዋጁ አንቀጽ 4 መሰረት 3) "Authority" means "Authority of Civil Society
የተቋቋመው እና የፋዳራሌ መንግስት አስፇጻሚ Organizations" which was established in accordance with
አካሊትን ስሌጣንና ተግባር ሇመወሰን በወጣው Article 4 of the proclamation and which was re-established
አዋጅ ቁጥር 1263/2014 (እንዯተሻሻሇ) የስያሜ by proclamation No. 1263/2021 (as amended) to determine
the powers and functions of the executive bodies of the
ሇውጥ በማዴረግ የተቋቋመው ‘’የሲቪሌ
Federal Government.
ማህበረሰብ ዴርጅቶች ባሇስሌጣን’’ ነው፡፡
4) “ዋና ዲይሬክተር” ማሇት የሲቪሌ ማኅበረሰብ 4) "Director General" means the Director General of the
ዴርጅቶች ባሇስሌጣን ዋና ዲይሬክተር ነው፤ Authority Civil Society Organizations;
5) “የሂሳብ መግሇጫ” ማሇት በሂሳብ ዓመቱ 5) "Financial statement" means a financial statement
መጨረሻም ሆነ ከዚያ በፉት የሚዘጋጅ የሀብትና prepared at or before the end of the accounting year,
ዕዲ፣ ገቢና ወጭ፣ የሀብት ሇውጥ፣የጥሬ ገንዘብ including the statement of assets and liabilities, income
ፌሰት መግሇጫዎች እና በእነዚህ ሊይ የቀረቡ and expenses, changes in assets, cash flow statements and
explanations provided on these, and includes the financial
ማብራሪያ የሚያካትት የሂሣብ መግሇጫ ሲሆን
statement prepared in accordance with the relevant law on
ስሇፊይናንስ ሪፖርት አዘገጃጀትና አቀራረብ
financial reporting and presentation;
አግባብነት ባሇው ህግ መሠረት የሚዘጋጅ
የሂሣብ መግሇጫን ይጨምራሌ፤
6) “የኦዱት ሪፖርት” ማሇት በሂሳብ ዓመቱ 6) "Audit report" means income and expenses, assets and
መጨረሻም ሆነ ከዚያ በፉት ተቀባይነት ባሇው liabilities, profit and loss, changes in assets, cash flow
የሂሳብ አሰራር መሰረት የሚዘጋጅ ገቢና ወጭ፣ statements prepared according to accepted accounting
የሀብትና ዕዲ፣የትርፌና ኪሳራ፣የሀብት ሇውጥ፣ practices at or before the end of the accounting year and
the explanations and notes provided on these, which have
የጥሬ ገንዘብ ፌሰት መግሇጫዎችን እና በእነዚህ
been examined by the auditor and given an opinion by the
ሊይ የቀረቡ የማብራሪያና ማስታወሻዎችን
superior body of the organization or The audit report of the
ያካተተ በኦዱተር ተመርምሮ አስተያየት civil society organization approved by the body authorized
የተሰጠበት በዴርጅቱ የበሊይ አካሌ ወይም by the organization's constitution;
በዴርጅቱ መተዲዯሪያ ዯንብ ሥሌጣን በተሰጠው
አካሌ የጸዯቀ የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቱ
የኦዱት ሪፖርት ነው፤
7) “የሂሳብ መዝገብ” ማሇት ዴርጅቶች የሚያዯርጉትን 7) "Accounting book" means a document that shows the
የእሇት ተዕሇት የገንዘብና የሀብት እንቅስቃሴ daily financial and financial activities of organizations;
የሚያሳይ ሰነዴ ነው፤
8) “የሥራ ክንውን ሪፖርት” ማሇት ከአመታዊ 8) "Operation report" means a report prepared in detail in
እቅዴና ኦዱት ሪፖርት አንጻር በዝርዝር terms of the annual plan and audit report, showing the
የተዘጋጀ፣ የዴርጅቱን የእያንዲንደን የበጀት major achievements of each fiscal year of the organization,
ዓመት ዋና ዋና ክንዋኔዎች የሚያሳይ፣ approved by the organization's governing body or the body
authorized by the organization's bylaws;
በዴርጅቱ የበሊይ አካሌ ወይም በዴርጅቱ
መተዲዯሪያ ዯንብ ሥሌጣን በተሰጠው አካሌ
የጸዯቀ ሪፖርት ነው፤
9) “ሰው” ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በህግ 9) "Person" means a natural person or an entity granted
የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው፤ legal personalty by law;
10) በአዋጁ የተሰጡ ትርጓሜዎች ሇዚህ መመሪያም 10) The definitions in the Proclamation shall also be
ተፇፃሚ ይሆናለ፤ applicable to this Directive.
11) በወንዴ ፆታ የተገሇጸው አነጋገር የሴት ፆታንም 11. Reference to the masculine gender shall also include
ይጨምራሌ፡፡ the feminine.
3. የተፇጻሚነት ወሰን 3. Scope of application

Unless otherwise provided by law or authority's directives,
በላሊ ህግ ወይም የባሇስሌጣኑ መመሪያ በተሇየ ሁኔታ
this directive applies to any organization.
ካሌተዯነገገ በስተቀር ይህ መመሪያ በማንኛውም
ዴርጅት ሊይ ተፇጻሚ ይሆናሌ፡፡
4. የመመሪያው ዓሊማ 4. Purpose of the directive

The purpose of this directive is to ensure the greater
የዚህ መመሪያ ዓሊማ አንዴ ዴርጅት ህግን አክብሮና
benefit of the public through the organization's activities
ግሌፅነትና ተጠያቂነትን በሚያረጋግጥ መሌኩ የፊይናንስ
by enabling an organization to manage its financial use
አጠቃቀሙን እና የሥራ እንቅስቃሴውን እንዱመራ እና
and operations in a manner that respects the law and
ሪፖርቶቹንና መግሇጫዎቹን ወቅታዊነት ጠብቆ
ensures transparency and accountability, and to submit its
እንዱያቀርብ በማስቻሌ በዴርጅቱ እንቅስቃሴ የህዝብን reports and statements in an up-to-date manner.
የሊቀ ተጠቃሚነት ማረጋገጥ ነው፡፡
ክፌሌ ሁሇት Part two

Financial reporting of companies
ስሇዴርጅቶች የሂሳብ ሪፖርት
5. የሂሳብ መዝገብ ስሇሚይዛቸው ጉዲዮች 5. Accounting issues
የሂሣብ መዝገብ የሒሳብ ሰነድችን፣ የዴርጅቱን The accounting register should include accounting
ገቢና ያወጣውን ወጪ፣ የወጪውን ምክንያት፣ documents, the organization's income and expenses, the
ሐብትና ዕዲን፣ የሇጋሾችን ማንነትና የገቢውን reason for the expenses, assets and liabilities, the identity
ምንጭ ማካተት ያሇበት ሲሆን በተሇይ of the donors and the source of the income, and in
particular, it should contain the following details;
የሚከተለትን ዝርዝሮች ሉይዝ ይገባሌ፤
1) ገቢን በተመሇከተ የገቢውን ምንጭ፣ ገቢውን 1) Regarding income, the source of the income, the person
የሰጠው አካሌ፣ የገቢው መጠን፣ ገቢ who gave the income, the amount of the income, the
የተዯረገበት ዯረሰኝ ቁጥር፣ ቀንና ዓመት receipt number, the date and year, the reason for the
collection of the income;
ምህረት፣ገቢው የተሰበሰበበትን ምክንያት፤
2) ወጪን በተመሇከተ ወጪ የሆነው የገንዘብ 2) Regarding expenses, the amount of money spent, the
መጠን፣ የወጣበትን ምክንያት፣
ወጪው reason for spending, the receipt number for which the
የታዘዘበት የዯረሰኝ ቁጥር ወጪውን ያወጣው expenses were ordered, the party who spent the expenses,
the title of the expenses, the date and year of the expenses;
አካሌ፣ የወጪው አርዕስት፣ ወጪ የሆነበት
ቀንና ዓመተ ምህረት፤
3) በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 የተዯነገገው 3) Despite the provisions of sub-paragraph 1 of this article,
ቢኖርም 20,000 (ሀያ ሺ) ብር በታች ሌገሳ organizations that receive donations below 20,000 (twenty
ያገኙ ዴርጅቶች የገቢ ምንጫቸውን የማሳወቅ thousand) Birr are not required to disclose their source of
ግዳታ የሇባቸውም፡፡ income.
6. ዯረሰኞች ስሇማሳተምና ሰሇመጠቀም 6. Printing and using receipts
1) ማናቸውም ዴርጅት፡ 1) Any organization:
(ሀ) የፋዳራሌ የታክስ አስተዲዯር አዋጅ ቁጥር (a) Federal Tax Administration proclamation No.
983/2008 አንቀጽ 19
ዯረሰኞችን 983/2016 Article 19 subject to the provisions regarding
የሚመሇከተው ዴንጋጌ እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ receipts, the company must first obtain a letter of support
from the authority to the printing company in order to print
ላልች የገቢ ዯረሰኞችን ዴርጅቱ
other revenue receipts.
እንዱያሳትም በቅዴሚያ ከባሇስሌጣኑ
ሇአታሚው ዴርጅት የሚጻፌ የዴጋፌ

ዯብዲቤ ማግኘት አሇበት፡፡
(ሇ) በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ 1(ሀ) መሠረት (b) According to sub-paragraph 1(a) of this article, the type
በባሇስሌጣኑ የዴጋፌ ዯብዲቤ ያሳተመውን and number of invoices issued by the authority should be
ዯረሰኞች ዓይነትና ብዛት በባሇስሌጣኑ notified to be registered by the authority;
ዘንዴ እንዱመዘገብ ማሳወቅ ይኖርበታሌ፤
(ሐ) ዱጂታሌ የገቢ መሰብሰቢያ ዯረሰኝ የሚሰጥ (c) if he issues a digital revenue collection receipt, he shall
ከሆነ ይህንኑ ተከታታይ ቁጥር በመስጠት register the same with the authority by giving a serial
ባሇስሌጣኑ ዘንዴ ያስመዘግባሌ፤ number;
(መ) ማንኛውም የገቢ ዯረሰኝ ኦርጅናሌ መሆን (d) Any income receipt must be original.
ይገባዋሌ፡፡
2) ማናቸውም የገቢ መሰብሰቢያ ዯረሰኞች ቢያንስ 2) Any revenue collection receipts must contain at least the
ከዚህ በታች የተዘረዘሩትን መሰረታዊ መረጃዎች basic information listed below;
መያዝ ይኖርባቸዋሌ፤
(ሀ) የታተመ የዴርጅቱን ሙለ ስም፤ (a) the full name of the organization in print;
(ሇ) የታተመ ተከታታይ የዯረሰኝ ቁጥር፤ (b) printed serial receipt number;
(ሐ) ሌገሳውን ወይም መዋጮውን ያዯረገው (c) a space for writing the name and address of the person
ሰው ስም እና አዴራሻ የሚፃፌበት ቦታ፤ making the donation or contribution;
(መ) የተሰበሰበው ገቢ ዓይነት፣ መጠንና (d) the type, amount and reason for collection of the
የተሰበሰበበት ምክንያት የሚፃፌበት ቦታ፤ revenue collected;
(ሠ) ዯረሰኙ የተሰጠበት ቀን የሚፃፌበት ቦታ፤ (e) the date on which the invoice is issued;
(ረ) ዯረሰኙን ያዘጋጀውንና ገንዘቡን የተቀበሇውን (f) A place to write the name and signature of the
ሠራተኛ ስምና ፉርማ የሚፃፌበት ቦታ፡፡ employee who prepared the receipt and received the
money.
3) በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት 3) Each receipt contained in the volume of receipts printed
የሚታተሙ ዯረሰኞች ጥራዝ የሚይዛቸው in accordance with sub-clause (2) of this article shall have
እያንዲንደ ዯረሰኝ ቢያንስ ሦስት ቅጂዎች at least three copies.
ሉኖሩት ይገባሌ፡፡
4) ተመሳሳይ ቁጥር ያሇው ዯረሰኝ በስህተት ታትሞ 4) If a receipt with the same number is found to have been
ከተገኘ ጥቅም ሊይ ከመዋለ በፉት ባሇስሌጣኑ printed by mistake, it must be canceled completely after
እንዱያውቀው ተዯርጎ ሙለ በሙለ መሰረዝ informing the authority before using it.
አሇበት፣
5) በዋና መስሪያ ቤትና ቅርንጫፌ ጨምሮ 5) It is not possible to print the same invoice number twice
በማንኛውም ሁኔታ ተመሳሳይ ቁጥር ያሇው and use it in any case, including at the head office and
ዯረሰኝ ሁሇት ጊዜ በማሳተም በጥቅም ሊይ branch office. Any receipt should be printed in the name of
ማዋሌ አይቻሌም፡፡ ማንኛውም ዯረሰኝ በዴርጅቱ the company only at the head office.
ስም ሆኖ በዋናው መስሪያ ቤት ብቻ መታተም
አሇበት፡፡
7. ስሇ ወጪ ሰነድች አዘገጃጀትና አጠቃቀም 7. Preparation and use of expense documents
1) በማንኛውም ዴርጅት የሚዘጋጅ 1) Any cost proof document prepared by any organization;
ማንኛውም የወጪ ማረጋገጫ ሰነዴ፤
(ሀ) ህጋዊነትና ተቀባይነት ያሇው መሆን (a) It must be legal and acceptable;
ይኖርበታሌ፤
(ሇ) በሚመሇከተው የሥራ ኃሊፉ ሳይረጋገጥ (b) It shall not be cut without confirmation by the
መቆረጥ የሇበትም፡፡ concerned officer.
2) ማንኛውም ወጪ ወይም ክፌያ ከመፇጸሙ 2) Before any expenditure or payment is made, legal
በፉት ህጋዊ ማስረጃዎች መሟሊታቸው documents must be verified.
መረጋገጥ ይኖርበታሌ፡፡
3) ማንኛውም የወጪ ማረጋገጫ ዯረሰኝና 3) Any receipts and supporting documents must be
ማስረጃዎች ኦርጅናሌ መሆን አሇባቸው፡፡ original.
4) የዕቃ ማስተሊሇፉያ ሰነዴ እና የዋጋ ማቅረቢያ 4) Bill of Lading and proforma invoices cannot be used as
ኢንቮይስ ሇዕቃና ሇአገሌግሌት ግብይት invoice for goods and services transaction.
እንዯዯረሰኝ ሉያገሇግሌ አይችሌም፡፡
8. የገቢና ወጪ አመዘጋገብ 8. Preparation of income and expenses
የማናቸውም ዴርጅት የገቢና ወጪ አመዘጋገብ Any organization's income and expenses are prepared
በአጠቃሊይ ተቀባይነት ባሇው የሂሳብ አያያዝ following generally accepted accounting standards;
ዯረጃዎችን ተከትል የሚዘጋጅ ሆኖ፤
1) የዴርጅቱ ገቢ ቢያንስ ከአገር ውስጥ እና ከውጭ 1)The income of the organization should be divided into at
አገር የተገኘ በሚሌ ርዕስ ተከፊፌሇው የሇጋሾችን least domestic and foreign sources and should be presented
ማንነት ጨምሮ ተሇይተው መቅረብ አሇባቸው፤ separately, including the identity of the donors;
2) የዴርጅቱ ወጪ የዴርጅቶችን የፕሮግራምና 2) The cost of the organization must be prepared and
አስተዲዯር ወጭዎችን በግሌጽ የሚያሳይ እና presented in accordance with the directive No. 847/2021
በሲቪሌ ማህበረሰብ ዴርጅቶች የአስተዲዯር ወጪ issued regarding the performance of administrative costs
አፇጻጸም በተመሇከተ በወጣው መመሪያ ቁጥር by civil society organizations that clearly shows the
847/2014 መሰረት ተዘጋጅቶ መቅረብ አሇበት፤ program and management costs of the organizations;
3) በዓመቱ ገቢና ወጪ ምክንያት በዴርጅቱ 3) It must clearly show the amount of increase or decrease
ያሌተከሇከሇ ወይም ያሌተገዯበ የተጣራ ሃብት in net assets that are not restricted or restricted by the
የጨመረበትን ወይም የቀነሰበትን መጠን በግሌፅ company due to the income and expenses of the year.
ማሳየት አሇበት፡፡
4) ዴርጅቱ ከገቢ ማስገኛ ስራዎች፣ ከወጭ 4) The organization will receive income from income-
መጋራት፣ ከህዝባዊ መዋጮ፣ ከንብረት ሽያጭ፣ generating activities, cost sharing, public contributions,
ከአክሲዮን ትርፌ ዴርሻ ወ.ዘ.ተ. ያገኛቸው property sales, stock dividends, etc. If any income is
ገቢዎች ካለት የአገር ውስጥ ገቢ በሚሇው earned, it should be clearly recorded under the heading of
domestic income.
አርእስት ውስጥ በግሌጽ መዝግቦ መያዝ
አሇበት፡፡
5) በዚህ አንቀጽ መሰረት በበጀት አመቱ 5) According to this article, any list of expenses recorded
የሚመዘገብ ማንኛውም የወጪ ዝርዝር የወጣው in the budget year should be explained in detail for the
ወጪ ሇምን አሊማ እንዯወጣ በዝርዝር መገሇጽ purpose of the expenditure.
ይኖርበታሌ፡፡
9. የሀብትና ዕዲ ሂሳብ አመዘጋገብ 9. Preparation of assets and liabilities
1) የዴርጅት አጠቃሊይ ሃብት፣እዲ እና የተጣራ 1) The statement of the company's total assets, liabilities
ካፒታሌ ወይም አንጡራ ሀብት ሂሳብ መግሇጫ and net capital or residual assets must be prepared in
ተቀባይነት ባሇው የአጠቃሊይ ሂሳብ አያያዝ accordance with generally accepted accounting principles.
መርህን ተከትል የተዘጋጀ መሆን አሇበት፡፡
2) በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት 2) The statement of assets and liabilities prepared
የሚዘጋጅ የሃብትና እዲ መግሇጫ ዴርጅቱ according to sub-paragraph (1) of this article is obliged to
ያሇውን አጠቃሊይ ሃብትና እዲ መጠን present the total assets and liabilities of the company, as
እንዱሁም የተጣራ ካፒታሌ ወይም አንጡራ well as the net capital or residual assets.
ሀብት ሌክ በዓይነት ከፊፌል የማቅረብ ግዳታ
ያሇበት ሆኖ፤
(ሀ) የሃብት ዝርዝር ሊይ የጥሬ ገንዘብ፣ተሰብሳቢ (a) The list of assets should contain a list of cash, accounts
ሂሳቦችና ላልች በአንዴ አመት
ውስጥ receivable and other temporary resources and fixed assets
ጥቅም ሊይ የሚውለ ጊዜያዊ ሀብቶችንና used in a year;
ቋሚ ንብረቶችን ዝርዝር መያዝ
(ሇ) የእዲ መግሇጫው ጊዚያዊ (በአንዴ ዓመት (b) the statement of liabilities should contain details of
ተከፊይ)፣ የረጅም ጊዜ ተከፊይ እዲዎችን temporary (payable in one year), long-term payables;
በዝርዝር መያዝ ይኖርበታሌ፤
(ሐ) የተጣራ ካፒታሌ ማሇትም በሃብትና እዲ (c) Net capital, means the difference between assets and
መካከሌ ያሇው ሌዩነት
በአጠቃሊይ liabilities, should be divided into three categories
ተቀባይነት ባሇው ሂሳብ መርህ መሰረት according to generally accepted accounting principles, i.e.,
permanently restricted, temporarily restricted, and
እንዯአግባቡ በሶስት ተከፊፌል ማሇትም
unrestricted.
በቋሚነት የተከሇከሇ፣በጊዚያዊነት የተከሇከሇ
እንዱሁም ያሌተከሇከሇ በሚሌ መያዝ
10. የቋሚ ዕቃዎች አያያዝና አመዘጋገብ 10. Management and preparation of fixed items
1) የማንኛውም ዴርጅት ቋሚ ዕቃ በተገዛበት ዋጋ 1) Fixed assets of any company should be recorded at the
መመዝገብ አሇበት፡፡ cost of purchase.
2) ሇቋሚ ዕቃ ራሱን የቻሇ የተሇየ መዝገብ የሚኖረው 2) There shall be a separate register for fixed goods and
ሲሆን መዝገቡ የሚከተሇትን ዝርዝሮች ማካተት the register shall include the following details;
(ሀ) የዕቃውን ዓይነት፣ የተገዛበትን (a) the type of goods, the date of purchase, the price of the
ቀን፣የተገዛበትን ዋጋ፤ purchase;
(ሇ) በስጦታ የተገኘ ከሆነ ስጦታውን (b) if acquired by gift, the name of the person who made
ያበረከተውን ሰው ስም እና የንብረቱ ዋጋ the gift and an estimate of the value of the property;
ግምት፤
(ሐ) የዕቃውን ሌዩ መሇያ፣ ገቢ ያዯረገውን ሰው (c) the unique identification of the goods, the name of the
ስም፣የዕቃውን የአገሌግልት ዘመን፤ የዕቃው person who brought them in, the period of service of the
ወቅታዊ ይዞታ goods; Current possession of the goods
(መ) ዕቃው የሚገኝበትን ቋሚ አዴራሻ፤ እና (d) the permanent address where the goods are located;
And
(ሠ) ላልች ባሇስሌጣኑ እንዯ አስፇሊጊነቱ (e) Such other explanations as the Authority may require.
የሚጠይቃቸውን ማብራሪያዎች፡፡
3) ቋሚ ዕቃው ተሽከርካሪ ከሆነ የዴርጅቱ 3) If the fixed asset is a vehicle, a copy of the company's
የባሇቤትነት ማረጋገጫ ዯብተር ቅጂ ከፊይሌ certificate of ownership must be attached to the file.
ጋር መያያዝ አሇበት ፡፡
4) ሇዚህ አንቀጽ አፇጻጸም ቋሚ እቃ ማሇት 4) For the purposes of this clause, fixed goods are those
የአገሌግልት ዘመኑ ከአንዴ አመት በሊይ የሆነ whose service life is more than one year and whose market
እና የገበያ ዋጋው ከ ብር 3,000 (ሶስት ሺ) value is more than ETB 3,000 (three thousand).
በሊይ የሆነ ነው፡፡
5. በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) (ሇ) በሇጋሹ 5. According to sub-article (2) (b) of this article, with
የተሰጠውን ስጦታ በተመሇከተ ስጦታ regard to the gift given by the donor, evidence of the gift
ስሇመሰጠቱ የሚያሳይ ማስረጃ አባሪ ሆኖ must be submitted as an attachment.
መቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
6) የቋሚ ዕቃ ቆጠራ በየዓመቱ በማካሄዴ ከኦዱት 6) An inventory of fixed assets should be conducted
ሪፖርቱ ጋር ሇባሇስሌጣኑ መቅረብ አሇበት፡፡ annually and submitted to the authority along with the
audit report.
7) ማንኛውም ዴርጅት በአዋጁ አንቀጽ 61 ንዐስ 7) Any organization, as stipulated in Article 61 Sub-article
አንቀጽ (4) እንዯተዯነገገው
የሚንቀሳቀስና (4) of the Proclamation, while maintaining its right to own,
የማይንቀሳቀስ ንብረት ባሇቤት የመሆን፣ ንብረት manage and transfer movable and immovable property,
የማስተዲዯርና የማስተሊሇፌ መብቱ እንዯተጠበቀ when it sells its existing fixed property, transfers it as a gift
or donates or disposes of it for an activity related to its
ሆኖ፣ ያሇውን ቋሚ ንብረት ሲሸጥ፣ ከዓሊማው
purpose, within 15 days from the date of transfer or
ጋር ተያያዥነት ሊሇው ተግባር በስጦታ
disposal of the property shall notify the authority in
ሲያስተሊሌፌ ወይም ሲሇግስ ወይም ሲያስወግዴ
writing.
ንብረቱ ከተሊሇፇበት ወይም ከተወገዯበት ቀን
ጀምሮ በ15 ቀን ውስጥ ሇባሇስሌጣኑ በፅሁፌ
ማስታወቅ አሇበት፡፡
8) የዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 6 እንዯተጠበቀ ሆኖ 8) Subject to sub-article 6 of this article, when any
ማንኛውም ዴርጅት ንብረት በሚሸጥበት ጊዜ company sells property, it must ensure that the sale of the
የንብረቱ መሸጥ የዴርጅቱን ህሌውና በማይጎዲ property does not harm the existence of the company.
መሌኩ መሆኑን ማረጋገጥ አሇበት፡፡
9) ማንኛውም ዴርጅት ማንኛውንም ንብረት 9) When any company sells or transfers any property to
በሚሸጥበት ወይም ሇላሊ
አካሌ another party, it must first be approved by the company's
በሚያስተሊሌፈበት ጊዜ እንዯአግባቡ በቅዴሚያ board or executive committee or local representative, as
በዴርጅቱ ቦርዴ ወይም በስራ አስፇጻሚ ኮሚቴ appropriate.
ወይም በአገር ውስጥ ተወካይ የተፇቀዯ መሆኑን
ማረጋገጥ አሇበት፡፡
10) ባሇስሌጣኑም በዴርጅቱ ጥያቄ 10) At the organization’s request, the authority will issue
የዴርጅቱን ተሸከርካሪ ዯህንነት ሇማስመርመር፣ a letter of support to check the safety of the organization's
የንብረት ባሇቤትነትን ሇማዛወርና ላልች vehicle, transfer property ownership and obtain other
ተመሳሳይ አገሌግልቶችን ሇማግኘት የሚያስችሌ similar services.
የዴጋፌ ዯብዲቤ ይሰጣሌ፡፡
11) በእያንዲንደ የበጀት አመት የተገዙ አዲዱስ 11) New fixed assets purchased in each fiscal year must be
ቋሚ ንብረቶች በዴርጅቱ የቋሚ ንብረት recorded in the order of origin in the fixed asset register in
በተገዙበት የበጀት ዓመት ቅዯም ተከተሌ በቋሚ the order of the fiscal year in which the fixed assets were
ንብረት መዝገብ ሊይ እንዯአመጣጣቸው ቅዯም purchased by the organization.
ተከተሌ መመዝገብ አሇባቸው፡፡
11. ዓመታዊ የሂሳብ መግሇጫ 11. Annual financial statement
1) ማናቸውም ዴርጅት በአዋጁ አንቀጽ 72 ንዐስ 1) According to Article 72 Sub-article (1) of the
አንቀጽ (1) መሠረት ተቀባይነት
ባሊቸው Proclamation, the financial statements prepared and
መመዘኛዎች አዘጋጅቶ የሚያቀርበው የሂሳብ presented by any organization should include the
መግሇጫ የሚከተለትን አጠቃሊይ መረጃዎች following general information;
ያካተተ መሆን ይኖርበታሌ፤
(ሀ) የዴርጅቱን ስም፤ (a) the name of the organization;
(ሇ) የዴርጅቱን ዓሊማ፣ (b) the purpose of the organization;
(ሐ) የዴርጅቱን አይነት፣ (c) the type of organization;
(መ) የዴርጅቱን አዯረጃጀት፣ (d) organization of the organization;
(ሠ) ዴርጅቱ የተሰማራበትን ዘርፌ፣ (e) the sector in which the organization is engaged;
(ረ) ዴርጅቱ የሚንቀሳቀስባቸውን ክሌልች፣እና (f) the regions in which the organization operates, and
(ሸ) ላልች ባሇስሌጣኑ የሚጠይቃቸው (h) Other information required by the Authority.
መረጃዎች፡፡
2) የሂሣብ መግሇጫው የሚከተለትን ዝርዝሮች 2) The financial statement should include an analysis of
ያካተተ የሀብትና ዕዲ ሚዛን ትንተና ማካተት the balance of assets and liabilities which includes the
ይኖርበታሌ፤ following details;
(ሀ) በአጠቃሊይ በዓመቱ መጨረሻ ዴርጅቱ (a) the total assets of the organization at the end of the
ያሇውን ጠቅሊሊ የሀብት መጠን፤ year;
(ሇ) ከጥሬ ገንዘብ ውጭ ያሇን ቋሚ ንብረት (b) inventory of our non-cash fixed assets;
ዝርዝር፤
(ሐ) በባንክና ካሇ በእጅ ያሇውን የጥሬ ገንዘብ (c) a list of the amount of cash in bank and on hand;
መጠን ዝርዝር፤
(መ) ዴርጅቱ ያሇበት የአጭርም ሆነ የረጅም (d) list of short and long term debts of the company;
ጊዜ ዕዲ ዝርዝር፣
(ሠ) የዴርጅቱ ያሇው አንጡራ ሃብት ወይም (e) The existing assets or capital of the company.
ካፒታሌ።
3) የሂሣብ መግሇጫው የሚከተለትን ዝርዝሮች 3) The statement of accounts should contain the analysis of
ያካተተ የዴርጅቱን ዓመታዊ ገቢና ወጪ ሂሳብ the company's annual income and expenditure account,
ትንተና መያዝ ይኖርበታሌ፤ which includes the following details;
(ሀ) ዴርጅቱ በዓመቱ የሰበሰበውን የገንዘብ (a) a list of the amount of money collected by the
መጠንና የገንዘቡ ምንጭ ዝርዝር፤ organization during the year and the source of the money;
(ሇ) ሇዓሊማ ማስፇፀሚያ የወጡ ወጭዎች (b) a list of expenses incurred in carrying out the purpose
ዝርዝር እና ከጠቅሊሊው ወጪ ያሊቸውን and their proportion of the total expenditure;
ዴርሻ፤
(ሐ) ሇአስተዲዯራዊ ሥራዎች የወጡ ወጪዎች (c) a list of expenses incurred for administrative activities
ዝርዝር እና ከጠቅሊሊው ወጪ ያሊቸውን ዴርሻ፤ and their share of the total expenses;
(መ) ከወጪ ቀሪ ሂሳብ፣ (d) from the balance of expenditure;
(ሠ) ካሇፇው ዓመት የዞረ ሂሳብ፤ (e) turnover from the previous year;
(ረ) ወዯ ሚቀጥሇው ዓመት የዞረ ሂሳብ፤ (f) Account carried over to next year;
(ሰ) የሂሳብ መግሇጫውን ሇማዘጋጀት ጥቅም (g) a description of the accounting policies used in the
ሊይ የዋሇውን የሂሣብ አሠራር መግሇጫ። preparation of the financial statements;
4) የዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1)፣ (2) እና (3) 4) Notwithstanding the provisions of sub- articles (1), (2)
የተዯነገገው ቢኖርም፣ በበጀት ዓመቱ ከብር and (3) of this article, an organization that moves money
200,000 (ሁሇት መቶ ሺህ) የማይበሌጥ not exceeding 200,000 (two hundred thousand) in the
fiscal year can only submit a statement indicating income,
ገንዘብ የሚያንቀሳቅስ ዴርጅት ገቢን፣ ወጪን፣
expenses, assets and liabilities.
ሐብትና ዕዲን የሚያመሇክት መግሇጫ ብቻ
ማቅረብ ይችሊሌ።
5) የዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) (2) (3) እና 5) Subject to sub-articles (1) (2) (3) and (4) of this article,
(4) እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ ዴርጅቱ ህዝባዊ if the company makes a public contribution, the financial
መዋጮ ካካሄዯ የሂሳብ መግሇጫው statement shall include the following;
የሚከተለትንይጨምራሌ፤
(ሀ) በህዝባዊ መዋጮው የተሰበሰበውን የገንዘብ (a) an estimate of the amount of money raised by the
መጠንና የንብረት ዋጋ ግምት፤ public contribution and the value of the property;
(ሇ) በህዝባዊ መዋጮው የተገኘውን የገንዘብ (b) the source of the money or property obtained by the
ወይም ንብረት ምንጭ፤ public contribution;
(ሐ) ህዝባዊ መዋጮውን ሇማዴረግ የወጡ (c) the expenses incurred in making the public contribution
ወጪዎችንና ከአጠቃሊይ ከህዝባዊ መዋጮ ገቢ and their share of the total revenue from the public
ያሊቸውን ዴርሻ፤ contribution;
(መ) በተሰበሰበው ንብረት ወይም ገንዘብ (d) a list of expenses incurred for the activities carried out
ሇተከናወኑት ተግባራት የወጣውን የወጪ with the property or money collected; And
ዝርዝር፤ እና
(ሠ) ከወጪ ቀሪ፡፡ (e) Remainder of Expenditure.
6) በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (5) መሰረት 6) In accordance with sub-article (5) of this article, the
የህዝባዊ መዋጮውን ገቢና ወጪ
ከዴርጅቱ income and expenses of the public contributions must be
ዓመታዊ የኦዱት ሪፖርት ጋር ራሱን የቻሇ submitted with the annual audit report of the organization,
which shows the independent income and expenses.
ገቢና ወጭን የሚያሳይ የሂሳብ መግሇጫ
ማቅረብ አሇበት፡፡
12. የሂሣብ ሰነድችን ጠብቆ ስሇማቆየት 12. About maintaining accounting documents
According to the article of sub-article (3) of article 71 of
በአዋጁ አንቀጽ 71 ንዐስ አንቀጽ (3) በተዯነገገው
the proclamation, any organization must maintain the
መሠረት ማናቸውም ዴርጅት የሒሳብ ሰነድቹ
financial documents of the organization's income and
የዴርጅቱን ገቢና ወጪ፣ የወጪውን ምክንያት፣ expenses, the reason for the expenses, assets and liabilities,
ሐብትና ዕዲ፣ የሇጋሾችን ማንነትና የገቢውን ምንጭ the identity of the donors and the source of the income for
የሚመሇከቱ ሰነድች ሰነድች የሂሳብ ዓመቱ ካሇቀ at least five years after the end of the financial year in
በኋሊ ቢያንስ ሇአምስት ዓመታት በሰነዴ ወይም paper or electronic form.
በኤላክትሮኒክስ ዘዳ ጠብቆ ማቆየት አሇበት፡፡
13. ስሇኦዱተር አመራረጥ 13. Selection of Auditor
1) ማናቸውም ዴርጅት የውስጥ ቁጥጥር ሥርዓት 1) Any organization should establish and strengthen an
መዘርጋትና ማጠናከር ይኖርበታሌ፡፡ internal control system.
2) በሌዩ ሁኔታ በቀጥታ ግዢ እንዱፇጸም 2) Unless it is authorized by the authority to make a direct
በባሇስሌጣኑ ካሌተፇቀዯሇት
በስተቀር፣ purchase in a special case, any organization will examine
ማናቸውም ዴርጅት ሂሳቡን የሚያስመረምረው the account by selecting the external auditor who is
በጋዜጣ ወይም በላሊ መገናኛ ዘዳ በሚወጣ qualified for the job according to the tender notice
published in the newspaper or other means of
የጨረታ ማስታወቂያ መሠረት ሇሥራው ብቁ
communication.
የሚሆነውን የውጭ ኦዱተር አወዲዴሮ
በመምረጥ ነው፡፡
3) በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት ኦዱተር 3) In accordance with sub-article (2) of this article, when
ሇመጋበዝ ማስታወቂያ ሲያወጣ ሇውዴዴር issuing a notice to invite an auditor, it must be clearly
የሚቀርበው ኦዱተር ቢያንስ የሚከተለትን stated that the auditor to be submitted to the competition
መሥፇርቶች መሟሊት እንዲሇበት በግሌፅ must meet at least the following requirements;
ማመሌከት አሇበት፤
(ሀ) የፀና የሙያ ማረጋገጫ ያሇው መሆኑን፤ (a) that he has a valid professional certificate;
(ሇ) የፀና የንግዴ ፇቃዴ ያሇው መሆኑን፤ እና (b) that he has a valid business license; And
(ሐ) የግብር ከፊይ መሇያ ቁጥር ያሇው መሆኑ፡፡ (c) Having a Taxpayer Identification Number.
4) አንዴ ጊዜ የተመረጠ የውጭ ኦዱተር አንዴን 4) Once selected, an external auditor may audit a company
ዴርጅት ያሇ ውዴዴር በተከታታይ ከሦስት without competition for a period of not more than three
ዓመት ሇማይበሌጥ ጊዜ ኦዱት ማዴረግ consecutive years.
ይችሊሌ፡፡
5) በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (4) የተዯነገገው 5) Subject to the provisions of sub-paragraph (4) of this
እንዯተጠበቀ ሆኖ፣ የኦዱት ዴርጅቱ
ወይም article, the audit firm or the auditor can compete again in
ኦዱተሩ ተወዲዴሮ አሸንፍ በሰራበት ዴርጅት the firm where he has won and worked after a period of
one year.
በዴጋሚ ሇመወዲዯር የሚችሇው ከአንዴ ዓመት
ቆይታ በኋሊ ነው፡፡
6) ማንኛውም ኦዱተር አሸናፉ ሆኖ መመረጡን 6) The decision regarding the selection of any auditor as a
በተመሇከተ ውሳኔ የሚሰጠው የዴርጅቱ የበሊይ winner should be made by the superior body of the
አካሌ ወይም በበሊይ አካለ የተወከሇ መሆን organization or its representative.
7) ባሇስሌጣኑ ፇቃዲቸው የታገዯ ወይም የተሰረዘ 2) The authority collects information from the relevant
ኦዱተሮች የዴርጅቶችን ሂሳብ
እንዲይሰሩ government institution and distributes it to the companies
ከሚመሇከተው የመንግስት ተቋም መረጃዎችን to prevent the auditors whose licenses have been
በማሰባሰብ ሇዴርጅቶች ያሰራጫሌ፡፡ suspended or revoked from doing the accounts of the
companies.
14. ስሇሂሳብ ምርመራ 14. Examination of accounts
1) የማናቸውም ዴርጅት ሂሳብ የበጀት ዓመቱ 1) The accounts of any organization must be examined by
በተጠናቀቀ በ3 (ሦስት) ወራት ውስጥ a certified auditor within 3 (three) months after the end of
በተመሰከረሇት ኦዱተር አስመርምሮ the fiscal year and submitted to the authority.
ሇባሇስሌጣኑ ማቅረብ አሇበት።
2) ከብር 200,000 (ሁሇት መቶ ሺህ) የማይበሌጥ 2) An organization that handles money not exceeding
ገንዘብ የሚያንቀሳቅስ ዴርጅት ሂሣቡን በውጭ 200,000 (two hundred thousand) is not required to have its
ኦዱተር ማስመርምር አይጠበቅበትም፡፡ accounts examined by an external auditor.
3) በውጭ ኦዱተር የሚዘጋጅ የሂሳብ ምርመራ 3) An audit report prepared by an external auditor should
ሪፖርት የሚከተለትን ዝርዝሮችን ማካተት include the following details;

አሇበት፤
(ሀ) የዴርጅቱን ስም፤ (a) the name of the organization;

(ሇ) የዴርጅቱን ዓሊማ፤ (b) the purpose of the organization;
(ሐ) የዴርጅቱን አዯረጃጀት፤ (c) organization of the organization;
(መ) የዴርጅቱን ዓይነት፤ (d) the nature of the organization;
(ሠ) ዴርጅቱ የተሰማራበትን ዘርፌ፤ (e) the sector in which the organization is engaged;
(ረ) ዴርጅቱ የሚንቀሳቀስባቸውን ክሌልች፤ (f) the regions in which the organization operates;
(ሰ) ዴርጅቱ የሚያዯርገውን ማንኛውንም የሂሳብ (g) that the organization has an independent
እንቅስቃሴ የሚመዘግብበት ራሱን የቻሇ accounting register to record any accounting activity;
የሂሳብ መዝገብ ያሇው መሆኑን፤
(ሸ) የሂሳብ መዝገቡ የዴርጅቱን የየዕሇቱን (h) that the accounting record shows the daily financial
የገንዘብና የንብረት እንቅስቃሴ የሚያሳይ and property activities of the organization;
መሆኑ፤
(ቀ) ዴርጅቱ ህጋዊ በሆኑ የሂሳብ ሰነድች (i) that the organization uses legal accounting
የሚጠቀም መሆኑንና ሰነድቹን በአግባቡ documents and maintains the documents properly;
መያዙን፤
(በ) የሂሳብ መግሇጫውና የሂሳብ መዝገቡ (j) that the financial statement and the accounting records
ዴርጅቱ በዓመቱ ከተሇያዩ አካሊት ያገኘውን show that the company's income received from various
ገቢ በዝርዝር ሇይቶ መያዙንና የአገር entities during the year has been identified in detail and
that the share of domestic and foreign sources has been
ውስጥና የውጭ ምንጭ ዴርሻ ሇይቶ
identified;
ማሳየቱን፤
(ተ) የሂሳብ መግሇጫውና የሂሳብ መዝገቡ (k) that the financial statement and the accounting records
በአዋጁና በባሇስሌጣኑ የአስተዲዯር ወጭ have separately prepared the organization's purpose
አፇጻጸም መመሪያ ቁጥር 847/2014 implementation and administrative expenses in accordance
with the proclamation and the authority's administrative
መሰረት የዴርጅቱን የዓሊማ ማስፇፀሚያና
expenses implementation directive No. 847/2014;
አስተዲዯራዊ ወጪዎችን ሇይቶ
ማዘጋጀቱን፤
(ቸ) ዴርጅቱ በባንክ ያሇው ጥሬ ገንዘብ (l)that the organization has submitted a bank account
ማረጋገጫ የሚሆን የባንክ ሂሳብ መግሇጫ statement to confirm the cash in the bank, and has done a
ማቅረቡን፣ በባንክና በእጅ ያሇ ገንዘብን reconciliation of the cash in the bank and in hand;
ማስታረቂያ መሥራቱን፤
(ኀ) ዴርጅቱ የቋሚ ዕቃዎች ስቶክ ካርዴ (m) that the organization prepares a stock card of fixed
ማዘጋጀቱንና በየዓመቱ
ቆጠራ assets and conducts an annual count and maintains assets
ማካሄደንና ንብረቶችን በአግባቡ መያዙ፤ properly;
(ነ) የዴርጅቱ የሂሳብ መግሇጫ በአጠቃሊይ (n) that the organization's financial statements are prepared
ተቀባይነት ባሊቸው የሂሳብ መርሆዎችና in accordance with generally accepted accounting
ባሇስሌጣኑ ባወጣቸው መመሪያዎች principles and guidelines issued by the authority, as well as
እንዱሁም እንዯአግባብነቱ አግባብነት according to the relevant tax or tax laws; And
ባሇው የግብር ወይም የታክስ ህግ
መሰረት መሰረት ስሇመዘጋጀታቸው፤ እና
(ኘ) ዴርጅቱ ከሠራተኛ ዯመወዝ የሚቆረጠውን (o) The organization shall properly reduce the tax deducted
ግብር እንዱሁም በአገር ውስጥ ከሚገዙ from the employee's salary and the tax deducted from the
ዕቃዎችና አገሌግልቶች ክፌያ ሊይ payment of goods and services purchased in the country
እንዯአግባቡ ተቀናሽ የሚዯረገውን ታክስ and submit the income to the relevant tax authority office.
በአግባቡ ቀንሶ አግባብነት ሊሇው የግብር
ባሇስሌጣን መ/ቤት ገቢ ማዴረጉን፡፡
4) ህዝባዊ መዋጮ ተካሂድ ከሆነ፣ በዚህ አንቀጽ 4) If public contribution has been made, the audit report
ንዐስ አንቀጽ (4) መሰረት የሚቀርበው የሂሳብ submitted in accordance with sub article (4) of this article
ምርመራ ሪፖርት የሚከተለትን ዝርዝሮች must include the following details;
ማካተት አሇበት፤
(ሀ) የተሰበሰበው ገንዘብና የንብረት መጠንና (a) that the amount of money and property collected and its
ምንጩ በዝርዝር ተሇይተው መቀመጣቸውን source are identified in detail;
(ሇ) ገንዘቡና ንብረቱ የተሰበሰበበት ዘዳ (b) that the method by which the money and property were
በትክክሌ ተሇይቶ መቀመጡን፤ collected is properly identified;
(ሐ) ህዝባዊ መዋጮውን ሇማካሄዴ የተዯረጉ (c) that the expenses incurred in carrying out the public
ወጪዎች በዝርዝር መቀመጣቸውን፤ contribution are set out in detail;
(መ) በተሰበሰበው ገንዘብ የተከናወኑት (d) that the activities carried out with the collected funds
ተግባራት በጉሌህ ተሇይተው መዘርዘራቸውን፤ are listed prominently;
(ሠ) በመዋጮ የተሰበሰበውን ገንዝብ በተገቢው (e) keeping proper records of the money collected through
መዝገብ መያዙን፤ contributions;
(ረ) ህዝባዊ መዋጮው ከተሰጠው ፇቃዴ ጋር (f) that the public contribution is in accordance with the
consent granted;
የተጣጣመ መሆኑን፤
(ሰ) ህዝባዊ መዋጮ የመሰብሰብ ስራ (g) that the collection of public contributions is completed
በተፇቀዯሇት የጊዜ ሰላዲ መሰረት መጠናቀቁን፤ in accordance with the approved schedule; And
እና
(ሸ) በመዋጮ የተሰበሰበው ገንዝብና ንብረት (h) Collecting the money and assets collected through
በህጋዊ ዯረሰኝ መሰብሰቡን። donations with legal receipts.
15. የቀረበውን የሂሳብ ሪፖርት በተመሇከተ 15. Explanation regarding the financial report
ስሇሚሰጥ ማብራሪያ provided
1) ማንኛውም ዴርጅት በሚያቀርበው የሀብትና 1) Any organization should attach a detailed description of
ዕዲ ሚዛን ሂሳብ ትንተና እና የገቢና ወጪ the accounts mentioned under the analysis of the balance
ሂሳብ ሚዛን ትንተና ሥር ሇተጠቀሱት ሂሳቦች of assets and liabilities and the analysis of the balance of
ዝርዝር መግሇጫ ተቀባይነት income and expenses in accordance with generally
በአጠቃሊይ
accepted accounting principles.
ባሇው ሂሳብ መርህ መሰረት አባሪ ማያያዝ
አሇበት፡፡
2) ማብራሪያው ዴርጅቱ የዴርጅቱን ሂሳቦች 2) The explanation should describe the accounting method
ሇመመዝገብም ሆነ ሪፖርት
ሇማዴረግ used by the company to record and report the company's
የተጠቀመውን የሂሳብ መዝገብ አያያዝ ዘዳ accounts.
መግሇጽ አሇበት፡፡
3) ማብራሪያው ዴርጅቱ የግብር ግዳታውን 3) The explanation should state whether the company has
ስሇመወጣቱ መግሇጽ ይኖርበታሌ፡፡ fulfilled its tax obligations.
16. የኦዱተሩር አስተያየት 16.Auditor's opinion

Subject to the provisions of other laws regarding the
ስሇ ኦዱተር አስተያየት በላልች ህጎች የተዯነገገው
auditor's opinion, after examining the company's accounts,
እንዯተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም ኦዱተር የዴርጅቱን
any auditor must give his opinion in the following manner;
ሂሳብ ከመረመረ በኋሊ ከዚህ በታች በተመሇከቱት
አግባብ አስተያየቱን መስጠት አሇበት፤
1) ገቢን በተመሇከተ፤ 1) Regarding income;
(ሀ) እያንዲንደ ገቢ ህጋዊ በሆነ ዯረሰኝ (a) that each revenue is collected by valid receipt;
ስሇመሰብሰቡ፤
(ሇ) የገቢው ምንጭ በትክክሌ ተሇይቶ (b) that the source of income has been properly identified
ስሇመቀመጡና ስሇመረጋገጡ፤ and verified;
(ሐ) ገቢው በወቅቱ በመዝገብ ስሇመመዝገቡ፣ (c) that the income is timely recorded;
(መ) ገቢው መሰብሰብ ባሇበት አካሌ (d) the collection of the revenue by the entity to which it is
ስሇመሰብሰቡ፤ እና to be collected; And
(ሠ) ዴርጅቱ ከውጭ ምንጭ የሰበሰበው ገቢ ህግ (e) Whether the organization shall collected the income
በሚፇቅዯው መሰረት የሰበሰበዉ ስሇመሆኑ፤ collected from outside sources in accordance with the law;
2) ወጪን በተመሇከተ፤ 2) Regarding cost;
(ሀ) ማንኛውም ሂሳብ በወጪ ከመመዝገቡ (a) that evidence is satisfied before any account is
በፉት ማስረጃዎች መሟሊታቸው ስሇመረጋገጡ፤ expensed;
(ሇ) ዴርጅቱ ህጋዊ የሆነ የወጪ ዯረሰኝ (b) the organization's use of a valid invoice;
ስሇመጠቀሙ፤
(ሐ) ወጪዎች ሲፇፀሙ ዯንብና መመሪያ (c) whether the rules and regulations were followed when
የተከተለ ስሇመሆናቸው፤ expenses were incurred
(መ) ማንኛውም ወጪ ሲፇፀም በሚመሇከተው (d) When any expenditure is incurred, it is approved by the
የሥራ ኃሊፉ ስሇመፇቀደ፤ concerned officer;
(ሠ) በወጪ የተመዘገቡ ማስረጃዎች ኦርጅናሌ (e) the originality of the evidence filed at the expense;
ስሇመሆናቸው፤
(ረ) ግዥዎች ሲፇፀሙ መመሪያና ዯንብን (f) whether they followed the directives and regulations
የተከተለ ስሇመሆናቸው፤ when making purchases;
(ሰ) ሇዓሊማ ማስፇፀሚያ የወጡ ወጭዎች (g) that the expenses incurred for the implementation of
ከ80% ያሊነሱ ስሇመሆኑ፤ እና the objective are not less than 80%; And
(ሸ) ዴርጅቱ በገቢ ማስገኛ ሥራ ሊይ የተሰማራ (h) If the organization is engaged in income-generating
ከሆነ ያገኘውን ትርፌ በምን ሊይ activities, how it has invested its profits;
እንዲዋሇው፤
3) የንብረት አያያዝን በተመሇከተ፤ 3) Regarding property management;
(ሀ) ማናቸውም ንብረት ሲገዛም ሆነ ወጪ (a) When any property is purchased or spent, whether a
ሲሆን ህጋዊ በሆነ ዯረሰኝ የተዘጋጀሇት ስሇመሆኑ፤ legal receipt is prepared for it;
(ሇ) የቋሚ ዕቃዎች ቆጠራ በየዓመቱ (b) that an inventory of fixed assets is taken and audited
መካሄደንና ኦዱት መዯረጉን፤ annually;
(ሐ) ሇማንኛውም ቋሚ ዕቃዎች ስቶክ ካርዴ (c) that a stock card is prepared for any fixed goods and
የተዘጋጀ ስሇመሆኑና ቋሚ ዕቃዎች በተሇየ that fixed goods are recorded in a separate register;
መዝገብ ስሇመመዝገባቸው፤ እና
(መ) ሇቋሚ ዕቃዎች መሇያ ቁጥር ስሇመሰጠቱና (d) about assigning identification numbers to fixed assets
ሇብክነት በማያጋሌጥ መሌኩ አመቺ በሆነ and keeping them in a convenient place in a manner that
ቦታ ስሇመቀመጣቸው፤ does not expose them to wastage;
4) የጥሬ ገንዘብን በተመሇከተ፤ 4) Regarding cash;
(ሀ) ሂሳብ ሰነድች በወቅቱ ስሇመወራረዲቸው፤ (a) Accounts Payable;
(ሇ) የጥሬ ገንዘብ ሂሳብ ምዝገባ ተካሂድ በየወሩ (b) the registration of the cash account and its closing
ስሇመዘጋቱ፤ እና every month; And
(ሐ) በካዝና የተገኘው የጥሬ ገንዘብ መጠን (c) Whether the amount of cash received by the treasury is
ከዴርጅቱ የአሠራር ዯንብ ወይም መመሪያ consistent with the company's operating rules or
ጋር የሚጣጣም ስሇመሆኑ፤ guidelines;
5) ተሰብሳቢ ሂሳብ በተመሇከተ፤ 5) Regarding the accrual account;
(ሀ) ተሰብሳቢ ሂሳቦች በወቅቱ (a) the timely collection of accounts receivable; And
ስሇመሰብሰባቸው፤ እና
(ሇ) ተሰብሳቢ ሂሳቦች በግሌጽ ተሇይተው (b) clearly identifying and listing receivables;
ስሇመዘርዘራቸው፤
6) ዕዲን በተመሇከተ፤ 6) Regarding debt;
(ሀ) የግብር ግዳታዎች በወቅቱ (a) timely payment of tax obligations;

ስሇመከፇሊቸው፤
(ሇ) የአጭርና የረጅም ጊዜ ዕዲዎች ተሇይተው (b) short-term and long-term liabilities are separated in
በዝርዝር ስሇመቀመጣቸው፣ detail;
7) የባንክ ሂሳብን በተመሇከተ 7) Regarding bank account;
(ሀ) በተሇያዩ ባንኮች ያሇው የባንክ ሂሳብ በዝርዝር (a) Whether the bank account with different banks is
የሚታወቅ ስሇመሆኑ፤ known in detail;
(ሇ) ሇእያንዲንደ የባንክ ሂሳብ ቁጥር የባንክ መግሇጫ (b) providing a bank statement for each bank account
ስሇመቅረቡ፤ number;
(ሐ) ሇቀረበው የባንክ መግሇጫ ባንክ ማስታረቂያ (c) the bank reconciliation of the bank statement provided;
ስሇመሰራቱ፤ እና And
(መ) የባንክ ሂሳቦች በሚመሇከታቸው የስራ መሪዎች (d) whether the bank accounts are operated by the
የሚንቀሳቀሱ ስሇመሆኑ፤ respective business leaders;
(ሠ) የባንክ ሂሳቦች በባሇስሌጣኑ እውቅና የተከፇቱና (e) Bank accounts are opened and operated with the
የሚንቀሳቀሱ ስሇመሆናቸው approval of the authority
8) ህዝባዊ መዋጮ ተካሂድ ከሆነ 8) If a public contribution has been made;
(ሀ) የተሰበሰበው ገንዘብና የንብረት መጠንና ምንጩ (a) The amount of money and assets collected and their
በዝርዝር ተሇይተው ስሇመቀመጣቸው፤ source are identified in detail;
(ሇ) ገንዘቡ ወይም ንብረቱ የተሰበሰበበት ዘዳ በትክክሌ (b) the manner in which the money or property was raised
ተሇይቶ ስሇመቀመጡ፤ is properly identified;
(ሐ) ህዝባዊ መዋጮውን ሇማካሄዴ የተዯረጉ (c) detailing the costs incurred in carrying out the public
ወጪዎች በዝርዝር ስሇመቀመጣቸው፤ contribution;
(መ) በተሰበሰበው ገንዘብ የተከናወኑት ተግባራት (d) clearly detailing the activities carried out with the
በጉሌህ ተሇይተው ስሇመዘርዘራቸው፤ funds collected;
(ሠ) በመዋጮ የተሰበሰበው ገንዘብ በተገቢው መዝገብ (e) that the funds collected through contributions are kept
ስሇመያዙ፤ in proper records;
(ረ) ህዝባዊ መዋጮው ከተሰጠው ፇቃዴ ጋር አንዴ (f) whether the public contribution is consistent with the
ስሇመሆኑ consent granted;
(ሰ) ህዝባዊ መዋጮ የመሰብሰብ ስራ በተፇቀዯሇት የጊዜ (g) the completion of the collection of public contributions
ሰላዲ መሰረት ስሇመጠናቀቁ፤ እና in accordance with the approved schedule; And
(ሸ) በመዋጮ የተሰበሰበው ገንዝብና ንብረት በህጋዊ (h) Regarding the collection of the money and property
ዯረሰኝ ስሇመሰብሰቡ፡፡ collected through the legal receipt.
17. የሂሳብ መግሇጫና የኦዱት ሪፖርት 17. Time for submission of financial statement and
የሚቀርብበት ጊዜ audit report
1) ማናቸውም ዴርጅት ዓመታዊ የሂሳብ 1) Any organization must submit its annual financial
መግሇጫውንና ዓመታዊ የሂሳብ
ምርመራ statement and annual audit report to the authority within
ሪፖርቱን የበጀት ዓመቱ ባሇቀ በሦስት ወር ጊዜ three months after the end of the fiscal year.
ውስጥ ሇባሇስሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡
2) የዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ቢኖርም፣ 2) Notwithstanding sub-article (1) of this article, any
ማናቸውም ዴርጅት ባሇስሌጣኑ ሇሚያዯርገው organization shall submit the audit report of the
ቁጥጥር፣ ክትትሌ ወይም ምርመራ አስፇሊጊ organization at any time requested by the authority before
the end of the financial year if the authority deems it
ሆኖ ካገኘው የበጀት ዓመቱ ከማሇቁ በፉት necessary for the supervision, monitoring or investigation.
ባሇስሌጣኑ በሚጠየቀው በማናቸውም ጊዜ
የዴርጅቱን የኦዱት ሪፖርት ማቅረብ አሇበት፡፡
18. ዓሊማ ማስፇፀሚያና አስተዲዯራዊ ወጪ 18. Purpose implementation and administrative

expenses
ማናቸውም ዴርጅት የሂሳብ መግሇጫውንና የኦዱት
When any organization submits its financial statement and
ምርመራ ሪፖርት በሚያቀርብበት ጊዜ በአዋጁ
audit report, according to article 63 sub-article(2) of the
አንቀጽ 63 ንዐስ አንቀጽ (2)
እንዱሁም proclamation and Administrative Expenditure
የአስተዲዯራዊ ወጪ አፇፃጸም መመሪያ ቁጥር Implementation Directive No. 847/2021, no less than 80%
847/2014 መሠረት ከዓመታዊ በጀቱ ከ80 % (eighty percent) of the annual budget should be spent on
(ከሰማንያ በመቶ) ያሊነሰውን ሇዓሊማ ማስፇፀሚያ operational expenses and 20% (twenty percent) of the
ወጪዎች ማዋለንና ሇአስተዲዯራዊ ወጪዎች expenditure spent on administrative expenses. It must be
ያወጣው ወጪ ከ20 % (ሃያ በመቶ) የማይበሌጥ presented in a way that shows that it is not more.
መሆኑን በሚያሳይ መንገዴ ሇይቶ ማቅረብ አሇበት፡፡
19. የዴርጅት የሂሣብ መግሇጫን ስሇመገምገም 19. About evaluating the organization's financial
statement
1) ባሇስሌጣኑ በየዓመቱ የሚቀርብሇትን የሂሳብ 1) The authority examines the annual financial statements
መግሇጫዎችና በኦዱተር የተሰሩ ሪፖርቶችን and reports prepared by the auditor.
ይመረምራሌ፡፡
2) ባሇስሌጣኑ የፊይናንስ መግሇጫ በሚመረምርበት 2) During the examination of the financial statement, the
ጊዜ ከህግ ውጭ የሆኑ እና መፌትሔ authority shall highlight the issues that are against the law
የሚያሻቸውን ጉዲዮችን ሇይቶ በማውጣት and need to be resolved and make them part of the
የማኔጅመንት ዕቅዴ አካሌ በማዴረግ እርምጃ management plan and urge the concerned organization to
take action. The authority examines the company's last
እንዱወሰዴ ሇሚመሇከተው ዴርጅት ያሳስባሌ፡፡
year's financial statements and confirms that actions have
ባሇስሌጣኑ ዴርጅቱ ያሇፇውን ዓመት የሂሣብ
been taken based on the conclusions reached.
መግሇጫ መርምሮ የዯረሰባቸውን
መዯምዯሚያዎች መሠረት በማዴረግ
እርምጃዎች መወሰዲቸውን ያረጋግጣሌ፡፡
3) ባሇስሌጣኑ አስፇሊጊ ሆኖ ካገኘው ከአንዴ 3) If the authority deems it necessary, it may request the
ዴርጅት የኦዱት መግሇጫዎች ጋር በተያያዘ opinion of the stakeholders in relation to the audit
የባሇዴርሻ አካሊትን አስተያየት መጠየቅ statements of an organization.
ይችሊሌ፡፡
20. የዴርጅት የሂሣብ መግሇጫ እንዱመረመር 20. About getting organization's financial statement to
ስሇማዴረግ be audite
1) The Authority;
1) ባሇስሌጣኑ፤
ሀ) በአዋጁ አንቀጽ 72 ንዐስ አንቀጽ (4) (a) According to article 72 sub-article (4) of the
መሠረት አንዴ ሦስተኛ የሚሆኑት proclamation, if one-third of the organization's members or

የዴርጅቱ አባሊት ወይም ሇጋሽ ዴርጅቶች donor organizations or government bodies that have a
ወይም ከዴርጅቱ ጋር የፕሮጀክት ስምምነት project agreement with the organization decide to have the
ያሊቸው መንግስታዊ አካሊት በቀረበሇት accounts of an organization examined by an external
auditor; Or
ጥያቄ መሠረት የአንዴ ዴርጅት ሒሳብ
በውጭ ኦዱተር እንዱመረመር የወሰነ
እንዯሆነ፤ ወይም
(ሇ) በአዋጁ አንቀጽ 72 ንዐስ አንቀጽ (5) (b) If the organization's accounts are not audited within
መሠረት የዴርጅቱ ሒሳብ የበጀት ዓመቱ
ባሇቀ five months of the end of the financial year according to
በአምስት ወራት ውስጥ ካሌተመረመረ እና ይህንን sub-article (5) of article 72 of the proclamation and the
company is unwilling to do so; Whether the company's
ሇመፇጸም ዴርጀቱ ፇቃዯኛ ባሇመሆኑ ምክንያት፤
accounts have been audited by an external auditor;
የዴርጅቱ ሒሳብ በውጭ ኦዱተር እንዱመረመር የወሰነ
እንዯሆነ፤
(ሐ) በአዋጁ አንቀጽ 77 እና አግባብ ባሇው (c) whether he intends to carry out an investigation in
መመሪያ መሠረት ምርመራ ሇማከናወን accordance with the proclamation 77 of the Act and
የፇሇገ እንዯሆነ፤ relevant instructionsThe concerned organization must
make the necessary documents and information available
የሚመሇከተው ዴርጅት አስፇሊጊውን ሰነድች to the auditor.;
እና መረጃዎችን ሇኦዱተሩ ክፌት ማዴረግ
አሇበት፡፡
2) በባሇስሌጣኑ የተሾመ የውጭ ኦዱተር 2) Any audit work performed by an external auditor
ሇሚያከናውነው ማንኛውም የኦዱት
ስራዎች appointed by the authority shall be borne by the relevant
ወጪውን የሚሸፌነው የሚመሇከተው ዴርጅት organization or the leaders of the work if found guilty.
ወይም ጥፊተኛ ሆኖው ሲገኙ የስራ መሪዎቹ
ይሆናለ፡፡
3) ባሇስሌጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) 3) Before taking action under sub-article(1) of this Article,
መሠረት እርምጃ ከመውሰደ በፉት እርምጃውን the authority shall ensure that there is sufficient reason for
ሇመውሰዴ የሚያስችሌ በቂ ምክንያት መኖሩን taking the action.
ማረጋገጥ አሇበት፡፡
ክፌሌ ሦስት Part thre
የዴርጅት የሥራ ክንውን ሪፖርት እና ከኦዱት ጋር Corporate performance reporting and audit related
ስሇተያያዙ ጉዲዮች matterse
21. ዓመታዊ የስራ ክንውን ሪፖርት ይዘት 21. Content of the annual performance report
1) አንዴ ዴርጅት የሥራ ክንውን ሪፖርት ሲያቀርብ 1) When an organization submits a performance report, it
ሇሥራ ክንውኑ መሠረት የሆነውን ዓመታዊ must also submit the annual plan, financial statement and
ዕቅዴ፣ የሂሳብ መግሇጫና የሂሳብ ምርመራ audit report that are the basis for the performance.
ሪፖርት አብሮ ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
2) በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) መሠረት 2) According to the sub-article (1) of this article, the
የሚቀርብ የሥራ ክንውን ሪፖርት እንዯ performance report should include at least the following as
ዴርጅቱ ሁኔታ ሆኖ ቢያንስ የሚከተለትን per the status of the organization;
ያካተተ መሆን ይኖርበታሌ፤
(ሀ) መግቢያ፣ የሪፖርቱ ይዘት፣ አጭር ማጠቃሇያ፣ (a) Introduction, the content of the report, a brief summary,
ዴርጅቱ ፕሮጄክት ካሇው
ወይም if the organization has a project or projects, the region or
ፕሮጄክቶች ካለት እንዯአግባቡ ፕሮጄክቱን regions or federal city or cities where the project or
ወይም ፕሮጄክቶቹን የሚተገብርበትን ክሌሌ projects will be implemented, as appropriate, the long and
short term policies and strategies that the organization has
ወይም ክሌልች ወይም የፋዳራሌ ከተማ
formulated to achieve its objectives; Showing the
ወይም ከተሞች፣ ዴርጅቱ ዓሊማዎቹን
comparison of the main activities of the organization in
ሇማሳካት የቀረጻቸው የረጅምና የአጭር ጊዜ
terms of the annual plan in terms of number and
ፖሉሲና ስትራቴጂዎች፤ ከዓመቱ ዕቅዴ
percentage;
አንፃር የተከናወኑ የዴርጅቱን ዋና ዋና
ክንዋኔዎች ከዓመታዊ ዕቅዴ አንጻር
በቁጥርና በመቶኛ ንጽጽሩን የሚያሳይ፤
(ሇ) በዓመታዊ ዕቅዴ ያሌተያዙና ሪፖርት (b) any other agreement, including a project signed in the
በማቅረቢያው በጀት ዓመት ውስጥ reporting fiscal year, not included in the annual plan, as
የተፇረመ ፕሮጄክትን ጨምሮ ላሊ well as other significant events and measures taken;
ማናቸውም ስምምነት እንዱሁም ላልች
ትርጉም ያሊቸው ክስተቶችንና የተወሰደ
እርምጃዎችን የሚገሌጽ፤
(ሐ) ሉሰሩ የታቀደ ዝርዝር ተግባራትና (c) detailed tasks to be carried out and their performance in
አፇጻጸማቸው በቁጥር በመቶኛ percentages;
የሚያስቀምጥ፤
(መ) ስራው በመሰራቱ ተጠቃሚ ይሆናሌ ተብል (d) the number of users who are expected to benefit from
የታቀዯው የተጠቃሚ ቁጥርና በተጨባጭ the work and the number of actual users by gender; And
ተጠቃሚ የሆነው በጾታ ተሇይቶ
የሚያስቀምጥ፤ እና
(ሠ) ስራውን ሇመስራት የተመዯበው በጀትና (e) specifying the budget allocated and the budget used to
በስራ ሊይ የዋሇው በጀት የሚገሌጽ፡፡ carry out the work;
3) በዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (2) መሠረት የሚቀርብ 3) The performance report submitted according to sub-
የሥራ ክንውን ሪፖርት በገንዘብ paragraph (2) of this article, if any, should include the
የሚገሇጽ ካሇ የሚከተለትን ማካተት following;
አሇበት፤
(ሀ) በዴርጅቱ ዕቅዴ መሰረት ያሌተገበረውንና (a) A list of the project or projects that have not been
ያሊጠናቀቀውን ኘሮጀክት
ወይም implemented and completed according to the
ፕሮጄክቶች በመጠንና በዓይነት ዝርዝር፤ organization's plan, in terms of size and type;
(ሇ) ዴርጅቱ ያሇውን ሀብት ሉያውሌ ያቀዯበት (b) the purpose for which the organization intends to spend
ዓሊማ፤ እና its resources; And
(ሐ) የዴርጅቱን የአጭርና የረጅም ጊዜ ዕቅዴ፡፡ (c) the short and long term plan of the organization.
4) ዴርጅቱ ህዝባዊ መዋጮ ስብስቦ ከሆነ 4) If the organization collects public contributions, it must
የሚከተለትን ማካተት አሇበት፤ include the following;
(ሀ) ህዝባዊ መዋጮው የተካሄዯበት ቦታ፤ (a) the place where the public contribution was made;
(ሇ) ህዝባዊ መዋጮው የተሰበሰበበት ጊዜ፡-ቀን፤ (b) Time when the public contribution was collected: -
ወር፤ ዓመተ ምህረት፤ Date; month; Year of Mercy
(ሐ) ህዝባዊ መዋጮው የመሰብሰቡ ሥራ (c) the manner in which the collection of the public
የተካሄዯበት ዘዳ፤ contribution was carried out;
(መ) ከህዝባዊ መዋጮ በተገኘው ገቢ የተሠሩ (d) Works carried out with income from public
ሥራዎች፡፡ contributions.
5) ያጋጠሙት ችግሮችና ችግሮቹ የተፇቱበት 5) Regarding the problems encountered and the manner in
አግባብ በተመሇከተ የሚከተለትን ማካተት አሇበት ፤ which the problems were solved, it should include the
following;
(ሀ) በሂዯቱ ያጋጠሙ ችግሮች፤ (a) problems encountered in the process;
(ሇ) ችግሮቹ የተፇቱበት አግባብ፤ (b) the manner in which the problems were resolved;
(ሐ) ከዏቅም በሊይ የሆኑ ችግሮች፤ (c) Force Majeure;
(መ) መፌትሔ ያሌተቀመጠሊቸው ችግሮች፡፡ (d) Unresolved Problems.
6) እንዯጥሩ ተሞክሮ የሚገሇጽ አፇጻጸም ካሇ 6) Performance, if any, to be described as good practice

የሚከተለትን ማካተት አሇበት፤ should include the following;
(ሀ) የሥራው ዓይነት፤ (a) the nature of the work;
(ሇ) የተገኘው ውጤት (b) the result obtained
(ሐ) ውጤቱ ሉገኝ የቻሇበት ዘዳ፡፡ (c) The method by which the result was obtained.
7) እያንዲንደ ዴርጅት በባሇስሌጣኑ መመሪያዎችና 7) Each organization must include the following in its
በውስጥ መመሪያው መሰረት
ስሇእያንዲንደ annual report for each sales contract in accordance with
የሽያጭ ውሌ የሚከተለትን በዓመታዊ ሪፖርቱ the authority's instructions and internal instructions;
ውስጥ አካቶ ማቅርብ አሇበት፤
(ሀ) ተግባራዊ የሆነውን የአመራረጥ ሥርዏት ሂዯት (a) a brief description and confirmation of the applicable
አጭር መግሇጫ እና ማረጋገጫ selection process;
(ሇ) አግባብነት ካሇው የመራጩን ኮሚቴ ሪፖርት (b) a copy of the report of the selection committee, if
ቅጂ ወይም የውሌ ተቀባዩን ሇመምረጥ applicable, or an internal memorandum containing the
የቀረበውን ምክንያት የያዘ የውስጥ reasons for the selection of the tenderer;
ማስታወሻ ፤
(ሐ) የውለን ቅጂ፤ (c) a copy of the Agreement;
(መ) የተገዛው አገሌግልት ወይም ዕቃ አጭር (d) a brief description of the service or item purchased;
መግሇጫ፤
(ሠ) በክፌያ መጠየቂያው ሊይ ያሇው የገንዘብ (e) The amount of money on the invoice is less than the
መጠን በውለ ከተገሇፀው የገንዘብ መጠን የሚበሌጥ amount specified in the contract the explanation of this is
የሆነ እንዯሆነ የዚህኑ ማብራሪያ፤ that it is greater;
(ረ) ሊሌተሇመደ የጨረታ ሥነ-ሥርዓቶች (f) Testimony or certification by the internal auditor for
በውስጥ ኦዱተር የተሰጠውን ምስክርነት unusual tender procedures.
ወይም ማረጋገጫ፡፡
22. የስራ መሪዎችና አባሊትን ማሳወቅ 22. Notifying the leaders and members of the work
1) ማናቸውም ዴርጅት የጠቅሊሊ ጉባዔ ወይም 1) Names of any organization's general assembly or board
የቦርዴ አባሊቱን፣የስራ መሪዎቹን እንዱሁም members, work leaders, and employees; Age, gender,
ተቀጣሪ ሠራተኞቹን ስም፤ ዕዴሜ፤ጾታ፤ Citizenship The detailed information containing residential
ዜግነት፤ የመኖሪያ አዴራሻ የትምህርት ዯረጃ address, educational level, along with the annual
performance report must be submitted in accordance with
የያዘ ዝርዝር መረጃ ከዓመታዊ የስራ ክንውን
the form prepared for this purpose at any time requested by
ሪፖርት ጋር እንዱሁም ባሇስሌጣኑ
the authority.
በሚጠይቀው በማናቸውም ጊዜ ሇዚሁ ተብል
በተዘጋጀው ቅጽ መሠረት ሞሌቶ ማቅረብ

አሇበት።
2) የዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) እንዯተጠበቀ 2) Subject to sub-article (1) of this article, any organization
ሆኖ፣ ማናቸውም ዴርጅት የስራ
መሪዎቹን shall submit the detailed information of its leaders in the
ዝርዝር መረጃ በህይወት ታሪክ መሙያ ቅጽ life history filling form along with renewed identification
to the authority.
በመሙሊት ከታዯሰ መታወቂያ ጋር በማያያዝ
ሇባሇስሌጣኑ ማቅረብ ይኖርበታሌ ፡፡
3) የዚህ አንቀጽ ንዐስ አንቀጽ (1) ቢኖርም፣ 3) Notwithstanding sub-article (1) of this article, the
ባሇስሌጣኑ አስፇሊጊ ሆኖ ካገኘው authority may decide to include only some of the
በማናቸውም የሙያ ማኅበር ወይም information submitted by any professional association or
በብዙሃን ማኅበር የሚቀርቡሇት መረጃዎች public association if it deems it necessary.
የተወሰኑትን ብቻ እንዱያካትት ሉወስን
ይችሊሌ፡፡
4) ማናቸውም ዴርጅት የስራ መሪ ሇውጥ ሲያዯርግ 4) When any organization makes a change in the head of
ሇውጡ በተዯረገ በስባት የስራ ቀናት ውስጥ work, within seven working days of the change, the
ዝርዝር መረጃዎችን ሇዚሁ ተብል በባሇስሌጣኑ detailed information must be filled in the form prepared by
በተዘጋጀው ቅጽ በመሙሊት ከሸኚ ዯብዲቤ ጋር the authority and sent to the authority along with a cover
letter.
ሇባሇስሌጣኑ መሊክ አሇበት፡፡
23. ከበጀት ዓመቱ መጠናቀቂያ በፉት የሚቀርቡ 23. Audit report and performance report to be
የኦዱት ሪፖርትና እና የስራ ክንውን ሪፖርት submitted before the end of the fiscal year
Any organization must submit its performance report to
ማናቸውም ዴርጅት የሥራ ክንውን ሪፖርቱን
the authority within three months after the end of the
የበጀት ዓመቱ ባሇቀ በሦስት ወር ጊዜ ውስጥ financial year. However, the authority may request that the
ሇባሇስሌጣኑ ማቅረብ አሇበት፡፡ ሆኖም ግን audit report and financial statement as well as the
ባሇስሌጣኑ የኦዱት ሪፖርትና የሂሳብ መግሇጫ performance report be submitted to him before the end of
እንዱሁም የስራ ክንውን ሪፖርት ከበጀት ዓመቱ the fiscal year for the following reasons;
ማሇቂያ በፉት በሚከተለት ምክንያቶች
እንዱቀርቡሇት መጠየቅ ይችሊሌ፤
1) በዴርጅቱ በራሱ ውሳኔ ወይም በባሇስሌጣኑ 1) When the organization's own decision or the decision of
ቦርዴ ውሳኔ ፇርሶ የንብረት ማጣራት ሲወሰን፤ the authority's board dissolves and liquidates assets;
2) ዴርጅቱ የተቋቋመው ከአንዴ ዓመት ሊነሰ ጊዜ 2) If the organization was established for less than one
ከሆነ ጊዜው እንዯተጠናቀቀ፤ year, upon completion of the period;
3) ባሇስሌጣኑ ሇሚያዯርገው ቁጥጥር፣ ክትትሌ 3) If the authority deems it necessary for its supervision,
ወይም ምርመራ አስፇሊጊ ሆኖ ካገኘው monitoring or investigation, it must submit a report of the
የበጀት ዓመቱ ከማሇቁ በፉት በማናቸውም organization's work activities regarding matters related to
ጊዜ ከክትትሌ፣ ቁጥጥርና ምርመራው ጋር monitoring, supervision and investigation at any time
ተያያዥ የሆኑ ጉዲዮችን በተመሇከተ before the end of the fiscal year.
ዴርጅቱን የሥራ እንቅስቃሴ ሪፖርት
እንዱያቀርብ በተጠየቀ ጊዜ ማቅረብ
አሇበት፡፡
24. የበሊይ አካሌ ውሳኔ አስፇሊጊነት 24. Necessity of decision of superior body
When any organization submits its audit and performance
ማንኛውም ዴርጅት የኦዱትና የሥራ ክንዋኔ
report, the body authorized by the bylaws or if there is no
ሪፖርቱን ሲያቀርብ በመተዲዯሪያ ዯንቡ ሥሌጣን
such thing mentioned in the bylaws, it should submit a
የተሰጠው አካሌ ወይም በዯንቡ ስሇዚህ የተጠቀሰ minutes of the organization's superior body agreeing to it.
ነገር ከላሇ የዴርጅቱ የበሊይ አካሌ የተስማማበት
ስሇመሆኑ ቃሇ-ጉባኤ ማቅረብ ይኖርበታሌ፡፡
25. ሇሕዝብ ክፌት ስሇማዴረግ 25. About making it open to the public
Any organization should make its annual performance and
ማናቸውም ዴርጅት ዓመታዊ የሥራ ክንውን እና
audit report open to its members and beneficiaries.
የኦዱት ሪፖርቱን ሇአባሊቱና ሇተጠቃሚዎች ክፌት
ማዴረግ ይኖርበታሌ፡፡
26. የኦዱተር ግዳታ 26. Duties of auditor

Subject to the obligation of the auditor who examines the
የማናቸውንም ዴርጅት ሂሳብ የሚመረምር ኦዱተር
accounts of any company to give an appropriate opinion
ሂሳቡን ከመረመረ በኋሊ በዚህ መመሪያ አንቀጽ
on each matter in accordance with Article 16 of this
16 መሰረት በእያንዲንዯ ጉዲይ ሊይ አግባብነት directive after examining the accounts;
ያሇው አስተያየት የመስጠት ግዳታው እንዯተጠበቀ
ሆኖ፤
1) የሙያውን ስነ-ምግባርና ይህንን መመሪያ 1) Respect the professional ethics and this guideline;
አክብሮ መስራት፤
2) በዚህ መመሪያ አንቀጽ 14 መሰረት የኦዱት 2) To follow the procedures set forth in conducting an
ምርመራ ሲያካሂዴ የተቀመጡትን ቅዯም audit in accordance with Article 14 of this directive;
ተከተልች መከተሌ፤አሇበት።
ክፌሌ አራት Part four

An Income generating company's performance and
በገቢ ማስገኛ ስራ ሊይ የተሠማራ ዴርጅት ገቢ
audit report for the revenue-generating company
የሚያስገኘውን ዴርጅት በተመሇከተ ስሇሚያቀርበው
የስራ ክንውንና የኦዱት ሪፖርት
27. የስራ ክንውን ሪፖርትን በተመሇከተ 27. Regarding the performance report
In addition to the regular performance report submitted by
በገቢ ማስገኛ ሥራ ሊይ የተሰማራ ዴርጅት
an income-generating company, the underlying income-
ከሚያቀርበው መዯበኛ የስራ ክንውን ሪፖርት
generating business must submit a separate report. The
በተጨማሪ በሥሩ ያሇውን ገቢ የሚያስገኝ የንግዴ report should include the following;
ዴርጅት የሥራ ክንውን ሇብቻው አያይዞ ማቅረብ
ይኖርበታሌ፡፡ ሪፖርቱ የሚከተሇትን ያካተተ መሆን
1) የንግዴ ዴርጅቱን ስም፤ 1) Name of the business;
2) የንግዴ ፇቃደን እና የምዝገባ ምስክር ወረቀቱን 2) Identification numbers of the business license and
መሇያ ቁጥሮች፤ registration certificate;
3) የንግዴ ዴርጅቱን ዓሊማዎች፤ 3) the objectives of the business;
4) ዴርጅቱ ሇንግዴ ዴርጅቱ የመዯበው 4) The amount of capital allocated by the company to the
የካፒታሌመጠን፤ business;
5) የንግዴ ዴርጅቱን የተሠማራበት የሥራ መስክ 5) The field of business in which the business is engaged;
፤
6) የንግዴ ዴርጅቱ የትርፌ መጠን፤ 6) Profit rate of the business;
7) ከንግዴ ዴርጅት ትርፌ ወዯ ዴርጅቱ 7) Transferred/invested/money from business profit to the

የተሊሇፇው/ፇሰስ የተዯረገው/ ገንዘብ እና በንግዴ business and money used by the business;
ዴርጅቱ ጥቅም ሊይ የዋሇው ገንዘብ፤
8) የንግዴ ዴርጅት ኪሣራ ገጥሞት ከሆነ 8) If a business is insolvent, the reasons and proposed
ምክያቱን እና ሉወሰደ የታሰቡትን የመፌትሔ remedial measures.
እርምጃዎች፡፡
28. ስሇ ሂሣብ መግሇጫ 28. Statement of account

The financial statement of the business which is submitted
ከዴርጅቱ የሥራ ክንውን ሪፖርት ጋር
to the authority along with the company's performance
ሇባሇስሌጣኑ የሚቀርብ የንግዴ ዴርጅቱ የሂሣብ
report must be audited by a certified external auditor.
መግሇጫ በተመሰከረሇት የውጭ ኦዱተር
የተመረመረ መሆን አሇበት፡፡
ክፌሌ አምስት Part five

Miscellaneous provisions
ሌዩ ሌዩ ዴንጋጌዎች
29. የተሻረ መመሪያ 29. Repealed instruction

Directive No. 8/2011 issued to determine the presentation
የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅትና ማህበር ወይም
of audit and performance reporting of civil society
የሲቪሌ ማኅበረሰብ ዴርጅቶች ኮሚቴ የኦዱትና
organizations and associations or committees of civil
የሥራ ክንውን ሪፖርት አቀራረብን ሇመወሰን society organizations is repealed by this directive.
የወጣ መመሪያቁጥር 8/2004 በዚህ መመሪያ
ተሸሯሌ፡፡
30. ማንዋሌና ቅጾችን ስሇማዘጋጀት 30. About preparing manuals and forms
The Authority shall prepare various reporting forms or
ባሇስሌጣኑ ይህንን መመሪያ ተግባራዊ ሇማዴረግ
manuals to assist in the implementation of this directive.
ይረዲ ዘንዴ የተሇያዩ የሪፖርት ማቅረቢያ ቅጾችን
ወይም ማንዋልችን በማዘጋጀት ተግባራዊ
ያዯርጋሌ፡፡
31. የገንዘብ መጠንን ስሇማሻሻሌ 31. About amendment of the amount of money
1) In order to submit a report for the implementation of
1) ሇዚህ መመሪያ አፇጻጸም ሪፖርት ሇማቅረብ
this directive, especially in relation to clearly announcing
ተግባር በተሇይም ገቢን በግሌጽ ከማሳወቅና ከግዥ
income and purchasing, the authority may revise them by
ጋር በተያያዘ የተቀመጡ የገንዘብ መጠኖችን የዋጋ submitting them to the board and approving them based on
ግሽበትን መሰረት በማዴረግ ባሇስሌጣኑ አስፇሊጊ inflation.
በሆነ ጊዜ ባሇስሌጣኑ ሇቦርደ አቅርቦ በማጸዯቅ
ሉያሻሽሊቸው ይችሊሌ፡፡
2) በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ 1 መሰረት የሚዯረግ 2) At least 15 working days prior to the effective date of
ሇውጥ ተግባራዊ ከመሆኑ ቢያንስ ከ15 የስራ any changes made in accordance with sub-paragraph 1 of
ቀናት በፉት ባሇስሌጣኑ የተሇያዩ የመገናኛ this article, the authority must make public announcements
ዘዳዎችን በመጠቀም ይፊ ማዴረግ ይኖርበታሌ፡፡ using various means of communication.
32. መመሪያው ስሇሚሻሻሌበት ሁኔታ 32. Regarding the amendment of the directive
The Authority may amend this directive at any time.
ባሇስሌጣኑ ይህንን መመሪያ በማናቸውም ጊዜ
ሉያሻሽሇው ይችሊሌ፡፡
33. መመሪያው የሚጸናበት ጊዜ 33. Duration of the directive

This directive shall be effective from the date it is
ይህ መመሪያ ባሇሥሌጣኑ ዋና ዲይሬክተር ከተፇረመ
publicized by the authority’s website after registered by
በኋሊ በኢፋዱሪ የፌትህ ሚኒስቴር ተመዝግቦ
the Ministry of Justice and signed by the Director General
በባሇሥሌጣኑ ዴረገጽ ይፊ ከተዯረገበት ቀን ጀምሮ of the Authority.
ተፇፃሚነት ይኖረዋሌ፡፡
ጂማ ዱሌቦ ዯንበሌ Jima Dilbo Dunbel

ዋና ዲይሬክተር Director General
የሲቪሌ ማኀበረሰብ ዴርጅቶች ባሇስሌጣን Authority of civil society organizations

Directive On To Determine The Presentation of Audit and Performance Reporting of

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Directive On To Determine The Presentation of Audit and Performance Reporting of

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ የሲቪል ማኅበረሰብ ድርጅቶች ባለሥልጣን

በአዋጁ አንቀጽ 72 እና 73 መሰረት ዴርጅቶች According to articles 72 and 73 of the proclamation,

ክፌሌ አንዴ Part One

1. አጭር ርዕስ 1. Short Title

የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ

3. የተፇጻሚነት ወሰን 3. Scope of application

4. የመመሪያው ዓሊማ 4. Purpose of the directive

ክፌሌ ሁሇት Part two

5. የሂሳብ መዝገብ ስሇሚይዛቸው ጉዲዮች 5. Accounting issues

6. ዯረሰኞች ስሇማሳተምና ሰሇመጠቀም 6. Printing and using receipts

1) ማናቸውም ዴርጅት፡ 1) Any organization:

ሇአታሚው ዴርጅት የሚጻፌ የዴጋፌ

7. ስሇ ወጪ ሰነድች አዘገጃጀትና አጠቃቀም 7. Preparation and use of expense documents

8. የገቢና ወጪ አመዘጋገብ 8. Preparation of income and expenses

9. የሀብትና ዕዲ ሂሳብ አመዘጋገብ 9. Preparation of assets and liabilities

በዝርዝር መያዝ ይኖርበታሌ፤

በሊይ የሆነ ነው፡፡

11. ዓመታዊ የሂሳብ መግሇጫ 11. Annual financial statement

(ሀ) የዴርጅቱን ስም፤ (a) the name of the organization;

(ሇ) የዴርጅቱን ዓሊማ፣ (b) the purpose of the organization;

(ሐ) የዴርጅቱን አይነት፣ (c) the type of organization;

(መ) የዴርጅቱን አዯረጃጀት፣ (d) organization of the organization;

(መ) ከወጪ ቀሪ ሂሳብ፣ (d) from the balance of expenditure;

(ሠ) ከወጪ ቀሪ፡፡ (e) Remainder of Expenditure.

13. ስሇኦዱተር አመራረጥ 13. Selection of Auditor

14. ስሇሂሳብ ምርመራ 14. Examination of accounts

ሪፖርት የሚከተለትን ዝርዝሮችን ማካተት include the following details;

(ሀ) የዴርጅቱን ስም፤ (a) the name of the organization;

(ሐ) የዴርጅቱን አዯረጃጀት፤ (c) organization of the organization;

(መ) የዴርጅቱን ዓይነት፤ (d) the nature of the organization;

16. የኦዱተሩር አስተያየት 16.Auditor's opinion

1) ገቢን በተመሇከተ፤ 1) Regarding income;

2) ወጪን በተመሇከተ፤ 2) Regarding cost;

3) የንብረት አያያዝን በተመሇከተ፤ 3) Regarding property management;

4) የጥሬ ገንዘብን በተመሇከተ፤ 4) Regarding cash;

(ሀ) ሂሳብ ሰነድች በወቅቱ ስሇመወራረዲቸው፤ (a) Accounts Payable;

5) ተሰብሳቢ ሂሳብ በተመሇከተ፤ 5) Regarding the accrual account;

(ሀ) የግብር ግዳታዎች በወቅቱ (a) timely payment of tax obligations;

7) የባንክ ሂሳብን በተመሇከተ 7) Regarding bank account;

የሚንቀሳቀሱ ስሇመሆኑ፤ respective business leaders;

8) ህዝባዊ መዋጮ ተካሂድ ከሆነ 8) If a public contribution has been made;

18. ዓሊማ ማስፇፀሚያና አስተዲዯራዊ ወጪ 18. Purpose implementation and administrative

መሠረት አንዴ ሦስተኛ የሚሆኑት proclamation, if one-third of the organization's members or

ስሇተያያዙ ጉዲዮች matterse

በስራ ሊይ የዋሇው በጀት የሚገሌጽ፡፡ carry out the work;

(ሐ) ከዏቅም በሊይ የሆኑ ችግሮች፤ (c) Force Majeure;

(መ) መፌትሔ ያሌተቀመጠሊቸው ችግሮች፡፡ (d) Unresolved Problems.

6) እንዯጥሩ ተሞክሮ የሚገሇጽ አፇጻጸም ካሇ 6) Performance, if any, to be described as good practice

(ሀ) የሥራው ዓይነት፤ (a) the nature of the work;

(ሇ) የተገኘው ውጤት (b) the result obtained

(ሐ) የውለን ቅጂ፤ (c) a copy of the Agreement;

በተዘጋጀው ቅጽ መሠረት ሞሌቶ ማቅረብ

26. የኦዱተር ግዳታ 26. Duties of auditor

ክፌሌ አራት Part four

የስራ ክንውንና የኦዱት ሪፖርት

1) የንግዴ ዴርጅቱን ስም፤ 1) Name of the business;

3) የንግዴ ዴርጅቱን ዓሊማዎች፤ 3) the objectives of the business;

7) ከንግዴ ዴርጅት ትርፌ ወዯ ዴርጅቱ 7) Transferred/invested/money from business profit to the

28. ስሇ ሂሣብ መግሇጫ 28. Statement of account

ክፌሌ አምስት Part five

29. የተሻረ መመሪያ 29. Repealed instruction

33. መመሪያው የሚጸናበት ጊዜ 33. Duration of the directive

ጂማ ዱሌቦ ዯንበሌ Jima Dilbo Dunbel