Barnat me veprim antiparazitar

ANTIHELMINTIKET

2021
Barnat me veprim antihelminitik
• Antihelmenitiket jane barna te cilet perdoren kunder paraziteve te zorreve.Parazitet me te
shpesh te zorreve
jane:
1. CESTODES(Tenia saginata,Tenia soleum,Diphilobotrium latum,Eschinococcus
granulosum,Eschinococcus multilocularis)
2. TERMATODES(Schisostoma haematobium,Mansoni japonica,Clonorchesis
sensis,Paragonimus vestermani,Fasciola hepatica etj)
3. NEMATHODES(Ascaris lumbricoides,Ancilostoma duodenale,Necator americanus,Trichiuris
trichiura,Enterobius vermicularis etj)
 PIPERAZINA(Thel
min)
• Jepet ne forme sirupi,te rriturit e marrin me luge gjelle (3 luge),kurse tek
femijet jepet 75mg per kg,terapia zgjat dy dite.Bari ka ndikim kryesisht ne
Acaris lumbricoides dhe Enterobius vermicularis.Tek keta parazit shkakton
paralize sepse bllokon veprimin e acetilkolines ne lidhjen mioneurale.Por eshte
zbuluar nje metabolit I saj (N-mononitrozopiperazina)I cili ka efekt
kancerogjen.
• EFEKTE ANSORE:
1. Çrregullimet gastrointestinale(Nause,vjellje,dhimbje abdominale,diare)
2. Çrregullimet neurotoksike(Somnolencë,kokëdhembje,vertigo,ataksi dhe çrregullime kordinative te
muskujve skeletor)

• KUNDERINDIKIMET-piperazina nuk perdoret ne graviditet,ne semundjet e heparit dhe

veshkeve dhe tek personat me epilepsi
 MEBENDAZOLI(Vermox)
• Eshte derivat i benzimedazolit dhe ka spekter te gjere antihelminitik.Jepet ne forme
tabletash prej 100mg dhe suspenzion 30ml,5ml,100mg.Kryesisht perdoret per mjekimin e
Enterobius vermicularis me nje doze prej 100 mg dhe doza e njejt perseritet pas 2-4
javesh.Per Ascaris lumbricoides,Trichiuris trichiuria,Ancilostoma deuodenale jepet 2 here ne
dite nga 100mg per 3 dite,doza perseritet pas 2-3 javesh.
• Mebendazoli inhibon sintezen mikrotubulare dhe pengon marrjen e glukozes tek parazitet.

• EFEKTET ANSORE
• Me doza terapeutike nuk shkaktohet gati asnje efekt anesor por eshte e mundshme nauzea,diareja dhe vjellja

• KUNDERINDIKIMET-Nuk perdoret ne 3 mujorin e pare te

gravidetit,ne pamjaftushmerin e heparit dhe tek femijet
nen moshen dy vjeçare
 NIKLOZAMID(Yomesan)
• Eshte derivat i salicilamidit nuk resorbohet nga trakti digjestiv,jepet ne frome tabletash(4 tableta nga
500mg)dhe eshte bar i dores se pare kunder Cestodes por nuk ndikon kunder vezeve te tyre.Vepron ne parazit
duke inhibuar fosforilizimin oksidativ dhe stimulon veprimin e ATP-azes.

• VEPRIMI TERAPEUTIK:
1. Ne Taenia sagiana,taenia solium dhe Diphylobothrium latum perdoret me nje doze prej 2 gramesh.
2. Ne Hymenolepsis nana,niklozamidi jepet 4-7 dite dhe perseritet pas 5 diteve.
3. Tek Hymenolepsis diminuta dhe Dipylidum canium mjekimi zgjate 7 jave

• Niklozamidi nuk ndikon kunder cisticerkozes dhe echikokut.

• Efektet ansore me te shpeshta jane:cefalea,vertigo,pruritus ani edhe utrikaria.

Kunderindikacionet
• Nje dite para se te perdoret nuk duhet qe te konsumohet alkool.Nuk ka kunder indikacione absolute
 PIRANTEL(Combantrin)
• Jepet ne forme tabletash prej 125mg dhe solucioni 15ml.Eshte derivat i tetrahidropirimidines ,dobet
resorbohet ,eleminohet nga feqesi kurse 15% me ane te urines.Ka veprim efikas kunder
Enterobiusit,Ascarisit dhe Trichostrongylus orientalis dhe veprim te mire kunder Necator
americanus.Vepron kunder felmimeve ne zorre po jo kunder formave migratore ne inde.
• Veprimi ne parazit eshte bloku depolarizues ne transmetimin neuromuskulor(inhibon kolinesterazen)

EFEKTET ANSORE
Nga perdorimi i pirantelit mund te paraqiten vjellje,diarja,shtrengim ne bark,pagjumesi,vertigo,cefalea,ethet
dhe ndryshime ne lekure.

• KUNDERINDIKIMET-Nuk jepet tek çrregullimet funksionale te heparit dhe tek femijet nen
moshen dy vjet.
 ALBENDA
ZOL
• Jepet ne forme tabletash prej 200mg.Natyra kimike e tij eshte benzimidazol-karbamat.Pas
aplikimit oral resorbohet shpejt dhe matabolizohet ne bendazol-sulfoksid,gjysmekoha e
eleminimit te tij eshte 8-9 ore,eleminohet me urinen.Albendazoli inhibon marrjen e
glukozes nga lavrat dhe parazitet e rritur dhe ul sintezen e ATP-së.Ka veprim larvacid tek
nekatoret dhe veprim ovicid tek askariazat dhe trihuriazat.
EFEKTET ANSORE:
• Perdorimi per 1-3 dite nuk jep asnje efekt anesor por perdorimi mbi 3 muj mund te jep rritje te
transaminazave tek 17% te te semureve,çrregullime gastrointestinale 4%,alopeci 2%,leukopeni 2%,krurje
dhe dermatit 1%

• KUNDERINDIKIMET-Nuk perdoret tek femijet nen moshen 2 vjet.Ne kafsh eksperimentale

tregon veprim teratogjen dhe embriotoksik,prandaj nuk jepet ne graviditet.Cirroza e heparit eshte po
ashtu e kunderindikuar.
 IVEMERKTIN
• Eshte bar dores se pare per mjekimin e onkocerciazes dhe strongiloidazes,si bar alternativ perdoret edhe per mjekimin e
scabiesit.Per nga natyra kimike eshte lakton makrociklik gjysme sintetik.Jepet ne menyre orale me doza prej 200 njesi per
kilogram,gjysmekoha e eliminimit te tij eshte 12 ore dhe eliminohet perms feqesit. Ivemerktini forcon transmisionin
GABA-ergjik.Ne onkocerciaz ky bar i mbyt mikrofilaret dhe pengon embriogjenezen.Nuk e kalon barrieren hemato-
encefalike

• EFEKTET ANSORE -Jep efektin e Mazottit qe karakterizohet me ethe,cefale,vertigo,diare,hipotension,tahikardi

dhe linfadenit.Keto efekte ansore paraqiten si rezultat I mbytjes te shume mikrofilareve dhe paraqiten nga dita e
pare duke e arritur kulmin ne diten e dyte.Per qetesimin e ketyre simptomave perdoret aspirina dhe
glukokortikoidet.Te disa te semure mund te paraqiten edhe ndryshime ne sy siq eshte konjugtiviti etj.

• Kunderindikimet-Nuk perdoret se bashku me fenobarbitonin,benzodiazepinat dhe acidi

valporinik.Nuk perdoret kur eshte i mundur kalimi I barrieres hemato-encefalike(meningitis dhe semundja e
fjetjes afrikante).Nuk perdoret tek femijet nen moshen 5 vjet.
 PRAZIKVANTEL
Karakteristik e veprimit te tij eshte se ndikon kunder te gjithe shistozomeve si dhe kunder shumices se
trematodeve dhe cestodeve,gjithashty edhe dhe bari i pare per terapine e neurocisticerkozes.eshte derivat i
izokinolin-pirazines i cili resorbohet nga trakti digjestiv me disponim biologjik 80%.Doza ne SNQ eshte 20% nga
ajo e plazmes,gjysmekoha biologjike eshte 1 deri 1.5 ore dhe eliminohet nepermjet veshkave.Ky bar e rrite
depertushmerin e Ca++ neper plazmen qelizore te paraziti edhe shkakton kontraktim pastaj paraliz
muskulore,vakuolizim dhe dezintegrim te parazitit

• EFEKTET ANSORE-Ne terapin e neurocisticerkozat jep simptomat e meningjiti.Efekte me te shpeshta

ansore jane cefalea,vertigo,somnolenca,dhembje abdominale,pruritus,artralgji,mialgji dhe febris.

• Kunderindikacionet-Kunderindikacion absolut eshte cisticerkoza e syrit dhe ajo spinale.Nuk

perdoret bari ne graviditet dhe tek femijet nen moshen 4 vjet.Tabletat kan shume shije te hidhur
prandja duhet te percillen shpejt pasi qe mund te shkaktoj vjellje e cila eshte shume e rrezikshme te
T.solium.
 OKSAMNIKIN
• Eshte bar i dores se pare kunder Schistosoma mansoni.Per nga natyra kimike eshte derivat i
tetrahidrokinolines.Pas aplikimit oral absorbohet shpejt ,gjysmekoha biologjike eshte 2.5
ore,metabolizohet ne organizem ne metabolit joaktiv dhe eliminohet ne urine per 12 ore.Mekanizmi i
tij eshte lidhja e tij per ADN.Bari ndikon ne levizjen e parazitit nga mezenteriumi ne hepar ku aty
ngordh.Jepet me doza 12-15mg per kg per nje here apo me doza 30-60mg per kg te ndara per dy dite.

• EFEKTET ANSORE-Tek 30% e pacientve te mjekuar me kete bar paraqiten keto efekte
ansore:vertigo,somnolenc,vomitus,diare,kolike,pruritus dhe utrikarja.Urina behet me ngjyre te kuqe.Ralle
paraqiten ethet,proteinuria dhe mikrohematuria.Rritja e enzimeve te heparit,infiltrati pulmonar dhe utrikarja
ju pershkruhet paraziteve te ngordhur.

• KUNDERINDIKIMET-Tre ore pas aplikimit te barit i semuri duhet te jete nen observim te doktorrit
per shkak se mund te paraqiten simptomat e çrregullimeve qendrore.Epilepsia dhe graviditeti jan
kunderindikime absolute.
 TIABENDAZOLI
• Eshte bar i dores se pare kunder strongiloidiazes dhe bar alternativ per larvat migrans te
lekure.Ne munges se barnave tjere me te mire kunder trihinozes dhe larvave migrans
visceralis.Eshte derivat i benzimidazolit,resorbohet shpejt pas aplikimit oral edhe eleminohet
nepermjet urines.Vepron kunder parazitve duke ndryshuar funksionin mikrotubular dhe
inhibon enzimen fumarat-reduktazes,ka edhe veprim antiinflamatore dhe imunomodular.

• EFEKTET ANSORE-
vertigo,anoreksi,vomitus,diare,pruritus,parastezi,tinitus,hipotension,bradikardi,konvulzion,h
iperglikemi,hematuri,leukopeni,çrregullime funksionale te heparit dhe reaksione alergjike.

• KUNDERINDIKIMET-Nuk perdoret ne gravitet,ne pamjaftushmeri renale si dhe tek femijet nen 15kg.Per shkak
te efektit somnolent nuk perdoret tek personat te angazhuar ne pune qe kane nevoj per kujdes dhe syqelesi.
FALEMINDERIT!!