Nilalaman

● Katuturan ng wika
● Katangian ng wika
● Iba’t Ibang Teorya ng Wika
● Barayti ng Wika
● Ang Wika sa Lipunan
● Antas ng Wika
Tatlong bahagi ng ating kurso(subject)
● Wika
● Kultura
● Lipunan DEPINISYON NG WIKA AYON SA
TATLONG TANYAG NA AWTOR
Baybayin
Edward Sapir (1949)
- To spell out
- Sinaunang paraan ng pagsulat ng - Ang wika ay isang likas at
mga sinaunang katutubong pilipino makataong pamamaraan ng
paghahatid ng mga kaisipan,
Alifbata damdamin, at mithiin.
- Mula sa Arabic Caroll (1954)
- Mula sa Arabo
- Arabic language - Ang wika ay sistema ng sagisag na
binubuo at tinatanggap ng lipunan.
Todd (1987)
Baybayin
- Ang wika ay isang set o kabuuan ng
mga sagisag na ginagamit sa
komunikasyon.

Ponema ( Tunog) + Morpema(SALITA)

Ponema (Tunog)

Morpema (salita) + Talata

Morpema (salita)

Talata + Talata Sugnay

Alifbata Sugnay + Sugnay Pangungusap

Pangungusap Diskorso/Diskurso
+Pangugusap - Palitan ng

kaalaman,
ideya, at
impormasyo
n ● Dinamiko
Henry Gleason
- Ang nagsabi ng depinisyon ng wika
na kumpletos rekados.
- Ayon sa kanya ang wika ay
masistemang balangkas na
sinasalitang tunog na pinipili at
isinasaayos sa paraang arbitraryo
upang magamit ng nabibilang sa
isang kultura.
- Pinag Isa niya ang kaisipan ng
tatlong awtor.
KATANGIAN NG WIKA
● Masistemang balangkas
- May maayos na balangkas at
pagkasunod-sunod.
● Sinasalitang Tunog
- Bawat titik sa alpabeto ay
kinakatawan ng isang tunog
na nalilikha sa pamamagitan
ng pagsasalita.
● Pinipili at Isinasaayos
- Bilang ang wika ay marapat
na magamit para sa
pagkakaunawaan.
● Arbitraryo
- Ang wika ay kailangang
pagkasunduan ng mga tao.
● Magamit
- Dito nakasalalay ang
pagkabuhay at pananatili ng
wika.
● Tao
-
Isang natatanging kakayahan
ng isang tao ay ang paggamit
ng wika.
- Sa paglipas ng panahon ang
wika ay umuunlad at
nagbabago.
IBA’T IBANG TEORYA NG WIKA
TEORYA NG BOW-WOW
- Kalikasan
- Kahayupan
- Pangangaso (main focus)
● Iniisip ang kanilang survival
- Tuko (unang tunog na narinig)
● “TUKKO”
- Agos ng Ilog
● “SHHHH”
- Ulan at kulog
● “Tok” (ulan) “Bogsh”
(kulog)
- Pinagsama-sama, dito raw nagsimula
ang wika.
TEORYA NG POOH-POOH
- Masidhing damdamin
- Ohh
- Oh
- Ohhhhh
● Pinagsama-sama at nakalikha
ng wika natin ngayon
TEORYA NG DING-DONG
- May pagkakahalintulad sa BOW-
WOW
- Kaakibat ang tao at kalikasan
- Kalikasan pero may kaakibat na tao
- Pagtatampisaw sa ilog ng mga tao
TEORYA NG YO-HE-YO
 - Nag-ugat sa pwersang pisikal - Nagtama ang kanilang ulo sa ilalim
- Karate/ Pagbubuhat ng bigas ng ilog.
- Pumasok ang tubig sa kanilang mga
TEORYA NG YUM-YUM
bunganga kaya agad silang umahon
- Mga kumpas ng kamay - Maswerteng pagsasalita
- Pagtuturo habang nagsasalita tulad
TEORYANG COO-COO
ng DOON OH sabay turo
- bulalas ng mga sanggol
TEORYA NG TARA-RA
TEORYANG PENTECOSTES
BOOM DE-AY
- Responsibilidad o pananagutan
- Ritwal
- Sayaw at chanting TEORYANG TORE NI BABEL
TEORYANG LALA - kaparusahan sa pagkaganid ng tao
- Naniniwala na nagkaroon ng tunog DINALA TAYO NI SIR SA LUGAR
sa pamamagitan ng pag-iibigan. KUNG SAAN MAY:
“La, lalalala, La, lalala” - Kaalaman
- Ideya
- Tunog ng pag-ibig
- Impormasyon
TEORYANG TATA
DEPINISYON AT KAHULUGAN
- Hand gesture( unlike yum-yum, this
is more on kamay lang walang salita)
- Simpleng paghaplos SUBJECT ID
TEORYANG SINGSONG - BSN123332P
- Pokus sa kaligayahan lamang
- Merong nadagdag na miyembro ng Barayti ng wika
pamilya Iba’t Ibang Dimensyon:
“ Yan, Yoon, Yey”
● Socio-cultural
- Tunog ng kaligayahan ● Socio-economic
● Interest
TEORYANG EUREKA
● Kasarian
- Discover ● Kultura
- Naimbento kasi kailangan ipahayag
Barayti ng Wika
ang kanilang ninanais
TEORYANG BUBBLE LUCKY Social dimension

- Dalawang lalaki na sumisisid tuwing ● Geography

hatinggabi( kasi walang tao) ● Hal: Mayaman, mahirap, mag-aaral

Dayalek o wikain
 ● Dimensyong heograpiko
● Sa partikular na rehiyon
● Ginagamit ng isang pangkat kahit
nasa ibang lugar
Sosyolek
● Depende sa kinabibilangang grupo
● Halimbawa: Gay Lingo o bekimon
Morphology
Idyolek
● Mula sa mga sikat
● Uniqueness
● Pagkakakilanlan ng isang tao
Sosyolinggwistika
● Mula sa mga iconic na tao na ating
naririnig
Etnolek
● Etnolinggwistikong pangkat
● Mula sa salitang ethnolinguistic
● Halimbawa: Ivatan ( Baguio,
Batanes, Cordillera region)
● Vakuul “headress”
● Palangga tika
● Mula sa salitang-ugat na
KALINGAN na may salitang ugat na
nagmula sa LINANG na ang ibig
sabihin ay hinuha.
● LINANG (cultivate) at
● LINANGIN (to develop/ to
cultivate)
● Kayarian ng isang salita.
● Halimbawa: maganda from salitang
ugat na ganda
● Pag-aaral ng epekto ng anuman o
lahat ng mga aspeto ng
lipunan( kalakaran ng pangkultura,
mga ekspektasyon, inaasahan, at
diwa o konteksto sa kung paano
ginagamit ang wika at ang epekto ng
paggamit ng wika sa lipunan.

Ekolek
Antas ng wika
● Mula sa tahanan
- May dalawang uri
Pidgin PORMAL AT DI-PORMAL
● “Ikaw ako bili”
● Nobody’s Native Language
Pormal
Pidginization Sub-category: Pambansa at
Pampanitikan
● transition from pidgin to creole
Pambansa:
Creole
● Mga salita na makikita at
● Produkto ng pidgin mahahanap sa diksyonaryo at
encyclopedia.
Kultura at Lipunan ( Ang ● Halimabawa: Ang Ina
wika sa Lipunan) Pampanitikan:
Kultura ● Di nakikita sa diksyonaryo
 ● May malalim na kahulugan at
depinisyon
● Halimbawa: Balat Sibuyas

Di-pormal
Sub-category: Kolokyal at Balbal
Kolokyal: Salitang pinapaiksi
Balbal: Pinakamababang antas ng wika o
lebel ng wika. Lulubog at lilitaw na salita
Halimbawa: shota, petmalu, pre

FINALS

PINASOK NATIN:

KULTURA AT LIPUNAN NG ILANG

PANGKAT AT LUGAR SA PILIPINAS

ILANG TICKET:
ANIM

PINAKA IMPORTANTE
FLIGHT ATTENDANT/ STEWARDESS

YUNG ANIM NA TICKET:

1. ANG MGA ILOKANO
 2. ILANG PANINIWALA NG MGA INTAYON: LET’S GO/ TARA
KALAHAN AYAYATEN KA: MAHAL KITA
3. IBAAN, BATANGAS
4. KANKANA-EY PUMANAWA: AALIS/ UMALIS
5. ANG PAGKAKANYAO INAPOY: KANIN
6. ANG ITA SA ZAMBALES
UNGNGO: HALIK
GAYYEM: MAGKAKAPATID
SAAN MAKIKITA ANG ANIM NA ITO:
REPUBLIKA NG PILIPINAS
CAPITAL CITY NG ILOCOS SUR:
VIGAN CITY
ANG MGA ILOKANO
MATATAGPUAN SA ILOCOS REGION
ILOCOS SUR ANG PINUNTAHAN
DAHIL SA 95% POPULATION
ANG MGA KALAHAN

APAT NA LUGAR NA BUMUBUO SA

ILOCOS REGION: MULA SA NUEVA VIZCAYA, SA
BARANGAY KAYAPA, ACACIA
ILOCOS SUR
KAHEL
ILOCOS NORTE
LA UNION
NAPAPALIBUTAN NG:
PANGASINAN

IFUGAO, ISABELA, QUIRINO,

MGA TAO SA ILOCOS: AURORA, NUEVA ECIJA,
ILOKANO PANGASINA, BENGUET

ANG KANILANG SINASALITA: CAPITAL CITY NG NUEVA

VIZCAYA: BAYOMBONG
ILOKO/ILUKO

PANINIWALA: BAIBAI (MGA

ILANG SALITA MULA SA ILOKANO:
ANIA ITI NAGAN MO: WHAT’S YOUR
NAME?/ ANO ANG PANGALAN MO?
NAIMBAG A BIGATMO: GOOD
MORNING!/. MAGANDANG UMAGA!
ENKANTO) AT MAY PUMANAW (9-12
DAYS)
NAHAHATI SA APAT ANG
KANILANG PANINIWAL
PAGPAPAHAYAG NG MGA
KALIKASAN

- LABIS NA PAGMAMAHAL SA
KALIKASAN
- KUNG MANIPIS ANG ULAP AT
NANGINGITIM = MASAMA
ANG PANAHON.
MAGKAKAROON NG
PAGPUPULONG PARA SA
RITWAL
- ANG LANGIT, ARAW AT
BUWAN AY MAY
PAGPAPAHAYAG DIN SA
KASAMAAN AT
KAGANDAAHAN NG
PANAHON
- MAY PAHAYAG DIN ANG MGA
HAYOP SA KALAGAYAN NG
PANAHON. KUNG DI
MAPAKALI AT NAG-IINGAY
AY MAY PARATING NA
BAGYO O LINDOL
- MAY ITIM NA PUSA = MALAS=
DI TUTULOY
PANGGAGAMOT
PAGGAWA
PAG-AASAWA