Professional Documents
Culture Documents
Bbla, BBLG, GMBB
Bbla, BBLG, GMBB
Amajjii ,2011
Fiichee
• Barreefamni gabaabaa kun,” hanqinaalee
Ijaarsaa fi Hojiirra oolmaa Koree BBLA, BBLG fi
GMBB” Qajeelfama Gurmaa’insa hoggansa
barnootaa,hirmaannaa Ummataa fi
Faayinaansii Naannoo Oromiyaa tiif akka
tajaajilutti fooyya’ee Afaan Oromootti hiikkate
Guraandhala 1998 qophaa’ee fi kan Afaan
Amaaraatiin bara 1994 qophaa’ee irratti
hundaa’ee kan dhiyaatee dha.
…
A)
A) Koree
Koree BBLA
BBLA ilaalchisee:-
ilaalchisee:-
•• -BBLA
-BBLA (Boordii
(Boordii barnootaa
barnootaa fifi Leenjii
Leenjii Aanaa)
Aanaa) kan kan dhaabbatu
dhaabbatu
sadarkaa
sadarkaa Aanaa Aanaa tti tti ta’ee,Itti
ta’ee,Itti waamamni
waamamni isaa isaa mana
mana maremare
Aanaa
Aanaa tiitii fi.Dheerinni
fi.Dheerinni (yeroon
(yeroon hojii
hojii isaa
isaa dheerina
dheerina yeroo
yeroo hojii
hojii
mana
mana marichaa
marichaa ta’a.-------(fuula
ta’a.-------(fuula 23
23 lakk
lakk 1.2.1.1)
1.2.1.1)
•• -yeroon
-yeroon wal wal gahii
gahii BBLA
BBLA walgahii
walgahii ariifachiisaa
ariifachiisaa osoo
osoo hinhin
dabalatin
dabalatin ji’a ji’a sadi
sadi sadiin
sadiin walwal gaha.W/Barnoota
gaha.W/Barnoota Aanaa Aanaa
waajjira
waajjira BBLA
BBLA qopheessa.------(fuula
qopheessa.------(fuula 35 35 lakk
lakk 1.2.4
1.2.4 qubee
qubee AA
irratti)
irratti)
•• Qajeelfama
Qajeelfama bara bara 1998
1998 bahe
bahe fuula
fuula 2323 Lakk
Lakk 1.2.1.1
1.2.1.1 jalatti
jalatti
Aangoo
Aangoo fifi Hojiiwwan
Hojiiwwan gurguddoo
gurguddoo BBLA BBLA jedhu
jedhu jalatti
jalatti gahee
gahee
hojii
hojii koree
koree kanaakanaa fuula
fuula 23-25
23-25 tti
tti gara
gara qabxii
qabxii 19
19 taa’us
taa’us
hubatamee
hubatamee haala haala qajeelfamatiin
qajeelfamatiin hojiirra
hojiirra ooluu
ooluu dhabuu.
dhabuu.
…
Miseensonni koree BBLA---------- ( Fuula 25 gubbatti lakk 1.2.1.2
)ibsame
• Bakka bu’aan W/Ijaarsa dandeetti--------------------Walitti qabaa
• I/G/W/Barn.Aanaa_--------------------------miseensaa fi
barreessaa.
• B/Bu’aan BBLG amma gandoota shaniitti ta’ee kanneen
keessaa lama miseensota GMB (dhiira tokkoo fi dubartii takka)
• Bakka bu’aa barsiisotaa,waldaa dargaggootaa fi
dubartootaa--------------miseensa.
Hanqina
• -Koreen kun haala qajeelfamaatiin dhaabbatee sochii keessa
galuu dhabuu.
• -Ijaarsa irratti bakka bu’aa waajjira Ijaarsa dandeettii kan jedhu
waan diiggameef qajeelfama birotiin bakka bu’uu dhabuu.
…
Rakkoo:-W/Ijaarsa dandeettii waan jigeef walitti
qabaan koree BBLA wallaalamu
Furmaata
• Koreen kun Aanaa hundatti haala qajeelfamaatiin
dhaabbatee karoora baafatee sochii keessa osoo
gale.
• Walitti qabaan koree kanaa WPSMQN Aanaa osoo
ta’ee. Sababbiin isaa waajjirri Ijaarsa Dandeettii
erga jigee WPSMQN Aanaa waan hundaa’eef.
Koree BBLG ilaalchisee:
Qajeelfama kana:-
• fuula 22 lakk 1.2 keeyyata 2ffaa jalatti koreen GMBB
sadarkaa M/B tti ,koreen BBLG sadarkaa Gandaatti
dhaabbachuu akka qabu osoo ibsuu,
• Fuula 26 lakk 1.2.2 keeyyata duraa sarara 4ffaa fi 5ffaa
irratti koreen BBLG sadarkaa Gandaatti dhaabbachuu
akka qabu osoo ibsuu,
• Fuula 28 lakk 1.2.2.2 jala Miseensota koree BBLG iddoo
jedhu gara dhumatti Waldaa barsiisotaa manneen
barnootaa gandichaa miseensota jedhee osoo jiruu,
• Fuula 35 lakk 1.2.4 qubee “C” jalatti Waajjira koree BBLG
kan qopheessu Bulchaa Gandaa ti osoo jedhee jiruu,
…
• Qubee “D” jalatti manni barnootichaa bakka
walgahii koree GMBB qopheessa jedhee ,ifatti
teechisee osoo jiruu,
• Fuula 35-36 lakk 1.2.5 qubee “C” irratti BBLG n
mana marii gandaa fi manneen barnoota gandicha
keessa jiran waliin wal quunnamtii qabaata jedhee
osoo jiruu,
…
Bakka
Bakka bu’aa
bu’aa maatii
maatii sadi---------------------miseensota
sadi---------------------miseensota
Bakka
Bakka bu’aa waldaa Dub.
bu’aa waldaa Dub. Fi
Fi Dargaggootaa----------miseensa
Dargaggootaa----------miseensa bakkabakka bu’aa
bu’aa
Waldaa barsiisotaa manneen barnoota Gandichaa------------miseensota
Waldaa barsiisotaa manneen barnoota Gandichaa------------miseensota
Boordii Barnootaa fi
Leenjii Gandaa
Gamtaa maatii fi
Barsiisotaa
Mana Barnootaa
Barattoota
Aangoo Hojii BBLG jedhu( Fuula 27
Lakk 1.2.2.1) jalatti
• Karaa dimokraatawa ta’ee fi haqa qabuun walgahii maatii fi
barsiisotaa keessaa mana barnootaa kan hogganu GMB akka
qajeelfamatti filachuu ----sarara duraa irratti
• Manneen barnootaa baasii mootummaatiin hojjetaman
Aanaatti murtaa’anii yeroo gandichaaf ergaman ,bakki manni
barnootichaa itti ijaaramu filachuun ulaagaa baasuun hojii irra
oolchuu.-------------------sarara 10ffaa fuula 27 irratti.
• Dura bu’oota,barsiisota fi hojjettoota itti gaafatamaa fi hojii
isaanii bahuu dadhaban irratti murtii GMB tiin kenname qoratee
raggaasisuu------------sarara 5ffaa irratti fi kkf qabxii 9 n hafeera.
Maallaqa Galii Keessoo manneen Barnootaa irratti koree ajeejuu qabu ilaalchisee:-
Furmaata
• Haaluma qajeelfama kanaa tiin koreen GMBB sadarkaa M/B tti,koreen BBLG sadarkaa Gandaatti
sirreefamee bifa haara’aan gurmaa’uu qaba.
• Walitti qabaan koree BBLG nama bulchaadhaan bakka bu’u ta’uu qaba.
• Maallaqa manneen barnootaa irratti koree adda addaa osoo hin taane koreen GMBB qofa ajejuu
qaba.
Akkaataa karoora mana barnootaa tiin galiin keessaa akka cimu fi hawaasa irraa
Akkaataa karoora mana barnootaa tiin galiin keessaa akka cimu fi hawaasa irraa
deeggarsi akka argamu ni qindeessa,jajjabeessa.Maallaqni argame akka
deeggarsi akka argamu ni qindeessa,jajjabeessa.Maallaqni argame akka
seerafaayinaansiimootummaatti hojii irra akka oolu taasisa.
seerafaayinaansiimootummaatti hojii irra akka oolu taasisa.
• Lakk 5ffaa fuula 34 lakkoofsa xiqqaa 1.2.3.2.1 jalatti :-Itti gaafatamaaherreegaa fi
Lakk 5ffaa fuula 34 lakkoofsa xiqqaa 1.2.3.2.1 jalatti :-Itti gaafatamaaherreegaa fi
too’ataa qabeenyaa wajjiin ta’uun maallaqni baankii galfatan ykn harka nama
too’ataa qabeenyaa wajjiin ta’uun maallaqni baankii galfatan ykn harka nama
amaanaa taa’u yeroo murtii koreetiin dhimmaaf akka bahu murtaa’u ,abbaa
amaanaa taa’u yeroo murtii koreetiin dhimmaaf akka bahu murtaa’u ,abbaa
herreegaa fi too’ataawaliin sanadii mallatteessa.
herreegaa fi too’ataawaliin sanadii mallatteessa.
• Fuula 34 lakk 1.2.3.2.3 lakk xiqqaa 4 jalatti :-Walitti qabaa waliin ta’uun ,maallaqa
Fuula 34 lakk 1.2.3.2.3 lakk xiqqaa 4 jalatti :-Walitti qabaa waliin ta’uun ,maallaqa
baankii ykn bakka imaanaantaa’ee yeroo baasiin barbaachisu mallatteessee baasa.
baankii ykn bakka imaanaantaa’ee yeroo baasiin barbaachisu mallatteessee baasa.
• Fuula 34 lakk 1.2.3.2.3 lakk xiqqaa 5 jalatti :-Maallaqaa fi qabeenya mana
Fuula 34 lakk 1.2.3.2.3 lakk xiqqaa 5 jalatti :-Maallaqaa fi qabeenya mana
barnootichaa galii fi baasii isaanii sanadoota seera qabeessa ta’aniin galmeessee
barnootichaa galii fi baasii isaanii sanadoota seera qabeessa ta’aniin galmeessee
qaba.
qaba.
…
• Manneen barnoota gandicha keessatti argaman hundi akka Gandaatti hoggansa wal
fakkaatu, deeggarsaa fi hordoffii,duub-deebii wal fakkaatu argatanii miira wal
dorggomiitiin hojii isaanii akka hojjetan taasisa.-
• Bu’urri koree BBLG isaan koree GMBB keessaa dhufan dabalatee waan ta’eef Adda
durummaan bu’aa fi faayidaa Ijoollee isaanitiif kan xiyyeefatan waan ta’eef manneen
barnoota Gandicha keessa jiran tasgabbii qabeessaa fi hawwataa akka ta’an waan
fedhaniif humna guutuudhaan hojjetu.
• Qabeenyi manneen barnoota gandichaa madda adda addaa irraa argamu (Galii
keessoo,school giraantii,bifa kennaa tiin fi kkf n) argame hundi hojii barnootaa tiif qofa
akka oolu; karoorrii fi baajetni manneen barnootaa harcaatii tokko malee haala
karoorfameen hojiirra akka oolu ol’aantummaan too’atama.
• Walitti qabaan BBLG bakka bu’aa bulchaa gandaa yoo ta’e, akka Bulchaa gandaa hojiin
waan itti hin baay’anneef iddoo barbaadametti argamuudhaan gahee hojii ofii fiixaan
baasuu danda’u.Dabalataanis bulchaan gandaa qaama bakka bu’ee kana ol’aantummaan
too’atee gamaagamuu, deeggaruu fi cimsuun iddoo hanqinni jirutti yoo fooyya’uu dide
nama birotiin bakka buusuu danda’a.
• Qisaasinni maallaqaa koree GMBB fi BBLG jidduu tti uumamaa ture hafee