KANDUNGAN

• 1. APLIKASI TEORI DALAM PERIBAHASA BAHASA MELAYU

• -TAKRIFAN PERIBAHASA
• -JENIS-JENIS PERIBAHASA (SIMPULAN BAHASA, PERUMPAMAAN, BIDALAN, PEPATAH, PERBILANGAN)
• -PROSES PERUBAHAN MAKNA DALAM PERIBAHASA
• -ANALISIS MAKNA PERIBAHASA
TAKRIFAN PERIBAHASA
Susunan cakap yang pendek

Bahan pengajaran Melekat di mulu masyarakat

Peribahasa
(Za,ba,
Teladan 1965) Sedap didengar

Dalam maknanya
Menjadi bandingan
ASAL USUL PERIBAHASA

• -SASTERA RAKYAT
• -TIDAK DIKETAHUI PENCIPTANYA
• HAK MILIK MASYARAKAT
ASAL USUL PERIBAHASA (ZA’BA, 1965)
Mula: digunakan sesuatu pihak (individu/kumpulan)

Bentuk ringkas, maksud tepat

Mengandungi kebenaran

Terbit daripada pengalaman sendiri

Diperhatikan berlaku pada orang lain

Akhir: menjadi terkenal dan digunakan pada situasi yang serupa

SIMPULAN BAHASA

• SIMPULAN BAHASA IALAH UNGKAPAN YANG TERDIRI DARIPADA DUA PERKATAAN/LEBIH DAN
MEMPUNYAI MAKNA YANG BERLAINAN DARIPADA ERTI PERKATAAN YANG MEMBENTUKNYA.
• CONTOH: KAKI AYAM (ORANG YANG TIDAK MEMAKAI KASUT)
• PANJANG TANGAN (ORANG YANG SUKA MENCURI)
JENIS SIMPULAN BAHASA
Jenis Contoh

Tubuh Badan Gigi air, hati batu, kecil hati, kaki judi, ringan kepala, kepala santan, lidah
bercabang, telinga kuali, mata keranjang, anak mata
Haiwan Saudara anjing, ajak-ajak ayam, biawak hidup, buaya darat, darah ikan, akal kancil,
pening lalat, alim kucing, cicak kubin, kambing hitam
Tumbuh-tumbuhan Durian runtuh, bunting padi, bisul alda, tangkai jering, delima merekah, mabuk
cendawan, sirih kuning, diam ubi
Kata Nama Khas Abu Nawas, Abu Jaha, Mat Jenin

Umum Jadi abu, rajah sehari, cangkul angina, juling air, buah mulut, buku lima, buruk siku,
kurang ajar, cincin tanda, gila talak, hujan panas, otak kering, lari-lari anak, makan
angkat, putih mata, serkap jarang
PERUMPAMAAN
• PERUMPAMAAN DIGUNAKAN KERANA SESUATU MAKSUD ITU DIKAITKAN ATAU DIUMPAMAKAN DENGAN SATU PERKARA
LAIN YANG SEBANDING.
• SEMUA PERUMPAMAAN BERASAL DARIPADA BAHASA KIASAN, IAITU DIKIASKAN SESUATU ITU DIKIASKAN KEPADA YANG
LAIN DENGAN TUJUAN MENJELASKAN MAKSUDNYA.
• PERUMPAMAAN TERIDIRI DARIPADA DUA JENIS, IAITU YANG DISEBUTKAN PERBANDINGANNYA DAN YANG TIDAK
DISEBUTKAN PERBANDINGANNYA.
• IBARAT BUNGA, SEDAP DIPAKAI LAYU DIBUANG
• HIDUP SANDAR-MENYANDAR, UMPAMA AUR DENGAN TEBING
• IBARAT TELUR SESANGKAR, PECAH SEBIJI PECAH SEMUA
JENIS PERUMPAAAN
Perumpamaan yang disebutkan perbandingannnya
Menggunakan perkataan: seperti, bagai, laksana,
umpama, macam,seolah-olah
Contoh:
Seeprti katak di bawah tempurung
Seperti pingang pulang ke tampuk
Seperti pegar makan padi
Seperti melepaskan anjing tersepit
Bagai api dalam sekam.
Bagai isi dengan kuku
Terlayang-layang bagai bulu sehelai
Ibarat bunga, sedap dipakai layu dibuang
Hidup sandar-menyandar: umpama aur dengan
tebing
Ibarat telur sesangkar, pecah sebiji pecah semua
Macam lembu bagul, dikemudikankan dia menyepak,
didahulukan dia menendang
Perumpamaan yang tidak disebutkan
perbandinannya
Sehari selembar benang, lama-lama menjadi kain
Berjagung-jagung dahulu sementara menanti padi
masak
Luka yang hilang, parut tingga juga
Hendak bertanduk kepala dipahat
Kalau asal benih yang baik, jatuh ke laut menjadi
pulau
Sekali air bah, sekali pasir berubah
Rusa ditembak kijang yang kena
Pukul anak sindir menantu
Musuh dalam selimut
Jong pecah yu kenyang
Biar putih tulang, jangan putih mata
Takut titik lalu tumpah
BIDALAN
• SEJENIS PERIBAHASA YANG MAKNANYA SELAPIS SAHAJA, IAITU APA-APA YANG DIKATAKAN ITULAH YANG
DIMAKSUDKANNYA.
• YANG ISTIMEWANYA, SIFATNYA RINGKA, ISI YANG BERNAS DAN MENGANDUNGI PENGAJARAN DAN
FIKIRAN YANG BENAR.
• UNGKAPAN LAMA YANG PENUH BERISI, MENGGAMBARKAN KEBIJAKSANAAN ORANG ZAMAN DAHULU,
YANG MASIH BOLEH DIGUNAKAN SEHINGGI KINI.
• BENTUK BIDALAN TERDIRI DARIPADA DUA BAHAGIAN, IAITU YANG MENYATAKAN MAKSUD YANG HENDAK
DISAMPAIKAN, DIIKUTI DENGAN UNSUR PEMATAH BAGI MAKSUD TERSEBUT.
CONTOH BIDALAN (MAKSUD + PEMATAH)

• SESAL DAHULU PENDAPATAN, SESAL KEMUDIAN TIDAK BERGUNA

• JIKA PADAI MENGGUNTING, HENDAKLAH PANDAI MENJAHITNYA
CONTOH BIDALAN (PERNYATAAN +
PELENGKAP)

• CICIR DIPUNGUT, HILANG DICARI

• BIAR LAMBAT, ASALKAN SELAMAT
CONTOH BIDALAN
• ADA PADI SEMUA KERJA JADI, ADA BERAS SEMUA KERJA DERAS

• BELUM DUDUK SUDAH BERLUNJUR

• BIAR MATI ANAK, JANGAN MATI ADAT

• BUAT BAIK BERPADA-PADA, BUAT JAHAT JANGAN SEKALI

• CAKAP SIANG PANDANG-PANDANG, CAKAP MALAM DENGAR-DENGAR

• DARIPADA SEGENGGAM JADI SEGANTANG

• INGAT SEMENTARA BELUM KENA, JIMAT SEMENTARA BELUM HABIS

• JAUH BERJALAN BANYAK PEMANDANGAN, LAMA HIDUP BANYAK DIRASAI.

• KEPALA SAMA HITA, HATI LAIN-LAIN

• KERBAU DIPEGANG TELINGA, MANUSIA DIPEGANG JANJINYA

• PAGI TIDAK DIBUANG, SENJA TIDAK DIKEJAR

• SESAT DI HUJUNG JALAN, BALIK KE PANGKAL JALAN

• UNTUNG SABUT TIMBU, UNTUNG BATU TENGGELAM

• TERENANG-RENANG TAK HANYUT, TERAPUNG-APUNG TAK TIMBUL

PEPATAH

• BIDALAN TETAP MEMPUNYAI PENGAJARAN DAN FIKIRAN YANG BENAR

• PEPATAH PULA TIDAK BERISI PENGAJARAN.
• UNGKAPAN PEPATAH ITU BERASAL DARIPADA PATAH-PATAH PERKATAAN.
• PEPATAH MEMBERATKAN SIFAT RINGKAS DAN BIJAK SUSUNAN PERKATAANNYA.
CONTOH PEPATAH
PERBILANGAN
PROSES PERUBAHAN MAKNA DALAM
PERIBAHASA
• PERUBAHAN MAKNA: PENYEMPITAN, PELUASAN MAKNA
• PERIBAHASA: PELUASAN MAKNA
• MAKNA LEKSIKAL BERUBAH MENJADI MAKNA KIASAN/FIGURATIVE
• CONTOH: HIDUNG TINGGI BERMAKNA ORANG YANG SOMBONG
CONTOH PROSES PERUBAHAN MAKNA
PERIBAHASA: TEORI IMEJAN

• HIDUNG BELANG = LELAKI YANG SUKA MENGGANGGU PEREMPUAN

• HIDUNG: ANGGOTA DI WAJAH MANUSIA
• BELANG: GARISAN YANG TERDAPAT DI SESUATU BAHAGIAN
• KAITAN HIDUNG BELANG DENGAN MAKNASIMPULAN BAHASA HIDUNG BELANG
ANALISIS MAKNA PERIBAHASA: HIDUNG
BELANG (TEORI IMEJAN)
• HIDUNG BELANG MAKNA: LELAKI YANG SUKA MENGGANGGU PEREMPUAN
• PROSES MAKNA: G-GAMBARAN HIDUNG BELANG DENGAN LELAKI YANG SUKA MENGGANGGU PEREMPUAN
• CIRI-CIRI HIDUNG ADA BELANG
• KESAN JIKA HIDUNG ADA BELANG
• KAITKAN KESAN NEGATIF HIDUNG ADA BELANG DENGAN PERANGAI NEGATIF LELAKI
LATIHAN

• 1. BINCANGKAN BERSAMA RAKAN-RAKAN ANDA BAGAIMANAKAH PERIBAHASA DAPAT MEMBENTUK

PERPADUAN KAUM DI NEGARA INI. BENTANGKAN HASIL PERBINCANGAN ANDA.
• 2. SENARAIKAN SEBERAPA BANYAK CONTOH PERIBAHASA DENGAN MERUJUK PELBAGAI BAHAN
ELEKTRONIK DAN BUKAN ELEKTRONIK. KONGSIKAN BAHAN YANG DIPEROLEH BERSAMA-SAMA KAWAN.
RUMUSAN ISI

• KEPENTINGAN PERIBAHASA
• PERUBAHAN MAKNA PERIBAHASA
• PROSES PEMBENTUKAN MAKNA PERIBAHASA