EBALWASYON

SA PAGSASALIN
GILBERT C. PALMIANO
Ebalwasyon ng Salin
Ito ay paraan ng pagtayakung nailipat ng
sapat angmensahe sa tunguhanglengguwahe.
Isinasagawa ang ebalwasyon upang matiyak
ng tagasalin kung ang ginawa niya ay wasto,
malinaw at naiintindihan ng target na
mambabasa ng tekto.
Lyunin ng Ebalwas yon: Newmark

1.Mapabuti ang mga pamantayan sapagsasalin.

2. Maglaan ng may layong aralin para samga tagasalin.
3. Magbigay ng linaw sa mga konsepto sapagsasalin na partikular sa
isangpaksa.
4. Makatulong sa interpretasyon ngmga naisalin na ng naunangmanunulat
at nagsalin.
5. Masuri ang pagkakaibang kritikal sasemantika at gramatika ng
simulaanglengguwahe at tunguhanglengguwahe.
Dalawang dulog sa Ebalwasyon:

1.Pagsubok sa Salin
2.Kritisismo sa Salin
Sinumang may awtoridad sa sinig at agham ng
pagsasalin at nilalaman ng teskto may maaaring
magsagawa ng pagtataya sa sariling salin.

Maaari ring isagawa ang pagtataya sa pamamagitan ng

isang eksperto sa disiplina o larangang kasangkot,
isang kinatawan na target na mambabasa, o kritiko.
Isinasagawa ang pagsasalin sa anumang yugto sa
panahon ng aktwal na pagsasalin .
Maaaring:
Pagkatapos ng salin ng isang seksyon
Pagkatapos ng salin sa buong akda

Wlang isang tiyak na tuntunin kung kalian sa panahon ng

pagsasalin ito dapat isagawa.
Mabuti na madalas pagtsek sa kaangkupan ,
kawastuhan, kalinawan, at kagaanan ng daloy ng
pagpapahayag ng salin para nareremedyuhaan
kaagad ang kakulangan ng pagpapalit ng mensahe.
Maiwawasto kaagad ang mga kahinaan ng salin,
batay man ito sa DIWA o ESKTRUKTURA,
Malaking tulong ang pagpapakinis ng salin ang resulta
ng pagsubok sa kritisismo sa salin.
Mahalagang matukoy kaagad ang mga parte ng saling
teksto na magiging Malabo sa paghahatid ng tunay na
kahulugan ng orihinal
PAGSUBOK SALIN

Mahalagang hakbang sa kabuuang proseso ang pagsubok sa

isasagawang salin.
Tungkulin ng tagasalin na:
1. Tiyakin kung matagumpay niayng nailipat sa tunguhang
wika ang impormasyon at mensahe nais ipabatid.
2. Handa rin ang tagasalin na ipailalim ang salin sa iba pang
uri ng pagsubok.
PANSARILING SUBOK
Sa unang yugto pa lamang ng pagsasalin magagawa ng
tagasalin ang pagsubok sa sariling salin ng mismong nagsalin.
Mababalik-balikan niya ng paulit –ulit ang pinakaunang teskto
at ang isinsagawang salin upang matsek ang ss:
1. Kawastuhan
2. Kalinawan
3. Kaangkupan nito.
Sa maingat, masusi, at sapat na pagsususuri sa sariling salin,
makikita ng nagsalin ang mga kamalian o kahinaan nito.
Mainan na maging bahagi ng proseso ang pansariling
subok at maisaawa ito nang unti-unti.
Higit na matitiyak ng tagasalin kung may kulang,
dagdag, o sapat ang salin kung ang pagsubok ay
isinasagawa sa bawat bahagi o yunit na maisalin.
PAGKONSULTA SA EKSPERTO
Ang pakikilahok ng iba pang mga eksperto sa wika’t pagsasalin
ay isang kapaki-pakinabang na paraan ng pagsubok sa salin.
Mainam na sa una pa lamang ay kinonsolta na ang mga
eksperto tungkol sa mga suliranin na posibleng haharapin ng
tagasalin.
Sinusuri ng eksperto ang salin para matiyak ang tumbasan ng
mga impormasyon at mensahe sa simulaan at tunguhang wika.
Nagbibigay siya ng balikpuna sa isasagawang salin at
nagtatanong sa tagsalin para higit na ikalilinaw at ikawawasto
ng salin.

Hal. Pagkonsulta sa eksperto ni Caisip (1994)

Nais niyang subukin at tiyakin ang kaayusan ng isinagawa
niyang salin sa kabanata 7 ng nobelang The Good Earth ni Pearl
S. Buck.
Iniharap niya sa ilang eskperto sa wika at pagsasalin ang
kanyang produkto.
Narito ang bahagi ng nasabing kabanata at ang
komentaryo ni Aurora E. Batnag, ang nagsusuri.

3. His uncles wife had 3.Walang masigla sa katawan

nothing active in her body ng asawang ito na amain niya
except her tongue and this maliban sa sila nito
she now loosed upon Wang na ngayon ay walang habas
lung na pinawalan kay Wang Lung

4. “Well, and who will pay 4. “kung gayon, sino naman

for the dowry and for the Kaya ang magbibigay ng dote
wedding and for the at gastos sa kasal at ng

Middleman’s fees? It is all
very well for those to talk
Who have more land than
they
Know what to do with and
who
Can yet go and buy more land
From the great families with
Their spare silver, but your
Uncle is an unfortunate man
And he has been so from the
Firts. His destiny is evil
And through no fault of his
Own. Heaven wills it. Where
Others can produce good
Grains, for him the seed dies
In the ground and nothing
but
Weeds spring up, and this
Though he breaks his back!”
butaw para sa kanyang
Magiging tagapamagitan?
Magaling lang namang
Magsalita ang iba riyan na
Nagmamay-ari na maraming
Nang higit pa sa nalalaman
Nila at makabibili parin ng
Marami pa mula sa mayayamang
Pamilya sa pamamagitan ng
Pamalit nilang mga
Pilak, ngunit ang pobreng amain mo’y malas na tao
Maging noong una pa man.
Masama ang kapalaran niya at
Hindi niya kasalanan ito.
Ginusto ito ng langit
Samantalang ang iba riyan ay
Nakaani ng mabubuting butil
Para sa kanya ang mga butyl
Ay nangangamatay na sa lupa
Pa laang at walang sumibol
Kundi ang damong ligaw; at
Ito’y kahit baliin niya ang kanyang likod.”
 Minarkahan ni Batnag (nilagyan niya ng salungguhit sa
orihinal)ang sumusunod na salita:“butaw” “nalalaman,”
at “baliin.”
Sinabi rin niya sa mardyin na ang “butaw”ay
karaniwang ginagamit sa bayad bilang kasapi ng isang
kapisanan, Samantala ang “nalalaman” at “bilhin”, ayon
sa kanya ay masyadong leteral na salin ng Know to break.
Baliksalin. Isa pang paraan ng pagsubok sa salin ang
pagkuha ng taong may bilingguwal na kakayahan para
maisagawan ang baliksalin sa sinimulang wikang ng
isang teskto.
Ang baliksalin ay ginagamit lamang sa pagtsek o
pagsubokng salin, kaya’t hindi kailangang maging
idyomatiko at malinis na teskto sa simulaang wika.
 Ito ay karaniwang literal na pagsasalin ng mga salita at
anyo. Sa pamamagitan ng baliksalin, maingat na
mapaghahambing ng tagasalin ang salin at simulaang teskto,
nakikita ang pagkakaiba ng diwa, at natutuklasan ang
kahinaan ng isinagawang salin.
May limitasyon ang balik salin, lalo na kung ang nag
sasagawa nito ay kulang sa kaalaman sa dalawang wikang
kasangkot sa salin o hindi maingat sa pagbabaliksalin.
Isang di sadyang baliksalin ang naganap sa isang work-shop noong Oktubre 16-
22,1996. Sa isang sanaysay tunkol sa pagagawa, sinipi ni Jose P. Laurel ang ilang
pangungusap mula diumano kay Emilio Jacinto ngunit nakasulat sa Ingles.

… Many are ashamed to work, especially the wealthy, the powerful, and the learned,
who make vain show of what they style the comforts of life of bodily well-being.

And they end up in the mire, leading a miserable abject existence that tends to bring
about the destruction of human race.
What ever is useful, whatever tends to make easier, let us support because it is
result well worthy of our efforts.
He who tails keep away from a life of disorderly and bad habits and boredom , finds
diversion in labor, and becomes strong, prosperous and cheerful….
 Ginamit ang sanaysay ni Laurel sa isang workshop sa pagsasalin
sa Polytechnic University of the Philippines bilang ehersisyo sa
pagsasalin mula Ingles tungong Filipino. Sapagkat hindi inisip ng
mga kalahok sa workshop na hindi marunong sumulat si Jacinto sa
Ingles ay isasalin nila ng buo ang sanaysay ni Laurel pati ang sipi
kay Jacinto. Narito ang isa sa mga salin ng sipi:

……Marami ang nanghihinayang magsipagtrabaho lalo na yaong mga

mariwasa,makapangyarihan, at may pinag-aralan na
nagsisipaggugol na panahon sa walang kawawaang kaluhuan sa
buhay o kaalwanan sa katawan.
At sila’y nasadlak sa lusak na humangga sa kahabag-habag at kasuklam-
suklam na pamumuhayna nagbubuyo sa kapariwaraan ng sangkatauhan.

Ang anumang bagay na kapaki-pakinabang , ang anumang nag-uudyok sa

pagkakaroon ng maginhawang pamumuhay, ating tangkilikin sapagkat ito’y
bunga ng ating karapat-dapat na pagsusumikap.

Sinumang masikhay sa pagtatrabaho ay malayo sa masalimoot na pamumuhay

at masamang biyso at pagkabagot, nakatatagpo ng aliw sa pagagawa,
nagiging malakas, maunlad, at maligaya.
Kung ang itinuturing na orihinal ay ang Ingles sa artikulo
ni Laurel ay maituturing nang mahusay ang halimbawa
mula sa workshop.
Masigasig na nailapit ng tagasalin ang kanyang Filipino sa
Ingles ni Laurel (o ng sinumang nagsalin kay Jacinto sa
Ingles)

Ngunit kahit may hilig gumamit ng bokabularyong tagalog

ang tagasalin ay malayo parin ang kanyang salinsa
orihinal na teksto ni Jacinto.
 Unag sanhi ay kalayuan ng baliksalin ay ang pangyayaring
masama ang salin mula sa teskto ni Jacintotungo sa Ingles.
Ang paghahanay mismo ng mga siping pangungusap ay labag
sa orihinal na balangkas ni Jacinto.
Maraming Salamat