Alifbata

Nilalaman
● Katuturan ng wika
● Katangian ng wika
● Iba’t Ibang Teorya ng Wika
● Barayti ng Wika
● Ang Wika sa Lipunan
● Antas ng Wika
Tatlong bahagi ng ating kurso(subject)
● Wika
● Kultura
● Lipunan DEPINISYON NG WIKA AYON SA
Baybayin TATLONG TANYAG NA AWTOR

- To spell out Edward Sapir (1949)

- Sinaunang paraan ng pagsulat ng - Ang wika ay isang likas at
mga sinaunang katutubong pilipino makataong pamamaraan ng
Alifbata paghahatid ng mga kaisipan,
damdamin, at mithiin.
- Mula sa Arabic
- Mula sa Arabo Caroll (1954)
- Arabic language - Ang wika ay sistema ng sagisag na
binubuo at tinatanggap ng lipunan.

Baybayin Todd (1987)

- Ang wika ay isang set o kabuuan ng
mga sagisag na ginagamit sa
komunikasyon.

Ponema ( Tunog) + Morpema(SALITA)

Ponema (Tunog)

Morpema (salita) + Talata

Morpema (salita)

Talata + Talata Sugnay

Sugnay + Sugnay Pangungusap

Pangungusap Diskorso/Diskurso
+Pangugusap - Palitan ng
kaalaman,
ideya, at
impormasyo
n ng isang tao ay ang paggamit
Henry Gleason
- Ang nagsabi ng depinisyon ng wika
na kumpletos rekados.
- Ayon sa kanya ang wika ay
masistemang balangkas na
sinasalitang tunog na pinipili at
isinasaayos sa paraang arbitraryo
upang magamit ng nabibilang sa
isang kultura.
- Pinag Isa niya ang kaisipan ng
tatlong awtor.
KATANGIAN NG WIKA
● Masistemang balangkas
- May maayos na balangkas at
pagkasunod-sunod.
● Sinasalitang Tunog
- Bawat titik sa alpabeto ay
kinakatawan ng isang tunog
na nalilikha sa pamamagitan
ng pagsasalita.
● Pinipili at Isinasaayos
- Bilang ang wika ay marapat
na magamit para sa
pagkakaunawaan.
● Arbitraryo
- Ang wika ay kailangang
pagkasunduan ng mga tao.
● Magamit
- Dito nakasalalay ang
pagkabuhay at pananatili ng
wika.
● Tao
- Isang natatanging kakayahan
ng wika.
● Dinamiko
- Sa paglipas ng panahon ang
wika ay umuunlad at
nagbabago.
IBA’T IBANG TEORYA NG WIKA
TEORYA NG BOW-WOW
- Kalikasan
- Kahayupan
- Pangangaso (main focus)
● Iniisip ang kanilang survival
- Tuko (unang tunog na narinig)
● “TUKKO”
- Agos ng Ilog
● “SHHHH”
- Ulan at kulog
● “Tok” (ulan) “Bogsh” (kulog)
- Pinagsama-sama, dito raw nagsimula
ang wika.
TEORYA NG POOH-POOH
- Masidhing damdamin
- Ohh
- Oh
- Ohhhhh
● Pinagsama-sama at nakalikha
ng wika natin ngayon
TEORYA NG DING-DONG
- May pagkakahalintulad sa
BOW-WOW
- Kaakibat ang tao at kalikasan
 - Kalikasan pero may kaakibat na tao - Naimbento kasi kailangan ipahayag
- Pagtatampisaw sa ilog ng mga tao ang kanilang ninanais
TEORYANG BUBBLE LUCKY
TEORYA NG YO-HE-YO - Dalawang lalaki na sumisisid tuwing
hatinggabi( kasi walang tao)
- Nag-ugat sa pwersang pisikal
- Karate/ Pagbubuhat ng bigas - Nagtama ang kanilang ulo sa ilalim
ng ilog.
TEORYA NG YUM-YUM - Pumasok ang tubig sa kanilang mga
- Mga kumpas ng kamay bunganga kaya agad silang umahon
- Pagtuturo habang nagsasalita tulad - Maswerteng pagsasalita
ng DOON OH sabay turo TEORYANG COO-COO
TEORYA NG TARA-RA - bulalas ng mga sanggol
BOOM DE-AY TEORYANG PENTECOSTES
- Ritwal - Responsibilidad o pananagutan
- Sayaw at chanting
TEORYANG TORE NI BABEL
TEORYANG LALA
- kaparusahan sa pagkaganid ng tao
- Naniniwala na nagkaroon ng tunog
sa pamamagitan ng pag-iibigan. DINALA TAYO NI SIR YANN SA
LUGAR KUNG SAAN MAY:
“La, lalalala, La, lalala”
- Kaalaman
- Tunog ng pag-ibig - Ideya
TEORYANG TATA - Impormasyon

- Hand gesture( unlike yum-yum, this DEPINISYON AT KAHULUGAN

is more on kamay lang walang salita)
- Simpleng paghaplos
SUBJECT ID
TEORYANG SINGSONG
- BSN123332P
- Pokus sa kaligayahan lamang
- Merong nadagdag na miyembro ng Barayti ng wika
pamilya
“ Yan, Yoon, Yey” Iba’t Ibang Dimensyon:

- Tunog ng kaligayahan ● Socio-cultural

TEORYANG EUREKA ● Socio-economic
● Interest
- Discover
● Kasarian
 ● Kultura Pidgin

Barayti ng Wika ● “Ikaw ako bili”

● Nobody’s Native Language
Social dimension
Pidginization
● Geography
● Hal: Mayaman, mahirap, mag-aaral ● transition from pidgin to creole

Dayalek o wikain Creole

● Dimensyong heograpiko ● Produkto ng pidgin

● Sa partikular na rehiyon
● Ginagamit ng isang pangkat kahit
nasa ibang lugar
Sosyolek
● Depende sa kinabibilangang grupo
● Halimbawa: Gay Lingo o bekimon
Idyolek
● Mula sa mga sikat
● Uniqueness
● Pagkakakilanlan ng isang tao
● Mula sa mga iconic na tao na ating
naririnig
Etnolek
● Etnolinggwistikong pangkat
● Mula sa salitang ethnolinguistic
● Halimbawa: Ivatan ( Baguio,
Batanes, Cordillera region)
● Vakuul “headress”
● Palangga tika
Ekolek
● Mula sa tahanan
Kultura at Lipunan ( Ang
wika sa Lipunan)
Kultura
● Mula sa salitang-ugat na
KALINGAN na may salitang ugat na
nagmula sa LINANG na ang ibig
sabihin ay hinuha.
● LINANG (cultivate) at
● LINANGIN (to develop/ to
cultivate)
Morphology
● Kayarian ng isang salita.
● Halimbawa: maganda from salitang
ugat na ganda
Sosyolinggwistika
● Pag-aaral ng epekto ng anuman o
lahat ng mga aspeto ng lipunan(
kalakaran ng pangkultura, mga
ekspektasyon, inaasahan, at diwa o
konteksto sa kung paano ginagamit
ang wika at ang epekto ng paggamit
ng wika sa lipunan.
Antas ng wika
- May dalawang uri
PORMAL AT DI-PORMAL

Pormal
Sub-category: Pambansa at
Pampanitikan
Pambansa:
● Mga salita na makikita at
mahahanap sa diksyonaryo at
encyclopedia.
● Halimabawa: Ang Ina
Pampanitikan:
● Di nakikita sa diksyonaryo
● May malalim na kahulugan at
depinisyon
● Halimbawa: Balat Sibuyas

Di-pormal
Sub-category: Kolokyal at Balbal
Kolokyal: Salitang pinapaiksi
Balbal: Pinakamababang antas ng wika o
lebel ng wika. Lulubog at lilitaw na salita
Halimbawa: shota, petmalu, pre
FINALS
PINASOK NATIN:
KULTURA AT LIPUNAN NG ILANG
PANGKAT AT LUGAR SA PILIPINAS
ILANG TICKET:
ANIM
PINAKA IMPORTANTE
SIR YANN ZALDIVAR ANCHETA/
FLIGHT ATTENDANT/ STEWARDESS
YUNG ANIM NA TICKET:
1. ANG MGA ILOKANO
2. ILANG PANINIWALA NG MGA
KALAHAN
3. IBAAN, BATANGAS
4. KANKANA-EY
5. ANG PAGKAKANYAO
6. ANG ITA SA ZAMBALES
SAAN MAKIKITA ANG ANIM NA ITO:
REPUBLIKA NG PILIPINAS
ANG MGA ILOKANO
MATATAGPUAN SA ILOCOS REGION
ILOCOS SUR ANG PINUNTAHAN
DAHIL SA 95% POPULATION
APAT NA LUGAR NA BUMUBUO SA
ILOCOS REGION:
ILOCOS SUR
ILOCOS NORTE
LA UNION
PANGASINAN
MGA TAO SA ILOCOS:
ILOKANO
ANG KANILANG SINASALITA:
ILOKO/ILUKO
ILANG SALITA MULA SA ILOKANO:
ANIA ITI NAGAN MO: WHAT’S YOUR
NAME?/ ANO ANG PANGALAN MO?
NAIMBAG A BIGATMO: GOOD
MORNING!/. MAGANDANG UMAGA!
INTAYON: LET’S GO/ TARA
AYAYATEN KA: MAHAL KITA
PUMANAWA: AALIS/ UMALIS
INAPOY: KANIN
UNGNGO: HALIK
GAYYEM: MAGKAKAPATID
CAPITAL CITY NG ILOCOS SUR:
VIGAN CITY
 - ANG LANGIT, ARAW AT
ANG MGA KALAHAN
BUWAN AY MAY
PAGPAPAHAYAG DIN SA
MULA SA NUEVA VIZCAYA, SA KASAMAAN AT
BARANGAY KAYAPA, ACACIA KAGANDAAHAN NG
KAHEL PANAHON
- MAY PAHAYAG DIN ANG MGA
HAYOP SA KALAGAYAN NG
NAPAPALIBUTAN NG: PANAHON. KUNG DI
MAPAKALI AT NAG-IINGAY
AY MAY PARATING NA BAGYO
IFUGAO, ISABELA, QUIRINO,
O LINDOL
AURORA, NUEVA ECIJA,
- MAY ITIM NA PUSA = MALAS=
PANGASINA, BENGUET
DI TUTULOY
CAPITAL CITY NG NUEVA VIZCAYA:
PANGGAGAMOT
BAYOMBONG
PAGGAWA
PAG-AASAWA
PANINIWALA: BAIBAI (MGA
ENKANTO) AT MAY PUMANAW (9-12
DAYS)

NAHAHATI SA APAT ANG

KANILANG PANINIWAL

PAGPAPAHAYAG NG MGA
KALIKASAN

- LABIS NA PAGMAMAHAL SA
KALIKASAN
- KUNG MANIPIS ANG ULAP AT
NANGINGITIM = MASAMA
ANG PANAHON.
MAGKAKAROON NG
PAGPUPULONG PARA SA
RITWAL