TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

KHOA BÁO CHÍ VÀ TRUYỀN THÔNG

BÀI TẬP GIỮA KỲ

ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH THÔNG ĐIỆP NỮ QUYỀN TRONG BỘ

PHIM HOẠT HÌNH FROZEN 2

Nhóm 2

Lớp Truyền thông đa phương tiện K22

Môn học Nghiên cứu truyền thông

Giảng viên hướng dẫn Đỗ Thị Hà Phương

1
2
 DANH SÁCH NHÓM

Họ và Tên MSSV

Phạm Gia Tuệ 2256050068

Ngô Cao Phương Vy 2256050083

Mai Yến Nhi 2256050053

Trịnh Nữ Uyển Nhi 2256050055

3
 MỤC LỤC
I. GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.................................................................. 5
1.1 Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu........................................................................ 5
1.2. Giới thiệu về thuyết Mã hóa - Giải mã của Stuart Hall......................................6
II. HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI................................................................ 7
2.1. Đề xuất các hướng nghiên cứu...........................................................................7
2.2. Lựa chọn hướng nghiên cứu...............................................................................7
III. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU.............................................................................. 8
3.1. Nhóm tài liệu nghiên cứu liên quan đến phim Disney....................................... 8
3.2. Nhóm tài liệu liên quan đến phim Frozen 2....................................................... 9
3.3. Tiểu kết............................................................................................................. 11
IV. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU.................................................................................... 11
TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................12

4
 MỞ ĐẦU
I. GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu
Trong thời đại bùng nổ công nghệ số, việc truyền tải các thông điệp về nữ
quyền thông qua phương tiện truyền thông không còn quá xa lạ đối với công chúng.
Trải qua nhiều giai đoạn, khái niệm nữ quyền ngày một mở rộng, lan tỏa khắp thế giới
đưa đến nhiều góc nhìn cũng như quan niệm về vấn đề này.
Khi đề cập đến “chủ nghĩa nữ quyền”, đã có nhiều cách giải thích khác nhau
trên phương diện lý luận. Thông thường, chủ nghĩa nữ quyền được hiểu là một phong
trào văn hóa và chính trị, thay đổi cách phụ nữ suy nghĩ và cảm nhận, đồng thời ảnh
hưởng đến cách phụ nữ và đàn ông sống và kiến giải thế giới (Hannam, 2007).
Nguyễn Thị Lan Hương (2017) cho rằng, “trong quá trình phát triển, chủ nghĩa nữ
quyền bao hàm cả những lý thuyết và những trường phái triết học đạo đức quan tâm
đến bất bình đẳng giới và quyền bình đẳng cho phụ nữ” (tr.47). Tóm lại, ta có thể hiểu
“nữ quyền” là phong trào đấu tranh cho bình đẳng của nữ giới so với nam giới trên
nhiều phương diện chính trị, kinh tế, xã hội…
Thông điệp nữ quyền ngày càng được chú trọng trong các tác phẩm văn hóa,
đặc biệt là phim hoạt hình. Nhóm đối tượng mà các thông điệp này truyền tải không
chỉ giới hạn ở người trưởng thành, người già hay vị thành niên mà còn bao gồm cả các
em nhỏ. Sự xuất hiện của các nhân vật nữ mạnh mẽ, độc lập trong các phim hoạt hình
như Mulan, Brave, Pocahontas và gần đây nhất là Frozen 2 đã góp phần thay đổi nhận
thức về vai trò giới của trẻ em. Những nhân vật này không chỉ là hình mẫu lý tưởng
cho các bé gái mà còn là nguồn cảm hứng cho các bé trai về một xã hội bình đẳng, nơi
mọi người đều có cơ hội phát huy tối đa tiềm năng của bản thân.
Tuy là một thể loại của điện ảnh, nhưng hoạt hình lại sở hữu một cá tính độc
lập và riêng biệt (Vũ Thanh Hùng, 2016). Dưới bàn tay của nhà sản xuất, phim hoạt
hình là một thế giới tưởng tượng đầy tính tự do và sáng tạo cả về đề tài, nội dung và
cách thức xây dựng nhân vật. Tính linh hoạt trong ngôn ngữ hoạt hình chính là yếu tố
chính để các thông điệp cốt lõi trong phim tiếp nhận đến các em nhỏ một cách tự
nhiên và dễ dàng hơn. Thông qua đó, việc giáo dục trẻ em về vấn đề tự nhận thức

5
được quyền lợi của bản thân sẽ không còn là vấn đề quá khó khăn so với thời đại
trước.
Nghiên cứu thông điệp nữ quyền qua bộ phim hoạt hình Frozen 2 qua hình
tượng nhân vật Elsa, trước nhất, đã góp phần làm phong phú thêm lý thuyết về xây
dựng nhân vật, nhất là những bộ phim lấy nữ chính làm nhân vật trung tâm. Không
những thế, nghiên cứu này còn góp phần giúp các nhà sản xuất học hỏi kinh nghiệm
và áp dụng vào thực tiễn sáng tác phim hoạt hình Việt Nam, nâng cao nghiệp vụ công
tác đạo diễn ở nước nhà. Xa hơn, phân tích thông điệp nữ quyền ở hình tượng nhân
vật giúp hiểu rõ tầm quan trọng của giáo dục bình đẳng giới cho trẻ em. Nhà sản xuất
phim và nhà giáo dục có thể kết hợp và đề xuất phương pháp giáo dục hiệu quả thông
qua phim hoạt hình. Như vậy, đề tài “Phân tích thông điệp nữ quyền trong bộ phim
Frozen 2 (Disney)” được lựa chọn bởi tính tính lý luận và giá trị lý thực tiễn cao, hứa
hẹn mang lại kết quả hữu ích trong nhiều lĩnh vực.
1.2. Giới thiệu về thuyết Mã hóa - Giải mã của Stuart Hall
Mô hình Mã hóa và Giải mã xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1973 bởi nhà
nghiên cứu Stuart Hall. Trong bài “Encoding and Decoding in the Television
Discourse”, Stuart Hall (1973) nhắc đến mô hình này như một phương thức sáng tạo,
lan tỏa và giải mã các thông điệp truyền thông. Lý thuyết này cho rằng mỗi công
chúng có sự giải mã khác nhau về các thông điệp mà mình tiếp nhận được dựa trên bối
cảnh văn hóa, mức thu nhập và trải nghiệm của cá nhân. Từ đó, những thông điệp mà
nhà sản xuất mã hóa vào nội dung sẽ được giải mã theo nhiều cách khác nhau bởi
những người tiếp nhận có góc nhìn khác nhau. Dựa theo nghiên cứu của mình, Stuart
Hall phân loại các kiểu giải mã của công chúng như sau (Đỗ Thị Hà Phương, 2024,
Slide 17):
Thứ nhất, Dominant Hegemonic Position (Đồng tình): Công chúng thừa nhận
và đồng ý với ý nghĩa định trước của tác phẩm.
Thứ hai, Oppositional Hegemonic Position (Đối lập): Công chúng hiểu nhưng
không đồng tình với ý nghĩa có sẵn vì trái với thái độ và niềm tin của họ.
Thứ ba, Negotiated Hegemonic Position (Thương lượng/Đối lập): Công chúng
phân tích, đánh giá thông điệp để cố gắng chấp nhận ý nghĩa thông điệp.

6
 Thứ tư, Aberrant Decoding (Lầm lạc, khác thường): Công chúng tiếp nhận sản
phẩm tác phẩm theo một cách không mong đợi, tạo nên ý nghĩa hoàn toàn sai lệch.
II. HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Đề xuất các hướng nghiên cứu
Sau khi xem xét mọi phương diện, nhóm nghiên cứu đề xuất các hướng nghiên
cứu như sau:
Thứ nhất, phân tích thông điệp nữ quyền dựa trên hình tượng nhân vật chính.
Thứ hai, phân tích thông điệp dựa trên nội dung của phim hoạt hình Frozen 2
Thứ ba, so sánh phim Frozen 2 với (các) bộ phim hoạt hình khác có nhân vật
trung tâm là nữ.
2.2. Lựa chọn hướng nghiên cứu
Sau khi tiến hành đánh giá tính khả thi, nhóm nghiên cứu đã quyết định lựa
chọn hướng nghiên cứu “Phân tích thông điệp nữ quyền dựa trên hình tượng nhân vật
Elsa trong bộ phim hoạt hình Frozen 2”. Việc lựa chọn hướng nghiên cứu này xuất
phát từ một số lý do sau:
Thứ nhất, việc phân tích một nhân vật cụ thể sẽ giúp giải thích thông điệp nữ
quyền một cách rõ ràng và sâu sắc hơn. So với đánh giá chung chung về nội dung bộ
phim, tập trung vào một nhân vật cụ thể đã đi sâu vào mọi khía cạnh của thông điệp
nữ quyền thể hiện qua hình tượng nhân vật.
Thứ hai, thông điệp của phim sẽ được phản ánh rõ nhất thông qua nhân vật
chính. Trong nhiều tác phẩm nghệ thuật, nhân vật chính thường đóng vai trò là người
thể hiện rõ ràng nhất các thông điệp mà tác giả muốn truyền tải - mà Elsa của Frozen
2 cũng không ngoại lệ.
Thứ ba, Elsa là một nhân vật được yêu thích và có mức độ nhận biết rộng rãi.
Mức độ phổ biến của nhân vật này có thể giúp nhóm nghiên cứu dễ dàng thu thập
được nhiều dữ liệu liên quan đến nhân vật này, từ đó có thể đưa ra những phân tích
chính xác hơn.
Về lý thuyết nghiên cứu, nhóm lựa chọn mô hình mã hóa - giải mã của Stuart
Hall vì một số lý do như sau:
Thứ nhất, lý thuyết của Stuart Hall cung cấp cơ sở để phân tích quá trình mã
hóa (tạo dựng thông điệp) của nhà sản xuất phim Disney và giải mã (tiếp nhận thông

7
điệp) của công chúng. Ngoài ra, việc nghiên cứu dựa trên lý thuyết này cũng giúp ta
hiểu rõ hơn vai trò của phim hoạt hình trong việc giáo dục trẻ em về bình đẳng giới.
Thứ hai, lý thuyết này phù hợp với mục tiêu nghiên cứu ban đầu thông điệp
được Disney mã hóa trong hình tượng nhân vật Elsa và cách thức công chúng mã hóa
nó. Qua đó, nhóm nghiên cứu có thể chỉ ra được cách thức mà thông điệp nữ quyền
được thể hiện trong bộ phim.
Bên cạnh việc phân tích thông điệp nữ quyền thông qua hình tượng nhân vật
Elsa, nhóm nghiên cứu sẽ chỉ ra các kiểu giải mã của công chúng đối với nhân vật này.
III. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
3.1. Nhóm tài liệu nghiên cứu liên quan đến phim Disney
Disney và các tác phẩm phim hoạt hình của ông là chủ đề nghiên cứu phổ biến
trong giới học thuật, thu hút sự chú ý của nhiều học giả, nghiên cứu sinh và sinh viên
trên toàn cầu. Disney đã có bước chuyển mình trong quá trình làm phim của mình khi
hãng bắt đầu thay đổi hình ảnh các nàng công chúa từ nhẹ nhàng, giỏi nữ công gia
chánh, không dám phản kháng trước những thế lực xấu xa trở nên mạnh mẽ, trưởng
thành và độc lập hơn. Có thể điểm qua một vài công trình nghiên cứu về nhân vật,
cách xây dựng nhân vật trong phim của Disney như sau:
Bàn về vấn đề nữ quyền trong phim Disney, trước tiên phải đề cập đến công
trình nghiên cứu có tên “Feminist Outlooks at Disney Princess's” của tác giả Nicole
Sawyer (2011). Bài nghiên cứu này đã khám phá ra cách các bộ phim Disney định
hình sự thể hiện bản dạng giới và vai trò giới; đồng thời phân tích một số bộ phim
kinh điển để chỉ ra tác động của chúng đến nhận thức về giới của các em gái.
Ngoài ra, tác giả cũng có một cái nhìn tổng quan về các làn sóng của các nhà
nữ quyền tới các bộ phim Disney, kể từ khi bộ phim công chúa đầu tiên - Snow White
được phát hành vào năm 1937. Từ đó, hãng phim Walt Disney đã bổ sung những thay
đổi đối với các công chúa như Belle, Tiana… Lắng nghe ý kiến của làn sóng nữ
quyền, các nhà sản xuất phim Disney đã cân nhắc tạo ra các sản phẩm phù hợp hơn
với thời đại ngày nay.
Tuy nhiên, hạn chế của nghiên cứu này là đánh đồng tất cả những người theo
chủ nghĩa nữ quyền thành một nhóm có quan điểm đồng nhất. Chủ nghĩa nữ quyền là
một phong trào rộng lớn với nhiều nhánh, quan điểm và mục tiêu khác nhau. Đối với

8
một số người theo chủ nghĩa nữ quyền, một số yếu tố trong phim Disney có thể phù
hợp với quan điểm của họ, nhưng yếu tố đó có thể không phù hợp với quan điểm của
một số nhà nữ quyền khác.
Phân tích thông điệp nữ quyền thông qua hình tượng nhân vật còn có bài luận
“Brave: A Feminist Perspective on the Disney Princess Movie” của tác giả Danielle
Morrison (2014). Bài luận này đã phân tích thông điệp về nữ quyền thông qua công
chúa Merida - nhân vật nữ chính trong phim hoạt hình Brave ở nhiều phương diện như
đặc điểm ngoại hình, cách ăn mặc, tính cách, mối quan hệ... để chỉ rõ những điểm
khác biệt, nổi bật của Merida so với các công chúa trước đó của Disney. Theo
Morrison, Merida là một hình tượng vượt ra ngoài khuôn khổ định kiến về nữ giới và
hình tượng công chúa truyền thống trong các bộ phim của Disney, và Brave là một
bước tiến lớn của Disney khi tập trung hướng tới những khía cạnh tích cực của người
phụ nữ và đề cao các thông điệp nữ quyền. Bài luận cũng góp phần khẳng định vai trò
quan trọng của việc phân tích hình tượng nhân vật trong phim hoạt hình để hiểu rõ
hơn về thông điệp nữ quyền được truyền tải.
Bên cạnh đó, bài luận cũng nêu và phân tích tác động của việc xây dựng hình
tượng Merida lên nhận thức của trẻ em và phụ nữ. Tuy nhiên, tác giả chỉ dừng lại ở
việc phân tích tác động đến trẻ em và phụ nữ mà chưa xét đến đối tượng người xem là
nam giới. Đồng thời bài luận cũng chưa chỉ ra được các luồng ý kiến giải mã của công
chúng đối với các thông điệp về nữ quyền được truyền tải thông qua cách xây dựng
nhân vật công chúa Merida.
3.2. Nhóm tài liệu liên quan đến phim Frozen 2
Bài nghiên cứu “Audience reception analysis of Elsa's leadership in Disney
Frozen 2” của tác giả Yunia Anindya (2021) đã phân tích cách Elsa đại diện cho hình
tượng người phụ nữ lãnh đạo (women's leadership) trong xã hội hiện đại ngày nay
thông qua việc khai thác các khía cạnh tính cách và đặc điểm của nhân vật này xuyên
suốt trong bộ phim.
Trong một bài khảo sát, Anindya đã cho người tham gia xem một đoạn clip giới
thiệu về nhân vật Elsa dài 2 phút và sau đó, họ sẽ phải trả lời các câu hỏi về ý kiến,
quan điểm của họ đối với việc Disney đã xây dựng hình tượng người nữ độc lập,
mạnh mẽ như Elsa trong bộ phim của họ. Những người tham gia bài khảo sát có hoàn

9
cảnh, môi trường sống, thái độ, trải nghiệm và giá trị sống khác nhau, từ đó tác giả đã
sử dụng lý thuyết mã hoá - giải mã của Stuart Hall để xác định và phân tích các câu trả
lời của họ.
Bên cạnh đó, bài nghiên cứu này cũng tồn tại một số khoảng trống nghiên cứu.
Thứ nhất, bài khảo sát do tác giả thực hiện chỉ có 61 người tham gia trả lời và họ nằm
trong độ tuổi 19-23 tuổi, đều là sinh viên đại học, có trình độ học vấn cao và được tiếp
xúc với nền giáo dục hiện đại. Chính vì vậy, các quan điểm, phản ứng của công chúng
được phân tích trong bài nghiên cứu này chưa thật sự mang tính bao quát và khách
quan vì không bao hàm được ý kiến của đa dạng khán giả. Thứ hai, bài nghiên cứu
đang chỉ liệt kê những đặc điểm tính cách của Elsa mà chưa đi sâu vào phân tích
những khía cạnh khác của nhân vật này như ngoại hình, cử chỉ, thái độ, lời nói, hành
động... Đồng thời, trong phần giải mã của công chúng, tác giả chỉ liệt kê và phân loại
câu trả lời của người tham gia khảo sát mà chưa đi sâu vào phân tích các phản ứng đó.
Thứ ba, các nhân vật phụ trong phim (Anna, Olaf, Kristoff,...) cùng các yếu tố khác
cũng có sự ảnh hưởng đến tính cách lãnh đạo, độc lập của Elsa nhưng vấn đề trên
chưa được làm rõ trong bài nghiên cứu này.
Bài nghiên cứu “Disney Frozen: Challenging the Traditional Gender Roles of
Disney Princess” của tác giả Novia Ardellia Putri (2022) đã so sánh chi tiết, phân tích
một số phân cảnh của nhân vật chính, để làm rõ tính cách của hai nhân vật Elsa và
Anna. Tác giả cũng đưa ra quan điểm về sự thay đổi trong vai trò của các công chúa
Disney ở giai đoạn mới. Các công chúa Disney không còn phụ thuộc, ỷ lại vào nam
giới - ngược lại những nàng công chúa được xây dựng một hình tượng mạnh mẽ
nhưng cũng đầy lòng nhân ái. Hơn thế nữa, tác giả cũng đã có sự phân tích về các bộ
phim hoạt hình Disney thông qua từng giai đoạn. Từ đó làm bật lên nét khác biệt ở bộ
phim Frozen so với các phim như Mulan, Aladin, Snow White… ở các giai đoạn
trước.
Tuy nhiên, bài nghiên cứu đang gặp phải hạn chế khi tác giả chỉ tập trung phân
tích một số phân cảnh nhất định trong phim, như cảnh Elsa hát “Let It Go” hoặc cảnh
Anna và Kristoff leo núi. Việc phân tích tất cả các phân cảnh sẽ giúp củng cố kết luận
và đảm bảo tính chính xác trong việc đánh giá cách Frozen thể hiện thông điệp nữ

10
quyền. Thế nên, người viết chỉ tập trung vào một vài phân đoạn có thể dẫn đến kết
luận không đầy đủ về cách Frozen 2 thể hiện thông điệp nữ quyền trong phim.
3.3. Tiểu kết
Nhìn chung, các nghiên cứu trên đã tập trung khai thác về thông điệp nữ quyền
dựa trên các lý thuyết đa dạng. Tuy nhiên, chúng vẫn còn một số hạn chế cần được
khắc phục để có cái nhìn toàn diện hơn. Đầu tiên phải kể đến, các bài nghiên cứu chưa
thật sự đi sâu vào phân tích các chi tiết đơn lẻ như cử chỉ, lời nói, các phức cảm và nội
tâm của nhân vật, cũng như chưa khai thác sâu và toàn diện về mọi mặt của nhân vật
này. Bên cạnh đó, các tài liệu nghiên cứu chưa phân tích được về phía cách tiếp nhận
và giải mã thông điệp ở phía công chúng. Ngoài ra, các tài liệu nghiên cứu về chủ đề
này chủ yếu đến từ nước ngoài, trong khi tại Việt Nam, số lượng nghiên cứu về chủ đề
này còn hạn chế. Điều này dẫn đến việc thiếu đi những góc nhìn và đánh giá phù hợp
với bối cảnh văn hóa Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng.
Nhận thấy nghiên cứu về thông điệp nữ quyền thông qua nhân vật Elsa còn
nhiều tiềm năng phát triển, nhóm nghiên cứu quyết định tập trung vào những hướng
nghiên cứu đi sâu vào phân tích vào hình tượng nhân vật Elsa. Không những thế, theo
mô hình mã hóa - giải mã của Stuart Hall, bài nghiên cứu sẽ tập trung ở cả hai phía
nhà sản xuất và công chúng tiếp nhận. Đây là hướng nghiên cứu có tính ứng dụng và
thực tiễn cao.
IV. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Sau khi xem xét bao quát, nhóm nghiên cứu quyết định lựa chọn (các) câu hỏi
nghiên cứu như sau:
Câu hỏi 1: Thông điệp nữ quyền được Disney truyền tải như thế nào thông qua
nhân vật Elsa trong phim Frozen 2?
Câu hỏi 2: Công chúng giải mã thông điệp nữ quyền như thế nào trong phim
Frozen 2 dựa theo lý thuyết sự tiếp nhận của công chúng (audience reception theory)
của Stuart Hall?

11
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
Đỗ Thị Hà Phương. (2024). Chương 2: Các lý thuyết phổ biến trong nghiên cứu
truyền thông đại chúng [PowerPoint slides]. LMS - HCMUSSH.
https://lms.hcmussh.edu.vn/pluginfile.php/360463/mod_resource/content/1/SV_N
ghien%20cuu%20truyen%20thong%20dai%20chung%202.pdf
Hall, S. (1973). Encoding and Decoding in the television discourse. [Discussion
paper, University of Birmingham]. Birmingham.
Hannam, J. (2007). Feminism (Short Histories of Big Ideas). Pearson Education
Limited.
Morrison, D. (2014). Brave: A Feminist Perspective on the Disney Princess Movie.
[Senior Project, California Polytechnic State University].
DigitalCommons@CalPoly.
Nguyễn Lê Thy Hương (2014). Phong trào nữ quyền tại Ấn Độ sau 1947 (Mã số 60
31 06 01) [Luận văn Thạc sĩ, Đại học Quốc gia Hà Nội]. VNU e.repository.
Nguyễn Thị Lan Hương. (2017). Đôi nét về chủ nghĩa nữ quyền và triết học nữ quyền
trong thế giới đương đại. Triết học, 4(311), 47-55.
Novia Ardellia Putri (2022). Disney Frozen: Challenging the Traditional Gender Roles
of Disney Princesses. LITERA KULTURA: Journal of Literacy and Cultural
Studies, 10(2), 59-67.
Phạm Hoàng Mai. (2021). Nghệ thuật xây dựng nhân vật phim truyện hoạt hình Walt
Disney. (Mã số 9 21 02 31). [Luận án Tiến sĩ, Trường Đại học Sân khấu - Điện
ảnh Hà Nội]. skda.edu.vn.
Sawyer, N. (2011). Feminist Outlooks at Disney Princess's. Journal of James Madison
University, 13, 1-19.
Vũ Thanh Hùng. (2016). Nghệ thuật tạo hình trong phim hoạt hình của đạo diễn Ngô
Mạnh Lân. (Mã số 60210232). [Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Sân khấu -
Điện ảnh Hà Nội]. skda.edu.vn.
Yunia Anindya. (2021). Audience reception analysis of Elsa's leadership in Disney’s
Frozen 2. LITERA KULTURA: Journal of Literacy and Cultural Studies, 9(2),
32-38.

12
13