Professional Documents
Culture Documents
Thực hiện:
Đinh Huỳnh Thị Liêm
Lý Phượng Vy
Trần Thị Bích Lê
Hoàng Thị Kim Yến
CHƯƠNG 5: TỰ NGHIỆM & LỆCH LẠC
• Mô hình cổ điển bị chỉ trích : xây dựng người ra quyết định có tất cả
thông tin không giới hạn. Nhưng con người bình thường là không
hoàn hảo, mô hình đòi hỏi nhiều thông tin.
• Chương này tập trung cách thức con người đưa ra quyết định khi bị
giới hạn (thông tin & thời gian)
5.2 Nhận thức, Trí nhớ, Tự nghiệm
Nhận thức
Dễ dàng xử lý
Tác động của
thông tin và
bối cảnh
quá tải tt
5.2 Nhận thức, Trí nhớ, Tự nghiệm
Nhận thức
• Nhận thức bị bóp méo bởi ý muốn bản thân. Xung đột nhận thức: bị
thúc đẩy giảm thiểu/ né tránh những mâu thuẫn trong tâm lý, nhằm gia
tăng hình ảnh tích cực của bản thân
VD: Khảo sát người bỏ phiếu trong cuộc bầu cử (Trước- sau bỏ phiếu)
5.2 Nhận thức, Trí nhớ, Tự nghiệm
Trí nhớ
• Kinh nghiệm trong quá khứ bằng cách nào đó được ghi
vào ổ cứng của bộ não và sao đó được gợi lại -> Trí nhớ sẽ
được tái tạo
• Trí nhớ luôn biến đổi mạnh mẽ
• Các sự kiện được nhớ lại nhiều hơn khi chúng đem lại
cảm xúc dâng trào
5.2 Nhận thức, Trí nhớ, Tự nghiệm
Tác động của bối cảnh
• Nhận thức- Trí nhớ bị ảnh hưởng bởi bối cảnh hay cách trình bày ->
các quyết định tài chính bị ảnh hưởng bởi bối cảnh
• Nhà nghiên cứu đưa ra bằng chứng chứng minh
VD: Hiệu ứng tương phản – Contrast effect
5.2 Nhận thức, Trí nhớ, Tự nghiệm
Tác động của bối cảnh
Hiệu ứng ban đầu Hiệu ứng tức thì Hiệu ứng danh tiếng
(Primacy effect) (recency effect) (halo effect)
• Khi hỏi ấn tượng về • Yếu tố xuất hiện cuối • Về mặt trực giác,
một ai đó dựa trên cùng sẽ gây tác động trang phục và dáng
một loạt các yếu tố mạnh hơn vẻ chỉnh tề quan
tượng trưng -> Yếu tố • Khi có sự tách biệt điểm và phát biểu sẽ
đầu tiên thường chi đáng kể về thời gian- được chú trọng hơn
phối > mạnh
• VD: Thông minh, • VD: Sự việc cuối tuần
siêng năng <-> Bướng > năm ngoái
bỉnh, ganh tị
5.2 Nhận thức, Trí nhớ, Tự nghiệm
Dễ dàng xử lý – Quá tải thông tin
Ease of processing
Information overload
* Hiểu một cách nhanh
*Khó khăn trong việc đánh giá
chóng
bởi sự thừa thông tin
* Thông tin dễ hiểu thường * Gây ra tình trạng bối rối, né
được cho là chắc chắn đúng tránh đưa ra quyết định
VD: Tại siêu thị, bàn có ít sản phẩm bán được nhiều hơn bàn có nhiều sản phẩm
• Quá nhiều SP -> quá tải TT, cảm thấy khó khăn để đưa ra quyết định tức thời
• Sự chần chừ -> không hành động dứt khoát
5.2 Nhận thức, Trí nhớ, Tự nghiệm
Tự nghiệm
• Bối cảnh thông tin& khả năng xử lý bị hạn chế, các quyết định
không thể trì hoãn, cần đưa ra nhanh chóng sử dụng đường tắt
(shortcut)/ tự nghiệm
• Tự nghiệm: quy tắc đưa ra quyết định sử dụng một tập hợp con
trong tất cả thông tin
• Có nhiều loại và quy mô. Hai nhóm đối lập của tự nghiệm
5.2 Nhận thức, Trí nhớ, Tự nghiệm
Tự nghiệm
• Nhận thức cần nhiều nỗ lực, thích hợp số tiền đặt cược lớn
Dạng 2
5.3 Sự quen thuộc (familiar) &
Các tự nghiệm có liên quan
Sự quen thuộc
E ngại sự mơ hồ
• Con người cảm thấy an tâm với những điều quen thuộc
• Không thích sự mơ hồ và né tránh các rủi ro
• Khuynh hướng gắn liền với những cái họ biết thay vì xem xét các lựa
chọn khác
E ngại sự mơ hồ bắt nguồn từ việc ưa thích rủi ro > sự không chắc chắn
Phản ánh xu hướng của cảm xúc (sự sợ hãi) -> ảnh hưởng việc lựa chọn
5.3 Sự quen thuộc & Tự nghiệm liên quan
Tự nghiệm đa dạng hóa
Tự nghiệm đa dạng hóa cho rằng con người thường ít cố gắng khi đứng trước
các lựa chọn không loại trừ lẫn nhau
VD: Bữa tiệc buffet dùng thử nhiều món ăn. Việc ăn 1, 2 món rủi ro ăn món
không thích/ bỏ sót món ngon
Simon kết luận yếu tố tác động đến hành vi trên
Nhiều người ưa thích sự đa dạng & mới mẻ
Đa dạng hóa: hạn chế >< trong quyết định, tiết kiệm thời gian
5.3 Sự quen thuộc & Tự nghiệm liên quan
Không phân biệt được sự khác nhau giữa xác suất đơn lẻ và xác suất kết hợp
Anh A
Luật sư Kỹ sư
Representativeness Availability Anchoring
P (rain) = 40%
P (dry) = 60%
P (rain | rain predicted) = P (rain predicted | rain) *
P (rain predicted|rain) = 90%
P (rain predicted | dry) = 2.5%
Representativeness Availability Anchoring
Một cầu thủ “có xác suất thành công cao hơn nếu vừa thực hiện thành công hai hoặc
ba lần ném gần nhất so với các cầu thủ vừa ném hụt hai hoặc ba lần ném gần nhất”
Ư
Ảo tưởng con bạc (gambler’s fallacy)
Những người có ảo tưởng này sẽ nhìn thấy cơ hội như một quá trình tự hiệu chỉnh
trở về mức trung bình
Representativeness Availability Anchoring
Tại sao những điều chỉnh trong việc neo quyết định là không đầy đủ?
Neo quyết định và việc định thấp xác suất cơ sở có thể có mâu thuẫn
Quan điểm con người “ngắm lệch” – coarsely calibrated. Nghĩa là, họ
chỉ nhìn mọi vật dưới màu đen hoặc trắng, chứ không nhìn vào trạng thái
màu xám.
5.6 Sự bất hợp lý và thích nghi
Gerd Gigerenzer: “Các tự nghiệm nhanh chóng và ít tốn kém –fast and frugal
heuristics”
Mục đích của tự nghiệm là nhằm tối thiểu hóa thời gian, kiến thức và sự tính
toán nhằm tạo nên các lựa chọn thích nghi trong thế giới thực.
Herbert Simon: cho rằng không hợp lý khi tin rằng con người có thể xử lý những
vấn đề tối ưu hóa phức tạp. Thay vào đó, con người “thỏa mãn” với những gì tốt
nhất có thể trong hoàn cảnh của mình
CHƯƠNG 8
NHƯNG ĐÔI LÚC TỰ NGHIỆM DẪN ĐẾN NHỮNG LỆCH LẠC KHÔNG
ĐÁNG CÓ KHIẾN NHÀ ĐẦU TƯ ĐI SAI HƯỚNG
Từ bảng 8.1 :Tỷ trọng quốc gia ước tính % của các NĐT quốc tế
NĐT ở quốc gia nào thì danh mục đầu tư của họ sẽ chiếm chủ yếu là những chứng khoán ở chính quốc gia đó
LỆCH LẠC NỘI ĐỊA
Hành vi mà các nhà đầu tư nội địa định một tỷ trọng quá cao cho các
chứng khoán nội địa gọi là LỆCH LẠC NỘI ĐỊA (home bias)
Vd: nhà đầu tư Mỹ nắm giữ phần lớn CK Mỹ, nhà đầu tư Nhật nắm giữ
phần lớn CK Nhật, nhà đầu tư Anh nắm giữ phần lớn CK Anh...
Tuy nhiên: Khuynh hướng ưu tiên nội địa đối mặt với bằng chứng cho
thấy sự đa dạng quốc tế giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro mà không
giảm tỷ suất sinh lợi
Lý giải này hợp lý vì thị trường CK ở các quốc
Hotline: gia
0919 50khác
3399 nhau không có
mối tương quan cao
Vậy lý giải cho hành vi lệch lạc nội địa này là gì???
LỆCH LẠC NỘI ĐỊA
Sự lạc quan quá mức về thị trường trong nước so với nước ngoài.
Việc phân bổ tài sản theo nguyên tắc cho rằng: kỳ vọng đạt được tỷ suất sinh lợi nội địa cao hơn so với
1
đầu tư nước ngoài
LÝ GIẢI HỢP LÝ
Hành vi mà các nhà đầu tư thích đầu tư tại địa phương, ngay trong đất
nước của họ gọi là LỆCH LẠC ĐỊA PHƯƠNG
*Xét trên quan điểm đa dạng hóa nên giảm bớt tỷ trọng công ty địa phương trong danh mục. Vì
nếu nền kinh tế địa phương suy thoái nguy hại cho cổ phiếu công ty địa phương và triển vọng
việc làm của lao động địa phương (bao gồm cả chính nhà đầu tư)
*Lý thuyết đa dạng hóa: tìm kiếm những kênh thu nhập có tương quan yếu với nhau (tránh tình
trạng NĐT làm việc và đầu tư tại địa phương) Hotline: 0919 50 3399
Vì lý do này các nhà đầu tư nên mua cổ phần các công ty nằm ngoài địa phương của họ
Vậy lý giải cho hành vi lệch lạc địa phương này là gì???
LỆCH LẠC ĐỊA PHƯƠNG
Tâm lý khoảng cách, Ưa thích sự quen thuộc mở rộng cho cả ngôn ngữ và văn hóa
LÝ GIẢI HỢP LÝ
Sở hữu hoặc cảm thấy có thể sở hữu LỢI THẾ THÔNG TIN
1 Lợi thế vị trị địa lý gần giúp cải thiên khả năng giám sát và tiếp cận thông
tin riêng
Quỹ tương
hỗ:
• Trụ sở gần
• Suất sinh Nhu cầu phòng ngừa rủi ro
lợi cao 2 Cho rằng mình am hiểu về công ty đó nhiều và tin tưởng vào khả năng sản
• Dễ quản lý xuất cũng như thị trường tiêu thụ
nhờ lợi thế
thông tin Dựa vào quy mô và đòn bẩy của các công ty địa phương Thích hợp
Hotline: 0919 50 3399
3 cho những nhà đầu tư nhỏ lẻ tìm kiếm tỷ suất sinh lợi vượt trội trong
ngắn hạn
ĐẦU TƯ VÀO CÔNG TY LÀM VIỆC HOẶC THƯƠNG HIỆU ĐÃ BIẾT
Có nhiều bằng chứng cho thấy NĐT định một tỷ trọng quá cao vào cổ phiếu của những
công ty có thương hiệu quen thuộc hoặc là những công ty họ đang làm việc
Xem xét sự tương quan giữa TS nắm giữ với sự nhận thức chất lượng cùng sự quen
thuộc của thương hiệu:
Những nhà đầu tư nhỏ lẻ có nhu cầu cao hơn đối với những công ty có thương hiệu dễ
nhận biết phù hợp với việc tìm kiếm sự an tâm và quen thuộc
Tính sẵn có
và thu hút sự
chú ý
8.3. CÁC HÀNH VI TÀI CHÍNH BẮT NGUỒN TỪ TÌNH HUỐNG ĐIỂN HÌNH
Hình ảnh công ty ảnh hưởng đến sự thu hút đầu tư.
Người ta thường đầu tư vào những công ty có hình ảnh tích cực
nhiều hơn là các công ty có hình ảnh tiêu cực
Tuy hình ảnh công ty được xem là một đặc điểm tốt nhưng khả năng tạo ra
dòng tiền và sự tăng trưởng của nó đã được vốn hóa vào giá cổ phiếu
Người tham gia có thể đầu tư vào những công ty có hình ảnh tích cực nhiều
hơn công ty có hình ảnh tiêu cựckỳ vọng đúng với nhận thức về chất
lượng thương hiệu
Tuy nhiên không có bằng chứng cho thấy việc nhận thức
Hotline: 0919 50 3399
chất lượng thương hiệu lại khiến NĐT nhỏ lẽ gia tăng
cầu đối với cổ phiếu đó
8.3. CÁC HÀNH VI TÀI CHÍNH BẮT NGUỒN TỪ TÌNH HUỐNG ĐIỂN
HÌNH
Nghiên cứu cho thấy các NĐT lựa chọn chứng khoán và
quỹ đầu tư dựa trên thành quả trong quá khứ.
Tình huống điển hình này gọi là hiệu ứng tức thì.
Các hành vi bám theo xu hướng ( trend- following) hay theo đuổi quán tính giá
( momentum-chasing) là một chiến lược phổ biến, cùng với việc phát hiện điểm
đảo chiều điều cốt lõi kỹ thuật phân tích.
8.3. CÁC HÀNH VI TÀI CHÍNH BẮT NGUỒN TỪ TÌNH HUỐNG ĐIỂN
HÌNH
Do hiệu ứng tức thì, các nhà đàu tư có xu hướng chạy theo cổ phiếu và quỹ đầu
tư có thành quả tốt. Trong khi có 1 số bằng chứng cho thấy quán tính giá trung
hạn ( 3-12 tháng), sự đảo ngược trong dài hạn (3-5 năm)
8.3. CÁC HÀNH VI TÀI CHÍNH BẮT NGUỒN TỪ TÌNH HUỐNG ĐIỂN
HÌNH
Hai nhóm chuyên viên BĐS được dẫn đến một ngôi nhà
và yêu cầu định giá ngôi nhà đó cùng được cung cấp
thông tin như nhau, gồm cả giá cả niêm yết.
8.4. NEO VÀ CÁC TÍN HIỆU KINH TẾ CÓ SẴN:
Mức định giá ước tính= a* mức định giá ước tính
cá nhân + (1-a) * giá niêm yết
Neo quyết định xuất hiện trong nghiên cứu cho thấy
việc định giá BĐS được neo vào giá niêm yết.
8.4. NEO VÀ CÁC TÍN HIỆU KINH TẾ CÓ SẴN:
Neo quyết định so với tính bầy đàn và các nhà phân tích:
Vì neo quyết định và hành vi bầy đàn (herding) có liên hệ gần gũi với nhau, chúng ta tìm hiểu tâm lý bầy đàn.
Các chuyên gia phân tích tài chính thường công bố giá trị ước tính, thu nhập dự báo, và đưa ra các kiến nghị,
Thường thheo mốc neo hoặc bầy đàn.
Lưu ý: trong khi tâm lý bầy đàn là hợp lý vì đi theo đám đông là dễ dàng và an toàn,
thì tâm lý chống lại bầy đàn lại đúng nếu bạn tin rằng bạn có thông tin riêng và muốn
mình nổi nật vì mục đích thăng tiến trong sự nghiệp.