QUY PHẠM PHÁP LUẬT

ThS. NGUYỄN THÙY DUNG

UEH SCHOOL OF LAW
2021
 KHÁI NIỆM QPPL:

Khái niệm: QPPL là quy tắc xử sự

mang tính bắt buộc chung, do NN ban
hành để điều chỉnh các QHXH, và
được NN đảm bảo thực hiện.

v Là bộ phận độc lập nhỏ nhất cấu thành nên các

CĐPL, ngành luật và HTPL.
v QPPL có cấu trúc riêng, chặt chẽ.
v Nội dung của QPPL được xác định bởi tính
chất của QHXH mà quy phạm đó điều chỉnh.
 ĐẶC ĐIỂM QPPL

Là quy tắc điều chỉnh

Đặc hành vi con người
điểm
chung Là tiêu chuẩn đánh giá
hành vi con người
Đặc
điểm QPPL gắn
NN ban hành
Thể hiện ý chí NN
Đặc liền với NN
điểm NN bảo đảm thực hiện
riêng
Mang tính
bắt buộc chung
CẤU TRÚC CỦA QPPL (1)

Quy
định

Chế
tài
Giả
định
 CẤU TRÚC CỦA QPPL (2)
Khái niệm: là một bộ phận của QPPL, nêu
lên những điều kiện, hoàn cảnh có thể xảy
ra trong thực tế và cá nhân, tổ chức khi ở
trong những ĐK, HC đó chịu sự điều chỉnh
của PL
GIẢ Vai trò: xác định phạm vi tác động
của Pháp luật
ĐỊNH
Cách xác định:
trả lời cho câu hỏi: Ai, chủ thể nào?
Trong ĐK, hoàn cảnh nào?
Yêu cầu:
Điều kiện, hoàn cảnh phải rõ ràng,
chính xác, sát thực tế
GIẢ ĐỊNH

¢ Hiến pháp 1992. Ðiều 49:

Công dân nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa
Việt Nam là người có quốc tịch Việt Nam.

¢ BLHS 1999. K1 Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm

hình sự:
Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách
nhiệm hình sự về mọi tội phạm
 CẤU TRÚC CỦA QPPL (3)
Khái niệm: là một bộ phận của QPPL,
nêu lên cách thức xử sự mà cá nhân hay
tổ chức ở vào ĐK, HC đã nêu trong bộ
phận giả định được phép hoặc buộc phải
thực hiện

Vai trò: thể hiện ý chí của NN

QUY
ĐỊNH Cách xác định:
trả lời cho câu hỏi: được làm gì, không
được làm gì và phải làm như thế nào?
Yêu cầu:
Mức độ chính xác, rõ ràng, chặt chẽ là 1
trong những điều kiện bảo đảm nguyên tắc
pháp chế.
 QUY ĐỊNH
¢ Hiếnpháp 1992. Ðiều 80:
Công dân có nghĩa vụ đóng thuế và lao động
công ích theo quy định của pháp luật.

¢ BLDS 2005. Điều 343.Hình thức thế chấp tài sản:

Việc thế chấp tài sản phải được lập thành văn bản,
có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp
đồng chính.
Trong trường hợp pháp luật có quy định thì văn bản
thế chấp phải được công chứng, chứng thực hoặc
đăng ký.
CẤU TRÚC CỦA QPPL (4)
Khái niệm: là một bộ phận của QPPL, nêu
lên biện pháp tác động mà NN dự kiến sẽ
áp dụng đối với chủ thể không thực hiện
đúng mệnh lệnh của NN đã nêu ở bộ phận
quy định
Vai trò: đảm bảo QPPL được thực hiện
CHẾ nghiêm minh
TÀI Cách xác định:
trả lời cho câu hỏi: chủ thể gánh chịu
hậu quả pháp lý bất lợi như thế nào

Yêu cầu:
Tương xứng với tính chất, mức độ vi phạm
CHẾ TÀI

• Hình • Biện
phạt pháp xử
phạt
Chế tài Chế tài
hành
hình sự chính

Chế tài Chế tài

dân sự kỷ luật
• Bồi • Quan hệ
thường công
chức
 CHẾ TÀI
¢ BLHS 1999. K1 Điều 93. Tội giết người
Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp
sau đây, thì bị phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi
năm, tù chung thân hoặc tử hình:
— a) Giết nhiều người;
— b) Giết phụ nữ mà biết là có thai …

¢ BLHS 1999. K4 Điều 104. Tội cố ý gây thương tích

hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác
Phạm tội dẫn đến chết nhiều người hoặc trong trường
hợp đặc biệt nghiêm trọng khác, thì bị phạt tù từ mười
năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân
 VÍ DỤ MINH HỌA

Ø Người nào cướp giật tài sản

Giả định
của người khác thì bị phạt tù
từ 1 đến 5 năm
Chế tài

Ø Người mua được tài sản thi

Giả định
hành án được PL công nhận và bảo
vệ QSH đối với tài sản đó
Quy định
PHÂN LOẠI QPPL (1)

QPPL hình sự

Căn cứ QPPL dân sự

vào phạm vi
điều chỉnh QPPL hành chính

QPPL hôn nhân và gia đình…

PHÂN LOẠI QPPL (2)

QPPL Có nội dung giải thích,

định nghĩa xác định, nêu khái niệm

Căn cứ
Có nội dung trực tiếp
vào QPPL điều chỉnh hành vi của
nội dung điều chỉnh chủ thể
QPPL

QPPL Xác định biện pháp

bảo vệ cưỡng chế NN
PHÂN LOẠI QPPL (3)

QPPL Quy định duy nhất

dứt khoát 1 cách xử sự
Căn cứ
vào
cách QPPL Nêu 2 hay nhiều
thể hiện tùy nghi cách xử sự
mệnh
lệnh
QPPL Hàm chứa sự khuyên
hướng dẫn nhủ, hướng dẫn chủ thể
 PHÂN LOẠI QPPL (4)

QPPL Chủ thể có NV thực hiện

bắt buộc một số hành vi nhất định

Căn cứ
Quy định những hành vi
vào cách QPPL chủ thể không được thực
trình bày cấm đoán hiện
QPPL

QPPL Chủ thể có khả năng lựa

cho phép chọn xử sự theo PL
PHƯƠNG THỨC THỂ HIỆN QPPL

Một QPPL có thể trình

Các bày trong 1 điều luật
phương
thức Nhiều QPPL được trình
thể bày trong 1 QPPL
hiện 1 QPPL không nhất thiết
QPPL đầy đủ 3 bộ phận và
không theo trật tự
nhất định
 BÀI TẬP QPPL (1)
Phân tích cấu thành của các QPPL sau:
BLHS 2015. K1 Điều 124. Tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ
Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong
hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà giết con do mình đẻ ra trong 07 ngày
tuổi, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm

BLHS 2015. K1 Điều 142. Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi
Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 07
năm đến 15 năm:
a) Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không
thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực
hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16
tuổi trái với ý muốn của họ;
b) Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người
dưới 13 tuổi.
 BÀI TẬP QPPL (2)
BLHS 2015. K1 Điều 156. Tội vu khống
Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền
từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam
giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm
xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến
quyền, lợi ích hợp pháp của người khác;
b) Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm
quyền.

BLHS 2015. K1 Điều 168. Tội cướp tài sản

Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có
hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không
thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 03
năm đến 10 năm.
 BÀI TẬP QPPL (3)
BLHS 2015. K1 Điều 101. Tù có thời hạn
Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu
điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử
hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm
tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng
không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định;

BLHS 1999. K1 Điều 65. Án treo

Khi xử phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người
phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt
chấp hành hình phạt tù, thì Tòa án cho hưởng án treo và ấn định
thời gian thử thách từ 01 năm đến 05 năm và thực hiện các nghĩa
vụ trong thời gian thử thách theo quy định của Luật Thi hành án
hình sự.
 BÀI TẬP QPPL (4)
BLDS 2015. Điều 124. Giao dịch dân sự vô hiệu do giả
tạo
1. Khi các bên xác lập giao dịch dân sự một cách giả tạo nhằm
che giấu một giao dịch dân sự khác thì giao dịch dân sự giả tạo
vô hiệu, còn giao dịch dân sự bị che giấu vẫn có hiệu lực, trừ
trường hợp giao dịch đó cũng vô hiệu theo quy định của Bộ
luật này hoặc luật khác có liên quan.
2. Trường hợp xác lập giao dịch dân sự giả tạo nhằm trốn tránh
nghĩa vụ với người thứ ba thì giao dịch dân sự đó vô hiệu.

BLDS 2015. Điều 464. Quyền sở hữu đối với tài sản vay
Bên vay trở thành chủ sở hữu tài sản vay kể từ thời điểm nhận
tài sản đó.
 BÀI TẬP QPPL (5)
LDN 2020. K1 Điều 37. Tên doanh nghiệp
Tên tiếng Việt của doanh nghiệp bao gồm hai thành tố theo thứ tự sau
đây:
a) Loại hình doanh nghiệp;
b) Tên riêng

LDN 2020. Điều 53. Xử lý phần vốn góp trong một số trường
hợp đặc biệt
1. Trường hợp thành viên công ty là cá nhân chết thì người thừa kế
theo di chúc hoặc theo pháp luật của thành viên đó là thành viên công
ty.
2. Trường hợp thành viên là cá nhân bị Tòa án tuyên bố mất tích thì
quyền và nghĩa vụ của thành viên được thực hiện thông qua người
quản lý tài sản của thành viên đó theo quy định của PL về dân sự.