Klinike

studije

Klinike studije
Principi:
etinost (potreba za novim lijekom)
ispitan na ivotinjama; ispitanici - zatieni;
informisanost; pristanak; odustajanje; placebo ili
aktivna kontrola...)
reprezentativnost uzorka (veliina uzorka)
- efekta leka; preciznost merenja efekta;
greke )
kontrolisanost ispitivanja
nepristrasnost (randomizacija, dvostrukoslijepa metoda, statistika analiza)

Klinike studije
Dvostruko-slijepa studija sa randomizacijom i
poredjenjem sa placebom
Preduslovi:
Izbor pokazatelja efikasnosti terapije (pravi
pokazatelji izamjene - surogate markers)
Uporedivost pouzdanosti dijagnoze i teine bolesti
Individualno doziranje
Mogunost procjene placebo efekta
Dobra komplijansa
Dovoljna veliina uzorka
Potovanje etikih principa

Klinike studije - ciljevi

Mali broj, dobro definisanih ciljeva
Pokazatelji efikasnosti terapije: jasni,
jednostavni, objektivni (npr. kod
lijekova za sekundarnu prevenciju
infarkta broj smrtnih ishoda kod
bolesnika
pilot studija (mali broj ispitanika, bez
sljepih metoda) - za dizajniranje glavne
studije

Klinike studije - osnovni dizajn

Izbor

ispitanika
Izbor kontrola
Slijepe metode
Randomizacija
Placebo
Jedan ili vie centara ispitivanja
Prospektivne ili retrospektivne studije
Metode procjene
Dokumentacija

Klinike studije - ispitanici

Karakteristike oboljenja
teina (razliita teina bolesti mijenja ishod studije)
trajanje (neke bolesti prolaze same od sebe)
rezistencija na druge lijekove (kod toksinih
lijekova,
ispituje se primjena samo kod bolesnika kod kojih drugi
lijekovi ne djeluju)
Pol
Starost
Rasa
Druge bolesti i/ili lijekovi

Klinike studije - etiki principi

Pisani pristanak (poslije razgovora sa rodbinom...)
Mogunost prekida
Helsinka deklaracija
Etiki komiteti
Neregistrovani lijekovi i neodobrene indikacije
Placebo
Ispitivanje na djeci
vano za njihovo zdravlje
ne sprovodi se ako je mogue sprovesti na odraslima
ne znai da je neetino ako nije bilo uspjeno
odnos koristi i rizika

Faze klinikih studija

I faza
prva primjena na ljudima
zdravi dobrovoljci ili bolesnici (manji broj)
posebni centri; kliniki farmakolozi
3-6 meseci
odredjivanje podnoljivosti (raspon doza do
granica toksinosti) (da li je lijek bezbjedan?)
i farmakoloki efekti
otvorene metode

Faze klinikih studija

II faza
prva primjena na bolesnicima (mali broj, N = 50-300)
kliniki farmakolozi i kliniari; univerzitetske bolnice
6-12 mjeseci
odredjivanje efikasnosti (da li lijek deluje na
bolesnicima?); utvrdjivanje efikasnih terapijskih doza;
utvrdjivanje bezbjednosti primjene (prva neeljena
dejstva); farmakokinetika
jednostruko i dvostruko slijepe metode; placebokontrola I pozitivna kontrola (standardna terapija)

Faze klinikih studija

III faza
veliki broj bolesnika (x-stotina do x-hiljada)
kliniari; univerzitetske bolnice
12-36 meseci
efikasnost na populaciji koja nije sasvim homogena po
sastavu i teini klinike slike; primjena kod rizinih grupa
(stariji, djeca, insuficijencija jetre ili bubrega)
bezbjjednosti primene (neeljena dejstva); nove indikacije
- IIIb faza
dvostruko slijepe metode; placebo-kontrola i pozitivna
kontrola (standardna terapija); ukrteni dizajn

Faze klinikih studija

IV

faza
neotkrivena neeljena dejstva
efikasnost I
podaci o potronji lijeka poslije
registracije