ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - LUẬT

LOGIC HỌC

CHƯƠNG 3:
KHÁI NIỆM

NGUYỄN THANH TÂM

 Khái niệm

Kết cấu
Khái Phân loại
quát
Chuyển dịch chung
KHÁI NIỆM Khái niệm và Từ
Các
Định nghĩa thao
tác Mối quan hệ
Phân chia
1.1. Khái niệm là gì?

Cá trê
Người
Người Việt Nam
Người nuôi cá
Sinh viên
Sinh viên Việt Nam
Cá
Cá chép

Hãy xếp các đối tượng sau theo từng nhóm.

1.1. Khái niệm là gì?

Hình thức cơ bản của tư duy trừu tượng,

phản ánh thuộc tính đặc trưng cơ bản của đối tượng,
giúp phân biệt đối tượng này với đối tượng khác.
1.2. Kết cấu của khái niệm

Khái niệm

Nội hàm Ngoại diên

Thuộc tính đặc trưng Tập hợp đối tượng

có chung nội hàm
1.2. Kết cấu của khái niệm

Nội hàm của khái niệm cho biết vật ấy là gì?

Nó như thế nào? (chất)

Ngoại diên của khái niệm cho biết có bao nhiêu

sự vật khác cùng loại với nó. (lượng)
1.2. Kết cấu của khái niệm

Nội hàm và ngoại diên của khái niệm có mối quan hệ nghịch nhau.

Nếu một khái niệm có ngoại diên càng rộng thì nội hàm càng hẹp
và ngược lại.
1.3. Phân loại khái niệm

Theo nội hàm

Khái niệm
1.3. Phân loại khái niệm

Theo ngoại diên Khái niệm

1.4. So sánh khái niệm và từ

- Từ là đơn vị cơ bản của ngôn ngữ còn khái niệm là

hình thức cơ bản của tư duy.
- Từ do quy ước, khái niệm phản ánh hiện thực khách quan.
- Khái niệm được chuyển tải bời từ nhưng không phải từ nào
cũng là khái niệm.
1.4. So sánh khái niệm và từ
Một từ có thể chuyển tải nhiều khái niệm.

chỉ sự di chuyển
chỉ một người đã
hết trao đổi chất Đi bằng các chi của
động vật
1.4. So sánh khái niệm và từ

Một khái niệm có thể chuyển tải bởi nhiều từ.

Loài thú dữ ăn thịt, cùng họ với mèo,
lông màu vàng có vằn đen

Được diễn đạt bởi các từ: hổ, hùm, cọp, chúa sơn lâm
1.5. Mối quan hệ của các khái niệm theo ngoại diên

Trùng lặp Không trùng lặp

Đồng nhất Đối chọi
Bao hàm Ngang hàng
Giao nhau
Mâu thuẫn
1.5. Mối quan hệ của các khái niệm

Quan hệ đồng nhất

Sơ đồ Venn: A B
1.5. Mối quan hệ của các khái niệm

Quan hệ bao hàm - lệ thuộc

Sơ đồ Venn:
A B
1.5. Mối quan hệ của các khái niệm

Quan hệ giao nhau

A
B
Sơ đồ Venn:
1.5. Mối quan hệ của các khái niệm

Quan hệ ngang hàng

a1
Sơ đồ Venn:
a2 A
a3
1.5. Mối quan hệ của các khái niệm

Quan hệ mâu thuẫn

Sơ đồ Venn:
A ~A
1.5. Mối quan hệ của các khái niệm theo ngoại diên

Quan hệ đối chọi

R Y
Sơ đồ Venn:
A H
Z
X
K