Professional Documents
Culture Documents
File 8
File 8
hil . Böylece beyan edilen karların gerçek kazanç gücünün büyük bir
bölümünü kapsamarlığını Buffett'ın hissedarlara her yıl hatırlatması ge
rekiyor. "Bu, muhasebe prosedürlerine yönelik bir eleştiri değil" diyor.
" Daha iyi bir sistem tasariama işini üstlenmek istemeyiz. Yöneticiler gibi
yatırımcıların da muhasebe rakamlarının şirket değerlemesinin sonu de
ğil başlangıcı olduğunu anlamaları gerek ve bizim yaptığımız, bunu söy
lemek sadece . "
Buffett muhasebenin karmaşıklığından yakınırken "Yanomamo Kızıl
derililerinin yalnızca üç sayı kullandıklarını" söylüyor: " Üç sayı: Bir, iki
ve çok. Belki o zamanlar da gelecek . "
Şirketin konsolide olmayan varlıkları giderek önem kazanırken, Buf
fett hissedarlarına , Berkshire'ın performansını yakın geçmişe kadar öner
diği gibi beyan edilmiş kazançların özsermayeye oranı ile ölçmenin artık
uygun olmadığını belirtiyor. Hemen ardından da bakın ne diyor: " Böyle
bir ölçümden aslında kuşku duymalısınız. Kıyaslanabilir standart ölçütler
verimli okuma sağladıkları halde çoğu zaman bir kenara atılıyorlar. Ama
birçok yönetici sonuçlar gerilediğinde, kendi pozisyonunu değiştirmek
yerine ölçütün konumunu değiştirmeyi yeğliyor. Bu tür bir gerilemeyle
karşı karşıya kalan yöneticiler çoğu kez daha esnek bir ölçüm sistemine
yöneliyorlar: Şirketin performans okunu boş bir kanvasa atıyor, sonra da
okun saplandığı yere özenle bir hedef yuvarlağı çiziyorlar. Biz genellikle
önceden belirlenmiş, uzun ömürlü ve küçük "tam isabet" atışiarına ina-
nırız . "
Buffett'ın pek de etkileyici bulmadığı " hedef yuvarlaklarından" biri de
herkesin dilindeki şu "rekor" kazançlar. "Sonuçta , " diye açıklıyor, "tama
men uyumakta olan bir mevduat hesabı bile bileşik faiz nedeniyle her yıl
istikrarlı bir biçimde artan faiz geliri üretecektir. "
Buffett'ın hissedarların haklarını savunması hiç de şaşırtıcı değil . Çün
kü 52 yaşındaki Buffett'ın kendisi de uzun zamandan beri profesyonel
hissedar. Buffett ve eşi en son değeri 460 dolar olan Berkshire Hat
haway'de hisse sahibi ve Berkshire Hathaway'in işi de büyük ölçüde,
şirketlerden hisse almak.
Yazar jerry Goodman, Supennoney (Süper para) başlıklı kitabında ,
78
1956 yılında kurulan -ve 1 969 sonuna kadar mükemmel tahminler or
taya koyan- ortaklığının yıllık bileşik yüzde 3 1 büyüme başardığına işa
ret ederek Buffett'ı "kuşağının önder para yöneticisi" olarak tanımlıyor.
"Daha da önemlisi," diyor Goodman, "bunu başka bir kuşağın felsefe
siyle başarması . . . Benjamin Graham'ı en katıksız haliyle ve müthiş bir
tutarlılıkla uygulayarak." Bildiğiniz gibi merhum Benjamin Graham 1 949
yılından bu yana sürekli yeni baskıları yayınlanan Intelligent lnvestorın
(Akıllı Yatırımcı ) yazarıydı. Buffett, Graham'ı kendisine bir rehber, akıl
hacası olarak seçmişti (ve yıllar sonra Graham da kitabının yeni baskısı
nın revizyonu için Buffett"ı tercih etmişti.)
Graham ve Buffett her konuda anlaşamasalar da ortak algıları, var
lıkları zaman içinde kar getirmemesi neredeyse imkansız denecek kadar
düşük fiyattan almaktı. Bu yaklaşım belli bir düzeyde kafa ve çok çalış
ma gerektiriyor. "Piyasa da , Tanrı gibi , " diye yazıyor Buffett, "kendilerine
faydası olanlara yardım eder. Fakat Tanrı'nın aksine, piyasa ne yaptığını
bilmeyenleri affetmez . "
Buffett'ın kısmi alım stratejisi, piyasa periyodik olarak yaptığı gibi
aya fırladığı zaman değil, şirketler piyasada gerçek değerlerinden önemli
ölçüde iskontoianmış fiyatlardan satıldıklarında anlam ifade ediyor. 1 972
yılında Avon ve diğer hisseler kazançlarının 60 katı üzerinden satılırken,
Berkshire'ın portföyünün yalnızca Ofo 1 5'i hisse yatırımlarındaydı; şimdi,
1982 yılı sonunda ise bu oran Ofo 80. " 1 972 yılında da 1982'deki kadar
iyi şirket vardı etrafta , " diye yazıyor Buffett. " Fakat 1 972'de borsanın bu
şirketlere verdiği fiyat saçma görünüyordu." Borsanın yükselişini sür
dürmesi halinde Berkshire'ın sermayesini kısmi şirket alımlarında etkin
biçimde kullanma yeteneği azalacak veya tamamen ortadan kalkacak . Şu
anda bu sorunun erken işaretlerini görüyoruz, " diye de uyarıyor. (Eyvah,
bir boğa piyasası daha!)
Buffett'ın mektuplarında değindiği sorunlardan biri de mülk/kaza
sigortası sektörünün -ana faaliyet alanı- içinde bulunduğu durum. "Bu
yüzyılın büyük bölümünde, " diye yazıyor, "sektörün çoğunluğu , aslın
da, sigorta düzenleyicilerinin teşvik ettiği yasal bir yarı-güdürnlü tavan
fiyat sistemi ile çalıştı. Fiyat rekabeti vardı, ama büyük şirketler arasında
yaygın değildi." Buffett o centilmenlik günlerinin artık geride kaldığını
söylüyor. " Eski yapının bazı kısımları yerinde dursa da . . . " diyor, "Yeni
pozisyonda taraflar fiyatı rekabetin birinci silahı olarak kullanmaktan çe
kinmiyor. Aslında o silahın tadını çıkarıyorlar. Süreç içinde , müşteriler
sigartacılığın tek fiyatlı bir i� olmadığını öğrendiler. Umıtmayacaklar. "
Buffett'ın planı, fiyatların oturmasını sağlayaca k silketenmeyi bekler
ken dü�ük hacimle ya�amak .
Tekstil sektörünün geleceğine duyduğu güven her mektupta biraz
daha azalıyor; sınırlı arz dönemlerinin, dolayısıyla da uygun fiyatların
yalnızca nadiren geldiği (ve sonra da yalnızca "bir sabahın iyi bir kısmın
da" sürdüğü ) sermaye-yoğun bir emtia i�i olarak tanımlıyor tekstili. Ne
var ki, işçilerine olan sadakati ve belki de Berkshire'ın köklerine duydu
ğu belli bir özlem yüzünden Buffett bu i�i sebatla sürdürüyor. Bu tutumu
Berkshire hissedarlarının çıkarlarını önemsemediği şeklinde görü lebilir,
Buffett % 47 hissesiyle herhangi bir politika konusunda kendi oylarıyla
çoğunluğu sağlayabilir. Böyle de olsa , gelecekte girmek istediği türden
bir i� olmadığı konu sunda hissedartarım temin ediyor.
Buffett'ın mektu plarının son notları arasında sanal bir "Ş İ RKET ARA
NlYOR" ilanı yer alıyor. Bu ilan Warren Buffett'ın nasıl çalıştığını gösteri
yor: Berkshire Hathaway tutarlı kazanç gücüne sahip, borcu az, yönetimi
işin başında olan ( " bunu biz sağlayamayız" ) ve bir teklif fiyatı bulunan
( "Fiyat belirsizse, ön görüşme için hile ne kendimizin ne de satıcının
zamanını harcamak isteriz" ) , büyük ama basit ( " Çok teknoloji varsa, an
lamayız " ) şirketler arıyor. Vaatleri de gayet açık : "Düşmanca işlemlere
girmeyiz. Tam bir gizlilik vaad edebilir ve ilgilenmemiz halinde çok hızlı
-alışılageldiği gibi beş dakika içinde- cevap sözü verebiliriz . "
İ lginç fikirleri olan bir başkansanız , ilginç bir Başkanın Mektubu yaz
ma k çok yararlı. Buffett'ınkilerin hem iş dünyası için hem de edebi açı
dan canland ırıcı bir tarz olduğu kesin.
80
B o r s ay ı y e n e b i l i r m i s i n i z ?
2 ô A ra l ı k 1983
Bl
konuşa n Jensen, etkin piyasa hipotezine duyduğu güçlü inancı ifade et
miş, ve Fortune 'da yayı nlanan bir makaleye gönderme yaparak, "Etkin
piyasa h ipotezi kon usunda harika bir inceleme " demişti. Fakat Bıiflett
ve diğer üç kişinin olağa nüstü yatın m geçm işlerinin inkar edilemez
biçimde yeteneğe bağlı olduğu düşü nüldüğünde, makalen in yan ılıyor
olabileceğini öne sünnüştü . "istatistiksel olarak, " demişti yazı-tu ra olası
lıklan nda n söz ederek, "rekor/ar kolay kolay şansla gerçekleştirilemez. "
Buffett ise, "öyle değil, " diye söze girmişti yapmayı plandığı konuş
man ı n en ca n alıcı argüma n ı na değinmenin tam zamanı olduğunu
düşü nerek. Bıiflett, kendisi ve yukanda isimleri geçen üç yatınmcı n ı n
ya nına beş 'yazı turacı " daha ekiemiş ve dokuz kişilik b u gntba Graha m
ve Doddsville 'in "süper yatınmcılan " adı n ı verm işti. Buffett 'ın ifadesiyle,
bu grıtbım dokuz üyesinin her birini tan ı mlayan ortak bir 'fikir babası "
vardı: Yatın mcılann bir şirketin değeri ile küçük parçalannın piyasada
ki değeri arası ndaki farkiara bakmalan gerektiğine inanan ü nlü yatı
n mcı ve yazar Ben Graha m .
Fakat b u dokuz yatı nmcının başanlannı oldukça farklı yollardan
ürettiklerini söylem işti Buffet. Potföylerinde nadiren aynı h isseler var
dı . Diğer bir ifadeyle, ayn ı "entellektüel köyü n " sakinleriydiler, a ma
alı m-satım eğilimleri fa rklıydı . On/ann üstü n başanlannı "şa ns " olarak
tan ımla mak saçma olurdu .
Bu tartışmayı izlerken, Buffett 'ın Jensen 'e kesin üstü nlük sağladığını
hissetmiştim . Aslına bakarsanız etkinlik son rası nda oluşan genel kan ı
da böyleydi. Bıiflett 'ın kendisi de gerçekleştirdiği tüm yazılı ve söz/ii. su
n u m/ar içinde mantık açısından en iyi muhakeme edilmiş, dolayısıyla
da en iyisinin bu olduğu nu düşünüyor. ("The Superinvestors of Gra
ham-and-Doddsville (Graham ve Doddsville 'in Süper Yatı n mcılan) baş
lıklı yazıya internetten ulaşabilirsiniz) - CL.
82
çelişkiyi göremeyen amatör yatırımcılar. Ben uzun süre birinci grubun
partizanı oldum ve aşağı yukarı geçen yıla kadar da bu tezin hava sızdır
maz olduğuna inandım (yüzde 1 00 kesin) .
Profesörler etkin piyasa hipotezi adı verilen teoriyi son derece kuv
vetli bir iddia temeline oturtmuş görünüyorlardı. Hitopezi gerçek dünya
diliyle yorumlarsak , saf faniler borsayı yenemezdi. Soru şu: EPH gerçeğe
ne kadar yakın? Bugün işletme okullarında bu tezle ilgili oluşturulan te
mel argümanı yeniden incelediğimde ve bununla tutarsız görünen bazı
son bulgulara baktığım zaman soruya şu yanıtı verdiğimi görüyorum:
EPH borsayı anlamak için son derece faydalı, ama gerçeğe yakınlığı ko
nusunda eskisi kadar emin değilim . Bazı üstün yatırımcıların borsayı sis
tematik olarak yendikleri gayet açık . . .
Hipotezi karıştırıp duran borsa haberlerinde profesörterin tercih et
tikleri ifadeyle, "anomalilerin" çoğalması karşısında birçok EPH fanatiği
gibi ben de sarsıldım.
Fazlasıyla göz önünde olan bazı yatırımcıların sergiledikleri sıradışı
başarıların merkezinde rahatsız edici bir anamali kendini gösteriyor. Bir
birine çok sıkı kenetlenmiş bir grup yatırımcının -ki aralarında en ünlüsü
Buffett- performans kayıtlarını aşağıda bulabilirsiniz. Buffett yatırım ala
nında kazandığı başarının etkin piyasa hipotezinin temellerini ne kadar
zorladığının gayet farkında . Piyasada sömürülebilir "etkinsizlik cepleri"
olduğuna inanıyor ve danışma kurulunda görev yaptığı Stanford İşletme
Okulu'ndaki toplantılarda bu fikrini birçok kez savu nmuş bulunuyor.
Stanford'un yıldız akademisyenlerinden biri olan ve EPH'ni yüzde yüz
destekleyen popüler ders kitabının yazan Profesör William F. Sharpe bir
keresinde Buffett'tan "beş-sigma olayı" olarak söz etti. Bu ifade, işletme
okulu jargonunda Buffett'ın yatırım performansını ortamaladan beş stan
dart sapma daha yukarıda düşünmeniz gerektiği anlamına geliyor ve bu
hesap gerçekten doğruysa -ki böyle olduğunu iddia eden kimse yok
Buffett'ınki gibi bir yatırım başansını şansla gerçekleştirme olasılığının
3 . 5 milyanda bir olduğunu söylüyor.
83
S a dece ü ç s a y ı l ı k a t ı ş l a r
3 · 0 ' 1 ı k atıs beyzbolda b ı r vurus turu Rısklı bır strateıi ve beyzbol koç l a r ı bu atısı gene l l ı k l e t a k ı mları macı
kaybetmek uzereyken k u l lan ıyor. CC n )
84
de değildi. Tasfiyenin bir nedeni, Buffett'ın artık , değerinin altında satılan
menkul değer bulamamasıydı. Ortaklık faaliyet ömrü boyunca ortalama
yüzde 29 yıllık getiri elde etmişti, aynı dönemde S&P SOO'ün yıllık ortala
ma getirisi o/o 8,2 idi. (Aşağıdaki rakamlar gibi, bunlara da kar paylarının
yıllık bazda yeniden yatırıma dönüştürülmesi dahil).
Charles Munger'ın ortaklığı (Wheeler Munger&Co . ) ı 962- ı 975 yıllan
arasında faaliyetteydi . Ortalama getirisi, S&P SOO'ün yüzde 5 , 3'üne karşı
lık yüzde ı 9,8 idi . Bill Ruane müthiş ba�arılı Sequoia Fonu 'nu yönetiyor;
ilk kez Temmuz ı 970'te halka açılan fon, o zamandan bu yana S&P
500'ün o/o ıo,6 yıllık ortalamasına karşılık o/o ı 8,6 yıllık ortalama getiri
sağlıyor. Sequoia mevcut varlığı 333 milyon dolar ve bir süredir yeni
yatırımcı kabul etmiyor. "Çünkü , " diyor Ruane , "para fikirlerimden hızlı
geliyordu . "
Walter Schloss'un yönettiği özel ortaklığın ( ı 956'dan beri) yıllık orta
lama getirisi % 2 ı ,3; aynı dönemde S&P SOO'ün yılık geriri orta laması ise
o/o 8,7. Schloss kısa bir süre önce partnerlerine yazdığı duygusal mektup
ta, "Yürüdüğümüz sarp yol boyunca birçoğumuza yardımcı olan Graham
ve Security Analysis'i saygıyla yadediyorum , " ifadesini kullanmıştı.
Can You Beat the Stock Market? orijinal başlıklı makalen in tam met
C ap i t a l C i t i e s 'e k a p i t a l d a r b e s i
1 5 N i sa n 1 98 5
Bb
A k ı l l a r a d u rg u n l u k v e r e n b i r l e ş m e ü c re t l e r i
20 Ocak 1986
PETER PETRE
87