Professional Documents
Culture Documents
LOGIC
LOGIC
1. Định nghĩa khái niệm, các quy tắc của định nghĩa khái niệm, lỗi vi phạm:
- Khái niệm là một hình thức tư duy phản ánh những thuộc tính chung, bản
chất của sự vật và hiện tượng trong thế giới khách quan
*Các quy tắc của định nghĩa khái niệm:
Quy tắc 1: Định nghĩa phải cân đối.
Nghĩa là, ngoại diên của khái niệm dùng để định nghĩa phải vừa bằng ngoại
diên của khái niệm được định nghĩa.
+ VD: Hình vuông là hình thoi có một góc vuông
+ VD: Tam giác đều là tam giác có ba cạnh bằng nhau.
- Vi phạm các qui tắc này có thể mắc các lỗi :
Định nghĩa quá rộng: khi ngoại diên của khái niệm dùng để định nghĩa rộng
hơn ngoại diên của khái niệm được định nghĩa.
+ VD: Hình bình hành là tứ giác có hai cạnh song song với nhau.
+ VD: Sinh viên là những người đang đi học.
Định nghĩa quá hẹp: Khi ngoại diên của khái niệm dùng để định nghĩa hẹp hơn
ngoại diên của khái niệm được định nghĩa
+ VD: Giáo viên là người làm nghề dạy học ở bậc tiểu học.
+ VD: Sinh viên là những người đang học ở Trường ĐHNT
Quy tắc 2: Định nghĩa không được luẩn quẩn, vòng quanh
+ VD: Người điên là người mắc bệnh điên.
+ VD: Tội phạm là kẻ phạm tội.
+ VD: Từ láy là những từ láy nhau.
+ VD: Sự quay là sự chuyển động quay xung quanh trục của mình và trục là
một đường thẳng xung quanh đó diễn ra sự quay.
Quy tắc 3: Định nghĩa phải chính xác, rõ ràng, ngắn gọn.
- Vi phạm qui tắc này sẽ mắc lỗi:
Định nghĩa dài dòng: Nước là một chất lỏng không màu, không mùi, không vị
và trong suốt.
+ VD: Tam giác đều là tam giác có ba cạnh bằng nhau và ba góc bằng nhau.
Định nghĩa không rõ ràng, không chính xác: sử dụng các hình tượng nghệ
thuật, hình ảnh văn học để định nghĩa.
+ VD: Tuổi trẻ là mùa xuân của cuộc đời.
+ VD: Quê hương là chùm khế ngọt.
+ VD: Chủ nghĩa cộng sản là thiên đường của nhân loại.
2. Phân chia khái niệm, các quy tắc của phân chia khái niệm, lỗi vi phạm:
- Định nghĩa: Phân chia khái niệm là thao tác logic nhằm chỉ ra các khái niệm
hẹp hơn của khái niệm đó.
+ VD: phân chia khái niệm người thành người da trắng, người da đen, người da
đỏ, người da vàng dựa vào cơ sở phân chia màu da.
Các quy tắc phân chai khái niệm:
Quy tắc 1: Phân chia phải cân đối, nghĩa là tổng ngoại diên của các thành phần
phân chia bằng ngoại diên của khái niệm bị phân chia
VD:
(1) Hình thang thường (2)
Hình thang Hình thang vuông (3)
Hình thang cân (4)
(1) = (2) + (3) +(4)
Quy tắc 2: Phân chia phải theo một cơ sở nhất định:
Nghĩa là việc phân chia phải được tiến hành với cùng một thuộc tính, cùng một
cơ sở phân chia xác định.
VD: Người thì có người da đen, đỏ, vàng, trắng
Căn cứ vào màu da
Quy tắc 3: Các thành phần phân chia phải loại trừ lẫn nhau
Chiến tranh:
- Chiến tranh chính nghĩa
- Chiến tranh phi nghĩa
- Chiến tranh giải phóng
Quy tắc 4: Sự phân chia phải liên tục, không được vượt cấp.
VD: Câu -> Câu đơn, câu ghép
*Câu đơn: Câu đơn bình thường, câu đơn đặc biệt
*Câu ghép: Câu ghép đẳng lập, Câu ghép chính phụ