1/3/2024

Chương 7
Nội dung

 Đặc điểm của chu trình, gian lận, sai sót và mục tiêu
kiểm soát
 Các thủ tục kiểm soát chủ yếu.
- Những thủ tục kiểm soát chung
- Những thủ tục kiểm soát cụ thể
 Một số kỹ thuật gian lận thường gặp trong chu trình và
biện pháp kiểm soát

Mục tiêu KS
Đặc điểm tiền
• Thu, chi đúng, hạn chế mất mát, lãng phí và
 Liên quan phần lớn chu trình nghiệp vụ
lạm dụng tiền bạc của công ty
 Phát sinh lớn
 Tài sản nhạy cảm • Thu, Chi đủ, chi kịp thời
• Bảo đảm hiệu quả sinh lời của số dư tiền mặt
• Ghi nhận đúng, đủ, kịp thời, ngắn gọn, rõ ràng.

BMKiT-UEH 1
 1/3/2024

Rủi ro Phần 1
KS tiền mặt
Thu không đủ, không đúng, không kịp thời
Chi không đúng
Chi không đúng nhu cầu, không cần chi cũng chi (lãng phí)
Chi quá nhiều nhưng thực sự khoản chi thì không nhiều (mất cắp, biển
 KS thu tiền
thủ,…)
Chi không đủ (không đủ tiền để chi trong khi nhu cầu chi rất
 KS chi tiền
bức thiết)  KS tồn quỹ
Chi không kịp thời
Tham ô, chiếm dụng tiền thu
Người thực hiện chi tiêu lập báo cáo không đúng, ngụy tạo
chứng từ.
Việc ghi nhận và báo cáo của kế toán về tình hình chi tiêu
không đạt mục tiêu đề ra

Các khoản thu

Các khoản chi
• Thu trực tiếp từ bán hàng, cung cấp dịch vụ Chi mua tài sản cố định (chi đầu tư)
• Thu tiền lãi Chi mua vật tư (nguyên vật liệu)
• Thu tiền thẻ tín dụng
Chi tiền lương, tiền công cho NLĐ
• .v.v.v
Chi thuế cho nhà nước
Chi lãi cho chủ nợ
Chi tiêu (những khoản chi khác 5 khoản chi
nói trên)

BMKiT-UEH 2
 1/3/2024

KSNB TIỀN
Các khoản chi
Chi mua công cụ dụng cụ
Chi tiếp khách  Phân chia trách nhiệm
Chi quảng cáo và tiếp thị  Ủy quyền và xét duyệt
Chi công tác phí  Kiểm soát chứng từ
Chi văn phòng phẩm
 Bảo vệ tài sản Key
Chi dịch vụ mua ngoài (điện, nước, điện thoại, rác, bưu điện,
du lịch, kiểm toán, hải quan, nhà hàng,…)  Phân tích rà soát controls = ???
Chi thăm viếng, quà cáp  Các thủ tục kiểm soát cấp
Chi từ thiện cao
Chi tiêu khác

Phân chia trách nhiệm đầy đủ

Phân chia trách nhiệm đầy đủ
 Thủ quỹ # kế toán tiền
Kế hoạch chi tiêu (BP kế toán)
 Bán hàng thu tiền trực tiếp: bán hàng # thu tiền
Đề nghị chi tiêu (các BP trong công ty)
#kế toán
 Bán chịu: xét duyệt bán chịu #theo dõi nợ phải thu Quyết định chi tiêu (Người có thẩm quyền)
# thu tiền nợ và đối chiếu công nợ Thực hiện việc chi tiêu (Theo phân công, như BP
hành chính, BP khác)
Báo cáo việc thực hiện chi tiêu (Người thực hiện chi
tiêu)
Ghi nhận (BP kế toán)

BMKiT-UEH 3
 1/3/2024

KS chứng từ
Phân chia trách nhiệm đầy đủ
Phiếu thu
 Thủ quỹ và kế toán
 Chức năng chi tiền & xét duyệt chi tiêu Phiếu đề nghị chi tiền
 Bán hàng, thu tiền, kế toán Bản giải trình
 Xét duyện bán chịu, theo dỏi nợ phải thu, đối chiểu Phiếu chi
công nợ
Phiếu giao nhận/ phiếu nhập kho
Hoá đơn (nhận từ người bán)

Phiếu thu
• Số liên :
KS thu tiền
 Siêu thị
– Mấy liên : 3 liên
 Cửa hàng bán lẽ
– Cho ai & để làm gì :
 Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ
- 1 liên gốc lưu tại kế toán để hạch toán giảm công
nợ phải thu  Doanh nghiệp lớn
- 1 liên thủ quỹ giữ để xem đây như là lệnh thu  Thu nợ ở khách hàng
tiền
- 1 liên giao cho khách hàng để thay cho giấy biên
nhận đã nhận tiền

BMKiT-UEH 4
 1/3/2024

Thủ tục KS khác

KS chi tiền
 Trả tiền cho nhà cung cấp • Bổ nhiệm thủ quỹ
 Thanh toán khoản chi khác • Bảo vệ tài sản
• Hạn chế sử dụng tiền mặt
• Xây dựng dự toán thu chi

TTKS cấp cao

Rủi Ro và Thủ tục Kiểm soát
Các báo cáo về các biến động bất thường :
 Không đáp ứng nhu cầu  Kế hoạch tiền mặt cân đối các
Các khoản chi số tiền lớn
chi trả khi đến hạn/sử khoản thu chi
Các khoản chi có nội dung bất thường dụng kém hiệu quả số dư  Kế hoạch cân đối nhu cầu sử
Thâm hụt ngân quỹ tiền dụng ngoại tệ
Phân tích biến động lãi tiền gửi  Ký quỹ/các nghiệp vụ tương lai
 Ghi chép, báo cáo đầy  Phân nhiệm : kế toán – thủ quỹ –
Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch tiền mặt
đủ số dư tiền duyệt chi
 Đối chiếu số dư tiền trên sổ sách
với số phụ ngân hàng
 Đối chiếu sổ kế toán với sổ quỹ

BMKiT-UEH 5
 1/3/2024

RR và TT kiểm soát
 Rủi ro bị mất cắp, lạm  Hạn chế tiếp cận khu vực tiền mặt
dụng tiền mặt  Hạn chế các nghiệp vụ dùng tiền Phần 2
mặt (chi bằng tiền ngân hàng)
 Khống chế số dư tiền mặt ở mức
cho phép
 Kiểm quỹ định kỳ/bất thường Kiểm soát tiền gửi ngân hàng
 Phê duyệt các khoản chi tiền mặt
 Đăng ký chữ ký phê duyệt các
 Chi tiền không đúng khoản chi tiền ngân hàng
mục đích  Các khoản chi phải có chứng từ
đầy đủ trước khi được phê duyệt
 Đóng dấu “ĐÃ CHI” vào chừng
từ

Thu tiền bằng séc

Thu tiền bằng thẻ tín dụng
 Phân nhiệm cho nhiều nhân viên mở thư
 Đóng dấu vào séc  Mở riêng tài khoản tiền gửi ngân hàng thu bằng thẻ
tín dụng
 Lập danh sách các séc đã nhận
 Hạn chế tiếp cận thông tin của thẻ tín dụng
 Lập danh sách các séc đã ký thác vào ngân hàng
 Đối chiếu thu từ thẻ với nghiệp vụ nhận tiền
 Ghi sổ kế toán
 Chia nhỏ thông tin từ thẻ tín dụng
 Ghi giảm công nợ
 Mua bảo hiểm
 Điều tra các séc chưa đủ thông tin
 Kiểm tra theo dõi séc không có bảo chứng

BMKiT-UEH 6
 1/3/2024

Thủ tục kiểm soát về chi TGNH

 Người giữ séc #người phê chuẩn# người ký séc # ghi Một số kỹ thuật gian lận
sổ  Skimming
 Phê chuẩn các nghiệp vụ chi tiền dựa trện sự đầy đủ  Lapping
của chứng từ
 Kiting
 Giả mạo séc
 Khai khống chi tiền

BMKiT-UEH 7