CHƯƠNG I: QUẢN LÝ VÀ NHÀ QUẢN LÝ

I. TỔ CHỨC
- Khái niệm: là tập hợp của nhiều người cùng làm việc vì những mục đích
chung trong hình thái cơ cấu ổn định.
- Đặc trưng:
+ Mang tính mục đích rõ ràng
+ Hệ thống xã hội gồm nhiều người với cơ cấu ổn định
+ Chia sẻ mục tiêu lớn cung cấp dịch vụ và sản phẩm có giá trị với khách
hàng
+ Là hệ thống mở
+ Được quản lý
- Các loại hình tổ chức:
+ Theo chế độ tổ chức: công và tư
+ Theo mục tiêu: vì lợi nhuận và phi lợi nhuận
+ Theo tính chất các mối quan hệ: chính thức và phi chính thức
- Các hoạt động cơ bản của tổ chức:
+ Chuỗi giá trị (chuỗi các hoạt động): sản phẩm đi qua tất cả các hoạt động
theo chuỗi thứ tự và tại mỗi hoạt động sản phâm thu được một giá trị nào đó.
+ Mô hình của M.Porter:

II. QUẢN LÝ
- Khái niệm: là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm soát các
nguồn lực và các hoạt động của hệ thống xã hội nhằm đạt được mục đích
 của hệ thống với hiệu lực và hiệu quả cao một cách bền vững trong điều kiện
môi trường biến động.

- Các yếu tố cơ bản của quản lý:

+ Quản lý bao gồm lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm soát
+ Đối tượng của quản lý: mối quan hệ con người bên trong và bên ngoài hệ
thống
+ Quản lý được tiến hành liên tục theo thời gian
+ Mục tiêu của quản lý là đạt được hiệu lực và hiệu quả cao
+ Quản lý được thực hiện trong điều kiện môi trường luôn biến động
- Sự cần thiết của quản lý các hệ thống:
+ Thấy rõ mục tiêu của hệ thống
+ Phối hợp tất cả nguồn lực của hệ thống với hiệu lực và hiệu quả cao
+ Giúp hệ thống thích nghi với môi trường
- Quá trình quản lý:
+ Lập kế hoạch: thiết lập các mục tiêu và phương thức hành động.
+ Tổ chức: đảm bảo nguồn lực cho thực hiện kế hoạch
+ Lãnh đạo: đánh thức nhiệt tình, tạo động lực cho con người để họ làm việc
một cách tốt nhất
+ Kiểm soát: giám sát, đo lường, đánh giá và điều chỉnh hoạt động
- Quản lý là một khoa học, một nghệ thuật, một nghề:
 + Khoa học: xuất phát từ tính quy luật của các quan hệ quản lý; các quy luật
kinh tế
+ Nghệ thuật: xuất phát từ tính đa dạng phong phú, muôn mình muôn vẻ của
các sự vật và hiện tượng; tính phức tạp của hệ thống xã hội, tổ chức, con người
+ Nghề: muốn có kết quả thì phải được đào tạo về nghề nghiệp; phát hiện năng
khiếu và đào tạo kỹ năng.
III. NHÀ QUẢN LÝ
- Khái niệm: là người lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm soát công việc của
những người khác để hệ thống do họ quản lý đạt được mục đích của mình.
- Các khía cạnh của công việc quản lý:
+ Tính trách nhiệm
+ Làm việc thông qua người khác
+ Cần phải có kỹ năng
- Phân loại nhà quản lý:
+ Theo cấp quản lý: cấp cao, cấp trung, cấp cơ sở
 Cấp cao: chịu trách nhiệm đối với sự thực hiện của toàn tổ chức hay một
phân hệ lớn của tổ chức
 Cấp trung: chịu trách nhiệm quản lý các đơn vị và phân hệ của tổ chức,
được tạo nên bởi các bộ phận mang tính cơ sở
 Cấp cơ sở: chịu trách nhiệm trước công việc của những người lao động
trực tiếp

+ Theo phạm vi: chức năng (1 chức năng hoạt động của tổ chức) và tổng hợp
(đơn vị phức tạp, đa chức năng)
 + Theo mối quan hệ với đầu ra tổ chức: theo tuyến và tham mưu
 Theo tuyến: chịu trách nhiệm với các công việc có đóng góp trực tiếp vào
việc đào tạo ra đầu ra của tổ chức
 Tham mưu: sử dụng kỹ năng kỹ thuật đặc biệt để cho lời khuyên và hỗ
trợ những người lao động theo tuyến
+ Theo loại hình tổ chức: tổ chức kinh doanh, tổ chức phi lợi nhuận, cơ quan
nhà nước.
- Vai trò của nhà quản lý:

- Đặc điểm công việc của nhà quản lí:

+ Nhiệm vụ đa dạng và nhiều khi vụn vặt
+ Làm việc liên tục, ít được nghỉ ngơi
+ Nhịp độ căng thẳng
+ Làm việc với nhiều phương tiện truyền thông
+ Thực hiện công việc thông qua mối quan hệ con người
Chương trình nghị sự: phát triển các ưu tiên hành động cho thực hiện mục
đích
Vốn xã hội: năng lực thu hút sự hỗ trợ và giúp đỡ từ những người khác để thực
hiện công việc
 Làm việc theo mạng lưới: quá trình xây dựng và duy trì các mối quan hệ tích
cực với những người mà sự giúp đỡ của họ có thể cần thiết cho triển khai các
chương trình nghị sự
- Yêu cầu kỹ năng:
+ Kỹ năng kỹ thuật: thực hiện hoạt động chuyên môn
+ Kỹ năng con người (kỹ năng làm việc với con người): làm việc trong mối
quan hệ hợp tác với những người khác
+ Kỹ năng nhận thức: phát hiện, phân tích và giải quyết vấn đề phức tạp

- Yêu cầu về phẩm chất cá nhân:

+ Ước muốn làm công việc quản lí
+ Nhà quản lý phải là người có văn hóa
+ Có ý chí
- Phát triển năng lực quản lý:
+ Nhà truyền thông vĩ đại
+ Nhà đào tạo cá nhân
+ Người chơi trong nhóm
+ Nhà quản lý công nghệ
+ Người giải quyết vấn đề
+ Nhà đại sứ nước ngoài
+ Nhà thay đổi và sáng tạo
+ Nhà chính trị
+ Người học hỏi suốt đời